Hạn chế trong xuất nhập khẩu giữa Việt Nam - Trung Quốc và một số khuyến nghị cho chính phủ Việt Nam

Hạn chế trong xuất nhập ...<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> HẠN CHẾ TRONG XUẤT NHẬP KH̉U GĨA VIỆT NAM -<br /> TRUNG QUỐC VÀ MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ<br /> CHO CHÍNH PHỦ VIỆT NAM<br /> Kh̉ng Văn Th́ng*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Họt đ̣ng xuất, nḥp kh̉u giữa Vịt Nam siêu l̀ đìu rất khó tŕnh kh̉i. Đ̉ có ći nhìn<br /> v̀ Trung Qúc nhìu năm qua luôn trong tình chi tít v̀ mang t́nh ḥ th́ng cao, b̀i vít ǹy<br /> tṛng nḥp siêu nghiêng v̀ ph́a Vịt Nam. Mặt sẽ sử dụng phương ph́p th́ng kê mô t̉, diễn<br /> kh́c, x́t v̀ h̀ng hóa xuất nḥp kh̉u giữa Vịt gỉi v̀ so śnh phân t́ch ćc ś lịu v̀ tình<br /> Nam v̀ Trung Qúc cũng có ṣ kh́c nhau, hình xuất, nḥp kh̉u h̀ng hóa giữa Vịt Nam<br /> chúng ta ch̉ ýu xuất kh̉u h̀ng nông s̉n v̀ v̀ Trung Qúc những năm g̀n đây, t̀ đó đưa<br /> s̉n ph̉m thô sang Trung Qúc, trong khi đó ra ṃt ś gỉi ph́p đ̉ gỉm thỉu mất cân bằng<br /> chúng ta ḷi nḥp ch̉ ýu l̀ ḿy móc thít ḅ, ćn cân thương ṃi giữa hai nước.<br /> nguyên ṿt lịu đ̉ s̉n xuất v̀ nḥp h̀ng tiêu Từ khóa: xuất, nhập khẩu, Việt Nam,<br /> dùng thông thường t̀ nước ḅn do đó nḥp Trung Quốc.<br /> <br /> EXPORT RESTRICTIONS IN BETWEEN VIETNAM - CHINA<br /> AND SOME RECOMMENDATIONS FOR GOVERNMENT VIETNAM<br /> <br /> ABSTRACT<br /> Engaged in exporting and importing trade deicit is therefore very dificult to avoid.<br /> between Vietnam and China over the years For a detailed look and high systemic article<br /> always in deicit leaning toward Vietnam. On please feel free to interpret this opinion based<br /> the other hand, in terms of import and export on analysis of data on the import and export<br /> goods between Vietnam and China also have goods between Vietnam and China in recent<br /> differences, we mainly exports agricultural years, from which offer a number of solutions<br /> products and crude products to China, while to reduce imbalances balance of trade between<br /> we import mainly machines machinery, raw the two countries.<br /> materials for the manufacture and importation Keywords: Export, import, Vietnam,<br /> of consumer goods from your country normally China.<br /> <br /> *<br /> ThS. Cục Th́ng kê t̉nh Bắc Ninh. ĐT 0982857009<br /> <br /> 21<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> <br /> 1. LỜI MỞ Đ̀U là hoạt động mua bán quốc tế, nó là một hệ<br /> Trung Quốc là nước láng giếng của Việt thống các quan hệ mua bán rất phức tạp và có<br /> Nam có chung đường biên trên độ dài hàng tổ chức từ bên trong ra bên ngoài. Vì thế hoạt<br /> trăm km, lại có nền kinh tế phát triển và là một động nhập khẩu đem lại hiệu quả kinh tế cao,<br /> thị trường liền kề c̣c lớn với trên 1,3 tỷ dân nhưng nó cũng có thể gây những hậu quả do<br /> và đòi hỏi về chất lượng hàng hóa không khắt tác động với cả hệ thống kinh tế bên ngoài, mà<br /> khe lắm, nên chúng ta mong muốn xuất khẩu một quốc gia tham gia nhập khẩu không thể<br /> nhiều với Trung Quốc là tất yếu. Tuy nhiên, khống chế được.