Góp phần nghiên cứu thành phần hóa học,tách chiết hợp chất poliphenol trong cây chè xanh Thái Nguyên

Mai Thanh Nga<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 80(04): 159 - 161<br /> <br /> GÓP PHẦN NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN HÓA HỌC,TÁCH CHIẾT<br /> HỢP CHẤT POLIPHENOL TRONG CÂY CHÈ XANH THÁI NGUYÊN<br /> Mai Thanh Nga*<br /> Khoa Đào tạo GV THCS- Trường ĐH Sư phạm - ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Polyphenol chiết xuất từ chè xanh (TP) là một trong những sản phẩm có nguồn gốc thiên nhiên<br /> ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe con người, nó được sử dụng trong y học, mỹ phẩm, đồ uống và<br /> thực phẩm chức năng. Tìm kiếm hợp chất hữu cơ chiết tách từ cây chè đã thu được hàm lượng<br /> poliphenol toàn phần trong chè xanh từ 10,79%- 13,16%. Tiếp tục định tính bằng sắc ký lớp mỏng<br /> cho thấy có ít nhất 3 chất thuộc nhóm hợp chất catechin.<br /> Từ khóa: Poliphenol, Chè xanh, Thái Nguyên, Epigallocatechin gallate, Saponin<br /> <br /> MỎ ĐẦU *<br /> Cây chè xanh có tên khoa học là Camellia<br /> sinensis (L.) O.Kuntze.<br /> Cây<br /> chè<br /> thuộc<br /> ngành<br /> Hạt<br /> kín<br /> Angiospermatophyta, lớp Ngọc lan (hai lá<br /> mầm) Magnoliopsida, phân lớp Sổ<br /> Dilleniidae, bộ chè Theales, họ chè Theaceae,<br /> chi chè Camellia (Thea.).<br /> Ngày nay xu hướng tìm kiếm các loại thuốc<br /> chữa bệnh từ thảo mộc ngày càng phát triển.<br /> Các hợp chất thiên nhiên thường không hoặc<br /> ít gây ra các phản ứng phụ khi sử dụng. Kết<br /> quả ngiên cứu cho thấy hợp chất trong chè<br /> xanh có hoạt tính sinh học quý giá như: hoạt<br /> tính chống oxy hóa, chống xơ vữa động<br /> mạch, chống các bệnh về tim mạch, ngăn<br /> chặn sự phát triển của khối u, đặc biệt là ung<br /> thư da, bảo quản thực phẩm ... Ngoài ra dịch<br /> chiết từ chè xanh còn có tác dụng ức chế ăn<br /> mòn một số kim loại mà không làm ảnh<br /> hưởng đến môi trường. Tuy nhiên có tương<br /> đối ít các công trình nghiên cứu về thành<br /> phần hoá học và khai thác tác dụng sinh học<br /> của Polyphenol từ chè xanh.<br /> Trong bài báo này chúng tôi trình bày kết quả<br /> nghiên cứu về thành phần hóa học và xác<br /> định hàm lượng poliphenol tổng số trong chè<br /> xanh Thái Nguyên.<br /> *<br /> <br /> NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> Nguyên liệu<br /> Mẫu lá chè được lấy tại xã Phúc Xuân- Thành<br /> phố Thái Nguyên vào tháng 3, tháng 4 năm<br /> 2010. Mẫu được xấy khô ở nhiệt độ 40-500C<br /> và được nghiền thành bột.<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> - Định tích các nhóm hợp chất có mặt trong<br /> chè bằng các phản ứng hóa học đặc trưng.<br /> - Tách chiết poliphenol toàn phần bằng<br /> phương pháp chiết nóng trong dung môi.<br /> - Khảo sát các nhóm hợp chất có trong cặn<br /> poliphenol tổng số bằng phương pháp sắc ký<br /> lớp mỏng.<br /> Sơ đồ chiết poliphenol tổng số<br /> Nguyên liệu khô<br /> Nước nóng + NaOH pH 9.5-10<br /> Kiềm hóa đến pH=9<br /> (dd Na2CO3)<br /> <br /> Dịch chiết<br /> Chiết với CHCl3 2-3 lần, tỉ lệ 1:1<br /> <br /> Dịch CHCl3<br /> (Diệp lục,<br /> cafein..)<br /> <br /> Dịch chiết<br /> Chiết với EtOAc 2-3 lần, tỉ lệ 1:1<br /> <br /> Phần kết tinh<br /> MeOH/H20 = 9:1<br /> <br /> Cô cạn, tỉ lệ 1:10 để kết tinh (24h)<br /> <br /> Dịch MeOH<br /> n-hexane<br /> <br /> Dịch chiết<br /> Làm khô<br /> <br /> Poliphenol tổng<br /> <br /> Tel: 0912.293.457<br /> <br /> 159<br /> <br /> Mai Thanh Nga<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Bảng 3. Hàm lượng polyphenol tổng số<br /> trong lá chè già<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> Một số nhóm chất hữu cơ trong lá búp cây<br /> chè xanh<br /> Với 0,01g dịch chiết cho mỗi lần thử chúng<br /> tôi thu được kết quả ở bảng 1.