Bài viết sử dụng các phương pháp lịch sử, logic, phân tích, tổng hợp nhằm làm rõ thực trạng và giải pháp trong hợp tác, kết nối giữa các trường đại học và doanh nghiệp để thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp nhằm thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư - thực trạng và giải pháp
- Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2021. ISBN: 978-604-82-5957-0
HỢP TÁC GIỮA TRƯỜNG ĐẠI HỌC VÀ DOANH NGHIỆP
NHẰM THÍCH ỨNG VỚI CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP
LẦN THỨ TƯ - THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP
Trần Thị Ngọc Thúy
Trường Đại học Thủy lợi, email: tranngocthuy@tlu.edu.vn
1. GIỚI THIỆU CHUNG trường đại học uy tín và có thương hiệu
thường được sự hỗ trợ mạnh mẽ từ cộng
Hợp tác giữa đại học - doanh nghiệp đã và
đồng doanh nghiệp cũng như xã hội, đồng
đang tác động tích cực tới hoạt động đào tạo,
thời là trung tâm nghiên cứu, sáng tạo ra
nghiên cứu và phát triển trong các trường đại
những thành tựu công nghệ theo nhu cầu của
học hiện nay. Trong bối cảnh cuộc cách
xã hội và doanh nghiệp. Đối với Việt Nam,
mạng công nghiệp lần thứ 4 (CMCNLT4),
sự hợp tác này đã được Đảng và Nhà nước
yêu cầu đặt ra cho các trường đại học là đào
quan tâm từ nhiều năm nay. Nghị quyết Hội
tạo gắn liền với thực tiễn nên giữa doanh
nghị lần thứ 6 khóa XI (ngày 01/11/2012);
nghiệp và nhà trường rất cần “gặp gỡ nhau”
Chỉ thị số 16/CT-TTg (ngày 4/5/2017) về
trong đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực để
việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc
đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội. Trong
CMCNLT4, cùng một số văn bản của Bộ Lao
đó, doanh nghiệp sẽ đóng vai trò đòn bẩy,
động - Thương binh và Xã hội, một số dự án
kích thích sáng tạo và chuyển giao công
của Bộ Giáo dục và đào tạo đã tạo cơ sở pháp
nghệ, tiếp nhận sản phẩm đào tạo, cung cấp
lý cho quá trình liên kết giữa nhà trường và
thêm nguồn lực vật chất, tài chính cho nhà
doanh nghiệp và đạt được những kết quả sau:
trường còn các trường đại học sẽ là nguồn
Thứ nhất, mô hình hợp tác giữa các trường
cung ứng nguồn nhân lực chất lượng và chất
đại học và doanh nghiệp trong và ngoài nước
lượng cao giúp các doanh nghiệp xây dựng
được lợi thế cạnh tranh trên thị trường, đóng đã được nhiều trường đại học triển khai và
góp vào sự phát triển kinh tế của quốc gia. hoạt động có hiệu quả. Phần lớn các trường
đều thực hiện quá trình khảo sát, nghiên cứu
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU yêu cầu xã hội, doanh nghiệp và lấy ý kiến
phản hồi của người sử dụng để xác định
Bài viết sử dụng các phương pháp lịch sử, chuẩn đầu ra, thiết kế nội dung chương trình,
logic, phân tích, tổng hợp nhằm làm rõ thực kế hoạch đào tạo từ đó giúp các doanh nghiệp
trạng và giải pháp trong hợp tác, kết nối giữa lồng ghép được những yêu cầu cần đạt được
các trường đại học và doanh nghiệp để thích
của người lao động vào trong các chương
ứng với cuộc CMCNLT4.
trình đào tạo. Kết quả khảo sát gần 1.400 cựu
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU sinh viên từng tham gia học tập tại các cơ sở
giáo dục trong Dự án POHE1 cho thấy: “có
3.1. Thực trạng
1
Khi công nghệ đóng vai trò quan trọng đối Dự án “Giáo dục đại học theo định hướng nghề
với sự phát triển kinh tế thì hợp tác giữa các nghiệp ứng dụng”của Bộ Giáo dục và Đào tạo để
đánh giá chất lượng của sinh viên dựa vào khả năng
trường đại học và doanh nghiệp càng trở nên làm việc sau khi tốt nghiệp trên thị trường lao động
cần thiết. Tại các quốc gia phát triển, các phải được các nhà tuyển dụng thừa nhận.
