Khóa luận tốt nghiệp: Thực trạng và triển vọng phát triển của dịch vụ EMS của tổng công ty Bưu chính

TRƯỜNG ĐẠI H ỌC NGOẠI T H Ư Ơ NG HÀ N ỘI KHOA KINH TỂ NGOẠI T H Ư Ơ NG

KHOA LUẬSr TỐT NGHIỆP

Đề tài:

THỰC TRẠNG VÀ TRỂN VỌNG PHÁT TRÊN CỦA DỊCH vụ EMS

CỦA TỔNG C Ô NG TY B ưu CHÍNH - VIỄN T H Ô NG V ỆT NAM

: ĐINH THỊ VAN HÀ

Giáo viên hướng dẫn : Th.s. LÊ THỊ THU THỦY Sinh viên thực hiện Lớp

: ANH 14 - K41

T H U- VIỀN

•-• oa - oe

Hà Nôi - 2006

Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo của Trường đại học Ngoại Thương đặc biệt là cô giáo Ths. Lê Thị Thu Thúy đã hướng dẫn, giúp đỡ em

tận tình để em hoàn thành được bài khoa luận tốt

nghiệp này.

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU CHƯƠNG ì: TỔNG QUAN VỀ DỊCH vụ Bưu CHÍNH

ì. Khái niệm dịch vụ bưu chính: 6

/. Khái niệm dịch vụ bưu chính: ố 7 2. Các loại hình dịch vụ bìm chính: li 3. Vai trò của dịch vụ bưu chính:

12 3.1 Bưu chính và các luồng vận động của nền kinh tế: li 3.2 Giảm chi phí và thúc đẩy cạnh tranh: 3.3 Bưu chính liên kết người dân với các doanh nghiệp qua các hoạt động thương mại: 13 3.4 Bưu chính và những ảnh hưởng của nó tới sự phát triển viấn thông: . 13 3.5 Bưu chính như một cơ sở hạ tầng tài chính:

n. Môi trường kinh doanh bưu chính:

14 15 ỉ. Khái niệm và đặc điểm của mói trường kinh doanh bưu chính: 15 1.1 Khái niệm: 15 1.2 Đặc điểm của môi trường kinh doanh bưu chính: 16 ĩ. Môi trường vĩ mô: ló 2.1 Môi trường chính trị - pháp luật: 17 18

ra. Dịch vụ EMS:

2.2 Môi trường văn hoa - xã hội: 2.3 Môi trường kinh tế 19 2.4 Mòi trưởng công nghệ: 20 2.5 Môi trường vật chất: 21 3. Môi trường vi mô: 21 3.1 Khách hàng: 21 3.2 N hà cung cấp 22 3.3 Các đối thủ cạnh tranh: 22 3.4 Các doanh nghiệp m ới gia nhập ngành:

23 23 23 25 Ì. Khái niệm dịch vụ EMS: 2. Đặc điếm của dịch vụ EMS: 3. Những yếu tô ảnh hưởng đến hoạt động của dịch Vít EMS: 27 27

3. Ì Môi trường pháp lý: 3.2 Điều kiện kinh tế: 28 3.3 Môi trường khoa học - công nghệ: 28 3.4 Môi trường cạnh tranh: 29

3.5 Cơ sở hạ tầng của xã hội: 29

CHƯƠNG li: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ EMS CỦA TCT Bưu CHÍNH - VIỄN THÔNG VIỆT NAM (VNPT) ì. Giới thiệu chung về Tổng công ty:

Ì. Giới thiệu chung về VNPT: 31

Ì. Điểu kiện kinh tế: 35

2. Môi trường pháp luật:

3. Môi trường khoa học - công nghệ:

4. Cơ sở hạ tầng của xã hội:

5. Môi trường cạnh tranh:

1.1 Cơ cấu tổ chức và chức nâng nhiệm vụ của VNPT: 31 1.2 Các đơn vị thành viên của V N PT tham gia tổ chức, kinh doanh, khai thác dịch vụ EMS: 34 n. Những yếu tô ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ EMS ở Việt Nam.. 35

in. Tình hình hoạt động kinh doanh dịch vụ EMS của VNPT:

Ì. Đánh giá tổng quát kết quả hoạt động kinh doanh dịch vụ EMS của 40 \ NÍT 41

Ì. Ì sản lưống và doanh thu: Ì .2 Tỷ trọng doanh thu EMS trong tổng doanh thu bưu chính của 45

2. Đánh giá chi tiết vẽ tình hình kinh doanh dịch vụ EMS của VNPT: ...51

V N PT Ì .3 Sản lưống và doanh thu dịch vụ EMS quốc tế (1996-2005): 48 1.4 Thị phan của VNPT: '. 51

3. Những t n tại và nguyên nhăn:

2.1 Sản phẩm: 51 2.2 Chất lưống: 53 2.3 Mạng lưới phân phối dịch vụ EMS: 57 2.4 Giá cá dịch vụ: 58 2.5 Chính sách bổi thường: 62 2.6 Cơ cấu khách hàng: 63

64 3. Ì Thị phần E MS quốc tế còn thấp: 3.2 Quy định tối đa về trọng lưống là không hốp lý, chưa đáp ứng đưốc 65 yêu cầu đa dạng của khách hàng: 3.3 Chưa đảm bảo đưốc tiêu chí thời gian cũng như độ chính xác, an toàn của bưu gửi: 66

Chất lượng phục vụ, chàm sóc khách hàng còn quá k ém 67 3.4 3.5 Chưa chú trọng đến khâu quảng cáo, tiếp thị 68

CHƯƠNG IU: TRIỂN VỌNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ EMS CỦA VNPT

ì. Chiên lược phát triển dịch vụ E M S: 70

Ì. Chiến lược phát triển trong lĩnh vực bưu chính của Nhà nước đến 2010 và định hướng 2020: 70 2. Chiến lược tổng thể phát triển kinh doanh dịch vụ EMS 2006-2010 của VNPT: 71 l i. M ục tiêu phát triển dịch vụ E MS của V N P T: 72 /. Mục tiêu tổng quát: 72 2. Mục tiêu cụ thể: 73 HI. Những cơ hội và thách thức trong môi trường kinh doanh của V N P T: 74 /. Những thuận lợi trong môi trường kinh doanh của VNPT: 74 2. Những khó khăn trong mói trường kinh doanh của VNPT: 75 IV. Những giải pháp để phát triển dịch vụ E MS của V N P T: 76 ỉ. Những giải pháp vĩ mô: 76 Ì. Ì Hoàn thiện cơ chế chính sách quản lý: 76

1.2 H uy động và sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư cho bưu chính: 78 1.3 Hợp tác quốc tế 78 2. Các giải pháp vi mô: 79 79 2. Ì Đầu tư nâng cao cơ sở vật chất kỹ thuật: 2.2 Nghiên cứu và đưa ra nhiều gói dịch vụ m ỉi thoa m ãn nhu cầu đa 80 81 dạng của khách hàng: 2.3 Điều chỉnh về giá cưỉc: 82 2.4 Hoàn thiện chính sách dịch vụ khách hàng 2.5 Tăng cường đào tạo đội ngũ nhãn viên 82

KẾT LU N CHUNG

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

LỜI MỞ ĐẦU

ì. Tính cấp t h i ết c ủa đề tài:

