Hóa học 9 - Thiết kế bài giảng Tập 2

Chia sẻ: Võ Đức Dương | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:192

Thêm vào BST

Báo xấu

336
lượt xem 91
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu sẽ giới thiệu cách thiết kế bài giảng Hóa học 9 theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực nhận thức của học sinh. Hy vọng ebook này sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích, góp phần hỗ trợ thầy cô giáo đang giảng dạy môn Hóa học 9 trong việc nâng cao hiệu quả bài giảng của mình.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hóa học 9 - Thiết kế bài giảng Tập 2

cao cù gi¸c (Chñ biªn) vò minh hμ ThiÕt kÕ Bμi gi¶ng hãa häc Trung häc c¬ së TËp hai Nhμ xuÊt b¶n Hμ Néi − 2005 1
373 – 373 (V) M· sè : 02dGV/778/05 HN – 05 2
Ch−¬ng 3 - phi kim. s¬ l−îc vÒ b¶ng tuÇn hoμn c¸c nguyªn tè ho¸ häc (tiÕp) TiÕt 37 Axit cacbonic vμ muèi cacbonat A. Môc tiªu HS biÕt ®−îc: • Axit cacbonic lµ axit yÕu, kh«ng bÒn. • Muèi cacbonat cã nh÷ng tÝnh chÊt cña muèi nh−: t¸c dông víi axit, víi dung dÞch muèi, víi dung dÞch kiÒm. Ngoµi ra muèi cacbonat dÔ bÞ ph©n huû ë nhiÖt ®é cao gi¶i phãng khÝ cacbonic. • Muèi cacbonat cã øng dông trong s¶n xuÊt, ®êi sèng. b. ChuÈn bÞ cña GV vμ HS GV: • B¶ng nhãm, nam ch©m. • ChuÈn bÞ c¸c thÝ nghiÖm sau: − NaHCO3 vµ Na2CO3 t¸c dông víi dung dÞch HCl; − T¸c dông cña Na2CO3 vµ dung dÞch Ca(OH)2; − T¸c dông cña Na2CO3 vµ dung dÞch CaCl2. • Dông cô: − Gi¸ èng nghiÖm; − èng nghiÖm; − èng hót; − KÑp gç. • Ho¸ chÊt: C¸c dung dÞch: Na2CO3, K2CO3, NaHCO3, HCl, Ca(OH)2, CaCl2. • Tranh vÏ: chu tr×nh cacbon trong tù nhiªn. 3
C. TiÕn tr×nh bμi gi¶ng Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 I. axit cacbonic (H2CO3) (10 phót) 1) Tr¹ng th¸i tù nhiªn vµ tÝnh chÊt vËt lÝ GV: Gäi mét HS ®äc môc nµy HS: Tù tãm t¾t vµ ghi vµo vë. trong SGK, sau ®ã, yªu cÇu HS tãm t¾t vµ ghi vµo vë. 2) TÝnh chÊt ho¸ häc GV: ThuyÕt tr×nh, HS ghi bµi HS: ghi bµi − H2CO3 lµ mét axit yÕu, dung dÞch vµo vë. H2CO3 lµm qu× tÝm chuyÓn thµnh mµu ®á. − H2CO3 lµ mét axit kh«ng bÒn, dÔ bÞ ph©n huû ngay thµnh CO2 vµ H2O: H2CO3 H2O + CO2 Ho¹t ®éng 2 II. Muèi cacbonat (20 phót) 1) Ph©n lo¹i GV: Giíi thiÖu: cã 2 lo¹i muèi: cacbonat trung hoµ vµ cacbonat axit. GV: Yªu cÇu HS lÊy vÝ dô vÒ HS: LÊy vÝ dô: c¸c muèi cacbonat, ph©n lo¹i − Muèi cacbonat trung hoµ theo 2 môc trªn vµ gäi tªn. VÝ dô: Na2CO3: natri cacbonat 4
