Khảo sát tình hình điều trị HIV/AIDS tại Trung tâm Y tế quận 1 Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2006-2018

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> <br /> KHẢO SÁT TÌNH HÌNH ĐIỀU TRỊ HIV/AIDS TẠI TRUNG TÂM Y TẾ<br /> QUẬN 1 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN 2006-2018<br /> Nguyễn Thị Phương Thảo*, Đỗ Thị Thu Hà**, Lê Văn Thể**, Trần Thị Ngọc Vân***,<br /> Hoàng Thy Nhạc Vũ*<br /> <br /> TÓMTẮT<br /> Mở đầu: HIV/AIDS hiện nay vẫn đang là một trong những vấn đề về sức khỏe cộng đồng được<br /> nhiều nước quan tâm.<br /> Mục tiêu: Nghiên cứu thực hiện nhằm khảo sát thực trạng điều trị HIV/AIDS tại Trung tâm Y tế<br /> quận 1 Thành phố Hồ Chí Minh (YTQ1HCM) giai đoạn 2006-2018.<br /> Đối tượng - Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang, thực hiện thông qua việc<br /> hồi cứu dữ liệu liên quan đến việc điều trị HIV/AIDS của người bệnh ≥ 18 tuổi và thuộc chương trình<br /> PEPFAR tại Trung tâm YTQ1HCM.<br /> Kết quả: Trong giai đoạn từ năm 2006 đến 2018, có 1189 người điều trị HIV/AIDS tại Trung<br /> tâm YTQ1HCM, trong đó có 980 được đưa vào nghiên cứu. Độ tuổi trung bình của mẫu nghiên cứu<br /> là 38,7±8,3 tuổi; trong đó nam giới chiếm 69,2%. Mẫu nghiên cứu có 3 yếu tố nguy cơ chính của việc<br /> lây nhiễm HIV được ghi nhận là quan hệ khác giới (42,7%), tiêm chích ma túy (37,4%), quan hệ đồng<br /> tính nam (12,7%). Lượng tế bào CD4 ban đầu trung bình là 284,2±237,5 tế bào/mm3. Có 8,7% người<br /> bệnh đã điều trị HIV/AIDS tại Trung tâm YTQ1HCM 12 năm. Trong giai đoạn 2006-2018, có 2<br /> nhóm phác đồ thuốc kháng retrovirus chính được sử dụng để điều trị ban đầu, trong đó thông dụng<br /> nhất là nhóm phác đồ TDF/ZDV+3TC+EFV/NVP chiếm 78,9%.<br /> Kết luận: Kết quả nghiên cứu cung cấp thông tin tổng quát về tình hình điều trị HIV/AIDS cho<br /> người bệnh điều trị tại Trung tâm YTQ1HCM trong khoảng thời gian dài. Kết quả thu được khá đầy<br /> đủ, tạo tiền đề cho các phân tích chuyên sâu về tình hình điều trị HIV/AIDS tại Trung tâm<br /> YTQ1HCM nói riêng và tại Việt Nam nói chung.<br /> Từ khoá: HIV/AIDS, CD4, thuốc kháng retrovirus, Trung tâm Y tế Quận 1 Thành phố Hồ Chí<br /> Minh.<br /> ABSTRACT<br /> SURVEY ON HIV/AIDS TREATMENT AT THE MEDICAL CENTER OF DISTRICT 1<br /> IN HO CHI MINH CITY FOR THE PERIOD OF 2006-2018<br /> Nguyen Thi Phuong Thao, Do Thi Thu Ha, Le Van The, Tran Thi Ngoc Van, Hoang Thy Nhac Vu<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 - No 2- 2019: 382 – 388<br /> <br /> Background: HIV/AIDS is a public health concern in the world.<br /> Objectives: To investigate the HIV/AIDS treatment circumstance at the Medical Center of District 1<br /> in Ho Chi Minh City from 2006 to 2018.