<br /> nhiều năm qua chúng ta không những không 2.2. Phương pháp nghiên cứu<br /> xuất sang Trung Quốc nhiều hơn nhập mà còn<br /> Để đánh giá được tḥc trạng hoạt động xuất<br /> ngược lại tình trạng xuất siêu luôn diễn ra,<br /> nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc, từ<br /> chính đều này đã dặt ra cho chúng ta cần phải<br /> đó đưa ra được các giải pháp để tiến dần đến<br /> có những giải pháp mang tính chiến lược để<br /> cân bằng cán cân thương mại hai chiều giữa hai<br /> tiến tới Việt nam không ch̉ sang bằng cán cân nước, bài viết sử dụng nguồn số liệu thứ cấp<br /> thương mại mà còn xuất siêu vào thị trường được thu thập từ các báo cáo, các kết quả nghiên<br /> lớn nhất hành tinh này. cứu, các số liệu đã được công bố chính thức của<br /> các cơ quan, tổ chức như: Số liệu thống kê xuất<br /> 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> nhập khẩu của Tổng Cục Thống kê Việt Nam<br /> NGHIÊN CỨU<br /> giai đoạn 2011 đến 2016; số liệu tổng hợp về<br /> 2.1. Khái niệm về xuất, nhập khẩu xuất nhập khẩu của Việt Nam và Trung Quốc từ<br /> - Xuất khẩu là hoạt động kinh doanh buôn năm 2011 đến nay của Tổng Cục Hải quan Việt<br /> bán ở phạm vi quốc tế. Nó không phải là hành Nam. Ngoài ra, các báo cáo khoa học, tạp chí,<br /> vi buôn bán riêng lẻ mà là cả một hệ thống các Internet, các văn bản pháp quy..., được sử dụng<br /> quan hệ mua bán trong một nền thương mại làm nguồn tài liệu nghiên cứu. Từ đó, tiến hành<br /> có tổ chức cả bên trong và bên ngoài nhằm so sánh, đối chiếu, phân tích tḥc trạng về xuất<br /> nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc trong<br /> bán sản phẩm, hàng hoá và dịch vụ sản xuất<br /> những năm qua, những thuận lợi và khó khăn<br /> trong nước ra nước ngoài thu ngoại tệ, qua đẩy<br /> trong việc xuất nhập khẩu hàng hóa giữa Việt<br /> mạnh sản xuất hàng hoá phát triển, chuyển đổi<br /> Nam và Trung Quốc ... trên cơ sở đó đề ra các<br /> cơ cấu kinh tế ổn định từng bước nâng cao<br /> giải pháp phù hợp trong việc giảm thiểu mất cân<br /> mức sống nhân dân. Xuất khẩu hàng hoá nằm bằng trong cán cân thương mại hai chiều giữa<br /> trong lĩnh ṿc phân phối và lưu thông hàng Việt Nam và Trung Quốc trong thời gian tới.<br /> hoá của một quá trình tái sản xuất mở rộng,<br /> nhằm mục đích liên kết sản xuất với tiêu dùng 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN<br /> của nước này với nước khác. Nền sản xuất xã 3.1. Thực trạng xuất nhập khẩu của Việt<br /> hội phát triển như thế nào phụ thuộc rất nhiều Nam sang Trung Quốc<br /> vào hoạt động kinh doanh này. 3.1.1. V̀ xuất nhập khẩu chung<br /> - Nhập khẩu là việc mua bán và trao đổi Nếu lấy năm 2011, năm đầu tḥc hiện kế<br /> hàng hoá dịch vụ của nước này với nước hoạch 5 năm 2011 - 2015, thì kim ngạch xuất<br /> khác, trong giao dịch dùng ngoại tệ của một khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc là 10,8 tỷ<br /> nước hay một ngoại tệ mạnh trên thế giới để USD, tăng 47,6% so với năm 2010, chiếm tỷ<br /> trao đổi. Đặc điểm của hoạt động nhập khẩu trọng 11,2% trong tổng kim ngạch xuất khẩu<br /> <br /> 22<br />  Hạn chế trong xuất nhập ...<br /> <br /> <br /> cả nước; trong khi đó kim ngạch nhập khẩu từ trọng 12,4% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước,<br /> Trung Quốc là 24,6 tỷ USD, tăng 22,7% so với trong khi nhập khẩu từ Trung Quốc là 49,93 tỷ<br /> năm 2010 và chiếm tỷ trọng 23,2% trong tổng USD, chiếm tỷ trọng 28,70% dẫn đến nhập siêu<br /> kim ngạch nhập khẩu cả nước. Như vậy mức tới 27,96 tỷ USD tương ứng với 127,3%.