Kết quả thu thập và đánh giá một nguồn gen Lúa cạn tại một số tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam

Nguyễn Đức Thạnh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 81(05): 135 - 139<br /> <br /> KẾT QUẢ THU THẬP VÀ ĐÁNH GIÁ MỘT NGUỒN GEN LÚA CẠN<br /> TẠI MỘT SỐ TỈNH MIỀN NÚI PHÍA BẮC VIỆT NAM<br /> Nguyễn Đức Thạnh*<br /> Trường Đại học Nông Lâm - ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đề tài đã thu thập được 284 mẫu giống lúa cạn tại 63 xã thuộc 32 huyện của 12 tỉnh miền núi phía<br /> Bắc. Các mẫu giống lúa cạn thu được nhiều ở tỉnh Hà Giang 69 mẫu, Bắc Kạn 57 mẫu, Cao Bằng<br /> 54 mẫu.... Trên cơ sở tên gọi, đặc điểm hình thái của các giống, một số giống thu trùng lặp đã<br /> được loại bỏ còn lại 223 giống. Trong tổng số giống thu được giống lúa nếp có tỷ lệ cao hơn chiểm<br /> 59,5%, giống lúa tẻ chiếm 40,5%, Tại các tỉnh giống lúa nếp chiếm tỷ lệ cao hơn lúa tẻ. Số lượng<br /> loài phụ Japonica chiếm tỷ lệ lớn 70,9% , loài phụ Indica chiếm tỷ lệ 29.1%. Trong đó đối với loài<br /> Japonica nhóm lúa nếp có số lượng và tỷ lệ cao hơn lúa tẻ và ngược lại. Về chất lượng gạo có<br /> 56,1% không bạc bụng, ở điểm 1 bạc bụng ít có 34,7%, trong khi đó số lượng giống có độ bạc<br /> bụng nhiều chỉ chiếm 1% và số lượng giống có độ bạc bụng trung bình chiếm 8,2%. Các nhóm<br /> giống lúa có độ phân hủy kiềm trung bình là nhiều nhất chiếm 82,1%, nhóm có độ phân hủy kiềm<br /> thấp không có, nhóm có độ phân hủy kiềm cao là 17,9%.<br /> Từ khóa: Lúa cạn, Loài phụ lúa, Chất lượng gạo<br /> <br /> MỞ ĐẦU*<br /> Việt Nam là một đất nước đa dạng sinh học<br /> nông nghiệp, trong nửa thế kỷ qua, Việt Nam<br /> đã trải qua một giai đoạn lịch sử phức tạp, hậu<br /> quả của chiến tranh đã ảnh hưởng to lớn đến<br /> đa dạng sinh học. Nhà nước Việt Nam đã có<br /> những nỗ lực to lớn để ngăn chặn suy giảm đa<br /> dạng sinh học nói chung và tài nguyên di<br /> truyền thực vật nói riêng [1].<br /> Tuy nhiên, do ảnh hưởng của chiến tranh,<br /> thiên tai như lũ lụt, hạn hán và do tác động<br /> của các yếu tố kinh tế, văn hoá, xã hội, yếu tố<br /> sinh học nhiều giống lúa địa phương quí hiếm<br /> có nguy cơ cao bị xói mòn nguồn gen [2].<br /> Nhằm góp phần sử dụng bền vững nguồn gen<br /> giống lúa, trong đó có nguồn gen lúa cạn, bảo<br /> vệ các tri thức bản địa và sự đa dạng sinh học<br /> đối với cây lúa, chúng tôi thực hiện đề tài thu<br /> thập và đánh giá nguồn gen cây lúa cạn tại<br /> một số tỉnh miền núi phía Băc Việt Nam và<br /> bước đầu đánh giá nhanh một số tính trạng<br /> của tập đoàn đã thu thập.<br /> NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> THÍ NGHIỆM<br /> Nội dung nghiên cứu<br /> - Thu thập các giống lúa cạn tại một số tỉnh<br /> phía Bắc Việt Nam;<br /> *<br /> <br /> Tel: 0989.153.954<br /> <br /> - Phân loại lúa nếp và lúa tẻ;<br /> - Phân loại các loài phụ;<br /> - Đánh giá một số đặc điểm về chất lượng.<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> - Thu thập các giống lúa theo mẫu sưu tập<br /> giống.<br /> - Đánh giá các chỉ tiêu:<br /> + Phân loại lúa nếp lúa tẻ bằng dung dịch IKI 1%.