Kết quả khảo sát nhận thức về phát triển bền vững

T QU KH O SÁT NH N TH C V PHÁT TRI N B N V NG<br /> (Trong gi i chuyên môn t i Hà N i)<br /> <br /> PGS.TS. Tr nh Duy Luân<br /> Vi n Xã h i h c<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> I. GI I THI U V CU C KH O SÁT<br /> Phát tri n b n v ng (PTBV) là m t quan m và m t cách ti p c n quan tr ng<br /> trong th i i ngày nay. Trong l nh v c xây d ng và qu n lý ô th , phát tri n b n<br /> ng c ng là m t ch ang c nhi u ng i trong Gi i chuyên môn (GCM) quan<br /> tâm.<br /> <br /> Cu c kh o sát này nh m tìm hi u b c u v nh n th c c a các nhà chuyên<br /> môn v Phát tri n b n v ng và Phát tri n ô th b n v ng Vi t Nam và thành ph<br /> Hà N i hi n nay. N i dung này c tri n khai thành nh ng ph n nh : nh n th c<br /> chung v PTBV, v phát tri n ô th b n v ng, nh ng y u t c a PT TBV v môi<br /> tr ng và v xã h i, nh ng khó kh n, thách th c cùng các xu t nh m th c hi n<br /> PT TBV t i Hà N i trong t ng l i. ây c ng chính là nh ng n i dung chính c<br /> trình bày trong Báo cáo K t qu kh o sát này.<br /> Kh o sát c ti n hành b i m t Nhóm các Ki n trúc s (KTS) quy ho ch<br /> thu c Vi n Ki n trúc và Quy ho ch ô th - Nông thôn (B Xây d ng), các nhà xã h i<br /> c thu c Vi n Xã h i h c (Vi n KHXH Vi t Nam) cùng v i 2 nhà khoa h c - gi ng<br /> viên c a i h c Lund, Th y n.<br /> u nghiên c u c xác nh bao g m 100 nhà chuyên môn hi n ang làm<br /> vi c t i h n 10 lo i c quan t ch c khác nhau t i Hà N i. ó là các chuyên gia v<br /> xây d ng, ki n trúc, quy ho ch t i các Vi n nghiên c u; các nhà khoa h c xã h i, kinh<br /> , báo chí; Gi ng viên các tr ng i h c; Lãnh o m t s c quan qu n lý nhà<br /> c c p thành ph ; Lãnh o các Công ty xây d ng, t v n thi t k , u t ; Các<br /> doanh nghi p v v t li u xây d ng,….<br /> c u và các c tr ng nhân kh u xã h i c a m u nghiên c u c cho trong<br /> các B ng d i ây.<br />  l<br /> 1. Gi i tính n su t %<br /> Nam 77 77.0<br /> 23 23.0<br /> ng 100 100.0<br /> <br /> l<br /> 2. Nhóm tu i n su t %<br /> i 35 tu i 32 32.0<br /> 36-55 tu i 51 51.0<br /> Trên 55 tu i 12 12.0<br /> ng 95 95.0<br /> Missing System 5 5.0<br /> ng 100 100.0<br /> <br /> l<br /> 3. H c v n n su t %<br /> ih c 40 40.0<br /> Sau H 54 54.0<br /> ng 94 94.0<br /> Missing System 6 6.0<br /> ng 100 100.0<br /> <br /> l<br /> 4. Thâm niên công tác n su t %<br /> i 10 n m 35 35.0<br /> 11-20 n m 37 37.0<br /> Trên 20 n m 26 26.0<br /> ng 98 98.0<br /> Missing System 2 2.0<br /> ng 100 100.0<br /> <br /> 5. Theo nhóm ngành ang l<br /> công tác n su t %<br /> 1 Nghiên c u/ Báo chí/<br /> 22 22.0<br /> gi ng d y<br /> 2 v n 37 37.0<br /> 3 Qu n lý Nhà n c 14 14.0<br /> 4 Xây d ng, u t , Qu n<br /> 23 23.0<br /> lý<br /> 5 t li u 4 4.0<br /> ng 100 100.0<br /> 6. Theo nhóm nghành c n l<br /> ào t o su t %<br /> 1 Ki n trúc s 45 45.0<br /> 2 Xây d ng dân d ng 22 22.0<br /> 3 KT/ XHH/ Báo chí 14 14.0<br /> 4 Khác 16 16.0<br /> Missing System 3 3.0<br /> ng 100 100.0<br /> <br /> Ph ng pháp nghiên c u là ph ng v n tr c ti p b ng B ng h i bán c u trúc v i<br /> nhi u câu h i m cho phù h p v i it ng nghiên c u.<br /> Th i gian th c hi n ph ng v n các nhà chuyên môn: t Tháng 5 n Tháng<br /> 7/2011.<br /> lý s li u và thông tin thu c: Tháng 8/2011<br /> Phân tích s li u và vi t Báo cáo k t qu kh o sát: Tháng 9/2011<br /> Chúng tôi xin chân thành c m n s c ng tác c a các nhà chuyên môn trong<br /> vi c cung c p các thông tin cho cu c kh o sát này.<br /> ây là b n th o Báo cáo v m t s k t qu chính rút ra t cu c kh o sát. Chúng<br /> tôi r t mong nh n c các ki n óng góp và bình lu n t nh ng ng i có quan tâm<br /> n nh ng n i dung và k t qu c a cu c kh o sát này.<br /> II. NH N TH C CHUNG V PHÁT TRI N B N V NG<br /> <br /> Phát tri n b n v ng (PTBV) là m t c m t ã khá quen thu c v i công chúng<br /> Vi t Nam, c bi t trong gi i chuyên môn (GCM) trong nhi u th p k qua. Trên các<br /> ph ng ti n truy n thông i chúng (TT C), sách báo khoa h c, v n ki n chính<br /> sách,.. u ã th ng xuyên s d ng c m t này. Vì v y trong cu c kh o sát này,<br /> không có gì ng c nhiên là GCM t i Hà N i (bao g m c a Hà N i và c a Trung ng<br /> trên a bàn th ô Hà N i) u a t ng nghe và bi t n c m t PTBV, m c dù có th<br /> ng i ta không bi t xu t s t này t âu và n i hàm y c a khái ni m nay là gì.<br /> <br /> <br /> 2.1. KHÁI NI M PHÁT TRI N B N V NG VÀ CÁC L NH V C H P THÀNH<br /> Theo kh o sát 99% GCM c h i ý ki n u kh n nh ã t ng nghe nc m<br /> PTBV, b t k nh ng khác nhau trong chuyên ngành ào t o hay v trí công tác hi n<br /> nay c a h . Ch duy nh t có m t chuyên gia (CG) hay nhà t v n ch a nghe t này<br /> (?).<br /> i sâu h n vào n i dung c a khái ni m, a s trong GCM u bi t t i 3 l nh<br /> c chính c a PTBV, nh ng nhi u nh t là v môi tr ng (MT), sau ó là v x h i<br /> (XH) và kinh t (KT). ây là m t c m nh n chung c a m i: ng i khi nh c nt<br /> PTBV, ng i ta th ng ngh ngay n n ng v n môi tr ng<br /> th 92,8% GCM nh c n l nh v c môi tr ng, 88,7% nh c n l nh v c xã<br /> i và 83,5% nh c n l nh v c kinh t nh là 3 l nh v c ch y u nh t mà PTBV<br /> p n<br /> Nhóm KTS có s hi u bi t “l ch” h n nhóm “KT, XHH, báo chí”, khi t l<br /> p n 3 l nh v c khác nhau t ng i xa; MT 93,3%, XH 82,2%, KT 75,6%.<br /> Còn m t cách truy n th ng thì nhóm “Nghiên c u/ Gi ng d y/ Báo chí”, c<br /> i t t là nhóm “Hàn lâm” th ng có hi u bi t y và c n i h n, khi h nh c t i<br /> 3 l nh v c khá cao và ng u, trong ó không m t ai quên l nh v c xã h i<br /> (100%), còn 2 l nh v c KT và MT u là 95,5%.<br /> ng 1. Bi t PTBV bao g m nh ng khía c nh / l nh v c nào<br /> Ngành c ào t o<br /> T ng<br /> Ki n trúc s Xây d ng KT/XHH/ Khác<br />  dân d ng Báochí<br /> Count 34 19 14 14 81<br /> Kinh t 75.6 86.4 100.0 87.5 83.5<br /> Xã h i 82.2 90.9 100.0 93.8 88.7<br /> Môi tr ng 93.3 95.5 100.0 81.3 92.8<br /> <br /> <br /> nh h ng phát tri n b n v ng nh th nào i v i 3 l nh v c ch y u này ?