Hiệu quả của thuốc y học cổ truyền trong điều trị loãng xương

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> HIỆU QUẢ CỦA THUỐC Y HỌC CỔ TRUYỀN<br /> TRONG ĐIỀU TRỊ LOÃNG XƯƠNG<br /> Nguyễn Thị Bay*, Lê Ngọc Thanh*, Lê Bảo Lưu*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề và mục tiêu: Loãng xương chiếm tỉ lệ khá cao ở những người lớn tuổi. Tuy bệnh danh loãng<br /> xương không có trong các tài liệu kinh điển Y học cổ truyền (YHCT), nhưng đã có một số nghiên cứu bệnh học<br /> cho thấy có mối tương quan giữa loãng xương và bệnh lý tạng Thận. Do đó thuốc YHCT có thể có hiệu quả trong<br /> điều trị loãng xương. Mục tiêu nghiên cứu: Khảo sát hiệu quả của thuốc y học cổ truyền trong điều trị bệnh<br /> nhân loãng xương nguyên phát.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Chúng tôi tìm kiếm các nghiên cứu từ trong các trang<br /> MEDLINE, CNKI, EMBASE, CBM, Wanfang data, Elselvier, Medsci, Tạp chí Y học TP.HCM với các từ khóa<br /> được giới hạn “thuốc y học cổ truyền VÀ thảo dược VÀ loãng xương VÀ gãy xương” và chỉ chọn các nghiên cứu<br /> lâm sàng.<br /> Kết quả: Có 10 công thức thảo dược đã được chứng minh có hiệu quả trong điều trị và phòng ngừa loãng<br /> xương dựa trên kết quả đo mật độ xương (BMD). Các công thức thảo dược làm tăng các hormon sinh dục<br /> và/hoặc tăng hoạt động tạo xương (tăng các marker tạo xương) và/ hoặc giảm hoạt động hủy xương (giảm các<br /> marker hủy xương). Theo YHCT, các thảo dược làm tăng phần tinh tủy của cơ thể.<br /> Kết luận: Thuốc YHCT có hiệu quả trong điều trị và phòng ngừa loãng xương. Các nghiên cứu cần phải<br /> tiến hành trong thời gian dài hơn (>12 tháng) và cần được so sánh trực tiếp với các thuốc điều trị loãng xương<br /> Tây Y hiện hành để so sánh hiệu quả, tính an toàn.<br /> Từ khóa: Tạng Thận (theo Y học cổ truyền), Thuốc YHCT, Loãng xương<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EFFECTIVENESS OF TRADITIONAL MEDICINE IN THE TREATMENT OF OSTEOPOROSIS<br /> Nguyen Thi Bay, Le Ngoc Thanh, Le Bao Luu<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - Supplement of No 1 – 2014: 255 - 261<br /> Background and Aims: Osteoporosis is a major health problem for the elderly. Although osteoporosis did<br /> not exist in the literature of traditional medicine, but there have been a number of studies which showed that there<br /> is pathologic correlation between osteoporosis and kidney deficiency. Therefore, traditional medicine can be<br /> effective in treating osteoporosis. Aims: Survey the effectiveness of traditional medicine treatment on the patients<br /> with primary osteoporosis.