HÓA SINH GAN MẬT

Chia sẻ: Nguyễn Thắng | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:22

Thêm vào BST

Báo xấu

186
lượt xem 29
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'hóa sinh gan mật', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: HÓA SINH GAN MẬT

Bµi gi¶ng B µi Hãa Sinh Gan-mËt TS Phan H¶i Nam
Né i dung: § ¹i c -¬ng I. §Æc ®iÓm, TP hãa häc nhu m« g an. II. Chø c n¨ng ho ¸ s inh c ña Gan 2 .1. Chø c n¨ng c huyÓn ho ¸: + §Æc ®iÓm c huy Ón hãa g luc id ë G an: § Æc + §Æc ®iÓm CH lip id ë g an § Æc + §Æc ®iÓm CH p ro tid ë g an. 2 .2 Chø c n¨ng t¹o mËt: - T¹o ac id m Ët, m uè i m Ët Chø - T¹o b ilirub i (S ắc Tố Mật – S TM) T¹o
§¹i c-¬ng § ¹i Gan: CQ lín nhÊt~ 2 kg , quan träng nhÊt, nhiÒu c h.n¨ng ≠ : - TuÇn ho µn : c huyÓn m¸u tõ hÖ thè ng TMC-> HT tuÇn TuÇn ho µn c hung , dù tr÷ M. ho - Bµi tiÕt : bµi tiÕt mËt xuè ng rué t-> Tiªu ho ¸ lipid B µi - Chuy Ón hãa c ¸c c hÊt P,G,L... C huy - B¶o v Ö v µ khö ®é c : khö c ¸c c hÊt ®é c NS & ng o ¹i s inh. B ¶o - Huy Õt häc : t¹o M¸u ë thê i kú bµo thai, s x yÕu tè ®«ng Huy t¹o m¸u... m ¸u... B Önh G- M -> Rè i lo ¹n c hø c phËn c ¬ thÓ -> xuÊt hiÖn TCLS . P h¸t hiÖn c ¸c triÖu c hø ng ®ã = XN CLS -> ∆ , the o dâi, the tiªn l-îng bÖnh. tiªn
I. § Æc ®iÓm, TP hãa häc nhu m« gan g an * TP hãa häc c ña g an ⊥ : N-íc - 70%, ChÊt kh«: 30% TP N-íc ChÊt kh«: Pro tid – 18-22% P ro Glyc o g e n/g luc o s e – 3-7/ 0,1% Glyc Trig lyc e rid – 2, Cho le s te ro l- 2,3% Trig P.Lipid- 2,5%. - Pro tid : a lbumin, g lo bulin, 1 Ýt nuc le o pro te id, P ro c o llag e n. § Æc biÖt c ã fe rritin, 1 s è a.a tù do , n hiÒu nhÊt lµ Glu . G lu - Gluc id : 2 00g g lyc o g e n ë g an ng -ê i tr-ë ng thµnh. G luc - Lip id : lipid kh¸ lín, ~ 4,8% khè i l-îng g an. Lip - Enz y m , vita : n hiÒu E, vita A, vita nhãm B; dù tr÷ vita Enz nhiÒu (A, B12). B 12).