<br /> ây là câu h i mà có s s phân tán áng k trong ý ki n tr l i c a GCM.<br /> u x p theo th h ng u tiên, u u tiên, s 1, ã chia GCM thành 3 ph n<br /> ng i u gi a 3 l nh v c này (xem B ng ): 30,2% ch n KT là l nh v c u tiên 1<br /> trong nh h ng PTBV, 30,2% khác ch n l nh v c XH. 39,6% ch n l nh v c Môi<br /> tr ng. úng nh ã nh n xét trên, l nh v c MT luôn c s chú ý cao h n trong<br /> 3 l nh v c chính c a PTBV. c bi t là nhóm KTS, 52% các KTS ã ch n MT là<br /> u tiên s 1, trong khi nhóm XHH/BC 50% ch n l nh v c XH, còn nhóm XD DD<br /> 46,7% ch n l nh v c KT.<br /> V i u tiên 2, MT l i r i vào y u t th y u (15,1%). Thay vào ó, l nh v c XH<br /> (43,4%) và l nh v c KT (41,5%) c ch n.<br /> Còn v i u tiên 3, l i th y l p l i th t c a u tiên 1, t c là MT có t l c<br /> ch n cao nh t r i n KT và XH ngang b ng nhau. Ch khác là u tiên 3 kho ng<br /> cách t l ch n gi a MT và 2 l nh v c còn l i l n h n: MT 45,3%, KT 28,3% và XH<br /> 26,4%.<br /> ng 2. Các nh h ng u tiên phát tri n 3 l nh v c c a PTBV<br /> Th Ngành c ào t o<br /> ng Xây<br /> nh v c Ki n trúc KT/XHH/ ng<br /> u ng Khác<br /> tiên Báo chí<br /> dân d ng<br /> Kinh t 20.0 46.7 16.7 42.9 30.2<br /> 1 Xã h i 28.0 26.7 50.0 28.6 30.2<br /> Môi tr ng 52.0 26.7 33.3 28.6 39.6<br /> Kinh t 44.0 46.7 33.3 28.6 41.5<br /> 2 Xã h i 44.0 40.0 50.0 42.9 43.4<br /> Môi tr ng 12.0 13.3 16.7 28.6 15.1<br />  Kinh t 36.0 6.7 50.0 28.6 28.3<br /> 3 Xã h i 28.0 33.3 .0 28.6 26.4<br /> Môi tr ng 36.0 60.0 50.0 42.9 45.3<br /> Phát tri n<br /> # 44.4 31.8 57.1 56.3 45.4<br /> ng uc 3<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Các l nh v c T1 T2 T3<br /> <br /> <br /> Kinh t 30.2 41.5 28.3<br /> Xã h i 30.2 43.4 26.4<br /> Môi tr ng 39.6 15.1 45.3<br /> <br /> <br /> Nh v y trong c 3 ph ng án nh h ng phát tri n u tiên, tr t t MT => XH<br /> => KT có v c nhi u ng i trong GCM ch n, c bi t nhóm XD DD. Tromg các<br /> th t u tiên này, l nh v c MT c nhi u ng i quan tâm h n c ( 2 ph ng án u<br /> tiên 1 và u tiên 3).<br /> V i ph ng án nh h ng phát tri n hài hòa, ng th i c 3 l nh v c, có g n m t<br /> a CG trong GCM l a ch n, nhi u nh t là nhóm KT/ XHH/BC, nhóm ”Hàn lâm”.<br /> i di n v i nhóm này, c ng g n m t n a s CG khác, l i ch n các nh h ng phát<br /> tri n u tiên t ng l nh v c nh ã phân tích trên. Song m i nhóm l i có s l a ch n<br /> a riêng nhóm mình: Nhóm KTS thiên v MT, nhóm XDDD thiên v KT, còn nhóm<br /> KT/XHH/ BC thiên v l nh v c XH !<br /> Trong GCM, các n CG có quan m thiên v phát tri n ng u, hài hòa<br /> nhi u h n (69,6%) so v i các nam CG (36,4%).<br /> Trong các ph ng án u tiên, s phân tác các l a ch n d ng nh cho th y có<br /> do d nào ó trong GCM, khi ch a bi t ch c l nh v c nào c n u tiên h n l nh v c<br /> nào. Dù sao, theo k t qu kh o sát, MT gi v trí th nh t (trong 2 ph ng án u tiên<br /> 1); KT th ng gi v trí u tiên th 2 (trong c 3 ph ng án u tiên); còn XH gi v<br /> trí th 3 (trong 2 ph ng án u tiên 3).<br /> u tiên 1: MT=>KT=> XH<br /> u tiên 2: XH=>KT=> MT<br />  u tiên 3: MT=>KT=> XH<br /> K t qu d ng nh cho th y có m t tr t t u tiên chung là:<br /> MT => KT => XH. u này c ng s c làm rõ h n (v v trí c a l nh v c XH<br /> trong PTBV), khi phân tích nh n th c c a GCM v PTBV v m t xã h i), trong các<br /> ph n sau c a báo cáo.<br /> M t khác, tình hình này c ng ph n ánh a d ng trong nh n th c v PTBV<br /> hi n nay, c n i dung c ng nh v v trí, vai trò và các nh h ng phát tri n iv i<br /> 3 l nh v c c b n c a khái ni m này.<br /> <br /> <br /> 2.2. NH H NG CHI N L C PTBV C A CHÍNH PH VÀ C A<br /> NGÀNH XÂY D NG<br /> ” nh h ng Chi n l c phát tri n b n v ng Vi t Nam” (còn có tên g i khác là<br /> Ch ng trình Ngh s 21 – vi t t c là Agenda 21, hay A 21) ã c Th t ng Chính<br /> ph phê duy t và ban hành t i Quy t nh s 153/2004/Q -TTg ngày 17 tháng 8 n m<br /> 2004. ây là m t chi n l c khung bao g m nh ng nh h ng l n làm c s pháp lý<br /> các B , ngành và a ph ng, các t ch c, cá nhân xây d ng chi n l c, k ho ch<br /> ph i h p các m t kinh t , xã h i, v n hóa, b o v tài nguyên và môi tr ng nh m b o<br /> m phát tri n b n v ng tn c. Sau h n 6 n m th c hi n, tháng 1 n m 2011, H i<br /> ngh t ng k t vi c th c hi n nh h ng chi n l c PTBV Vi t Nam giai n 2005-<br /> 2010 ã c ti n hành và hi n nay, H i ng PTBV Qu c gia (do Phó th t ng<br /> Nguy n Thi n Nhân làm Ch t ch) ang chu n b v n b n ” nh h ng PTBV Vi t<br /> Nam giai n 2011-2015” trình Th t ng Chính ph phê duy t.<br /> ây là v n ki n pháp lý t m qu c gia v PTBV. Vì v y, trong cu c kh o sát này,<br /> ngoài khái ni m PTBV, chúng tôi ã nêu ra cho GCM t i Hà N i 2 câu h i liên quan<br /> n v n ki n này. Th nh t, h có nghe và bi t nv nb n” nh h ng Chi n l c<br /> phát tri n b n v ng Vi t Nam” (Ch ng trình Ngh s 21) này không ?; Th hai, có<br /> bao nhiêu l nh v c u tiên b o m PTBV, c nêu ra trong v n ki n này ?. K t<br /> qu kh o sát là nh sau.<br /> <br /> <br /> Gi i chuyên môn bi t n ”Ch ng trình Ngh s 21” nh th nào ?<br />  li u kh o sát cho th y: tính chung, ch có h n m t n a (53,6%) GCM c<br /> i ý ki n kh ng nh ã t ng nghe nói n v n ki n này (A21). Trong ó, nhóm<br /> ”Hàn lâm”, nhóm QLNN, và nhóm KT/XHH/BC có v c ti p xúc nhi u h n, và<br /> do v y bi t nhi u h n (71-86%.) v khái ni m này so v i các nhóm th c t , “k<br /> thu t”, (QLNN, XD/ T, TV,..). Nhóm KTS bi t m c trung bình, các nhóm t v n,<br /> XDDD, VLXD có t l bi t v n ki n A21 này th p h n nhi u (xem b ng/ bi u ).<br /> <br /> Có s khác bi t v gi i ây: các chuyên gia n nghe và bi t nhi u h n v v n<br /> ki n A21 so v i các chuyên gia nam (Nam 48,2%; N 69,6%; TB 53).<br /> <br /> Các l nh v c u tiên c a Ch ng trình ngh s 21<br /> <br /> Trong v n b n ” nh h ng Chi n l c phát tri n b n v ng Vi t Nam” ã nêu<br /> ra t t c 19 l nh v c u tiên i 3 l nh v c tr c t c a PTBV là Kinh t (5 l nh v c u<br /> tiên), Xã h i (5 l nh v c u tiên) và Môi tr ng (9 l nh v c u tiên) theo công th c<br /> 19= 5+5+91<br /> K t qu kh o sát cho th y GCM t i Hà N i bi t r t ít v thông tin này: ch có<br /> kho ng 19% trong s h bi t chính xác có 19 l nh v c u tiên trong v n b n A21. M t<br /> vài ý ki n ”nói i” là có 10 l nh v c !