zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Tự Nhiên

Kết quả công tác bảo tồn và phát triển nguồn gen tại Nghệ An

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Báo xấu

19
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thông qua bài viết này, tác giả trình bày kết quả công tác bảo tồn và phát triển nguồn gen tại Nghệ An đến năm 2016, từ đó có các phương pháp cải thiện nguồn gen hiệu quả hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kết quả công tác bảo tồn và phát triển nguồn gen tại Nghệ An

HOẠT ĐỘNG KH-CN KẾT QUẢ CÔNG TÁC BẢO TỒN VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN GEN TạI NGHệ AN n Lê hiền 1. Đặt vấn đề Nguồn gen là vật liệu cơ bản cho công tác tạo giống năng suất và chất lượng cao, tạo nên sự phát triển cân bằng sinh học và ổn định của vùng sinh thái, khai thác, sử dụng để bảo đảm an ninh lương thực và phát triển bền vững, phục vụ cho các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, giáo dục đào tạo và các lĩnh vực khác. Tuy nhiên, trong thời gian qua, các số liệu đánh giá cho thấy một phần nguồn tài nguyên sinh vật của chúng ta đã và đang bị mất đi rất nhanh. Hiện tượng thất thoát nguồn Đẳng sâm gen đang có nguy cơ cao, trong đó nhiều loài động thực vật đặc tồn, đánh giá các chỉ tiêu sinh cây trồng, vật nuôi bản địa quý sản, quý hiếm bị suy giảm học và tư liệu hóa nguồn gen. hiếm, Nghệ An đã sớm coi việc nghiêm trọng, các giống bản Công văn số 3514/BKHV-CNN bảo tồn và lưu giữ nguồn gen là địa có nhiều đặc điểm tốt đang ngày 29/11/2012 của Bộ nhiệm vụ quan trọng. Đặc biệt, bị mất dần. KH&CN về việc xây dựng Đề từ khi Đề án khung các nhiệm Trước thực tế đó, Bộ Khoa án khung nhiệm vụ KH&CN về vụ bảo tồn nguồn gen cấp tỉnh học và Công nghệ (KH&CN) đã quỹ gen cấp tỉnh giai đoạn từ được phê duyệt năm 2013, ban hành một số văn bản nhằm nay đến 2020 đã được các địa công tác này càng được chú đẩy mạnh hơn nữa công tác xây phương trong nước tiếp nhận, trọng và đã có nhiều kết quả dựng, bảo tồn quỹ gen trên địa triển khai. đáng ghi nhận. bàn cả nước. Thông tư số Được ghi nhận là một trong 2. Kết quả thu thập, bảo 18/2010/TT-BKHCN ngày những vùng có đa dạng sinh tồn, phát triển nguồn gen đến 24/12/2010 về Quy định việc học cao của Việt Nam, với năm 2016 quản lý nhiệm vụ KH&CN về nhiều kiểu hệ sinh thái, nguồn 2.1. Kết quả điều tra, thu quỹ gen đã quy định rõ nhiệm tài nguyên sinh vật phong phú, thập, bảo tồn nguồn gen vụ bảo tồn nguồn gen là nhiệm đa dạng và đặc hữu, nhận thấy Xác định được nguồn gen là vụ KH&CN thực hiện các hoạt tầm quan trọng của nguồn gen vấn đề rất quan trọng trong việc động nghiên cứu, thu thập, bảo trong việc bảo tồn các giống phát triển nông - lâm thủy sản, SỐ 3/2017 Tạp chí [8] KH-CN Nghệ An
HOẠT ĐỘNG KH-CN dược liệu tại địa phương, trong đậu đỗ 151 mẫu giống, cây có củ học Vinh tiến hành điều tra, phát thời gian qua Nghệ An đã tiến 149 mẫu giống, cây rau 220 mẫu hiện và nghiên cứu bảo tồn hành nhiều nghiên cứu về nguồn giống. Viện Bắc Trung Bộ thu nhiều nguồn gen vật nuôi gồm: gen tại Nghệ An thông qua thập được 122 nguồn gen, trong Nhóm gia súc: trâu Thanh những đề tài khoa học như: Bảo đó, cây có hạt 110 mẫu giống, Chương, trâu Phủ Quỳ, trâu Na tồn nguồn gen vật nuôi Việt cây có củ 12 mẫu giống. Trường Hỷ, bò U đầu rìu, bò H’mông Nam; Điều tra cây con đặc sản, Đại học Vinh thu thập được 79 (bò Mèo), bò