2 .1 Chø c n¨ng c huyÓn hãa h ãa * §Æc ®iÓm c huy Ón hãa g luc id / G an: § Æc + gan cho glucose thÊm qua tù do. TB +kho dù tr÷glucid/ glycogen. kho +CH glycogen: m¹nh, vai trß chñ chèt §H§M. CH - Ph© ly glycogen->c.c glc cho m¸u, 2 c¸ch: n P h© . Thuû ph© nhê amylase vµ maltase. n Thuû . P hosphoryl ph© Glycogen->G-1P < G-6P ->Glc n: -> - Tæng hîp glycogen tõ: Tæng . Glucose, . C¸c ose ≠ : Ga, F, M (≠ c¬ TC kh¸c) , . tõ a.lactic, c¸c a.a sinh ®êng, glycerol.. +phosphoryl hãa thiamin hydrochlorid =TPP (CoE cña decarboxylase, xóc t¸c khö CO2 c¸c α .cetonic a). decarboxylase,
+HÖ thèng §H§M =hormon ∈ vµo sù toµn vÑn c.n gan. - S uy, x¬G ->Rèi lo¹n §H§M dï hÖ thèng hormon ⊥. - Khi c¾t gan ->Glc m¸u ↓ ->tö vong. ↓ Khi +Glc tho¸i biÕn theo vßng a. uronic ->acid glucuronic (vai trß liªn hîp khö ® cña gan). éc liªn +T.Hîp heparin: cÇn thiÕt cho qu¸ tr× chèng ® nh «ng T.Hîp m¸u. m¸u R è i lo¹n CH glucid ë gan : 2 bÖnh chÝnh: bÖnh +BÖnh galactose m¸u: bÈm sinh äng, ↑/ m¸u -> - Do thiÕu Ga-1P-uridyl transferase: Ga-1P ø ® Do m¸u NT. ↑↑Ga-1P ->NhiÔm ® tæn th¬ n·o (co giËt..), gan to, ↑↑Ga-1P éc, ng Gan nhiÔm mì, x¬ ® nh© m¾t, acid amin niÖu.. , ôc n Gan +BÖnh ø ® äng glycogen ë gan: RL di truyÒn glycogen BÖnh ↑,tÝch tô ë gan, ↑->12-16% (⊥ 3-7%)->gan to, suy CN nhÑ. ,tÝch 3-7%)->
* § Æc ®iÓm CH lipid ë g an + N¬i duy nhÊt t¹o A.MËt TP (c ho lic , c he no de o xyc ho lic t ¹o a) a) + "O"Ac id b Ðo t¹o ac e ty lCo A / g an: x¶y ra m¹nh mÏ "O"Ac - 1 p hÇn ac e tylCo A bÞ "O“/ Kre bs -> c .c NL c ho g an - P hÇn lín ac e tylCo A => Tæ ng hîp thÓ c e to n -> m« (NL) (Ac e to ac e tat s ö dô ng c ho c ¬ tim, vá th-.thËn -> Glc . (Ac Khi ®ãi (75%), §T§, n·o s ö dô ng ac e to ac e tat). Khi + Lµ ng uån trùc tiÕp c ña TG h.t-¬ng c ã tro ng VLDL. + Tæ ng hîp m¹nh Pho s pho lipid (PL)- Le c ithin + CH c ho le s te ro l m¹nh/g an: tæ ng hîp, e s te hãa, v µ b µi CH bµi tiÕt. tiÕt. Cho le s te ro l => c ho le s te ro l e s te hãa: Choles.Acyl
S¬ ®å tæ ng hîp c¸c thÓ ceton/gan S¬ 2 Acetyl-CoA Thio las Co A e AcetoacetyllCo A - Ac e ty CoA HMG-Co A S y nthe tas e Co A HMG-Co A H2 O Ac e ty lCo A HMG-Co A Ly as e Acetoacetat NADH2 “K” NAD β-Hydroxybutyrat