<br /> Sơ bộ kết quả trên cho thấy trong lá búp cây<br /> chè xanh có mặt nhiều nhóm hợp chất hữu cơ<br /> có hoạt tính sinh học.<br /> Hàm lượng poliphenol tổng số trong búp<br /> chè và lá chè già<br /> Kết quả hàm lượng poliphenol trong búp chè<br /> (13,16%) lớn hơn trong lá chè già (10,79%).<br /> Vì vậy trong thực tế sản xuất người ta thường<br /> thu hái búp chè.Tuy nhiên để tận dụng nguồn<br /> nguyên liệu phế phẩm, tiết kiệm chi phí người<br /> ta có thể tách chiết lấy hàm lượng poliphenol<br /> toàn phần từ lá chè già.<br /> Bảng 2. Hàm lượng polyphenol tổng số<br /> trong lá chè búp<br /> <br /> Mẫu<br /> <br /> Mẫu khô<br /> đem chiết<br /> m (g)<br /> <br /> Khối lượng<br /> Polyphenol<br /> n (g)<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> TB<br /> <br /> 14,602<br /> 14,012<br /> 14,414<br /> 14,343<br /> <br /> 1,920<br /> 1,843<br /> 1,899<br /> 1887<br /> <br /> 80(04): 159 - 161<br /> <br /> Hàm lượng<br /> Polyphenol<br /> toàn phần<br /> P%<br /> 13,15<br /> 13,15<br /> 13,17<br /> 13,16<br /> <br /> Mẫu<br /> <br /> Mẫu khô<br /> đem chiết<br /> m (g)<br /> <br /> Khối lượng<br /> Polyphenol<br /> n (g)<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> TB<br /> <br /> 10,652<br /> 8,404<br /> 11,034<br /> 10,030<br /> <br /> 1,145<br /> 0,908<br /> 1, 193<br /> 1082<br /> <br /> Hàm lượng<br /> Polyphenol<br /> toàn phần<br /> P%<br /> 10,75<br /> 10,80<br /> 10,81<br /> 10,79<br /> <br /> KHẢO SÁT CÁC NHÓM HỢP CHẤT CÓ<br /> TRONG POLIPHENOL TỔNG SỐ<br /> Chúng tồi tiến hành sắc kí lớp mỏng vói bản<br /> mỏng silicagel ( MERCK) 60-F254 tráng sẵn,<br /> hệ dung môi triển khai CHCl3 : CH3OH : H2O<br /> = 10: 4: 0,4 ( v/v). Sau đó kiểm tra bằng thuốc<br /> thử hiện màu Dragendorff và UV. Kết quả sắc<br /> kí lớp mỏng thu được ở búp và lá chè xanh<br /> gồm tối thiểu 3 cấu tử T1 (Rf = 0,750), T2 (<br /> Rf = 0,63), T3 ( Rf = 0,50). Chúng tôi dự đoán<br /> nó có thể là 3 trong 6 hợp chất catechin:<br /> Epigallocatechin gallate (EGCG), Epicatechin<br /> gallate (ECG), Epigallo catechin (EGC),<br /> Epicatechin<br /> (EC),<br /> Catechin<br /> (C),<br /> Gallocatechin ( GC).<br /> KẾT LUẬN<br /> - Định tính được sự có mặt của một số nhóm<br /> hợp chất như saponin, ankaloit, cumarin,<br /> vitaminC, poliphenol...<br /> - Xác định hàm lượng poliphenol tổng số<br /> trong búp chè ( 13,16%) lớn hơn trong lá chè<br /> già ( 10,79%)<br /> - Định tính bằn sắc ký lớp mỏng cho thấy<br /> trong chè xanh có ít nhất 3 hợp chất.<br /> <br /> Bảng 1. Kết quả khảo sát định tính các nhóm chất<br /> STT<br /> <br /> Nhóm chất<br /> <br /> 1<br /> <br /> Saponin<br /> <br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> <br /> Dầu béo<br /> Đường khử<br /> Vitamin C<br /> Xianua<br /> Protein<br /> <br /> 7<br /> <br /> Ankaloit<br /> <br /> 8<br /> <br /> Cumarin<br /> <br /> 9<br /> <br /> Glycozittim<br /> <br /> Thuốc thử<br /> Nước cất (nguyên liệu tươi)<br /> Dung dịch NaOH (nguyên liệu khô)<br /> Dung dịch HCl (Nguyên liệu khô)<br /> Dung dịch NaOH<br /> Dung dịch Feling<br /> K3[ Fe(CN)6] 5% + FeCl3 5%<br /> Giấy Picrat<br /> Phản ứng Ninhidrin<br /> Dung dịch axit picric (bão hoà)<br /> Dung dịch Wagner<br /> Phản ứng Lacton