<br /> nhập siêu là 13,8 tỷ USD, tương đương với Như vậy có thể thấy, mặc dù số lượng kim<br /> tỷ lệ 127,7% trên kim ngạch xuất khẩu. Cho ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc có tăng liên<br /> tới năm 2015, Việt Nam ch̉ xuất khẩu sang tục từ năm 2011 đến 2016, song về tỷ trọng lại<br /> Trung Quốc 17,14 tỷ USD, tăng 6,34 tỷ USD không tương xứng, trong suốt 6 năm tỷ trọng<br /> so với năm 2011, chiểm tỷ trọng 10,57% tổng ch̉ tăng được 1,2%. Trong khi đó, lượng kim<br /> kim ngạch xuất khẩu cả nước, nhưng đã nhập ngạch nhập khẩu lại tăng nhanh hơn, từ 2011<br /> khẩu tới 49,52 tỷ USD, tăng 24,92 tỷ USD so tới năm 2016 gấp 2,03 lần, khoảng 25,33 tỷ<br /> với năm 2011, chiếm tỷ trọng 29,9% tổng kim USD, lớn hơn cả lượng kim ngạch xuất khẩu<br /> ngạch nhập khẩu cả nước và như vậy mức nhập đạt được tới 3,36 tỷ USD; kết quả là tỷ lệ nhập<br /> siêu là 32,38 tỷ USD, tương đương với tỷ lệ siêu từ Trung Quốc luôn là con số rất cao, từ<br /> 188,9% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước. 127,8% năm 2011 lên 193,3% năm 2014 và<br /> Đặc biệt, trong năm 2016, Việt Nam xuất khẩu 188,9% năm 2015 và năm 2016 mặc dù rất cố<br /> sang Trung Quốc được 21,97 tỷ USD, chiếm tỷ gắng song cũng vẫn là 127,3%.<br /> Bảng 01: Ḱt qủ xuất nḥp kh̉u giữa Vịt Nam v̀ Trung Qúc giai đọn 2011 – 2016<br /> <br /> Xuất khẩu Nhập khẩu<br /> Tỷ lệ nhập<br /> Năm Kim ngạch Tỷ tṛng so với Kim ngạch Tỷ tṛng so với<br /> siêu (%)<br /> (Tỷ USD) cả nước(%) (Tỷ USD) cả nước(%)<br /> <br /> 2 011 10,80 11,20 24,60 23,20 127,8<br /> 2 012 12,20 10,70 28,90 25,30 136,9<br /> 2 013 13,20 9,98 36,90 28,10 179,5<br /> 2 014 14,90 9,90 43,70 29,50 193,3<br /> 2 015 17,14 10,57 49,52 29,90 188,9<br /> 2 016 21,97 12,40 49,93 28,70 127,3<br /> <br /> Nguồn: Niêm gím Th́ng kê năm 2015 - Tổng Cục Th́ng kê Vịt Nam v̀ Ḱt qủ Th́ng kê xuất<br /> nḥp kh̉u 12 th́ng c̉a Tổng cục H̉i Quan Vịt Nam<br /> <br /> 3.1.2. V̀ mặt hàng xuất khẩu vào thị trung xuất khẩu vào 4 nhóm hàng chính, với<br /> trường Trung Quốc khoảng 100 mặt hàng là: (1) Nhóm nguyên<br /> Là một thị trường liền kề, có chung đường nhiên liệu: Dầu thô, than, quặng kim loại, các<br /> biên trên bộ dài hàng trăm km, lại có nền kinh loại hạt có dầu, dược liệu (cây làm thuốc)…<br /> tế phát triển và một thị trường trên 1,3 tỷ dân (2) Nhóm nông sản: Lương tḥc (gạo, sắn<br /> với đòi hỏi về chất lượng hàng hóa không khắt khô), rau củ quả (đặc biệt là các loại hoa quả<br /> khe lắm, nên chúng ta mong muốn xuất khẩu nhiệt đới như: chuối, xoài, chôm chôm, thanh<br /> nhiều với Trung Quốc là tất yếu. Trong chiều long…), chè, hạt điều. (3) Nhóm thuỷ sản:<br /> xuất khẩu, với lợi thế của mình chúng ta đã tập Thuỷ sản tươi sống, thuỷ sản đông lạnh, một<br /> <br /> <br /> 23<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> <br /> số loại mang tính đặc sản như: rắn, rùa, ba Nam sang Trung Quốc và 20,9% trong tổng<br /> ba….(4) Nhóm hàng tiêu dùng: Hàng thủ công kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này của cả<br /> mỹ nghệ, giày dép, đồ gỗ cao cấp, bột giặt, nước. Đặc biệt trong số khoảng 100 mặt hàng<br /> bánh kẹo…Trong đó riêng nhóm hàng nông xuất khẩu sang Trung Quốc ch̉ có khoảng 10<br /> - lâm - thủy sản chiếm tỷ trọng 31,2% trong mặt hàng có giá trị tương đối lớn và có tính ổn<br /> tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt đinh (xem biểu 02).