HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

Chia sẻ: Phạm Văn Thanh | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

667
lượt xem 203
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

· Các dịch vụ truyền thống của NHTM. + Thực hiện trao đổi ngoại tệ: Lịch sử cho thấy rằng một trong những dịch vụ ngân hàng đầu tiên được thực hiện là trao đổi ngoại. Ngày nay, mua bán ngoại tệ thường chỉ do các ngân hàng lớn nhất thực hiện bởi vì những giao dịch như vậy có mức độ rủi ro cao, đồng thời yêu cầu phải có trình độ chuyên môn cao.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

BÀI CÁ NHÂN QUẢN TRỊ NGÂN HÀNG BÀI 1:HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI. QUÁ TRÌNH HOÀN THIỆN VÀ PHÁT TRI ỂN CÁC DỊCH VỤ CỦA HỆ THỔNG NHTM VIỆT NAM. 1
Các hoạt động kinh doanh dịch vụ của ngân hàng th ương mại ( NHTM) trên thế giới. Các dịch vụ truyền thống của NHTM. • + Thực hiện trao đổi ngoại tệ: Lịch sử cho thấy rằng một trong những dịch vụ ngân hàng đầu tiên được thực hiện là trao đổi ngoại. Ngày nay, mua bán ngoại tệ thường chỉ do các ngân hàng lớn nhất thực hiện bởi vì những giao dịch như vậy có mức độ rủi ro cao, đồng thời yêu c ầu ph ải có trình độ chuyên môn cao. + Chiết khấu thương phiếu và cho vay thương mại: Ngay ở thời kỳ đầu, các ngân hàng đã chiết khấu thương phiếu mà th ực tế là cho vay đ ối với các doanh nhân địa phương những người bán các khoản nợ (kho ản phải thu) của khách hàng cho ngân hàng để lấy tiền mặt. Đó là bược chuyển tiếp từ chiết thương phiếu sang cho vay trực tiếp đối với các khách hàng, giúp họ có vốn để mua hàng dự trữ hoặc xây dựng văn phòng và thiết bị sản xuất. + Nhận tiền gửi: Cho vay được coi là hoạt động sinh lời cao, do đó các ngân hàng đã tìm kiếm mọi cách để huy động nguồn vốn cho vay. M ột trong những nguồn vốn quan trọng là các khoản tiền gửi ti ết ki ệm g ửi tiết kiệm của khách hàng – một quỹ sinh lợi được gửi tại ngân hàng trong khoảng thời gian nhiều tuần, nhiều tháng, nhiều năm, đôi khi được h ưởng mức lãi suất tương đối cao. + Bảo quản vật có giá trị: Ngay từ thời Trung Cổ, các ngân hàng đã bắt đầu thực hiện việc lưu giữ vàng và các vật có giá khác cho khách hàng trong kho bảo quản nghiệp vụ bảo quản vật có giá trị cho khách hàng thường do phòng “Bảo quản” của ngân hàng thực hiện. Ngân hàng th ực hiện việc lưu giữ vàng và các vật có giá khác cho khách hàng. 2
+ Tài trợ các hoạt động của Chính phủ: Đây là hoạt động của ngân hàng có từ thời trung cổ cho đến nay ngân hàng vẫn gi ữ vai trò quan tr ọng trong việc tài trợ cho các hoạt động của Chính phủ. + Cung cấp các tài khoản giao dịch: Việc đưa ra loại tài khoản tiền gửi mới này được xem là một trong những bước đi quan trọng nhất trong công nghiệp ngân hàng bởi vì nó cải thiện đáng kể hiệu quả c ủa quá trình thanh toán, làm cho các giao dịch kinh doanh trở nên dễ dàng hơn, nhanh chóng hơn và an toàn hơn. + Cung cấp dịch vụ ủy thác: Từ nhiều năm nay, các ngân hàng đã thực hiện việc quản lý tài sản và quản lý hoạt động tài chính cho cá nhân và doanh nghiệp thương mại. Theo đó ngân hàng sẽ thu phí trên cơ s ở giá tr ị của tài sản hay quy mô họ quản lý. Chức năng quản lý tài sản này được gọi là dịch vụ ủy thác (trust service). Hầu hết các ngân hàng đ ều cung c ấp cả hai