<br /> <br /> 1 kinh có nh tiên:<br /> Duy trì ng tr ng kinh nhanh và nh<br /> Thay mô hình và công ngh xu t, mô hình tiêu dùng ch và thân thi môi tr ng,<br /> Th hi quá trình "công nghi hóa ch", xây ng "công nghi xanh".<br /> Phát tri nông nghi và nông thôn ng.<br /> Phát tri ng vùng và xây ng các ng ng ph ng phát tri ng.<br /> <br /> xã i, có nh tiên:<br /> Xóa ói, gi nghèo, thêm vi làm;.<br /> Gi ép gia ng dân và ch sóc kh nhân dân,<br /> nh ng quá trình th hóa và di dân nh phát tri ng các th<br /> Nâng cao ch ng giáo c.<br /> Nâng cao ch ng các ch và ch sóc kh nhân dân<br /> <br /> tài nguyên-môi tr ng, có nh tiên<br /> Ch ng thoái hóa, ng hi qu và ng tài nguyên t.<br /> môi tr ng và ng ng tài nguyên c.<br /> Khai thác lý và ng ti ki m, ng tài nguyên khoáng n.<br /> môi tr ng bi n, ven bi n, và phát tri tài nguyên bi n.<br /> và phát tri ng.<br /> Gi nhi không khí các th và khu công nghi p.<br /> Qu lý có hi qu ch th và ch th nguy i.<br /> ng sinh c.<br /> Gi nh và ch nh ng nh ng có bi khí góp ph phòng, ch ng thiên tai.<br />  “Ch ng trình Ngh s 21” c a ngành Xây d ng<br /> Theo ”Báo cáo T ng k t th c hi n nh h ng chi n l c PTBV Vi t Nam giai<br /> n 2005-2010 và nh h ng giai n 2011-2015”, tính n cu i n m 2009, m t<br /> B ngành ã xây d ng nh h ng PTBV ngành nh : Công nghi p, Tài nguyên và<br /> Môi tr ng, Th y s n, Xây d ng.”...2<br /> Theo thông tin này, chúng tôi c ng nêu câu h i cho GCM t i Hà N i v vi c<br /> ngành Xây d ng ã có nh h ng PTBV c a ngành hay ch a. K t qu cho th y, h n<br /> 1/3 s ng i (36,5%) trong GCM c h i ý ki n kh ng nh ”ngành xây d ng ã có<br /> nh h ng PTBV c a ngành mình”. T l kh ng nh cao nh t thu c v nhóm<br /> XHH/BC và nhóm ”Hàn lâm”. Nhóm QLNN có t l bi t và kh ng nh th p nh t –<br /> ch có 18,2%. Nhóm KTS, t v n và XD c ng không khá h n, ch có 20% ho c 28% ý<br /> ki n kh ng nh.<br /> ng 3. Bi t v Ch ng trình ngh s 21 c a Chính ph<br /> và c a ngành xây d ng (theo ngành c ào t o)<br /> Ngành c ào t o<br /> Ki n trúc Xây d ng KT/XHH/ Total<br /> Khác<br /> dân d ng Báochí<br /> ã t ng nghe 55.6 31.8 71.4 62.5 53.6<br /> 10 l nh v c 4.0 1.9<br /> 19 l nh v c 4.0 60.0 30.0 19.2<br /> Ngành XD ã có CTNS 21 20.0 28.6 70.0 50.0 36.5<br /> <br /> <br /> ng 3a. Bi t v Ch ng trình ngh s 21 c a Chính ph<br /> và c a ngành xây d ng (theo ngành làm vi c)<br /> Nhóm ngành<br /> NC/ XD/ T/ ng<br /> v n QLNN VLXD<br /> BC/GD QL<br /> ã t ng nghe 86.4 40.5 78.6 30.4 25.0 53.0<br /> 10 l nh v c 5.3 1.9<br /> <br /> 2<br /> B KH và T, Ch ng trình Phát tri n Liên h p qu c (UNDP). Báo cáo T ng k t th c hi n nh h ng chi n<br /> c PTBV Vi t Nam giai n 2005-2010 và nh h ng giai n 2011-2015. Hà N i, Tháng 1 n m 2011.<br /> tr.9<br />  19 l nh v c 36.8 18.2 14.3 18.9<br /> Ngành XD ã<br /> 52.6 20.0 18.2 42.9 100.0 35.8<br /> có CTNS 21<br /> Nhìn chung, k t qu kh o sát ã cho th y m t b c tranh v nh n th c chung c a<br /> GCM t i Hà N i i v i khái ni m / c m t PTBV, các l nh v c ch y u c a PTBV,<br /> tr t t và các ch u tiên phát tri n c a chúng, v s hi n di n c a nh h ng<br /> PTBV c a ngành xây d ng Vi t Nam hi n nay.<br /> Có th nói GCM t i Hà N i m i ch nh n th c rõ nh t v khái ni m PTBV v i<br /> 3 l nh v c tr c t và các u tiên phát tri n c a 3 l nh v c này theo c m tính. Nh ng<br /> chi ti t c th h n v các v n u tiên trong 3 l nh v c ch a c nhi u CG bi t<br /> n. Còn nh h ng PTBV c a ngành (Xây d ng) thì v n còn là m t hình dung khá<br /> h ( áng ti c là c c p qu c gia, c p ngành, l n s quan tâm , hi u bi t c a<br /> GCM !).<br /> GCM th ng ch i sâu vào nh ng l nh v c, nh ng ch c a ngành minh<br /> công tác, ít chú ý tìm hi u thêm các l nh v c và các v n c a ngành khác, quy mô<br /> / t m qu c gia. PTBV, v m t nh n th c c n nhi u h n th . Ít nh t là c n bi t nv n<br /> n pháp quy quan tr ng nh t c a quoc sgia, c a ngành c ng nh nh ng nh h ng<br /> u tiên phát tri n trong 3 l nh v c tr c t c a PTBV nh ã phân tích trên.<br /> <br /> <br /> III. NH N TH C V QUI HOACH / PHÁT TRI N Ô TH B N V NG<br /> <br /> <br /> Chuy n sang ch v phát tri n ô th b n v ng (PT TBV), kh o sát ã i<br /> sâu tìm hi u nh n th c c a GCM t i Hà N i v nh ng l nh v c và ch chính có liên<br /> quan n b o v môi tr ng và phát tri n xã h i nh m b o m s PTBV c a các ô<br /> th . ây, chúng ta có thêm các khái ni m c c th hóa nh PTBV v môi tr ng,<br /> PTBV v xã h i hay PTBV v kinh t phân bi t v i khái ni m PTBV nói chung.<br /> <br /> <br /> 3.1. PHÁT TRI N Ô TH B N V NG V MÔI TR NG.<br /> Ít nh t có 5 y u t t o nên s PT TBV v môi tr ng ã c a ra l yý<br /> ki n GCM v i các k t qu ánh giá nh sau:<br /> ng 4. Nh n bi t v các y u t c a PT T BV v môi tr ng<br />  Ngành c ào t o<br /> Các y u t Ki n Xây d ng KT/XHH/ ng<br /> trúc s D/ D Báo chí<br /> 1. Phát tri n ô th g n li n v i b o v môi<br /> 82.2 86.4 92.9 87.6<br /> tr ng<br /> 2. Chú tr ng ti t ki m n ng l ng 68.9 77.3 71.4 71.1<br /> 3. S d ng hi u qu tài nguyên, v t li u có th<br /> 80.0 77.3 71.4 76.3<br /> tái t o<br /> 4. u tiên các ho t ng s n xu t v i công<br /> 64.4 72.7 78.6 69.1<br /> ngh s ch<br /> 5. Gi m ô nhi m 71.1 77.3 85.7 74.2<br /> <br /> <br /> Nhìn chung vi c hi u v PT T BV v i ít nh t 5 y u t nh trên là nkhá quen<br /> thu c và d c ch p nh n trong GCM. Vì v y ý ki n c a h c phân b t ng<br /> i u theo các nhóm ngh c ào t o, c ng nh nhóm công vi c ang làm hi n<br /> nay. T l ý ki n i v i các yêu t là khá cao, chi m t 2/3 n 3/4 t ng s ng i tr<br /> i. H u h t các y u t trên ây u là nh ng ch u tiên v kinh t và môi tr ng<br /> trong s 19 u tiên c ghi trong v n ki n A21. Ch ng h n, y u t th 4 b ng trên<br /> – u tiên s d ng ”công ngh s ch” ã c nh c n c trong l nh v c kinh t l n<br /> nh v c môi tr ng c a v n ki n A 21.