<br /> Bảng 02: Ćc mặt h̀ng xuất kh̉u có gí tṛ lớn t̀ Vịt Nam v̀o Trung Qúc<br /> <br /> Năm 2015 11 Tháng /2016<br /> Kim ngạch Tỷ<br /> STT Tên mặt hàng chủ yếu Kim ngạch Tỷ tṛng<br /> (Triệu tṛng<br /> (Triệu USD) (%)<br /> USD) (%)<br /> 1 Hàng rau quả 1.194,9 6, 97 1.529,98 7, 80<br /> 2 Sắn và các sản phẩm từ sắn 1.167,6 6, 81 779,03 3, 97<br /> 3 Xơ, sợi dệt các loại 1.365,4 7,97 1.486,31 7, 58<br /> 4 Máy ảnh, máy quay phim và linh kiện 1.016,6 5, 93 1.443,48 7,36<br /> 5 Gỗ và sản phẩm từ gỗ 982,7 5,73 903,41 4, 61<br /> 6 Gạo 859,2 5, 01 722,19 3, 68<br /> 7 Máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện 2.646,6 15, 44 3.411,58 17,40<br /> 8 Điện thoại các loại và linh kiện 6.901,7 40,26 754,21 3,85<br /> 9 Dầu thô 811,9 4,74 1.232,93 6,29<br /> 10 Cao su 763,4 4,45 849,79 4,33<br /> <br /> Nguồn: Tṛ gí xuất, nḥp kh̉u phân theo nước v̀ vùng lãnh thổ ch̉ ýu sơ ḅ ćc th́ng năm 2016-<br /> Tổngcục Th́ng kê Vịt Nam<br /> Từ bảng 02 trên cho thấy chúng ta tuy có của cả nước trong đó r̃ nét nhất là ở sản phẩm<br /> nhiều mặt hàng xuất khẩu sang Trung Quốc, này; Máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện<br /> song số lượng hàng hóa xuất sang Trung Quốc năm 2015 xuất đạt 2.646,6 triệu USD, chiếm<br /> có giá trị lớn lại rất ít, năm 2015 Việt Nam có 15,44% giá trị xuất khẩu sang Trung Quốc<br /> 6/10 mặt hàng chủ ḷc có giá trị trên 1 tỷ USD và 11 tháng đầu năm 2016 là 3.411,58 triệu<br /> thì đến hết 11 tháng đầu năm 2016 mới có USD, chiếm 17,40%; Hàng xơ, sợi dệt các loại<br /> được 5/10 mặt hàng đạt giá trị xuất khẩu trên năm 2015 xuất đạt 1.365,4 triệu USD, chiếm<br /> 1 tỷ USD gồm: Điện thoại các loại và linh kiện 7,97% giá trị xuất khẩu sang Trung Quốc<br /> năm 2015 xuất đạt 6.901,7 triệu USD, chiếm và 11 tháng đầu năm 2016 là 1.486,31 triệu<br /> 40,26% giá trị xuất khẩu sang Trung Quốc, thì USD, chiếm 7,58%; Hàng rau quả năm 2015<br /> trong 11 tháng đầu năm 2016 mới ch̉ là 754,21 xuất đạt 1.194,9 triệu USD, chiếm 6,97% giá<br /> triệu USD, chiếm 3,85% và chưa đạt 1 tỷ đô trị xuất khẩu sang Trung Quốc và 11 tháng<br /> la, nguyên nhân sâu xa của vấn đề này là do đầu năm 2016 là 1.529,98 triệu USD, chiếm<br /> tập đoàn Samsung Việt Nam bị lỗi dòng điện 7,80%; Sắn và các sản phẩm từ sắn năm 2015<br /> thoại No 7 làm giảm xuất khẩu trên 6 tỷ USD xuất đạt 1.167,6 triệu USD, chiếm 6,81% giá<br /> đã kéo giảm tổng kim ngạch xuất khẩu chung trị xuất khẩu sang Trung Quốc và 11 tháng đầu<br /> <br /> 24<br />  Hạn chế trong xuất nhập ...<br /> <br /> <br /> năm 2016 là 779,03 triệu USD, chiếm 3,97%, kiện; hóa chất; sản phẩm từ chất dẻo; ô tô các<br /> đây cũng là sản phẩm mà đạt thấp hởn năm loại; vài các loại; nguyên phụ liệu dệt may da<br /> trước và chưa đạt 1 tỷ USD...Trong khi đó cả giày. Riêng trong năm 2013, nhập khẩu nhóm<br /> 10/10 mặt hàng nhập khẩu chính của ta đều máy móc, thiết bị, phụ tùng, dụng cụ đã chiếm<br /> có giá trị từ 1 tỷ USD trở lên xem (bảng số 03 khoảng 18% tổng kim ngạch nhập khẩu hàng<br /> dưới đây). hóa từ Trung Quốc; tiếp theo là nhóm nguyên<br /> 3.1.3. V̀ những hàng hóa chúng ta nhập phụ liệu dệt may da giày chiếm 15%; nhóm<br /> khẩu từ Trung Qúc điện thoại các loại và linh kiện chiếm 