loại: dịch vụ ủy thác thông thường cho cá nhân, h ộ gia đình; và ủy thác thương mại cho các doanh nghiệp. Các dịch vụ ngân hàng hiện đại: • + Cho vay tiêu dùng: Các khoản cho vay tiêu dùng thường có qui mô nhỏ lẻ và rủi ro vỡ nợ tương đối cao tuy nhiên do tính cạnh tranh kh ốc liệt ngày càng cao của thị trường ngân hàng và để đáp ứng nhu cầu của khách hàng dịch vụ cho vay tiêu dùng ngày càng phát triển và chi ếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu cho vay của các NHTM. + Tư vấn tài chính: Các ngân hàng từ lâu đã được khách hàng yêu cầu thực hiện hoạt động tư vấn tài chính, đặc biệt là về ti ết ki ệm và đ ầu tư. Ngân hàng ngày nay cung cấp nhiều dịch vụ tư vấn tài chính đa d ạng, từ chuẩn bị về thuế và kế hoạch tài chính cho các cá nhân đ ến t ư nhân v ề 3
các cơ hội thị trường trong nước và ngoài nước cho các khách hàng kinh doanh của họ. + Quản lý tiền mặt: Qua nhiều năm, các ngân hàng đã phát hiện ra rằng một số dịch vụ mà họ làm cho bản thân mình cũng có ích đ ối v ới các khách hàng. Ví dụ nổi bật nhất là dịch vụ quản lý tiền mặt, trong đó ngân hàng đồng ý quản lý việc thu và chi cho một công ty kinh doanh và ti ến hành đầu tư phần thặng dư tiền mặt tạm thời vào các chứng khoản sinh lợi và tín dụng ngắn hạn cho đến khi khách hàng cần tiền mặt để thanh toán. + Dịch vụ thuê mua thiết bị: Rất nhiều ngân hàng tích cực cho khách hàng kinh doanh quyền lựa chọn mua các thiết bị, máy móc cần thiết thông qua hợp đồng thuê mua, trong đó ngân hàng mua thiết bị và cho khách hàng thuê. Điều đó có lợi cho các ngân hàng cũng nh ư khách hàng bởi vì với tư cách là một người chủ thực sự của tài sản cho thuê, ngân hàng có thể khấu hao chúng nhằm làm tăng lợi ích về thuế. + Cho vay tài trợ dự án: Các ngân hàng ngày càng trở nên năng động trong việc tài trợ cho chi phí xây dựng nhà máy mới đặc biệt là trong các ngành công nghệ cao. Do rủi ro trong loại hình tín dùng này cao nên chúng thường được thực hiện qua một công ty đầu tư, là thành viên c ủa công ty sở hữu ngân hàng, cùng với sự tham gia của các nhà thầu để chia sẻ rủi ro. + Bán các dịch vụ bảo hiểm: Từ nhiều năm nay, các ngân hàng đ ã bán bảo hiểm tín dụng cho khách hàng nhằm bảo đảm việc hoàn trả trong trường hợp khách hàng vay vốn bị chết hay bị tàn ph ế. Hi ện nay, ngân hàng thường bảo hiểm cho khách hàng thông qua các liên doanh hoặc các thỏa thuận đại lý kinh doanh độc quyền theo đó một công ty b ảo hi ểm 4
đồng ý đặt một văn phòng đại lý tại hành lang c ủa ngân hàng và ngân hàng sẽ nhận một phần thu nhập từ các dịch vụ ở đó. + Cung cấp các kế hoạch hưu trí: Phòng ủy thác ngân hàng rất năng động trong việc quản lý kế hoạch hưu trí mà hầu hết các doanh nghi ệp lập cho người lao động, đầu tư vốn và phát lương hưu cho những người đã nghỉ hưu hoặc tàn phế. Ngân hàng cũng bán các kế hoạch ti ền g ửi h ưu trí (được biết như IRAS và Keogle) cho các cá nhân và giữ nguồn ti ền gửi cho đến khi người sở hữu các kế hoạch này cần đến. + Cung cấp các dịch vụ môi giới đầu tư chứng khoán: Trên thị trường tài chính hiện nay, nhiều ngân hàng đang phấn đấu để trở thành một “bách hóa tài chính” thực sự, cung cấp đủ các dịch vụ tài chính cho phép khách hàng thỏa mãn mọi nhu cầu tại một địa điểm. Đây là một trong những lý do chính khiến các