Đả ng và N hà nước ta đã xác định nền kinh tế nước ta là nền k i nh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Điều này mở ra cơ h ội cho nhiều ngành nghề kinh doanh m ới ra đời và phát triển, trong số đó phải kể đến dịch vụ chuyển phát nhanh của Tổng cõng ty Bùn chính Việt Nam (hay còn gọi là dịch vụ EMS). Từ k hi m ới ra đời dịch vụ EMS đã phải cạnh tranh với các dịch vụ chuyển phát nhanh của rất nhiều đối thủ cạnh tranh khác cả trong và ngoài nước. Môi trường cạnh tranh gay gợt đem lại nhiều khó khăn cho Tổng công ty. Đạc biệt là k hi Nhà nước ta chủ trương phá vỡ độc quyền, cho phép tất cả các thành phần kinh tế được tham gia kinh doanh trong lĩnh vực dịch vụ này thì số lượng các đối thủ cạnh tranh của V N PT ngày càng tăng đặt ra rất nhiều thách thức cho Tổng công ty. Từ k hi ra đời dịch vụ EMS đã ngày càng được mở rộng. Tuy nhiên quá trình tăng trưởng và phát triển của dịch vụ EMS còn nhiều bất cập: thị phần quốc tế chưa cao, chất lượng dịch vụ thấp, chưa có chính sách chăm sóc khách hàng hiệu quả... Nguyên nhân một phần là do nhận thức kinh doanh của các nhân viên, họ vẫn còn mang nặng tư tướng bao cấp, ý l ạ i, chưa năng động, nhiệt tình và có trách nhiệm trong công việc. Hơn thế nữa Tổng công ty đã và đang thực hiện chiến lược tách Bưu chính ra khỏi V i ễn thông trong bối cảnh đất nước ta đã hoàn thành t hủ tục gia nhập Tố chức thương mại thế giới (WTO), điều này cũng sẽ gây rất nhiều khó khăn cho Bưu chính - lĩnh vực từ trước đến nay vốn chỉ đặt mục tiêu phục vụ lên trước hết. Đó là những lý do tôi chọn đề tài: "Thực trạng và triển vọng phát triển của dịch vụ EMS của Tổng công ty Bưu chính - V i ễn thông V i ệt Nam" để

nghiên cứu.

n. Mục đích nghiên cứu:

- Về lí luận: góp phần hoàn thiện lí luận về môi trường k i nh doanh dịch vụ bưu chính nói chung và dịch vụ E MS nói riêng. - Về thực tiễn: đánh giá đúng thực trạng của dịch vụ E MS và đề xuất

các giải pháp phát triển cho VNPT.

in. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

IV. Phương pháp nghiên cứu:

- Đối tượng nghiên cứu: dịch vụ E MS của VNPT. - Phạm vi nghiên cứu: thực trạng của dịch vụ EMS của V N PT tử 1996-2005 và triển vọng phát triển của dịch vụ trong tương lai.

V. Kết cấu của đề tài:

Đề tài áp dụng các phương pháp nghiên cứu như: phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp thống kê, phương pháp so sánh, xử lý số liệu bằng m áy tính (excel).

Chương ì: Tổng quan về dịch vụ bưu chính Chương li: Thực trạng hoạt động kinh doanh dịch vụ EMS của Tổng công ty Bùn chính - V i ễn thông Việt Nam. Chương HI: Triển vọng và các giải pháp phát triển dịch vụ EMS của Tổng công ty Bưu chính - V i ễn thông Việt Nam.

5 CHƯƠNG ì: TỔNG QUAN VỀ DỊCH vụ Bưu CHÍNH

ì. Khái n i ệm dịch vụ bưu chính:

1. Khái niêm đích vu bưu chính:

Để hiểu thế nào là dịch vụ bưu chính trước hết tìm hiểu xem thế nào được gọi là dịch vụ.

"Dịch vụ là biện pháp hay lợi ích mà một bẽn có thể cung cấp cho bên

kia và chủ yếu là không sở thấy được và không thể dẫn đến chiếm đoạt một

cái gì đó. Việc thực hiện dịch vụ có thể có và cũng có thể không liên quan đến

hàng hoa dưới dạng vật chất của nó "' Theo Pháp lệnh bưu chính - viễn thông đã được Uy ban Thường vụ Quốc hội Nước Cộng hoa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoa X thông qua ngày 25/5/2002, "Dịch vụ bưu chính " được hiểu là dịch vụ nhận gửi, chuyển, phát bưu phẩm, bưu kiện thông qua mạng bùn chính công cộng. Theo điều 14 của Pháp lệnh bưu chính - viễn thông, mạng bưu chính công cộng được hiểu là: l.^ấạnl} bưu chính công cộng được xây dựng, quản lý và phát triển theo

chiến lược, quy hoạch, kế hoạch do cơ quan nhà nước thấm quyền phê duyệt.

2.(Mạngj5iru chính công cộng bao gồm các trung tâm đầu mối, bưu cục, điểm phục vụ, thùng thư công cộng được kết n ối v ới nhau bằng các tuyến đường thư.

3. Các bưu cục, điểm phục vụ, thùng thư công cộng được ưu tiên đặt tại các nhà ga, bến xe, cảng biển, cảng hàng không, của khẩu, khu dân cư và các địa điếm công cộng khác để phục vụ nhu cầu của người sử dụng.

1 Giáo trình Marketing căn bản của Philipkoper n ăm 1999. N XB Thống kẽ Hà N ội

4. Các cõng trình thuộc mạng bưu chính công cộng là một bộ phận quan trọng của kết cấu hạ tầng phải có trong quy hoạch, thiết kế tổng thế xây dựng các k hu đô thị, k hu dân cư, k hu công nghiệp, khu chế xuất, k hu kinh tế m ới và

các công trình công cộng khác để đảm bảo tính thống nhất, đổng bộ trong đầu

tư xây dựng và thuận tiện cho việc cung cấp, sử dụng dịch vụ.

Theo điều 15 của Pháp lệnh dịch vụ bưu chính bao gồm:

1. Dịch vụ bưu chính cơ bản là dịch vụ nhận gửi, chuyển và phát bưu

phẩm, bưu kiện thông qua mọng bưu chính công cộng.

Bưu phẩm bao gồm thư (trừ thư do doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ

chuyển phát thư thực hiện), bưu thiếp, gói nhỏ, gói ấn phẩm, học phẩm dùng

cho người mù được gửi qua mọng bưu chính công cộng.

Bưu kiện bao gồm vật phẩm, hàng hoa được đóng gói có khối lượng

không quá năm mươi kilôgam (50kg) được gửi qua mọng bưu chính công

cộng.

2. Dịch vụ bưu chính cộng thêm là dịch vụ được cung cấp thêm vào dịch

vụ bưu chính cơ bản để đáp ứng yêu cầu cao hơn về chất lượng cùa người sử

dụng.

2. Các loai hình dịch vu bưu chính:

• Dịch vụ bưu phẩm EMS:

Là dịch vụ chuyển phát nhanh, thư, tài liệu, hàng hoa, quà tặng trong

nước và quốc tế theo chỉ tiêu thời gian toàn trình đã thông báo. Chuyển phát

thư, báo chí, hàng hoa bưu phẩm với phương thức nhận chuyển và phát thuận

tiện đến địa chỉ của khách hàng.

• Dịch vụ bìm phẩm, bưu kiện:

Dịch vụ bưu phẩm, bưu kiện bao gồm những loọi sau:

Bìm phẩm:

V Thư

s Bưu thiếp

s Ân phẩm gói nhỏ

•S Học phẩm người mù

Bìm kiện trong nước

G i ới hạn k h ối lượng là 5kg trong cả nước. Đối với các bưu kiện trao đổi giữa các huyện, thị trấn k h ối lượng t ối đa là lOkg; giữa các tỉnh lỵ, thành phố, k h ối lượng t ối đa là 20kg. Riêng bưu kiện trao đổi giữa các bưu cục thuộc trung tâm tỉnh Lạng Sơn, Bắc Giang, Hà N ộ i, TP Hồ Chí M i nh giới hạn k h ối

Bưu kiện quốc tế

lượng là 31,5 kg.

Bưu phẩm ghi sô

V i ệt Nam có nhẩn bưu kiện đi tất cả các nước, giới hạn k h ối lượng từ 10 kg đến 31,5 kg tuy theo thoa thuẩn với từng nước (có thông báo cụ thể tại các bưu cục).

• Dịch vụ bưu chính uy thác:

Bưu phẩm ghi số được mang số hiệu riêng, có biên lai k hi gửi và được vào sổ sách trong quá trình khai thác vẩn chuyển, phát.

• Dịch vụ điện hoa:

Là dịch vụ khách hàng thoa thuẩn và uy quyền cho Bưu điện thực hiện một phần hay toàn bộ việc chấp nhẩn, điều phối và phân phát vẩt phẩm hàng hoa với các yêu cầu về địa điểm, phương tiện vẩn chuyên, thời gian giao nhẩn và các yêu cầu đặc biệt khác.

• Dịch vụ bưu phẩm không địa chỉ:

Dịch vụ điện hoa đáp ứng nhu cầu của khách hàng muốn gửi điện chúc mừng hoặc điện chia buồn kèm theo hoa, hoặc tiền, hoặc cả vẩt phẩm, hàng hoa (được phép lưu thõng) làm tặng phẩm đến người nhẩn cùng thiếp chúc mừng hoặc chia buồn.

