intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Giáo trình -Vi hóa sinh kỹ thuật môi trường -chương 6

Chia sẻ: Lit Ga | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:21

Thêm vào BST
Báo xấu
201
lượt xem 55
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG CHƯƠNG 6 CÁC PHƯƠNG PHÁP KHỬ TRÙNG TRONG XỬ LÝ MÔI TRƯỜNG 1. PHƯƠNG PHÁP KHỬ TRÙNG BẰNG NHIỆT Phương pháp khử trùng bằng nhiệt đã được biết và sử dụng tử năm 178. Như đã trình bày ở các phần trên, mỗi vi sinh vật thích hợp với một nhiệt độ thích hợp nhất định. Nếu nhiệt độ môi trường nằm dưới hoặc nằm trên nhiệt độ tối ưu thì tốc độ tăng trưởng của vi sinh vật sẽ chậm lại. Nếu nhiệt độ nằm ngoài ngưỡng giới hạn thì vi sinh vật sẽ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình -Vi hóa sinh kỹ thuật môi trường -chương 6

  1. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG CHƯƠNG 6 CÁC PHƯƠNG PHÁP KHỬ TRÙNG TRONG XỬ LÝ MÔI TRƯỜNG 1. PHƯƠNG PHÁP KHỬ TRÙNG BẰNG NHIỆT Phương pháp khử trùng bằng nhiệt đã được biết và sử dụng tử năm 178. Như đã trình bày ở các phần trên, mỗi vi sinh vật thích hợp với một nhiệt độ thích hợp nhất định. Nếu nhiệt độ môi trường nằm dưới hoặc nằm trên nhiệt độ tối ưu thì tốc độ tăng trưởng của vi sinh vật sẽ chậm lại. Nếu nhiệt độ nằm ngoài ngưỡng giới hạn thì vi sinh vật sẽ chết hoặc tạo bào tử Tốc độ khử trùng bằng nhiệt là một hàm số phụ thuộc vào thời gian và nhiệt độ. Ví dụ Tuberclebacilli bị tiêu diệt trong 30 phút ở 580C, nhưng chỉ mất 2 phút ở 650C và một vài giây ử 720C. Mỗi VSV có một thời gian chết ở một nhiệt độ nhất định. 1.1 Khử trùng trực tiếp bằng ngọn lửa Có thể nói đây là phương pháp khử trùng nhanh nhất, khử trùng trực tiếp bằng ngọn lửa. Phương pháp này được sử dụng trong quá trình nuôi cấy và phân lập vi sinh vật. Phương pháp này chỉ có thể áp dụng với những vật liệu chịu nhiệt độ cao. Trước đây, cách khử trùng này được áp dụng để thiêu những xác người bị bệnh truyền nhiễm để tránh lây lan. Hiện nay phương pháp này vẫn còn áp dụng với nhữmg thú nuôi mắc bệnh lây lan như bệnh than. 1.2 Khử trùng bằng nhiệt khô Dạng năng lượng này không thâm nhập dễ dàng vào một vật liệu cần khử trùng do đó cần nhiệt độ khử trùng cao và thời gian khử trùng dài. Ví dụ nhiệt độ khử trùng là 150C, thời gian khử trùng là 2 giờ thì có thể phá vỡ hoàn toàn bào tử của VSV. Tăng nhiệt độ cao hơn nữa không tốt cho giấy gói dụng cụ khử trùng sẽ bị cháy ở 1800C. Phương pháp khử trùng bằng nhiệt khô được áp dụng để khử trùng những nhiên liệu khô như bột cũng như những dụng cụ thí nghiệm như: ống đong, pipet, phễu thủy tinh, beker...Nhiệt độ không làm mất hình dạng của dụng cụ khử trùng như trong trường hợp hơi nước và không ăn mòn đáy của các vật liệu như beker. 1.3 Khử trùng bằng nước sôi Khử trùng bằng cách nhấn chìm vật liệu trong nước sôi là một trong các phương pháp khử trùng ẩm đã được sử dụng. Khử trùng bằng nhiệt ẩm hơi nóng ngấm vào vật liệu khử trùng nhanh hơn nhiều so với khử trùng bằng nhiệt khô do nước dẫn nhiệt tốt hơn nhiều so với không khí. Do đó nhiệt khử trùng và thời gian khử trùng thấp hơn so với khử trùng bằng nhiệt khô. Nhiệt ẩm giết VSV bằng cách làm biến tính protein của chúng. Biến tính có nghĩa là làm thay đổi tính chất vật lí hay hóa học của protein bao gồm thay đổi cấu trúc của protein do sự phá vỡ các liên kết hóa học giúp cho protein có cấu trúc 3 chiều. Khi protein bị biến đổ thành cấu trúc 2 chiều chúng có thể kết tủa và Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 80
  2. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG trở nên bất hoạt. Ví dụ protein của trứng khi bị luộc trong nước sôi. Việc kết tủa hay phá vỡ cấu trúc protein cần ít năng lượng hơn quá trình oxy hóa do đó nhiệt sử dụng ít hơn. Nước sôi không thể xem như là một nhân tố khử trùng triệt để vì nó không luôn luôn có thể giết chết bào tử của vi khuẩn và những virut không hoạt động. Ở điều kiện bình thường, với nồng độ VSV nhỏ hơn 1 triệu/ml. Hầu hết VSV có thể bị khử trong 10 phút. Tuy nhiên bào tử của nấm, Protozoa cần trên 30 phút. Bào tử của vi khuần cần 2 giờ hoặc hơn nữa. Do khả năng chịu nhiệt khác nhau của VSV, nước sôi không được sử dụng trong mục đích khử trùng. Nếu trong trường hợp phải khử trùng bằng nước sôi, vật liệu phải rữa thật sạch các vết bẩn, vết máu. Thời gian khử trùng tối thiểu 30 phút, ngoại trừ những vùng có độ cao lớn phải gia tăng thời gian khử trùng để bù đắp cho nhiệt độ sôi của nước thấp hơn. Tất cả các vật liệu phải được gói kỹ, có thể thêm soda 2% để tăng hiệu quả của quá trình. 1.4 Khử trùng bằng Autoclave áp suất, nhiệt độ Phương pháp khử trùng bằng áp suất hơi là một trong các phương pháp khử trùng linh động có khả năng khử tất cả các mầm sống bao gồm cả bào tử vi khuẩn. Phương pháp này khử trùng bằng một thiết bị đặc biệt gọi là Autoclave. Hơn 100 năm về trước, các nhà vi sinh vật học người Pháp và Đức đã sử dụng Autoclave như là một thiết bị không thể thiếu trong phòng thí nghiệm của họ. Hình 6. 1: Autoclave Một tính chất cơ bản trong hóa học khi áp suất của khí tăng thì nhiệt độ của khí cũng tăng tỉ lệ. Do hơi nước là gia tăng áp suất trong hệ kín nên nhiệt độ của nó Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 81