ngân hàng bắt đ ầu bán các d ịch v ụ môi giới chứng khoán, cung cấp cho khách hàng cơ hội mua cổ phiếu, trái phiếu và các chứng khoán khác mà không phải nh ờ đến ng ười kinh doanh chứng khoán. + Cung cấp dịch vụ quỹ tương hỗ và trợ cấp: Do ngân hàng cung cấp các tài khoản tiền gửi truyền thống với lãi suất quá thấp, nhiều khách hàng đã hướng tới việc sử dụng cái gọi là sản phẩm đầu tư (investment products) đặc biệt là các tài khoản của quỹ tương hỗ và h ợp đ ồng tr ợ cấp, những loại hình cung cấp triển vọng thu nhập cao hơn tài khoản ti ền gửi dài hạn cam kết thanh toán một khoản tiền mặt hàng năm cho khách hàng bắt đầu từ một ngày nhất định trong tương lai (chẳng hạn ngày ngh ỉ hưu). Ngược lại, quỹ tương hỗ bao gồm các chương trình đầu tư được quản lý một cách chuyên nghiệp nhằm vào việc mua cổ phiếu, trái phi ếu và các chứng khoán phù hợp với mục tiêu của quỹ. 5
+ Cung cấp dịch vụ ngân hàng đầu tư và ngân hàng bán buôn: Ngân hàng ngày nay đang theo chân các tổ chức tài chính hàng đầu trong vi ệc cung cấp dịch vụ ngân hàng đầu tư và dịch vụ ngân hàng bán buôn cho các tập đoàn lớn. Những dịch vụ này bao gồm xác định mục tiêu hợp nh ất, tài trợ mua lại Công ty, mua bán chứng khoán cho khách hàng (ví d ụ: b ảo lãnh phát hành chứng khoán), cung cấp công cụ Marketing chiến lược, các dịch vụ hạn chế rủi ro để bảo vệ khách hàng. Các ngân hàng cũng dấn sâu vào thị trường bảo đảm, hỗ trợ các khoản nợ do chính ph ủ và công ty phát hành để những khách hàng này có thể vay vốn với chi phí thấp nhất từ thị trường tự do hay từ các tổ chức cho vay khác. Nhận xét: Không phải tất cả mọi ngân hàng đều cung cấp nhi ều d ịch vụ tài chính như trên, tuy nhiên danh mục dịch vụ ngân hàng đang tăng lên nhanh chóng. Nhiều loại hình tín dụng và tài khỏan tiền gửi mới đang được phát triển, các loại dịch vụ mới như giao dịch qua Internet và th ẻ thông minh (Smart) đang được mở rộng và các dịch vụ mới (như bảo hiểm và kinh doanh chứng khoán) được tung ra hàng năm có th ể hoàn toàn đáp ứng tất cả các nhu cầu dịch vụ tài chính của khách hàng. Quá trình hoàn thiện và phát triển các dịch vụ của hệ thống NHTM Việt Nam. 1.Các dịch vụ của hệ thống NHTM Việt Nam. Toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế hiện đang là xu h ướng phát triển tất yếu của thời đại và là yêu cầu khách quan đ ối v ới quá trình phát triển kinh tế xã hội của một nước. Trong lĩnh vực ngân hàng, h ội nhập kinh tế cũng làm cho quá trình cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại ngày càng gay gắt và sâu sắc hơn, tạo điều kiện cho hệ thống ngân hàng thương mại (NHTM) được mạnh hơn, hoạt động kinh doanh có hiệu 6
quả và lành mạnh hơn. Từ đó có giải pháp phòng ngừa hoặc giảm thiểu rủi ro, nâng cao hiệu quả kinh doanh, nâng cao uy tín kinh doanh trên th ị trường tài chính quốc tế. Hệ thống NHTM Việt Nam đã phát tri ển khá nhanh về số lượng các Ngân hàng và số lượng chi nhánh/ phòng giao dịch, cùng với quá trình hoàn thiện các sản phẩm dịch vụ truy ền thống và phát triển các dịch vụ mới, nên doanh số và tỷ trọng dịch vụ tăng lên qua các năm. Cụ thể: + Dịch vụ huy động vốn và cho vay: Đây vẫn là dịch vụ mang lại nguồn thu chủ yếu cho các NHTM hiện nay và có mức tăng trưởng khá. Sơ đồ 1: Tăng trưởng huy động vốn và tăng trưởng