15%;<br /> nhóm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh<br /> Hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc vào<br /> kiện chiếm 12%; nhóm sắt thép các loại và sản<br /> Việt Nam tập trung vào nhóm sản phẩm công<br /> phẩm chiếm 9%; còn lại là các nhóm hàng hóa<br /> nghiệp chế biến, chế tạo là chính, trong đó<br /> khác. Đặc biệt, trong năm 2015 và 11 tháng<br /> có 9 nhóm hàng thường đạt kim ngạch trên<br /> đầu năm 2016 Việt Nam có 10 mặt hàng nhập<br /> 1 tỷ USD như máy móc thiêt bị, phụ tùng;<br /> khẩu có giá trị cao (xem biểu 03 sau).<br /> sắt thép các loại; điện thoại các loại và linh<br /> <br /> <br /> Bảng 03: Ćc mặt h̀ng nḥp kh̉u có gí tṛ lớn t̀ Trung Qúc v̀o Vịt Nam<br /> <br /> <br /> Năm 2015 11 tháng /2016<br /> Kim<br /> STT Tên mặt hàng chủ yếu ngạch Tỷ tṛng Kim ngạch Tỷ tṛng<br /> (Triệu (%) (Triệu USD) (%)<br /> USD)<br /> 1 Sản phẩm từ chất dẻo 1.152,20 2,33 1.347,78 2,99<br /> 2 Vải các loại 5.224,60 10,55 4.952,92 10,99<br /> 3 Nguyễn phụ liệu dệt may, da, giày 1.778,00 3,59 1.713,94 3,80<br /> 4 Sắt thép các loại 4.169,80 8,42 4.013,86 8,91<br /> 5 Sản phẩm từ sắt thép 1.320,50 2,67 968,20 2,15<br /> 6 Kim loại thường khác 1.280,30 2,59 1.403,43 3,11<br /> 7 Máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện 5.205,20 10,51 5.356,03 11,89<br /> 8 Điện thoại các loại và linh kiện 6.901,70 13,94 5.507,13 12,22<br /> 9 Máy móc thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác 9.027,60 18,23 8.271,19 18,36<br /> 10 Ô tô nguyên chiếc các loại 1.046,70 2,11 388,18 0,86<br /> Nguồn: Tṛ gí xuất, nḥp kh̉u phân theo nước và vùng lãnh thổ chủ yếu sơ bộ các tháng năm<br /> 2016- Tổng cục Th́ng kê Vịt Nam<br /> <br /> Qua bảng 03 trên đây cho thấy, Việt Nam giá trị nhập khẩu cả năm từ Trung Quốc và<br /> vẫn nhập khẩu máy mọc thiết bị là chính, năm 11 tháng đầu năm vẫn duy trì ở mức 8.271,19<br /> 2015 tổng giá trị nhập khẩu của mặt hàng này triệu USD, chiếm 18,36% tổng giá trị nhập<br /> là 9.027,6 triệu USD, chiếm đến 18,23% tổng khẩu từ Trung Quốc, r̃ ràng chúng ta vẫn<br /> <br /> 25<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> <br /> chủ yếu tìm kiếm nguồn máy móc có giá trị hàng phong phú, đa dạng, phù hợp với thị hiếu,<br /> và công nghệ thấp từ Trung Quốc để đầu tư còn có những nguyên nhân chủ quan khác là<br /> sản xuất mà chưa tìm kiếm máy móc có giá trị các doanh nghiệp Việt Nam ham giá rẻ; giá bỏ<br /> và công nghệ cao thân thiện với môi trường thầu các công trình xây ḍng thấp...Điều này<br /> từ các nước phát triển hơn như Nhật Bản, Mỹ cần được nhận thức r̃ và thay đổi. Việc sớm<br /> hay khối EU... Cũng từ kết quả của bảng trên xác định một chiến lược với thị trường này là<br /> còn cho thấy, chúng ta vẫn còn phụ thuộc khá rất quan trọng vì Trung Quốc như một nhân<br /> nhiều vào nguyên, vật liệu từ Trung Quốc nhất tố lớn chi phối ṣ phát triển trong khu ṿc. Để<br /> là các sản phẩm có giá trị xuất khẩu càng lớn giảm dần mức nhập siêu từ Trung Quốc, chủ<br /> thì có giá trị nhập khẩu cũng lớn theo đều này động trước hết là thay đổi cơ cấu hàng hóa xuất<br /> càng minh chứng xuất khẩu của ta vẫn đứng nhập khẩu, đổi mới cách thức làm ăn với Bạn<br /> trên đôi chân của Trung Quốc cụ thể về các và kiểm soát hai quá trình này một cách hiệu<br /> sản phẩm nguyên, vật liệu cho