Hành vi phòng tránh côn trùng sốt xuất huyết và sự thay đổi theo mùa tại Cần Thơ 2012-2013

Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014<br /> <br />  <br /> <br /> HÀNH VI PHÒNG TRÁNH CÔN TRÙNG SỐT XUẤT HUYẾT  <br /> VÀ SỰ THAY ĐỔI THEO MÙA TẠI CẦN THƠ 2012‐2013 <br /> Nguyễn Phương Toại*, Đặng Văn Chính**, Amy Vittor***, Nguyễn Ngọc Huy**** <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Đặt vấn đề: Hành vi con người đóng vai trò quan trọng trong các yếu tố lan truyền bệnh Sốt Xuất Huyết <br /> (SXH). Do đó khảo sát hành vi phòng tránh muỗi, và sự biến động theo mùa trong một năm nhằm hiểu rõ hơn sự <br /> thích ứng của người dân với thời tiết có thể tác động gì đến nguy cơ SXH. <br /> Mục tiêu: Xác định hành vi phòng chống SXH của nguời dân và mối liên quan theo mùa ở Cần Thơ, Việt <br /> Nam từ 2012‐2013. <br /> Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu dọc, khảo sát hộ gia đình hàng tháng từ 6/2012 – 06/2013, tại 06 <br /> xã/phường thuộc 02 quận thuộc thành phố Cần Thơ. Sử dụng bộ câu hỏi để phỏng vấn người dân về hành vi <br /> phòng chống SXH. Phân tích mô tả, so sánh giữa các mùa mưa – nắng được sử dụng để tìm sự thay đổi của <br /> hành vi. <br /> Kết quả: Có một số mối liên quan ý nghĩa giữa hành vi phòng chống sốt xuất huyết theo mùa mưa và mùa <br /> khô, bao gồm hành vi thực hiện phòng chống muỗi đốt cho gia đình, sử dụng nước máy, chứa nước, người làm vệ <br /> sinh vật dụng chứa nước, loại trừ lăng quăng giữ nhà cửa và môi trường sạch sẽ, loại bỏ nước đọng quanh nhà <br /> và nhà có vật dụng chứa lăng quăng.  <br /> Kết luận: Có mối tương quan khác biệt của hành vi người dân trong cộng động về phòng chống muỗi đốt <br /> giữa mùa mưa và mùa khô <br /> Từ khóa: sốt xuất huyết, hành vi <br /> <br /> ABSTRACT <br /> BEHAVIOR TO PREVENT DENGUE FEVER AND SEASONAL CHANGES IN CAN THO 2012‐2013 <br /> Nguyen Phuong Toai, Dang Van Chinh, Amy Vittor, Nguyen Ngoc Huy <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 6‐ 2014: 430 – 435 <br /> Backround:  Human  behaviour  has  an  important  role  in  spreading  dengue  fewer.  Therefore,  research  on <br /> mosquito prevention behaviors and changes following season in a year is to help understand better about human <br /> adaption and its impact to dengue fewer. <br /> Objective: To determine people’s dengue prevention behaviors and relationships to seasons in Can Tho from <br /> 2012 to 2013. <br /> Method: A longitudinal study, hoseholds at 6 communes/wards of two districts in Can Tho city was visited every <br /> month  from  6/2012  –  06/2013.  