tín dụng ở VN Nguồn: Báo cáo hàng năm của NHNN Huy động vốn của các NHTM có tăng trưởng khá qua các năm (trừ năm 2008, có giảm sút, do tác động từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu) do việc đa dạng hóa sản phẩm huy động và phát tri ển mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch. Măc dù có mạng lưới rộng và th ương hiệu m ạnh, được người dân biết đến, nhưng tốc độ tăng trưởng về huy động vốn của các NHTM cổ phần có sự bứt phá mạnh, thị phần đã tăng lên 31,23% so 7
với 21,3% năm 2006, khiến cho thị phần của các NHTM nhà nước giảm. Hoạt động cho vay cũng có tốc độ tăng trưởng cao, thậm chí còn tăng nóng trong năm 2007 và năm 2008, một số NHTM cổ ph ần có tốc đ ộ tăng từ 60% trở lên. Nhưng 6 tháng đầu năm 2010, tăng trưởng tín d ụng đ ạt 10,8%, nhưng đến cuối tháng 7, tốc độ tăng trưởng đã khá hơn, với mức tăng gần 13,0% cho 7 tháng đầu năm 2010. So với tốc độ tăng trưởng kinh tế, thì tốc độ tăng trưởng tín dụng gấp 5 đ ến 6 l ần đ ược cho là tăng trưởng nóng, nhưng nhìn nhận một cách sâu sắc nếu không có s ự tăng trưởng cao của tín dụng trong vài năm qua, thì không có đ ược tốc đ ộ tăng GDP như ngày hôm nay. + Các dịch vụ phi tín dụng : Dịch vụ thanh toán Trong 3 năm trở lại đây, dịch vụ thanh toán đã có bước phát triển quan trọng. Nhiều dịch vụ thanh toán mới đã ra đời, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người sử dụng. Trung tâm chuyển mạch thẻ thống nhất được triển khai tích cực, việc kết nối hệ thống ATM, POS thành một h ệ thống thống nhất trên toàn quốc đạt kết quả khích lệ. 3 liên minh th ẻ Banknet, VNBC và Smartlink đã kết nối liên thông 10 thành viên là các NHTM có số lượng thẻ phát hành chiếm 87% tổng số thẻ phát hành của các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán và 75% số lượng ATM trên toàn quốc là nền tảng quan trọng cho việc thúc đẩy phát triển dịch vụ này. Tính đến cuối tháng 7/2010, đã có trên 24 triệu thẻ với 48 tổ ch ức phát hành thẻ và hơn 190 thương hiệu thẻ, gần 11.000 ATM phát hành trên phạm vi cả nước và 37.000 thiết bị chấp nhận th ẻ POS . Các d ịch v ụ tiện ích đi kèm ngày càng được đa dạng hóa như thẻ mua xăng dầu, thẻ mua hàng qua mạng, thanh toán tiền điện nước…; việc triển khai thí điểm cung ứng phương tiện thanh toán “ví điện tử” của các tổ ch ức không ph ải 8
tổ chức tín dụng cũng có bước phát triển nhanh, trong đó số lượng phát hành đạt gần 84.500 “ví điện tử” của 17 ngân hàng tham gia tri ển khai dịch vụ và được chấp nhận thanh toán tại 119 đơn vị cung ứng hàng hóa dịch vụ. Điều này đã góp phần phát triển mạnh mẽ thanh toán đi ện t ử trong thời gian tới, tạo tói quen thanh toán không dùng ti ền mặt cho ng ười dân. Tỷ lệ tiền mặt trong tổng thanh toán có xu hướng giảm, từ 20,3% năm 2004 xuống còn 14,6% năm 2008 và 14,5% năm 2009. Sự phát triển của Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng có vai trò quan trọng trọng việc nâng cấp cơ sở hạ tầng cho dịch vụ phát triển. Tài khoản cá nhân có mức tăng trưởng hàng năm cao: 150% xét về số tài khoản và 120% xét v ề số dư. Số lượng các tài khoản cá nhân đã tăng từ 135.000 năm 2000 lên khoảng 5 triệu vào năm 2005, trên 8 triệu vào năm 2007 và 14 triệu vào cuối năm 2009. 