<br /> + Phân loại loài phụ của lúa theo phương<br /> pháp phân loại nhanh của Oka (1958) [5]<br /> + Xác định nhiệt độ hóa hồ, độ bạc bụng của<br /> hạt, dạng tinh bột của nội nhũ theo phương<br /> pháp Quốc tế của IRRI [3].<br /> KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> Kết quả thu thập<br /> Để bảo tồn sự đa dạng di truyền nguồn gen<br /> lúa cạn ở các tỉnh miền núi phía Bắc cần thu<br /> thập nguồn tài nguyên quý này, chúng tôi tiến<br /> hành thu thập các giống lúa cạn trên cơ sơ<br /> điều tra những địa phương có nhiều giống lúa<br /> để thu thập và một phần dựa vào lực lượng<br /> sinh viên trường Đại học Nông lâm Thái<br /> Nguyên thu thập tại một số địa phương. Sau<br /> khi xác định được những địa phương có<br /> nguồn gen lúa cạn khá phong phú, chúng tôi<br /> tiến hành liên hệ, hướng dẫn những sinh viên<br /> 135<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Đức Thạnh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> thu thập theo mẫu phiếu sưu tập giống lúa. Từ<br /> tháng 2 đến tháng 7 năm 2009 đã thu thập<br /> được nhiều mẫu giống lúa cạn tại 63 xã thuộc<br /> 32 huyện của 12 tỉnh miền núi phía Bắc. Kết<br /> quả thu thập các giống lúa cạn được trình bày<br /> ở bảng 1.<br /> Bảng 1. Số giống lúa thu được tại các tỉnh<br /> TT Tỉnh<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> 12<br /> <br /> Bắc Kạn<br /> Cao Bằng<br /> Điện Biên<br /> Hà Giang<br /> Lào Cai<br /> Lai Châu<br /> Nghệ An<br /> Sơn La<br /> Thanh Hóa<br /> Thái Nguyên<br /> Tuyên Quang<br /> Yên Bái<br /> Tổng số<br /> <br /> Số<br /> huyện<br /> 6<br /> 6<br /> 1<br /> 5<br /> 1<br /> 3<br /> 1<br /> 4<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 2<br /> 32<br /> <br /> Số<br /> xã<br /> 11<br /> 12<br /> 1<br /> 19<br /> 1<br /> 5<br /> 1<br /> 5<br /> 1<br /> 2<br /> 1<br /> 4<br /> 63<br /> <br /> Số<br /> giống<br /> 57<br /> 54<br /> 4<br /> 69<br /> 1<br /> 38<br /> 4<br /> 15<br /> 9<br /> 9<br /> 4<br /> 20<br /> 284<br /> <br /> Kết quả sau khi loại bỏ các giống trùng lặp<br /> đã thu được 284 mẫu giống. Trong đó tỉnh<br /> Hà Giang nơi thu thập được số mẫu giống<br /> nhiều nhất 69 mẫu, Bắc Kạn 57 mẫu, Cao<br /> Bằng 54 mẫu.<br /> <br /> 81(05): 135 - 139<br /> <br /> Phân loại giống lúa nếp lúa tẻ<br /> Phân loại theo phẩm chất hạt gạo chủ yếu dựa<br /> vào cấu tạo của tinh bột. Mặt khác còn dựa<br /> vào đặc điểm hình dạng, chất lượng, hàm<br /> lượng dinh dưỡng của hạt gạo.<br /> Hiện nay, nhu cầu lúa gạo về mặt phẩm chất<br /> rất khác nhau tùy từng vùng và tập quán. Lúa<br /> tẻ và lúa nếp khác nhau là do cấu tạo và thành<br /> phần tinh bột. Lúa tẻ có thành phần tinh bột là<br /> amyloza cao hơn lúa nếp, lúa nếp có thành<br /> phần amylopectin cao hơn lúa tẻ. Do vậy để<br /> phân biệt 2 loại này, có thể dùng phản ứng<br /> đặc trưng của tinh bột với Iodua kali (I-KI).<br /> Nước ta có nhiều giống nếp địa phương, qua<br /> thu thập tại một số tỉnh phía Bắc, chúng tôi<br /> thu thập được 169 giống lúa nếp trong tổng số<br /> 284 giống, kết quả tỷ lệ giống ở bảng 2.