  3. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG cũng gia tăng. Khi đó phân tử hơi nước trở nên mạnh mẽ hơn, khả năng thấm gia tăng. Nguyên tắc này giảm thời gian nấu bằng nồi áp suất và giảm thời gian khử trùng bằng Autoclove. Lưu ý rằng tác nhân khử trùng là nhiệt ẩm chứ không phải là áp suất. Autoclove khử trùng cho hầu hết các bào tử vi khuẩn ở 1250C và thời gian là 15 phút. Trong một vài trường hợp đặc biệt thì thời gian khử trùng là 30 phút. Hình 6. 2: Autoclave công nghiệp Autoclove được sử dụng trong bệnh viện cũng như phòng thí nghiệm. Nó dùng để khử trùng ga trải giường, mền, thiết bị… Kỹ thuật viên phòng thí nghiệm sử dụng nó để khử trùng môi trường nuôi cấy VSV, diệt những VSV gây bệnh. Autoclove cũng gặp một số vấn đề hạn chế ví dụ một số vật liệu bằng nhựa có thể bị chảy ở nhiệt độ cao, hình dạng của thiết bị có thể bị biến dạng. Hơn nửa nhiều hóa chất bị biến tính trong quá trình khử trùng và những cơ chất dầu không được xử lý khi chúng không hòa trộn trong nước. Thời gian khử trùng phải được phân biệt ở các vật liệu khử trùng và từng dạng vật liệu khử trùng khác nhau nên khử trùng riêng lẻ. Gần đây đã xây dựng một số dạng Autoclove mới gọi là prevacuum Autoclove. Thiết bị này hút khí ra khỏi buồng khử trùng ngay khi khởi động, dòng hơi nước bảo hòa trong buồng khử trùng được giữ ở nhiệt độ 132 - 1340C ở áp suất 28 - 30lb/in Thời gian khử trùng giảm xuống còn 4 phút. Sau khi việc khử trùng hoàn tất, khởi động cột bơm hút nước ra khỏi buồng khử trùng và làm khô vật khử trùng. Tiện lợi của thiết bị mới này là tiết kiệm thời gian khử trùng và giảm thời gian hoàn tất toàn bộ quá trình (thời gian để thiết bị giảm áp suất, nhiêt độ…). Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 82
  4. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG 1.5 Phương pháp khử trùng Fraction Trước khi có phát minh về Autoclove, người ta khử trùng những thiết bị và dụng cụ khác bằng hơi nước ở 1000C và 30 phút trong 3 ngày liên tiếp. Phương pháp này gọi là Fractional sterilization. Ở ngày đầu tiên của quá trình khử trùng bằng phương pháp Fraction, các VSV sẽ bị giết chết ngoại trừ các bào tử. Sau một ngày ở nhiệt độ thích hợp các bào tử sẽ phát triển thành VSV và sẽ bị khử ở ngày thứ hai. Một lần nữa vật liệu khử trùng sẽ được làm sạch và một vài bào tử còn sót lại sẽ bị giết chết vào ngày thứ Phương pháp này cũng cho hiệu quả khử trùng tuy nhiên một số bào tử mọc chậm không nảy mầm trong một vài ngày nên hiệu quả khử trùng sẽ không đạt. Phương pháp này đòi hỏi bào tử phải được phát triển trên môi trường thích hợp, ví dụ môi trường broth. 1.6 Phương pháp khử trùng Pasteur Khử trùng Pasteur không có nghĩa chính xác là khử trùng vì mục đích của phương pháp này là làm giảm số lượng của VSV trong dung dịch. Bào tử không bị khử bằng phương pháp này. Phương pháp này được áp dụng để khử trùng các dung dịch nhạy cảm với nhiệt độ, ví dụ sữa. Một dạng khử trùng của Pasteur được gọi là holding method có điều kiện khử trùng là 62,90C trong 30 phút. Cho dù phương pháp này không thể giết vi khuẩn thermophylic (chỉ có khả năng giết mesophylic và spychrophylic) nhưng loại vi khuẩn này không có khả năng sống ở nhiệt độ cơ thể. Dạng khử trùng Pasteur thứ hai là Flash Pasteurization ở 71,60 C trong 15 giây và Ultrapasteurization ở 820C trong 30 giây. Hai dạng này dùng để khử trùng thực phẩm. 1.7 Khử trùng bằng dầu nóng Một số nha sĩ và nhà vật lý sử dụng dầu nóng ở 1600C trong khoảng một giờ để khử trùng thiết bị . Phương pháp này có ưu điểm là dầu không làm rỉ kim loại do đó giảm khả năng ăn mòn. Tuy nhiên sau khi khử trùng thiết bị phải được lau sạch và sấy khô hai bước này có khả năng tái nhiễm VSV. Silicone đôi khi được thay thế dầu. 2. CÁC PHƯƠNG PHÁP KHỬ TRÙNG VẬT LÝ 2.1 Phương pháp lọc (Filtration) Phương pháp lọc đã được sử dụng từ những năm 1890. Ban đầu được sử dụng để hấp thu những VSV trong không khí và khử trùng môi trường nuôi cấy nhưng ngày nay phương pháp dược sử dụng chủ yếu để tách virut ra khỏi những VSV khác. Lọc là một kỹ thuật để tách vi khuẩn khỏi dung dịch. Dung dịch đi ngang qua lớp vật liệu lọc, VSV sẽ được giữ lại trên lớp vật liệu lọc, dung dịch nước đi qua vật liệu sẽ được khử trùng hoặc giảm ô nhiễm. Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 83