<br /> Materials and Method: We searched for papers published in MEDLINE, CNKI, EMBASE, CBM,<br /> Wanfang data, Elselvier, Medsci, Medical journals databases without language limit by retrieving key words<br /> “traditional medicine/ chinese herb AND herbal AND osteoporosis AND fracture”; only those papers with<br /> clinical trials will be selected.<br /> Results: There are 10 herbal formulas which have been proven to be effective in the treatment and prevention<br /> of osteoporosis based on bone mineral density measurements (BMD). The herbal formula increased the sex<br /> hormones and / or increased bone formation activity (increased bone formation markers) and / or reduced bone<br /> * Khoa Y Học Cổ Truyền – Đại Học Y Dược TP.HCM<br /> Tác giả liên lạc: PGS. TS Nguyễn Thị Bay<br /> ĐT: 0903716398<br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> <br /> Email: bay.nt@umc.edu.vn<br /> <br /> 255<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> resorption activity (reduced bone resorption markers). According to traditional medicine, the herb increases the<br /> body's essence.<br /> Conclusion: Traditional medicine is effective in the treatment and prevention of osteoporosis. The research to<br /> be conducted over long periods (>12 months) and should be compared directly with Western medicine in the<br /> treatment of osteoporosis to compare the efficacy and safety.<br /> Keywords: Kidney (traditional medicine theory), traditional medicine/herbal, osteoprosis<br /> phẫu thuật…Kết quả của các thử nghiệm lâm<br /> MỞ ĐẦU<br /> sàng phải được chứng minh bằng sự thay đổi<br /> Với nhiều sự tiến bộ trong lĩnh vực chăm sóc<br /> mật độ xương (BMD) của thắt lưng, cổ xương<br /> sức khỏe, tuổi thọ trung bình của con người<br /> đùi hoặc xương cổ tay.<br /> ngày một tăng. Ở người cao tuổi có những sự<br /> Phương pháp tìm kiếm các nghiên cứu<br /> thay đổi về sinh lý cũng như bệnh lý ở hầu hết<br /> Chúng tôi tìm kiếm các nghiên cứu từ trong<br /> các cơ quan, như hệ miễn dịch, hệ nội tiết, hệ tim<br /> các<br /> trang MEDLINE, CNKI, EMBASE, CBM,<br /> mạch, sự thay đổi ở hệ thống xương<br /> Wanfang data, Elselvier, Medsci, Tạp chí Y học<br /> khớp…Trong đó riêng vấn đề loãng xương<br /> TP.HCM với các từ khóa được giới hạn “ thuốc y<br /> chiếm tỉ lệ khá cao ở những người lớn tuổi (20%<br /> (7,6)<br /> học cổ truyền VÀ thảo dược VÀ loãng xương<br /> ở nữ giới và 10% ở nam giới ≥ 60 tuổi) . Y học<br /> VÀ gãy xương” (Chinese herb/ traditional<br /> cổ truyền (YHCT) cũng có những quan điểm về<br /> medicine AND herbal AND osteoporosis AND<br /> quá trình lão hóa tương tự. YHCT cho rằng sự<br /> fracture) và chúng tôi chỉ chọn các nghiên cứu<br /> thịnh suy của Thận khí có vai trò chủ đạo trong<br /> lâm sàng (clinical trials). Chúng tôi tìm kiếm các<br /> quá trình sinh trưởng phát dục cũng như lão hóa<br /> tài liệu đến tháng 9/2013.