sản xuất gồm: quả. Đồng thời, khi Hiệp định Đối tác xuyên<br /> Điện thoại các loại và linh kiện năm 2015 Thái Bình Dương TPP có hiệu ḷc tḥc hiện<br /> nhập đến 6.901,7 triệu USD, chiếm 13,94%, mà Việt Nam là nước thành viên, các nhà xuất<br /> trong khi đó cũng ch̉ 11 tháng đầu năm 2016 khẩu Việt Nam cần phải chú ý nhiều hơn đến<br /> là 5.507,13 triệu USD, chiếm 12,22%; máy nguyên tắc xuất xứ để được hưởng các ưu đãi<br /> tính, sản phẩm điện tử và linh kiện năm 2015 thuế suất từ TPP bằng cách chuyển sang nhập<br /> nhập là 5.205,2 triệu USD, chiếm 10,51% và khẩu máy móc, nguyên phụ liệu từ các nước<br /> 11 tháng đầu năm 2016 là 5.356,03 triệu USD, là thành viên tham gia ký kết hiệp định này<br /> chiếm 11,89%; vải các loại năm 2015 nhập như Malaysia, Singapor. Brunei, Nhật Bản...,<br /> khẩu 5.224,6 triệu USD, chiếm 10,55% và 11 thay vì nhập khẩu từ Trung Quốc như hiện<br /> tháng đầu năm 2016 là 4.952,92 triệu USD, nay, để nâng tỷ trọng hàm lượng vật tư từ các<br /> chiếm 10,99%; sắt thép các loại năm 2015 nước thành viên TPP trong hàng hóa. Ngoài<br /> nhập là 4.169,8 triệu USD, chiếm 8,42% và ra, khi thu hút FDI có cơ hội gia tăng từ các<br /> 11 tháng đầu năm 2016 là 4.013,86 triệu USD, nước thành viên và dưới sức ép của nguyên tắc<br /> chiếm 8,91%... xuất xứ thì công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam<br /> sẽ phát triển… Như vậy, khả năng xuất khẩu<br /> 3.2. Nguyên nhân, hạn chế và khuyến nghị<br /> của ta vừa tăng lên, đồng thời nhập khẩu từ<br /> để Việt Nam giảm nhập siêu từ Trung Quốc<br /> thị trường Trung Quốc có xu hướng giảm đi,<br /> 3.2.1. Nguyên nhân c̉a tình trạng<br /> giảm dần tỷ lệ nhập siêu của Việt Nam, hướng<br /> nhập siêu<br /> dần tới ṣ cân bằng thương mại giữa hai nước.<br /> Với cơ cấu hàng hóa xuất nhập khẩu hai<br /> chiều như vậy, chúng ta nhập siêu từ Trung 3.2.2. Hạn chế v̀ xuất, nhập khẩu giữa<br /> Quốc là tất yếu và khả năng trong các năm tới Việt Nam và Trung Quốc<br /> có thể vẫn ở mức cao. Nguyên nhân chính làm Ṃt l̀, về mặt tư tưởng, tâm lý và mức<br /> cho Việt Nam nhập khẩu và nhập siêu lớn từ độ tín nhiệm trong buôn bán qua biên giới của<br /> Trung Quốc, ngoài các yếu tố là giá cả hàng hai nước chưa cao, vẫn còn nhiều ṣ khác biệt<br /> hoá rẻ; hai nước có chung biên giới dài, nên trong việc đề ra chính sách của mỗi nước trong<br /> tình hình xuất nhập khẩu mậu biên khá nhộn quan hệ kinh tế thương mại. Đôi bên còn có<br /> nhịp, mua bán bằng tiền của cả hai nước; mặt ṣ chênh lệch lớn về chính sách buôn bán qua<br /> <br /> 26<br />  Hạn chế trong xuất nhập ...<br /> <br /> <br /> biên giới tạo nên những ảnh hưởng bất lợi cho sang Trung Quốc, trong khi đó chúng ta lại<br /> cả hai, nhất là phía Việt Nam như: yêu cầu tiếp nhập chủ yếu là máy móc thiết bị, nguyên vật<br /> nhận đầu tư của Việt Nam là công nghệ cao, liệu để sản xuất và xuất khẩu, nhập hàng tiêu<br /> không phá hoại tài nguyên và thân thiện môi dùng thông thường từ nước bạn do đó nhập<br /> trường. Trong khi Trung Quốc không có chủ siêu là điều rất khó tránh khỏi.<br /> trương chuyển giao công nghệ cao cho Việt 3.2.3. Một số khuyến nghị giảm thiểu<br /> Nam và họ cũng không quan tâm đến việc bảo nhập siêu từ Trung Quốc<br /> vệ môi trường cho chúng ta.