  5. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG Có nhiều phương pháp lọc được ứng dụng trong công nghệ vi sinh. Lọc vô cơ sành sứ (thiết bị lọc nước uống), thủy tinh. Lọc hữu cơ có ưu điểm là những phân tử hữu cơ của vật liệu lọc lôi cuốn (attach) những thành phần hữu cơ của VSV. Ví dụ lọc Berkefeld sử dụng vật liệu lọc chế tạo từ tảo biển có tên gọi là tảo cát (Diatom). Tảo cát là tảo đơn bào có rất nhiều ở biển là một thành phần quan trọng trong chuỗi thực phẩm. Hình 6. 3: Máy lọc Lọc menbrane là phương pháp sử dụng rất rộng rãi. Được cấu tạo từ những chất hữu cơ như cellose acetate, pholycarbonate. Phương pháp này có giá trị cao vì ta có thể xác định được số lượng VSV trong dung dịch do vật liệu sau lọc có thể đặt trên môi trường nuôi cấy, VSV sẽ phát triển thành những khuẩn lạc trên lớp vật liệu lọc và ta có thể đếm được. Nếu lọc 100ml mẫu và thu được 59 khuẩn lạc, ta có thể kết luận là số lượng VSV = 59/100ml. Không khí cũng có thể được lọc sạch vi khuẩn nhờ phương pháp này. 2.2 Khử trùng bằng tia cực tím (Ultraviolet Light) Ánh sáng thấy được là dạng radian năng lượng được phát hiện nhờ những tế bào nhạy cảm của mắt. Chiều dài sóng của dạng năng lượng này là 400 - 800nm. Các dạng radian khác có chiều dài sống dài hơn hoặc ngắn hơn khoảng thấy được do đó chúng không được cảm nhận bằng mắt. Hình 6. 4: Máy sản xuất tia cực tím Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 84
  6. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG Một dạng radian năng lượng là tia cực tím, tia cực tím được sử dụng khử trùng một cách hữu hiệu. Tia cực tím có chiều dài sóng 100 - 400nm, với năng lượng bước sóng khoảng 265nm khử hầu hết vi khuẩn . Tia cực tím được sử dụng để làm giảm số lượng VSV ở những nguồn gây ô nhiễm: bệnh viện, toilet, nhà ăn…Tia cực tím từ ánh sáng mặt trời là một nhân tố quan trọng kiểm soát VSV trong không khí và trong lớp đất mặt nhưng không có khả năng loại trừ bào tử. Bất lợi của tia cực tím là không có khả năng thâm nhập vào chất lỏng hay chất rắn và chúng cũng là nguyên nhân gây bệnh về da của con người. 2.3 Các dạng tia khử trùng khác (Other Type of Radiaton) Tia X và gamma là hai loại tia khử trùng. Cả hai đều có độ dài bước sóng ngắn hơn tia cực tím. Các tia này khi chiếu vào VSV sẽ phá hủy protein và acid nucleic như AND. Những vi khuẩn gram dương nhạy cảm hơn với các tia ion hóa này so với vi khuẩn gram âm. Tia ion hóa được sử dụng để khử trùng các dược liệu nhạy cảm với nhiệt như vitamin, hormon, các chất kháng sinh (antibiotic) cũng như plastic và chỉ khâu vết thương. Một dạng tia năng lượng khác là vi sóng (microwave) có bước sóng dài hơn tia cực tím. Trong lò vi sóng, các vi sóng được hấp thu bởi phân tử nước. Các phân tử này được thiết lập ở một tốc độ va chạm cao và nhiệt ma sát được đưa vào trong thực phẩm làm thực phẩm nóng lên nhanh chóng. Một dạng khử trùng nữa là tia ánh sáng gọi là tia lazer. Gần đây một số thực nghiệm cho thấy rằng tia lazer có khả năng khử trùng thiết bị và không khí trong phòng mổ cũng như VSV trên các vết thương. VSV có thể bị khử trong vài giây tuy nhiên để đạt hiệu quả tia lazer phải chiếu lên toàn bộ vật liệu khử trùng. 2.4 Sóng siêu âm Ultrasonic Vibbration (U.V) Ultrasonic Vibbration là một dạng sóng siêu âm có tần số cao hơn giới hạn nghe được của con người. Khi sóng siêu âm chiếu thẳng xuống bề mặt của môi trường thì chúng tạo ra một ít ảnh hưởng do tác động lên không khí và làm chúng võng xuống và làm phân tán các rung động. Tuy nhiên khi chúng truyền trong chất lỏng, tia sóng là các nguyên nhân tạo nên các bong bóng cực nhỏ làm cho nước có trạng thái sôi. Một số nhà quan sát gọi hiện tựong này là “sôi lạnh”. Các bong bóng này nhanh chóng bị vỡ và tạo nên dạng sóng va chạm mạnh. VSV tồn tại trong dung dịch bị ảnh hưởng bởi áp suất bên ngoài từ sự va chạm này. Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 85
  7. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG Hình 6. 5: Máy phát sóng siêu âm Sóng siêu âm được sử dụng để phá vỡ mô tế bào và giữ một vai trò trong nghiên cứu. Sóng siêu âm không được sử dụng nhiều để khử trùng vì chúng chỉ có khả năng khử trùng chất lỏng. Tuy nhiên bệnh viện sử dụng sóng siêu âm để khử trùng máy móc thiết bị. 3. CÁC PHƯƠNG PHÁP BẢO QUẢN Một số phương pháp vật lý khác không có mục đích khử trùng nhưng có mục đích kiểm soát số lượng VSV trong thực phẩm. 3.1 Phương pháp làm khô Sử dụng trong chế biến cá, thịt, thực phẩm…Như ta đã biết, nước là một nhân tố quan trọng trong đời sống của VSV, nơi nào không có nước thì nơi đó không có sự sống. Dựa vào nguyên tắc này để kiểm soát số lượng VSV bằng cách sấy khô thực phẩm. Bảo quản nhờ muối dựa trên nguyên tắc thẩm thấu. Khi thực phẩm được ướp muối. Nước từ trong tế bào VSV sẽ đi ra ngoài. Quá trình này gọi là quá trình thẩm thấu. VSV sẽ chết khô không trao đổi chất được. Nguyên tắc này cũng thích hợp cho môi trường chứa nồng độ đường cao. 3.2 Phương pháp hạ nhiệt độ Giảm nhiệt độ như trong tủ lạnh, tủ đá có mục đích làm giảm tốc độ trao đổi chất của VSV nghĩa là giảm tốc độ tăng trưởng của VSV. Tuy nhiên một số VSV vẫn có thể tồn tại ở nhiệt độ thấp thậm chí ở điểm đóng băng. Những VSV này sẽ phát triển nhanh chóng khi thực phẩm rã đông, do đó các thực phẩm này phải được nấu ngay sau khi rã đông. Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 86