vàng Nghệ An, quý hiếm ở Nghệ An; Đa dạng giống, trong đó 4 giống lúa và ngựa Mường Lống, dê cỏ Nghệ sinh học đảo Mắt, đảo Ngư và 75 giống nếp địa phương. An, hươu sao, lợn Mẹo, lợn Xao biển ven bờ; Đa dạng sinh học Về cây ăn quả: Trung tâm va. Nhóm gia cầm, thủy cầm: gà khu Puxailaileng; Đa dạng sinh TNTV đã thu thập được 185 tây Kỳ Sơn, gà ác, vịt, vịt bầu học Khu dự trữ sinh quyển Tây nguồn gen cây ăn quả trên địa Quỳ, ngỗng cỏ Nghệ An, ngan Nghệ An; Khảo sát, đánh giá, đề bàn tỉnh Nghệ An hiện đang trâu Nghệ An. xuất hình thức đăng ký bảo hộ được lưu giữ, bảo tồn tại Trung Về nguồn gen thủy sản: các sản phẩm mang địa danh tâm Nghiên cứu Cây ăn quả và Nguồn gen cá nước ngọt của của Nghệ An… Cây công nghiệp Phủ Quỳ và tại Nghệ An được đánh giá là rất Ngoài ra, các viện, trường Trung tâm. Viện Khoa học kỹ phong phú về thành phần loài đóng trên địa bàn tỉnh cũng có thuật Nông nghiệp Bắc Trung (280 loài thuộc 14 bộ, 60 họ, nhiều đề tài khảo sát, thu thập Bộ đã thực hiện đề tài “Nghiên 230 giống). Nguồn gen thủy sản các nguồn gen như Trung tâm cứu và phục hồi giống cam Xã nội địa của Nghệ An tương đối Nghiên cứu cây ăn quả và cây Đoài ở vùng nguyên sản”. đa dạng về chủng loại, với các công nghiệp Phủ Quỳ đã xây Về cây lâm nghiệp: Trung nhóm: cá nước ngọt, cá nước lợ, dựng được các tập đoàn cây ăn tâm Môi trường và Phát triển cá di cư từ biển vào sông và quả gồm: tập đoàn cây ăn quả Nghệ An, Sở KH&CN Nghệ An ngược lại, thực vật ngập mặn. có múi, tập đoàn vải, nhãn, đã thu thập nguồn gen cây quế Cá nước ngọt có nhiều loài đặc xoài, hồng, thanh long, lạc Quỳ, cây lùng. Hiện đang bảo sản có giá trị như cá lăng, cá tiên... rất đa dạng và phong tồn cây quế Quỳ tại Quế Phong. chiên, cá bống, cá mát… Cá di phú; Trường Đại học Vinh đã Về cây dược liệu: Đã thu cư có những loài có giá trị thực thực hiện đề tài bảo tồn nguồn thập được 962 loài cây thuốc và phẩm, xuất khẩu cao như cá gen cấp Bộ năm 2012: thu thập, nấm làm thuốc, thuộc 365 chi, mòi, cá cháy, cá chình. Ngoài lưu giữ và đánh giá nguồn gen 183 họ của 5 ngành thực vật bậc các loài di cư biển - sông, sông các giống lúa nương các huyện cao có mạch khác nhau và nấm. - biển, còn có các loài di cư sinh miền núi Thanh Hóa, Nghệ An Trong 962 loài đã biết, có 769 sản trong sông như cá mè trắng, và Hà Tĩnh. loài mọc tự nhiên và 193 loài cá mè hoa, cá trôi việt, cá trắm Các đề tài, đề án khoa học đã cây thuốc trồng hay các loài cây cỏ, trắm đen. điều tra, khảo sát và tổng hợp trồng khác có công dụng làm Kết quả điều tra, khảo sát đã được một số lượng khá phong thuốc. Hiện nay, Nghệ An có 41 xác định được 19 loài có giá trị phú các giống cây trồng, vật loài cây thuốc mọc tự nhiên có (cá bống bớp, cá diêu hồng, cá nuôi của tỉnh. Về thực vật, ở giá trị cao được khai thác và đưa lóc bông, cá lệch, cá lũ, cá mè Nghệ An hiện có các nhóm sau: ra thương mại hóa. Đã điều tra kẽ, cá mòi, cá mú, cá ngứa, cá Cây lương thực, rau màu: được 31 loài quý hiếm có trong nhớ, cá sứt môi, cua đá, cua Nghệ An là tỉnh rất đa dạng về sách Đỏ Việt Nam. lông, hải sâm, ốc hương, tôm nguồn gen cây lúa, đậu, cây có Về vật nuôi: Trong những đá, tôm tít, cá mát, cá lăng). củ, rau. Trung tâm Tài nguyên năm qua, Viện Chăn nuôi đã Đặc biệt, từ năm 2014-2016, thực vật (TNTV) đã thu thập phối hợp với nhiều đơn vị trong thực hiện Đề án khung các được 960 nguồn gen trên địa bàn tỉnh, trong đó có Trung tâm Ứng nhiệm vụ bảo tồn nguồn gen cấp Nghệ An. Trong đó, nhóm cây dụng tiến bộ KH&CN, Khoa tỉnh, Trung tâm Ứng dụng tiến lúa 440 mẫu giống, nhóm cây Nông Lâm Ngư - Trường Đại bộ KH&CN Nghệ An đã điều SỐ 3/2017 Tạp chí [9] KH-CN Nghệ An
