Kết quả sớm điều trị u mô đệm đường tiêu hóa bằng phẫu thuật tại Bệnh viện Bình Dân

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> <br /> KẾT QUẢ SỚM ĐIỀU TRỊ U MÔ ĐỆM ĐƯỜNG TIÊU HÓA<br /> BẰNG PHẪU THUẬT TẠI BỆNH VIỆN BÌNH DÂN<br /> Nguyễn Phú Hữu*, Đỗ Minh Hùng*, Hoàng Vĩnh Chúc*, Đỗ Bá Hùng*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: U mô đệm đường tiêu hóa là dạng u tế bào trung mô hiếm gặp ở đường tiêu hóa. Dạ dày và ruột<br /> non là vị trí thường gặp nhất. Chẩn đoán trước và trong phẫu thuật thường khó khăn, chỉ nhờ vào nhuộm hóa mô<br /> miễn dịch (CD117) để chẩn đoán xác định sau phẫu thuật. U có tiềm năng ác tính từ thấp đến cao. Phẫu thuật là<br /> phương pháp điều trị được lựa chọn đầu tiên sau đó kết hợp với liệu pháp nhắm trúng đích với thuốc ức chế<br /> tyrosin kinase chuyên biệt (imatinib).<br /> Mục tiêu: Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả sớm điều trị u mô đệm đường tiêu hóa bằng<br /> phẫu thuật.<br /> Thiết kế: Báo cáo hàng loạt ca, 79 trường hợp GIST được phẫu thuật tại bệnh viện Bình Dân từ 1/2010 đến<br /> 7/2015.<br /> Kết quả: Đặc điểm lâm sàng: tỉ lệ nam: nữ là 0,93:1. Tuổi trung bình 55 ± 14. Phân bố vị trí bướu ở đường<br /> tiêu hóa theo thứ tự như sau: thực quản (1,3%), dạ dày (54,4%), ruột non và mạc treo ruột non (31.6%), trực<br /> trực tràng (7.6%), nơi khác trong ổ bụng (5,1%). Triệu chứng thường gặp: đau bụng (63,3%), sờ thấy bướu<br /> (26,6%), xuất huyết tiêu hóa và thiếu máu (24,1%), tắc ruột (5,1%), triệu chứng khác (18,9%), đặc biệt không có<br /> triệu chứng (15.2%). Các xét nghiệm cận lâm sàng thường gợi ý chẩn đoán chứ không đặc hiệu bao gồm siêu âm<br /> bụng, CT-Scan ổ bụng, nội soi cũng như X quang dạ dày và đại tràng. Phương pháp phẫu thuật cắt trọn bướu<br /> (88.6%), cắt bướu và cơ quan bị xâm lấn (8,9%), sinh thiết bướu (2,5%), không tai biến cũng như biến chứng<br /> nặng sau phẫu thuật. Có 3 bệnh nhân tái phát sau phẫu thuật.<br /> Kết luận: GIST thường được chẩn đoán sau phẫu thuật nhờ vào nhuộm hóa mô miễn dịch với CD117, triệu<br /> chứng lâm sàng và cận lâm sàng thường đa dạng và gợi ý chẩn đoán. Phẫu thuật kết hợp với liệu pháp nhắm<br /> trúng đích (imatinib) là phương pháp điều trị chủ yếu hiện nay.<br /> Từ khóa: GIST, đường tiêu hóa, phẫu thuật.<br /> ABSTRACT<br /> MANAGEMENT OF GASTRO-INTESTINAL STROMAL TUMOR (GIST) BY SURGERY AT BINH DAN<br /> HOSPITAL: THE EARLY RESULTS<br /> Nguyen Phu Huu, Do Minh Hung, Hoang Vinh Chuc, Do Ba Hung<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 2 - 2016: 354 - 359<br /> <br /> Introduction: Gastro-intestinal stromal tumor (GIST) is a rare mesenchymal tumor of the gastrointestinal<br /> tract. Stomach and small intestine are the most common sites. The preoperative and intraoperative diagnosis is<br /> usually difficult. Immunohistochemical staining with antibody CD117 is usually used to determine diagnosis<br /> postoperative. The tumors are ranked from low malignant potential to high malignant. Surgery is the first choice,<br /> can be associated with targeted therapy, a competitive inhibitor of specific tyrosine kinase (imatinib).