  8. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG Bảng 6. 1: Tóm tắt các tác nhân vật lý được sử dụng để kiểm soát VSV Phương Mục đích Vật liệu khử Điều kiện Thiết bị Lưu ý pháp vật lý kiểm soát trùng Sử dụng ngọn Tất cả Dụng cụ phòng Vật khử trùng phải 1 vài giây Lửa lửa trực tiết VSV thí nghiệp bền với nhiệt 1600C trong 2 Dụng cụ thủy Không sử dụng cho Khí nóng Lò nướng Bào tử VK giờ tinh, bột vật liệu lỏng Phải ngâm toàn bộ 1000C trong 10 vật khử trùng trong VSV trong phút hoặc Nước sôi rau quả, Nhiều loại nước sôi. Cần phải 1000C trong 2 làm sạch vật khử bào tử VK giờ trùng trước khi luộc Thiết bị, dung dịch, 1210C,15 phút môi trường nuôi Áp suất hơi Autolave Bào tử VK ở 15lb/in2 cẩytong ngành kỹ thuật VSV Vật liệu không Khử trùng 30 phút/ngày Thiết bị Bào tử VK Thời gian dài khử trùng bằng fraction trong 3 ngày Arnold pp khác 62,90C trong VSV gây Sản phẩm bơ Khử trùng không 30 phút 71,60c Pasteur P_asteurizer bệnh sữ a hoàn toàn trong 15 giây 1600C trong 1 Dầu nóng Bào tử VK Dụng cụ Cần rữa sạch dầu giờ Màng lọc VSV không Berkefeld Tất cả Lọc Dung dịch Nhiều thao tác qua được lổ lọc và VSV membranc Không có khả năng Một số Phòng nước Tia cực tím 265nm Đèn cực tím thâm nhập vào chất VSV (mỏng) lỏng và rắn 4. CÁC NHÂN TỐ HÓA HỌC KHỬ TRÙNG QUAN TRỌNG Các nhân tố hóa học dùng để khử trùng rất đa dạng, biến đổi từ một chất đơn giản như ion halogen đến những chất phức tạp như chất tẩy rữa tổng hợp. Có nhiều chất đã được sử dụng rộng rãi nhưng một số chất chỉ được sử dụng gần đây. Trong mục này chúng tôi trình bày nhiều nhóm hóa chất và trình bày cách thức ứng dụng chúng trong kiểm soát VSV. Hình 6. 6: Phun hóa chất khử trùng Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 87
  9. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG 4.1 Halogen Halogen là một nhóm bao gồm các nguyên tố có hoạt tính cao, chúng có 7 điện tích ở lớp ngoài cùng. Có 2 halogen là chlorine và iodine thường được sử dụng để khử trùng . Chlorine tồn tại dưới dạng khí hoặc tồn tại trong các hợp chất hữu cơ, vô cơ. Nó được sử dụng rộng rãi trong xử lý nước cấp để giữ cho số lượng VSV ở một mức giới hạn. Chlorine phản ứng với rất nhiều ion trong nước do đó khi cho chlorene vào trong nước phải đủ lượng để sau khi phản ứng với các ion trong nước, lượng chlorine còn lại đủ để dảm bảo khử trùng. Lượng chlorine còn dư sau khi khử trùng khoảng 0,2-1ppm. Chlorine cũng tồn tại dưới dạng sodium hypochlorine - NaOCl hay calcium hypochlorine Ca(OCl). Sau này Semmelweis sử dụng chlorinated lime. Hợp chất hypochlorite giải phóng chlorine trong dung dịch. Sodium hypochlorite 0,5% được sử dụng để khử trùng vết thương trong chiến tranh thế giới lần hai. Hợp chất này vẫn được sử dụng rộng rải ở Châu Âu để khử trùng vết thương của vận động viên. Sodium hypochlorite được sử dụng làm chất tẩy trắng trong công nghiệp Dệt. Để khử trùng nước cấp, trung tâm bảo vệ và phòng tránh bệnh dịch đã khuyến khích sử dụng nữa muỗng café sodium hypochlorite trong 2 gallon nước trong 30 phút trước khi sử dụng. Hypochlorite cũng rất hữu hiệu ở nồng độ pha loãng để khử trùng các hồ bơi. Và các thiết bị vệ sinh trong nhà máy. Chloramine như chloramine-T là chất hữu cơ chứa chlorine. Hợp chất này giải phóng Chlorine chậm hơn so với dung dịch chlorite nhưng ổn định hơn. Chúng được sử dụng khử trùng vết thương và trị bệnh. Chlorine tác động đến rất nhiều VSV bao gồm hầu hết các vi khuẩn gram âm và gram dương và nhiều virut, nấm, Protozoa. Tuy nhiên không khử được bào tử. Đối với VSV, halogen là nguyên nhân giải phóng nguyên tử oxy, oxy này kết hợp và làm bất hoạt cytoplasma của protein trong enzyme. Một giả thuyết khác cho rằng chlorinelamf thay đổi cấu trúc của màng membrane của tế bào. Nguyên tố iod có tác động mạnh hơn một chút so với chlorine, chúng có hoạt tính và sức diệt trùng cao hơn. Chúng có mặt rộng rãi trong tự nhiên, ví dụ các thực vật ở biển như rong biển, trong các thực vật này chúng tồn tại trong các hợp chất hóa học. Hợp chất iod hoạt động bằng cách halogen hóa phần tyrosine của phân tử protein. Cồn thuốc iod được sử dụng để khử trùng vết thương bao gồm 2% iodine và sidium iodine hòa tan trong ethyl alcohol. Để khử trùng nước cấp, dung dịch khử trùng nước cấp gồm 5 giọt cồn iodine trong 1 lít Anh (141) nước, trong 30 phút trước khi sử dụng. Hợp chất iod tồn tại dưới nhiều dạng dùng để khử trùng đồ dùng nhà bếp các khách sạn và khử trùng dụng cụ thiết bị. Iodphor là hợp chất tẩy rữa iodine chúng giải phóng iodine trong thời gian dài, chúng có ưu điểm là không làm biến màu giấy và các công trình xây dựng. Hợp chất tẩy rữa này có khả năng tách sinh vật ra khỏi bề mặt dính bám và sau đó halogen tiêu diệt chúng. Một số dạng iodphor là Wescodyne dùng để lau da trước khi mổ. Ioprep để khử dụng cụ mổ. Iosan để khử trùng hàng ngày và Betadine khử trùng vết thương. Iodphor có thể kết hợp với phân tử không phải chất tẩy rữa. Dạng chất mang được sử dụng nhiều là providone giúp ổn định iod và giải phóng iod từ từ. Tuy nhiên chính vật mang này lại không ổn định. Năm 1989, có 4 trường hợp bệnh do vi khuẩn ở màng bụng Pseudomonas cepasia gây ra do sự tích tụ của providone – iodine. Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 88