• Dịch vụ cho thuê hộp thư:

Là dịch vụ chuyến phát các bùn phẩm trong đó người gửi không ấn định chi tiết địa chỉ người nhẩn mà chỉ ấn định đối tượng khách hàng và k hu vực phát.

Các hộp thư cá nhân do Bưu điện đóng sẵn đặt tại các bưu cục hoặc tại tầng một các k hu dân cư, các nhà cao tầng để cho thuê. N g ười thuê có chìa khoa riêng chủ động mở hộp thư bất cứ lúc nào (trong g iờ mở cửa của bưu cục nếu đặt ở bưu cục) để lấy bưu phẩm của mình không sợ bổ thất lạc.

- Báo chí xuất bản trong nước:

• Dổch vụ c h u y ển t i ề n: Bưu chính V i ệt Nam có dổch vụ thư chuyển tiền và điện chuyển tiền tới tận tay nguôi nhận trên toàn lãnh thổ V i ệt Nam. T ại các Bùn điện khách hàng chỉ cần điền chi tiết vào phiếu gửi in sẵn và trong thời gian ngắn nhất số tiền của quý khách muốn gửi sẽ đến tay người nhận. Riêng dổch vụ chuyến tiền nhanh đã thực hiện chuyển phát đến thổ xã, huyện thuộc các tỉnh, thành phố trong toàn quốc. • Dổch vụ tiết k i ệm bưu điện: Là hình thức huy động m ọi nguồn tiền nhàn rỗi trong các tầng lớp dân cư được thực hiện trên mạng bưu chính, viễn thông công cộng. • Dổch vụ phát hành báo chí: Do có mạng lưới ở khắp m ọi nơi nên Bưu điện phục vụ việc phát hành báo chí cả hai phương thức đặt dài hạn phát tận nhà và bán lẻ. Dổch vụ này bao gồm:

- Báo chí nước ngoài nhập khẩu:

Cơ sở bưu điện có nhận đặt mua báo chí xuất bản trong nước với hình thức dài hạn Ì năm, 6 tháng, 3 tháng theo yêu cầu của bạn đọc và có trách nhiệm phát báo đến đổa chỉ người nhận.

- Bán lè báo chí:

Bưu điện thông báo danh mục báo chí nước ngoài nhập khẩu và tổ chức nhận đặt mua báo chí với bạn đọc m ỗi năm 2 lần theo thời hạn quy đổnh.

Tại các cơ sở bưu điện có bán báo lẻ ra hàng ngày, báo tuần, các loại tạp chí xuất bản trong nước và một số nước.

• Tem bưu chính Việt Nam:

Tem Bưu chính làm chức năng thanh toán cước phí bưu phẩm và phục vụ người chơi tem. Theo quy định của nhà nước (Pháp lệnh Bưu chính. V i ễn thông) Bộ Bưu chính, V i ễn thông thống nhất quản lý việc sản xuất kinh doanh

• Dịch vụ lưu ký:

tem chơi trong nước và nước ngoài.

• Dịch vụ kho vận:

Là dịch vụ người gửi hoặc nhận có thạ yêu cầu bưu điện nơi đến g iữ lại bưu phẩm, bưu kiện gửi đến cho mình đế chính mình đến bưu điện nhận.

• Dịch vụ Datapost:

Dịch vụ kho vận là dịch vụ bưu điện đáp ứng nhu cầu của khách hàng về vận chuyạn bảo quản, lưu kho và phân phối hàng theo yêu cầu của người gửi đến người nhận ở m ọi điạm trong nưốc hoặc vận chuyên giao nhận quốc tế các lô hàng xuất nhập khẩu và các dịch vụ về lưu kho. phân phối.

• Dịch vụ chuyạn tiền điện tử quốc tè (Monev gram):

Dịch vụ Datapost là dịch vụ lai ghép giữa bưu chính, viễn thông và t in học giúp người gửi có thế gửi một số lượng rất lớn ấn phẩm có nôi dung giống nhau hoặc khác nhau cùng một lúc cho các khách hàng của mình ờ các địa điạm khác nhau. Trung tâm Datapost nhận thông tin từ người gửi dưới dạng dữ liệu r ồi xử lý, in ấn, lồng phong bì và chuyạn phát theo chu trình tự động, khép kín. nhanh chóng đảm bảo an toàn, bí mật thông tin.

• Dịch vụ khai giá:

Là dịch vụ cho phép khách hàng nhận tiền từ thân nhân nước ngoài gửi về một cách nhanh chóng, thuận tiện. N g ười nhận đến các bưu cục trung tâm tỉnh, thành phố có mò dịch vụ chuyạn tiền quốc tế. cung cấp các thông tin cần thiết (do người gửi cung cấp cho người nhận) đạ làm thù tục nhận tiền.

Sừ dụng dịch vụ khai giá, khách hàng được bảo h i ếm bưu phẩm, bưu kiện gửi đi theo giá tự khai được bưu điện chấp nhận. Dịch vụ khai giá ngoài việc

chấp nhận trong nước còn được áp dụng giữa các nước liên quan thoa thuận

• Dịch vụ phát hàng thu tiền COD:

mở dịch vụ này.

3. Vai trò của dịch vu bùn chính:

Dịch vụ phát hàng thu tiền COD là một dịch vụ bùn chính m ới được triển khai trên mạng lưới. V ới dịch vụ này, khách hàng có thể sử dụng k èm với các dịch vụ Bưu chính để uy thác cho Bưu điện thu hộ một khoản tiền của người nhận k hi phát bưu gửi là hàng hoa và chuyển trả khoản tiền đó cho người gửi.

3.1 Bưu chính và các luồng vận động của nền kinh tế:

Nhà nước ta xác định bưu chính là ngành kinh tế, kố thuật, dịch vụ quan trọng thuộc kết cấu hạ tầng của nền kinh tế quốc dân. Bưu chính có vai trò vô cùng to lớn đối với phát triển kinh tế. Những tác động của nó thê hiện ở những mặt sau:

Trong môi trường cạnh tranh hiện nay, các luồng thõng t i n, luồng thanh toán và luồng hàng hoa bao trùm toàn bộ các hoạt động kinh doanh giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng. Công tác bán hàng, nghiên cứu phản ứng của khách hàng, dịch vụ giao phát - là dịch vụ thực hiện các yêu cầu giao phát cụ thể cùa khách hàng (đặt qua giao dịch trực tuyến trên Internet). Tất cả các yêu cầu đó đều cần đến các dịch vụ bưu chính: chuyển phát thư, bưu kiện, vận chuyển, phân phối và giao phát, các hoạt động thanh toán, chuyển tiền quốc tế, tất cả đều được thực hiện qua mạng bưu chính truyền thống và bưu chính điện tử. Các chức năng kinh tế của cơ sở hạ tầng bưu chính biểu hiện qua việc cung cấp các dịch vụ bưu chính tin cậy, hỗ trợ chu trình phát triển kinh tế bao gồm: - Xây dựng m ối quan hệ: đưa khách hàng và các doanh nghiệp lại gần nhau thông qua truyền thòng. T im kiếm và g iữ khách hàng, phát triển m ối quan hệ với khách hàng và tác động tích cực vào quá trình quản lý với chi phí t ối ưu bằng việc cung cấp các dịch vụ bưu chính cơ bản cho các doanh nghiệp.

- Thiết lập thị trường: thông qua công tác Marketing và tìm k i ếm triển vọng

thị trường; bán hàng; cung cấp dịch vụ khách hàng; đặt hàng và mua hàng. ơ

phần đầu của chu trình, Bưu chính cung cấp dịch vụ thư quảng cáo nhằm

3.2 Giảm chi phí và thúc đẩy cạnh tranh:

khuyến khích và trợ giúp họ lựa chọn nhà cung cấp tốt nhất. - Cắt giảm chi phí giao dịch: Các doanh nghiộp có thế tiếp cận được với m ọi đối tượng khách hàng để giới thiộu sản phẩm của mình thông qua các dịch vụ bưu chính v ới cước phí hợp lý được cung cấp một cách phổ cập. - Hoạt động như một kênh phân phối: Bưu chính hỗ trợ các doanh nghiộp vừa và nhỏ bằng cách đưa ra nhiều dịch vụ cho các doanh nghiộp lựa chọn đế tiếp cận đến những vùng nông thôn, và hỗ trợ chính phủ phân phối phúc lợi xã hội cho người dân trên khắp đất nước. - Thoa m ãn đầy đủ nhu cầu của khách hàng: bằng viộc vận chuyển hàng hoa giữa các nước, trợ giúp viộc giảm chi phí và cung cấp kịp thời hàng hoa thông qua hộ thống nhà kho, các kênh phân phối,và cấc dịch vụ đi kèm hàng hoa. - Hoàn thiộn các giao dịch: thư tín có thể được sử dụng trong viộc yêu cầu và chấp nhận thanh toán, phát hành giấy tờ chứng nhận và bảo đảm.