People  were  interviewed  by  a  questionnaire  about  dengue  prevention  behaviors. <br /> Descriptive sample characteristics and behavioral comparisons between rainy and dry season were analyzed. <br /> Results:  There  were  behavioral  changes  in  preventing  dengue  fever  by  changes  in  seasons,  including: <br /> repelling mosquitoes; draining stagnant water, keeping water; cleaning containers with larva; keeping houses and <br /> environment clean.  <br /> Trường Cao đẳng Y tế Cần Thơ   **Viện Y tế công cộng Tp.HCM <br /> ***Viện đại học Pennsylvania, Philadelphia PA 19104, USA <br />  <br /> ****Nghiên Cứu Chuyển Đổi Môi Trường và Xã Hội (ISET) <br /> Tác giả liên lạc: TS.Nguyễn phương Toại  ĐT: 0939766866 <br /> Email: phuongtoai@yahoo.com <br /> *<br /> <br /> 430<br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  <br /> Conclusion:  There were significant differences in dengue fever prevention behaviors according to seasons <br /> (rainy season and dry season). <br /> Keywords: Dengue Fever, behavior <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> <br /> Mục tiêu cụ thể <br /> <br /> Sốt xuất huyết (SXH) hiện đang trở nên vấn <br /> nạn sức khỏe toàn cầu(1) và là bệnh nhiễm trùng <br /> có số ca nhập viện chiếm tỷ lệ cao ở Việt Nam. <br /> Số  ca  mắc  SXH  hàng  năm  ở  Việt  Nam  tăng <br /> không  ngừng,  từ  2007  đến  nay  ghi  nhận  mỗi <br /> năm có hơn 100 000 ca mắc. Trong đó, trên 70% <br /> số ca xảy ra ở khu vực miền Nam Việt Nam. <br /> <br /> Khảo sát các hành vi phòng chống SXH của <br /> người dân Cần Thơ tại thời điểm 06/2012. <br /> <br /> Điều kiện kinh tế xã hội và hành vi con người <br /> là những yếu tố quan trọng có liên quan đến tình <br /> trạng  lây  nhiễm  SXH  ở  đồng  bằng  sông  Cửu <br /> Long, vì thói quen dự trữ nước(6,7) và mật độ dân <br /> số(3,6)  đã  được  chứng  minh  có  tác  động  quan <br /> trọng. Ở biên giới Mỹ ‐ Mexico, hành vi con người <br /> như sử dụng máy điều hòa nhiệt độ và thuốc xua <br /> muỗi có liên quan âm đối với nguy cơ SXH(2,4,5).  <br /> Ngoài ra, do nằm cạnh bên dòng sông Cửu <br /> Long  nên  thành  phố  Cần  Thơ  thường  bị  ảnh <br /> hưởng  bởi  lũ  lụt.  Các  chuyên  gia  dự  đoán  vào <br /> năm  2030,  các  quận  huyện  của  thành  phố  sẽ  bị <br /> ngập  sâu  50cm  dưới  mực  nước  trong  mùa  lũ. <br /> Hơn  nữa,  từ  năm  1980  đến  nay, nhiệt  độ trung <br /> bình khu vực đã tăng 0,50 C, ước đoán đến năm <br /> 2050 nhiệt độ sẽ tăng từ 1,1‐1,40 C (CCCO, 2012). <br /> Để tồn tại khi biến đổi khí hậu (BĐKH) xảy ra, <br /> sự  thích  ứng  của  con  người  với  điều  kiện  thời <br /> tiết bất lợi là điều kiện tất yếu.Trong nghiên cứu <br /> này,  chúng  tôi  khảo  sát  hành  vi  phòng  tránh <br /> muỗi  và  hành  vi  liên  quan  đến  diệt  trừ  lăng <br /> quăng  sinh  sản.  