CaCO3: canxi cacbonat MgCO3: magie cacbonat BaCO3: bari cacbonat. − Muèi cacbonat axit (hi®rocacbonat) VÝ dô: NaHCO3: natri hi®rocacbonat Ca(HCO3)2: canxi hi®rocacbonat. GV: Giíi thiÖu néi dung, HS HS: Ghi bµi. ghi bµi. 2) TÝnh chÊt a) TÝnh tan − §a sè muèi cacbonat kh«ng tan trong n−íc, trõ muèi cacbonat cña kim lo¹i kiÒm nh− Na2CO3, K2CO3... – HÇu hÕt c¸c muèi hi®rocacbonat ®Òu tan trong n−íc. b) TÝnh chÊt ho¸ häc • T¸c dông víi dung dÞch axit: GV: Yªu cÇu c¸c nhãm HS HS: TiÕn hµnh lµm thÝ nghiÖm theo nhãm. tiÕn hµnh thÝ nghiÖm: cho dung dÞch NaHCO3 vµ Na2CO3 lÇn l−ît t¸c dông víi dung dÞch HCl. GV: Gäi ®¹i diÖn c¸c nhãm HS HS: NhËn xÐt hiÖn t−îng: Cã bät khÝ tho¸t nªu hiÖn t−îng. ra ë c¶ hai èng nghiÖm. GV: Yªu cÇu HS viÕt c¸c HS: ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng: ph−¬ng tr×nh ph¶n øng (cho ®¹i NaHCO3 + HCl → NaCl + H2O + CO2 (dd) (dd) (dd) (l) (k) diÖn HS viÕt vµo b¶ng nhãm). Na2CO3 + 2HCl → 2NaCl + H2O + CO2 (dd) (dd) (dd) (l) (k) 5
GV: Gäi HS nªu nhËn xÐt. HS: NhËn xÐt: Muèi cacbonat t¸c dông víi dung dÞch axit t¹o thµnh muèi míi vµ gi¶i phãng khÝ CO2. • T¸c dông víi dung dÞch baz¬ GV: H−íng dÉn HS lµm thÝ HS: TiÕn hµnh thÝ nghiÖm theo nhãm. nghiÖm cho dung dÞch K2CO3 t¸c dông víi dung dÞch Ca(OH)2 → GV gäi ®¹i diÖn c¸c nhãm nªu hiÖn t−îng cña thÝ nghiÖm. HS: Nªu hiÖn t−îng: Cã vÈn ®ôc tr¾ng xuÊt hiÖn. GV: Yªu cÇu HS viÕt ph−¬ng HS: ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng: K2CO3 + Ca(OH)2 → 2KOH + CaCO3↓ tr×nh ph¶n øng ®Ó gi¶i thÝch. (tr¾ng) GV: Gäi HS nªu nhËn xÐt. HS: NhËn xÐt: Mét sè dung dÞch muèi cacbonat ph¶n øng víi dung dÞch baz¬ t¹o thµnh muèi cacbonat kh«ng tan vµ baz¬ míi. GV: Giíi thiÖu víi HS: muèi HS: Ghi bµi. hi®ro cacbonat t¸c dông víi kiÒm t¹o thµnh muèi trung hoµ vµ n−íc → GV h−íng dÉn HS viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng. HS: ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng: NaHCO3 + NaOH → Na2CO3 + H2O (dd) (dd) (dd) (l) 6
• T¸c dông víi dung dÞch muèi GV: H−íng dÉn c¸c nhãm HS HS: Lµm thÝ nghiÖm theo nhãm. lµm thÝ nghiÖm: cho dung dÞch Na2CO3 t¸c dông víi dung dÞch CaCl2 → GV gäi HS nªu hiÖn t−îng, vµ viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng vµ nhËn xÐt. HS: Nªu hiÖn t−îng: Cã vÈn ®ôc tr¾ng xuÊt hiÖn. Ph−¬ng tr×nh: Na2CO3 + CaCl2 → CaCO3 + 2NaCl (dd) (dd) (r) (dd) NhËn xÐt: Dung dÞch muèi