<br /> của con người. Tuy bệnh danh loãng xương<br /> không có trong các tài liệu kinh điển YHCT,<br /> nhưng đã có một số nghiên cứu bệnh học cho<br /> thấy có mối tương quan giữa loãng xương và<br /> bệnh lý tạng Thận(7,3). Do đó, thuốc YHCT có thể<br /> có hiệu quả trong điều trị loãng xương. Việc tìm<br /> hiểu về các thuốc YHCT trong điều trị loãng<br /> xương cũng góp phần củng cố lý luận YHCT với<br /> bệnh loãng xương.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Khảo sát hiệu quả của thuốc y học cổ<br /> truyền trong điều trị bệnh nhân loãng xương<br /> nguyên phát.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU<br /> <br /> KẾT QUẢ KHẢO SÁT<br /> Kết quả tìm kiếm cho chúng tôi có được 10<br /> công thức thảo dược đã được nghiên cứu<br /> trong điều trị loãng xương thỏa mãn các tiêu<br /> chí ban đầu. Trong 10 công thức thảo dược<br /> được trình bày ở bảng 1, chúng tôi lọc ra<br /> những thảo dược nào xuất hiện với tỉ lệ ≥ 2<br /> lần. Kết quả cho thấy có thảo dược xuất hiện<br /> với tần suất phổ biến nhất theo thứ tự: Dâm<br /> dương hoắc (8/10), Thục địa (4/10), Ngưu tất<br /> (4/10), Phá cố chỉ (4/10), Câu kỷ tử (4/10), Cốt<br /> toái bổ (3/10), Đỗ trọng (2/10), Đan sâm (2/10),<br /> <br /> Đối tượng<br /> <br /> Đảng sâm (2/10), Hoàng kỳ (2/10), Sơn thù<br /> <br /> Tất cả những nghiên cứu thử nghiệm lâm<br /> sàng dùng để đánh giá hiệu quả của các thuốc<br /> YHCT trong điều trị loãng xương.<br /> <br /> (2/10), Bạch truật (2/10). Theo lý luận YHCT,<br /> <br /> Tiêu chuẩn chẩn đoán loãng xương theo<br /> WHO 1994 và loại trừ tất cả những trường hợp<br /> loãng xương thứ phát do thuốc, bệnh nội tiết, do<br /> <br /> trọng); Bổ Thận âm (Thục địa, Câu kỷ tử); Hoạt<br /> <br /> 256<br /> <br /> các thảo dược này thuộc nhóm Bổ Thận dương<br /> (Dâm dương hoắc, Phá cố chỉ, Cốt toái bổ, Đỗ<br /> huyết hóa ứ (Ngưu tất, Đan sâm); Bổ khí kiện Tỳ<br /> (Đảng sâm, Hoàng kỳ, Sơn thù, Bạch truật).<br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> Bảng 1: Các công thức thảo dược được nghiên cứu<br /> lâm sàng trong điều trị loãng xương.<br /> Viên mật cốt (Migu table) Dâm dương hoắc, Đỗ trọng, Hồ<br /> đào nhân, Thục địa, Ngưu tất,<br /> Phá cố chỉ<br /> Tiên linh cốt bảo phiến Dâm dương hoắc, Tục đoạn, Phá<br /> (Xian ling Gubao capsule) cố chỉ, Thục địa, Đan sâm, Tri<br /> mẫu.<br /> Viên nang bổ cốt linh (Bo Bạch truật, Cốt toái bổ, Dâm<br /> – gu ling capsul)<br /> dương hoắc, Thỏ ty tử<br /> Viên nang ích cốt (Yigu<br /> Dâm dương hoắc, Câu kỷ tử,<br /> capsule)<br /> Đương quy, Ngưu tất<br /> Viên nang cường cốt<br /> Cốt toái bổ<br /> (Qiang –Gu capsule)<br /> Viên kiện cốt (Jiangu Dâm dương hoắc, Sơn thù, Đảng<br /> sâm, Câu kỷ tử<br /> granule)<br /> Bổ Thận sinh tủy thang<br /> Đỗ trọng, Thục địa, Phục linh,<br /> (Bu Shen Sheng Sui<br /> Miết giáp, Quy bản, Hoàng bá,<br /> soup)<br /> Thái tử sâm, Bạch truật, Hoài<br /> sơn, Sơn thù, Ngưu tất, Câu kỷ<br /> tử, Trư tủy.