Kế toán quản trị là gì, có vai trò thế nào trong doanh nghiệp?

KẾ TOÁN QUẢN TRỊ LÀ GÌ, CÓ VAI TRÒ THẾ NÀO <br /> TRONG DOANH NGHIỆP<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Kế toán quản trị là gì?<br /> <br /> Chúng ta thường nghe nói đến thuật ngữ kế  toán quản trị, kế  toán tài chính hoặc đơn giản <br /> hơn là hai từ kế toán. Tuy nhiên nếu không phải là một người làm trong ngành kế toán – tài  <br /> chính thì đôi khi bạn khó phân biệt rạch ròi các khái niệm này. Kế toán quản trị là gì? Vai trò  <br /> của kế toán quản trị ra sao trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp? Bài viết dưới đây <br /> sẽ  tập trung phân tích và làm rõ các khái niệm  kế  toán quản trị để  giúp bạn có những kiến <br /> thức cần thiết trước khi tìm hiểu sâu hơn về nghề kế toán.<br /> Dễ  dàng hình dung, chúng ta bắt đầu từ  thực tế  hàng ngày. Bạn biết rằng có rất nhiều cơ <br /> quan, tổ  chức, doanh nghiệp đang hoạt động trong nền kinh tế. Các tổ  chức này có thể  rất  <br /> khác nhau về  vai trò, sứ  mệnh, mục tiêu tuy nhiên bất cứ  một tổ  chức nào cũng có hai đặc <br /> điểm chính:<br />  Thứ  nhất: Mọi tổ  chức đều đưa ra mục tiêu hoạt động và chiến lược hoạt động cụ <br /> thể. Chẳng hạn mục tiêu của doanh nghiệp là tối đa doanh thu, giảm tối thiểu chi phí <br /> và tăng tối đa lợi nhuận.<br /> <br /> Đặc điểm 2: Mục tiêu quản trị, mọi nhà quản lý đều cần thông tin để điều hành, kiểm  <br /> soát hoạt động của tổ  chức. Tổ  chức với quy mô càng lớn thì nhu cầu thông tin cho <br /> quản lý đó càng nhiều.<br /> <br /> Thách thức đặt ra là làm thế nào nhà quản trị công ty nắm bắt thông tin quản trị và đưa ra các <br /> quyết định tài chính tối  ưu nhất? Các nhà quản trị  khi đó sẽ  xây dựng cho mình hệ  thống <br /> thông tin kế  toán để  phục vụ  cho việc kiểm soát hoạt động ra quyết định quản trị  doanh  <br /> nghiệp.<br /> <br /> Khái niệm Kế toán quản trị<br /> <br /> Kế toán quản trị là một nhánh mới của ngành kế toán được ra đời trong thời gian hơn 15 năm <br /> trở lại đây và đang trở thành xu thế mới của kế toán hiện đại.<br /> <br /> Một cách dễ hiểu nhất thì Kế toán quản trị là lĩnh vực chuyên môn của kế toán nhằm nắm <br /> bắt các vấn đề  thực trạng, đặc biệt là thực trạng tài chính của doanh nghiệp. Qua đó giúp <br /> nhà quản lý doanh nghiệp ra quyết định điều hành một cách tối  ưu nhất. Thông tin của kế <br /> toán quản trị đặc biệt quan trọng trong vận hành doanh nghiệp, đồng thời phục vụ kiểm soát  <br /> và đánh giá doanh nghiệp đó.<br /> <br /> Có hai loại thông tin mà kế toán quản trị sẽ cung cấp bao gồm thông tin tài chính và thông tin  <br /> phi tài chính. Tất cả các thông tin này được gọi chung lại là thông tin quản lý. Thông tin mà  <br /> kế  toán quản trị  cung cấp không phải là thông tin tài chính đơn thuần, trước khi cung cấp  <br /> thông tin thì kế toán quản trị cần biết rõ mục đích của những thông tin đó.<br /> <br /> Kế toán quản trị có vai trò thế nào với nhà quản trị doanh nghiệp?<br /> Các giám đốc điều hành đều có mục tiêu chung là quản lý hiệu quả  hoạt động kinh doanh.  <br /> Các họat động hàng ngày đều xung quanh vấn đề xử  lý thông tin và ra quyết định hiệu quả. <br /> Vai trò của kế toán quản trị là cung cấp thông tin cho các giám đốc điều hành để phục vụ cho <br /> việc ra quyết định. Quá trình ra quyết định cho công việc điều hành kinh doanh có thể  được <br /> mô tả qua các bước như sau:<br /> <br /> Lập kế  hoạch: Các giám đốc doanh nghiệp luôn có kế  hoạch kinh doanh rõ ràng vào  <br /> đầu các năm tài chính và mục tiêu của họ là đưa công ty cán đích doanh thu. Kế hoạch  <br /> này sẽ  gắn liền với mục tiêu ngắn hạn, trung hạn hoặc dài hạn. Khi lên kế  hoạch, <br /> giám đốc doanh nghiệp cần liên kết tất cả các lực lượng của các bộ  phận trong công  <br /> ty để hướng tới mục tiêu đã xác định.<br /> <br /> Tổ  chức công tác điều hành: Trong việc tổ  chức, nhà quản lý sẽ  quyết định cách liên <br /> kết tốt nhất giữa tổ chức, con người với các nguồn lực lại với nhau sao cho kế hoạch <br /> được thực hiện có hiệu quả nhất. Trong việc điều hành, các nhà quản lý giám sát hoạt  <br /> động hàng ngày và giữ cho cả tổ chức hoạt động trôi chảy.<br /> <br /> Kiểm soát: Sau khi đã lập kế hoạch và tổ  chức thực hiện, các giám đốc điều hành là <br /> người phải kiểm tra và đánh giá việc thực hiện kế  hoạch. Để  thực hiện chức năng <br /> kiểm tra, họ sử dụng các bước công việc cần thiết để đảm bảo cho từng bộ phận và  <br /> cả tổ chức đi theo đúng kế hoạch đã vạch ra. Trong quá trình kiểm soát, họ sẽ so sánh  <br /> hoạt động thực tiễn với kế hoạch đã thiết lập. So sánh này sẽ chỉ ra ở khâu nào công  <br /> việc thực hiện chưa đạt yêu cầu, và cần sự  hiệu chỉnh để  hoàn thành nhiệm vụ  và <br /> mục tiêu đã thiết lập.<br /> <br /> Ra quyết định: Ra quyết định là việc thực hiện những lựa chọn hợp lý trong số  các  <br /> phương án khác nhau. Ra quyết định không phải là một chức năng riêng biệt, nó là một <br /> chức năng quan trọng, xuyên suốt các khâu trong quá trình quản lý một tổ  chức, từ <br /> khâu lập kế hoạch, tổ chức thực hiện cho đến kiểm tra đánh giá. Chức năng ra quyết  <br /> định được vận dụng liên tục trong suốt quá trình hoạt động của doanh nghiệp.<br /> Tất cả các quyết định đều có nền tảng từ thông tin. Do vậy, một yêu cầu đặt ra cho công tác <br /> kế toán, đặc biệt kế toán quản trị là phải đáp ứng nhu cầu thông tin nhanh, chính xác cho nhà  <br /> quản trị doanh nghiệp nhằm hoàn thành tốt việc ra quyết định.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Vai trò của nhân viên kế toán quản trị trong tổ chức<br /> <br /> Vai trò số  1 của người làm kế  toán quản trị  là thu thập và cung cấp thông tin thích hợp và  <br /> nhanh chóng cho các nhà quản lý để họ thực hiện viêc điều hành, kiểm soát hoạt động của tổ <br /> chức và ra quyết định.<br /> Các giám đốc sản xuất thường vạch kế  hoạch và ra quyết định về  các phương án và lịch <br /> trình sản xuất, các giám đốc marketing thì ra các quyết định về  quảng cáo, khuyến mãi và <br /> định giá sản phẩm. Các giám đốc tài chính thường ra các quyết định về huy động vốn và đầu  <br /> tư. Tựu chung lại  ứng với mỗi mục tiêu, nhà quản lý đều cần thông tin cho các quyết định.  <br /> Người làm kế  toán quản trị  sẽ  cung cấp các thông tin hữu ích cho các nhà quản lý các cấp  <br /> trong tổ  chức. Vì vậy, một yêu cầu đặt ra cho các nhân viên kế  toán quản trị  là họ  phải am <br /> hiểu các tình huống ra quyết định của các nhà quản lý.<br /> Kế toán quản trị giống và khác kế toán tài chính ở điểm nào?