<br /> Trong tổng số giống thu được cho thấy giống<br /> lúa nếp có tỷ lệ cao hơn chiểm 59,5%, giống<br /> lúa tẻ chiếm 40,5%. Trừ những tỉnh có số<br /> mẫu ít nên chưa đại diện, kết quả thu thập ở<br /> các tỉnh có số lượng mẫu lớn cho thấy giống<br /> lúa nếp chiếm tỷ lệ cao hơn lúa tẻ. Do có sự<br /> trùng lặp giữa các giống lúa do đó sau khi loại<br /> bỏ các giống trùng lặp tại các địa phương<br /> chúng tôi thu được 223 giống lúa để tiếp tục<br /> đánh giá, trong đó có 125 giống lúa nếp<br /> chiếm 56,1% và 98 giống lúa tẻ chiếm 43,9%,<br /> tỷ lệ nếp/tẻ 127,5%.<br /> <br /> Bảng 2. Tỷ lệ lúa nếp lúa tẻ ở các địa phương<br /> TT<br /> <br /> Tỉnh<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> 12<br /> <br /> Bắc Kạn<br /> Cao Bằng<br /> Điện Biên<br /> Hà Giang<br /> Lào Cai<br /> Lai Châu<br /> Nghệ An<br /> Sơn La<br /> Thanh Hóa<br /> Thái Nguyên<br /> Tuyên Quang<br /> Yên Bái<br /> <br /> Tổng số giống<br /> Số<br /> Tỷ lệ %<br /> lượng<br /> 57<br /> 20.1<br /> 54<br /> 19.0<br /> 4<br /> 1.4<br /> 68<br /> 23.9<br /> 1<br /> 0.4<br /> 38<br /> 13.4<br /> 4<br /> 1.4<br /> 15<br /> 5.3<br /> 9<br /> 3.2<br /> 10<br /> 3.5<br /> 4<br /> 1.4<br /> 20<br /> 7.0<br /> 100.0<br /> 284<br /> <br /> Lúa nếp<br /> Số<br /> Tỷ lệ<br /> lượng<br /> (%)<br /> 33<br /> 32<br /> 2<br /> 41<br /> 0<br /> 23<br /> 2<br /> 10<br /> 7<br /> 6<br /> 2<br /> 11<br /> 169<br /> <br /> 19.5<br /> 18.9<br /> 1.2<br /> 24.3<br /> 0.0<br /> 13.6<br /> 1.2<br /> 5.9<br /> 4.1<br /> 3.6<br /> 1.2<br /> 6.5<br /> 100.0<br /> <br /> Lúa tẻ<br /> Số<br /> Tỷ lệ<br /> lượng<br /> (%)<br /> 24<br /> 22<br /> 2<br /> 27<br /> 1<br /> 15<br /> 2<br /> 5<br /> 2<br /> 4<br /> 2<br /> 9<br /> 115<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> nếp (%)<br /> <br /> 20.9<br /> 19.1<br /> 1.7<br /> 23.5<br /> 0.9<br /> 13.0<br /> 1.7<br /> 4.3<br /> 1.7<br /> 3.5<br /> 1.7<br /> 7.8<br /> 100.0<br /> <br /> 136<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> 57.9<br /> 59.3<br /> 50.0<br /> 60.3<br /> 0.0<br /> 60.5<br /> 50.0<br /> 66.7<br /> 77.8<br /> 60.0<br /> 50.0<br /> 55.0<br /> <br /> Nguyễn Đức Thạnh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Phân loại các giống lúa theo loài phụ<br /> Phân loại các loài phụ là rất quan trọng bởi vì<br /> các loài phụ có sự cách biệt rõ rệt về mặt di<br /> truyền khi lai với nhau có tỷ lệ bất thụ cao và<br /> phân ly kéo dài ở các thế hệ sau. Việc xác<br /> định đúng các loài phụ để chọn tổ hợp lai là<br /> rất cần thiết trong công tác giống.<br /> Loài lúa Oryza sativa có 3 loài phụ là Indica,<br /> Japonica và Javanica, mỗi loài có đặc điểm<br /> hình thái và nơi phân bố khác nhau. Năm<br /> 1987 Glaszmann đã dựa trên phương pháp<br /> đẳng men (Isozime) để phân loài O.sativa<br /> thành 6 nhóm, trong đó Japonica và Indica là<br /> 2 nhóm đối cực. Ông cũng chứng minh được<br /> Japonica và Javanica tuy khác nhau về hình<br /> thái và phân bố địa lý nhưng bản chất di<br /> truyền gần gũi nên gọi chung là Japonica.<br /> Japonica truyền thống gọi là Japonica ôn đới<br /> còn Javanica gọi là Japonica nhiệt đới.