intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Giáo trình phân tích quy trình ứng dụng nguyên lý phân tích chẩn đoán lâm sàn thú y p1

Chia sẻ: Nguyencaokyhoc Hoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

75
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'giáo trình phân tích quy trình ứng dụng nguyên lý phân tích chẩn đoán lâm sàn thú y p1', khoa học tự nhiên, nông - lâm phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Giáo trình phân tích quy trình ứng dụng nguyên lý phân tích chẩn đoán lâm sàn thú y p1

  1. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k Giáo trình phân tích quy trình ứng dụng nguyên lý phân tích chẩn n th nh lâm sàn thú y Ph đoán t CH N ĐOÁN LÂM SÀNG THÚ Y Chương 1 Đ I CƯƠNG V CH N ĐOÁN B NH Tóm t t n i dung: nêu rõ m t s khái ni m v ch n đoán, các phương pháp ch n đoán b nh trong thú y. M c tiêu: giúp cho sinh viên chuyên ngành Chăn nuôi - Thú y có nh ng ki n th c cơ b n trong khám b nh cũng như các thu t ng chuyên ngành thư ng dùng. 1.1. KHÁI NI M V CH N ĐOÁN VÀ PHÂN LO I CH N ĐOÁN 1.1.1. Khái ni m ch n đoán Ch n đoán là phán đoán qua vi c phát hi n, ki m tra, phân tích, t ng h p các tri u ch ng đ đưa ra k t lu n ch n đoán v b nh gì và m c đ m c b nh. M t ch n đoán đ y đ và chính xác c n ph i làm rõ đư c các n i dung sau: - V trí b nh trong cơ th - Tính ch t c a b nh - Hình th c và m c đ c a nh ng r i lo n trong cơ th b nh - Nguyên nhân gây b nh Tuy nhiên, m t quá trình b nh di n ra trong cơ th thư ng ph c t p, ch n đoán dù có t m đ n đâu cũng khó phát hi n h t nh ng thay đ i c a các quá trình đó và tr l i đư c đ y đ các n i dung trên. Ch n đoán lâm sàng càng c n th n, t m d a trên nhi u m t thì càng chính xác. Chú ý: - K t lu n ch n đoán có th thay đ i theo quá trình b nh. - Gia súc có nhi u lo i, đ c đi m sinh lý và các bi u hi n b nh lý chúng cũng r t khác nhau. Ph i c g ng hi u rõ và n m đư c các đ c đi m sinh lý, các bi u hi n b nh lý c a t ng lo i gia súc, v n d ng thành th o các phương pháp ch n đoán thích h p đ rút ra m t k t lu n chính xác cho ch n đoán. 5
  2. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k 1.1.2. Phân lo i ch n đoán a. Phân lo i theo phương pháp ch n đoán Theo phương pháp ngư i ta chia ch n đoán ra thành: - Ch n đoán tr c ti p: Đây là phương pháp ch n đoán d a vào các tri u ch ng ch y u. Bi n pháp này ch th c hi n hi u qu khi con v t b nh bi u hi n các tri u ch ng đ c trưng, đi n hình. Ví d : Căn c vào các tri u ch ng c a trâu bò như lõm hông bên trái căng ph ng, gõ vào th y âm tr ng, con v t đau b ng, b n ch n khó ch u,…đ k t lu n con v t b chư ng hơi d c . - Ch n đoán phân bi t: Đây là bi n pháp t ng h p t t c các tri u ch ng mà con v t b nh bi u hi n, sau đó phân tích, so sánh, liên h v i các b nh liên quan, dùng phương pháp lo i tr d n nh ng b nh có nh ng đi m không phù h p, cu i cùng còn l i m t b nh có nhi u kh năng mà b nh súc c n ch n đoán m c ph i. - Ch n đoán theo dõi: Trong m t s trư ng h p con v t b nh không bi u hi n các tri u ch ng đi n hình, do v y ta không th đưa ra đư c k t lu n ch n đoán sau khi khám mà ph i ti p t c theo dõi đ phát hi n thêm nh ng tri u ch ng m i; thu th p thêm cơ s , căn c đ k t lu n ch n đoán. - Ch n đoán d a vào k t qu đi u tr : Nhi u trư ng h p con v t có tri u ch ng lâm sàng, mà tri u ch ng này l i có hai hay nhi u b nh khác nhau, khi khám ta r t khó k t lu n là b nh nào. Khi đó ta dùng phác đ đi u tr m t trong các b nh đó và căn c vào k t qu đi u tr đ đưa ra k t lu n ch n đoán. b. Phân lo i theo th i gian ch n đoán Theo th i gian ch n đoán đư c chia làm các lo i sau: - Ch n đoán s m: là đưa ra đư c các k t lu n ch n đoán ngay th i kì đ u c a b nh. Ch