Học tập văn hóa giao tiếp của chủ tịch Hồ Chí Minh

HỌC TẬP VÃN HOÁ GIAO TIẾP<br /> CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> THS. ÐÀO ÁI THI<br /> Học viện Hành chính<br /> <br /> 1. Vãn hóa giao tiếp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kính yêu của toàn<br /> thể dân tộc Việt Nam, một danh nhân vãn hóa thế giới là một sự kết tinh hài hòa<br /> giữa giá trị vãn hóa giao tiếp truyền thống của dân tộc và tinh hoa vãn hóa giao tiếp<br /> của thế giới hiện ðại. Tý týởng Hồ Chí Minh về giao tiếp hành chính ðýợc hình<br /> thành và phát triển trên cõ sở lòng yêu con ngýời, yêu sự nghiệp giải phóng dân tộc,<br /> yêu quê hýõng, ðất nýớc.<br /> Vãn hóa giao tiếp của Hồ Chí Minh thể hiện một phong thái ðặc biệt, ðầy<br /> nhân vãn, nhân bản của con ngýời. Ngýời luôn bình dị, lạc quan, yêu ðời, xử lý một<br /> cách khéo léo các tình huống giao tiếp xảy ra có lợi cho công việc chung của nhà<br /> nýớc. Ngýời luôn có một phong cách và kỹ nãng giao tiếp giản dị, gần gũi, ân cần,<br /> cởi mở, tế nhị và chu ðáo với mọi ngýời. Nói ðến phong cách Hồ Chí Minh là nói<br /> ðến giá trị vãn hóa giao tiếp ở ngýời.<br /> Cố Thủ týớng Phạm Vãn Ðồng lúc sinh thời ðã nói về Hồ Chí Minh: "Chủ<br /> tịch Hồ Chí Minh cao mà không xa, mới mà không lạ, to lớn mà không làm ra vĩ<br /> ðại, sáng chói mà không gây choáng ngợp, gặp lần ðầu mà nhý thân thuộc từ lâu"<br /> (1). Sức thuyết phục của nhân cách và phong cách giao tiếp hành chính của Ngýời<br /> tỏa sáng cho hoạt ðộng giao tiếp hành chính của chúng ta ngày nay.<br /> Chủ tịch Hồ Chí Minh ðã ðýợc UNESCO công nhận là Anh hùng giải phóng<br /> dân tộc, Danh nhân vãn hóa thế giới: "Sự ðóng góp quan trọng về nhiều mặt của<br /> Chủ tịch Hồ Chí Minh trong các lĩnh vực vãn hóa, giáo dục và nghệ thuật là kết tinh<br /> của truyền thống vãn hóa hàng ngàn nãm của nhân dân Việt Nam và những tý týởng<br /> của Ngýời là hiện thân của những khát vọng của các dân tộc trong việc khẳng ðịnh<br /> bản sắc dân tộc mình và tiêu biểu cho việc thúc ðẩy sự hiểu biết lẫn nhau của các<br /> dân tộc" (2). Vãn hóa giao tiếp hành chính của Hồ Chí Minh là một chuẩn mực cho<br /> tất cả cán bộ, công chức noi theo trong quan hệ giao tiếp với nhân dân thực hiện<br /> ðýờng lối chủ trýõng, chính sách của Ðảng và pháp luật của Nhà nýớc, tiến tới ðýa<br /> các nghị quyết của Ðại hội X của Ðảng ði vào hiện thực.<br /> 2. Cán bộ, công chức trong giao tiếp hành chính hiện nay cần nắm vững một<br /> số nguyên tắc cõ bản trong vãn hóa giao tiếp hành chính của Hồ Chí Minh nhý<br /> <br /> sau:Một là, phải biết tôn trọng và lễ phép với nhân dân, hoạt ðộng hành chính phải<br /> dựa vào dân, lấy dân làm gốc, luôn chãm lo ðến nhân dân.<br /> Ngýời viết: "Gốc có vững thì cây mới bền, xây lầu ðộc lập trên nền nhân<br /> dân". Ðó là một chân lý mà Hồ Chí Minh ðã ðúc rút ra từ thực tiễn xây dựng và phát<br /> triển nhà nýớc ta.<br /> Hai là, phải thýõng yêu, quí trọng, con ngýời, biết ðồng cảm, chia sẻ giúp ðỡ<br /> lẫn nhau.<br /> Ngýời nói: chớ nịnh hót ngýời trên, chớ xem khinh ngýời dýới, chân thành,<br /> khiêm tốn, thật thà, ðoàn kết, học ngýời và giúp ngýời tiến bộ. Xem xét, ðánh giá<br /> con ngýời phải không ðýợc chủ quan phiến diện, một chiều theo cảm tính mà phải<br /> khách quan, toàn diện, không thiên vị, không thành kiến, hẹp hòi. Tôn trọng công lý,<br /> yêu thýõng con ngýời là nền tảng cõ bản trong vãn hóa giao tiếp hành chính của Hồ<br /> Chí Minh.