<br /> <br /> <br /> ng l ng tái t o<br /> NLTT là m t y u t t o nên s PTBV c v 3 ph ng di n MT, KT và XH. ây<br /> là khái ni m không m i, tuy nhiên i vào Vi t Nam khá mu n và cho n nay, trong<br /> GCM, nh n th c v NLTT v n còn nhi u u ch a th ng nh t. Bên c nh ó, các gi i<br /> pháp ki n trúc và xây d ng nh m ti t ki m n ng l ng (TKNL) c ng là m t b ph n<br /> trong chi n l c PTBV v s d ng n ng l ng, ôi khi còn g i là “xây d ng xanh”<br /> (green building).<br /> V s ph c p c a khái ni m NLTT hi n nay trong GCM, cu c kh o sát cho<br /> th y: 82,5% N H ã có nghe n NLTT, song ch có 14,4% “có bi t” v lo i hình<br /> ng l ng này. T c là v c b n có nghe, nh ng “bi t” v NLTT thì còn khá h n<br /> ch . Trong GCM, nh ng ng i làm ngh XD, u t , QL, t v n ã nghe nói nhi u<br /> n v NLTT, nh ng “bi t” thì nhóm QLNN, “hàn lâm” n m rõ h n v NLTT.<br />  s c n thi t s d ng NLTT trong các công trình xây d ng ô th Vi t<br /> Nam, ý ki n GCM là khá th ng nh t. Kho ng m t n a cho là ”r t c n thi t” (t c là<br /> ng có nhu c u b c thi t), m t n a khác cho là “c n thi t”. Tích c c nh t trong v n<br /> này là nhóm QLNN và nhóm KTS. Nhóm XDDD và VLXD t ra th n tr ng h n<br /> i lo i hình NLTT này.<br /> C th h n, kho ng 1/3 GCM ã bi t n các D án / Gi i pháp có s d ng<br /> NLTT (nhóm KTS, TV, VLXD bi t nhi u h n). Song s ng i ã t ng t ng tham gia<br /> vào các D án / Gi i pháp này l i khá khiêm t n – ch có 14% trong GCM kh ng nh<br /> nh v y.<br /> Còn v i các d án/ gi i pháp TKNL thì m i ch có kho ng 30% GCM có bi t<br /> n (nhóm TV, KTS bi t nhi u h n), và 11,3% trong s h ã tr c ti p tham gia vào<br /> các d án / gi i pháp nh v y (nhóm VLXD tham gia nhi u h n).<br /> Trên th c t thì l i ích c a NLTT và các gi i pháp TKNL ã c nhi u ng i<br /> nh n ra, nh ng áp d ng vào Vi t Nam thì còn nhi u u ph i cân nh c do nh ng h n<br /> ch c a nó. M t s khó kh n, c n tr vi c áp d ng NLTT và v t li u TKNL ã c<br /> GCM ch ra trong nghiên c u này là nh sau.<br /> ng 5. M t s y u t c n tr vi c áp d ng công ngh /<br /> t li u TKNL trong xây d ng hi n nay<br /> Ngành c ào t o<br /> Ki n trúc Xây d ng KT/XHH/ T ng<br /> Khác<br /> dân d ng Báo chí<br /> 1. Công ngh ch a thích h p 26.7 54.5 21.4 43.8<br /> 35<br /> 2. Giá thành cao<br /> 75.6 90.9 35.7 93.8 77<br /> 3. Làm ch m ti n xây d ng<br /> 8.9 9.1 .0 6.3 8<br /> 4. Gi m tính c nh tranh trong c<br /> 13.3 13.6 7.1 12.5 14<br /> ch th tr ng<br /> 5. Nh n th c v PTBV và s<br /> 55.6 68.2 64.3 56.3 59<br /> ch p nh n XH còn th p<br /> 6. Thi u thông tin trên các<br /> 40.0 40.9 57.1 31.3 41<br /> ph ng ti n truy n thông<br />  Trong s 6 y u t - nguyên nhân nêu trên, có 3 y u t - nguyên nhân chính là:<br /> 1) Giá thành cao (77% ý ki n, trong ó các nhóm XD, QLNN kh ng nh rõ nh t); 2)<br /> Nh n th c v PTBV và s ch p nh n c a xã h i th p (59% ý ki n, trong ó nhóm XD,<br /> XHH, TQL chú ý nh t); và 3) Thi u thông tin t các ph ng ti n truy n thông<br /> (41%, trong ó các nhóm XHH, VLXD nh c n nhi u h n). Công ngh và ti n<br /> th i gian thi công không ph i là v n l n khi n mà GCM e ng i trong áp d ng th c<br /> NLTT và các gi i pháp TKNL.<br /> Nh v y, ây có th k t lu n là nh n th c và hi u bi t v NLTT, gi i pháp<br /> TKNL trong GCM là khá cao, song vi c tham gia tr c ti p vào các d án / gi i pháp<br /> th c t c ng nh tri n v ng áp d ng chúng trong xây d ng ô th Vi t Nam còn khá<br /> n ch . M t s y u t kinh t (giá thành cao) hay v s ch p nh n xã h i là nh ng<br /> nguyên nhân chính t o ra s h n ch này.<br /> <br /> <br /> Không gian xanh<br /> Không gian xanh (KGX) trong ô th là m t y u t môi tr ng và c nh quan<br /> quan tr ng, tham gia b o m s PTBV các ô th v môi tr ng và xã h i. Hi u bi t<br /> này v KGX là n gi n i v i GCM, c bi t nhóm KTS quy ho ch ô th .<br /> Vì th , ý ki n c a GCM thu c các nhóm ngành ào t o và hi n nay u khá<br /> th ng nh t. 93% ý ki n ánh giá t m quan tr ng c a KGX nh là y u t phòng ng a<br /> ô nhi m môi tr ng. Kho ng 2/3 ý ki n ánh giá cao vai trò c a KGX trong gi gìn<br /> nh quan môi tr ng ô th .<br /> Và gi gìn và phát tri n thêm KGX ô th nh Hà N i, m t s gi i pháp c<br /> a ra và ã c GCM ng ý v i các t l nh B ng d i ây.<br /> ng 6. Có th làm gì có thêm không gian xanh ô th ?<br /> Ngành c ào t o<br /> Ki n Xây d ng KT/XHH/ ng<br /> Khác<br /> trúc s dân d ng Báo chí<br /> 1. Quy ho ch dành t cho<br /> 88.9 81.8 100.0 93.8 89.7<br /> không gian xanh<br /> 2. Tr ng cây xanh hè ph , ven<br /> 42.2 86.4 78.6 50.0 58.8<br /> sông, h<br /> 3. Có thêm nhi u công viên, 46.7 72.7 78.6 43.8 56.7<br /> qu ng tr ng, v n hoa<br /> 4. B o v cây xanh hi n có trong<br /> quy ho ch xây d ng/ c i t o ô 55.6 81.8 71.4 56.3 63.9<br /> th<br /> 5. Nâng cao nh n th c c a m i<br /> ng i v vai trò c a không gian 68.9 72.7 92.9 56.3 71.1<br /> xanh<br /> Ba gi i pháp quan tr ng hàng u c GCM ánh giá là: 1) Quy ho ch dành<br /> t cho KGX (89,7%; nhóm XHH/BC chú ý nhi u h n); 2) Nâng cao nh n th c c a<br /> ng i dân (71,1%, nhóm XHH/BC chú ý nh t); và 3) B o v KGX hi n có trong QH<br /> xây d ng và c i t o ô th (63,9%, nhóm XDDD chú ý nh t).<br /> Hai gi i pháp ti p theo “tr ng thêm cây xanh” và “có thêm nhi u công viên, v n<br /> hoa” c ng c t 50-60% GCM ghi nh n.<br /> <br /> <br /> Không gian m t n c<br /> Không gian m t n c trong ô th Hà N i khá phong phú. Tuy nhiên ch c n ng<br /> a nó ang b bi n i. Và u này có nh h ng áng k n PT TBV c a thành<br /> ph . Nh n th c c a GCM v ch c n ng c a các lo i sông, h Hà N i cho th y khá<br /> rõ v n này.<br /> ng 7. Ch c n ng c a các sông và h Hà N i hi n nay<br /> Ngành c ào t o<br /> Ki n Xây d ng KT/XHH/ ng<br /> Khác<br /> trúc s dân d ng Báo chí<br /> 1. u hòa khí h u 75.6 81.8 78.6 87.5 79.4<br /> 2. Ch a n cm a 71.1 81.8 78.6 75.0 75.3<br /> 3. Phòng ch ng ng p l t 55.6 72.7 71.4 62.5 62.9<br /> 4. Kinh t (nuôi cá,..) 