  10. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG 4.2 Phenol và các hợp chất phenol Phenol và các hợp chất của phenol giữ vai trò quan trọng trong lĩnh vực tẩy uế từ những năm 1860 do Joseph Lister phát minh. Phenol là chất khử trùng chuẩn để so sánh để so sánh với các chất khử trùng khác bằng hệ số phenol. Chúng tác động đến vi khuẩn gram dương nhưng hoạt tính của chúng giảm khi có mặt của chất hữu cơ. Các nhà sinh hóa cho rằng phenol làm kết tủa protein đặc biệt là màng tế bào. Phenol đặc, có mùi hăng cay và ăn da do đó vai trò là chất kháng sinh của phenol bị hạn chế. Tuy dẫn xuất của nó là cresol có hoạt tính cao hơn và ít độc hơn các hợp chất ban đầu của chúng. Hổn hợp ortho-, mata-, và para-cresol được dùng trong thương mại gỗ cho các đường ray xe lửa, trụ hàng rào và các cột điện thoại. Bisphenol là sự kết hợp của hai phần tử phenol dùng để khử trùng và tẩy uế. Ortholphenylphenol dùng trong Lysol, Osyl, Staphene và Amphyl. Một dạng Bisphenol khác là hexachlorophene được sử dụng rộng rãi vào những năm 1950 và 1960 trong sản phẩm kem đánh răng, chất khử mùi hôi nách và xà bông tắm. Một sản phẩm pHisoHex kết hợp với hexachlorophene ở pH trung tính là kem giặt. Bác sĩ nhi dùng nó để ngăn chặn sự phát triển của cầu khuẩn trên da đầu của trẻ sơ sinh. Tuy nhiên vào những năm cuối của thập niên 1960 một số nghiên cứu đã cho thấy rằng với lượng thừa chất này có thể hấp tụ vào da và làm phá hủy hệ thần kinh ở chuột và do đó hexachlorophene đã bị loại bỏ ra khỏi sản phẩm liên quan. pHisoHex vẫn tồn tại nhưng chỉ có trong đơn thuốc. Mata bisphenol quan trọng là chlorhexidine. Hợp chất này được tổng hợp vào năm 1976 bởi Bộ quản lí thực phẩm và dược phẩm dùng làm chất khử trùng da và rữa tay. Dung dịch chlorhexidine 4% trong alcohol trong thương mại có tên gọi Hibiclens. Hóa chất này tác động lên màng tế bào vi khuẩn (VK) gram dương và gram âm. Chlohexidine 0,2% được sử dụng rộng rãi giúp chống viêm lợi và viêm nướu răng. Tuy nhiên có một số dấu hiệu cho thấy VK có thể phát triển trong đó. Một dạng phenol khác là hexylresorcinol dùng làm chất súc miệng, chất khử trùng. Dạng này có ưu điểm là làm giảm sức căng bề mặt do đó vi khuẩn bị tách ra khỏi mô và giúp cho chất sát trùng dễ dàng thấm sâu vào. 4.3 Kim loại nặng Thuật ngữ oligodynamic có nghĩa là năng lực nhỏ dùng để giải thích về hoạt tính của kim loại nặng như mercury, silver và copper lên VSV. Những nguyên tố này gọi là kim loại nặng vì khối lượng nguyên tử của chúng lớn và cấu hình điện tử phức tạp. Thủy ngân là một loại chất khử trùng cổ truyền tồn tại dưới dạng mercury chloride (HgCl2) được sử dụng bởi người Hy Lạp và La Mã để chữa bệnh về da. Tuy nhiên thủy ngân rất độc đối với kí chủ và hoạt tính của mercury giảm khi có sự hiện diện của chất hữu cơ. Một số sản phẩm như Mercurochrome, Merthiolate, Methphen là do mercury kết hợp với vật liệu mang, những hợp chất này ít độc khi khử trùng da đặc biệt sau khi mổ. Merthiolate được sử dụng như chất bảo quản vaccin. Đồng tác động lên những vi sinh vật chứa chlorophyll và đặc biệt ảnh hưởng đến tảo. Copper sulphate (CuSO4) dùng để khử nước trong hồ bơi và trong nước cấp. CuSO4 kết hợp với vôi (CaCO3) để tạo thành bluish - white Bordeux mixture, hợp chất này được sử dụng từ năm 1882 dùng để khử nấm. Bạc tồn tại dưới dạng nitrate bạc (AgNO3) dùng làm chất khử trùng và diệt khuẩn. Ví dụ nhỏ một giọt nitrate bạc 1% vào mắt trẻ sơ sinh để tránh bị nhiểm bệnh do Neissria gonorrhoeae gây ra. Vi khuẩn gram âm Diplococcus có thể là nguyên nhân gây Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 89
  11. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG bệnh mù mắt cho trẻ sơ sinh trong giai đoạn khi đi ngang qua cổ tử cung. Năm 1884, Karl S.F Crede sử dụng nitrate bạc để phòng tránh những bệnh về mắt. Với mục đích khử trùng , hợp chất bạc được sử dụng với mục đích khử trùng vết khâu khi mổ. Kim loại nặng rất nhạy với protein đặc biệt là nhóm sulfhydryl (-SH) và chúng làm kết dính các phần tử protein bằng các cầu nối . Do protein là những enzyme do đó quá trình chuyển hóa cellose bị bất hoạt và làm cho VSV chết. Tuy nhiên kim loại nặng không ảnh hưởng đến bào tử. 4.4 Alcohol (rượu) Rượu khử trùng da và có thể tẩy uế một số thiết bị y tế. Trong thực tế thường sử dụng ethyl alcohol. Ethy alcohol tác động lên các tế bào sinh trưởng của vi khuẩn gồm cả Tuber Bacilus nhưng không tác động đến bào tử. Nó làm biến tính protein và hòa tan lipid, tác động này có thể dẩn đến hiện tượng các tế bào của màng membrane không liên kết với nhau. Ethyialcohol cũng là một tác nhân khử nước mạnh. Do ethyl alcohol phản ứng ngay với bất kì chất hữu cơ nào do đó những thiết bị y tế hay