<br /> Ba là, cán bộ, công chức cần phải có ðạo ðức cần, kiệm, liêm, chính.<br /> Hồ Chủ tịch nói: "Ngýời cách mạng phải có ðạo ðức, không có ðạo ðức thì dù<br /> tài giỏi mấy cũng không lãnh ðạo ðýợc nhân dân"(3). Trong hoạt ðộng hành chính<br /> Ngýời coi trọng cả hai nhýng luôn khẳng ðịnh ðức là gốc. Bản thân Hồ Chủ tịch<br /> cũng là một hiện thân trong sáng về tấm gýõng cần, kiệm, liêm, chính. Ngýời nói:<br /> "Bất kỳ ở ðịa vị nào, làm công tác gì chúng ta ðều là ðầy tớ của nhân dân, cõm<br /> chúng ta ãn, áo chúng ta mặc, vật liệu chúng ta dùng ðều do mồ hôi, nýớc mắt của<br /> nhân dân mà ra. Vì vậy chúng ta phải ðền bù xứng ðáng cho nhân dân. Muốn làm<br /> nhý vậy, chúng ta cần phải cần, kiệm, liêm, chính"(4).<br /> Bốn là, phải giữa chữ "tín". Trong quan hệ giao tiếp hành chính giữ chữ tín là<br /> ðể lòng dân tin yêu nhà nýớc.<br /> Muốn giữ ðuợc chữ tín, công chức hành chính phải luôn "lời nói ði ðôi với<br /> việc làm, không nói suông, không hứa suông, không nói một ðằng làm một nẻo"(5).<br /> Khổng Tử nói: "bỏ lýõng thực thì có thể chết ðói, chứ dân không tin thì chính quyền<br /> sụp ðổ".<br /> Nãm là, nắm vững nguyên tắc "dĩ bất biến, ứng vạn biến".<br /> Cái "bất biến" ðó là mục tiêu vì con ngýời và do con ngýời, vì hạnh phúc của<br /> nhân dân, ðộc lập tự do của dân tộc. Cái " vạn biến" là thực tiễn luôn vận ðộng và<br /> biến ðổi không ngừng, do vậy trong giao tiếp con ngýời cần phải linh hoạt, nãng<br /> ðộng, thích nghi với sự thay ðổi ðó.<br /> 3. Trong hoạt ðộng hành chính hiện nay, cần áp dụng các nguyên tắc trên vào<br /> trong các mối quan hệ giao tiếp hành chính cõ bản sau ðể thể hiện tầm cao của giá<br /> <br /> trị vãn hóa giao tiếp mà cán bộ, công chức sống, học tập và noi gýõng Bác Hồ vĩ<br /> ðại:<br /> Một là, trong quan hệ với cấp trên - dýới phải nâng cao vai trò của vãn hóa<br /> quyền lực<br /> Ðối với cấp dýới, cán bộ lãnh ðạo phải biết ðặt ðúng ngýời, ðúng việc, ðúng<br /> sở trýờng, sở ðoản của họ. Ngýời nói: "chúng ta phải khéo dùng ngýời, sửa chữa<br /> những khuyết ðiểm của họ, giúp ðỡ ýu ðiểm của họ. Thýờng chúng ta không biết<br /> tùy tài mà dùng ngýời" (6). Trong giao tiếp phải giúp cấp dýới cho ðúng.<br /> Có nãm cách giao tiếp với cấp dýới trong vãn hóa quyền lực của Hồ Chủ tịch,<br /> ðó là:<br /> - Chỉ ðạo, biết ủy quyền: "thả cho họ làm, thả cho họ phụ trách, dù sai lầm<br /> chút ít cũng không sợ. Nhýng phải luôn luôn tùy hoàn cảnh mà bày vẽ cho họ về<br /> phýõng hýớng công tác, cách thức công tác, ðể cho họ phát triển nãng lực và sáng<br /> kiến của họ..." (7).<br /> - Nâng cao, phát huy sáng kiến: kịp thời biểu dýõng những sáng kiến, ðộng<br /> viên, khen ngợi kịp thời.<br /> - Kiểm tra, cải tạo: thái ðộ ðối với những khuyết ðiểm của cấp dýới cần<br /> khoan dung, nhân ái, giúp ðỡ họ thấy rõ nguyên nhân và chỉ cho họ cách khắc phục,<br /> tránh mắng mỏ, xúc phạm nhân cách của họ.<br /> - Ðánh giá: ðánh giá cấp dýới phải khách quan công bằng, bao dung, ðộ<br /> lýợng, không hẹp hòi, xoi mói, bắt bẻ, cố chấp.<br /> - Giúp ðỡ: "phải luôn dùng lòng nhân ái mà giúp ðỡ, lãnh ðạo cán bộ. Giúp họ<br /> sửa chữa những chỗ sai lầm. Khen ngợi họ lúc họ làm ðýợc việc. Và phải luôn luôn<br /> kiểm soát cán bộ" (8).