22.2 27.3 28.6 43.8 27.8<br /> 5. C nh quan thành ph 75.6 90.9 78.6 68.8 78.4<br /> 6. Du l ch, ngh ng i gi i trí 57.8 68.2 64.3 50.0 59.8<br /> Các nhóm trong GCM u khá nh t trí v nh ng ch c n ng/ công d ng ch y u<br /> a các sông, h Hà N i hi n nay. T 60-80% GCM ch ra các công d ng: u hòa<br /> khí h u, ch a n c m a, t o c nh quan thành ph và phòng ch ng ng p l t. Ch c<br /> ng làm n i du l ch, ngh ngh ng i gi i trí, có g n 60% ý ki n nh c n. Còn ch c<br />  ng kinh t (nh dùng nuôi cá) ch có ch a n 30% CG c p. Không có nhi u<br /> khác bi t v nh ng nh n th c / ánh giá này gi a các nhóm CG khác nhau v ngành<br /> ngh ào t o hay công vi c ang làm<br /> Có th nói ây c ng là nh ng ki n th c ph thông i v i GCM, c ng v i th c<br /> ti n sinh s ng t i Hà N i nh ng th p niên v a qua. Vì v y, d có s nh t trí trong<br /> nh n th c và ánh giá cho dù trong m u nghiên c u, GCM bao g m không ch các<br /> KTS, quy ho ch, t v n, xây d ng và QL T, mà còn bao g m c m t s nhóm khác<br /> nh KT/XHH/ Báo chí, nghiên c u/ gi ng d y,…<br /> Nh là h u qu c a vi c phá h ng ch c n ng u hòa c a các sông, h trong<br /> thành ph , tình tr ng ng p l t ã di n ra th ng xuyên t i Hà n i trong nh ng n m<br /> a qua. i tìm nguyên nhân c a hi n t ng này, GCM c h i ý ki n cho bi t các<br /> ánh giá có ph n khác bi t h n so v i vi c hi u các ch c n ng c a h th ng m t n c<br /> ã nói trên.<br /> ng 8. Nguyên nhân Hà n i th ng b ng p l t<br /> Nhóm ngành làm vi c hi n nay<br /> NC/ XD/ T/ ng<br /> QLNN VLXD<br /> BC/GD v n QL<br /> 1. H ao b san l p 72.7 56.8 78.6 78.3 50.0 68.0<br /> 2. Bê tông hóa ô th 63.6 40.5 28.6 39.1 50.0 44.0<br /> 3. Xây d ng không theo QH 72.7 45.9 57.1 47.8 25.0 53.0<br /> 4. C s h t ng y u kém 100.0 83.8 85.7 87.0 100.0 89.0<br /> 5. Bi n i khí h u 9.1 24.3 35.7 21.7 25.0 22.0<br /> <br /> <br /> Nhóm “Hàn lâm” t ra “nh y c m” h n v i các v n có liên quan n “v n<br /> n” này, vì v y t l ý ki n c a h th ng cao h n t t c các nguyên nhân, so v i<br /> các nhóm khác nh TV, XD TQL, VLXD và c nhóm QLNN.<br /> Riêng nguyên nhân “bi n i khí h u” thì các nhóm k thu t, qu n lý và t v n<br /> i cao h n. Có v nh h mu n nh n m nh h n nh ng nguyên nhân “khách quan”,<br /> t kh kháng, c bi t là nhóm qu n lý.<br /> <br /> <br /> Các ph ng ti n giao thông ô th Hà N i<br /> n ai h t, GCM trong l nh v c quy ho ch và qu n lý ô th hi u rõ th c tr ng<br /> và nh ng v n v giao thông ô th (GT T) t i Hà N i hi n nay. Chúng tôi mu n<br /> qua kh o sát này th y rõ h n nh ng ý t ng, s ánh giá và phân lo i u tiên c a các<br /> CG trong l nh v c này, và c bi t t giác PTBV v kinh t , xã h i và môi tr ng<br /> V i th c tr ng ph ng ti n giao thông (PTGT) ang s d ng hi n nay, ngay<br /> GCM c ng ang hòa mình vào xu h ng chung c a s ph bi n xe máy, s gia t ng<br /> xe ô tô cá nhân, s trì tr kém hi u qu c a ph ng ti n xe bus công c ng, cùng v i<br /> nh ng mong i v các PTGT ô th m i c a Hà N i trong t ng lai nh tàu n trên<br /> cao, tàu n ng m. Trong th c t , các lo i PTGT ch y u c a Hà n i hi n nay là xe<br /> máy, ô tô con, xe bus, xe p và i b .<br /> Tr c h t, nói n ánh giá c a GCM v nh ng thu n l i và h n ch c a các<br /> PTGT thông d ng hi n nay Hà N i. D i ây là b ng t ng h p ý ki n các CG v<br /> các u m c a t ng lo i PTGT, xét trên 4 tiêu chí: s ti n d ng, t c hay là th i<br /> gian i l i, chi phí, và m c gây ô nhi m môi tr ng.<br /> 97% s ng i c ph ng v n trong kh o sát này ang s d ng xe máy th ng<br /> xuyên trong thành ph , thì c ng b ng t l này, h ã coi s thu n ti n c a vi c s<br /> ng xe máy là m t u m trong vi c i l i t i Hà N i. Xe máy c ng c trên 90%<br /> CG cho là có t c di chuy n nhanh (v i t l nahs giá cao h n g p ôi so v i t l<br /> ánh giá v xe ô tô con). 90% ý ki n khác c ng cho là xe máy có chi phí h p lý. Duy<br /> nh t tiêu chí th 4, ít gây ô nhi m môi tr ng thì xe máy c các CG x p h ng th p<br /> nh t v u m này, hay nói cách khác, a s CG cho r ng xe máy là m t tác nhân<br /> gây ô nhi m môi tr ng ô th . (Trong khi ó, t l ý ki n cho r ng xe ô tô con gây ôn<br /> nhi m môi tr ng ít h n 3 l n so v i xe máy !).<br /> i xe ô tô con, các ánh giá v u m ch y u r i vào s thu n ti n<br /> (61,4%), u mv t c ch có 41% ý ki n ghi nh n (d i m t n a so v i ghi nh n<br /> u m c a xe máy). V chi phí và môi tr ng thì nh ng h n ch c a ô tô con là<br /> n h n nhi u so v i u m.<br /> áng chú ý nh t là các ánh giá c a GCM v xe bus. 100% ý ki n ct p<br /> trung cho 1 u m duy nh t c a xe bus là chi phí (ti n vé) cho i l i. Không có 1 u<br /> m nào c các CG ghi nh n v t c di chuy n hay v b o v môi tr ng c a xe<br /> bus. Ch có 16,5 m /100 cho s thu n ti n c a lo i PTGT công c ng này.<br />  Hai lo i ph ng ti n xe p và i b có u m tuy t i v chi phí và môi<br /> tr ng, song v t c và s thu n ti n thì quá th p nên khó tr nên thông d ng m t<br /> thành ph nh Hà N i hi n nay.<br /> Nh ng ánh giá này không hoàn toàn m i và b t ng i ng i dân n i thành<br /> Hà N i (trong ó có GCM c ph ng v n). ó ch là s l ng hóa các ánh giá, và<br /> trong ch ng m c nh t nh, có bao hàm m t s cách nhín riêng c a GCM.<br /> Ngoài ra còn m t s ý ki n khác, b sung cho các ánh giá trên, nh sau:<br /> - Xe ô tô: có14 ý ki n khác v các u m: và h n ch .<br /> - An toàn ( 5 ý ki n)<br /> - Thu n ti n : t t cho s c kh e, tránh m a n ng (6 ý ki n)<br /> - Thi u ch xe, ng ông, t c ng (4 ý ki n)<br /> <br /> - Xe máy: có 11 ý ki n v u m và h n ch :<br /> - Nh g n, d lu n lách, phù h p v i HN (4 ý ki n)<br /> - B i, n ng m a, không an toàn (11 ý ki n)<br /> - Quá nhi u, gây t c ng (2 ý ki n)<br /> <br /> - Xe Bus:<br /> - Chen chúc, m t v n hóa, không an toàn, xe quá c (3 ý ki n)<br /> <br /> <br /> ng 9. u m c a m t s lo i PTGT<br /> ang c s d ng trong thành ph<br /> Lo i ph ng ti n (s Thu n ti n c / th i Chi phí Ít gây<br /> ng i hi n ang s gian di chuy n p lý ô nhi m môi<br /> ng) nhanh tr ng<br /> 1.Ô tô con (44 ng.) 61,4 40,9 18,2 29,5<br /> 2. Xe máy (97 ng.) 97,5 92,6 88,9 11,9<br /> 3. Xe p (5 ng.) 100 25,0 100 100<br /> 4. i b (4) 20 0 100 100<br /> 5. Xe buýt (5) 16,7 0 100 0<br /> <br /> <br /> r t lý thú xem các CG xu t c n u tiên các lo i PTGT nào cho Hà N i<br /> trong 10 n m t i. (H n n a, nhi u CG ã bi t r t rõ nh ng quy ho ch trong l nh v c<br /> này ã c làm và ang c y nhanh ti n xây d ng).