<br /> Ṃt l̀, thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu,<br /> Hai l̀, mặc dù hai nước có Hiệp định hợp đây được coi là giải pháp chủ yếu, lâu dài để<br /> tác đảm bảo và chứng nhận lẫn nhau về hàng giảm nhập siêu từ Trung Quốc. Để thúc đẩy<br /> hóa xuất, nhập khẩu nhưng vẫn không ngăn xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, Bộ<br /> chặn nổi làn sóng hàng giả, hàng nhái, hàng Công Thương cần chủ động đàm phán và ký<br /> kém chất lượng tuồn vào Việt Nam và các hàng kết với phía Trung Quốc các thỏa thuận hợp<br /> hóa quý hiếm, hàng cấm của Việt Nam vẫn xuất tác nhằm tạo hành lang pháp lý quan trọng,<br /> sang Trung Quốc qua con đường tiểu ngạch. minh bạch và ổn định cho hàng xuất khẩu của<br /> Ba l̀, bản thân phía Việt Nam, luôn thiếu ta, đặc biệt là các nhóm hàng có thế mạnh như<br /> ṣ hợp tác lẫn nhau cũng như các hợp đồng nông sản, thủy sản. Đồng thời, thông qua các<br /> mua bán giữa các doanh nghiệp trong nước, Văn phòng Xúc tiến thương mại để đẩy mạnh<br /> gây nên tình trạng tranh mua, tranh bán cho xuất khẩu. Trước mắt, cần thành lập ngày một<br /> đối phương, hoặc thường xuyên bị ép cấp, ép số văn phòng tại các địa phương của Trung<br /> giá nên gây thiệt hại cho Việt Nam. Quốc như tại thành phố Thành Đô (t̉nh Tứ<br /> B́n l̀, mặc dù Ngân hàng Trung ương Xuyên), Hàng Châu (t̉nh Chiết Giang), Hải<br /> giữa Việt Nam và Trung Quốc đã có Hiệp Khẩu (t̉nh Hải Nam), Trùng Khánh và thành<br /> định hợp tác thanh toán, theo đó mọi khoản phố Nam Kinh (t̉nh Giang Tô)...để chúng ta<br /> thanh toán phải thông qua ngân hàng thương có thể thâm nhập sâu thị trường Trung Quốc<br /> mại hai nước theo hệ thống quốc tế bằng ngoại tránh bị ép giá ngay tại cửa khẩu như mặt hàng<br /> tệ ṭ do trao đổi. Nhưng tḥc tế hàng chục Dưa hấu, Thanh Long, Gạo trong thời gian<br /> năm nay buôn bán qua biên giới Việt - Trung vừa qua.<br /> lượng thanh toán qua ngân hàng còn rất nhỏ, Hai l̀, đẩy mạnh đầu tư vào ngành công<br /> thị trường chợ đen buôn bán tiền còn khá công nghiệp phụ trợ và sản xuất nguyên liệu hỗ<br /> khai ở các cửa khẩu biên giới hai nước, hiện trợ. Chính phủ đã phê duyệt đề án khuyến<br /> tượng lừa đảo chiếm dụng vốn, lưu hành tiền khích phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ<br /> giả ở các t̉nh biên giới diễn ra thường xuyên. sản xuất nguyên phụ liệu phục vụ cho sản xuất<br /> Năm l̀, trình độ phát triển khoa học và hàng xuất khẩu, trong đó, Việt Nam cần có<br /> phát triển kinh tế của Trung Quốc cao hơn Việt cơ chế kêu gọi các doanh nghiệp ở nước phát<br /> Nam khiến cho tính bổ sung giữ hai bên tăng triển nhất là thuộc khối TPP như Hàn Quốc,<br /> lên, nhưng mặt khác cũng gây nên ảnh hưởng Nhật Bản Malaysia, Singapor. Brunein... đầu<br /> bất lợi đối với hàng hóa Việt Nam muốn thâm tư vào ngành công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam.<br /> nhập và thị trường Trung Quốc. Chúng ta chủ Đặc biệt, nếu nhập khẩu nên chuyển sang nhập<br /> yếu xuất khẩu hàng nông sản và sản phẩm thô khẩu máy móc, nguyên phụ liệu từ các nước là<br /> <br /> 27<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> <br /> thành viên tham gia ký kết Hiệp định Đối tác thương mại và ṣ đa dạng nguồn cung trong<br /> xuyên Thái Bình Dương TPP như: Hàn Quốc, thế giới phẳng, việc giảm dần nhập siêu từ<br /> Nhật Bản, Malaysia, Singapor. Brunein…thay Trung Quốc không