Các  hành  vi  này  thay  đổi  theo <br /> từng  mùa  như  thế  nào  trong  suốt  một  năm, <br /> nhằm  tìm  ra  biện  pháp  thích  hợp  nhất  để  làm <br /> giảm nguy cơ SXH trong điều kiện thích ứng với <br /> BĐKH. <br /> <br /> Mục tiêu tổng quát <br /> Xác định hành vi phòng tránh côn trùng sốt <br /> xuất huyết và sự thay đổi theo mùa ở Cần Thơ, <br /> Việt Nam từ 06/2012‐06/2013. <br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br /> Khảo sát sự thay đổi hành vi của người dân <br /> thay  đổi  theo  mùa  mưa,  nắng,  liên  quan  đến <br /> nguy cơ bệnh SXH từ 06/2012‐06/2013.  <br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Theo  thiết  kế  nghiên  cứu  dọc  (longitudinal <br /> study), thu thập dữ liệu mãng (panel data) bằng <br /> các khảo sát cắt ngang. <br /> Mẫu được thực hiện tại 06 xã, phường, thuộc <br /> 02 quận của thành phố Cần Thơ, nơi có mật độ <br /> dân số cao, điều kiện môi trường sống còn khó <br /> khăn, số ca SXH cao, đặc điểm dân cư biến động <br /> và có các yếu tố liên quan đến điều kiện dễ phát <br /> triển  dịch  SXH.  Trong  đó,  một  quận  tiêu  biểu <br /> cho  khu  vực  đô  thị  (Ninh  Kiều)  và  một  quận <br /> vùng  ven  có  sinh  thái  nửa  thành  thị,  nửa  nông <br /> thôn (Bình Thủy). Cụ thể, tại mỗi quận chọn 02 <br /> phường để tiến hành khảo sát và 01 phường để <br /> làm chứng (chỉ khảo sát tháng đầu và tháng cuối <br /> của  nghiên  cứu)  nhằm  kiểm  tra  và  so  sánh  sự <br /> ảnh  hưởng  của  quá  trình  thăm  viếng  đối  với <br /> hành vi chủ hộ. <br /> Mỗi phường chọn ngẫu nhiên 100 hộ để tiến <br /> hành  khảo  sát.  Khảo  sát  được  tiến  hành  mỗi  2 <br /> tháng/lần,  vào  các  ngày  23‐24‐25‐26  của  tháng, <br /> trong thời gian từ 6/2012 đến 6/2013.  <br /> Điều  tra  viên  sử  dụng  bộ  câu  hỏi  soạn  sẵn <br /> phỏng  vấn  người  đại  diện  cho  hộ  gia  đình,  có <br /> khả năng trả lời và hợp tác, nhằm thu thập các <br /> thông  tin  về:  vị  trí  địa  lý,  kinh  tế  xã  hội,  sức <br /> khỏe,  nhận  thức  của  người  dân  về  vấn  đề  liên <br /> quan  đến  SXH;  hành  vi  dự  trữ  nước  và  phòng <br /> tránh  côn  trùng,  bao  gồm  muỗi  và  lăng  quăng. <br /> Sử  dụng một  bản  kiểm và  quan sát,  ghi  lại  cấu <br /> trúc  nhà  ở,  điều  kiện  sinh  hoạt,  điều  kiện  môi <br /> trường,  vật  chứa  nước  trong  nhà  và  chung <br /> quanh nhà. Quan sát hành vi của người dân về <br /> <br /> 431<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014<br /> <br />  <br /> hoạt  động  phòng  tránh  muỗi  đốt  và  sự  phát <br /> triển của lăng quăng – nhộng.  <br /> <br /> Hành  vi  phòng  chống  SXH  của  đối  tượng <br /> nghiên cứu và sự thay đổi theo mùa <br /> <br /> Số liệu được nhập bằng phần mềm Epidata <br /> và  phân  tích  bằng  phần  mềm  Stata.  Sử  dụng <br /> phân tích mô tả để trình bày đặc điểm chung của <br /> đối tượng nghiên cứu về các đặc tính kinh tế – xã <br /> hội, hành vi phòng chống sốt xuất huyết. Mô tả <br /> các  chỉ  số  dụng  cụ  chứa  nước,  dụng  cụ  chứa <br /> nước  có  lăng  quăng.  Phân  tích  hành  vi  phòng <br /> chống sốt xuất huyết theo mùa. <br /> <br /> Bảng 2: Bị muỗi đốt, bị sốt và cách xử trí (06/2012) <br /> <br /> KẾT QUẢ <br /> Đặc tính chung của đối tượng nghiên cứu <br /> Bảng 1: Giới tính, chủng tộc, nghề nghiệp và học vấn <br /> của đối tượng khảo sát (06/2012) <br /> Biến số<br /> <br /> Phân loại<br /> Tần số (n) Tỷ lệ (%)<br /> Nam<br /> 208<br /> 34,7<br /> Giới tính<br /> Nữ<br /> 392<br /> 65,3<br /> Kinh<br /> 589<br /> 98,2<br /> Dân tộc<br /> Khác<br /> 11<br /> 1,8<br /> Nội trợ<br /> 176<br /> 29,4<br /> Buôn bán<br /> 116<br /> 19,3<br /> Nông dân<br /> 71<br /> 11,8<br /> Nghề nghiệp<br /> Khác<br /> 180<br /> 30<br /> Viên chức<br /> 22<br /> 3,7<br /> Công nhân<br /> 35<br /> 5,8<br /> Mù chữ<br /> 27<br /> 4,5<br /> Biết đọc – viết<br /> 43<br /> 41,6<br /> Học vấn<br /> Trung học<br /> 253<br /> 42,2<br /> CĐ – ĐH và cao hơn<br /> 70<br /> 11,7<br /> Có<br /> 19<br /> 3,1<br /> Hộ nghèo<br /> Không<br /> 581<br /> 96,9<br /> Có<br /> 453<br /> 75,9<br /> Bảo hiểm YT<br /> Không<br /> 11<br /> 24,1<br /> Tổng cộng<br /> 100<br /> <br /> Nữ  giới  chiếm  65,3%  và  nam  giới  chiếm <br /> 34,7%.  98,2%  đối  tượng  có  dân  tộc  kinh,  nghề <br /> nghiệp  chủ yếu  là  nội  trợ  và  buôn  bán (48,7%). <br /> Có  53,9%  đối  tượng  có  học  vấn  trên  cấp  2,  tuy <br /> nhiên vẫn còn 4,5% đối tượng mù chữ và 41,6% <br /> người chỉ biết đọc biết viết (chưa hoàn thành cấp <br /> 1). Có 3,1% hộ gia đình còn thuộc diện có sổ hộ <br /> nghèo,  24,1%  hộ  gia  đình  chưa  tham  gia  bảo <br /> hiểm y tế. <br /> <br /> 432<br /> <br /> Biến số<br /> <br /> Phân loại<br /> Tần số (n) Tỷ lệ (%)<br /> Không<br /> 228<br /> 38<br /> Bị muỗi đốt<br /> Có<br /> 372<br /> 62<br /> Ban đêm<br /> 188<br /> 50,6<br /> Xế chiều<br /> 71<br /> 19,1<br /> Thời điểm bị đốt<br /> Ngày<br /> 34<br /> 9,1<br /> Ngày lẩn đêm<br /> 79<br /> 21,2<br /> Trong nhà<br /> 250<br /> 67,2<br /> Ngoài nhà<br /> 52<br /> 14<br /> Địa điểm bị đốt<br /> Trong lẫn ngoài<br /> 70<br /> 18,8<br /> nhà<br /> Có<br /> 531<br /> 88,5<br /> Chống muỗi đốt<br /> Không<br /> 69<br /> 11,5<br /> Có<br /> 