<br /> The aim of the study: To describe the clinical and subclinical characterization, management of Gastro-<br /> <br /> <br /> *Bệnh viện Bình Dân<br /> Tác giả liên hệ:BSCK1 Nguyễn Phú Hữu ĐT: 0918650345 Email: bsphuhuu2012@gmail.com<br /> <br /> 354 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật – BV. Bình Dân năm 2016<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> intestinal stromal tumor by surgery (the early results).<br /> Materials and methods: case series report, all 79 GISTs patients were operated from January 2010 to July<br /> 2015 at Binh Dan hospital.<br /> Results: Male and female ratio was 0.93/1. The patients’ average age was 55 ± 14. The tumors were<br /> mainly located in the esophagus (1.3%), stomach (54.4%), small intestine and mesenteric small intestine<br /> (31.6%), colon and rectum (7.6%), and other positions in abdomen (5.1%). The main symptoms were<br /> abdominal pain (63.3%), palpable abdominal mass (26.6%), gastrointestinal bleeding and anemia (24.1%),<br /> obstruction (5.1%), other symptoms (18.9%) or even without any specific symptoms (15.2%). Subclinical<br /> testings often suggest the diagnosis but unspecific including: ultrasound, CT-Scan, contrasted X-Ray<br /> digestive tract and endoscopy. Operative methods are resection tumor (88.6%), resection tumor with<br /> invaded organs (8.9%) and biopsy tumor (2.5%). There was no intraoperative complication or major<br /> postoperative complication. Recurrence was noted in 3 patients.<br /> Conclusion: GIST is often determined within postoperative by immunohistochemical staining with antibody<br /> CD117. The symptoms and subclinical testings are varied and unspecific. Nowadays, surgery associating with<br /> targeted therapy (imatinib) is the main method.<br /> Key words: GIST, digestive tract, surgery.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ trình hóa trị sau này. Về mặt điều trị phẫu thuật<br /> hiện nay là phương pháp điều trị chính đối với<br /> U mô đệm đường tiêu hóa (GIST: những u chưa xâm lấn và chưa di căn. Đa số các<br /> Gastrointestinal Stromal Tumor) là loại u ít tác giả đồng thuận rằng cắt trọn u và cơ quan<br /> gặp trong các u đường tiêu hóa, chiếm tỷ lệ<br /> mang u với bờ diện cắt 1-2cm. U mô đệm đường<br /> khoảng 1% đến 3%. U có thể xuất hiện bất cứ tiêu hóa có khuynh hướng tái phát tại chỗ và di<br /> nơi nào của ống tiêu hóa từ thực quản đến hậu<br /> căn còn khá cao mà những yếu tố tiên lượng<br /> môn, dạ dày và ruột non thường gặp nhất(4,5,7).<br /> giúp cho phẫu thuật triệt để, tiên lượng tái phát<br /> Lúc đầu người ta nghĩ u mô đệm đường tiêu còn chưa xác định rõ ràng do đó liệu pháp nhắm<br /> hóa xuất phát từ tế bào cơ trơn hay u thần trúng đích sau mổ tỏ ra hiệu quả(2).