intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Giáo trình phân tích quy trình thăm dò chức năng thải lọc đồng vị bằng phóng xạ p7

Chia sẻ: Fgsdga Erytrh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

75
lượt xem
3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hiểu được nguyên tắc chung của chẩn đoán bệnh bằng đồng vị phóng xạ. 2. Nắm được một số phương pháp đánh giá chức năng v ghi hình bằng đồng vị phóng xạ đối với các cơ quan như: tuyến giáp, thận, tiết niệu, n o, tim mạch, phổi, xương.Đối với các bệnh thuộc hệ thống xương khớp thì chụp X quang quy ước, CT, MRI… rất có giá trị trong chẩn đoán. Bên cạnh những phương pháp n y, một phương pháp khác ra đời đ góp phần quan trọng cho công tác chẩn đoán, đặc biệt l phát...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Giáo trình phân tích quy trình thăm dò chức năng thải lọc đồng vị bằng phóng xạ p7

  1. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu Y Häc H¹t Nh©n 2005 to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k H×nh 4.57: Ph©n vïng ph©n bè ®éng m¹ch v nh (bªn tr¸i), ph©n bè vïng tim theo cÊu tróc “cöa sæ trßn” (gi÷a) v h×nh ¶nh cöa sæ trßn (m¾t bß) (bªn ph¶i). T¸i ph©n bè G¾ng søc H×nh 4.58: H×nh ¶nh cöa sæ trßn (bulls eye) ng−êi b×nh th−êng. Ghi chó: - C¸c h−íng: ANT = anterior (phÝa tr−íc), INF – POS = Inferoposterior (phÝa sau d−íi), SEP = septal (v¸ch). - Ph©n bè m¹ch v nh: LAD = left anterior descending (nh¸nh xuèng tr−íc tr¸i), LCX = left circumflex (nh¸nh mò tr¸i), RCA = right coronary arteries (c¸c ®éng m¹ch v nh ph¶i). 4.3. Ghi h×nh æ nhåi m¸u c¬ tim Nhåi m¸u c¬ tim x¶y ra khi mét vïng cña c¬ tim kh«ng ®−îc cung cÊp m¸u trong kho¶ng thêi gian d i. Nhåi m¸u th−êng x¶y ra khi mét nh¸nh ®éng m¹ch bÞ t¾c (bëi mét côc m¸u ®«ng...). Côc m¸u ®«ng ®−îc t¹o th nh ë n¬i bÞ x¬ v÷a, chç x¬ v÷a bÞ vì g©y nªn vËt liÖu l m nghÏn m¹ch. Qu¸ tr×nh nhåi m¸u n y sÏ t¹o ra nhiÒu chÊt, nh−ng nhiÒu chÊt tõ trong tÕ b o còng ®−îc tiÕt ra, v nhiÒu chÊt còng th©m nhËp ®−îc v o trong tÕ b o c¬ tim qua m ng tÕ b o ® bÞ ph¸ huû. 4.3.1. Nguyªn t¾c chung: - Ghi h×nh æ nhåi m¸u c¬ tim víi 99mTc - pyrophosphat: Trong nhåi m¸u c¬ tim cÊp cã sù tÝch luü pyrophosphat t¹m thêi, ®ång thêi víi sù l¾ng ®äng calci. Hai chÊt n y tËp trung nhiÒu nhÊt ë khu vùc xung quanh æ nhåi m¸u (vïng chu vi æ nhåi