45<br /> 7,5<br /> Bị sốt<br /> Không<br /> 553<br /> 92,5<br /> Có<br /> 4<br /> 0,7<br /> Bị sốt xuất huyết<br /> Không<br /> 594<br /> 99,3<br /> Đến BV<br /> 15<br /> 33,3<br /> Đến phòng khám<br /> 11<br /> 24,5<br /> tư<br /> Cách xử trí<br /> Tự mua thuốc<br /> 10<br /> 22,2<br /> uống<br /> Đến trạm y tế<br /> 9<br /> 20<br /> Tổng cộng<br /> 100<br /> <br /> Khảo  sát  về  hành  vi  liên  quan  đến  phòng <br /> chống bệnh sốt xuất huyết cho thấy, có 62% đối <br /> tuợng  nghiên  cứu  bị  muỗi  đốt.  Thời  gian  muỗi <br /> đốt chủ yếu vào ban đêm với 50,6% và 67,2% các <br /> trường hợp bị muỗi đốt xảy ra ở trong nhà. Có <br /> 88,5%  đối  tượng  nghiên  cứu  cho  biết  có  thực <br /> hiện  ít  nhất  một  biện  pháp  để  phòng  chống <br /> muỗi  đốt  cho  gia  đình.  Tỷ  lệ  hộ  gia  đình  có <br /> người  bị  sốt  xuất  huyết  trong  một  tháng  gần <br /> nhất là 0,7% và 7,5% hộ có người bị sốt chưa rõ <br /> nguyên  nhân  và  trong  số  này  có  đến  46,7%  tự <br /> điều trị hoặc đến y tế tư nhân.  <br /> Bảng 3: Vật chứa để muỗi sinh sản và biện pháp trừ <br /> muỗi (06/2012) <br /> Biến số<br /> <br /> Phân loại Tần số (n) Tỷ lệ (%)<br /> Có<br /> 128<br /> 21,3<br /> Nhà có vật chứa muỗi<br /> Không<br /> 412<br /> 68,7<br /> Không biết<br /> 60<br /> 10<br /> Có<br /> 275<br /> 45,8<br /> Được hướng dẫn diệt<br /> lăng quăng<br /> Không<br /> 325<br /> 54,2<br /> Dọn dẹp nhà cửa<br /> Có<br /> 194<br /> 32,3<br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  <br /> Biến số<br /> <br /> Phân loại Tần số (n) Tỷ lệ (%)<br /> Không<br /> 406<br /> 67,7<br /> Có<br /> 212<br /> 35,3<br /> Vệ sinh môi trường<br /> Không<br /> 388<br /> 64,7<br /> Quạt<br /> 283<br /> 54,1<br /> Thuốc xịt<br /> 70<br /> 13,4<br /> Biện pháp trừ muỗi Nhang muỗi<br /> 72<br /> 13,8<br /> Vợt muỗi<br /> 32<br /> 6,1<br /> Khác<br /> 143<br /> 12,6<br /> Có<br /> 168<br /> 28<br /> Thực hiện loại trừ lăng<br /> quăng<br /> Không<br /> 432<br /> 72<br /> Tổng cộng<br /> 600<br /> 100<br /> <br /> Khoảng  21,3%  hộ  gia  đình  có  vật  chứa  để <br /> muỗi  có  thể  sinh  sản,  và  10%  số  hộ  không  biết <br /> trong  nhà  có  lăng  quăng  hay  không.  Chỉ  có <br /> 45,8% trong số 600 hộ gia đình được hướng dẫn <br /> cách thức diệt lăng quăng. Vẫn còn 67,7% hộ gia <br /> đình  không  thường  xuyên  dọn  dẹp  nhà  cửa  và <br /> 64,7% không thường xuyên vệ sinh, thu dọn các <br /> vật linh tinh chứa nước quanh nhà, nơi muỗi có <br /> thể  sinh  sản.  72%  hộ  gia  đình  không  thường <br /> xuyên  thực  hiện  các  biện  pháp  loại  trừ  lăng <br /> quăng  trong  gia  đình.  