Các công ty sử dụng mạng bưu chính để thiết lập thị trường, đặt hàng, yêu cầu và nhận thanh toán, phân phối hàng hoa. Hiộu quả của các dịch vụ bưu chính làm giảm bớt một số khâu trong hoạt động của doanh nghiộp dẫn tới tăng tốc độ quay vòng vốn do doanh nghiộp đầu tư vào sản xuất. Các công ty lớn có thể lựa chọn nhiều phương thức vận chuyển, thanh toán thì bưu chính là một hạ tầng cơ sở quan trọng hỗ trợ phát triển cho các công ty trong nước hoạt động yếu kém và các doanh nghiộp m ới thành lập. Mạng bưu chính mở ra triển vọng phát triển các cơ hội trên thị trường và tăng hiộu quả hoạt động của các kênh phân phối ờ các nước đang phát triển. Các doanh nghiộp có thể sử dụng bưu chính đế tìm k i ếm những khách hàng mới thông qua dịch vụ thư quảng cáo và mở ra các luồng trao đổi thương mại m ới và trước đó không thể thực hiộn được do cản trở của yếu tố địa lý.

3.3 Bưu chính liên kết người dân với các doanh nghiệp qua các hoạt

động thương mại:

T h êm vào đó bưu chính cùng làm cân bằng những khác biệt giữa các vùng, miền bằng việc mang những dịch vụ tốt hơn đến khách hàng ở nông thôn.

Ả nh hưởng của mạng lưới bưu chính, trong nước và quốc tế, phụ thuộc

3.4 Bưu chính và những ảnh hưởng của nó tới sự phát triển viễn thông:

vào hiệu quả hoạt động của mạng lưới vận chuyển. Thông qua mạng lưới bưu chính, khách hàng và các doanh nghiệp có thể giao dịch ở một mặc độ nhất định. Cơ sở hạ tầng bưu chính có thể liên kết thị trường trong nước và quốc tế, đặc biệt là khi mạng bưu chính đạt tính hiệu quả nhờ quy m ô. Cơ sở hạ tầng bưu chính đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cạnh tranh quốc tế, tạo cho các doanh nghiệp khả năng tiếp cận với thị trường ngoài nước trong quá trình toàn cầu hoa nền kinh tế thế giới. Bưu chính cũng đóng vai trò truyền bá, phổ biến kiến thặc với mục đích phát triển kinh tế. Nhiều khách hàng đến các bưu cục thường xuyên và ngân hàng thế giới đã nhấn mạnh tác động của thị trường và xã hội đến cuộc sống của những người có thu nhập thấp, người tàn tật, dân cư vùng nông thôn phụ thuộc vào việc điều chình luồng thông t in để đảm bảo cuộc sống và tham gia vào các hoạt động kinh tế.

Mạng bưu chính có nhiều triển vọng và được sử dụng như là một phương tiện hữu ích để truy nhập tới các dịch vụ viễn thông và đấy nhanh việc truyền bá sử đụng dịch vụ web cơ bản.

M ột số nước đang phát triển đã xây dựng dự án thúc đẩy sự tiếp cận thõng tin và công nghệ thông tin thông qua mạng lưới phục vụ của bưu chính theo khuyến nghị của UPU. Dự án đầu tiên cung cấp cho khách hàng là những doanh nghiệp nhỏ khả nàng truy nhập những thông t in chù yếu và kỹ thuật truyền thông, như là điện thoại, fax, email và Internet. Dự án thặ hai tập truno

3.5 Bưu chính như một cơ sở hạ tầng tài chính:

vào các thiết bị đầu cuối công cộng, sẽ truyền bá những thông t in của chính phủ và các thông t in thương mại, cung cấp thư điện tử m ột cách dễ dàng chủ yếu ở những k hu vực nông thôn và những vùng có khó khăn. Các thiết bị đầu cuối sẽ dược lắp đật ở các bưu cờc và những điểm công cộng khác.

K hi các dịch vờ thanh toán bưu chính mở ra, một nhóm các dịch vờ gia tăng giá trị cũng được phát triển ví dờ như chuyển khoản và trong một số trường hợp thực hiện các dịch vờ thuần tuy ngân hàng. Có khoảng 45 dịch vờ tiết k i ệm và 38 dịch vờ chuyển tiền qua bùn điện đặt ở các nước đang phát triển và các nước đang trong thời kỳ quá độ. Doanh thu của các dịch vờ này

chiếm một phần quan trọng trong doanh thu của ngành Bưu chính. Ớ một số

khu vực, các dịch vờ tài chính chiếm tới 7 5% tống số giao dịch. Bùn chính ở nhiều nước cung cấp trực tiếp các dịch vờ thanh toán và tiết k i ệm trên một phạm vi rộng, hoạt động như một kênh tín dờng nhỏ đối với những người có thu nhập thấp và nông dân. Quả thực đối với phần lớn dân cư thành phố ở hầu hết các nước có nền kinh tế đang trong thời kỳ quá độ, bưu chính là hệ thống tài chính đầu tiên và thường là một kênh thay thê ổn định và an toàn trong thời kỳ mà hệ thống ngân hàng bị khủng hoảng. Để hỗ trợ cho dịch vờ tài chính phát triển, Tổ chức Liên hợp quốc ( U N) đã triển khai dự án phát triển dịch vờ tiết k i ệm bưu điện bao gồm việc k i ếm tra hoạt động của các hệ thống tiết k i ệm bưu điện với những hỗ trợ về chính sách và thủ tờc thuận l ợi nhất để phát triển. Đối tượng của dự án hướng vào các nước đang phát triển với mờc tiêu gia tăng nguồn tài chính và thiết lập kênh tài chính trong nước, đặc biệt là dịch vờ dành cho k hu vực dân cư có thu nhập thấp hỗ trợ cho vay t hế chấp, tín dờng thành thị và nông thôn, tài chính vi mô và các đối tượng khác.

Dịch vờ tài chính bưu chính chỉ được coi là đáng t in cậy và được quan tâm thích đáng k hi các bưu cờc nhận được sự trợ giúp của người sử dờng dịch vờ. Nếu họ không tin tưởng vào tiến trình phát triển này, dịch vờ tài chính bưu

li. Môi trường kinh doanh bưu chính:

1. Khái niêm và đặc điểm của môi trường kinh doanh bưu chính:

1.1 Khái niệm:

chính không thể tồn tại. Dịch vụ tài chính bưu chính đang phát triển thịnh vượng nhưng ngay lập tức cũng có thế bị suy vong nếu một nhà cung cấp dịch vụ gây mất lòng t in v ới dân chúng. Việc phục vụ của bưu chính không giông như ngân hàng thương mại, bưu chính cho thấy họ có thể phục vụ m ọi tầng lóp dân cư không phân biệt thu nhập, giai cấp với giá cả hợp lý. V ới mạng lưới rộng khỹp, hoạt động thường xuyên và đáng t in cậy, thu hút cấc doanh nghiệp nhỏ, người có thu nhập thấp có ngân quỹ hạn hẹp chuyển tiền, thanh toán hay vay mượn. H i ệu quả của hệ thống tài chính như một cơ sở hạ tầng cơ bản hỗ trợ sự phát triển của kinh tế thị trường là không thể bác bỏ. V ai trò của nhà cung cấp dịch vụ tài chính bưu chính là tạo ra cơ sở hạ tầng cơ bản. Tuy nhiên, cũng phải nhấn mạnh vai trò của nó và khuyến khích phát triển.