  2. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu Y Häc H¹t Nh©n 2005 to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k m¸u). N¬i pyrophosphat tËp trung chñ yÕu trong tÕ b o c¬ tim ho¹i tö l nguyªn sinh chÊt. Møc ®é tËp trung pyrophosphat phô thuéc nhiÒu bëi luång m¸u v o vïng c¬ tim. ë nh÷ng vïng c¬ tim bÞ gi¶m luång m¸u tíi chØ cßn 30 - 40% cña møc b×nh th−êng th× cã møc tËp trung pyrophosphat cao nhÊt. Nh−ng ë nh÷ng vïng cã møc tuíi m¸u gi¶m d−íi 30% th× ®é tËp trung pyrophosphat l¹i gi¶m ®i dï møc ®é ho¹i tö c¬ tim cã t¨ng lªn. Nh− vËy ®é tËp trung pyrophosphat ë c¸c vïng c¬ tim kh«ng ph¶n ¸nh møc ®é ho¹i tö. H×nh 4.59: H×nh ¶nh t−íi m¸u (h ng trªn) v h×nh ¶nh chuyÓn ho¸ c¬ tim (h ng d−íi): cã sù thiÕu m¸u c¬ tim côc bé ë bÖnh nh©n bÞ gi n c¬ tim. Ghi h×nh víi m¸y PET. H×nh 4.60: H×nh ¶nh thiÕu m¸u c¬ tim côc bé ë bÖnh nh©n bÞ bÖnh gi n c¬ tim (vÞ trÝ mòi tªn) NÕu ®¸nh dÊu pyrophosphat víi 99mTc (99mTc - pyrophosphat), th× DCPX n y cã thÓ x©m nhËp ®−îc v o vïng c¬ tim bÞ nhåi m¸u. Vïng nhåi m¸u sÏ tËp trung H§PX, kÕt qu¶ l ta sÏ cã mét h×nh ghi d−¬ng tÝnh (hot spot imaging). - Ghi h×nh æ nhåi m¸u víi 111In - antimyosin: Khi tÕ b o c¬ tim b×nh th−êng th× kh¸ng thÓ n y kh«ng v o ®−îc bªn trong tÕ b o, nh−ng khi bÞ tæn th−¬ng th× kh¸ng thÓ ®¬n dßng kh¸ng myosin (antimyosin monoclonal antibody) sÏ v o ®−îc bªn trong tÕ b o v g¾n víi kh¸ng nguyªn, v× vËy cã thÓ ghi h×nh ®−îc vïng bÞ ho¹i tö nÕu ta ®¸nh dÊu kh¸ng thÓ víi In - 111. Vïng nhåi m¸u sÏ t−¬ng øng víi vïng tËp trung H§PX. 4.3.2. D−îc chÊt phãng x¹: cã hai lo¹i DCPX ®−îc dïng ®Ó ghi h×nh nhåi m¸u c¬ tim l 99mTc - pyrophosphat v 111In – antimyosin (kh¸ng thÓ kh¸ng myosin). Trong ®ã 99mTc - pyrophosphat ®−îc dïng rÊt phæ biÕn. 4.3.3. Ph−¬ng ph¸p ghi h×nh v ®¸nh gi¸ kÕt qu¶: a. Ghi h×nh víi 99mTc - pyrophosphat: Sau khi nghi bÞ nhåi m¸u c¬ tim (kho¶ng 12h ®Õn 10 ng y ), ng−êi ta tiªm DCPX trªn b»ng ®−êng tÜnh m¹ch v tiÕn h nh ghi h×nh sau 4 ÷ 6 giê. §¸nh gi¸ h×nh
  3. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu Y Häc H¹t Nh©n 2005 to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k ¶nh dùa v o n¬i tËp trung pyrophosphat bÊt th−êng v c−êng ®é tËp trung cña nã. Tæn th−¬ng cã thÓ cã tiªu ®iÓm (focal) hay ph©n t¸n. Cßn vÒ c−êng ®é cña nã ng−êi ta ®¸nh gi¸ møc ®é tËp trung ë vïng tæn th−¬ng so víi ho¹t ®é cña x−¬ng, bëi