MỤC LỤC<br />
LỜI NÓI ĐẦU<br />
PHẦN MỞ ĐẦU:<br />
1. Vai trò, vị trí và ý nghĩa của biện pháp sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong sản xuất<br />
nông nghiệp ................................................................................................................ 3<br />
2. Ưu và nhược điểm của biện pháp dùng thuốc bảo vệ thực vật để phòng trừ<br />
dịch hại ....................................................................................................................... 3<br />
2.1. Ưu điểm ............................................................................................................... 3<br />
2.2. Nhược điểm ......................................................................................................... 4<br />
3. Lịch sử phát triển của ngành thuốc bảo vệ thực vật ................................................. 4<br />
3.1. Trên thế giới ........................................................................................................ 4<br />
3.2. Tại Việt Nam ....................................................................................................... 9<br />
4. Thị trường thuốc bảo vệ thực vật ............................................................................ 9<br />
4.1. Thị trường Thuốc BVTV tại Việt Nam .............................................................. 10<br />
4.2.2. Thị trường thuốc BVTV trên thế giới .............................................................. 12<br />
PHẦN THỨ NHẤT: NHỮNG HIỂU BIẾT CHUNG VỀ THUỐC BẢO VỆ<br />
THỰC VẬT<br />
Chương 1: Cơ sở độc chất học nông nghiệp .......................................................... 16<br />
1.1. Các khái niệm về chất độc ................................................................................. 16<br />
1.1.1. Chất độc .......................................................................................................... 16<br />
1.1.2. Tính độc.......................................................................................................... 16<br />
1.1.3. Độ độc ............................................................................................................ 17<br />
1.1.4. Liều lượng và nồng độ .................................................................................... 17<br />
1.1.5. Định nghĩa thuốc bảo vệ thực vật .................................................................... 17<br />
1.2. Những yêu cầu của chất độc dùng làm thuốc BVTV .......................................... 18<br />
1.3. Phân loại thuốc bảo vệ thực vật .......................................................................... 18<br />
1.3.1. Phân loại theo đối tượng phòng trừ ................................................................. 18<br />
1.3.2. Phân loại theo con đường xâm nhập ................................................................ 18<br />
1.3.3. Phân loại theo nguồn gốc hóa học ................................................................... 18<br />
1.4. Xâm nhập và dịch chuyển của chất độc vào cơ thể sinh vật................................ 24<br />
1.4.1. Sự xâm nhập và di chuyển của chất độc vào trong cơ thể nấm bệnh ................ 24<br />
1.4.2. Sự xâm nhập và dịch chuyển của chất độc vào cơ thể côn trùng ...................... 24<br />
1.4.3. Sự xâm nhập và dịch chuyển của chất độc vào cơ thể loài gặm nhấm ............. 25<br />
1<br />
<br />
1.4.4. Sự xâm nhập và dịch chuyển của chất độc vào cơ thể cỏ dại ........................... 25<br />
1.5. Tác động của chất độc đến cơ thể sinh vật ......................................................... 26<br />
1.5.1. Các điều kiện để chất độc gây hại và gây chết đối với sinh vật ....................... 26<br />
1.5.2. Sự biến đổi của chất độc trong cơ thể sinh vật ................................................ 27<br />
1.5.3 Tác động của chất độc đến cơ thể sinh vật ....................................................... 27<br />
1.5.4. Các hình thức tác động của chất độc đối với sinh vật ...................................... 28<br />
1.5.5. Hiện tượng tác động độc của chất độc đến cơ thể sinh vật .............................. 29<br />
1.6. Những yếu tố ảnh hưởng đến tính độc của chất độc ........................................... 30<br />
1.6.1. Sự liên quan giữa tính chất của chất độc và tính độc của chất độc................... 31<br />
1.6.2. Sự liên quan giữa đặc điểm của sinh vật với tính độc của chất độc ................. 33<br />
1.6.3. Ảnh hưởng của điều kiện ngoại cảnh đến tính độc của chất độc...................... 33<br />
1.7. Ảnh hưởng xấu của thuốc BVTV đến quần thể sinh vật nông nghiệp ................ 35<br />
1.7.1. Phản ứng của dịch hại với chất độc ở liều lượng thấp ..................................... 35<br />
1.7.2. Tính chống thuốc của dịch hại ........................................................................ 36<br />
1.7.3. Sự suy giảm về tính đa dạng trong sinh quần .................................................. 37<br />
1.7.4. Sự xuất hiện loài dịch hại mới ........................................................................ 37<br />
1.7.5. Sự tái phát của dịch hại................................................................................... 37<br />
1.7.6. Tác động của thuốc Bảo vệ thực vật đến các sinh vật sống trong đất .............. 38<br />
1.8. Cách khắc phục những hậu quả xấu do việc dùng thuốc BVTV gây ra .............. 39<br />
1.9. Thuốc bảo vệ thực vật và đất đai trồng trọt ........................................................ 40<br />
1.9.1. Thuốc Bảo vệ thực vật trong đất đai trồng trọt ................................................ 40<br />
1.9.2. Con đường chuyển hoá và mất đi của thuốc Bảo vệ thực vật ở trong đất ........ 42<br />
1.10. Thuốc bảo vệ thực vật và môi trường sinh sống ............................................... 44<br />
1.10.1. Dư lượng của thuốc Bảo vệ thực vật ............................................................. 44<br />
1.10.2. Thuốc Bảo vệ thực vật tác động đến động vật sống trong nước và trên cạn... 45<br />
1.10.3. Thuốc Bảo vệ thực vật và con người ............................................................. 46<br />
1.10.4. Sự di chuyển của thuốc Bảo vệ thực vật trong môi trường ............................ 48<br />