334
- Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2021. ISBN: 978-604-82-5957-0
72,8% cho rằng có thể đáp ứng được các nhu cũng chủ yếu mới dừng lại ở hoạt động đào
cầu của nhà tuyển dụng; 75,5% cho rằng tạo, cung ứng lao động cho doanh nghiệp,
“công việc thực tập thật sự có ích cho công trong nghiên cứu thì chủ yếu là trên cơ sở đặt
việc đang làm” [2]. hàng của doanh nghiệp và thị trường. Qua
Thứ hai, một bộ phận doanh nghiệp đã chủ khảo sát cho thấy, mới chỉ có “4% doanh
động đồng hành cùng nhà trường trong quá nghiệp hợp tác với các cơ sở đào tạo đại học
trình đào tạo như: tham khảo ý kiến doanh trong nghiên cứu khoa học và phát triển công
nghiệp về chương trình đào tạo, mời các nghệ; 29% doanh nghiệp tham gia hội thảo,
doanh nhân tham gia vào một số chương tọa đàm, giảng dạy ở các cơ sở đào
trình giảng dạy, trao đổi ý kiến, hướng tạo…”[1].
nghiệp... để tìm kiếm nhân lực chất lượng, Ngoài ra, chất lượng đào tạo nhiều chuyên
thu hút nguồn lực chất lượng cao. ngành ở bậc đại học vẫn chưa đáp ứng được
Thứ ba, nhiều trường đại học đã thành lập yêu cầu của nhà tuyển dụng do sinh viên khi
các trung tâm hợp tác với doanh nghiệp và ra trường thường yếu về kỹ năng thực hành
trung tâm phát triển nghề nghiệp cho sinh viên và vận hành các kỹ thuật tiên tiến, hiện đại
nhằm định hướng việc làm, kết nối với nhà trong các doanh nghiệp nên nhiều doanh
tuyển dụng cung cấp các chương trình thực nghiệp phải đào tạo lại lao động sau khi
tập, tổ chức cho sinh viên tham quan doanh tuyển dụng.
nghiệp, giới thiệu việc làm bán thời gian giúp 3.2. Một số giải pháp
sinh viên củng cố, ứng dụng kiến thức đã học,
phát triển kỹ năng, làm quen với môi trường Mục tiêu của đào tạo là hướng tới dạy
doanh nghiệp. Việc thành lập các quỹ học người học sáng tạo ra cái mới, phải đạt tới
bổng, tổ chức hội chợ việc làm với các doanh trình độ con người làm chủ được công nghệ
nghiệp, sân chơi khởi nghiệp cũng đã góp và tạo ra những công dân toàn cầu có năng
phần quan trọng mang đến cơ hội tự tạo việc lực tư duy đổi mới, có đủ tố chất để lĩnh hội
các kỹ thuật tiên tiến trong kỷ nguyên cách
làm, rèn luyện bản lĩnh cho sinh viên.
mạng số. Do đó, để sự hợp tác giữa trường
Bên cạnh đó, sự hợp tác giữa nhà trường
đại học và doanh nghiệp mang lại hiệu quả
và doanh nghiệp vẫn còn một số hạn chế.
đòi hỏi phải thực hiện đồng bộ các giải pháp
Trước hết, mức độ quan hệ hợp tác giữa
từ phía Nhà nước, doanh nghiệp đến các
nhà trường và doanh nghiệp chủ yếu xuất trường đại học.
phát từ nhu cầu trước mắt, kế hoạch ngắn hạn Về phía Nhà nước và các nhà hoạch định
của doanh nghiệp chứ không xuất phát từ tầm chính sách cần có cơ chế tạo điều kiện và
nhìn dài hạn. Kết quả khảo sát cho thấy: “214 môi trường thuận lợi, tạo khung pháp lý cho
trong tổng số 493 trường đại học mà các mối quan hệ giữa nhà trường và doanh
doanh nghiệp ghi là “có sự hợp tác với”), nghiệp, giữa đào tạo nghiên cứu và chuyển
hoặc “hợp tác ngắn hạn” (174 trong tổng số giao công nghệ với sản xuất - kinh doanh.
493). Chỉ có 58 và 47 trường đại học đang Đồng thời, Nhà nước cần trao quyền tự chủ
lần lượt được coi là “đối tác lâu dài” và “đối đối với các lĩnh vực khoa học ứng dụng cho
tác chiến lược” của các doanh nghiệp” [1]. nhà trường, các viện nghiên cứu, bảo hộ
Trong phương thức hợp tác, các trường đại quyền sở hữu trí tuệ, tạo môi trường cạnh
học chủ yếu thực hiện hình thức nhận tài trợ tranh bình đẳng trong hoạt động nghiên cứu.
từ doanh nghiệp như tài trợ và hỗ trợ về vật Khi đó, nhà trường sẽ được tự quyết định
chất, học bổng cho sinh viên trong khi doanh chương trình đào tạo của mình để kịp thời bắt
thu từ hoạt động chuyển giao công nghệ và nhịp với nhu cầu của xã hội và nhà tuyển
nghiên cứu khoa học theo đặt hàng của các dụng; còn nhà tuyển dụng sẽ được tự do lựa
doanh nghiệp chưa cao. Nội dung hợp tác chọn tuyển dụng nguồn nhân lực chất lượng.