cacbonat cã thÓ t¸c dông víi mét sè dung dÞch muèi kh¸c t¹o thµnh hai muèi míi. • Muèi cacbonat bÞ nhiÖt ph©n huû GV: Giíi thiÖu tÝnh chÊt nµy. NhiÒu muèi cacbonat (trõ c¸c muèi cacbonat trung hoµ cña kim lo¹i kiÒm) bÞ nhiÖt ph©n huû, gi¶i phãng khÝ cacbonic. GV: H−íng dÉn HS viÕt HS: ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng: o ph−¬ng tr×nh ph¶n øng. 2NaHCO3 ⎯t⎯ Na2CO3 + H2O + CO2 → o Ca(HCO3)2 ⎯t⎯ CaCO3 + H2O + CO2 → (dd) (r) (k) o CaCO3 ⎯t⎯ CaO + CO2 → (r) (r) (k) GV: Cã thÓ h−íng dÉn HS lµm thÝ nghiÖm ë phÇn tÝnh chÊt ho¸ häc vµ ghi hiÖn t−îng theo b¶ng sau: 7
TT Néi dung thÝ nghiÖm HiÖn t−îng + Ph−¬ng tr×nh ph¶n øng 1 Cho dung dÞch NaHCO3, Na2CO3 Cã bät khÝ tho¸t ra: Na2CO3 + 2HCl → 2NaCl + H2O + CO2↑ t¸c dông víi dung dÞch HCl NaHCO3 + HCl → NaCl + H2O + CO2↑ 2 Dung dÞch K2CO3 t¸c dông víi Cã vÈn ®ôc tr¾ng xuÊt hiÖn: K2CO3 + Ca(OH)2 → 2KOH + CaCO3↓ Ca(OH)2 (tr¾ng) 3 Dung dÞch Na2CO3 t¸c dông víi Cã vÈn ®ôc tr¾ng xuÊt hiÖn: Na2CO3 + CaCl2 → CaCO3↓ + 2NaCl dung dÞch CaCl2 (tr¾ng) 3) øng dông GV: Yªu cÇu c¸c em HS ®äc HS: Ghi c¸c øng dông cña c¸c muèi SGK vµ nªu c¸c øng dông. cacbonat. Ho¹t ®éng 3 III. Chu tr×nh cacbon trong tù nhiªn (5 phót) GV: Giíi thiÖu chu tr×nh cña HS: Quan s¸t tranh vÏ, nghe vµ ghi bµi cacbon trong tù nhiªn (sö dông gi¶ng (hoÆc quan s¸t tranh vÏ råi tù ghi tranh vÏ h×nh 3.17). bµi). Ho¹t ®éng 4 luyÖn tËp – cñng cè (8 phót) GV: Yªu cÇu HS lµm bµi luyÖn tËp 1 trong phiÕu häc tËp vµo vë hoÆc b¶ng nhãm. Bµi tËp 1: Tr×nh bµy ph−¬ng HS: Lµm bµi tËp 1: §¸nh sè thø tù c¸c lä ph¸p ®Ó ph©n biÖt c¸c chÊt bét: ho¸ chÊt vµ lÊy mÉu thö. CaCO3, NaHCO3, Ca(HCO3)2, NaCl. 8
GV: Treo b¶ng nhãm cña HS − Cho n−íc vµo c¸c èng nghiÖm vµ l¾c ®Òu: lªn b¶ng vµ gäi HS nhËn xÐt. − NÕu thÊy chÊt bét kh«ng tan lµ CaCO3. − NÕu thÊy chÊt bét tan t¹o thµnh dung dÞch lµ: NaHCO3, Ca(HCO3)2, NaCl. − §un nãng c¸c dung dÞch võa thu ®−îc. − NÕu thÊy cã hiÖn t−îng sñi bät, ®ång thêi cã kÕt tña (vÈn ®ôc) lµ dung dÞch Ca(HCO3)2: Ca(HCO3)2 ⎯t⎯ CaCO3↓ + H2O + CO2↑ → o (dd) (r) (k) − NÕu thÊy cã bät khÝ tho¸t ra lµ NaHCO3 v×: 2NaHCO3 ⎯t⎯ Na2CO3 + H2O + CO2↑ → o (dd) (dd) (k) − NÕu kh«ng cã hiÖn t−îng g× lµ NaCl. GV: TiÕp tôc h−íng dÉn c¸c nhãm HS lµm bµi tËp 2. Bµi tËp 2: Hoµn thµnh ph−¬ng tr×nh ph¶n øng theo s¬ ®å: C ⎯1→ CO2 ⎯2 → Na2CO3 ⎯ ⎯ 3 4 BaCO3 NaCl HS: Lµm bµi tËp vµo vë. 1) C + O2 ⎯t⎯ CO2 → o 2) CO2 + 2NaOH → Na2CO3 + H2O 3) Na2CO3 + Ba(OH)2 → BaCO3 + 2NaOH 4) Na2CO3 + 2HCl → 2NaCl + H2O + CO2↑ 9