M ột doanh nghiệp bưu chính không thể tồn tại khép kín, nó phải có m ối liên hệ thường xuyên với những yếu tố, những lực lượng có liên quan đến sự tồn tại và phát triển của nó (Nhà nước, nhà cung ứng, khách hàng...). Theo quan điểm hệ thống: môi trường là tập hợp các phân hệ, các phân tử, các hệ

thống khác không thuộc hệ thống đang xét nhưng cỏ quan hệ tác động đến hệ

thống. Môi trưởng kinh doanh bưu chính được hiểu là tổng thế các yếu tố, các

nhân tố tác động bên ngoài và bèn trong vận động tương tác lẫn nhau, tác động trực tiếp và gián tiếp đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp bưu chính. Cũng có thể coi môi trường k i nh doanh bưu chính là giới hạn không gian mà ở đó doanh nghiệp bùn chính tổn tại và phát triển.

Các nhân tố cấu thành môi trường kinh doanh bưu chính luôn tác động theo các chiều hướng khác nhau, v ới các mức độ khác nhau đến hoạt động kinh doanh của từng doanh nghiệp bưu chính. Có nhân tố ảnh hưởng tích cực

tranh.

1.2 Đặc điểm của mõi trường kinh doanh bưu chính:

đến hoạt động k i nh doanh của các doanh nghiệp bưu chính. Những nhân tố này có thể là các nhân tố bên ngoài doanh nghiệp bưu chính tạo ra các cơ hội, thời cơ k i nh doanh hoặc là các nhân tố bên trong tạo nên điểm mạnh của doanh nghiệp bút! chính so với đôi thủ cạnh tranh. Có những nhàn tố ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bưu chính. Những nhân tố này có thể là nhân tố bên ngoài tạo ra các nguy cơ hoặc các nhân tố bên trong phản ánh điểm yếu cùa doanh nghiệp bưu chính so với đôi thủ cạnh

2. Môi trường vĩ mô:

Hoạt động quản trị của doanh nghiệp bưu chính đều chịu sự tác động của các yếu tố môi trường, trong k hi đó các yếu tố môi trường luôn luôn biến đổi. Các doanh nghiệp bưu chính không thể thay đổi hoặc lựa chọn các yếu tố thuộc môi trường bên ngoài mà phải xác định, ước lưấng và thích nghi với các yếu tố, các lực lưấng đó. Môi trường tác động lèn doanh nghiệp bưu chính, có thể tác động tích cực hoặc tiêu cực đến hoạt động. Môi trường tạo ra những cơ hội thuận l ấi cho doanh nghiệp nếu biết nắm lấy chúng. Ngưấc lại doanh nghiệp bưu chính lại tác động ngưấc trở lại lên môi trường tại địa bàn mà nó đang hoạt động: N ộp các loại thuế, cung cấp việc làm, sử dụng các hàng hoa công cộng (đường sá, cầu, cơ sở hạ tầng)...Các yếu tố của môi trường chia ra làm hai nhóm: - Môi trường vĩ mô bao gồm: môi trường chính trị - luật pháp, môi trường kinh tế, môi trường văn hoa - xã hội, môi trường công nghệ. - Môi trường vi mô bao gồm: khách hàng, nhà cung cấp, đối thủ cạnh tranh, các doanh nghiệp mới ra nhập ngành

Môi trường vĩ mô là những yếu tố tác động gián tiếp đến các doanh nghiệp bưu chính trong nền kinh tế. Các y ếu tố này có phạm vi rộng lớn bao trùm toàn bộ nền kinh tế.

2.1 M ôi trường chính trị - pháp l u ậ t:

Môi trường chính trị và pháp luật bao gồm các luật lệ, các quy tắc và những hoạt động của cấc cơ quan nhà nước có ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp. Thể chế chính trị g iữ định hướng, chi phối các hoạt động trong xã hội, trong đó có các hoạt động sản xuất k i nh doanh. Môi trường chính trị, luật pháp thuộc nhóm các yếu tố vĩ m ô, mổc dù nó có ảnh hưởng gián tiếp đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp, nhưng yếu tố này g iữ vai trò rất quan trọng trong việc xác định hướng kinh doanh của doanh nghiệp bưu chính. * Sự tác động của chính trị: Sự ổn định chính trị tạo một môi trường thuận l ợi đối với các doanh nghiệp kinh doanh bưu chính, là động lực hấp dần các nhà đầu tư nước ngoài. Có sự ổn định về chính trị, các doanh nghiệp kinh doanh bưu chính sẽ được đảm bào an toàn về đầu tư, quyền sở hữu và các loại tài sản khác. Mức độ yên tâm của các doanh nghiệp bưu chính được đánh giá thông qua mức độ r ủi ro về chính trị như sự ổn định hoổc bất ổn trong nước; xung đột với người nước ngoài; xu thế chính trị và định hướng của nền kinh tế; cơ chế bảo hộ sản xuất trong nước.

* Sự tác động của hệ thống luật pháp đối với kinh doanh bưu chính: Luật pháp là một khung các nguyên tắc và luật lệ do xã hội quy định để chế tài hành vi của các thành viên trong xã hội. Chẳng hạn như hệ thống pháp luật, luật về hợp đồng, nhãn hiệu thương mại, bằng phát minh, sáng chế, bản quyển tác giả, mua bán hàng hoa, quyền sở hữu tài sản...Như vậy với tư cách là một công dân tập thể, các doanh nghiệp bùn chính phải hoạt động dưới một thể chế pháp luật của một quốc gia.

Các đạo luật chế định các hoạt động kinh doanh bưu chính:

- Luật Doanh nghiệp ngày 12/06/1999: c hế định các hoạt động k i nh doanh, quản lý các hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp N hà nước doanh nghiệp tư nhân.. T y. Ư V 16 H ị

,«ỉ\»M'*9«j

17 ' J.a9h

Để quản lý các hoạt động đầu tư nước ngoài vào V i ệt Nam có : Luật Đầu tư nước ngoài ngày 12/11/1996 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư nước ngoài ngày 09/06/2000. - Pháp lệnh Bưu chính viễn thông năm 2002. 2.2 M ôi trường vãn hoa - xã hội:

* Dân số và thu nhập:

M ỗi doanh nghiệp kinh doanh bưu chính đểu hoạt động trong môi trường vãn hoa - xã hội nhất đữnh. Doanh nghiệp và môi trường văn hoa - xã h ội đều có m ối liên hệ chặt chẽ, có sự tác động qua lại lần nhau. Xã h ội cung cấp những nguồn lực mà doanh nghiệp bưu chính cần, tiêu thụ những sản phẩm dữch vụ mà doanh nghiệp sản xuất ra. Các giá trữ chung của xã hội, tập tục truyền thống, l ối sống của người dàn, các hệ tư tưởng tôn giáo và cơ cấu dân số, thu nhập của dân cư đều có tác động nhiều mặt đến hoạt động của tổ chức kinh doanh.

Các số liệu về nhàn khẩu học của dân cư trong một khu vực thữ trường gồm có tổng số dân thường trú, độ tuổi, giới tính, mật độ phân bố dân cư. Những dữ liệu này rất cần thiết đế các nhà quản trữ hoạch đữnh kế hoạch xây dựng đữnh vữ cơ sỡ sản xuất, phân phối một sản phẩm dữch vụ bưu chính nào đó. Về phương diện nhân khẩu học phải chọn nơi dàn cư đông đúc, lao động có chất lượng cao. có tập quán, thói quen tiêu dùng. thu nhập của khu vực thữ trường...Căn cứ vào những yếu tố đó các doanh nghiệp bưu chính quyết đữnh có nên đẩu tư hay không. Trong thực tế, yếu tố dân cư có tác động như sau: - K hu vực dân cư có thu nhập cao sẽ có mức sử dụng sản phẩm dữch vụ bưu chính tăng và ngược lại.

- K hu vực dàn cư có độ tuổi khác nhau, có nhu cầu sử dụng sản phẩm dữch vụ bưu chính khác nhau.

- Thu nhập dân cư tăng, dẫn đến tăng nhu cầu về sử dụng sản phẩm dữch vụ bưu chính. Điều này, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp bưu chính sản xuất cung cấp phục vụ nhu cầu cùa xã hội.

Sự gia tăng dân số tự nhiên có tác động tới kinh doanh khác với sự gia tăng dân số do những nguyên nhân xã hội: di dân, di cư...