n đoán s m mang l i hi u qu cao trong phòng và tr b nh. - Ch n đoán mu n: là các k t lu n ch n đoán đư c đưa ra vào th i kì cu i b nh, th m chí khi gia súc ch t m khám m i ch n đoán đư c b nh. c. Phân lo i theo m c đ chính xác Theo m c đ chính xác, ch n đoán đư c phân ra làm các lo i sau: - Ch n đoán sơ b : là vi c đưa ra các k t lu n ch n đoán ngay sau khi khám b nh đ làm cơ s cho đi u tr . Ch n đoán sơ b đưa ra các k t lu n chưa đư c chính xác, do v y c n ti p t c theo dõi con v t b nh đ đưa ra các k t lu n ch n đoán chính xác hơn. - Ch n đoán cu i cùng: là vi c đưa ra các k t lu n ch n đoán sau khi đã khám kĩ và căn c vào tri u ch ng đ c trưng, sau m t th i gian theo dõi c n thi t, căn c vào k t qu đi u tr . 6
  3. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k - Ch n đoán nghi v n: Đây là bi n pháp thư ng g p trong lâm sàng thú y, khi th y m t ca b nh không có tri u ch ng đ c trưng, đi n hình, khi đó thư ng đưa ra các k t lu n nghi v n v b nh đ làm cơ s cho đi u tr . K t lu n nghi v n c n đư c ki m nghi m thông qua vi c theo dõi b nh súc và k t qu đi u tr . 1.2. KHÁI NI M V TRI U CH NG VÀ PHÂN LO I TRI U CH NG 1.2.1. Khái ni m tri u ch ng Tri u ch ng là nh ng r i lo n b nh lý do nguyên nhân b nh gây ra như nh ng bi u hi n khác thư ng v cơ năng (tăng nh p tim, tăng huy t áp,…) và nh ng bi u hi n b nh lý ( viêm, v t loét,…). Tri u ch ng xu t hi n khi nguyên nhân gây b nh đ s c làm r i lo n s ho t đ ng bình thư ng c a cơ th . Nhi m v r t quan tr ng c a ch n đoán là phát hi n tri u ch ng c a b nh. Khi con v t m c b nh có th bi u hi n r t nhi u các tri u ch ng khác nhau, m i tri u ch ng có m t giá tr ch n đoán nh t đ nh. 1.2.2. Phân lo i tri u ch ng a. Phân lo i theo ph m vi bi u hi n - Tri u ch ng c c b : là nh ng r i lo n b nh lý xu t hi n m t b ph n hay m t khí quan nào đó c a con v t b nh. Ví d : Khi con v t b đau m t: m t có bi u hi n sưng đ , ch y nư c m t, n u n ng ch y m , m t sưng húp, con v t không nhìn th y đư c (hình 1.1). Hình 1.1. Ng a đau m t - Tri u ch ng toàn thân: là nh ng r i lo n b nh lý xu t hi n do các ph n ng trên toàn b cơ th đ i v i m t nguyên nhân gây b nh. Ví d : Con v t có bi u hi n m t m i, rũ, b ăn, s t, r i lo n tu n hoàn. Như v y, tri u ch ng toàn thân nói lên tình tr ng cơ th . b. Phân lo i theo giá tr ch n đoán - Tri u ch ng đ c thù: là tri u ch ng đ c trưng ch có m t b nh nào đó, khi g p tri u ch ng y thì ch n đoán ngay đư c b nh đó. Tri u ch ng đ c thù ch có m t s b nh, không ph i b nh nào cũng có tri u ch ng này. Ví d : Các d u đ có hình: vuông, tròn, đa giác,… trên da c a l n trong b nh Đóng d u l n là tri u ch ng đ c thù (hình 1.2) 7
  4. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k - Tri u ch ng ch y u và tri u ch ng th y u: Khi con v t b b nh nào đó có th có nhi u tri u ch ng. Trong đó, m t s tri u ch ng thư ng g p ho c đ c trưng trong b nh đó, nh ng tri u ch ng này g i là tri u ch ng ch y u (có nhi u ý nghĩa trong ch n đoán b nh). M t s tri u ch ng khác ít g p ho c không đ c trưng g i là Hình 1.2. D u son trên da l n b nh b nh tri u ch ng th y u (ít có ý nghĩa ch n đoán). Ví d : Khi con v t b b nh đư ng hô h p thư ng có các tri u ch ng ch y u là ho, khó th ,... có th có các tri u ch ng th y u: r i lo n tiêu hóa, m t m i, b ăn,… - Tri u ch ng đi n hình và tri u ch ng không đi n hình: Tri u ch ng đi n hình là nh ng tri u ch ng ph n ánh quá trình phát tri n đi n hình c a b nh. Qua tri u ch ng đi n hình ngư i ta xác đ nh đư c giai đo n ti n tri n c a b nh. Ví d : Quá trình phát tri n c a b nh thùy ph viêm thư ng có ba giai đo n (xung huy t gan hóa, tiêu tan), tương ng v i ba giai đo n này khi ta khám b ng cách gõ vào vùng ph i c a