<br /> Siro Cốt khang (Gu Kang Phá cố chỉ, Dâm dương hoắc,<br /> Oral liquid)<br /> Nhục thung dung, Bạch thược,<br /> Hoàng kỳ.<br /> Viên nang Cốt sơ khang Dâm dương hoắc, Thục địa, Cốt<br /> (Gushukang capsule); toái bổ, Hoàng kỳ Đan sâm, Mộc<br /> Viên Cốt sơ khang<br /> nhĩ, Hạt bí đỏ.<br /> (Gushukang granules)<br /> Viên nang Kim ô cốt thông Câu kỷ tử, Dâm dương hoắc, Uy<br /> (Jinwugutong capsule) linh tiên, Ngưu tất, Mộc qua, Cát<br /> căn, Khương hoàng, Phá cố chỉ,<br /> Đảng sâm, Ô sáo xà.<br /> <br /> Viên Mật cốt (Migu tablet): Một nghiên cứu<br /> trên 192 phụ nữ Trung quốc sau mãn kinh cho<br /> thấy viên Mật cốt làm cải thiện BMD đáng kể sau<br /> 12 -24 tuần. Nghiên cứu cũng cho thấy sau điều<br /> trị viên Mật cốt làm giảm các marker hủy xương<br /> như MMP-2 (matrix metalloproteinase-2), sCTx<br /> (bone cross-linked C-telopeptides of type<br /> collagen), uNTx (urine bone cross-linked Ntelopeptides of type collagen), ngược lại chúng<br /> cũng làm tăng các marker tạo xương như sBAP<br /> (bone alkaline phosphates), sOC (osteocalcin) (17).<br /> Viên Tiên linh cốt bảo (Xian ling Gubao<br /> capsule): Các thử nghiệm lâm sàng cho thấy rằng<br /> viên Tiên linh cốt bảo có tác dụng cải thiện có ý<br /> nghĩa thống kê BMD cột sống thắt lưng ở phụ<br /> nữ mãn kinh sau thời gian điều trị 6 tháng.<br /> Các nghiên cứu đồng thời cho thấy thuốc<br /> không gây tác dụng phụ nào, cũng như thuốc<br /> làm thay đổi các marker chu chuyển xương<br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> (tương tự viên mật cốt)(17,2).<br /> Viên Bổ cốt linh (Bo-gu Ling capsules): Một thử<br /> nghiệm lâm sàng trên 150 phụ nữ có độ tuổi từ<br /> 40 - 60 được chẩn đoán là thiếu xương, được chia<br /> đều làm 2 nhóm, nhóm sử dụng viên Bổ cốt linh<br /> và nhóm giả dược. Kết quả nghiên cứu cho thấy<br /> BMD cột sống thắt lưng, cổ xương đùi ở nhóm<br /> bổ cốt linh tăng lần lượt là 0,69% và 0,21% sau 6<br /> tháng điều trị và giảm lần lượt là 0,61% và 0,33%<br /> ở nhóm giả dược. Nghiên cứu kết luận viên Bổ<br /> cốt linh có hiệu quả trong việc tăng cường BMD<br /> ở phụ nữ mãn kinh >10 năm (4).<br /> Viên nang ích cốt (Yigu capsule): Một nghiên<br /> cứu mù đôi, ngẫu nhiên so với giả dược của viên<br /> nang ích cốt trên 210 bệnh nhân loãng xương sau<br /> mãn kinh cho thấy viên nang ích cốt làm tăng<br /> BMD cột sống thắt lưng, cổ xương đùi, làm giảm<br /> nguy cơ gãy xương, giảm đau do loãng xương,<br /> không xuất hiện gãy thân đốt sống mới, làm tăng<br /> hormon sinh dục (estradiol), làm tăng các<br /> marker tạo xương như sBAP, sOC. Nghiên cứu<br /> cũng cho thấy viên nang ích cốt không gây ra tác<br /> dụng phụ nào trong thời gian dùng thuốc (16).