Gan nhiÔm mì Gan Chñ yÕu ↑TG/gan. Sù tÝch tô qu¸ dµi TG->x¬& suy c.n¨ng x¬ gan. * GNM do 2 nguyªn nh© n: GNM + cid bÐo TD h.t¬ ↑: A ng Acid tõ TC mì, tõ thuû ph© TG cña LP (chylomicron) ë c¸c TC n ngoµi gan ↑->AB tù do ↑ ë gan. -> S ù t¹o thµnh LP h.t¬ ko ® øng kÞp víi tèc ® AB TD ng ¸p é vµo gan ->TG bÞ tÝch tô -> GNM. Trêng hîp nµy GNM cã thÓ lµ do: ® ¨n & nu«i dìng =chÕ ãi ® nhiÒu mì; gÆp:/§T§ ko kiÓm so¸t /N§ thai nghÐn... é +Do q/t t¹o LP h.t¬ bÞ c¶n trë. khi tæng hîp apoprotein ng khi bÞ rèi lo¹n, sù cung cÊp LP bÞ ↓ . C¸c chÊt ->GNM: CCl4, Chloroform, Phospho, ch× arsenic. , C¸c (g© øc chÕ t.hîp y
* §Æc ®iÓm CH pro tid/g an § Æc +Tho¸i hãa vµ TH c¸c aminoacid ko cÇn thiÕt: Tho¸i - Tho¸i ho¸ m¹nh c¸c a.a: Khö A-O, trao ® amin (T§A). æi Tho¸i - T§A cã vai trß trung t© quan träng. GOT, GPT & .d m LS... +Tæng hîp protein: TH c¸c a.acid KoCT - Ala,gly,Ser.. Tæng +Tæng hîp ure tõ NH3 x¶y ra m¹nh ë gan. OCT- chñ yÕu cã ë G, ->TH ure lµ ho¹t ®éng ®Æc hiÖu cña gan. S uy, x¬G nÆng: ↓ ure/gan - dÊu hiÖu t.t gan ® TH ang tiÕn triÓn, ->↑NH3 m¸u ->NhiÔm ® (h«n mª éc gan). +G lµ n¬ duy nhÊt TH albumin h.t, CHE, &1 sè yÕu tè §M i (prothrombin, fibrinogen)... fibrinogen)...
2.2 Chø c n¨ng t¹o mËt c ña g an 2 .2 TP c hÝnh c ña mËt: AM, Bilirubin (S TM), c ho le s te ro l, AM, ALP.. ALP.. * T¹o Ac id m Ët v µ m uè i m Ët T¹o T¹o ac id mËt ng uyªn ph¸t: S ¬ ®å -> T¹o -> Tõ c ho le s te ro l -> AM NP (c ho lic vµ c he no de o xyc ho lic ac id). ac AMNP + g lyc in/taurin => AM L.hîp (g lyc o c ho lat/tauro c ho lat Na- muè i c ña AMLH). (g T¹i rué t: - 9 0% AMNP t¸c h g lyc in (taurin), ®-îc THT qua TMC -> G, g an g i÷ l¹i vµ bµi tiÕt trë l¹i => c hu tr×nh R- G c ña AM. AM. - 1 p hÇn-> ®¹i trµng (VK ®-ê ng rué t) => AMTP (Lito c ho lic , de o xyc ho lic .a), -> c hu tr×nh R-G & ®-îc LH/Gan LH/Gan AM,MM - vai trß q.t tiªu hãa mì:..c hØ t¹o ra ë g an -> AM,MM
21 26 17 13 27 Cho le s te ro l 15 3 5 HO 6 Ac id mËt Ac id Ac id Ac id (3-12 Dihy d ro xy Cliclanic ac id ) (3-hyito c ho lic lanic L d ro xy C ho (3-7-12 Trihy d ro xy C ho lanic De o xyc ho ho Cho lic a c id ) a c id ) CH2-COOH Na+ + Glyc in NH2 K Taurin CH2-CH2-SO3H NH2 Muè i mËt Glyc o c ho lat Na & Kauro c ho lat Na & T K…. S ¬ ®å: Qu¸ tr×nh t¹o muè i mËt ®å: m uè
* T¹o bilirubin (s ¾c tè m Ët) (s T¹o Bilirubin TP =Bili TD (GT)/ M +Bilirubin LH (TT)/ G Bilirubin bilirubin LH/Ruét (VK): = Urobilinogen: > bilirubin P hÇn lín uro ->§T theo ph© cßn l¹i theo TMC -> n.., gan (ch.t R-G). gan ⊥ : Bilirubin TP