<br /> - Biết lắng nghe: "Không nên tự tôn, tự ðại mà phải nghe, phải hỏi ý kiến của<br /> cấp dýới" (9).<br /> Ðối với cấp trên:<br /> - Cần có thái ðộ tôn trọng, kính trọng, lắng nghe và tiếp thu ý kiến chỉ ðạo của<br /> cấp trên.<br /> - Nghiêm túc chấp hành quyết ðịnh của cấp trên, nếu có gì thắc mắc cần trình<br /> bày thẳng thắn trung thực, thuyết phục ðể cấp trên hiểu.<br /> - Cần có thái ðộ trung thành, trung thực, thẳng thắn, khiêm tốn trong quan hệ<br /> với cấp trên, không a dua, xu nịnh, luồn cúi<br /> - Cần phải báo cáo khách quan trung thực, không gây nhiễu thông tin, thông<br /> tin truyền lên cấp trên phải ðúng ðắn ðể cấp trên có biện pháp xử lý hiệu quả.<br /> Hai là, trong quan hệ với ðồng cấp, chú ý:<br /> <br /> - Cần khiêm tốn nhã nhặn khi trao ðổi bàn bạc những ý kiến về những vấn ðề<br /> phối hợp trong hoạt ðộng hành chính với những ngýời ðồng cấp.<br /> - Chú ý lắng nghe ý kiến của nhau, không chủ quan, vội vàng cho ý kiến của<br /> mình là tuyệt ðối ðúng. Cùng nhau thảo luận ðể tìm ra ý kiến chung hoặc thuyết<br /> phục ðồng nghiệp hiểu vấn ðề mình nói, nếu chúng ta thấy ý kiến của mình là ðúng.<br /> - Biết phối hợp, ðoàn kết, thýõng yêu nhau và chia sẻ hệ thống giá trị chung<br /> của tổ chức, trên cõ sở tôn trọng giá trị và nhân cách của nhau.<br /> Ba là, trong quan hệ ðối với nhân dân, cần nâng cao vai trò của vãn hóa phục<br /> vụ<br /> - Sự nghiệp vãn hóa Hồ Chí Minh là sự nghiệp vì dân, theo Ngýời, suy nghĩ,<br /> hành ðộng, sáng tác ðều xuất phát từ cái Tâm: vì nhân dân phục vụ. Ngýời ðã từng<br /> nói vào nãm 1946 "Tôi thiết tha mong muốn cho nền vãn hóa mới của nýớc nhà lấy<br /> hạnh phúc của ðồng bào, của dân tộc làm cõ sở"(10).<br /> - Trong giao tiếp với dân, Ngýời luôn tâm niệm phục vụ nhân dân làm khuôn<br /> phép cho giao tiếp hành chính. Ngýời viết: Dân rất tốt, vì thế bất kỳ việc gì cũng vì<br /> lợi ích của dân mà làm, cách làm việc tuyên truyền, khẩu hiệu, viết báo.v.v... của<br /> chúng ta ðều phải lấy câu này làm khuôn mẫu: "Từ trong quần chúng mà ra, về sâu<br /> trong quần chúng"(11).<br /> - Phong cách giao tiếp ứng xử với dân trýớc hết là kính trọng, lễ phép, không<br /> hống hách, cửa quyền, hách dịch, quan liêu, vi phạm quyền dân chủ của nhân dân,<br /> luôn lắng nghe ý kiến của dân ðồng thời giải quyết kịp thời những výớng mắc, ðõn<br /> thý khiếu nại, tố cáo của dân.<br /> Tóm lại, trong giao tiếp hành chính cần quán triệt Tý týởng Hồ Chí Minh<br /> trong mọi suy nghĩ, tình cảm và hành ðộng của mọi ngýời, thể hiện trình ðộ vãn hóa<br /> giao tiếp cao thông qua ngôn ngữ, thái ðộ, cử chỉ, tác phong, hành vi... ðối với ðối<br /> týợng giao tiếp. Cán bộ, công chức hành chính cần luôn rèn luyện, tu dýỡng ðạo<br /> ðức, tác phong, thái ðộ và hành vi ứng xử trong hoat ðộng hành chính ðể ðem lại<br /> hỉệu lực và hiệu quả của quản lý hành chính<br /> Tài liệu tham khảo:<br /> (1) Phạm Vãn Ðồng, Hồ Chí Minh- một con ngýời, một dân tộc, một thời ðại,<br /> một sự nghiệp, NXB Sự Thật, 1990, Tr.17.<br /> (2) Tý týởng Hồ Chí Minh, NXB Chính trị Quốc gia, 1995, Tr. 5-6.<br /> (3); (4); (5); (6); (7);(8); (9) X,Y,Z sửa ðổi lề lối làm việc Tr. 67, 68, 75<br /> (10) Bác Hồ với vãn nghệ sĩ. Tr 348, NXB Tác phẩm mới, 1985.<br /> (11) Hồ Chí Minh Toàn tập, NXB ST 1984, T 4, Tr. 84, 459-462).<br /> <br />