<br /> Các lo i PTGT c n c u tiên Hà N i trong 10 n m t i<br />  Trong 10 n m t i, góp ph n phát tri n thành ph b n v ng, Hà N i c n m t<br /> nh h ng u tiên h p lý trong phát tri n các lo i PTGT ô th . Theo ý ki n GCM,<br /> chúng ta th y ó nên là nh ng u tiên nào.<br /> ng 10. Các PTGT Hà N i c n u tiên phát tri n trong 10 n m t i<br /> <br /> u tiên T1 T2 T3<br /> <br /> <br /> Ô tô con 3.1 5.2 9.3<br /> Xe máy 1.0 2.1 6.2<br /> Xe p 2.1 5.2 17.5<br /> ib 1.0 1.0 9.3<br /> Xe Bus 47.4 19.6 17.5<br /> Tàu n trên cao 21.6 46.4 12.4<br /> Tàu n ng m 23.7 20.6 27.8<br /> 97 97 97<br /> ng<br /> 100.0 100.0 100.0<br /> <br /> <br /> i u tiên 1, ý ki n các chuyên gia, t p trung vào 3 lo i PTGT công c ng g m<br /> xe bus, tàu n trên cao và tàu n ng m. T l l a ch n u tiên c a 3 lo i PTGT<br /> này t ng ng là 47,4%, 21,6% và 23,7%. N u c ng t l c a c 3 u tiên 1, 2 và 3 thì<br /> 3 lo i PTGT này có các t l l a ch n t ng ng là 84,5%, 80,4% và 72,1%.<br /> Ngay u tiên 2, 3 PTGT công c ng này c ng c l a ch n l p l i, v i t l<br /> ý ki n th p h n xe bus và tàu n ng m.<br /> Còn ph ng án u tiên 3, tàu n ng m c ch n v i t l 27,8%, sau ó là<br /> xe máy (17,5%), xe bus (17,5%) và tàu n trên cao (12,4%)<br /> Các lo i PTGT cá nhân, t xe p, xe máy n xe ô tô con u có t l l a<br /> ch n r t th p t các CG. Cao nh t là 17,5% cho xe p trong u tiên 3 và th p nh t là<br /> 1,0% cho xe máy trong u tiên 1.<br /> Nghiên c u này không t ra m c tiêu tìm l i gi i cho bài toán PTGT c a Hà<br /> i, vì v y chúng tôi s không phân tích gì v các gi i pháp. Các s li u kh o sát này<br /> ch cho th y nh ng nh h ng r t rõ trong nh n th c và t m nhìn c a GCM trong<br />  nh v c GT T Hà N i, g n li n v i PTBV nh m t quan m xuyên su t, ch o<br /> trong chi n l c phát tri n c a m t ô th nh Hà N i.<br /> t lý thú d n ra r ng, tuy t i a s (97%) GCM c ph ng v n hi n<br /> ang s d ng PTGT cá nhân (xe máy và ô tô con) i l i trong thành ph . Nh ã<br /> phân tích trên, h c ng ánh giá cao nhi u u m c a 2 lo i PTGT cá nhân này.<br /> Tuy nhiên, khi c n l a ch n các lo i PTGT cho Hà N i 10 n m t i, h u nh không ai<br /> ho c r t ít CG ng h 2 lo i ph ng ti n ó. Thay vào o, h u tiên, ng h các<br /> PTGT công c ng. Ch báo này cho th y chuy n bi n r t rõ trong nh n th c (và có th<br /> trong quy t tâm) c a GCM. V n còn l i là hành ng và hi n th c hóa nh n th c<br /> này trong th c ti n, b ng cách th c chuyên nghi p, chuyên môn sâu s c nh t c a h .<br /> ng nhiên, các ph ng án v u tiên phát tri n PTGT công c ng c n ph i<br /> m trong h th ng các gi i pháp t ng th v giao thông ô th , g n v i qui ho ch phát<br /> tri n kinh t - xã h i và không gian c a Hà n i. ó chính là ph ng di n th ch và c<br /> ch qu n lý c a v n .<br /> <br /> <br /> Nh ng y u t gây ô nhi m môi tr ng Hà N i hi n nay<br /> Các chuyên gia ánh giá nh th nào v nh ng y u t góp ph n gây ô nhi m<br /> môi tr ng thành ph Hà N i hi n nay ? B ng s li u d i ây cho th y k t qu kh o<br /> sát ói v i câu h i này.<br /> ng 11. Nh ng y u t gây ô nhi m môi tr ng thành ph Hà N i<br /> M c gây ô nhi m H/toàn t a Ít Không<br /> không nhi u ph i bi t /<br /> Các y u t KTL<br /> 1. i xây d ng 81.4 15.5 3.1<br /> 2. Khí th i ph ng ti n giao thông c 88.7 10.3 0 1.0<br /> gi i<br /> 3. Rác th i sinh ho t 57.7 33.0 9.3<br /> 4. Rác th i công nghi p 1.0 24.7 49.5 21.6 3.1<br /> 5. N c th i sinh ho t 49.5 39.2 11.3<br /> 6. N c và khí th i công nghi p 1.0 43.3 34.0 18.6<br /> Theo các chuyên gia, nh ng y u t gây ô nhi m môi tr ng ch y u (m c<br /> t nhi u) c a Hà n i là B i xây d ng (81,4% ý ki n); Khí th i PTGT c gi i (88,7%);<br /> Rác th i sinh ho t (57,7%); N c th i sinh ho t (49,9%); N c và khí th i công<br /> nghi p (43,3%). Rác th i công nghi p c ng có 24,7% chuyên gia ánh giá m c<br /> “r t nhi u” và 49,5% x p m c “v a ph i”. Bên c nh ó, có m t s ý ki n ánh giá<br /> ti ng n, h i nóng, rác th i y t c ng là nh ng tác nhân có nh h ng n môi tr ng<br /> ng c a Hà N i.<br /> <br /> <br /> lý ch t th i<br /> ánh giá v ch t l ng qu n lý rác và n c th i Hà N i hi n nay, ph n l n<br /> các CG a ra ý ki n x p lo i m c “không t t” và “r t kém” v i t ng t l l n l t<br /> là 52,1% cho qu n lý rác th i và 70,6% cho qu n lý n c th i. Ch có kho ng 1/3 ý<br /> ki n x p lo i “trung bình” cho ch t l ng qu n lý rác th i và 23,2% - cho ch t l ng<br /> qu n lý n c th i. ây có l là s ánh giá ph n ánh g n sát tình hình th c t hi n nay<br /> Hà N i.<br /> ng 12. Ch t l ng qu n lý rác th i và n c th i Hà N i hi n nay<br /> STT M c Qu n lý rác th i Qu n lý n c th i<br /> 1 tt t<br /> 2 t 6,3 2,1<br /> 3 Trung bình 39,6 23,2<br /> 4 Không t t 35,4 40,0<br /> 5 t kém 16,7 30,6<br /> 6 Không bi t/ KTL 2,1 2,1<br /> <br /> <br /> Phân lo i rác sinh ho t<br /> Trong khi ánh giá ch t l ng th p c a vi c x lý rác th i Hà N i, ph n l n<br /> GCM c ng cao các tác d ng c a vi c phân lo i rác th i nh m t bi n pháp x lý<br /> hi u qu , nhi u chi u. 89,7% ý ki n cho r ng vi c này cho phép t n d ng ph li u,<br /> ch t th i tái s d ng (khía c nh kinh t ). 81,4% c p n khía c nh môi tr ng<br /> do rác th i sinh ho t s c x lý t t h n, và nh ó b o v môi tr ng s ng c a<br /> thành ph t t h n. M t tác ng khác v m t v n hóa - l i s ng, ó là t o thói quen,<br /> p s ng v n minh ô th . Tuy nhiên c ng c n th a nh n r ng t nh n th c c a GCM,<br /> n nh n th c c a ng i dân, r i chuy n thành hi n th c trong i s ng còn có m t<br /> kho ng cách khá xa và ang c n nhi u th i gian, công s c h n n a.<br /> ng 13. Tác d ng c a vi c phân lo i rác sinh ho t<br />  STT Tác d ng % ý ki n<br /> 1 n d ng ph li u, ch t th i tái s d ng 89.7<br /> 2 Giúp x lý ch t th i t t h n 81.4<br /> 3 o v môi tr ng s ng t t h n 74.2<br /> 4 o thói quen, n p s ng v n minh 66.0<br /> <br /> <br /> 3.2. PHÁT TRI N Ô TH B N V NG V XÃ H I<br /> Nh ng n i dung u tiên PT T b n v ng v xã h i<br /> Ti p sau nh ng n i dung v PT T BV v môi tr ng, chúng tôi s trình bày<br /> các k t qu kh o sát v nh n th c c a GCM v PT T BV v xã h i.