Biện  pháp  chủ  yếu  trừ <br /> muỗi đốt là quạt máy với 54,1%. <br /> Bảng 4: Sử dụng nước máy, chứa nước và làm vệ <br /> sinh vật chứa (06/2012) <br /> Biến số<br /> <br /> Phân loại<br /> Tần số (n) Tỷ lệ (%)<br /> Có<br /> 501<br /> 83,5<br /> Không<br /> 99<br /> 16,5<br /> Có<br /> 314<br /> 52,3<br /> Có chứa nước<br /> Không<br /> 286<br /> 47,7<br /> Phụ nữ<br /> 194<br /> 61,4<br /> Người làm vệ sinh<br /> Nam giới<br /> 99<br /> 31,4<br /> Người già, trẻ em<br /> 23<br /> 7,2<br /> Có<br /> 314<br /> 52,3<br /> Khó khăn khi vệ<br /> sinh vật chứa<br /> Không<br /> 286<br /> 47,7<br /> nước<br /> Sử dụng nước<br /> máy<br /> <br /> Vẫn có 52,3% hộ gia đình thường xuyên dự <br /> trữ  nước  sinh  hoạt,  16,5%  trong  tổng  số  600  hộ <br /> gia đình vẫn chưa tiếp cận được với nước máy. <br /> Phụ nữ vẫn là người thường làm vệ sinh các vật <br /> chứa nước trong gia đình (61,4%) và 52,3% trong <br /> số  phụ  nữ  thường  xuyên  làm  vệ  sinh  dụng  cụ <br /> chứa  nước  cảm  thấy  thực  sự  có  khó  khăn  khi <br /> thực hiện vệ sinh các vật chứa nước, nhất là các <br /> vật chứa có kích cỡ thể tích lớn. <br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br /> Mối liên quan giữa hành vi theo mùa <br /> Bảng 5: Hành vi theo mùa (số liệu 06/2012 – 06/2013) <br /> Đặc điểm<br /> <br /> Mùa khô<br /> Mùa mưa<br /> p<br /> Tần số % Tần số %<br /> Chống muỗi cắn cho gia đình<br /> Có<br /> 1107 92,5 1731 86,8 *<br /> Không<br /> 90<br /> 7,5<br /> 263 13,2<br /> Sử dụng nước máy<br /> Có<br /> 1063 88,8 1714 86,1 *<br /> Không<br /> 134 11,2 277 13,9<br /> Chứa nước<br /> Có<br /> 489 40,8 894 44,8<br /> *<br /> Không<br /> 708 59,2 1100 55,2<br /> Người làm vệ sinh trong nhà<br /> Phụ nữ<br /> 287 58,1 634 70,9<br /> *<br /> Khác<br /> 207 41,9 260 29,1<br /> Nhà có vật chứa cho muỗi đẻ<br /> Có<br /> 159 13,3 425 21,3<br /> *<br /> Không<br /> 1037 86,7 1569 78,7<br /> Gia đình thực hiện diệt lăng quăng<br /> Có<br /> 605 50,5 783 39,3<br /> *<br /> Không<br /> 592 49,5 1211 60,7<br /> Bao lâu làm vệ sinh 1 lần<br /> Thường xuyên<br /> 510 84,0 556 71,0<br /> *<br /> Thỉnh thoảng<br /> 97 16,0 227 29,0<br /> Treo quần áo<br /> Bề bộn<br /> 184 15,4 338 16,9 Gọn gàng<br /> 1013 84,6 1656 83,1<br /> Cây rậm quanh nhà<br /> Có<br /> 208 17,4 476 23,8<br /> *<br /> Không<br /> 989 82,6 1518 76,1<br /> Ao tù nước đọng quanh nhà<br /> Có<br /> 80<br /> 6,7<br /> 215 10,8<br /> *<br /> Không<br /> 1117 93,3 1778 89,2<br /> Có vật chứa lăng quăng<br /> Có<br /> 89<br /> 7,4<br /> 309 15,5<br /> *<br /> Không<br /> 1108 92,6 1684 84,5<br /> <br /> *: p0,05 (khác biệt <br /> không có ý nghĩa thống kê) <br /> <br /> Số  liệu  khảo  sát  theo  