<br /> kinh. Năm 1983, Mazur và Clark đề xuất thuật<br /> ngữ “u mô đệm” (stromal tumor), nhưng vẫn PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> chưa được chấp nhận rộng rãi cho đến khi Thiết kế và đối tượng nghiên cứu<br /> CD34, CD117 được xác định là dấu ấn miễn Nghiên cứu mô tả hàng loạt ca, 79 trường<br /> dịch của u mô đệm đường tiêu hóa(6). hợp GIST được phẫu thuật tại bệnh viện Bình<br /> U có thể phát hiện được nhờ triệu chứng lâm Dân từ 1/2010 đến 7/2015.<br /> sàng hay phát hiện một cách tình cờ. Các<br /> Tiêu chuẩn chọn lựa<br /> phương tiện chẩn đoán hình ảnh gợi ý chẩn<br /> Những bệnh nhân được phẫu thuật và có kết<br /> đoán là nội soi đường tiêu hóa, siêu âm bụng,<br /> quả giải phẫu bệnh là u mô đệm đường tiêu hóa<br /> chụp dạ dày cản quang, chụp đại tràng cản<br /> có nhuộm hóa mô miễn dịch (CD117 dương tính<br /> quang hoặc chụp cắt lớp vi tính. Do đó hầu hết<br /> hoặc có giải trình tự gen).<br /> các u mô đệm đường tiêu hóa được chẩn đoán<br /> sau mổ và dựa vào hóa mô miễn dịch. Gần đây Phương pháp tiến hành<br /> người ta tiến thêm một bước nữa trong việc chẩn Số liệu được thu thập theo biểu mẫu chung<br /> đoán và điều trị GIST là giải trình tự gen, bằng từ hồ sơ bệnh án và những dữ kiện khi tái khám<br /> cách này chúng ta có thể biết chính xác exon nào bệnh nhân hoặc những thông tin do thân nhân<br /> bị đột biến và nhạy với thuốc nào trong quá cung cấp.<br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật – BV. Bình Dân năm 2016 355<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> Đặc điểm lâm sàng 65,5%, hình khuyết bờ nham nhở 13,8% và<br /> Hoàn cảnh phát hiện bệnh, thời gian bệnh, không thấy tổn thương là 20,7%.<br /> các triệu chứng lâm sàng như đau bụng, chảy Đặc điểm trên CT-Scan: Có 54/79 (68,3%)<br /> máu tiêu hóa, sờ được u, nôn ói, tiêu chảy. bệnh nhân có chụp CT-Scan bụng có cản quang<br /> Đặc điểm cận lâm sàng và tất cả các trường hợp đều phát hiện được tổn<br /> Các dấu hiệu trên: X quang tiêu hóa có dùng thương. Kích thước khối u trung bình 74 ± 45<br /> chất cản quang, NS dạ dày, NS đại tràng, trực (mm), kích thước nhỏ nhất 10mm, kích thước to<br /> tràng, CT Scan. nhất 280mm. Đa số trường hợp u bắt thuốc cản<br /> quang đậm độ không đồng nhất và chưa có dấu<br /> Kết quả phẫu thuật<br /> hiệu xâm lấn chung quanh. Khả năng chẩn đoán<br /> Các phương pháp phẫu thuật, tai biến trong<br /> đúng vị trí tổn tương của CT-Scan so với lúc mổ<br /> và sau phẫu thuật, tái phát.<br /> là 46/54 (85,2%) trường hợp.<br /> KẾT QUẢ<br /> Đặc điểm trên nội soi tiêu hóa: Có 40/43<br /> Đặc điểm lâm sàng (93%) bệnh nhân được nội soi dạ dày và các<br /> Tỷ lệ nam: nữ là 0,93: 1. Tuổi trung bình 55 ± dạng tổn thương thường gặp trên nội soi dạ dày<br /> 14, nhỏ nhất 25 và lớn nhất 88. là tổn thương u dưới niêm với bề mặt niêm mạc<br /> Kích thước khối u trung bình 76 ± 43 (mm), trơn láng hoặc bề mặt niêm mạc có viêm loét<br /> kích thước nhỏ nhất 10mm, kích thước to nhất thỉnh thoảng có xuất huyết rỉ rả trên bề mặt loét.