1.10.5. Phương pháp ngăn ngừa tác hại của thuốc BVTV đến môi trường và<br />
đời sống con người ................................................................................................... 48<br />
Chương 2: Nguyên lý và phương pháp nghiên cứu, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật<br />
................................................................................................................................. 50<br />
2.1. Các dạng chế phẩm thuốc BVTV ...................................................................... 50<br />
2.1.1. Thành phần của chế phẩm thuốc ..................................................................... 50<br />
2<br />
<br />
2.1.2. Các dạng chế phẩm thuốc Bảo vệ thực vật thường dùng trong nông nghiệp .... 50<br />
2.2. Nguyên tắc 4 đúng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.............................................. 57<br />
2.2.1. Đúng thuốc ..................................................................................................... 57<br />
2.2.2. Đúng nồng độ, liều lượng ................................................................................ 58<br />
2.2.3. Đúng lúc ......................................................................................................... 59<br />
2.2.4. Đúng phương pháp xử lý (đúng cách) ............................................................. 60<br />
2.3. Các phương pháp sử dụng thuốc bảo vệ thực vật................................................ 61<br />
2.3.1. Phun thuốc bột ................................................................................................ 61<br />
2.3.2. Rắc thuốc hạt .................................................................................................. 61<br />
2.3.3. Phun lỏng ........................................................................................................ 61<br />
2.3.4. Sol khí ............................................................................................................ 62<br />
2.3.5. Xử lý giống ..................................................................................................... 64<br />
2.3.6. Xông hơi ......................................................................................................... 64<br />
2.3.7. Nội liệu pháp thực vật ..................................................................................... 66<br />
2.3.8. Làm bả độc ..................................................................................................... 66<br />
2.4. Hỗn hợp thuốc bảo vệ thực vật ........................................................................... 66<br />
2.5. Các phương pháp xác định tính độc và hiệu quả của thuốc BVTV đối<br />
với các sinh vật gây hại ............................................................................................ 67<br />
2.5.1. Trong phòng thí nghiệm .................................................................................. 68<br />
2.5.2. Ngoài đồng ruộng ........................................................................................... 69<br />
2.5.3. Cách tính lượng thuốc thương phẩm cần dùng ................................................ 71<br />
Chương 3: Những biện pháp đảm bảo an toàn khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật<br />
................................................................................................................................. 73<br />
3.1. Tiêu chuẩn của những người làm việc với chất độ ............................................. 73<br />
3.2. Qui tắc vận chuyển , bảo quản và xuất nhập khẩu thuốc BVTV ......................... 73<br />
3.2.1. Vận chuyển thuốc ........................................................................................... 73<br />
3.2.2. Bảo quản, tồn trữ thuốc BVTV ....................................................................... 73<br />
3.2.3. Xuất nhập khẩu thuốc ..................................................................................... 74<br />
3.3. Những biện pháp đảm bảo sử dụng thuốc có hiệu quả tốt và an toàn cho<br />
người dùng thuốc bảo vệ thực vật ............................................................................. 75<br />
3.3.1. Trước khi sử dụng thuốc ................................................................................. 75<br />
3.3.2. Trong khi sử dụng thuốc ................................................................................. 75<br />
3.3.3. Sau khi sử dụng thuốc ..................................................................................... 75<br />
3<br />
<br />
3.4. Những biện pháp đảm bảo an toàn cho người và gia súc, gia cầm ở<br />
vùng có sử dụng thuốc ............................................................................................. 76<br />
3.5. Xử lý các chất thải của thuốc BVTV ................................................................. 76<br />
3.5.1. Các bao bì chứa đựng thuốc BVTV ................................................................ 76<br />
3.5.2. Các dư thừa của thuốc sau khi dùng................................................................ 76<br />
3.6. Ngộ độc thuốc BVTV và sơ cấp cứu người bị ngộ độc thuốc............................. 77<br />
3.6.1. Xử lý khẩn cấp các trường hợp ngộ độc thuốc BVTV..................................... 77<br />
3.6.2. Ngộ độc các thuốc lân hữu cơ và carbamate ................................................... 78<br />
3.6.3. Ngộ độc thuốc clo hữu cơ (CHC) ................................................................... 79<br />
3.6.4. Ngộ độc thuốc chuột chống đông máu ............................................................ 79<br />
3.7. Những việc nên làm và không nên làm khi sử dụng thuốc BVTV...................... 80<br />
PHẦN THỨ HAI: THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT CHUYÊN KHOA<br />
Chương 4: Thuốc trừ sâu và các loài động vật gây hại khác ............................... 88<br />
4.1. Thuốc trừ sâu .................................................................................................... 88<br />
4.1.1. Thuốc trừ sâu thảo mộc .................................................................................. 89<br />