những thiết bị đo nhiệt phải được làm sạch trước khi làm sạch bằng rượu. Người ta thường sử dụng dung dịch cồn 50 -80% để tránh bay hơi và đủ thời gian để thấm vào mô. Với dung dịch cồn 70% trong 10 phút đủ để khử trùng thiết bị. Cồn được sử dụng để bảo quản mỹ phẩm khử trùng da trước khi tiêm. Chúng có chức năng là tẩy vi khuẩn ra khỏi da và hòa tan lipid làm sạch da. Isopropyl alcoholcos hoạt tính cao ở 99%. Methyl alcohollaf chất độc cho mô tế bào nên ít được sử dụng. 5. CÁC NHÂN TỐ HÓA HỌC KHÁC 5.1 Formaldehyde Formaldehyde tồn tại ở dạng khí ở nhiệt độ cao và dưới dạng rắn ở nhiệt độ thấp. Hòa tan 37 gram formaldehyde trong 100ml nước ta được dung dich formalin. Qua nhiều thế kỹ formal dehyde được sử dụng bảo quản các mẫu xét nghiệm, tẩm liệm cũng như mục đích khử trùng. Đối với nghành VSV học, formaldehyde dùng để bất hoạt virus trong vaccine. Dưới dạng khí, formaldehyde được thổi vào các ngăn kín để khử trùng dụng cụ mổ, áo blue và thiết bị y khoa. Tuy nhiên do thấm không tốt nên thời gian khử trùng phải kéo dài 12 giờ để đảm bảo hiệu quả. Thiết bị có thể khử trùng bằng cách nhúng vào dung dịch formaldehyde 20% và alcohol 70% trong 18 giờ. Tuy nhiên formaldehyde còn dính lại trên thiết bị do đó cần phải làm khô trước khi sử dụng. Tiếp xúc với hợp chất này dể bị dị ứng. Formaldehyde là một ankal nó phản ứng với nhóm amino hay nhóm hydrocid của nhóm acid nucleic và protein với nhóm carbonxyl và sulfhydryl của protein bằng cách gắn thêm vào một sườn nhỏ carbon (nhóm ankyl) và hình thành một cầu nối giữa các nhóm. Sự thay đổi cấu trúc ảnh hưởng đến tính chất hóa học của chất hữu cơ do đó làm cho vi sinh vật chết. Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 90
  12. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG 5.2 Ethylene Oxyde (EtO) Sử dụng vật liệu bằng plastic trong thí nghiêm vi sinh cần phải chuẩn bị một phương pháp khử trùng thích hợp đối với những vật liệu nhạy cảm với nhiệt. Vào những năm 1950 các nhà khoa học đã phát hiện ra chất khử trùng ethylen oxyde (EtO) mà có thể sử dụng đĩa petry và ống tiêm plastic. Ethylen oxyde là một phân tử nhỏ có khả năng thấm tốt và có thể khử bào tử. Tuy nhiên, nó độc và dễ nổ. Khả năng nổ của nó sẽ giảm nếu trộn chung với frezon trong cryoxyde hoặc carbon dioxyde trong carboncide tuy nhiên nó vẫn độc đối với những người làm việc với nó. Khi được đưa vào buồng khử trùng kín và ở đó chúng di chuyển tuần hoàn trong 4 giờ với sự kiểm soát chặt chẽ ẩm độ. Sau đó buồng khử trùng phải được bơm khí trơ từ 8 - 12 giờ nhằm đuổi hoàn toàn EtO, nếu không nguyên tố này có thể làm cháy da người ta gọi là cháy “lạnh”. Ethylrn Oxyde được sử dụng để khử trùng giấy, da, len, kim loại, cao su và plastic. Trong bệnh viện Ethylen oxyde được khử trùng ống thông đường tiểu, van tim nhân tạo, thiết bị quang học. Cơ quan không gian NASA sử dụng khí này đầu mang khí cụ khoa học. Buồng khử trùng bằng ethylen oxyde trở thành bản sao của Autoclave. Thường được gọi là Autoclave khí. Một dạng liên quan là Beta – Propiolactone (BPL) ít gây nổ so với ethylen oxyde tuy nhiên khả năng thấm hạn chế. Dưới dạng lỏng chúng dùng để khử trùng vaccine, chai serume và chỉ khâu khi mổ. Tuy nhiên các nhà khoa học đã cho thấy rằng đây là một chất gây ung thư do đó nó chỉ được sử dụng trong một số trường hợp nhất định. 5.3 Glutaraldehyde Glutaraldehyde là một trong những chất lỏng có hiệu quả khử trùng cao nhất. Phân tử nhỏ này giết chết tế bào sinh dưỡng trong 10 – 30 phút và bào tử trong 10 giờ. Glutaraldehyde là một ankyl thường dùng dưới dạng dung dịch 2%. Nó dùng để khử trùng vật liệu được tiền làm sạch, ngâm vật liệu vào dung dịch 10 phút, rữa lại bằng nước vô trùng làm khô trong buồng làm khô bằng khí vô trùng và trữ trong buồng vô trùng để đảm bảo vật liệu được vô trùng. Nếu các bước thao tác này được thực hiện liên hoàn vật liệu có thể được tẩy uế chứ chưa có nghĩa là khử trùng. Do hoạt tính của Glutaraldehyde không bị giảm khi có sự hiện diện của chất hữu cơ. Hóa chất này thường được dùng khử thiết bị mổ nơi thường có sự hiện diện của máu. Hơn nữa Glutaraldehyde không phá vỡ những vật liệu mỏng do đó được dùng để khử trùng những thiết bị quang học. Tuy nhiên Glutaraldehyde bốc khói khó chụi và phải rữa lại vật khử trùng bằng nước tiệt trùng. Ở pH = 7,5 Glutaraldehyde giết S.aureus trong 5 phút và M.tuberculois trong 10 phút. 5.4 Hydrogen Peroxyde (H2O2) Hydrogen Peroxyde dùng để rữa vết thương, vết xước hoặc trầy da. Vùng nổi bọt và sùi bong bóng trong vết thương do Hydrogen Peroxyde bị bẻ gảy thành oxygen và nước. Dạng oxygen mới hình thành này rất độc với vi sinh vật. Vi khuẩn kỵ khí rất nhạy cảm với H2O2 vì oxygen ức chế sự phát triển của chúng. Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 91