<br /> 250mm. Kết quả phẫu thuật<br /> Bảng 1: Phân bố vị trí bướu ở đường tiêu hóa Tất cả các bệnh nhân được phẫu thuật với<br /> Vị trí Số bệnh nhân Tỷ lệ % các phương pháp theo bảng 3, chúng tôi chưa<br /> Thực quản 1 1,3<br /> ghi nhận biến chứng nghiêm trọng trong mổ và<br /> Dạ dày 43 54,4<br /> Ruột non + mạc treo RN 25 31,6<br /> trong thời gian nằm viện. Sau đó các bệnh nhân<br /> Đại trực tràng 6 7,6 được gởi sang BV Chợ Rẫy và BV Ung bướu<br /> Ngoài đường tiêu hóa 4 5,1 tham gia chương trình VPAP (Vietnam Patient<br /> Trong 79 trường hợp, có 14 trường hợp phát Assistant Program) và chương trình GIPAP<br /> hiện tình cờ, số còn lại 65 trường hợp có triệu (Gleevec International Patient Assistant<br /> chứng lâm sàng. Program). Đây là chương trình hỗ trợ thuốc<br /> Bảng 2: Triệu chứng lâm sàng thường gặp imatinib (Gleevec) cho bệnh nhân Việt Nam của<br /> Triệu chứng Số bệnh nhân Tỷ lệ % công ty Novatis. Chúng tôi theo dõi được 40/79<br /> Đau bụng 50 63,3 (51%) trường hợp với thời gian trung bình 24<br /> XHTH + thiếu máu 19 24,1<br /> tháng (từ 3 tháng đến 48 tháng). Chúng tôi có 3<br /> Sờ thấy bướu 21 26,6<br /> Tắc ruột 4 5,1<br /> trường hợp bệnh nhân tái phát sau phẫu thuật,<br /> Triệu chứng khác 15 18,9 hai trường hợp GIST ruột non và một trường<br /> hợp GIST trực tràng.<br /> Đặc điểm cận lâm sàng<br /> Bảng 3: Các phương pháp phẫu thuật<br /> Đặc điểm của X quang đường tiêu hóa cản<br /> Phương pháp Số bệnh nhân Tỷ lệ %<br /> quang: chúng tôi có 25/43 (58,1%) bệnh nhân có<br /> Cắt trọn u 69 87,3<br /> chụp dạ dày cản quang và 4/6 (67,7%) bệnh nhân Cắt u + cơ quan xâm lấn 6 7,6<br /> có chụp đại tràng cản quang, dạng tổn thương Sinh thiết u 4 6,1<br /> thường gặp nhất là hình khuyết bờ trơn láng<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 356 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật – BV. Bình Dân năm 2016<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> BÀN LUẬN tiếp đến là ruột non 25 ca (31,6%), các vị trí ít gặp<br /> khác lần lượt là đại trực tràng và thực quản, đặc<br /> Tuổi và giới<br /> biệt có 4 ca (5,1%) nằm ngoài đường tiêu hóa. So<br /> GIST có sự phân bố đều cho cả hai giới, sánh với nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước<br /> trong nghiên cứu của chúng tôi tỷ lệ nữ có trội với cở mẫu lớn (bảng 4) hơn đều thấy rằng hai vị<br /> hơn một ít (0.93/1) nhưng vẫn phù hợp với trí thường gặp nhất GIST là dạ dày và ruột non.<br /> nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước, theo Ảnh hưởng của vị trí u lên tiên lượng còn nhiều<br /> tác giả Hứa Thị Ngọc Hà (14) qua 130 trường tranh cãi. Tuy nhiên, một điểm khá thú vị là<br /> hợp GIST khảo sát tỷ lệ nam/nữ 0.91/1, theo nhiều nghiên cứu khẳng định GIST ở dạ dày có<br /> tác giả Claudia Mucciarini (12) tỷ lệ này là tiên lượng tốt hơn, ít tái phát và di căn hơn so<br /> 0.86/1. Nghiên cứu của chúng tôi có độ tuổi với vị trí ruột non khi so sánh u ở cùng kích<br /> mắc bệnh rộng từ (25-88). Tuổi trung bình 55 ± thước và chỉ số phân bào(14). U ở ruột non có khả<br /> 14, nhóm tuổi thường gặp nhất từ 55-59 tuổi năng tái phát cao gấp 4 lần u ở dạ dày (40% so<br /> chiếm 32.9%. Kết quả này phù hợp với nhiều với 9%). Một cách tổng quát, 20-25% GIST dạ dày<br /> nghiên cứu khác là GIST thường xảy ra ở biểu hiện ác tính, ngược lại có đến 40-50% GIST<br /> những bệnh nhân lớn tuổi (trên 50 tuổi)(12). ruột non biểu hiện ác tính(11)<br /> Vị trí u<br /> Theo bảng 1, trong nghiên cứu của chúng tôi<br /> vị trí thường gặp nhất là dạ dày 43 ca (54,4%)<br /> Bảng 4: Vị trí u của một số nghiên cứu<br /> Chúng tôi Alvarado-Cabrero I Thomas Trần Kim KM. Ngô Quốc Đạt<br /> (1) (17) (8) (14)<br /> 79 ca 270 ca 1.458 ca 747 ca 130 ca<br /> Thực quản 1,3% 2% 1% 2% 0%<br /> Dạ dày 54,4% 40% 51% 63% 51,6%<br /> Ruột non 31,6% 35% 36% 30% 32,3%<br /> Đại trực tràng 7,6% 12% 12% 5% 5,4%<br /> Ngoài ống tiêu hóa 5,1% 11% 0% 0% 10,7%<br /> <br /> Kích thước và số lượng u Triệu chứng lâm sàng<br /> Kích thước khối u trung bình trong nghiên Triệu chứng thường gặp nhất trong nghiên<br /> cứu của chúng tôi là 76 mm, kết quả này cũng cứu của chúng tôi là đau bụng, tiếp đến là sờ<br /> không khác biệt nhiều so với các tác giả khác, được u ổ bụng và triệu chứng thiếu máu cũng<br /> theo Lin(10) và cộng sự kích thước trung bình u là như xuất huyết tiêu hóa. Đa số các tác giả khác<br /> 75 mm còn Sandrasegan(15) là 88 mm. Kích thước đều ghi nhận đau bụng mơ hồ là triệu chứng<br /> u là một yếu tố rất quan trọng, yếu tố này cùng thường gặp nhất, tiếp đến là chảy máu tiêu hóa<br /> với số phân bào trên quang trường 50 để xác và sờ được u ổ bụng(10,12). Theo tác giả Lin(10) và<br /> định nguy cơ ác tính của GIST. Đa số GIST biểu cộng sự khảo sát trên 91 bệnh nhân GIST thì<br /> hiện một khối u. Tuy nhiên, một tỉ lệ nhỏ các ca triệu chứng đau bụng mơ hồ chiếm 33%, xuất<br /> có nhiều hơn một u, đặc biệt những trường hợp huyết tiêu hóa 33%, sờ được u bụng 7.7%. Tuy<br /> GIST có tính gia đình và các trường hợp đa u chủ nhiên cũng có tác giả ghi nhận rằng triệu chứng<br /> yếu xảy ra ở ruột non(5). Trong nghiên cứu của xuất huyết tiêu hóa thường gặp hơn, tiếp theo<br /> chúng tôi có 1 (1,2%) trường hợp đa u là ở ruột sau là đau bụng mơ hồ, theo tác giả Chan KH(3)<br /> non, nghiên cứu của Kim KM và cộng sự(8) trên khảo sát 47 bệnh nhân GIST thì triệu chứng xuất<br /> 747 ca có 11 ca đa u, trong đó 8 ca u ở ruột non. huyết tiêu hóa chiếm 28 (60%), 21 (45%) bệnh<br /> nhân đau bụng và 7 (21%) bệnh nhân sờ được u<br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật – BV. Bình Dân năm 2016 357<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> ổ bụng. Ngoài ba triệu chứng thường gặp trên biết vị trí, số lượng, kích thước u, giới hạn của u<br /> thi y văn thế giới cũng ghi nhận rằng triệu so với mô chung quanh, hoại tử trong u và đậm<br /> chứng ít gặp của GIST liên quan đến vị trí u như độ của u là đồng nhất hay không đồng nhất cả<br /> nuốt nghẹn do GIST tâm vị, GIST ruột non có thể trên phim có và không có cản quang. Phương<br /> gây tắc ruột, GIST đại trực tràng triệu chứng rối tiện này còn cho biết u có xâm lấn hạch hay di<br /> loạn đi