2. Những hạn chế của các dịch vụ ngân hàng ở Việt Nam + Tuy nhiên, việc cung cấp dịch vụ ngân hàng trong thời gian qua còn có những hạn chế. Các dịch vụ ngân hàng Việt Nam dù đã được đa dạng hoá nhưng vẫn đơn điệu, còn ít so với các nước khác, chưa đủ đáp ứng yêu cầu, chủ yếu vẫn là các sản ph ẩm truy ền th ống. Các d ịch v ụ ngân hàng hiện đại chưa phát triển hoặc phát triển nhưng chưa đồng bộ. Rất nhiều dịch vụ phát triển chưa xứng với tiềm năng, đặc biệt là các dịch vụ bán lẻ, dịch vụ dành cho khách hàng thượng lưu, d ịch v ụ qu ản lý tài sản, tư vấn và hỗ trợ tài chính, trung gian tiền tệ, trao đổi công cụ tài chính, cung cấp thông tin tài chính và dịch vụ chuyển đổi. Hoạt động ngân hàng đầu tư và kênh phân phối điện tử đã tăng trưởng nhanh chóng nh ưng tính tiện tích và hiệu quả kinh tế chưa cao. Các hoạt động ti ền t ệ, lãi suất, công cụ tỷ giá, công cụ phát sinh ngoại hối, đầu tư vẫn trong giai 9
đoạn đầu. Thị trường dịch vụ ngân hàng vẫn phát triển dưới mức tiềm năng, các mô hình cạnh tranh còn đơn giản. Mức độ đáp ứng nhu cầu xã hội đối với dịch vụ ngân hàng chưa cao do những hạn chế về số lượng, chất lượng và khả năng tiếp cận. Cạnh tranh bằng chất lượng dịch vụ, công nghệ và thương hiệu chưa phổ biến, nên dễ dẫn tới sự bất ổn của thị trường dịch vụ, do đó dễ tạo ra sự cạnh tranh về giá (lãi suất) để lôi kéo khách hàng của nhau. Tuy phí có thể cao, nhưng dịch vụ của các ngân hàng nước ngoài đa dạng và chất lượng hơn hẳn nhờ đội ngũ nhân viên được đào tạo kỹ năng chuyên nghiệp. Ngoài ra, lợi thế về công nghệ và quản trị đã giúp các ngân hàng bán lẻ nước ngoài tại Việt Nam đ ưa ra các dịch vụ tiện ích hơn. Nếu dịch vụ ngân hàng không được cải tiến mạnh mẽ, phát triển dịch vụ chưa theo định hướng nhu cầu của khách hàng, thì hệ thống ngân hàng trong nước sẽ khó duy trì thị phần của mình, nhất là khi sự phân biệt giữa NHTM trong nước và nước ngoài căn bản được xóa bỏ vào năm 2011. Lợi thế về truyền thống và mạng lưới s ẽ khó giúp các ngân hàng trong nước phát triển các dịch vụ mới và các dịch vụ phi tín dụng - những dịch vụ cần công nghệ và kỹ năng khai thác của các cán b ộ NH. Báo cáo của HSBC Việt Nam cho thấy: doanh thu từ thanh toán quốc tế chiếm 1/3 tổng doanh thu của ngân hàng. Cách đây 3 năm khách hàng là các công ty Việt Nam chỉ chiếm 3%, thì nay đã lên tới 50% trên t ổng số khách hàng của HSBC, dự đoán đến năm 2012, khách hàng là các doanh nghiệp VN tăng lên 70%. + Từng dịch vụ của NHTM chưa tạo dựng được thương hiệu riêng, quy mô của từng dịch vụ còn nhỏ, chất lượng dịch vụ thấp, sức cạnh tranh yếu, đặc biệt, tính tiện ích của một số dịch vụ ch ưa cao, nên đến nay mới chỉ có khoảng 20% dân số sử dụng dịch vụ tài chính Ngân hàng. 10
3. Giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển các dịch vụ của hệ thống NHTM Việt nam. + Nâng cao chất lượng dịch vụ ngân hàng: Các ngân hàng trong nước cần đầu tư công nghệ mới, tạo cơ hội bắt kịp các ngân hàng nước ngoài, các ngân hàng nội địa cần phải hợp tác, cùng phát tri ển, h ọc h ỏi và tự đổi mới nhằm đuổi bắt các ngân hàng ngoại lâu đời có th ế m ạnh công nghệ, nhân lực, kỹ năng kinh doanh....