  13. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG Một dạng H2O2 mới là Super Hydrogen Peroxyde, dạng này nó ổn định hơn do đó nó không tự ý phân hủy. Nhưng nguyên tố vô sinh như tròng mắt contact lenses, đồ dùng nhà bếp, những dụng cụ nhựa nhạy cảm với nhiệt và dụng cụ chế biến thực phẩm có thể được khử trùng trong 30 phút. Sự khử trùng cũng đạt yêu cầu trong 6 giờ với dung dịch pha loãng 6%. Các nhà vi sinh vật học dùng H2O2 để khử trùng VSV trong sữa và các sản phẩm sữa 5.5 Xà bông và chất tẩy rữa Xà bông là hợp chất hóa học gồm các acid béo, kết hợp với potassium hoặc sodium hydroxyde. pH của hợp chất này khoảng 8 và sự phá vỡ cấu trúc của VSV là do tính kiềm được thiết lập trên da. Tuy nhiên hoạt động chính của xà phòng là tách vi khuẩn ra khỏi da như là một chất khủ trùng. Xà phòng là một nhân tố ướt, chúng chuyển thành dạng sữa và chúng hòa tan những hạt dính chắc trên da làm giảm sức căng bề mặt và làm tăng hoạt tính làm sạch. Chất tẩy rữa là một hóa chất tẩy rữa tổng hợp có hoạt tính cao. Và là nhân tố làm giảm sức căng bề mặt. Chúng hoạt động và bám lên nhóm phosphate của màng membrane. Chất tẩy rữa amonic tạo ra ion âm trong dung dịch. Chúng tác động lên vi khuẩn gram dương nhưng những vi khuẩn gram âm gây ảnh hưởng khả năng của chúng. Các chất tẩy rữa khác là cationic tạo ion dương. Các dẫn xuất của amonium chloride này chứa 4 gốc hữu cơ thay vì hydro và ít nhất một gốc là nhóm mạch dài alkyl. Nhóm amonium dương tính được cân bằng bởi các ion âm chloride. Các hợp chất này được gọi là hợp chất ammonium bậc. Những hợp chất tẩy rữa dương tính có tên dài và phức tạp như Benzalkonium Chloride trong Zephiran và Cetylpyridinium Chloride trong Ceepryn. Các chất tẩy rữa khác được sử dụng trong Phemerol và Diaparene. Chất tẩy rữa dương tính là chất kháng khuẩn trong phạm vi rộng, đặc biệt đối với vi khuẩn gram dương. Chúng được sử dụng như tác nhân khử trùng thiết bị công nghiệp và đồ dùng chế biến thực phẩm, khử trùng da, nước xúc miệng và dung dịch bảo quản Contact Lenses và khử trùng tường và sàn bệnh viện. Tuy nhiên, khi trộn với xà phòng nó bị giảm hoạt tính và một số loại vi khuẩn gram âm như Pseudomonas Aeruginosa có thể phát triển được. 5.6 Thuốc nhuộm Thuốc nhuộm được sử dụng trong nghiên cứu vi sinh như một tác nhân nhuộm màu khi phân lập vi khuẩn từ một hổn hợp vi khuẩn. Nhóm thuốc Triphenylmethan cũng được sử dụng như một nhân tố kháng Bacillus và Staphylococcus. Nhóm này gồm: Malachite Green và Crystal Violet. Nhóm thuốc nhuộm Acridine gồm Acriflavine và Proflavine. Cả hai đều được xem như là chất kháng sinh được sử dụng để khử trùng vết thương. Chúng tác động trực tiếp đến ADN làm ngăn chặn sự tổng hợp ARN. Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 92
  14. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG 5.7 Acid Acid cũng được sử dụng như một chất khử trùng. Các loại phổ biến là: benzolic, salicylicvà undecylenic. Acid hữu cơ được sử dụng trong bảo quản thực phẩm ví dụ bảo quản những thực phẩm lên men như phômai, sốt mayonaire và những sản phẩm chua như dưa chua. Acid propionic được cho vào các sản phẩm bánh mì để giữ cho số lượng vi sinh vật ở mức thấp. Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 93
  15. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG BÀI THỰC HÀNH VI SINH MÔI TRƯỜNG 2 1. Tổng số sinh viên:___; được chia thành __ nhóm; mỗi nhóm chia thành __ nhóm nhỏ; mỗi nhóm nhỏ có ___ sinh viên. 2. Thời gian thực tập: 3. Giáo viên hướng dẫn: Thiết Bị 1 Autoclave 2 t ủ ấm 1 t ủ sấ y 1 phễu lọc 5 kính hiển vi 4 bếp điện + 4 ca nhôm chưng cất cách thuỷ 1 cân phân tích Dụng Cụ Mỗi Nhóm 2 đèn cồn 1 viết aceton 1 khăn lao 1 chai nước cất 1 giá đựng ống nghiệm 1 giá treo pipet 1 bóp cao su 2 que cấy vi khuẩn 1 kẹp giấy (dùng để gắp giấp lọc, quấn nút gòn) Giấy gói dụng cụ, gòn và thun, cồn, ống duham Nhắc sinh viên mang theo giấy vẽ (A4) và bút chì. Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 94
  16. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG BÀI 1: GIỚI THIỆU 1. Mục đích - Quan sát các loại bùn xử lý nước thải - Pha chế môi trường nuôi cấy Vi sinh vật 2. Ý nghĩa: Nhận biết các loại bùn xử lý nước thải Nhận biết phương pháp pha chế môi trường nuôi cấy vi sinh vật. 3. Quan sát các loại bùn xử lý nước thải Bùn septic Bùn hạt Sử dụng mắt thường, kính hiển vi quan sát thô, kính hiển vi quan sát bùn nghiền với nước cất. 4. Pha chế môi trường nuôi cấy vi sinh vật Pha chế môi trường PCA 300 ml Berker 500 ml: 2 Ống đong 500 ml Đũa thủy tinh: 2 Ống nghiệm: 30 Bông gòn, thun, giấy gói. Thao tác • Cân bột agar PCA:___g • Đong nước cất: 300 ml • Khuấy cho bột tan đều • Đặt berker lên bếp điện, khuấy đều tay cho đến khi dung dịch trong suốt. • Bắt berker khỏi bếp điện, để 10 phút • Chế môi trường vào các ống nghiệm: 10 ml • Đậy nút gòn, gói giấy. Hấp khử trùng ở 1210C, 1 atm, trong 15 phút • Pha chế môi trường BGBL 300 ml Berker 500 ml: 2 Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 95