tiêu. căn xa(2,16). Đa số các tác giả đều nhận thấy rằng<br /> Triệu chứng cận lâm sàn các dấu hiệu trên CT Scan thay đổi theo kích<br /> thước của u, những u nhỏ còn trong thành của<br /> Chụp dạ dày- tá tràng và chụp đại tràng có<br /> ống tiêu hóa có bờ sẽ rõ và đậm độ đồng nhất<br /> dùng thuốc cản quang là phương tiện CĐHA ít<br /> trên phim có và không có thuốc cản quang,<br /> xâm lấn và có giá trị trong công tác chẩn đoán u<br /> ngược lại những u có kích thước lớn thường có<br /> đường tiêu hóa nói chung, nhưng đối với u mô<br /> bờ không đều, phát triển ra khỏi thành của ống<br /> đệm đường tiêu hóa thì giá trị của phương tiện<br /> tiêu hóa và đậm độ không đồng nhất. Đối với<br /> này chỉ giới hạn ở mức thấy được hình khuyết<br /> GIST có tiềm năng ác tính cao, CT Scan có một số<br /> thuốc có bờ trơn láng (u từ mô đệm hay ngoài<br /> hình ảnh gợi ý như vôi hóa, hoại tử, có nang bên<br /> đường tiêu hóa) hay hình ảnh bờ nham nhở<br /> trong thậm chí hình thành đường rò, báng bụng<br /> không đều (do u lớn xâm lấn vào lớp niêm mạc<br /> và xâm lấn chung quanh(2). Qua nghiên cứu<br /> tạo nên viêm hay loét niêm mạc đường tiêu<br /> chúng tôi nhận thấy rằng nên chụp CT Scan cho<br /> hóa)(4). Chúng tôi có 25/43 (58.1%) bệnh nhân có<br /> những bệnh nhân nghĩ tới chẩn đoán GIST.<br /> chụp dạ dày cản quang và 4/6 (67.7%) bệnh nhân<br /> có chụp đại tràng cản quang, dạng tổn thương Kết quả phẫu thuật<br /> thường gặp nhất là hình khuyết bờ trơn láng Mặc dù ngày nay đa mô thức điều trị ung<br /> 65.5%, hình khuyết bờ nham nhở 13.8% và thư nói chung và u mô đệm đường tiêu hóa nói<br /> không thấy tổn thương là 20.7%. Kết quả này riêng nhưng phẫu thuật vẫn là phương pháp<br /> cũng tương tư nhiều nghiên cứu khác(10,11). điều trị chủ yếu đối với những u nguyên phát<br /> Nội soi (NS) dạ dày-tá tràng hay NS đại còn khả năng cắt bỏ được và chưa có dấu hiệu di<br /> tràng cho thấy hình ảnh u dưới niêm mạc đẩy căn (chiếm khoảng 70-80% các trường hợp)(2).<br /> nhô niêm mạc lên. Niêm mạc có thể bình thường Trong quá trình phẫu thuật, cần tránh làm vỡ u,<br /> hay viêm hoặc loét. Qua hình ảnh NS đường tiêu cắt cách bờ u 1-2 cm về phía mô lành và thấy mặt<br /> hóa trên hoặc dưới thì không thể phân biệt được cắt không còn mô u là được. Nạo hạch là không<br /> u mô đệm đường tiêu hóa với những u dưới cần thiết. Trong lúc mổ phải thám sát thật kỹ ổ<br /> niêm khác của đường tiêu hóa hoặc u ngoài bụng, đặc biệt là phúc mạc và gan để tìm những<br /> đường tiêu hóa chèn vào(2,4,16). Chúng tôi có 93% di căn sớm, cần phải thao tác hết sức nhẹ nhàng<br /> bệnh nhân có nội soi dạ dày và sinh thiết, tuy vì vỏ của u dễ rách và u thường được cấp máu<br /> nhiên kết quả chỉ mô viêm mạn, không có từ các cơ quan lân cận nên dễ làm vỡ u và chảy<br /> trường hợp nào chẩn đoán GIST, kết quả này máu. U vỡ sẽ tạo điều kiện cho gieo rắc tế bào u<br /> cũng phù hợp với GIST vì bản chất GIST là u khắp khoang phúc mạc, tạo điều kiện cho sự tái<br /> dưới niêm mạc mà sinh thiết qua NS tiêu hóa chỉ phát sau phẫu thuật(4). Những bệnh nhân sau mổ<br /> lấy được bề mặt niêm mạc(2,4). sẽ được hóa trị tiếp tục tùy vào nguy cơ ác tính.