Đồng thời cần giải quyết các tồn tại, yếu kém của những dịch vụ cũ và hoàn thiện các dịch v ụ mới là nhân tố quyết định thành công của mỗi ngân hàng trong bối cảnh h ội nh ập kinh tế hiện nay. + Đa dạng hoá các sản phẩm dịch vụ: Cùng với sự phát triển của n ền kinh tế thị trường, do sức ép cạnh tranh giữa các tổ chức tài chính ngày càng lớn, yêu cầu đòi hỏi của người sử dụng cũng ngày càng cao và nh ất là do sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin (CNTT), dịch vụ ngân hàng không ngừng được cải tiến và dịch vụ ngân hàng hiện đại đã ra đời. Các ngân hàng có thể đưa ra th ị trường nh ững dịch vụ hoàn toàn m ới hoặc cung cấp những dịch vụ truyền thống theo ph ương thức mới có hàm lượng công nghệ cao. Dịch vụ ngân hàng hiện đại được hiểu bao gồm những dịch vụ ngân hàng truyền thống được nâng cấp, phát triển trên n ền tảng công nghệ hiện đại (process innovation) và những dịch vụ hoàn toàn mới được cung cấp nhằm đem lại những tiện ích mới cho người s ử dụng (product innovation). Các giải pháp khác: + Nâng cao năng lực quản trị điều hành và phát tri ển ngu ồn nhân lực. + Tăng cường năng lực tài chính. 11
Câu 2: TRÌNH BÀY CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA UỶ BAN QUẢN LÝ R ỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG TMCP TECHCOMBANK. QUA ĐÓ CHO BIẾT TÌNH HÌNH QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG THỰC TẾ C ỦA NGÂN HÀNG. I. Tổng quan về rủi ro tín dụng. 1. Khái niệm rủi ro tín dụng. Rủi ro tín dụng được hiểu là những tổn thất của ngân hàng do khách hàng không trả được nợ hoặc sự giảm sút chất lượng của những khoản vay. Có nhiều chỉ tiêu phản ánh rủi ro tín dụng cho NHTM như: + Nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ. + Tỷ lệ nợ xấu trên vốn chủ sở hữu. + Tỷ lệ nợ xấu trên qũi dự phòng tổn thất. + Nợ quá hạn - có khả năng chuyển thành nợ xấu cao. + Nợ không có tài sản đảm bảo. 2. Các nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng: 2.1 Nguyên nhân từ phía người cho vay( các NHTM): + Các NHTM không chấp hành nghiêm túc chế độ tín dụng, đi ều kiện vay. + Chính sách và qui trình cho vay còn lỏng lẻo, chưa chú trọng đ ến phân tích khách hàng để tính toán điều kiện và khả năng trả nợ hoặc phương pháp xem xét phân tích còn hạn chế, chưa chính xác. 12
+ Kỹ thuật cấp tín dụng chưa hiện đại, chưa đa dạng nh ư vi ệc xác định hạn mức tín dụng cho khách hàng còn quá đơn giản, thời h ạn chưa phù hợp, chủ yếu là tín dụng trực tiếp, sản phẩm tín dụng còn nghèo nàn. + Thông tin tín dụng thiếu tin cậy, kịp thời, chính xác đ ể xem xét trước khi cấp tín dụng. + Năng lực và phẩm chất của cán bộ tín dụng, chế độ quản lý đãi ngộ cán bộ của các NHTM còn nhiều yếu kém. 2.2 Nguyên nhân từ phía người vay nợ: + Khách hàng vay thiếu thiện chí trả nợ cho ngân hàng. + Khách hàng không đủ khả năng hoàn trả nợ cho ngân hàng do tình hình sản xuất kinh doanh sa sút. 2.3 Nguyên nhân khách quan. Bao gồm các yếu tố như: thiên tai hoả hoạn, do sự thiếu ổn định của các chính sách kinh tế, do sự cạnh tranh kh ốc liệt gi ữa các ngân hàng, sự không ổn định của thị trường tài chính ngày càng tăng.,… II. Cơ cấu quản lý rủi ro tín dụng của Techcombank. Techcombank hiện đang áp dụng hệ thống quản trị và kiểm soát rủi ro tiên tiến. Sơ đồ mô hình quản trị rủi ro của Techcombank HĐQT UB kiểm toán UB quản lý TS và quản lý RR nợ và có Ban TGĐ 13