<br /> Chúng tôi ã a ra 6 n i dung ho t ng các CG l a ch n theo nh ng u<br /> tiên 1, 2, 3 - c n th c hi n b o m phát tri n ô th b n v ng v m t xã h i. Danh<br /> sách các n i dung và k t qu l a ch n c a các CG c cho b ng d i ây.<br /> ng 14. Nh ng n i dung c n u tiên th c hi n<br /> b o m PT T BV v m t xã h i (3 u tiên)<br /> <br /> <br /> <br /> Các u tiên u tiên 1 u tiên 2 u tiên 3<br /> <br /> <br /> o vi c làm 52.6 2.1<br /> An sinh xã h i 33.0 34.0 2.1<br /> i thi n CSHT 11.3 39.2 20.6<br /> Gi m phân hoá giàu nghèo 1.0 13.4 14.4<br /> Quan tâm nhóm xã h i y u th 9.3 11.3<br /> p quy ho ch có s tham gia c a c ng<br /> 2.1 3.1 46.4<br /> ng<br /> Khác 1.0 3.1<br /> 97 97 97<br /> ng<br /> 100.0 100.0 100.0<br /> Trong 6 n i dung c n u tiên nói trên, T o vi c làm là n i dung c quá n a<br /> CG l a ch n và x p vào u tiên 1. ây c ng là t l c l a ch n cao nh t trong<br /> t c các n i dung và th t u tiên. u này có c s th c t tình tr ng th t nghi p<br /> và thi u vi c làm cao, tính thi u n nh c a vi c làm và thu nh p các ô th hi n<br /> nay. Hà N i n m 2009 có 45,7 ngàn ng i th t nghi p, ph n l n là thanh niên. 30%<br /> trong t ng s g n 1,6 tri u lao ng c a Hà N i thu c khu v c kinh t không chính<br /> th c, n i thu nh p, vi c làm không n nh.3<br /> Trong s các nhóm ngành c a GCM, nhóm QLNN là nh y c m nh t và vì v y<br /> có t i 64,3% l a ch n n i dung T o vi c làm cho u tiên 1 c a mình.<br /> Th hai là n i dung An sinh xã h i v i 33,0% CG l a ch n nh là u tiên 1 và<br /> 34,0% trong u tiên 2. N i dung này g n ây th ng xuyên c các nhà lãnh o<br /> qu c gia nh c n trong c m t “ n nh kinh t v mô, b o m an sinmh xã h i” –<br /> nh m t câu nói c a mi ng. Có l u này c ng có nh h ng nh t nh n công<br /> chúng, ngay c m t công chúng khó tính nh GCM. Nh ng n u i sâu vào khái ni m<br /> này, chúng ta s th y qu th c, cùng v i vi c làm, ASXH là nh ng công c h u hi u<br /> làm n nh i s ng xã h i c a b t k m t a ph ng nào, nh t là các ô th l n nh<br /> Hà N i.<br /> Trong GCM, nhóm “hàn lâm” dành quan tâm u tiên 1 cho c 2 n i dung T o<br /> vi c làm và ASXH v i t l 45,5% và 40,9%, cho th y m t nh n th c rõ ràng (t góc<br /> lý thuy t ?) c a c a nhóm i v i 2 n i dung này.<br /> i dung “L p quy ho ch có s tham gia c a c ng ng” là m t công c qu n<br /> lý góp ph n t o s dân ch , công b ng, công khai trong xã h i. Nó c t p trung cao<br /> u tiên 3 v i t l 46,4% ý ki n c a GCM. S t p trung này th c s lý thú. Th<br /> nh t, nó ph n ánh nh n th c chung c a GCM v c n thi t c a n i dung này nh<br /> ty ut b o m PT TBV. Nh ng vi c t nó u tiên 3 c ng t ng ng v i các<br /> ánh giá và x p th t u tiên i v i l nh v c xã h i trong nh n th c chung v PTBV<br /> ã phân ntichs trên. Có th nói, dù sao, ây c ng là m t chuy n bi n tích c c, tuy<br /> còn ch m. S quan tâm n i b t ây v n là nhóm “hàn lâm” v i t l l a ch n n i<br /> dung này là 59,1% và c a nhóm XD/ T/QL, v i t l l a ch n 52,2% trong u tiên<br /> 3.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 3 Theo TCTK. Báo cáo tra lao ng vi làm Vi Nam 2009 Khu kinh phi<br /> chính th Hà và TP Chí Minh. 2010.<br />  Ngoài ba n i dung trên, vi c c i thi n CSHT c 39,2% GCM x p lo i u<br /> tiên 2, 20,6% x p lo i u tiên 3 và 11,3% x p lo i u tiên 14.<br /> Hai n i dung “Gi m phân hóa gi u nghèo” và “Quan tâm t i các nhóm xã h i<br /> u th ” ch c kho ng trên 10% CG l a ch n nh là các u tiên 2 và 3. u này<br /> cho th y nh n th c v vai trò c a các nhân t gián ti p làm nên s n nh xã h i ô<br /> th còn ch a c quan tâm úng m c. Tuy nhiên, v b n ch t c a các m i liên h ,<br /> các gi i pháp khác nh t o vi c làm, an sinh xã h i, c i thi n CSHT, l p qui ho ch có<br /> tham gia c a c ng ng, c ng có th góp ph n th c hi n hai n i dung này m t<br /> c nh t nh.<br /> Nói tóm l i, v i 6 n i dung c n u tiên th c hi n b o m PT T b n v ng<br /> xã h i, GCM ã cho chúng ta m t tr t t u tiên có nhi u nét h p lý, song c ng còn<br /> không ít b t c p, xét theo m c hài hòa và nhân v n c a các n i dung ho t ng.<br /> <br /> <br /> tham gia c a c ng ng<br /> t trong nh ng hình th c c a s tham gia c ng ng trong quy ho ch và<br /> qu n lý ô th là vi c ng i dân c m i tham gia óng góp ý ki n cho các công<br /> trình xây d ng, c i t o ô th hay các chính sách, quy nh v qu n lý ô th . u này<br /> n ây ã c chính quy n thành ph Hà N i th c hi n khá th ng xuyên. V n<br /> còn tranh lu n là vào th i m nào và các c p quy ho ch nào, thành ph c n ti n<br /> hành l y ý ki n óng góp t c ng ng dân c ô th . Câu h i này ã c cu c kh o<br /> sát nêu ra cho GCM.<br /> t qu u tiên là có 71,0% các CG cho r ng ph i l y ý ki n ng i dân / c ng<br /> ng “tr c khi l p quy ho ch”. 27,0% cho r ng nên th c hi n vi c này “trong quá<br /> trình l p qui ho ch”. Chí có 1-2 ý ki n (2%) riêng l ngh làm vi c này “sau khi l p<br /> quy ho ch”. u này ph n ánh m t xu h ng r t rõ là GCM ã ánh gía r t cao ý<br /> nghiã và t m quan tr ng c a công vi c l y ý ki n ng i dân, cho dù c ng v i n i dung<br /> “l p k ho ch có s tham gia c a c ng ng”, khi l a ch n nh ng vi c c n làm b o<br /> m PT TBV v xã h i, l i ch c các CG x p vào u tiên th 3 (xem B ng…)<br /> <br /> <br /> <br /> 4<br /> áng ti c là ây chúng tôi ch a ghi rõ CSHT xã h i ch không ph i CSHT k thu t. Và<br /> u này có th nh h ng n k t qu ánh giá và l c ch n c a các CG<br />  Xu h ng ch o nói trên (l y ý kiên nhân dân tr c khi l p QH) ch u<br /> t nhóm CG ‘hàn lâm”, nhóm VLXD ng h v i t l tán ng t ng ng là 86,4%<br /> và 100,0%. Các nhóm ngành còn l i có kho ng 2/3 CG tán ng. Chí báo này cho<br /> th y nh n th c v n i dung “l p quy ho ch có s tham gia c a c ng ng” nh là m t<br /> u t c a PT TBV ã c th u hi u khá y trong GCM.