<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi có 40 bệnh nhân<br /> Chụp CT-Scan là phương tiện chẩn đoán<br /> theo dõi được, số bệnh nhân còn lại chúng tôi<br /> hình ảnh có chi phí khá cao đối với các nước<br /> mất dấu với nhiều lý do như bệnh nhân nước<br /> đang phát triển và kém phát triển. Đây là<br /> ngoài (thường người Camphuchia), bệnh nhân<br /> phương tiện chủ yếu để đánh giá mức độ xâm<br /> không tái khám, bệnh nhân đổi sối điện thoại<br /> lấn và lập kế hoạch điều trị. Cắt lớp vi tính cho<br /> hay chỗ ở. Trong các bệnh nhân theo dõi được<br /> <br /> <br /> 358 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật – BV. Bình Dân năm 2016<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> thì có 3 trường hợp bệnh nhân tái phát sau phẫu TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> thuật, hai trường hợp GIST ruột non và một 1. Alvarado-Cabrero I, Vázquez G et al (2007). Clinicopathologic<br /> trường GIST trực tràng. Hai trường hợp GIST study of 275 cases of gastrointestinal stromal tumors: the<br /> experience at 3 large medical centers in Mexico. Annals of<br /> ruột non tái phát trong lúc phẫu thuật bướu to Diagnostic Pathology, pp 39-45.<br /> với đường kính gần 200mm và có xâm lấn chung 2. Bertagnolli MM (2004). Gastrointestinal stromal tumors.<br /> Maingot’s abdominal operations, 4, pp. 439-454. (5)<br /> quanh. Trường hợp GIST trực tràng nằm ngay<br /> 3. Chan KH, Chan CW, Chow WH et al (2006). Gastrointestinal<br /> vách trực tràng âm đạo với đường kính 5cm. Cả stromal tumors in a cohort of chinese patients in Hong Kong.<br /> ba trường hợp bệnh nhân ở tỉnh không tái khám World J Gastroenterol, 12(14), pp 2223-2228.<br /> 4. Dematteo RP, Brennan MF (2004). Gastrointestinal stromal<br /> nên không tư vấn được hóa trị imatinib. Sau đó tumors. Cameron: current surgical therapy, 8th edition, 23, pp.<br /> bệnh nhân tái phát và trở lại bệnh viện với thời 100-103. (8)<br /> gian khoảng 14 tháng so với lần mổ trước và 5. Fisher C (2003). Pathology of Gastrointestinal Stromal<br /> Tumours. Royal Marsden Hospital London UK, pp 1 – 12.<br /> được phẫu thuật lại, hiện tại bệnh nhân ổn định 6. Liegl-Atzwanger B, Fletcher JA, et al. (2010). Gastrointestinal<br /> đang hóa trị. Tác giả Miettinen(11) theo dõi lâu dài stromal tumors. Virchows Arch 456:111–127. (7)<br /> hai nhóm bệnh nhân GIST ở dạ dày và ở ruột 7. Kazuya Akahoshi, Masafumi Oya (2010), “Gastrointestinal<br /> stromal tumor of the stomach: How to manage?”.World J<br /> non (mỗi nhóm 900 bệnh nhân) với phân nhóm Gastrointest Endosc, 2(8): 271-277. (12)<br /> nguy cơ ác tính dựa và chỉ số phân bào trên 8. Kim KM et al (2005). Gastrointestinal stromal tumors in<br /> Koreans: it's incidence and the clinical, pathologic and<br /> QT50 và kích thước khối u, tác giả nhận thấy<br /> immunohistochemical findings. J Korean Med Sci Vol 20: 977-<br /> rằng với cùng một chỉ số phân bào và cùng kích 984.