v× pyrophosphat còng v o x−¬ng v ta xem nh− ®ã l ho¹t ®é nÒn. Kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn æ nhåi m¸u c¬ tim tèi ®a khi nghiÖm ph¸p ®−îc tiÕn h nh trong kho¶ng 36 ÷ 72 giê kÓ tõ khi xuÊt hiÖn c¬n ®au ngùc, ghi h×nh tr−íc ®ã khã cã kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn ®−îc tæn th−¬ng. Ghi h×nh sau 10 ng y th−êng cho kÕt qu¶ ©m tÝnh v khã ph¸t hiÖn ®−îc tæn th−¬ng. Tuy nhiªn ë mét sè bÖnh nh©n, h×nh ¶nh tæn th−¬ng (h×nh ¶nh d−¬ng tÝnh) vÉn tån t¹i nhiÒu th¸ng sau khi bÞ nhåi m¸u. b. Ghi h×nh víi 111In - antimyosin: Sau khi xuÊt hiÖn c¬n ®au ngùc (trong vßng 72 giê), ng−êi ta tiÕn h nh tiªm 111In - antimyosin (liÒu kho¶ng 2 mCi) v tiÕn h nh ghi h×nh sau khi tiªm kho¶ng 24 ÷ 48 giê. Cã thÓ ph¸t hiÖn æ nhåi m¸u trong vßng 10 ÷ 14 ng y, sau thêi gian n y sÏ Ýt cã kÕt qu¶. §é nh¹y ph¸t hiÖn æ nhåi m¸u ®¹t kho¶ng 88%, ®é ®Æc hiÖu kho¶ng 95%. HiÖn nay DCPX n y Ýt ®−îc dïng trong ghi h×nh nhåi m¸u c¬ tim. D−íi ®©y l mét sè h×nh ¶nh nhåi m¸u c¬ tim x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p x¹ h×nh. Trôc ®øng dµi (VLA) Trôc ®øng ngang Trôc ng¾n (SA) H×nh 5.61: H×nh ¶nh nhåi m¸u c¬ tim. Ghi h×nh b»ng m¸y SPECT (ë tr¹ng th¸i g¾ng søc).
  4. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu Y Häc H¹t Nh©n 2005 to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k H×nh 4.62: H×nh ¶nh ®a æ nhåi m¸u c¬ tim cò ë bÖnh nh©n nam 61 tuæi, thÓ hiÖn b»ng nh÷ng vïng réng lín kh«ng tËp trung H§PX. Vïng nhåi m¸u ë th nh: phÝa tr−íc, v¸ch, ®Ønh v phÝa sau d−íi. Ghi h×nh b»ng m¸y SPECT.
  5. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu Y Häc H¹t Nh©n 2005 to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k Ch−¬ng 4: Y häc h¹t nh©n chÈn ®o¸n C¸ch ®©y gÇn 60 n¨m, c¸c ®ång vÞ phãng x¹ (§VPX) ® ®−îc sö dông cho môc ®Ých chÈn ®o¸n v ®iÒu trÞ. HiÖn nay c¸c nghiÖm ph¸p chÈn ®o¸n bÖnh b»ng §VPX ®−îc chia th nh 3 nhãm chÝnh: - C¸c nghiÖm ph¸p th¨m dß chøc n¨ng. - Ghi h×nh nhÊp nh¸y c¸c c¬ quan, tæ chøc hoÆc to n c¬ thÓ. - C¸c nghiÖm ph¸p in vitro (kh«ng ph¶i ®−a c¸c §VPX v o c¬ thÓ). Nguyªn t¾c chung cña chÈn ®o¸n bÖnh b»ng ®ång vÞ phãng x¹ nh− sau: §Ó ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng chøc n¨ng cña mét c¬ quan, phñ t¹ng n o ®ã ta cÇn ®−a v o mét lo¹i §VPX hoÆc mét hîp chÊt cã g¾n §VPX thÝch hîp, chóng sÏ tËp trung ®Æc hiÖu