<br /> Viên nang cường cốt (Qiang –Gu capsule):<br /> Các nghiên cứu lâm sàng chứng minh viên<br /> nang cường cốt làm thay đổi BMD đáng kể cổ<br /> xương đùi ở phụ nữ mãn kinh sau thời gian<br /> điều trị 24 tuần(8).<br /> Viên kiện cốt (Jiangu granule): Một số nghiên<br /> cứu thực nghiệm chứng minh viên kiện cốt có<br /> tác dụng ngăn ngừa và điều trị loãng xương<br /> nguyên phát do sự ức chế TNF –α, cân bằng<br /> Nitric oxide (NO) và ức chế sự hoạt động của các<br /> hủy cốt bào. Các nghiên cứu lâm sàng cũng<br /> chứng minh viên kiện cốt làm thay đổi BMD cột<br /> sống thắt lưng, cổ xương đùi đáng kể ở phụ nữ<br /> mãn kinh sau thời gian điều trị 24 tuần (9,12).<br /> Bổ Thận sinh tủy thang (Bu Shen Sheng Sui<br /> soup): Một nghiên cứu so sánh hiệu quả của Bổ<br /> Thận sinh tủy thang với các liệu pháp hormon<br /> thay thế trong điều trị loãng xương sau mãn<br /> kinh. Nghiên cứu đưa ra kết luận Bổ Thận sinh<br /> tủy thang làm tăng estrogen và progesterone<br /> <br /> 257<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> tủy thang và các liệu pháp hormon thay thế<br /> không làm cải thiện đáng kể BMD nhưng chúng<br /> có thể làm giảm quá trình suy giảm BMD (5).<br /> <br /> huyết thanh, do đó có thể dùng Bổ Thận sinh tủy<br /> thang như là một liệu pháp hormon thay thế.<br /> Thuốc không gây tác dụng phụ như chảy máu<br /> âm đạo, căng tức tuyến vú…Tuy Bổ Thận sinh<br /> <br /> Dâm dương hoắc<br /> Ngưu tất<br /> Thục địa<br /> Phá cố chỉ<br /> Câu kỷ tử<br /> Cốt toái bổ<br /> Đỗ trọng<br /> Đan sâm<br /> Bạch truật<br /> Sơn thù<br /> 0<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4<br /> <br /> 6<br /> <br /> 8<br /> <br /> 10<br /> <br /> Hoàng kỳ<br /> <br /> Đảng sâm<br /> Sơ đồ 2: Tần suất các thảo dược có trong các công thức thuốc YHCT điều trị loãng xương.<br /> làm tăng hormon sinh dục (estrogen và<br /> Siro Cốt khang (Gu Kang Oral liquid).<br /> androgen), làm chậm quá trình mất khối lượng<br /> Một nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng, mù<br /> xương, tăng BMD, nó có tác dụng ngăn ngừa và<br /> đôi trên 240 phụ nữ loãng xương nguyên phát,<br /> điều trị loãng xương. Bên cạnh đó, thuốc làm<br /> chia ngẫu nhiên làm hai nhóm Siro cốt khang<br /> tăng HDL-C có tác dụng trong phòng và điều trị<br /> và nhóm Tiên linh cốt bảo. Kết quả nghiên cứu<br /> bệnh tim mạch (10).