* Môi trường văn hoa: Môi trường văn hoa có tác động nhiều mặt đến hoạt động của doanh nghiệp bưu chính như thuê m ướn lao động, trách nhiệm xã h ội của doanh nghiệp, quan niệm đạo đức kinh doanh, truyền thống... 2.3 M ôi trường kinh tế Môi trường kinh tế là những đạc điểm của hệ thống kinh tế mà trong đó các doanh nghiệp bưu chính hoạt động. Môi trường kinh tế gồm những yếu tố chủ yếu tác động đến hoạt động cùa doanh nghiệp bưu chính: * Tăng trưởng kinh tế:

Tăng trưởng kinh tế hiểu theo nghĩa rộng là sự gia tăng khả năng sản xuất các hàng hoa - dầch vụ, nhằm thoa m ãn nhu cầu của xã hội và nâng cao mức sống nhân dân mà không đế lại những nguy hại trong tương lai cho nền kinh tế. Thước đo chủ yếu sự thành công kinh tế của một quốc gia là có GDP cao và mức tăng trưởng nhanh. Sự tăng trưởng của các doanh nghiệp bưu chính đóng góp cho sự tăng trưởng chung cho nền kinh tế. Ngược lại mức tăng trưởng chung của xã hội lại ảnh hưởng đến hoạt động của các doanh nghiệp bưu chính: lạm phát, cơ cấu kinh tế, mức tăng GDP... Các biện pháp khai thác và sử dụng tài nguyên, bảo vệ môi trường là thước đo sự đóng góp của doanh nghiệp vào sự tăng trưởng kinh tế. * Chính sách kinh tế quốc gia:

Chính sách kinh tế thể hiện quan điểm, đầnh hướng phát triển nền kinh tế của Nhà nước. Chính sách kinh tế thể hiện: ưu đãi hay hạn chế đối v ới một hoặc một số ngành hay lĩnh vực nào đó. * Chu kỳ kinh doanh:

Là sự thăng trầm trong quá trình hoạt động tạo ra của cải cho xã hội. M ỗi chu kỳ thường có bốn thời kỳ:

- Thời kỳ phát triển: k i nh tế tâng trưởng nhanh, có sự mở rộng về quy mô. - Thời kỳ (điểm) cực đại: là thời điểm nền k i nh tế đạt tới mức phát triển cao nhất và bắt đầu đi vào giai đoạn suy thoái. - Thời kỳ suy thoái: kinh tế có mức tăng trưởng chậm và thấp hơn kỳ trước.

2.4 Môi trường công nghệ:

- Thời kỳ cực tiểu: mức tăng trưởng kinh tế ở tỷ lệ thấp nhất. Chu kỳ kinh doanh ảnh hưởng đến doanh nghiệp bưu chính về các quyết đốnh quản trố của doanh nghiệp, về sự tồn tại của các doanh nghiệp.

Công nghệ là nhân tố có sự thay đổi năng động nhất trong các yếu tố thuộc môi trường kinh doanh. Sự thay đổi của công nghệ mang lại những thách thức và nguy cơ đối với doanh nghiệp bưu chính. Sự thay đối công nghệ còn được gọi là "sự phá huy sáng tạo" luôn mang lại những sản phẩm dốch vụ mới, nâng cao năng lực của con người, thay đổi phương pháp làm việc của họ... Tiến trình đổi m ới công nghệ được coi là quá trình phát triển có tính hệ thống, là khoảng thòi gian cần thiết biến ý tưởng m ới thành sản phẩm hay dốch vụ có thể tiêu thụ trên thố trường. Tiến trình đổi m ới công nghệ làm cho vòng đời sản phẩm ngày càng ngắn hơn. Nhu cầu đối m ới sản phẩm tăng, nhiều sản phẩm mới được tung ra thố trường làm cho vòng đời sản phẩm, chu kỳ của sản phẩm ngắn lại. Do tốc độ l ỗi thời của sản phẩm ngày càng tăng, hàng loạt vấn đề đặt ra cho doanh nghiệp như đào tạo lại nhân viên, đảm bảo công ăn việc làm, tăng thu nhập và ổn đốnh mức sống, tự động hoa và năng suất. Nếu doanh nghiệp bưu chính không có chiến lược sản phẩm thích hợp chắc chắn sẽ bố các đối thủ cạnh tranh đánh bật k h ỏi thố trường mà doanh nghiệp đó đang hoạt động. Tự động hoa và nâng suất lao động tăng làm giảm số lượng công nhân. Tự động hoa giúp các nhà quản trố quản lý và k i ểm soát công nhân, thu thập

và xử lý thông t in được nhanh chóng và thuận l ợi hơn. Tự động hoa yêu cầu các doanh nghiệp bưu chính phải đầu tư cho việc nghiên cứu tạo ra những sản

phẩm mới. Sự kết hợp giữa tự động hoa và mạng thông t in toàn cầu cho phép các doanh nghiệp bùn chính thực hiện các giao dịch kinh doanh quốc tế, luân chuyển v ốn đầu tư một cách nhanh chóng, nhở đó nâng cao khả năng hoạt động, năng suất và hiệu quả. 2.5 M ôi trường vật chất: Môi trưởng vật chất bao g ồm các yếu tố: tài nguyên thiên nhiên, hệ thống cơ sở hạ tầng kinh tế. * Tài nguyên thiên nhiên:

* Cơ sở hạ tầng kinh tế:

Nguồn tài nguyên thiên nhiên bao gồm các loại khoáng sản tài nguyên trên bề mặt và trong lòng đất. Mặc dù hiện nay do công nghệ hiện đại, con ngưởi sử dụng nguyên liệu tiết k i ệm hơn nhưng nguồn tài nguyên thiên nhiên ngày càng trở nên khan hiếm. Điểu này ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của các doanh nghiệp bưu chính.

Hệ thống cơ sở hạ tầng kinh tế bao gồm mạng lưới giao thông vận tải, đưởng sá, cầu cống, phương tiện vận chuyển, mạng lưới thông tin bưu chính, nguồn nhân lực, tính hữu hiệu của các dịch vụ ngân hàng - tài chính... Những nhân tố này có ảnh hưởng rất quan trọng đến hoạt động của doanh nghiệp bưu chính. Việc phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế là điều kiện tiên quyết đối với phát triển kinh tế. 3. M òi trường vi m ô:

Môi trưởng vi mô bao gồm những yếu tố bên ngoài có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của doanh nghiệp bưu chính. Những yếu tố này gồm: 3.1 K h á ch hàng:

Khách hàng là danh từ chung đế chỉ những ngưởi hay tổ chức sử dụng dịch vụ bưu chính của doanh nghiệp. Khách hàng bao g ồm ngưởi tiêu đùn"

cuối cùng, các nhà phân phối trung gian: đại lý, bán sỉ; khách hàng công nghiệp; khách hàng cơ quan.

Doanh nghiệp bưu chính không thể tồn tại trong một nền kinh tế thị trường nếu không có khách hàng. Khách hàng là một yếu tố quan trọng của doanh nghiệp. Doanh nghiệp bưu chính phải lấy sự thoa m ãn nhu cầu của khách hàng là mục đích hoạt động.

3.2 Nhà cung cấp

Nhẩng động thái về nhu cầu, sự thoa m ãn về lợi ích là nhẩng ấp lực đối với hoạt động của doanh nghiệp bùn chính. Sự tự do lựa chọn sản phẩm dẫn đến cạnh tranh giẩa các nhà sản xuất.

3.3 Các đôi thủ cạnh tranh:

Nhà cung cấp là danh từ chung để chỉ nhẩng tổ chức hay cá nhân cung ứng các loại nguyên liệu, vật liệu, bán thành phẩm hay dịch vụ cho doanh nghiệp bưu chính. Giẩa các nhà cung cấp và doanh nghiệp bưu chính thường diễn ra các cuộc thương lượng về giá cả, chất lượng và thời hạn giao hàng. Các loại phát minh, sáng chế thường góp phần nâng cao ưu thế cho các nhà cung cấp trong thời hạn của chúng, ngăn cản đối thủ cạnh tranh cung cấp hàng hoa hoặc dịch vụ tương tự. Nhẩng un t hế với doanh nghiệp bưu chính và đặc quyền của các nhà cung cấp có thể tạo ra nhẩng áp lực đối v ới doanh nghiệp bưu chính như về thời gian cung cấp, chất lượng, giá cả, tính ổn định của việc cung cấp nguyên liệu và các yếu tố đầu vào khác...