hoá<br /> Phản ứng Keller - Kaliani<br /> <br /> Hiện tượng<br /> Có sự tạo bọt<br /> Có sự tạo bọt<br /> Có sự tạo bọt<br /> Có váng trắng nổi<br /> Có kết tủa đỏ gạch<br /> Kết tủa xanh<br /> Da cam sẫm<br /> Vết tím hồng<br /> Kết tủa vàng<br /> Kết tủa nâu<br /> Kết tủa bông màu đỏ<br /> Không xuất hiện vành<br /> nâu xanh<br /> Dung dịch màu hồng<br /> Kết tủa xanh<br /> <br /> 10<br /> Flavon<br /> Zn trong dung dịch HCl<br /> 11<br /> Polyphenol<br /> K3[ Fe(CN)6] 1% + FeCl3 1%<br /> Ghi chú:<br /> - Âm tính<br /> +<br /> Dương tính<br /> + + Dương tính rõ<br /> + + + Dương tính rất rõ<br /> <br /> 160<br /> <br /> Kết quả<br /> ++<br /> ++<br /> ++<br /> +++<br /> +++<br /> +++<br /> ++<br /> +++<br /> ++<br /> ++<br /> +<br /> _<br /> ++<br /> +++<br /> <br /> Mai Thanh Nga<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. Phạm Văn Khang, Vũ Anh Tuấn, Hứa Văn<br /> Thao, Ngô Văn Quang , Uông Văn Vỹ, Lê Xuân<br /> Quế. (2007) Một số đặc điểm điện hóa của<br /> polyphenol tách từ chè Thái Nguyên. Hội nghị hóa<br /> học hữu cơ toàn quốc.<br /> [2]. Đỗ Tất Lợi (2006) Cây thuốc và vị thuốc Việt<br /> Nam. Nxb Khoa học Kỹ thuật.<br /> [3]. F. Nanjo, K. Goto, R. Seto, M. Suzuki, M.<br /> Sakai, Y. Hara(1996), Scavenging effects of tea<br /> catechins and their derivatives on 1,1-diphenyl-2picrylhydrazyl radical. Free Radic. Biol. Med. 21,<br /> pp. 895-902<br /> [4]. Hemingway, R.W, Larks (1992), Polyphenol<br /> in plants, Lees G.L,<br /> [5]. Kilmartin PA, Zou H, and Waterhouse AL (2001),<br /> A cyclic voltammetry method uitable for<br /> characterizing antioxidant properties of wine and<br /> wine phenolics. J Agric Food Chem 49, p 1957–1965.<br /> <br /> 80(04): 159 - 161<br /> <br /> [6]. Maria Teresa Escribano Bailon, Celestino<br /> Santos-Buelga. Polyphenols extraction from foods.<br /> University of Salamanca, Spain.<br /> [7]. Pan T, Jankovic J, Le W (2003). Potential<br /> theurapeutic<br /> properties<br /> of<br /> green<br /> tea<br /> polyphenols in Parkinson’s disease. Drugs<br /> aging, 20, p 711-721.<br /> [8]. Pham Thanh Quan, Tong Van Hang, Nguyen<br /> Hai Ha, Do Nguyen Tuyet Anh, Truong Ngoc<br /> Tuyen (2005), Extraction of polyphenols from<br /> green tea using microwave assisted extraction<br /> method. 9th workshop on Science and Technology,<br /> subcommittee of chemical technology, pp 1-4.<br /> [9]. Santosh K. Katiyar, Famukk Afaq, A<br /> Naibelith Perez and Hasan Khuhtar (2001), Green<br /> tea polyphenol (-) epigallocatechine-3-gallate<br /> treatment of human skin inhibits ultra violet<br /> radiation<br /> induced<br /> oxidative<br /> stress.<br /> Carcinogenesis, Vol.22, No.2, pp. 284-294.<br /> <br /> SUMMARY<br /> RESEARCH THE CHEMICAL COMPOSITION, EXTRACTION TOTAL<br /> COMPOSITION POLIPHENOL IN THAI NGUYEN GREEN TEA TREE<br /> Mai Thanh Nga*<br /> College of Education - TNU<br /> <br /> Polyphenol extracted from green tea (TP) is one of the products of natural origin to great effect on<br /> human health. it is used in medicine, cosmetics, beverages and functional foods. Looking for<br /> organic compounds materials extracted, separated from tea have obtained all the content in green<br /> tea poliphenol from 10.79% - 13.16%. Continue the qualitative by thin layer chromatography<br /> showed that at least three compounds catechin group.<br /> Keywords: Poliphenol, green tea , Thai Nguyen, Epigallocatechin gallate, Saponin<br /> <br /> *<br /> <br /> Tel: 0912.293.457<br /> <br /> 161<br /> <br />