<br /> ng 15. Nên l y ý ki n ng i dân khi nào<br /> Nhóm ngành<br /> NC/ XD/ T/ ng<br /> v n QLNN VLXD<br /> BC/GD QL<br /> Tr c khi l p QH 86.4 62.2 64.3 69.6 100.0 71.0<br /> Trong khi l p QH 9.1 37.8 35.7 26.1 0 27.0<br /> Sau khi L p QH 4.5 .0 .0 4.3 .0 2.0<br /> 22 37 14 23 4 100<br /> ng<br /> 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Th c hi n c p quy ho ch nào ?<br /> Ý ki n tr l i cho câu h i này c a GCM không có s th ng nh t cao nh câu<br /> i tr c. G n m t n a s chuyên gia (49,0%) cho r ng nên th c hi n c 3 c p qui<br /> ho ch. 30,0% cho là nên làm ch c p qui ho ch chung, 20,0% - ch c p qui ho ch<br /> phân khu và 13,0% ch c p qui ho ch chi ti t. Ngoài ra, m t vài CG còn ch n 2 c p<br /> QH thay vì m t ho c c 3.<br /> không th ng nh t c th hi n rõ trong m i nhóm CG theo ngành ào t o<br /> ho c v trí công tác hi n nay. Nhóm “hàn lâm” (NC/GD/BC) và nhóm QLNN thiên v<br /> ng h ph ng án “c 3 c p” v i các t l cao t ng ng là 77,3% và 64,3%. Hai<br /> nhóm TV và XD/ T có t l trên d i 40% ng h ph ng án này và ph ng án “<br /> p qui ho ch chung”.<br /> phân tán các ý ki n này có l c ng ph n ánh nh ng s “phân vân” nào ó<br /> trong GCM v nh ng cái c và nh ng khó kh n thách th c khi th c hi n quan m<br /> này. u này c bi t trong các tài li u v các c p “tham gia” c a ng i dân và<br /> ng ng trong công tác quy ho ch. Theo ó, có m t thang o g m 8 c p c as<br /> tham gia, tùy thu c vào nh ng u kinh t - v n hoá - xã h i và ki n th c chuyên<br />  ngành c th c a c ng ng dân c ô th c nghiên c u. Trong m t s nghiên c u<br /> xã h i h c g n ây, c ng ng dân c ô th Vi t Nam m i có u ki n tham gia<br /> p th 4 trên thang o 8 c p nói trên.5<br /> <br /> <br /> ng 16. Nên l y ý ki n ng i dân c p quy ho ch nào ?<br /> Nhóm ngành %*<br /> NC/ XD/ T/ ng %(*)<br /> v n QLNN VLXD<br /> BC/GD QL<br /> QH chung 4.5 37.8 21.4 39.1 75.0 30.0<br /> QH phân khu .0 13.5 14.3 17.4 50.0 13.0<br /> QH chi ti t 13.6 27.0 28.6 8.7 25.0 20.0<br /> 3 c p QH 77.3 40.5 64.3 34.8 .0 49.0<br /> KB/ KTL 4.5 .0 7.1 .0 .0 2.0<br /> 22 37 14 23 4 100<br /> ng<br /> 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0<br /> (*)Do ng i tr l i có quy n ch n h n 1 ý ki n nên có th t ng l n h n 100%.<br /> lu n xã h i<br /> <br /> <br /> lu n xã h i hay là các ph n bi n xã h i(PBXH) công khai trên các ph ng<br /> ti n TT C i v i m t s quy ho ch, công trình hay chính sách phát tri n và qu n lý<br /> ô th Hà N i th i gian v a qua là m t hi n t ng m i. Nó óng vai trò gì và có<br /> nh ng tác ng nh th nào t i quá trình phát tri n ô th b n v ng v xã h i ? ó là<br /> câu h i chúng tôi t ra cho GCM, khi vi n d n nh ng tr ng h p ã bi t v a qua<br /> nh các d án xây d ng: Khách s n n l c bên h Hoàn Ki m, Khách s n 5 sao<br /> trong Công viên Th ng Nh t, Ch 19-12, Quy nh c m hàng rong trên m t s tuy n<br /> ph , cách th c qu n lý xe máy và các ph ng ti n giao thông trong thành ph , v.v…<br /> ng 17. Vai trò c a d lu n xã h i Hà N i v a qua i v i s PT TBV v xã<br /> i (theo nhóm ngành ào t o)<br /> Ngành c ào t o<br /> Ki n trúc Xây d ng KT/XHH/ ng<br /> Khác<br /> s dân d ng Báo chí<br /> <br /> <br /> 5<br /> Xem: Tr nh Duy Luân. Xã h i h c ô th . Nxb.Khoa h c xã h i. Hà N i 2006.<br />  t tích c c 26.7 22.7 35.7 12.5 24.7<br /> Tích c c 48.9 50.0 42.9 75.0 52.6<br /> Không có tác ng gì 24.4 18.2 14.3 12.5 19.6<br /> Khác .0 9.1 7.1 .0 3.1<br /> 45 22 14 16 97<br /> ng 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0<br /> <br /> <br /> ng 17a. Vai trò c a d lu n xã h i Hà N i v a qua i v i s PT TBV v xã<br /> i (theo nhóm ngành làm vi c)<br /> Nhóm ngành<br /> NC/ XD/ T/ ng<br /> v n QLNN VLXD<br /> BC/GD QL<br /> t tích c c 27.3 29.7 28.6 8.7 25.0 24.0<br /> Tích c c 59.1 45.9 64.3 56.5 50.0 54.0<br /> Không có tác ng gì 13.6 24.3 7.1 26.1 .0 19.0<br /> Nhìn chung, các chuyên gia ánh giá d lu n xã h i có vai trò khá tích c c i<br /> i s PT TBV v xã h i. M t ph n t s CG ánh giá vai trò DLXH m c “r t<br /> tích c c” và trên m t n a ánh giá là “tích c c”. ây là s ng h m nh m cho trào<br /> u c a các ph n bi n xã h i trên c s òi h i c a các t ng l p dân c v s dân ch ,<br /> công khai, minh b ch trong các quy t nh liên quan n quy ho ch, xây d ng và qu n<br /> lý ô th . Nó c ng là m t y u t quan tr ng làm nên s n nh xã h i tích c c, b o<br /> m PT TBV v m t xã h i và chính tr .<br /> Tuy nhiên, có 19,0% ánh giá là nh ng n i dung DLXH hay PBXH nh v y<br /> không có tác ng gì. ây có th có 2 chi u c nh mang tính gi thuy t: t là, m t<br /> ng i không tin là u này có th thay i c gì tr cc ch qu n lý hi n<br /> hành; và hai là, có nh ng CG ang làm vi c trong l nh v c QL T và h c m th y khó<br /> kh n khi ph i tr c ti p x lý các tình hu ng nh v y trong công vi c c a h .<br /> Nh ng cho dù lý do gì, a s GCM ã ghi nh n nh ng tác ng tích c c c a<br /> DLXH và vì v y, c n có các nh h ng tích c c ti p theo, thay vì c g ng nh n chìm<br /> nh ng làn sóng d lu n xã h i này.<br /> áng ng c nhiên là Nhóm QLNN có t l cao nh t (92,9%) ánh giá vai trò<br /> tích c c và r t tích c c c a DLXH ây. Trong khi các nhóm khác nh nhóm “hàn<br /> lâm”, nhóm TV, nhóm VLXD, nhóm XD/ T có t l ánh giá nh v y th p h n, ch<br /> 65- 86%.<br /> Vi c GCM ánh giá cao vai trò tích c c c a DLXH i v i quy ho ch và qu n<br /> lý ô th là m t d u hi u v nh ng thay i theo h ng m r ng vai trò c a xã h i dân<br /> trong l nh v c qu n lý ô th Hà N i, c ng nh v vai trò c a các ph ng ti n<br /> truy n thông hi n nay. ây là m t trong nh ng c s quan tr ng t ng c ng tính<br /> dân ch , tính công khai, minh b ch trong quy ho ch phát tri n ô th , b o m PT T<br /> BV v m t xã h i.<br /> <br /> <br /> Nh ng khó kh n/ thách th c trong QH và xây d ng, PT TBV hi n nay<br /> <br /> ng s li u d i ây cho th y ý ki n c a GCM (chia theo nhóm ngành) i<br /> i 6 nhóm khó kh n/ thách th c i v i vi c PT TBV hi n nay.<br /> ng 18. Nh ng khó kh n/ thách th c trong PT TBV (theo nhóm ngành làm vi c)<br />