<br /> thước nhưng GIST ruột non có tiềm năng ác tính 9. Kim et al (2012). Long term survival results for gastric GIST: is<br /> laparoscopic surgery for large gastric GIST feasible? World<br /> cao hơn GIST dạ dày, như vây vị trí của u cũng Journal of Surgical Oncology, 10:230.<br /> là một yếu tố rất quan trọng trong tiên lượng của 10. Lin SC, Huang MJ, Zeng CY et al (2003). Clinical<br /> bệnh, những vị trí khác hiếm gặp hơn nên chưa manifestations and prognostic factors in patients with<br /> gastrointestinal stromal tumors. World J Gastroenterol, 9(12), pp<br /> có nghiên cứu cụ thể nhưng tác giả khuyên rằng 2809-2812.<br /> chúng ta nên xem nguy cơ ác tính giống như 11. Miettinen M, Lasota J (2006). Gastrointestinal Stromal Tumors:<br /> Review on Morphology, Molecular Pathology, Prognosis, and<br /> GIST ruột non. Tác giả Kim(9) theo dõi 104 ca<br /> Differential Diagnosis. Arch Pathol Lab Med Vol 130, pp.1466-<br /> GIST dạ dày thời gian theo dõi trung bình 4 năm 1478.(13)<br /> (ngắn nhất 1 năm và lâu nhất 14 năm), tác giả ghi 12. Mucciarini C, Rossi G, Bertolini F et al (2007). Incidence and<br /> clinicopathologic features Gastrointestinal Stromal Tumors. A<br /> nhận có 5 trường hợp tái phát, cả 5 trường hợp population base study. BMC cancer, 7, pp 230.<br /> này phẫu thuật lần đầu u có tiềm năng cá tính 13. NCCN (2015). National Comprehensive Cancer Network<br /> cao với đường kính hơn 10cm và độ phân bào Guidelines Version 1.2015 GIST: Gastrointestinal Stromal<br /> Tumor. (13).<br /> lớn hơn 5/QT50. Có 2 bệnh nhân tái phát phúc 14. Ngô Quốc Đạt, Hứa Thị Ngọc Hà (2011). Đặc điểm đại thể và<br /> mạc, một bệnh nhân tái phát ở dạ dày, một bệnh vi thể u mô đệm tiêu hóa. Y Học TP. Hồ Chí Minh,Tập 15, Số 3<br /> trang 129-135.<br /> nhân tái phát ở gan và bệnh nhân sau cung tái<br /> 15. Sandrasegan K, Rajesh A, Rushing DA et al (2005).<br /> phát ở đại tràng, có ba bệnh nhân được phẫu Gastrointestinal Stromal Tumors: CT and MRI findings. Eur<br /> thuật lại và hai bệnh nhân điều trị với imatinib. radiol, 15, pp 1407-1414.<br /> 16. Toshirou Nishida (2015). The Role of Endoscopy in the<br /> KẾT LUẬN Diagnosis of Gastric Gastrointestinal Stromal Tumors. Ann<br /> Surg Oncol.<br /> GIST biểu hiện lâm sàng đa dạng, cận lâm 17. Tran T, Davila JA, El-Serag HB (2005). The epidemiology of<br /> sàng không đặc hiệu, chỉ gợi ý chẩn đoán, phẫu malignant gastrointestinal stromal tumors: an analysis of 1,458<br /> cases from 1992 to 2000. Am J Gastroenterol, 100:162-168.<br /> thuật là phương pháp điều trị chính. Ngày nay<br /> với giải trình tự gen đã giúp ích rất nhiều cho<br /> Ngày nhận bài báo: 24/11/2015<br /> liệu pháp nhắm trúng đích nhằm tránh tái phát<br /> cũng như những trường hợp GIST quá khả năng Ngày phản biện nhận xét bài báo: 20/12/2015<br /> phẫu thuật. Ngày bài báo được đăng: 22/02/2016<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật – BV. Bình Dân năm 2016 359<br />