mùa  từ  06/2012  – <br /> 06/2013  cho  thấy  có  một  số  mối  liên  quan  có  ý <br /> nghĩa  thống  kê  giữa  hành  vi  phòng  chống  sốt <br /> xuất huyết theo mùa mưa và mùa khô. Đó là các <br /> hành vi thực hiện phòng chống muỗi đốt cho gia <br /> đình, hành vi sử dụng nước máy, hành vi chứa <br /> nước,  người  làm  vệ  sinh  vật  dụng  chứa  nước, <br /> cây  rậm,  ao  tù  quanh  nhà  và  nhà  có  vật  dụng <br /> chứa  lăng  quăng.  Tỷ  lệ  đối  tượng  thực  hiện <br /> <br /> 433<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014<br /> <br />  <br /> chống muỗi đốt cho gia đình mùa mưa thấp hơn <br /> mùa khô (86,8% so với 92,5%). Tỷ lệ hộ gia đình <br /> có  thực hiện  chứa nước mùa  mưa  cao  hơn hơn <br /> mùa khô (44,8% so với 40,8%). Tỷ lệ hộ gia đình <br /> có lăng quăng trong nhà, có cây rậm và có ao tù <br /> quanh nhà mùa mưa so với mùa khô lần lượt là <br /> 15,5% so với 7,4%, 23,8% so với 17,4% và 10,8% <br /> so với 6,7%. Phụ nữ là đối tượng chính thực hiện <br /> vệ  sinh  các  vật  chứa  nước  trong  gia  đình,  vào <br /> mùa mưa tỷ lệ này cao hơn mùa khô (70,9% so <br /> với 58,1%). <br /> <br /> BÀN LUẬN <br /> Nữ  giới  thường  có  xu  hướng  ở  nhà  nhiều <br /> hơn  so  với  nam  giới,  do  đó  tỷ  lệ  đối  tượng <br /> nghiên  cứu  là  nữ  giới  trong  nghiên  cứu  chúng <br /> tôi cao gấp 2 lần so với nam giới. Nhưng chính <br /> vì vậy, đối tượng cung cấp thông tin tốt hơn về <br /> hoạt động của côn trùng và hành vi có liên quan. <br /> Không có nhiều sự khác biệt về dân tộc, hầu hết <br /> các đối tượng đều là dân tộc Kinh, do đó những <br /> hành  vi  và  tập  quán  tương  đương  nhau.  Tỷ  lệ <br /> trình  độ  học  vấn  trên  cấp  3  chiếm  hơn  50% <br /> thuận lợi cho việc truyền thông. Tuy nhiên vẫn <br /> còn 4,5% đối tượng mù chữ và 41,6% chỉ biết đọc <br /> biết  viết,  nên  cần  quan  tâm  hình  thức  tuyên <br /> truyền  phù  hợp.  Vẫn  còn  3%  hộ  nghèo  và  24% <br /> hộ  không  có  bảo  hiểm  y  tế,  có  thể  xem  là  đối <br /> tượng  dễ  tổn  thương,  cần  có  sự  quan  tâm  và <br /> thường xuyên tiếp cận đối tượng này hơn trong <br /> chăm sóc các dịch vụ sức khỏe. <br /> Tỷ  lệ  muỗi đốt  được  ghi  nhận  là 62%  ở  các <br /> đối tượng. Do đó cần tiến hành thu thập các kinh <br /> nghiệm tốt có sẵn trong cộng đồng, kết hợp với <br /> tuyên truyền, hướng dẫn, chia sẻ giải pháp cho <br /> các  đối  tượng  thực  hiện  các  biện  pháp  phòng <br /> chống muỗi đốt một cách có hiệu quả hơn nhằm <br /> gia  tăng  tỷ  lệ  phòng  chống  muỗi  đốt  cho  gia <br /> đình. Tỷ lệ muỗi đốt vào ban ngày và ban đêm <br /> tương  đương  nhau  và  chủ  yếu  hơn  2/3  trường <br /> hợp  bị  muỗi  đốt  là  xảy  ra  ở  trong  nhà.  