phải là vấn đề quá nan giải<br /> vì nhập khẩu từ Trung Quốc như hiện nay để đối với kinh tế Việt Nam. Song để làm được<br /> còn tránh được nguyên tắc xuất xứ và còn điều này không thể một sớm, một chiều có thể<br /> được hưởng các ưu đãi thuế suất từ TPP, giảm làm được ngay mà cần phải có hướng đi chiến<br /> dần tỷ lệ nhập siêu của Việt Nam với Trung lược và mang tính lâu dài và đồng bộ. Tin rằng<br /> Quốc, hướng dần tới ṣ cân bằng thương mại Việt Nam không ch̉ giảm dần tỷ lệ nhập siêu<br /> giữa hai nước Việt Nam – Trung Quốc. đối với Trung Quốc, mà còn hướng dần tới<br /> Ba l̀, nỗ ḷc cạnh tranh ngay trên sân nhà. ṣ cân bằng thương mại giữa hai nước Việt<br /> Đề án phát triển thị trường trong nước gắn với Nam – Trung Quốc tiến tới thặng dư thương<br /> Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng mại thời kỳ 2021 – 2030 như Nghị quyết số<br /> hàng Việt Nam” giai đoạn 2014 - 2020 của 2471/QĐ-TTg ngày 28 tháng 12 năm 2011<br /> Thủ tướng Chính phủ, phấn đấu đến năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ về Chiến lược xuất<br /> tăng thị phần hàng Việt Nam có thế mạnh tại nhập khẩu hàng hóa thời kỳ 2011 – 2020, định<br /> các kênh phân phối lên trên 80% và 100% hướng đến năm 2030 đã đề ra./.<br /> các t̉nh, thành phố tṛc thuộc trung ương<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> triển khai trên địa bàn chương trình xây ḍng<br /> [1]. Tổng Cục Hải Quan Việt Nam (2016).<br /> điểm bán hàng Việt Nam cố định, bền vững<br /> Niêm gím Th́ng kê Tổng Cục H̉i Quan<br /> với tên gọi “Ṭ hào hàng Việt Nam”. 100%<br /> Vịt Nam 2015. Truy cập từ http://www.<br /> các t̉nh và thành phố tṛc thuộc trung ương<br /> customs.gov.vn/liinsts/Thongkehaiquan/<br /> đều tổ chức dịch vụ hỗ trợ kết nối cung cầu<br /> Default.aspx.<br /> cho các đối tượng sản xuất, kinh doanh hàng<br /> [2]. Tổng Cục Hải Quan Việt Nam (2016).<br /> Việt Nam...Để đạt được mục tiêu, cần làm tốt<br /> Ḱt qủ Th́ng kê xuất, nḥp kh̉u chia theo<br /> 4 nhóm giải pháp mà Đề án của Chính phủ đã<br /> nước và khu ṿc 6 tháng đầu năm 2016. Truy<br /> nêu đó là: (1) Giúp thay đổi về nhận thức và<br /> cập từ http://www.customs.gov.vn/liinsts/<br /> hành vi của cộng đồng đối với hàng Việt Nam;<br /> Thongkehaiquan/Default.aspx.<br /> (2) Hỗ trợ phát triển hệ thống phân phối hàng<br /> [3]. Tổng cục Thống kê Việt Nam (2016),<br /> Việt Nam cố định và bền vững; (3) Nâng cao<br /> Niêm gím Th́ng kê Vịt Nam 2015. Nhà<br /> năng ḷc cạnh tranh cho doanh nghiệp, hợp tác<br /> xuất bản Thống kê.<br /> xã, hộ kinh doanh trong lĩnh ṿc phân phối<br /> [4]. Tổng Cục Thống kê Việt Nam (2016),<br /> hàng Việt Nam; (4) Nâng cao hiệu quả công<br /> Giá trị xuất, nhập khẩu phân theo nước và<br /> tác kiểm tra, kiểm soát thị trường và bảo vệ<br /> vũng lãnh thổ chủ yếu sơ bộ năm 2016.<br /> người tiêu dùng. Nếu không làm được như vậy<br /> https://gso.gov.vn<br /> hàng Việt không những khó khăn trong xuất<br /> [5]. Khổng Văn Thắng. (2013). Gỉi ph́p<br /> khẩu mà còn thua ngay trên sân nhà.<br /> đ̉y ṃnh xuất – nḥp kh̉u ở t̉nh Bắc Ninh.<br /> 4. KẾT LUẬN Tạp chí Ph́t trỉn & Ḥi nḥp, Trường đ̣i<br /> Cùng với ṣ lớn mạnh của các nền kinh ḥc Kinh t́ - T̀i ch́nh TP Hồ Ch́ Minh. Số<br /> tế trong khu ṿc, tác động của các hiệp định 12 (22). Tr 7-14.<br /> <br /> <br /> <br /> 28<br />