GV: Gäi HS lªn b¶ng lµm bµi tËp sau ®ã, gäi HS kh¸c lªn nhËn xÐt. Ho¹t ®éng 5 (2 phót) Bµi tËp vÒ nhµ 1, 2, 3, 4, 5 (SGK tr. 91). Phô lôc PhiÕu häc tËp Bμi tËp 1: Tr×nh bµy ph−¬ng ph¸p ®Ó ph©n biÖt c¸c chÊt bét: CaCO3, NaHCO3, Ca(HCO3)2, NaCl Bμi tËp 2: Hoµn thµnh ph−¬ng tr×nh ph¶n øng theo s¬ ®å: C ⎯1 CO2 ⎯2 Na2CO3 ⎯3 BaCO3 ⎯→ ⎯→ ⎯→ ↓4 NaCl 10
TiÕt 38 Silic. c«ng nghiÖp silicat a. Môc tiªu 1. KiÕn thøc HS biÕt ®−îc: • Silic lµ phi kim ho¹t ®éng ho¸ häc yÕu. Silic lµ chÊt b¸n dÉn. • Silic ®ioxit lµ chÊt cã nhiÒu trong tù nhiªn ë d−íi d¹ng ®Êt sÐt tr¾ng, cao lanh, th¹ch anh... Silic ®ioxit lµ mét oxit axit. • Tõ c¸c vËt liÖu chÝnh lµ ®Êt sÐt, c¸t kÕt hîp víi c¸c vËt liÖu kh¸c vµ víi kÜ thuËt kh¸c nhau, c«ng nghiÖp silicat ®· s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cã nhiÒu øng dông nh−: ®å gèm, sø, xi m¨ng, thuû tinh... 2. KÜ n¨ng • §äc ®Ó thu thËp nh÷ng th«ng tin vÒ silic, silic ®ioxit vµ c«ng nghiÖp silicat. • BiÕt sö dông kiÕn thøc thùc tÕ ®Ó x©y dùng kiÕn thøc míi. B. ChuÈn bÞ cña GV vμ HS HS: • B¶ng nhãm: • C¸c mÉu vËt (hoÆc tranh ¶nh) vÒ: − §å gèm, sø, thuû tinh, xi m¨ng. − S¶n xuÊt ®å gèm, sø, thuû tinh, xi m¨ng. − MÉu vËt: ®Êt sÐt, c¸t tr¾ng. c. TiÕn tr×nh bμi gi¶ng Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 kiÓm tra bµi cò – ch÷a bµi tËp vÒ nhµ (15 phót) GV: KiÓm tra lÝ thuyÕt HS 1: HS1: Tr¶ lêi lÝ thuyÕt: 11
Nªu c¸c tÝnh chÊt ho¸ häc cña muèi cacbonat. Gäi 2 HS lªn b¶ng ch÷a bµi tËp HS2: Ch÷a bµi tËp 3 (SGK tr. 90). 3, 4 (SGK tr. 90) ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc: 1) C + O2 ⎯t⎯ CO2 → o 2) CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 + H2O 3) CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + H2O + CO2↑ HS3: Ch÷a bµi tËp 4 (SGK tr. 90). Nh÷ng cÆp chÊt t¸c dông ®−îc víi nhau lµ: a) H2SO4 + 2KHCO3 → K2SO4 + 2H2O + 2CO2↑ c) MgCO3 + 2HCl → MgCl2 + H2O + CO2↑ d) CaCl2 + Na2CO3 → CaCO3↓ + 2NaCl e) Ba(OH)2 + K2CO3 → BaCO3↓ + 2KOH V×: c¸c cÆp chÊt trªn ®Òu cã ph¶n øng víi nhau (theo tÝnh chÊt ho¸ häc), sau ph¶n øng cã sinh ra chÊt khÝ (hoÆc chÊt r¾n) t¸ch ra khái dung dÞch. GV: Gäi c¸c em HS kh¸c nhËn xÐt, GV chÊm ®iÓm. Ho¹t ®éng 2 I. Silic (7 phót) 1) Tr¹ng th¸i tù nhiªn GV: Yªu cÇu c¸c nhãm HS ®äc HS: Th¶o luËn nhãm: SGK, th¶o luËn nhãm nªu tr¹ng − Silic lµ nguyªn tè phæ biÕn thø hai sau th¸i tù nhiªn, tÝnh chÊt cña silic oxi. (viÕt vµo vë vµ b¶ng nhãm) → 12