S ¬ ®å tho¸i biÕn cña Hb v µ c hu tr×nh ruét-gan cña b ilirubin HC (120 ng µy)/VNM (TX,Gan, L¸c h..): Hb-> B ilirubin 1 1- “O” më vßng , lo ¹i CO: t¹o Ve c do g lo bin 2- Lo ¹i Fe +2 , g lo bin: t¹o Bilive rdin (xanh), 2 3- Khö bilive rdin (+2H): -> Bilirubin (vµng ) 3
3 .3 §L Bilirubin to µn phÇn, trùc tiÕp HT B ilirubin Tan m¸u: Bili TD TP , Bili NiÖu (-) Bili TP =Bili TD/GT +Bili LH/TT ,
ý nghÜa xÐt nghiÖm bilirubin HT n ghÜa T¾c mËt:Bili LH , TP , Bili NiÖu Viªm gan VC:Bili TD, LH nhÑ (+)
* Cho le s te ro l Cho ë gan cholesterol hßa tan/ mËt (nhê AM) ->ra khái TB gan gan. +Khi bÞ kÕt tña: cholesterol tham gia = sái mËt. > Khi +T¾c mËt: ↑cholesterol (TD↑↑, este ↑ Ý t) vµ PL h.t este ¬ ↑.. ng XN Choles TD, Choles este & TP h.t¬ ® ∆ ph© ng Ó n biÖt c¸c lo¹i vµng da: biÖt - Choles TP: ⊥ (h¬ thÊp); choles este ho¸ ↓ i - dÊu hiÖu ® Æc trng cña bÖnh gan. - Choles TP ↑, cholesterol este ho¸ ⊥ - cholesterol dÊu hiÖu ® iÓn h× cña rèi lo¹n ® nh êng mËt. mËt.
2 .3 Chø c n¨ng khö ®é c c ña g an Chø Gan cã vai trß chñ yÕu chèng ® néi, ngo¹i sinh. éc Nhê hÖ thèng E (Cytocrom P450 vµ E xóc t¸c c¸c f. liªn hîp): biÕn ® C§ =chÊt K§ (Ýt ® æi éc), dÔ tan/ níc, ->®µo th¶i.. th¶i.. Qu¸ tr× khö ® ë gan chia 2 lo¹i: nh éc - Khö ® =cè ® éc Þnh, th¶i trõ - Khö ® = c¸c f. ho¸ häc (Cyt.P 450) éc * Khö ®é c b»ng cè ®Þnh, th¶i trõ: 1 sè KL (muèi ® ång,ch× chÊt mµu ->c¬thÓ bÞ ...), gan gi÷l¹i råi ->th¶i ra ngoµi nguyªn vÑn qua ® êng mËt mµ b¶n chÊt hãa häc ko bÞ biÕn ® æi. Dïng chÊt mµu BSP (brom-sulphophtalein)-th¨m dß CN gan. gan.
* Khö ®é c = c¸c f.- ho¸ häc : q.t khö ® quan träng nhÊt éc q.t Khö + § Æc ® iÓm: chÊt ® = chÊt K§ (Ýt ® éc > éc), dÔ tan ->th¶i ra ngoµi. VD: Tæng hîp, ® th¶i ure tõ NH3 ® µo éc VD: +Khö ® =c¸c p.ø ho¸ häc gåm: (c¸c f/ - GK) éc - B»ng f/- oxy ho¸. B »ng - B»ng f /- khö. B »ng - B»ng f /- thuû ph©n . B »ng - B»ng f/- m e tyl ho¸ (chÊt dÞ vß ng nh- pyridin.. ) B »ng - B »ng f.- liªn hîp: QT nhÊt QT . LH víi gly: NH2 cña glycin +COOH cña C§ = chÊt K§. > LH . LH víi glucuronic acid: phenol vµ c¸c dx, alcol th¬ m LH bilirubin,steroid..->chÊt K§- bilirubin,steroid..-> >§ T §T VÝ dô: Bili TD (§) +UDP-Glucuronic.a->Bili LH (ko §)-> NT NT - LH víi sulfonic acid - LH víi acid acetic: lµ c¸ch ® th¶i c¸c sulfamid. µo LH