<br /> Phương pháp đẳng men dựa vào thành phần<br /> allele của 5 lico đẳng men là Pgi1, Pgi2,<br /> Amp-1, Amp-2, Amp-3. Phương pháp phân<br /> loại nhanh của OK (1958) chỉ phân biệt 2 loài<br /> phụ Indica và Japonica. Kết quả phân loại tập<br /> đoàn được trình bày ở bảng 3.<br /> Kết quả bảng 3 cho thấy số lượng loài phụ<br /> Japonica chiếm tỷ lệ lớn 70,9% với số lượng<br /> 158 giống. Loài phụ Indica chỉ có 65 giống<br /> chiếm tỷ lệ 29.1%. Trong đó đối với loài<br /> Japonica nhóm lúa nếp có số lượng và tỷ lệ<br /> cao hơn lúa tẻ. Ngược lại loài Indica có số<br /> lượng và tỷ lệ ở nhóm lúa tẻ cao hơn nhóm<br /> lúa nếp. Theo Nguyễn Hữu Nghĩa và Lưu<br /> <br /> 81(05): 135 - 139<br /> <br /> Ngọc Trình (2000) lúa Japonica được phân<br /> bố rộng khắp và chủ yếu tại miền Bắc, miền<br /> Trung và giảm dần vào miền Nam. Riêng khu<br /> vực đồng bằng sông Cửu Long thì chủ yếu là<br /> lúa Indica [4].<br /> 15%<br /> 43%<br /> <br /> 13%<br /> <br /> 29%<br /> Japonica Nếp Japonica Tẻ Indica Nếp Indica Tẻ<br /> <br /> Hình 1 cho thấy Japonica nhóm lúa nếp cao<br /> hơn lúa tẻ (43%/29%) và Indica nhóm lúa tẻ<br /> cao hơn nhóm lúa nếp (15%/13%).<br /> Đánh giá tập đoàn theo chất lượng gạo<br /> Độ bạc bụng hạt gạo<br /> Hiện tượng bạc bụng được quyết định bởi<br /> giống và ngoại cảnh. Nói chung bạc bụng là<br /> do sự chín chưa hoàn toàn của nội nhũ. Hiện<br /> tượng đục của hạt gạo nếp là do bản thân cấu<br /> trúc hạt tinh bột. sự vắng mặt của các phân tử<br /> amylose ở lúa nếp làm hạt tinh bột còn khe hở<br /> trúc hạt tinh bột. Vì vậy người ta chỉ xét độ<br /> bạc bụng ở nhóm lúa tẻ. Độ bạc bụng của nội<br /> nhũ một phần do yếu tố di truyền nhưng điều<br /> kiện môi trường mà chủ yếu là nhiệt độ sau<br /> khi lúa trỗ cũng ảnh hưởng đến đặc tính này.<br /> Kết quả đánh giá đối với 98 nguồn gen lúa tẻ<br /> được trình bày ở bảng 4.<br /> <br /> Bảng 3. Phân loại các loài phụ của các giống lúa<br /> TT<br /> <br /> Loài phụ<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> <br /> Japonica<br /> Indica<br /> <br /> Tổng số giống<br /> Số lượng<br /> Tỷ lệ (%)<br /> 158<br /> 70.9<br /> 65<br /> 29.1<br /> 223<br /> 100.0<br /> <br /> Nếp<br /> Số lượng<br /> 95<br /> 30<br /> 125<br /> <br /> Tẻ<br /> Tỷ lệ (%)<br /> 76.0<br /> 24.0<br /> 100.0<br /> <br /> Số lượng<br /> 64<br /> 34<br /> 98<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> 65.3<br /> 34.7<br /> 100.0<br /> <br /> Bảng 4. Độ bạc bụng của các giống lúa tẻ<br /> Điểm<br /> 0<br /> 1<br /> 5<br /> 9<br /> <br /> Mức độ bạc bụng<br /> Không<br /> Ít<br /> Trung bình<br /> Nhiều<br /> Tổng số<br /> <br /> Số lượng<br /> 55<br /> 34<br /> 8<br /> 1<br /> 98<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 56.1<br /> 34.7<br /> 8.2<br /> 1.0<br /> 100.0<br /> <br /> 137<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Đức Thạnh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Qua kết quả phân tích chúng tôi thấy trong<br /> tổng số 98 giống lúa tẻ được đánh giá thì số<br /> lượng giống không bạc bụng và bạc bụng rất<br /> ít chiếm tỷ lệ rất cao. Có 56,1% không