<br /> <br /> *Khoa Dược, Đại học Y Dược Thành phố Hồ CHí Minh<br /> **<br /> Trung Tâm Y tế Quận 1 Thành phố Hồ Chí Minh<br /> ***<br /> Khoa Dược, Trường Cao đẳng Y tế Quảng Nam<br /> Tác giả liên lạc: PGS. TS. Hoàng Thy Nhạc Vũ ĐT: 0913.110.200 Email:<br />    hoangthynhacvu@ump.edu.vn<br /> 382 Chuyên Đề Dược<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Methods: The descriptive cross-sectional study was conducted on the retrospective data of HIV/AIDS<br /> treatment for patients aged ≥18 years old and participated in the PEPFAR program at Medical Center of<br /> District 1 in Ho Chi Minh City.<br /> Results: There was a total of 1189 patients receiving HIV/AIDS treatment at the Medical Center of<br /> District 1 in Ho Chi Minh City from 2006 to 2018. 980 subjects met the include-exclude criteria of the<br /> study. The sample mean age was 38.7±8.3 years old. 69.2% were male. The study sample included 3 types of<br /> people at risk for HIV infection: people who had sexual intercourse (42.7%), injecting drug user (37.4%),<br /> and men who had sex with men (12.7%). The average CD4 count observed for patients at the time of the<br /> first positive test was 284.2±237.5 cells/mm3. The study showed there were patients receiving HIV/AIDS<br /> treatment at the Medical Center of District 1 in Ho Chi Minh City for a period of 12 years, at the ratio of<br /> 8.7%. In the 2006-2018 period, 2 groups of drug therapy were applied for initial treatment, in which<br /> TDF/ZDV+3TC+EFV/NVP were used the most commonly, at the ratio of 78.9%.<br /> Conclusion: The study provided an overview of the HIV/AIDS treatment circumstance at the Medical<br /> Center of District 1 in Ho Chi Minh City during a long period of time. This information is the basis to<br /> conduct future in-depth research at the Medical Center of District 1 in Ho Chi Minh City in particular and<br /> in Vietnam in general.<br /> Key words: HIV/AIDS, CD4, anti-retrovirus drug, Medical Center of District 1 in Ho Chi Minh City<br /> ĐẶTVẤNĐỀ trị cho người bệnh HIV/AIDS và giúp hạn<br /> chế lây lan HIV/AIDS cho cộng đồng. Trong<br /> Kể từ ca nhiễm HIV/AIDS đầu tiên vào<br /> quá trình tham gia PEPFAR, Trung tâm<br /> năm 1981, hiện nay HIV/AIDS vẫn đang là<br /> YTQ1HCM đã có những khảo sát định kỳ về<br /> một trong những vấn đề về sức khỏe cộng<br /> tình hình chăm sóc và điều trị HIV/AIDS.<br /> đồng được nhiều nước quan tâm. Theo thống<br /> Tuy nhiên, kết quả của các khảo sát này<br /> kê của Tổ chức Y tế thế giới, tính đến cuối năm<br /> chưa được công bố trên các tạp chí chuyên<br /> 2016, trên thế giới có 36,7 triệu người nhiễm<br /> ngành, đồng thời kết quả chỉ mô tả thực<br /> HIV/AIDS còn sống(13). Tại Việt Nam, tính đến<br /> trạng cho từng giai đoạn ngắn. Thông tin về<br /> năm 2017, số người nhiễm HIV/AIDS còn sống<br /> tình hình điều trị HIV/AIDS trong thời gian<br /> là 209,45 nghìn người, số người tử vong là<br /> dài sẽ giúp các nhà quản lý y tế có những<br /> 94,62 nghìn người(9).