Khối QTRR tín Khối QTRR thị dụng trường và hoạt động Quản trị RR Thẩm định/phê RR hoạt động tín dụng duyệt tín dụng Định giá và quản RR tài sản nợ - có Chính sách tín dụng lý TS đảm bảo Giám sát tín dụng RR thị trường và quản lý khoản vay có vấn đề + Cơ cấu quản trị ngân hàng hiện đại tiếp tục được hoàn thiện thông qua việc thiết lập các bộ phận chuyên trách xây dựng chiến lược phát triển, quản lý và kiểm soát nội bộ hoạt động ngân hàng. Ngoài Hội đồng đầu tư chiến lược, Ban điều hành EXCO, tháng 7 năm 2008 Hội đồng quản trị đã thông qua việc thiết lập hai uỷ ban: Uỷ ban nhân sự và lương thưởng (NORCO) và Uỷ ban kiểm toán và rủi ro (ARCO) v ới m ục đích tư vấn và tham mưu cho Hội đồng quản trị: Tăng c ường nhân l ực hoạch định chiến lược nhân sự và lương thưởng của Hội đồng quản trị trong toàn hệ thống. Qua đó, nâng cao các tiêu đó, góp phần quan tr ọng trong việc xác định chiến lược, nâng cao hiệu quả hoạt động và mang l ại lợi ích cho cổ đông. Trên cơ sở thiết lập cơ chế phân cấp uỷ quyền linh hoạt, hiệu quả tạo sự phối hợp chặt chẽ giữa Hội đồng quản trị và Ban điều hành trong công tác quản trị, điều hành hoạt động ngân hàng. C ấu trúc bộ máy tại hội sở đã hoạt động theo chức năng quản lý chuyên môn theo ngành dọc nâng cấp, thành lập và hoàn thiện theo các kh ối đã đáp ứng nhu cầu phát triển cả chiều rộng và chiều sâu của ngân hàng. Sau khi trung tâm kiểm soát tín dụng và hỗ trợ kinh doanh tại miền Bắc và miền Nam được thiết lập và thực hiện hoạt động phê duyệt tín d ụng t ập trung 14
đã góp phần quản lý và kiểm soát tốt hơn trong quá trình kinh doanh, tạo cơ sở để giám sát, cảnh báo và kịp thời ngăn ngừa xử lý đối với r ủi ro tín dụng, rủi ro thị trường, rủi ro hoạt động… + Hệ thống quản trị được xây dựng trên các yếu tố nền tảng như hài hoà quyền lợi của các bên tham gia. Sự tham gia tích c ực c ủa Ban lãnh đạo, mô hình tổ chức hợp lý và kiểm soát l ẫn nhau trên c ơ s ở nguyên t ắc kiểm soát và quản trị rủi ro đi kèm với chính sách tín dụng, hệ thống thông tin quản trị kịp thời và chính sách nhân sự tiên tiến. + Hệ thống quản trị rủi ro được tổ chức ở nhiều cấp độ, b ảo đảm tính độc lập và khách quan trong đánh giá. Quy trình và các công cụ qu ản trị rủi ro bao gồm các hình thức tiên tiến như chính sách và sổ tay tín dụng, hệ thống thông tin theo dõi ngành, hệ th ống đánh giá ch ấm đi ểm khách hàng, các hệ thống cảnh báo và theo dõi sớm nợ xấu, h ệ th ống theo dõi thanh khoản và biến động lãi suất thị trường hàng ngày. III. Các công cụ nhằm hạn chế và phòng ngừa rủi ro tín d ụng mà Techcombank đã thực hiện: 1. Chấm điểm tín dụng: Chấm điểm tín dụng là một công cụ chiến lược để các ngân hàng đánh giá và phân loại khách hàng. Chấm điểm tín dụng khách hàng đòi hỏi ph ải đánh giá đặc điểm của khách hàng và khoản vay để xác định mức độ rủi ro và thiệt hại có thể xảy ra. 1.1. Xếp hạng khách hàng Doanh nghiệp: Hạng của khách hàng được xác định dựa trên tổng số điểm của tất cả các chỉ tiêu dùng để đánh giá khách hàng. Tổng số điểm dưới 30 Khách hạng đạt hạng C 15