Đối thủ cạnh tranh là nhẩng tổ chức hay cá nhân có khả năng thoa m ãn nhu cầu khách hàng của doanh nghiệp bưu chính bằng cách sản xuất cùng một loại sản phẩm, dịch vụ có cùng nhãn hiệu hoặc cùng một loại sản phẩm nhưng khác nhãn hiệu. Nhẩng sản phẩm dịch vụ có khả năng thay thế sản phẩm dịch vụ của doanh nghiệp.

Cùng với khách hàng, các đối thủ cạnh tranh luôn gây ra nhẩng áp lực đối với doanh nghiệp bưu chính. Sự ganh đua giẩa các đối thủ cạnh tranh đòi

hỏi các doanh nghiệp bưu chính phải áp dụng chiến lược giành ưu thế, cải thiện vị trí của họ trên thị trường.

3.4 Các doanh nghiệp mới gia nhập ngành:

Việc gia nhập ngành của các doanh nghiệp m ới sẽ làm tăng mức độ cạnh tranh giữa các doanh nghiệp bưu chính trong cùng một ngành. Tuy nhiên việc đe doa có sự gia nhập ngành của các doanh nghiệp m ới sẽ phụ thuộc vào các điều kiện đẳ gia nhập ngành. Nếu những điều kiện đẳ gia nhập ngành quá khắt khe, sự gia nhập ngành sẽ xảy ra ít hoặc không xảy ra. Chẳng hạn nếu gia nhập ngành mà l ợi nhuận bằng không, hoặc có những ràng buộc về quy định của Nhà nước, thì chắc chắn việc gia nhập ngành của các doanh nghiệp m ới sẽ không xảy ra. Ngược lại, những điều kiện gia nhập ngành quá dễ dàng, hơn nữa các doanh nghiệp được khuyến khích bởi l ợi nhuận (P>0), sự gia nhập ngành sẽ xảy ra một cách ồ ạt hơn. Ngành bưu chính của Việt Nam, do doanh thu và lợi nhuận ngày càng tăng, dẫn đèn một số các doanh nghiệp m ới tìm cách gia nhập ngành như: Công ty cổ phần Bưu chính Viễn thông Sài Gòn... HI. Dịch vụ EMS:

1. Khái niêm dịch vu EMS:

EMS là chữ viết tắt của cụm từ Express M a li Service. Dịch vụ EMS là dịch vụ bưu phẩm chuyẳn phát nhanh của các nước thành viên thuộc Liên minh Bưu chính thế giới UPU. Theo Liên m i nh Bưu chính thế giới, dịch vụ EMS được hiẳu như sau:

- Dịch vụ EMS là dịch vụ bưu chính nhanh nhất được thực hiện bằng các phương tiện vật lý và trong m ối quan hệ giữa bưu chính các nước đã đổng ý cung cấp dịch vụ này, dịch vụ EMS được ưu tiên hon trong quá trình khai thác, chuyến phát so với các bưu gửi khác

- Dịch vụ EMS được quy định thoa thuận song phương. Những điếm

riêng của dịch vụ không được quy định trong các thoa thuận này thì áp dụng

theo những điều khoản tương ứng trong các văn kiện liên m i nh bưu chính giữa các nước.

- Dịch vụ EMS được nhận dạng thống nhất giữa bưu chính các nước bằng một biểu trưng: 3 chữ cái EMS m àu xanh lơ, chiếc cánh m àu da cam, 3 dải băng nằm ngang m àu da cam, biểu trưng có thể được bố sung tên gọi cẩa nghiệp vụ nội địa.

- Cước phí dịch vụ do cơ quan bưu chính nước gốc quy định, có tính đến giá thành và yếu tố thị trường. N hư vậy dịch vụ EMS là một loại hình dịch vụ mà việc thực hiện dịch vụ đã liên quan đến hàng hoa dưới dạng vật chất đó là bưu phẩm, bưu kiện cẩa khách hàng. Đây là một loại dịch vụ có chất lượng cao nhất trong các loại hình dịch vụ bưu chính, có phạm vi chuyển phát trong nước và quốc tế. Điểm nổi bật và khác biệt cẩa dịch vụ EMS so với các dịch vụ bùn chính khác đó là: bưu phẩm được chấp nhận, khai thác, vận chuyển và phát đến tay người nhận với thời gian ngắn nhất và được công bố thời gian chuyến phát toàn trình, đảm bảo độ chính xác và an toàn cao nhất.

Ở Việt Nam, theo quyết định số 172/2001 /QĐ- B C / H Đ QT ngày 24/05/01

cẩa Chẩ tịch H ội Đồ ng Quản Trị Tổng công ty Bưu chính- Viễn thông, về việc ban hành quyết định nghiệp vụ dịch vụ EMS, thì dịch vụ EMS được hiểu là: " Dịch vụ EMS trong nước và quốc tế là loại hình dịch vụ nhận gửi, vận

chuyển các loại thư, tài liệu, vật phẩm, hàng hoa (gọi tắt là bưu phẩm) theo

chì tiêu thời gian được Tổng công ty Bưu chính- Viễn Thông Việt Nam công bố

trước "

Trên thế giới ngành dịch vụ chuyến phát nhanh quốc tế đã ra đời trên 30 năm. Nó bắt đầu bằng việc vận chuyển những giấy tờ khẩn sau đó mở rộng ra cả các hàng hoa khác. Bốn đại công ty hàng đầu là DHL, Fedex, T NT và UPS chiếm khoảng 8 5% thị phần quốc tế này. Ngành dịch vụ này đã có mặt tại 220 nước trên thế giới với 635 000 nhân công và doanh thu đạt 70 tỷ đôla. Còn ở

V i ệt N am dịch vụ EMS trong nước và quốc tế được ngành Bưu chính-Viễn thông (Lúc đó là Tổng cục Bưu điện) triển khai đầu tiên tại V i ệt Nam vào

2. Đác điểm của dịch vu EMS:

ngày 01/08/1998.

Dịch vụ EMS là một dịch vụ của ngành Bùn chính vì t hế nó vừa có những đặc điểm của ngành dịch vụ nói chung và vừa có những đặc điểm của dịch vụ

bưu chính nói riêng: - Đối tượng dịch vụ thông t in bưu chính là tin tấc và yêu cầu truyền đưa nguyên vẹn do vậy không chấp nhận một tỷ lệ sai sót và mất an toàn. - Dịch vụ EMS cũng có đặc điểm giống như các loại hình dịch vụ khác đó là tính vô hình, không tổn tại dưới dạng vật chất. Chính vì vậy không thế sản xuất trước và lưu kho được. - Do tính vô hình nên chúng không sờ, thấy, ngửi được trước k hi được mua bán. - Không thể sản xuất đổng loạt và thiếu sự đồng đểu về chất lượng. Chất lượng dịch vụ phụ thuộc hoàn toàn vào người thực hiện dịch vụ. Chính vì t hế nên người bán phải có nhiều kiến thấc, kỹ năng và được đào tạo đạt đến mấc độ chuyên m ôn nhất định đế tránh được sai sót trong quá trình cung cấp dịch vụ. - Dịch vụ EMS không được bảo hộ độc quyền. Nếu một nhà cung cấp dịch vụ tung ra một loại hình dịch vụ m ới mẻ, tiện ích thu hút rất nhiều khách hàng thì việc các nhà cung cấp dịch vụ khác bắt chước làm theo là điều không có gì vi phạm luật cả. Chính vì vậy để lôi kéo được khách hàng và g iữ được lòng trung thành của họ nhà cung cấp dịch vụ chỉ có thể thông qua cách là đảm bảo chất lượng dịch vụ và chất lượng phục vụ một cách tốt nhất. - Quá trình sản xuất và thông t in bưu chính mang tính chất dãy chuyền. M u ôn vận chuyên, phân phát một bùn phẩm ra quốc tế thì một người, m ột công ty riêng lẻ không thể làm được. Quá trình này đòi hỏi cần có sự phối hợp của nhiều nguôi, nhiều tổ chấc, nhiều ngành và nhiều quốc gia cùng tham gia.