<br /> đánh giá đầy đủ về việc hoạt động khám<br /> Từ năm 2004, Việt Nam đã nhận hỗ trợ<br /> chữa bệnh của cơ sở y tế cũng như hiệu quả<br /> của Kế hoạch cứu trợ khẩn cấp của Tổng<br /> của các chương trình hỗ trợ điều trị.<br /> thống Hoa Kỳ về phòng chống HIV/AIDS<br /> Nghiên cứu được thực hiện nhằm khảo sát<br /> (PEPFAR) áp dụng cho một số trung tâm<br /> thực trạng điều trị HIV/AIDS tại Trung tâm<br /> điều trị, trong đó có Trung tâm Y tế Quận 1<br /> YTQ1HCM giai đoạn 2006-2018.<br /> Thành phố Hồ Chí Minh (YTQ1HCM).<br /> Thông qua chương trình PEPFAR, người ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> bệnh HIV/AIDS có nhiều cơ hội tiếp cận với Thiết kế nghiên cứu<br /> các chương trình chăm sóc, điều trị, cũng Nghiên cứu mô tả cắt ngang, thực hiện<br /> như được sử dụng thuốc kháng retrovirus, thông qua hồi cứu dữ liệu liên quan đến việc<br /> nhờ đó nâng cao chất lượng chăm sóc, điều điều trị HIV/AIDS của toàn bộ người bệnh từ<br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Dược 383<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> <br /> 18 tuổi trở lên tại Trung tâm YTQ1HCM, thuộc kiểm ANOVA. Dữ liệu được phân tích bằng<br /> chương trình PEPFAR. Nghiên cứu loại trừ phần mềm thống kê R (phiên bản 3.1.3).<br /> những trường hợp là phụ nữ mang thai, người KẾT QUẢ<br /> bệnh không có đầy đủ dữ liệu về chỉ số CD4 Mẫu nghiên cứu gồm 980 người bệnh có<br /> hoặc dữ liệu sử dụng thuốc kháng retrovirus. độ tuổi trung bình là 38,7±8,3 tuổi, trong đó<br /> Trong 1189 người bệnh điều trị HIV/AIDS tại người bệnh nhỏ nhất là 19 tuổi và lớn nhất<br /> Trung tâm YTQ1HCM giai đoạn 2006-2018, có là 68 tuổi. Nam giới chiếm 69,2%, người<br /> 980 người thỏa mãn các tiêu chí nghiên cứu và bệnh có Bảo hiểm Y tế chiếm 85%, người<br /> được đưa vào phân tích. Các dữ liệu được sử bệnh đến từ các tỉnh lân cận chiếm 17,2%. Tỉ<br /> dụng để mô tả tình hình điều trị HIV/AIDS lệ các yếu tố nguy cơ trong mẫu nghiên cứu<br /> cho người bệnh được phân loại thành hai lần lượt là quan hệ khác giới (42,7%), tiêm<br /> nhóm biến số, bao gồm nhóm biến số về đặc chích ma túy (37,4%), quan hệ đồng tính<br /> điểm của người bệnh (tuổi, giới tính, nơi cư nam (12,7%). Thời gian trung bình người<br /> trú, việc tham gia Bảo hiểm Y tế, yếu tố nguy bệnh đã điều trị HIV/AIDS tại Trung tâm<br /> <br /> cơ lây nhiễm HIV/AIDS), và nhóm biến số về YTQ1HCM của mẫu nghiên cứu là 6,2±3,7<br /> năm, trong đó 29,2% người bệnh điều trị<br /> quá trình điều trị bệnh (mức CD4, thời gian<br /> HIV/AIDS từ 10 năm trở lên và có 85 người<br /> điều trị, phác đồ ban đầu).<br /> đã điều trị liên tục 12 năm từ 2006 đến 2018.<br /> Thống kê và xử lý dữ liệu<br /> Giá trị trung bình của lượng tế bào CD4 khi<br /> Dữ liệu nghiên cứu được trích xuất từ<br /> bắt đầu điều trị tại Trung tâm YTQ1HCM<br /> phần mềm quản lý người bệnh và hồ sơ<br /> của mẫu nghiên cứu là 284,2±237,5 tế<br /> bệnh án của người bệnh lưu tại Trung tâm<br /> bào/mm3. Tỉ lệ của người bệnh có CD4