Tổng số điểm từ 30 đến 49 Khách hàng đạt hạng B Tổng số điểm từ 50 đến 69 Khách hàng đạt hạng BB Tổng số điểm từ 70 đến 79 Khách hàng đạt hạng A Tổng số điểm từ 80 đến 100 Khách hàng đạt hạng AA Việc xác định số điểm của doanh nghiệp được tiến hành căn cứ theo 10 chỉ tiêu sau (thang điểm từ 1 đến 5): + Chỉ tiêu ngành: Chỉ tiêu ngành được cho được cho điểm dựa trên định hướng hoạt động của Techcombank và mức độ rủi ro của từng ngành. Trong từng thời kỳ, Tổng giám đốc sẽ công bố mức điểm của từng ngành. Nếu một doanh nghiệp hoạt động trong nhiều ngành khác nhau thì ngành nào mang lại tỷ trọng doanh thu cao nhất trong tổng doanh thu thì sẽ coi doanh nghiệp hoạt động trong ngành đó để cho điểm. + Chỉ tiêu quy mô: Chỉ tiêu quy mô của doanh nghiệp được đánh giá trên hai khía cạnh là tổng tài sản và doanh thu thuần. + Chỉ tiêu vị trí địa lý: Được cho điểm dựa trên địa bàn hoạt động chính của doanh nghiệp. + Chỉ tiêu thương hiệu sản phẩm: Được xác định dựa trên mức độ nổi tiếng của sản phẩm. + Chỉ tiêu tỷ số thanh toán: Được xét trên hai chỉ tiêu sau: Thanh toán ngắn hạn = Tài sản lưu động/ Tổng nợ ngắn hạn Thanh toán nhanh = (Tiền + các khoản phải thu)/ Tổng nợ ngắn hạn + Chỉ tiêu tổng số nợ: Tỷ số nợ = Tổng nợ / Tổng nguồn vốn + Chỉ tiêu khả năng sinh lời: Được xây dựng từ 2 tiêu chí: Lợi nhuận ròng và số lợi nhuận ròng/ vốn chủ sở hữu 16
+ Chỉ tiêu quan hệ với Techcombank: Được xác định bằng mức độ quan hệ và uy tín trong quan hệ doanh nghiệp đối với riêng Techcombank. + Chỉ tiêu uy tín đối với các đối tác khác: Thông qua tìm hi ểu uy tín của doanh nghiệp với các bạn hàng, các đối tác và các ngân hàng khác. 1.2.Xếp hạng khách hàng thể nhân: Các khách hàng thể nhân có quan hệ tín dụng với Techcombank đ ược x ếp như sau: Xếp hạng tín dụng Diễn giải Năng lực tín dụng rất tốt AA Năng lực tín dụng tốt A Năng lực tín dụng khá BB Năng lực tín dụng trung bình B Năng lực tín dụng kém C Hạng tín dụng của khách hàng thể nhân được xác định trên điểm s ố tín dụng mà khách hàng đó đạt được, trong đó số điểm tín dụng được tính bằng tổng số điểm của các tiêu chí đánh giá khách hàng trên cơ sở thang điểm được xác định theo các tiêu chí sau đây. Stt Chỉ tiêu Điểm 20 – 25 2 26 – 35 3 17
36 – 55 4 56 – 60 3 Tuổi 1 > 60 hoặc < 20 1 Trên đại học 4 Đại học 3 2 Trình Cao đẳng hoặc tương đương 2 độ học Tốt nghiệp THPT 1 vấn Dưới THPT 0 Không có việc làm 0 Đã nghỉ hưu và hưởng lương hưu 2 Lao động phổ thông 2 Lao động được đào tạo tay nghề 3 3 Loại Điều hành sản xuất kinh doanh nhỏ 4 hình Cán bộ, chuyên viên 4 công việc Quản lý điều hành 5 Không thuộc các đối tượng trên 1 4 Thời Dưới 1 năm 1 gian Từ 1 năm trở lên 2 công tác Mức thu nhập hàng TN > 5 10 18
tháng (đơn vị: triệu 4 < TN ≤ 5 8 VNĐ) 3 < TN ≤ 4 6 2 < TN ≤ 3 4 1 < TN ≤ 2 2 TN < 1 1 Tình trạng hôn nhân Độc thân 2 Có gia đình 3 Đã ly dị, goá 1 Nơi cư trú Thuộc sở hữu của khách hàng 3 Ở nhà bạn bè, họ hàng 2 Đi thuê 1 Thời gian cư trú Dưới 6 tháng 1 Từ 6 tháng trở lên 2 Số người sống phụ 0 4 thuộc 1 3 2 2 5 Điều 3 1 kiện Từ 4 người trở lên 0 sống Phương tiện đi lại Phương tiện giao thông công 2 cộng 19
Xe máy 2 Ô tô 4 Các phương tiện khác 1 Phương tiện thông tin Không sử dụng điện thoại 0 Sử dụng điện thoại 1 Chênh lệch giữa thu ≤ 1 1 nhập và chi tiêu hàng 1 < chênh lệch ≤ 2 2 tháng (đơn vị: triệu 2 < chênh lệch ≤ 3 4 đồng) 3 < chênh lệch ≤ 4 6 4 < chênh lệch ≤ 5 8 >5 10 TS ≤ 500 1 500 < TS ≤ 1000 2 6 Giá trị tài sản đang sở hữu 1000 < TS ≤ 2000 4 (đơn vị:triệu đồng) 2000 < TS ≤ 3000 6 TS > 3000 8 > 300 0 > 200 và ≤ 300 1 7 Giá trị các khoản nợ (đơn > 100 và ≤ 200 2 20