<br /> cho thấy ở cả hai nhóm đều làm cải thiện BMD<br /> Viên nang Kim ô cốt thông (Jinwugutong<br /> đáng kể. Không có sự khác biệt có ý nghĩa về<br /> capsule)<br /> Ca, P, ALP ở hai nhóm. Thuốc giúp cải thiện<br /> triệu chứng lâm sàng của loãng xương. Trong<br /> Nghiên cứu lâm sàng cho thấy sau 6 tháng<br /> thời gian sử dụng thuốc, không ghi nhận bất<br /> điều trị, viên nang Kim ô cốt thông làm thay đổi<br /> kỳ tác dụng phụ nào(14).<br /> BMD cột sống thắt lưng và cổ xương đùi đáng kể<br /> ở bệnh nhân loãng xương nguyên phát. Thuốc<br /> Viên nang Cốt sơ khang (Gushukang<br /> cũng làm tăng các marker tạo xương như<br /> capsule); Viên Cốt sơ khang (Gushukang<br /> osteocalcin, ALP, AP. Đồng thời các marker hủy<br /> granules).<br /> xương giảm đáng kể như OHP. Thuốc không<br /> Một số nghiên cứu lâm sàng cho thấy Viên<br /> gây ra phản ứng phụ đáng kể nào(17).<br /> nang Cốt sơ khang làm tăng BMD ở nữ giới<br /> 3,1%, nam giới 3,9% sau 6 tháng điều trị. Thuốc<br /> <br /> Bảng 3: Đặc điểm của các nghiên cứu lâm sàng trong điều trị loãng xương bằng thảo dược.<br /> Tác giả/Năm<br /> nghiên cứu<br /> <br /> Số lượng bệnh nhân<br /> (Điều trị/nhóm chứng)<br /> <br /> Liều dùng<br /> <br /> Thời gian<br /> theo dõi<br /> <br /> Dai and Shen 2007<br /> <br /> 107 -85<br /> <br /> MC 1,5 g/ngày /TLCB 1,5 g/ngày – nhóm<br /> chứng; tất cả (Ca 1000 mg/ngày)<br /> <br /> 6 tháng<br /> <br /> Leung et al. 2011<br /> <br /> 75 -75<br /> <br /> BCL 2,28 g/ngày - nhóm chứng<br /> <br /> 12 tháng<br /> <br /> Zhang et al. 2005<br /> <br /> 67 – 66 – 60<br /> <br /> IC 120 g/ngày - Calcitriol 0,25
g - nhóm<br /> chứng; tất cả (Ca 510 mg/ngày)<br /> <br /> 6 tháng<br /> <br /> 258<br /> <br /> Kết quả đo được<br /> BMD: CSTL + Cổ<br /> xương đùi<br /> BMD: CSTL + Cổ<br /> xương đùi<br /> BMD: CSTL + Cổ<br /> xương đùi<br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tác giả/Năm<br /> nghiên cứu<br /> <br /> Số lượng bệnh nhân<br /> (Điều trị/nhóm chứng)<br /> <br /> Liều dùng<br /> <br /> Thời gian<br /> theo dõi<br /> <br /> Kết quả đo được<br /> <br /> Ruan et al. 2006<br /> <br /> 48 -42<br /> <br /> CC 0,75 g/ngày – estradiol valerate 0,5–<br /> 1,5 mg/ngày<br /> <br /> 6 tháng<br /> <br /> BMD: CSTL<br /> <br /> Zhu et al. 2012<br /> <br /> 109 -61<br /> <br /> TLCB 6 g/day – nhóm chứng<br /> <br /> 12 tháng<br /> <br /> Xiong et al. 2008<br /> <br /> 73 – 35<br /> <br /> Liao et al. 2004<br /> <br /> 32 -34<br /> <br /> Yang et al. 2007<br /> <br /> 120 -120<br /> <br /> TLCB 1,5 g/ngày- CK 20 mL/ngày<br /> <br /> 6 tháng<br /> <br /> Wang et al. 2006<br /> <br /> 105 -105<br /> <br /> 6 tháng<br /> <br /> Zheng et al. 2007<br /> <br /> 55 -54<br /> <br /> CSK 2,56 g/ngày – CSKv 20 g/ngày<br /> KOCT 3 g/ngày - nhóm chứng; tất cả:(Ca<br /> 510 mg/ngày)<br /> <br /> KC 10 g/ngày – placebo; tất cả (Ca 510<br /> mg/ngày)<br /> BTST 200 mL/ngày -estrogen 0,5 mg/ngày<br /> và medroxyprogesterone 2,5 mg/ngày<br /> <br /> 6 tháng<br /> 6 tháng<br /> <br /> 6 tháng<br /> <br /> BMD: CSTL + Cổ<br /> xương đùi<br /> BMD: CSTL + Cổ<br /> xương đùi<br /> BMD: CSTL + Cổ<br /> xương đùi<br /> BMD: CSTL + Cổ<br /> xương đùi<br /> BMD: Cổ xương đùi<br /> BMD: CSTL + Cổ<br /> xương đùi<br /> <br /> *MC: viên mật cốt; TLCB: Viên Tiên linh cốt bảo; BLC:Viên Bổ cốt linh; IC: Viên nang Ích cốt; CC: Viên nang Cường cốt; KC:<br /> Viên Kiện cốt; BTST: Bổ Thận sinh tủy thang; CK: Siro Cốt khang; CSK: Viên nang Cốt sơ khang; CSKv: Viên Cốt sơ khang;<br /> KOCT: Viên nang Kim ô cốt thông.<br /> <br /> Bảng 4: Sự thay đổi BMD ở nhóm điều trị bằng thuốc YHCT trước và sau điều trị.<br /> Tác giả/ Năm nghiên cứu<br /> Dai and Shen 2007<br /> Leung et al. 2011<br /> Zhang et al. 2005<br /> Ruan et al. 2006<br /> Zhu et al. 2012<br /> Xiong et al. 2008<br /> Liao et al. 2004<br /> Yang et al. 2007<br /> Wang et al. 2006<br /> Zheng et al. 2007<br /> <br /> BMD ban đầu<br /> CSTL: 0,86 ± 0,11<br /> Cổ X.đùi: 0,78± 0,08<br /> CSTL: 0,74 ± 0,06<br /> Cổ X.đùi:0,73± 0,07<br /> CSTL: 0,93 ± 0,12<br /> Cổ X.đùi: 0,69± 0,09<br /> Cổ X.đùi: 0,70± 0,12<br /> CSTL: 0,73 ± 0,09<br /> Cổ X.đùi:0,60± 0,11<br /> CSTL: 0,79± 0,13<br /> Cổ X.đùi: 0,70± 0,09<br /> CSTL: 0,87 ± 0,22<br /> Cổ X.đùi: 0,82± 0,22<br /> CSTL: 0,76 ± 0,11<br /> Cổ X.đùi: 0,62± 0,09<br /> Cổ X.đùi: 0,58 ± 0,11<br /> CSTL: 0,93 ± 0,10<br /> Cổ X.đùi: 0,68± 0,09<br /> <br /> BMD sau 6 tháng<br /> CSTL: 0,89 ± 0,08<br /> Cổ X.đùi: 0,80± 0,10<br /> X<br /> X<br /> CSTL: 0,96 ± 0,13<br /> Cổ X.đùi: 0,71± 0,08<br /> Cổ X.đùi: 0,72± 0,10<br /> X<br /> X<br /> CSTL: 0,80± 0,16<br /> Cổ X.đùi: 0,72± 0,09<br /> CSTL: 0,89 ± 0,25<br /> Cổ X.đùi: 0,84± 0.21<br /> CSTL: 0,79 ± 0,13<br /> Cổ X.đùi: 0,66± 0,1<br /> Cổ X.đùi: 0,61 ± 0,10<br /> CSTL: 0,95 ± 0,12<br /> Cổ X.đùi: 0,69± 0,08<br /> <br /> Những nghiên cứu trên các công thức thảo<br /> dược này đều chứng minh được tác dụng làm<br /> thay đổi BMD cột sống thắt lưng và cổ xương<br /> đùi có ý nghĩa thống kê sau thời gian điều trị 6<br /> tháng hoặc 12 tháng. Sau 6 tháng điều trị, BMD<br /> cột sống thắt lưng của nhóm dùng thảo dược<br /> tăng đáng kể so với nhóm chứng (WMD =0,07,<br /> 95% CI: 0,01 -0,04, n=892). Nghiên cứu cũng cho<br /> kết quả tương tự đối với BMD cổ xương đùi<br /> (WMD = 0,06, 95% CI:0,02–0,13,n =842).<br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> <br /> BMD sau 12 tháng<br /> X<br /> X<br /> CSTL: 0,79 ± 0,10<br /> Cổ X.đùi:0,76± 0,07<br /> X<br /> X<br /> X<br /> CSTL: 0,77 ± 0,09<br /> Cổ X.đùi:0,63± 0,09<br /> X<br /> X<br /> X<br /> X<br /> X<br /> X<br /> X<br /> X<br /> X<br /> <br /> P<br /> P