HOẠT ĐỘNG KH-CN tra, thu thập, bổ sung một số nguồn gen trên địa bàn tỉnh. Cụ thể, năm 2015, điều tra tại các huyện Quế Phong, Quỳ Châu và Quỳ Hợp, đã ghi nhận, thu mẫu và xác định vị trí, phân bố được 9 loài thuốc quý, hiếm được ghi trong sách Đỏ Việt Nam, Nghị định 32/NĐ- CP, Danh lục đỏ cây thuốc Việt Nam cần bảo vệ, cụ thể: Drynaria fortunei (Mett) - Cốt toái bổ; Stemona tuberosa Lour - Bách bộ; Dis- porosis Longifolia Craib - Hoàng tinh cách; Goniothanlamus Vietnamensis Ban - Bổ béo đen; Tacca Subflabellta P.P.Ling & C.T.Ting - Phá lửa (Râu hùm Việt); Fibraurea tinctoria Lour - Hoằng đằng; Smilax glabra Roxb - Trà hoa vàng Thổ phục linh; Morinda officilalis Haw - Ba kích; Gynostemma - Giảo cổ lam. Năm 2016, kết quả điều tra, khảo sát trên địa bàn 3 huyện Con Cuông, Tương Dương và Kỳ Sơn, đã thu được 12 loài cây trồng bản địa và cây thuốc quý, hiếm được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam, Nghị định 32/NĐ-CP, Danh lục đỏ cây thuốc Việt Nam cần bảo vệ, Dược điển Việt Nam, từ điển cây thuốc Việt Nam. Cụ thể: Stephnia brachyandra Diels - Bình vôi núi cao; Celastrus hindsii Benth - Xạ đen; Ampelopsis cantoniensis (Hook et Arn) Planch - Chè dây; Polygonatum kingianum Coll. et Hemsl. 1890 - Hoàng tinh vòng; Achillea millefolium L., 1735 - Cỏ thi; Talinum paniculatum (Jacp.) Gaertn., 1791 - Cà chua múi Thổ nhân sâm; Aristolochia lwangsiensis Chun et How ex Liang - Mã đậu linh quảng tây; Zingiber ottensii Valeton - Gừng tím; Stahlianthus thorelli Gagnep - Tam thất nam; Copis chinensis Franch, 1897 - Hoàng Liên; Zea mays L - Ngô nếp tím; Oryza sativa L - Lúa nếp Khẩu hin. 2.2. Kết quả khai thác phát triển nguồn gen Bên cạnh nhiệm vụ thu thập, bảo tồn thì các nhiệm vụ về khai thác và phát triển nguồn gen, về ứng dụng công nghệ sinh học trong đánh giá di truyền nguồn gen đã được triển khai, làm cho các hoạt động quỹ gen ngày càng đóng góp thiết thực cho các hoạt động nghiên cứu triển khai. Trong thời gian qua, Trung tâm TNTV đã triển khai nhiều dự án như: Khai thác phát triển nguồn gen lúa đặc Vịt bầu Quỳ SỐ 3/2017 Tạp chí [10] KH-CN Nghệ An
HOẠT ĐỘNG KH-CN sản Khẩu cẩm xẳng, Khẩu cẩm nuôi quý hiện có trên địa bàn những nguồn gen đặc hữu, giá ngâu Nghệ An; Khai thác và tỉnh Nghệ An, số lượng nguồn trị kinh tế cao vào sản xuất và phát triển nguồn gen bí đá trái gen được lưu giữ, bảo tồn và đời sống; Tư liệu hóa nguồn dài và mướp đắng xanh tại Nghệ phát triển còn đang rất khiêm gen, xây dựng hệ thống sơ sở An; Khai thác và phát triển tốn. Trong khi đó, các cây con dữ liệu, thông tin về nguồn gen nguồn gen đậu xanh hạt nhỏ tại đặc sản đang hàng ngày, hàng trên địa bàn tỉnh, phục vụ quản Nam Đàn, Nghệ An. Đây là giờ bị khai thác quá mức làm lý nhà nước và nghiên cứu những nguồn gen cây trồng quý cho chúng có nguy cơ tuyệt khoa học, trao đổi thông tin với tại Nghệ An, có nhiều đặc tính chủng cao hơn các cây con mạng lưới quỹ gen quốc gia; tốt, phù hợp với điều kiện sinh thông thường. Và sâu xa hơn Khai thác và phát triển nhanh thái địa phương. nữa, nếu để mất các giống cây các nguồn gen thành sản phẩm Trường Đại học Vinh cũng