t¹i c¬ quan cÇn kh¶o s¸t. Theo dâi qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸, ®−êng ®i cña §VPX n y ta cã thÓ ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng chøc n¨ng cña c¬ quan, phñ t¹ng cÇn nghiªn cøu qua viÖc ®o ho¹t ®é phãng x¹ ë c¸c c¬ quan n y nhê c¸c èng ®Õm ®Æt ngo i c¬ thÓ t−¬ng øng víi c¬ quan cÇn kh¶o s¸t. VÝ dô ng−êi ta cho bÖnh nh©n uèng 131I råi sau nh÷ng kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®o ho¹t ®é phãng x¹ ë vïng cæ bÖnh nh©n, tõ ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ ®−îc t×nh tr¹ng chøc n¨ng cña tuyÕn gi¸p ... §Ó ghi h×nh nhÊp nh¸y (x¹ h×nh) c¸c c¬ quan ng−êi ta ph¶i ®−a c¸c §VPX v o c¬ thÓ ng−êi bÖnh. X¹ h×nh (Scintigraphy) l ph−¬ng ph¸p ghi h×nh ¶nh sù ph©n bè cña phãng x¹ ë bªn trong c¸c phñ t¹ng b»ng c¸ch ®o ho¹t ®é phãng x¹ cña chóng tõ bªn ngo i c¬ thÓ. Ph−¬ng ph¸p x¹ h×nh ®−îc tiÕn h nh qua hai b−íc: - §−a d−îc chÊt phãng x¹ (DCPX) v o c¬ thÓ v DCPX ®ã ph¶i tËp trung ®−îc ë nh÷ng m«, c¬ quan ®Þnh nghiªn cøu v ph¶i ®−îc l−u gi÷ ë ®ã mét thêi gian ®ñ d i. - Sù ph©n bè trong kh«ng gian cña DCPX sÏ ®−îc ghi th nh h×nh ¶nh. H×nh ¶nh n y ®−îc gäi l x¹ h×nh ®å, h×nh ghi nhÊp nh¸y (Scintigram, Scanogram, Scan). X¹ h×nh kh«ng chØ l ph−¬ng ph¸p chÈn ®o¸n h×nh ¶nh ®¬n thuÇn vÒ h×nh th¸i m nã cßn gióp ta hiÓu v ®¸nh gi¸ ®−îc chøc n¨ng cña c¬ quan, phñ t¹ng v mét sè biÕn ®æi bÖnh lÝ kh¸c. §Ó ghi h×nh c¸c c¬ quan, cã thÓ sö dông 2 lo¹i m¸y x¹ h×nh: x¹ h×nh víi m¸y cã ®Çu dß (detector) di ®éng (hay cßn gäi l m¸y Scanner) v x¹ h×nh víi m¸y cã ®Çu dß kh«ng di ®éng (Gamma Camera). Víi c¸c m¸y Scanner, ng−êi ta c¨n cø v o ®é mau th−a cña v¹ch ghi v sù kh¸c nhau cña m u s¾c ®Ó cã thÓ nhËn ®Þnh ®−îc c¸c vïng, c¸c vÞ trÝ ph©n bè nhiÒu hoÆc Ýt phãng x¹. §èi víi c¸c m¸y Gamma Camera do cã ®Çu dß lín, bao qu¸t ®−îc mét vïng réng lín cña c¬ thÓ nªn cã thÓ ghi ®ång thêi ho¹t ®é phãng x¹ cña to n phñ t¹ng cÇn nghiªn cøu, kh«ng ph¶i ghi dÇn dÇn tõng ®o¹n nh− víi m¸y Scanner (®Çu dß di ®éng). ViÖc ghi h×nh l¹i ®−îc thùc hiÖn víi c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö nªn nhanh h¬n ghi h×nh b»ng m¸y c¬ cña c¸c m¸y x¹ h×nh (Scanner). HiÖn nay, ngo i Gamma Camera, SPECT, ng−êi ta cßn dïng kü thuËt PET (Positron Emission Tomography) ®Ó ghi h×nh. Hoa Sóng SantÐ
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
10=>1