con v t phát ra các âm như sau: âm bùng hơi, âm đ c. Nhi u b nh có nh ng tri u ch ng không hoàn toàn theo quy lu t phát tri n thư ng th y c a b nh, nh ng tri u ch ng như v y g i là tri u ch ng không đi n hình. - Tri u ch ng c đ nh và tri u ch ng ng u nhiên: Tri u ch ng c đ nh là tri u tr ng thư ng có trong m t s b nh. Tri u ch ng ng u nhiên là tri u ch ng có lúc xu t hi n, có lúc không trong m t b nh nào đó. Ví d : Âm ran trong m t s b nh như: viêm ph qu n ph i, thùy ph viêm, viêm ph i ho i thư và hóa m ,... là tri u ch ng c đ nh. Trong b nh viêm d dày cata m n tính con v t đôi khi có tri u ch ng th n kinh (run r y ho c co gi t), đó là tri u ch ng ng u nhiên. - Tri u ch ng trư ng di n và tri u ch ng nh t th i: Tri u ch ng trư ng di n là tri u ch ng xu t hi n trong su t quá trình b nh. Tri u tr ng nh t th i ch xu t hi n trong m t giai đo n ti n tri n c a b nh. Ví d : Trong b nh viêm ph qu n ph i, con v t ho su t quá trình b nh, lúc đ u là ho khan và ng n, con v t có c m giác đau. Sau đó ti ng ho ư t và kéo dài, con v t b t đau. Như v y, ho là tri u ch ng trư ng di n trong b nh này. Khi nghe vùng ph i, lúc đ u th y âm ran ư t sau th y âm vò tóc, như v y âm ran là tri u ch ng nh t th i. - H i ch ng: là tri u ch ng chung cho nhi u b nh, thư ng g m nhi u tri u ch ng xu t hi n ch ng lên nhau. 8
  5. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k Ví d : H i ch ng hoàng đ n, h i ch ng tiêu ch y, h i ch ng đau b ng ng a, h i ch ng ure huy t,… 1.3. KHÁI NI M V TIÊN LƯ NG VÀ PHÂN LO I TIÊN LƯ NG 1.3.1. Khái ni m tiên lư ng Tiên lư ng là vi c ngư i khám đưa ra các d ki n v th i gian kéo dài c a b nh, các b nh k phát có th x y ra, kh năng cu i cùng c a b nh,... sau khi đã khám b nh kĩ lư ng và n m ch c tình hình b nh. Ch n đoán b nh là k t lu n c a hi n t i, còn tiên lư ng là đưa ra các d ki n trong tương lai. Tiên lư ng là m t công vi c ph c t p, đòi h i ph i có s suy xét nhi u m t. Tiên lư ng không ch đánh giá v t b nh s ng hay ch t, kh i hay không kh i mà còn ph i tính đ n t n kém bao nhiêu, có kinh t hay không,... Do v y, tiên lư ng r t có ý nghĩa trong đi u tr lâm sàng thú y. Đ đánh giá tiên lư ng đư c t t, ngư i bác sĩ thú y ph i v ng v chuyên môn, giàu kinh nghi m công tác và am hi u v ki n th c kinh t , xã h i. 1.3.2. Phân lo i tiên lư ng Tiên lư ng t t: B nh súc có kh năng kh i b nh, khôi ph c đư c s c kh e, khôi ph c đư c kh năng s n xu t và v n gi đư c giá tr kinh t . Tiên lư ng không t t: B nh súc ch t ho c không có kh năng kh i b nh hoàn toàn, m t kh năng s n xu t ho c m t năng l c làm vi c. N u đi u tr kh i cũng m t nhi u th i gian và tiêu t n nhi u ti n c a. Tiên lư ng nghi ng : là trư ng h p b nh súc có bi u hi n b nh ph c t p, tri u ch ng không đi n hình, không đ cơ s đ đưa ra đánh giá tiên lư ng v b nh. Tuy nhiên, m t s trư ng h p c n có k t lu n tiên lư ng đ có bi n pháp x lí ti p, nhưng k t lu n đó không ch n ch n, đó là tiên lư ng nghi ng . 1.4. PHƯƠNG PHÁP G N VÀ C Đ NH GIA SÚC 1.4.1. Phương pháp g n gia súc Đ đ m b o an toàn cho ngư i và gia súc, khi khám b nh và tr b nh cho gia súc ph i bi t cách g n gia súc. Trư c khi ti p xúc v i gia súc c n ph i h i kĩ ch gia súc đ bi t đư c tính tình c a con v t như con v t có hay c n, hay đá không?,... Ngư i khám khi g n gia súc ph i có thái đ i ôn hòa, bình tĩnh, đ ng tác nh nhàng, d t khoát, không nên có nh ng đ ng tác thô b o làm cho gia súc s s t, ph n ng m nh. Đ i v i trâu bò và ng a: Đ ti p c n, ngư i khám nên đ ng trư c gia súc, cách kho ng 1m, r i t t ti n l i g n, m t tay c m dây cương (ng a) ho c dây mũi (trâu bò), tay kia xoa ho c v nh nhàng vào con v t đ làm quen. 9
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2