con đặc sản thì các giá trị tri thương mại; Tập trung khai triển khai nhiệm vụ khai thác thức, các giá trị văn hóa gắn liền thác các nguồn gen có đặc phát triển nguồn gen lạc cúc, lạc với chúng cũng sẽ bị mất theo. điểm quý, giá trị kinh tế, thành sen tại Nghệ An là 2 giống lạc Trong thời gian tới, Nghệ An các giống bổ sung vào cơ cấu được trồng lâu đời và nổi tiếng cần tiếp tục triển khai thực hiện giống của tỉnh cho các địa tại Nghệ An. công tác bảo tồn, khai thác sử phương, tạo ra một số sản Viện Chăn nuôi, Trung tâm dụng bền vững, có hiệu quả các phẩm đặc thù, chủ lực của từng Ứng dụng tiến bộ KH&CN đã nguồn gen với định hướng rõ địa phương phục vụ xuất khẩu thực hiện một số nhiệm vụ bảo ràng, nhiệm vụ cụ thể: Ứng và tiêu dùng nội địa. tồn và khai thác nguồn gen cây dụng khoa học và công nghệ Để bảo tồn, khai thác nguồn trồng, vật nuôi trên địa bàn hiện đại kết hợp hài hòa với tri gen cây con bản địa một cách Nghệ An như: bò u đầu rìu, gà thức truyền thống trong bảo đầy đủ, hợp lý, rất cần sự chung H’mông, vịt bầu Quỳ, lợn tồn và sử dụng bền vững nguồn tay của các cấp, ngành trong mẹo, lợn xao va, bò H’mông, gen; Bảo vệ với sử dụng bền tỉnh và sự quan tâm của người trâu Thanh Chương cây cà vững nguồn gen góp phần bảo dân, xã hội và cần triển khai chua múi bản địa ở Tương tồn đa dạng sinh học và bảo vệ nhiều giải pháp đồng bộ như: Dương; Các nguồn gen dược thiên nhiên, môi trường được Xây dựng bộ máy, hệ thống tổ liệu quý như: cây mú từn, cây thực hiện trên cơ sở mạng lưới chức bảo tồn nguồn gen cây trà hoa vàng, đẳng sâm quỹ gen thống nhất toàn quốc; trồng, vật nuôi đang nằm rải rác Codonopsis javanica, sâm Bảo tồn và lưu giữ an toàn các trong các cộng đồng dân cư trên Puxailaileng… Đặc biệt, một nguồn gen hiện có, khai thác sử khắp cả tỉnh Nghệ An, ở địa bàn số nguồn gen được khai thác, dụng bền vững, có hiệu quả đồng bằng, trung du và miền sử dụng và phát triển thành sản nguồn gen động vật, thực vật núi; Phải có hệ thống quản lý, phẩm thương mại như rượu mú và vi sinh vật; Tìm kiếm, điều mạng lưới đủ mạnh, rộng khắp từn, trà hoa vàng hòa tan và tra thu thập và đưa vào bảo tồn trên tất cả vùng miền của tỉnh viên nang cứng trà hoa vàng… các nguồn gen bản địa mới trong tổ chức bảo tồn và đánh giá bước đầu đã được thị trường được phát hiện, không loại bỏ nguồn gen cây trồng, vật nuôi đón nhận. bất kỳ nguồn gen nào trước khi bản địa; Tổ chức xây dựng cơ sở 3. Định hướng, giải pháp chưa có căn cứ khoa học, bằng dữ liệu và thông tin nguồn gen Có thể nói, công tác bảo tồn, chứng xác minh, giám định cũng như khai thác và sử dụng khai thác và phát triển các gen; Đánh giá, xác định giá trị nguồn gen cây trồng, vật nuôi nguồn gen cây trồng, vật nuôi, nguồn gen, mức độ đe dọa tới một cách hợp lý, hiệu quả./. dược liệu quý trên địa bàn tỉnh các giống, loài bản địa đặc Nguồn: Báo cáo công tác bảo tồn Nghệ An đã thu được những kết hữu, quý hiếm hiện có và mới nguồn gen và công bố kết quả bước quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, được thu thập. Đề xuất phương đầu về bảo tồn nguồn gen trên địa bàn các số liệu trên cho thấy, so với án bảo tồn hiệu quả nguồn gen: tỉnh Nghệ An - Trung tâm Ứng dụng con số về giống cây trồng, vật Xác định và giới thiệu được tiến bộ KH&CN Nghệ An năm 2016. SỐ 3/2017 Tạp chí [11] KH-CN Nghệ An

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.