4.1.2. Thuốc trừ sâu Clo hữu cơ (CHC) .................................................................... 90<br />
4.1.3. Thuốc trừ sâu Lân hữu cơ (LHC) .................................................................... 92<br />
4.1.4. Thuốc trừ sâu Carbamate ................................................................................ 96<br />
4.1.5. Thuốc trừ sâu Pyrethroid ............................................................................... 98<br />
4.1.6. Thuốc Dimethyl amino propan dithiol (DAPD) ............................................ 102<br />
4.1.7. Thuốc ức chế sinh trưởng và phát triển côn trùng ......................................... 103<br />
4.1.8. Thuốc dẫn dụ côn trùng ................................................................................ 104<br />
4.1.9. Chế phẩm vi sinh vật trừ sâu......................................................................... 107<br />
4.1.10. Thuốc trừ sâu hoá học khác ........................................................................ 115<br />
4.2. Thuốc trừ nhện hại .......................................................................................... 118<br />
4.2.1. Abamectin .................................................................................................... 118<br />
4.2.2. Acrinathrin ................................................................................................... 118<br />
4.2.3. Amitraz ........................................................................................................ 118<br />
4.2.4. Fenpyroximate.............................................................................................. 119<br />
4.2.5. Propargite ..................................................................................................... 119<br />
4.3. Thuốc trừ tuyến trùng ...................................................................................... 119<br />
4.3.1. Chitosan ....................................................................................................... 119<br />
4.3.2. Cytokinin (Zeatin) ........................................................................................ 119<br />
4<br />
<br />
4.3.3. Ethoprophos (Ethoprop) ................................................................................ 120<br />
4.4. Thuốc trừ chuột................................................................................................ 120<br />
4.4.1. Brodifacoum ................................................................................................. 120<br />
4.4.2. Bromadiolone ............................................................................................... 121<br />
4.4.3. Coumatetralyl (Coumarin) ............................................................................ 121<br />
4.4.4. Diphacinone .................................................................................................. 121<br />
4.4.5. Flocoumafen ................................................................................................. 121<br />
4.4.6. Warfarin........................................................................................................ 121<br />
4.4.7. Phot phua kẽm .............................................................................................. 122<br />
4.4.8. Samonella entriditis ...................................................................................... 122<br />
4.5. Thuốc trừ ốc .................................................................................................... 123<br />
4.5.1. Metaldehyde ................................................................................................. 123<br />
4.5.2. Niclosamide .................................................................................................. 123<br />
Chương 5: Thuốc xông hơi ................................................................................... 125<br />
5.1. Khái niệm và đặc điểm của thuốc xông hơi ...................................................... 125<br />
5.2. Một số thuốc xông hơi thường dùng................................................................. 126<br />
5.2.1. Aluminium photphua .................................................................................... 126<br />
5.2.2. Mage photphua ............................................................................................. 127<br />
5.2.3. Metyl bromide .............................................................................................. 127<br />
Chương 6: Thuốc trừ nấm và vi khuẩn ............................................................... 129<br />
6.1. Nhóm thuốc chứa đồng (cu) ............................................................................. 130<br />
6.1.1. Bordeaux ...................................................................................................... 130<br />
6.1.2. Copper Hydrocide ......................................................................................... 130<br />
6.1.3. Copper Oxychloride ...................................................................................... 131<br />
6.2. Nhóm thuốc chứa lưu huỳnh ............................................................................ 131<br />
6.2.1. Sulfur ........................................................................................................... 131<br />
6.2.2. Zineb ............................................................................................................ 131<br />
6.2.3. Thiram ......................................................................................................... 132<br />
6.2.4. Thiophanate Methyl ..................................................................................... 133<br />
6.2.5. Mancozeb ..................................................................................................... 133<br />
6.2.6. Propineb........................................................................................................ 134<br />
6.3. Những hợp chất dị vòng ................................................................................... 134<br />
6.3.1. Benomyl ....................................................................................................... 134<br />
5<br />
<br />