Do  đó, <br /> cần  nâng  cao  ý  thức  cảnh  giác  và  thực  hiện  tốt <br /> các  biện  pháp  thích  hợp  để  phòng  chống  muỗi <br /> đốt cho mọi thành viên gia đình vào cả ban ngày <br /> <br /> 434<br /> <br /> lẫn ban đêm, nhất là quan tâm nhiều hơn đối với <br /> đối  với  các  hộ  gia  đình  nghèo,  nhà  cửa  chưa <br /> khang trang, thông thoáng. <br /> Trong  các  phương  pháp,  người  dân  chú  ý <br /> hơn  trong  phòng  muỗi  đốt  bằng  hình  thức  sử <br /> dụng  quạt  vì  phương  pháp  này  vừa  xua  muỗi <br /> vừa tạo cảm giác mát mẻ. Nhưng phạm vi hoạt <br /> động của quát không hiệu quả rộng khắp ở mọi <br /> vị trí sinh hoạt và làm việc trong nhà.  <br /> Mặc dù số hộ được ghi nhận bị sốt chỉ hơn <br /> 7%  nhưng  số  người  tự  điều  trị  và  đến  y  tế  tư <br /> nhân lên dến gần 50% cho thấy sự quản lý các ca <br /> sốt nói chung và SXH là cần quan tâm. <br /> Hơn  21%  số  hộ  có  vật  chứa  có thể để muỗi <br /> sinh sản và 10% hộ không nhận biết đuợc trong <br /> nhà  có  lăng  quăng.  Trong  khi  đó  tỷ  lệ  hộ  gia <br /> đình chưa được hướng dẫn cách thức diệt lăng <br /> quăng chỉ là hơn 54%. Có đến 70% hộ gia đình <br /> không thường xuyên diệt lăng quăng và 30% hộ <br /> gia đình không thường xuyên dọn dẹp nhà cửa, <br /> các vật linh tinh quanh nhà, là các yếu tố hết sức <br /> đáng quan tâm. Tỷ lệ hộ gia đình có lăng quăng <br /> là  19%,  tỷ  lệ  này  xấp  xỉ  đạt  ngưỡng  tối  đa  cho <br /> phép  của  Bộ  Y  tế  (dưới  20%)  cho  nên  cần  cần <br /> nâng cao nhận thức người dân, tự giác trong việc <br /> phòng chống SXH. <br /> Có đến hơn 16% hộ chưa có nước máy, như <br /> vậy họ sẽ chứa nước trong nhà. Nhưng vẫn còn <br /> hơn  52%  hộ  thường  xuyên  dự  trữ  nước  do  đó, <br /> càng  có  nguy  cơ  tạo  điều  kiện  cho  lăng  quăng <br /> sinh sản quanh năm trong nhà. <br /> Vào  mùa  mưa  các  chỉ  số  về  côn  trùng  đều <br /> cao  hơn  mùa  khô,  vì  có  vật  chứa  nước  nhiều <br /> hơn, chỉ số lăng quăng, ao tù nước đọng quanh <br /> nhà  cao  hơn.  Nhưng  tỷ  lệ  các  đối  tượng  thực <br /> hiện phòng chống muỗi đốt cho gia đình lại thấp <br /> hơn  so  với  mùa  khô.  Trong  khi  đó,  người  chủ <br /> yếu thực hiện việc vệ sinh vật chứa nước là phụ <br /> nữ,  điều  này  sẽ  gặp  khó  khăn  đối  với  các  vật <br /> chứa lớn và nặng. Vì vậy, có đến hơn 52% phụ <br /> nữ  bày  tỏ  sự  khó  khăn  trong  công  tác  này.  Do <br /> đó,  công  tác  tuyên  truyền  cần  hướng  đến  nam <br /> giới nhiều hơn. Các vật dụng chứa nước như lu, <br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br />