<br /> Mục tiêu là điểm khác nhau căn bản của kế toán tài chính và kế toán quản trị. Nếu như mục  <br /> tiêu của kế toán tài chính là cung cấp thông tin cho đối tượng bên ngoài tổ chức bao gồm cổ <br /> đông, nhà đầu tư hiện tại và tiềm năng, chủ nợ, các cơ quan nhà nước, các nhà phân tích đầu  <br /> tư chứng khoán, khách hàng thì kế toán quản trị cung cấp thông tin phục vụ cho nhà quản lý  <br /> của chính tổ chức đó. Họ có thể là các giám đốc điều hành, giám đốc marketing, giám đốc tài <br /> chính vv…<br /> Tuy vậy, hệ thống kế toán quản trị  và kế toán tài chính cũng có nhiều điểm giống nhau bởi <br /> vì cả hai hệ thống này đều dựa vào dữ liệu thu thập được từ hệ thống kế toán cơ bản của tổ <br /> chức. Hệ thống này bao gồm thủ  tục, nhân sự, và hệ  thông máy tính để  thu thập và lưu trữ <br /> các dự liệu tài chính của tổ chức. Một phần của hệ thống kế toán chung này là hệ thống kế <br /> toán chi phí (cost accounting), có nhiệm vụ thu thập thông tin chi phí được sử dụng trong cả <br /> hệ  thống kế toán quản trị  và kế  toán tài chính. Ví dụ, số  liệu về  giá thành sản phẩm được <br /> nhà quản lý sử dụng để định giá bán sản phẩm, đó là một mục đích sử dụng thông tin của kế <br /> toán quản trị. Tuy vậy, số liệu giá thành cũng được sử dụng để xác định giá trị  hàng tồn kho <br /> trên bảng cân đối kế toán, đó lại là một mục đích sử dụng thông tin của kế toán tài chính.<br /> Xu hướng mới của Kế toán quản trị hiện đại.<br /> <br /> Người làm kế  toán quản trị đang chứng kiến một xu thế mới trong ngành kế  toán trước sự <br /> thay đổi của khoa học công nghệ. Trước đây các kế  toán viên thường dành 80% ­90% thời  <br /> lượng công việc cho các nghiệp vụ  kế toán hàng ngày như  ghi chép sổ  sách, đối chiếu giao  <br /> dịch, lập sổ, theo dõi và quản lý tồn kho, định khoản, lập báo cáo tài chính… Thì ngày nay  <br /> mọi chuyện đã trở nên rất khác. Việc ra đời các phần mềm kế toán, các ứng dụng tài chính, <br /> các phần mềm như CRM, ERP đã giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian cho các kế toán viên tài  <br /> chính. Một xu thế mới đang dần hình thành khi nghề kế toán trở thành một nghề thiên nhiều  <br /> đến quản trị thông tin tài chính. Các kế toán viên sẽ dành nhiều thời gian cho việc phân tích,  <br /> lập kế hoạch, dự toán, dự báo, lập ngân sách hoặc đưa ra các thông tin hỗ trợ, tham mưu cho <br /> ban lãnh đạo doanh nghiệp về kế toán quản trị.<br /> Xu hướng này làm cho vai trò của kế toán quản trị ngày càng lớn dần lên, tăng dần lên trong  <br /> các doanh nghiệp, dần thay thế dần kế toán tài chính trước đây. Vai trò của kế toán tài chính  <br /> sẽ thu nhỏ lại, và các người chủ doanh nghiệp sẽ cần những người làm kế  toán quản trị  có  <br /> thể tham mưu cho Ban lãnh đạo để quản trị doanh nghiệp tốt nhất.<br /> Kết luận.<br /> Kế  toán quản trị  đã và đang đóng vai trò quan trọng trong hoạt động kinh doanh của doanh  <br /> nghiệp. Tất cả  các thông tin mà kế  toán quản trị  cung cấp sẽ  là yếu tố  then chốt giúp nhà  <br /> quản lý hoạch định công việc giám sát và điều hành doanh nghiệp một cách hiệu quả  nhất. <br /> Xu thế mới đã hình thành và sự thay đổi là cần thiết đã đặt ra những cơ hội và thách thức to  <br /> lớn cho người làm nghề kế toán tài chính.<br />