335
- Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2021. ISBN: 978-604-82-5957-0
Về phía các trường đại học, các cơ sở giáo chương trình đào tạo, mặt khác có thể tiếp
dục đại học cần đổi mới các hoạt động đào nhận các giảng viên, cán bộ quản lý đến
tạo, hướng tới các lĩnh vực đáp ứng thị doanh nghiệp trao đổi những vấn đề giữa
trường lao động thời đại 4.0 như công nghệ chương trình đào tạo và yêu cầu của thực tế;
thông tin, quản lý mạng, khai thác dữ liệu, cho sinh viên tham gia thực tập nhằm củng
bảo mật, công nghệ mới trong lĩnh vực năng cố, ứng dụng kiến thức, phát triển kỹ năng và
lượng, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, làm quen với môi trường doanh nghiệp.
điện tử y sinh, robot… Trong lĩnh vực công Ngoài ra, doanh nghiệp có thể kết hợp với
nghệ thông tin cần chú trọng các lĩnh vực về: các trường đại học để xây dựng chính sách
khoa học dữ liệu, an ninh, an toàn thông tin “ươm mầm tài năng”, “xây dựng nhân sự
và các chuyên ngành đào tạo các nghề về nòng cốt tương lai cho doanh nghiệp” thông
ICT, blockchain, trí tuệ nhân tạo (AI). Các qua các các hoạt động tài trợ, khởi nghiệp,
trường cũng cần tập trung phát triển các trao học bổng cho sinh viên tài năng, đưa các
ngành ưu tiên có mức độ sẵn sàng cao như: doanh nhân vào hội đồng trường, đặt hàng cơ
công nghiệp chế tạo thông minh; tài chính - sở đào tạo những đề tài, vấn đề khó mà
ngân hàng; thương mại điện tử; nông nghiệp doanh nghiệp đang có nhu cầu...
số; du lịch số; công nghiệp văn hoá số… Đối
với các chuyên ngành khác cần bổ sung và 4. KẾT LUẬN
thay thế khối kiến thức đại cương bằng các Trong môi trường 4.0, các hoạt động đào
kiến thức nền tảng mới phù hợp với thời đại tạo gắn kết với doanh nghiệp sẽ góp phần rút
như Công dân số, Khoa học dữ liệu, Tư duy ngắn khoảng cách giữa đào tạo, nghiên cứu
thiết kế (Design thinking)… và triển khai. Do đó, việc đẩy mạnh phát triển
Mặt khác, nhà trường cần xây dựng đào tạo tại doanh nghiệp, phát triển các
chương trình giảng dạy và chuẩn đầu ra phù trường trong doanh nghiệp, sự gắn kết chặt
hợp với yêu cầu của thực tiễn, đảm bảo tính chẽ giữa cơ sở đào tạo đại học và doanh
tiên tiến, hiện đại; thường xuyên cung cấp nghiệp, hướng doanh nghiệp thực sự là “cánh
thông tin về chương trình, giáo trình, nội tay nối dài” trong hoạt động đào tạo của cơ
dung, phương pháp giảng dạy cũng như đề sở giáo dục đại học sẽ góp phần quan trọng
xuất những nhu cầu thiết yếu khác tới phía trong việc đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng
doanh nghiệp, tìm hiểu nhu cầu nhân lực của nhu cầu của doanh nghiệp và thị trường lao
doanh nghiệp. Đồng thời trang bị các kỹ năng động 4.0.
mềm cho sinh viên nhất là những kỹ năng tư
duy sáng tạo, khả năng thích nghi khi công 5. TÀI LIỆU THAM KHẢO
việc thay đổi liên tục.
[1] Vũ Tiến Dũng, Lưu Xuân Công (2019),
Bên cạnh đó, việc thương mại hóa kết quả
Thúc đẩy liên kết trường đại học và doanh
nghiên cứu từ các trường đại học, thực hiện nghiệp ở nước ta trước bối cảnh cách mạng
các dự án liên kết giữa nhà trường và các công nghiệp lần thứ tư, Tạp chí Mặt trận,
doanh nghiệp, liên hệ thường xuyên, trao đổi đăng ngày 12/03/2019. Link:
kinh nghiệm với cựu sinh viên đang làm việc http://tapchimattran.vn/thuc-tien/thuc-day-
tại doanh nghiệp cũng sẽ giúp nhà trường cải lien-ket-truong-dai-hoc-va-doanh-nghiep-o-
tiến chương trình đào tạo theo từng thời điểm nuoc-ta-truoc-boi-canh-cach-mang-cong-
sao cho phù hợp với nhu cầu của doanh nghiep-lan-thu-tu-22218.html.
nghiệp góp phần hình thành cầu nối vững [2] Đinh Văn Toàn (2016), Hợp tác đại học -
chắc giữa nhà trường và doanh nghiệp một doanh nghiệp trên thế giới và một số gợi ý
cách hiệu quả, thiết thực. cho Việt Nam, Tạp chí Khoa học Đại học
Đối với các doanh nghiệp một mặt tham Quốc gia Hà Nội, Tập 32, Số 4, tr.74.
gia vào quá trình đào tạo, phản biện nội dung
336
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