  17. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG Ống đong 500 ml Đũa thủy tinh: 2 Ống nghiệm: 30 Bông gòn, thun, giấy gói. Thao tác • Cân bột agar PCA:___g • Đong nước cất: 300 ml • Khuấy cho bột tan đều • Đặt berker lên bếp điện, khuấy đều tay cho đến khi dung dịch trong suốt. • Bắt berker khỏi bếp điện, để 10 phút • Chế môi trường vào các ống nghiệm: 10 ml • Đậy nút gòn, gói giấy. Hấp khử trùng ở 1210C, 1 atm, trong 15 phút • Pha chế môi trường Les Endo Agar 300 ml Berker 500 ml: 2 Ống đong 500 ml Đũa thủy tinh: 2 Ống nghiệm: 30 Bông gòn, thun, giấy gói. Thao tác • Cân bột agar PCA:___g • Đong nước cất: 300 ml • Khuấy cho bột tan đều • Đặt berker lên bếp điện, khuấy đều tay cho đến khi dung dịch trong suốt. • Bắt berker khỏi bếp điện, để 10 phút • Chế môi trường vào các ống nghiệm: 10 ml • Đậy nút gòn, gói giấy. • Không hấp khử trùng. 5. Bài thu hoạch Nhận xét các loại bùn xử lý nước thải Nhận xét phương pháp pha chế môi trường nuôi cấy vi sinh vật. Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 96
  18. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG BÀI 2: KIỂM TRA TỔNG SỐ VI KHUẨN 1. Mục Đích Xác định tổng số vi khuẩn trong mẫu nước sông Xác định tổng số coliform trong nước thải nhà máy Quan sát, vẽ hình và phân loại nguyên sinh động vật trong nước rửa rau xà lách. 2. Ý Nghĩa Biết được các phương pháp nuôi cấy Nhận xét các loại mẫu thí nghiệm: loại mẫu, mức ô nhiễm dự đoán suy ra từ cảm quan và từ vị trí lấy mẫu… 3. Kiểm tra tổng số vi khuẩn hiếu khí trong mẫu nước sông. Sử dụng phương pháp đếm đĩa Môi trường PCA: Plate Count Agar Dụng cụ và vật liệu (cho từng nhóm nhỏ): Ống nghiệm pha loãng mẫu: 5 Pipet: 10 ml: 1 & 1 ml: 5 Đĩa petri lớn: 2 x 4 = 8 Thao tác Pha loãng mẫu: 10-1, 10-2, 10-3, 10-4, 10-5 Hút bằng pipet (10 ml) 9 ml nước cất cho vào mỗi (5) ống nghiệm. Hút 1 ml mẫu nước cống cho vào ống nghiệm thứ nhất ta được mẫu pha loãng 10-1 Lắc đều ống nghiệm 10-1, hút 1 ml cho vào ống nghiệm 10-2 Tiếp tục như vậy ta được các mẫu pha loãng với tỉ lệ cần thiết. Đun cách thuỷ các ống nghiệm đựng môi trường đến khi môi trường chảy lỏng. Để nguội môi trường đến 450C: độ nóng có thể chấp nhận được khi dùng tay nắm pipet Hút 1 ml mẫu và nhỏ vào pipet, đặt nghiêng pipet 1 góc 450 so với phương ngang của pipet Đổ ống nghiệm chứa môi trường đã nguội ở 450C vào pipet Đóng nắp pipet, đặt xuống mặt bàn và xoay ngược và xuôi chiều kim đồng hồ: 5 vòng Chờ cho môi trường nguội và đông đặc Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 97
  19. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG Lật ngược petri, ghi chú thích: loại mẫu, pha loãng, ngày nuôi cấy, người nuôi cấy. Ủ trong 24 – 28 -72 giờ. 4. Kiểm tra tổng số Coliform trong mẫu nước thải nhà máy. Phương pháp MPN Môi trường BGBL Mỗi nhóm 18 ống môi trường Ống nghiệm pha loãng: 5 Pipet: 10 ml:1 & 1 ml: 5 Thao tác • Thao tác pha loãng như trên • Môi trường gồm 9 ống nghiệm chứa BGBL (chứa ống duham) Chia 9 ống môi trường thành 3 nhóm với kí hiệu 10-1, 10-2, 10-3 • Ở nhóm 10-1, hút 1 ml mẫu pha loãng 10-1 cho vào mỗi (3) ống nghiệm. • Tương tự nhóm 10-2, 10-3 • Đậy nắp gòn, gói giấy mỗi 9 ống và đem vào tủ ấm. Với nuôi cấy Coliorm: nhiệt độ là 370C • Với nuôi cấy Coliorm phân: nhiệt độ là 44 – 450C • • Ủ trong 24 – 48 – 75 giờ. Phương pháp lọc Giấy lọc: 4 miếng Môi trường nuôi cấy Les Endo Agar: 4 ống nghiệm Petri nhỏ: 4 Pipet sử dụng chung với bài PP.MPN Mẫu pha loãng: sử dụng chung với bài PP.MPN Thao tác: • Chưng cách thuỷ môi trường thạch Les Endo Agar Để nguội 450C và đổ vào đĩa petri • • Chờ cho môi trường nguội và đông đặc • Dùng giấy lọc đặt trên phuễ lọc, bề sạc hướng lên trên, bật máy bơm hút • Hút 1 ml mẫu, nhiễu từng giọt, đều, lên trên bề mặt của giấy lọc • Chờ cho giấy lọc khô • Dùng kẹp gắp tờ giấy lọc đặt lên trên mặt thạch, bề sọc hướng lên trên • Ghi chú lên trên đĩa petri Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 98
  20. TLGD VI HÓA SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG Gói đĩa và đem đĩa vào tủ ấm ở nhiệt độ 37 – 450C • • Ủ trong 24 – 48 – 72 giờ 5. Quan sát, vẽ hình và phân loại nguyên sinh động vật trong nước rửa rau xà lách Kính hiển vi Lam, lammen Nước rửa rau xà lách Giấy vẽ (A4), bút chì Thao tác: Dùng đũa thuỷ tinh lấy một giọt nước rau xà lách cho lên lam, đậy lammen lên trên giọt nước. Xem mẫu dưới kính hiển vi, vật kính 10x Nhận dạng và quan sát tất cả các dạng nguyên sinh động vật có trong mẫu nước Vẽ hình và tra bảng xác định chủng loại nguyên sinh động vật 6. Bài thu hoạch Trình bày thao tác tiến hành các phương pháp nuôi cấy. Nêu nhận xét các loại mẫu thí nghiệm: loại mẫu, mức ô nhiễm dự đoán suy ra từ cảm quan và từ vị trí lấy mẫu… Trình bày các hiện tượng đã xảy ra trong quá trình phân tích để có thể giải thích kết quả. VD: ống BGBL có bọt hoặc ống duham có bọt, quên đóng nắp petri, bông gòn để xuống mặt bàn, quên ghi hiệu pipet, thao tác quá xa đèn cồn, cháy bông gòn… Vẽ hình và phân loại nguyên sinh động vật trong nước rửa rau xà lách. Biên soạn: Ths Nguyễn Trần Thiện Khánh 99
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2