− Silic chiÕm 1/4 khèi l−îng vá tr¸i ®Êt. GV tæng kÕt l¹i. − Trong thiªn nhiªn, silic kh«ng tån t¹i ë d¹ng ®¬n chÊt mµ chØ ë d¹ng hîp chÊt. − C¸c hîp chÊt cña silic tån t¹i nhiÒu lµ c¸t tr¾ng, ®Êt sÐt (cao lanh). GV: Yªu cÇu c¸c nhãm HS HS: Quan s¸t mÉu vËt vµ nhËn xÐt. quan s¸t mÉu vËt vµ nhËn xÐt c¸c tÝnh chÊt vËt lÝ. 2) TÝnh chÊt • Silic lµ chÊt r¾n mµu x¸m, khã nãng ch¶y. – Cã vÎ s¸ng cña kim lo¹i. – DÉn ®iÖn kÐm. – Tinh thÓ silic tinh khiÕt lµ chÊt b¸n dÉn. • Lµ phi kim ho¹t ®éng yÕu h¬n cacbon, clo. T¸c dông víi oxi ë nhiÖt ®é cao: Si + O2 ⎯t⎯ SiO2 → o (r) (k) (r) • Silic ®−îc dïng lµm vËt liÖu b¸n dÉn trong kÜ thuËt ®iÖn tö vµ ®−îc dïng ®Ó chÕ t¹o pin mÆt trêi. Ho¹t ®éng 3 II. Silic ®ioxit (SiO2) (5 phót) GV: §Æt vÊn ®Ò: SiO2 thuéc lo¹i hîp chÊt nµo? V× sao? TÝnh chÊt ho¸ häc cña nã? GV: Yªu cÇu c¸c nhãm th¶o HS: Th¶o luËn nhãm, néi dung ph¶i ®−îc luËn nhãm vµ ghi l¹i ý kiÕn cña nªu nh− sau: nhãm m×nh vµo b¶ng nhãm. SiO2 lµ oxit axit. 13
TÝnh chÊt ho¸ häc cña SiO2 lµ: − T¸c dông víi kiÒm(ë nhiÖt ®é cao) SiO2 + 2NaOH ⎯t⎯ Na2SiO3 + H2O → o Natri silicat − T¸c dông víi oxit baz¬ (ë nhiÖt ®é cao) SiO2 + CaO ⎯t⎯ CaSiO3 → o Canxi silicat − SiO2 kh«ng ph¶n øng víi n−íc t¹o thµnh axit. GV: D¸n b¶ng nhãm cña 1 → 2 nhãm lªn b¶ng råi gäi HS kh¸c lªn nhËn xÐt → GV tæng kÕt. Ho¹t ®éng 4 III. S¬ l−îc vÒ c«ng nghiÖp silicat (15 phót) GV: Giíi thiÖu: c«ng nghiÖp silicat gåm s¶n xuÊt ®å gèm, thuû tinh, xi m¨ng tõ nh÷ng hîp chÊt thiªn nhiªn cña silic (nh− c¸t, ®Êt sÐt...). 1) S¶n xuÊt ®å gèm, sø GV: Yªu cÇu HS quan s¸t mÉu HS: Quan s¸t mÉu vËt, tranh ¶nh, sau ®ã, vËt, tranh ¶nh, råi kÓ tªn c¸c th¶o luËn nhãm theo néi dung mµ GV ®· s¶n phÈm cña ngµnh c«ng h−íng dÉn. nghiÖp s¶n xuÊt ®å gèm, sø. GV: Yªu cÇu c¸c nhãm th¶o HS: KÓ tªn c¸c s¶n phÈm ®å gèm: g¹ch, luËn nhãm vµ ghi vµo b¶ng ngãi, g¹ch chÞu löa, sµnh, sø. nhãm c¸c néi dung sau: • KÓ tªn c¸c s¶n phÈm ®å gèm, a) Nguyªn liÖu chÝnh sø: §Êt sÐt, th¹ch anh, fenpat. 14
a) Nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt b) C¸c c«ng ®o¹n chÝnh b) C¸c c«ng ®o¹n chÝnh – Nhµo ®Êt sÐt, th¹ch anh vµ fenpat víi c) KÓ tªn c¸c c¬ së s¶n xuÊt ®å n−íc ®Ó t¹o thµnh bét dÎo råi t¹o h×nh, sÊy gèm, sø ë ViÖt Nam. kh« thµnh c¸c ®å vËt. – Nung c¸c ®å vËt trong lß ë nhiÖt ®é cao thÝch hîp. c) C¬ së s¶n xuÊt C¸c c¬ së s¶n xuÊt ®å gèm, sø nh−: B¸t Trµng (Hµ Néi). C«ng ty sø H¶i D−¬ng, §ång Nai, S«ng BÐ... GV: Yªu cÇu c¸c nhãm HS ®äc SGK vµ th¶o luËn nhãm (phÇn xi m¨ng) theo c¸c néi dung sau: − Thµnh phÇn chÝnh cña xi m¨ng. − Nguyªn liÖu chÝnh. − C¸c c«ng ®o¹n chÝnh. − C¬ së s¶n xuÊt xi m¨ng ë n−íc ta. HS: Th¶o luËn nhãm theo c¸c néi dung mµ GV ®· h−íng dÉn. 2) S¶n xuÊt xi m¨ng Thµnh phÇn chÝnh cña xi m¨ng lµ canxi silicat vµ canxi aluminat. a) Nguyªn liÖu chÝnh: – §Êt sÐt (cã SiO2). 15
– §¸ v«i (CaCO3); c¸t... b) C¸c c«ng ®o¹n chÝnh: SGK. c) C¸c c¬ së s¶n xuÊt ë n−íc ta – Nhµ m¸y xi m¨ng H¶i D−¬ng. – Nhµ m¸y xi m¨ng H¶i Phßng, Hµ Nam, Hµ Tiªn... 3) S¶n xuÊt thuû tinh GV: Cho HS quan s¸t c¸c mÉu HS: Nªu c¸c néi dung: thµnh phÇn chÝnh vËt b»ng thuû tinh, ®äc SGK vµ cña thuû tinh th−êng gåm hçn hîp cña nªu c¸c néi dung sau: natri silicat (Na2SiO3) vµ canxi silicat − Thµnh phÇn cña thuû tinh. (CaSiO3). − Nguyªn liÖu chÝnh. a) Nguyªn liÖu chÝnh: − C¸c c«ng ®o¹n chÝnh. – C¸t th¹ch anh (c¸t tr¾ng). − C¸c c¬ së s¶n xuÊt. – §¸ v«i: CaCO3 . – S«®a: Na2CO3. b) C¸c c«ng ®o¹n chÝnh: – Trén hçn hîp c¸t, ®¸ v«i, s«®a theo tØ lÖ thÝch hîp. – Nung trong lß nung ë kho¶ng 900O thµnh thuû tinh d¹ng nh·o. – Lµm nguéi tõ tõ, sau ®ã Ðp, thæi thuû tinh dÎo thµnh c¸c ®å vËt. Ph−¬ng tr×nh: CaCO3 ⎯t⎯ CaO + CO2↑ → o CaO + SiO2 ⎯t⎯ CaSiO3 → o Na2CO3 + SiO2 ⎯t⎯ Na2SiO3 + CO2↑ → o 16
c) C¸c c¬ së s¶n xuÊt GV: Gäi c¸c em HS ph¸t biÓu N−íc ta cã c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt thuû lÇn l−ît tõng phÇn. tinh ë H¶i Phßng, Hµ Néi, B¾c Ninh, §µ N½ng, thµnh phè Hå ChÝ Minh. Ho¹t ®éng 5 Cñng cè (4 phót) GV: Gäi mét HS nh¾c l¹i c¸c HS: Nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña bµi. néi dung chÝnh cña bµi. Ho¹t ®éng 6 (1 phót) − DÆn dß, ra bµi tËp vÒ nhµ. − Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, 4 (SGK tr. 95). 17
TiÕt 39 S¬ l−îc vÒ b¶ng tuÇn hoμn c¸c nguyªn tè ho¸ häc A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc HS biÕt: a) Nguyªn t¾c s¾p xÕp c¸c nguyªn tè theo chiÒu t¨ng dÇn cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö. b) CÊu t¹o b¶ng tuÇn hoµn gåm: « nguyªn tè, chu k×, nhãm. − ¤ nguyªn tè cho biÕt: sè hiÖu nguyªn tö, kÝ hiÖu ho¸ häc, tªn nguyªn tè, nguyªn tö khèi. − Chu k×: Gåm c¸c nguyªn tè cã cïng sè líp electron trong nguyªn tö ®−îc xÕp thµnh hµng ngang theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö. − Nhãm: gåm c¸c nguyªn tè mµ nguyªn tö cã cïng sè electron líp ngoµi cïng ®−îc xÕp thµnh mét cét däc theo chiÒu t¨ng dÇn cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö. c) Quy luËt biÕn ®æi tÝnh chÊt trong chu k×, nhãm. ¸p dông víi chu k× 2, 3, nhãm I, VII. d) Dùa vµo vÞ trÝ cña nguyªn tè (20 nguyªn tè ®Çu) suy ra cÊu t¹o nguyªn tö, tÝnh chÊt c¬ b¶n cña nguyªn tè vµ ng−îc l¹i. 2. KÜ n¨ng HS biÕt: a) Dù ®o¸n tÝnh chÊt c¬ b¶n cña nguyªn tè khi biÕt vÞ trÝ cña nã trong b¶ng tuÇn hoµn. b) BiÕt cÊu t¹o nguyªn tö cña nguyªn tè suy ra vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt cña nã. 18
b. ChuÈn bÞ cña GV vμ HS GV: • B¶ng tuÇn hoµn (phãng to ®Ó treo tr−íc líp, gÇn b¶ng). • ¤ nguyªn tè phãng to. • Chu k× 2, 3 phãng to. • Nhãm I, nhãm VII phãng to. • S¬ ®å cÊu t¹o nguyªn tö (phãng to) cña mét sè nguyªn tè. HS: ¤n l¹i kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o nguyªn tö ë líp 8. C. TiÕn tr×nh bμi gi¶ng Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 kiÓm tra bµi cò (5 phót) GV: KiÓm tra lÝ thuyÕt mét HS: HS: Tr¶ lêi lÝ thuyÕt. C«ng nghiÖp silicat lµ g×? KÓ tªn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp silicat vµ nguyªn liÖu chÝnh. Ho¹t ®éng 2 I. giíi thiÖu vÒ b¶ng tuÇn hoµn vµ gi¸ trÞ cña b¶ng tuÇn hoµn (3 phót) GV: Giíi thiÖu vÒ b¶ng hÖ HS: Nghe vµ ghi bµi: b¶ng hÖ thèng tuÇn thèng tuÇn hoµn vµ nhµ b¸c häc hoµn cã h¬n mét tr¨m nguyªn tè ®−îc s¾p Men®eleep. xÕp theo chiÒu t¨ng dÇn cña ®iÖn tÝch h¹t → GV giíi thiÖu c¬ së s¾p xÕp nh©n nguyªn tö. cña b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn. 19
Ho¹t ®éng 3 II. CÊu t¹o b¶ng tuÇn hoµn (25 phót) GV: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn: − ¤. − Chu k×. − Nhãm. Sau ®ã treo s¬ ®å lªn b¶ng: « 12 (phãng to) → yªu cÇu HS quan s¸t vµ nhËn xÐt. HS: NhËn xÐt: 1) ¤ nguyªn tè ¤ nguyªn tè cho biÕt: – Sè hiÖu nguyªn tö (sè thø tù cña nguyªn tè): sè hiÖu nguyªn tö cã sè trÞ b»ng sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n vµ b»ng sè electron trong nguyªn tö. – KÝ hiÖu ho¸ häc. – Tªn nguyªn tè – Nguyªn tö khèi. GV: Gäi mét HS gi¶i thÝch c¸c VÝ dô: ¤ nguyªn tö Mg: kÝ hiÖu, c¸c con sè trong « − Sè hiÖu nguyªn tö cña magie lµ 12 cho nguyªn tè Mg. biÕt: + Mg ë « sè 12 + §iÖn tÝch h¹t nh©n lµ + 12 + Cã 12 electron ë líp vá − KÝ hiÖu ho¸ häc cña nguyªn tè: Mg. 20