bạc<br /> bụng, ở điểm 1 bạc bụng ít có 34,7%, trong<br /> khi đó số lượng giống có độ bạc bụng nhiều<br /> chỉ chiếm có 1% và số lượng giống có độ bạc<br /> bụng trung bình chiếm 8,2%. Điều này cho<br /> thấy nếu chỉ xét riêng ở chỉ tiêu này thì nguồn<br /> gen lúa tẻ trong tập đoàn có được đặc tính tốt<br /> đó là độ bạc bụng rất thấp và thậm chí là<br /> không bạc bụng phù hợp với thị hiếu của<br /> người tiêu dùng. Ngoài sự phù hợp với thị<br /> hiếu của người tiêu dùng thì đặc tính này<br /> cũng ảnh hưởng rất lớn đến kỹ nghệ xay xát.<br /> Sự phân bố vết đục trong hạt gạo cũng ảnh<br /> hưởng lớn đến kỹ nghệ này. Có lợi nhất là khi<br /> vết đục nằm về một bên, những giống có vết<br /> đục nằm ở tâm nội nhũ hay bị vỡ khi xay xát.<br /> Nhiệt độ hóa hồ<br /> Nhiệt độ hóa hồ của tinh bột gạo là nhiệt độ<br /> mà khi lên đến đó nước được hấp thụ và hạt<br /> tinh bột phồng lên đồng thời dạng tinh thể<br /> biến mất. Nhiệt độ hóa hồ của các mẫu giống<br /> được xác định thông qua mức độ phân hủy<br /> trong dung dịch KOH. Mức độ phân hủy<br /> trong dung dịch KOH tỷ lệ nghịch với nhiệt<br /> độ hóa hồ của tinh bột, điều này có nghĩa là<br /> những giống có độ phân hủy kiềm cao thì<br /> nhiệt độ hóa hồ thấp và ngược lại. Kết quả<br /> đánh giá mức độ phân hủy trong dung dịch<br /> kiềm được trình bày ở bảng 5.<br /> Dựa trên kết quả này cho thấy nếu xét ở mức<br /> độ tổng thể mẫu nghiên cứu thì nhóm có độ<br /> phân hủy kiềm trung bình là nhiều nhất chiếm<br /> 82,1%, trong khi đó nhóm có độ phân hủy<br /> kiềm thấp không có, nhóm có độ phân hủy<br /> kiềm cao là 17,9%. Nếu đánh giá ở mức độ<br /> nhóm lúa nếp, tẻ thì có sự khác biệt nhỏ.<br /> Nhóm lúa nếp có độ phân hủy trong kiềm ở<br /> <br /> 81(05): 135 - 139<br /> <br /> mức trung bình cao hơn lúa tẻ 84,0/79,6% và<br /> ngược lại nhóm lúa tẻ có độ phân hủy trong<br /> kiềm ở mức cao lớn hơn nhóm lúa nếp<br /> 20,4/16,0%.<br /> KẾT LUẬN<br /> Nguồn gen lúa cạn ngày một suy giảm, hiện<br /> tại các giống lúa cạn còn được đồng bào các<br /> dân tộc thiểu số trồng ở các vùng núi cao và<br /> mật độ dân số thưa. Đã thu thập được 284<br /> giống lúa cạn tại 63 xã thuộc 32 huyện của 12<br /> tỉnh. Tỷ lệ giống lúa nếp nhiều hơn lúa cạn và<br /> tại các tỉnh tỷ lệ lúa nếp cũng cao hơn lúa tẻ.<br /> Tập đoàn giống lúa có loài phụ Japonica<br /> nhiều hợn Indica. Về chất lượng gạo: các<br /> giống lúa có tỷ lệ bạc bụng thấp, số giống lúa<br /> không bạc bụng và bạc bụng ít chiếm tỷ lệ<br /> cao, số giống bạc bụng nhiều có tỷ lệ không<br /> đáng kể. Nhóm giống có độ phân hủy trong<br /> kiềm chiếm tỷ lệ cao nhóm có độ phân hủy<br /> trong kiềm cao chiếm tỷ lệ thấp.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. Bộ Khoa học – Công nghệ - Môi trường Quyết định 2117/1997/QĐ-BKHCNMT ngày<br /> 30/12/1997, Quy chế về quản lý bảo tồn nguồn gen<br /> thực vật, động vật và vi sinh vật.<br /> [2]. Cần quan tâm đến công tác bảo tồn nguồn<br /> gen động thực vật, 2005/Số 6/Thành tựu khoa học<br /> và công nghệ:-Tri thức và phát triển.<br /> [3]. IRRI (1996), Standard Evaluation System for<br /> rice.<br /> [4]. Nguyễn Hữu Nghĩa, Lưu Ngọc Trình (2000),<br /> “Sử dụng bền vững tài nguyên di truyền lúa trong<br /> chọn tạo giống mới và trong sản xuất”, Báo cáo<br /> tại Hội nghị bảo tồn in-situ TNDTTV phục vụ cho<br /> mục tiêu lương thực và nông nghiệp, Hà Nội 21 –<br /> 23/3/2000.<br /> 5. OK , HI (1958), Intervariental variation and<br /> classification of cultivated rice”, Ind J Genet, and<br /> Pit Breed.<br /> <br /> Bảng 5. Độ phân hủy trong kiềm của các giống lúa<br /> TT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> <br /> Mức độ phân hủy<br /> trong kiềm<br /> Thấp<br /> Trung bình<br /> Cao<br /> Tổng số<br /> <br /> Tổng thể mẫu<br /> Số<br /> Tỷ lệ %<br /> lượng<br /> 0<br /> 0.0<br /> 183<br /> 82.1<br /> 40<br /> 17.9<br /> 223<br /> 100.0<br /> <br /> Nhóm lúa Nếp<br /> Số<br /> Tỷ lệ %<br /> lượng<br /> 0<br /> 0.0<br /> 105<br /> 84.0<br /> 20<br /> 16.0<br /> 125<br /> 100.0<br /> <br /> Nhóm lúa Tẻ<br /> Số<br /> Tỷ lệ %<br /> lượng<br /> 0<br /> 0.0<br /> 78<br /> 79.6<br /> 20<br /> 20.4<br /> 98<br /> 100.0<br /> <br /> 138<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Đức Thạnh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 81(05): 135 - 139<br /> <br /> SUMMARY<br /> RESULTS OF A COLLECTION AND EVALUATION OF UPLAND RICE<br /> GENETIC RESOURCE IN SOME MOUNTAINOUS PROVINCES OF<br /> NORTHERN VIET NAM<br /> Nguyen Duc Thanh*<br /> College of Agriculture and Forestry - TNU<br /> <br /> In the study, 284 samples of rice varieties in 63 communes of 32 districts in 12 northern<br /> mountainous provinces were collected. A large number of upland rice verieties were collected in<br /> Ha Giang with 69 samples, Bac Kan 57 samples and Cao Bang 54 samples. On the basis of the<br /> names, morphological characteristics of these varieties, some of the overlapse varieties collected<br /> from other places were removed.Finally 223 different varieties were collected and evaluated.The<br /> percentage of the glutious rice was the highest, making up 59.5%, the ordinary rice accounted for<br /> 40.5% of the total rice varieties collected. In the provinces invested, the percentage of glutious rice<br /> was higher than that of the ordinary rice<br /> Japonica subspecies had larger proportion with 70.9%, Indica subspecies accounted for only<br /> 29.1%. In Japonica rice species, the rate of glutious rice group had higher amount and percentage<br /> than that of the ordinary rice and vice versa. With regard to quality of rice, 56.1% weren’t chalky.<br /> At point one 34.7% were chalky.The varieties which were more chalky accounted only for 1% and<br /> the varieties which had average amount of chalkiness accouted for 8.2%. The groups having<br /> average alkaline decomposition. made up the highest percentage: 82.1%, There were no groups<br /> with low alkaline decomposition.The group with high alkaline decomposition accounted for 17.9%<br /> Key words: Upland rice, Rice subspecies, Rice quality<br /> <br /> *<br /> <br /> Tel: 0989153954<br /> <br /> 139<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br />