- Quá trình cung ứng và quá trình tiêu dùng song song vói nhau. K hi người g ửi trao bưu phẩm cho người nhận gửi thì lúc đó quá trình cung ứng dịch vụ bắt đầu. Quá trình người bán dịch vụ thực hiện việc vận chuyển bưu diễn ra. Đến k hi bưu phẩm đến tay người phẩm cũng là lúc quá trình tiêu dùng nhận lúc đó quá trình cung ứng kết thúc và đó cũng là lúc người mua dịch vụ đạt được mục đích, tức là đã tiêu dùng xong cái mà mình bỏ tiền ra mua. - Cơ sồ bưu điện phải thường xuyên hoạt động trong điều kiện lưu lượng bưu gửi không đồng đều theo g iờ trong ngày, ngày trong tuần, tháng trong năm. Có k hi các nhân viên giao dịch phải làm việc v ới cường độ căng thắng do lượng khách hàng đến giao dịch quá đông. Lượng bưu gửi nhiều cũng khiến cho m áy móc, thiết bị, phương tiện vận chuyển phải huy động t ối đa và làm việc hết công suất. Nhưng cũng có thời điểm ít giao dịch thì nhân viên lại nhàn r ỗ i, thiết bị, phương tiện lại bỏ không. Chính vì vậy các nhà cung cấp dịch vụ phải có công tác nghiên cứu nhu cầu thật tỉ mỉ để có thế tổ chức, sắp xếp và sử dụng các nguồn lực một cách hợp lý và hiệu quả. - Sản phẩm luôn phải đảm bảo tuyệt đối về chất lượng. Khách hàng không thể chấp nhận được bất kỳ một sai sót nào. Bất cứ một sự chậm trễ nào, một sự mất mát, hư hỏng không nguyên vẹn của một bưu phẩm đối với một khách hàng nào đấy cũng có khả năng làm mất hoàn toàn uy tín mà nhà cung cấp đã dầy công tạo dựng nên. Ngoài những đặc điểm giống với các dịch vụ bưu chính trên đây, dịch vụ EMS còn có những đặc điểm khác với các dịch vụ bưu chính khác. Đó là: - Dịch vụ EMS là dịch vụ mà quá trình khai thác, chuyển phát với tốc độ

nhanh nhất. - Chỉ tiêu thời gian được công bố trước. N g ười gửi bưu phẩm hoàn toàn có thể biết được thời gian của toàn trình chuyển phát bưu phẩm, do vậy họ biết trước được thời gian mà người nhận đáng lẽ phái nhận được bưu phẩm r ồ i. - Đây là dịch vụ cao cấp chính vì thế giá cước của nó cũng cao hơn các dịch vụ chuyển phát thông thường khác. Chính vì giá vốn dĩ đã cao nên bất kỳ

một sự thay đổi về giá nào cũng sẽ tác động không nhỏ đến nhu cầu sử dụng dịch vụ của khách hàng. - Dịch vụ EMS có nhiều dịch vụ thay thế trong bối cảnh k hi mà nền k i nh tế phát triển, cơ sở hạ tầng của xã h ội được cải thiện cũng như đỳi sống ngưỳi dân được nâng cao. Đó là các loại hình dịch vụ: bưu chính uy thác, fax, email, các hãng vận tải hàng không và đưỳng bộ... - Đây là một lại hình dịch vụ đòi h ỏi chất lượng cao, không chấp nhận bất kỳ sai sót nào. Chính vì vậy, chi phí hoạt động cũng cao tương ứng. Các nhà cung ứng dịch vụ phải sử dụng một lượng l ởn các máy móc, thiết bị hiện đại cùng với hàng loạt các phương tiện vận tải đa dạng. Hầu như đế đáp ứng được chỉ tiêu về thỳi gian thì các nhà cung ứng dịch vụ EMS thưỳng phải sử dụng đến máy bay để chuyển chở bưu phẩm. - Đây là một ngành dịch vụ mang lại hiệu quả cao. vốn đầu tư ban đầu thưỳng không lớn bên cạnh đó khả năng thu hổi vốn nhanh, đem lại lợi nhuận cao. Chính vì thế tương lai sẽ có nhiều nhà kinh doanh gia nhập ngành là một điều dễ hiểu. Trong tương lai chắc chắn công ty sẽ phải đối đầu với sự cạnh tranh gay gắt của rất nhiều đối thủ vì thế cần phải có những chiến lược phát triển đúng đắn thì m ới có khả năng đứng vững được. 3. Những yếu tôi ảnh hưởng đến hoạt đòng của dịch vu EMS:

Dịch vụ EMS là một trong những dịch vụ của bưu chính nên nó cũng chịu tác động bởi những yếu tố trong môi trưỳng kinh doanh bưu chính ta đã đề cập ở trên. Tuy nhiên, do dịch vụ EMS có những đặc điếm khác v ới các dịch vụ bưu chính khác nên nó chịu ảnh hưởng trực tiếp và mạnh mẽ từ những yếu tố đặc thù sau: 3.1 M ôi trường pháp lý:

Môi trưỳng pháp lý ở đây cụ thể là những quy định, chính sách của Nhà nước trong việc phát triển ngành dịch vụ này. Trước đây, dịch vụ chuyển phát vốn là độc quyền của ngành bưu chính nhưng khi nền kinh tế thị trưỳng ra đỳi thì việc cho phép tất cả các thành phần kinh tế được tham gia hoạt động trong

ngành này đã trở thành tất yếu. T uy nhiên, N hà nước cũng có những hạn c hế nhất định để hỗ trợ cho dịch vụ bưu chính của mình bằng cách đặt ra những giới hạn về trọng lượng bưu phẩm. Ví dụ tháng 2/2002 Chính phủ Trung Quốc quy định N hà nước đảc quyền chuyển phát các bức thư nặng 500gr hoặc nhẹ hơn với lý do không để xảy ra tình trạng các bức thư có chứa bệnh than. Quy định này đã làm giảm 6 0% hoạt đảng kinh doanh của công ty DHL, Fedex. Ngoài ra còn có các quy định, chính sách của N hà nước trong việc quy định giá cước nhằm đảm bảo mức cước hợp lý, phù hợp với nhu cầu và mức sống của nhân dân đồng thời cũng tạo ra được lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ cùng ngành khác. 3.2 Điều kiện kinh tê:

Nền kinh tế hoạt đảng tốt và tăng trưởng sẽ tạo điều kiện để Nhà nước thực hiện các mục tiêu về phát triển xã hải mà cụ thê là phát triển cơ sở hạ tầng như đường sá, cầu cống, quy hoạch nhà ở...Cơ sở hạ tầng được xây dựng tốt sẽ góp phần không nhỏ rút ngắn được thời gian chuyên phát bưu phẩm. H ơn thế nữa nền kinh tế phát triển thì đời sống người dân sẽ ngày càng được nâng cao, từ đó sẽ đưa người dân đến gần hơn với việc sử dụng các dịch vụ cao cấp nói chung và dịch vụ EMS nói riêng. K hi nền kinh tế phát triển thì khối lượng hàng hoa thông thương cũng như các hoạt đảng giao dịch, trao đổi thông tin giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước sẽ tăng lên đáng kể. Từ đó nảy sinh nhu cầu chuyển phát rất lớn và đây sẽ là mảt điều kiện thuận lợi để dịch vụ EMS phát triển. 3.3 M ói trường khoa học - công nghệ:

Ngành dịch vụ chuyển phát nhanh là mảt trong những ngành mà sự ra đời và phát triển của nó phần lớn dựa vào sự phát triển của khoa học, công nghệ. Việc ra đời những phương tiện vận tải hiện đại, cơ đảng và nhanh chóng như: xe tải, xe ôtô, xe lửa, m áy bay... không chỉ có ý nghĩa rất lớn đối với đời sống con người mà nó còn có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong ngành chuyến phát nhanh. Theo thống kê thì 9 0% sản lượng bưu gửi được thực hiện bằng

đường hàng không. Ngoài ra các m áy móc, thiết bị như m áy quét hàng, xe nâng hàng, băng chuyền, các phương tiện đàm thoại, liên lạc cũng như việc t in học hoa quá trình nhận gửi, xử lý và theo dõi bưu phẩm cũng đã và đang trờ thành những lợi thế cạnh tranh của các hãng chuyển phát nhanh. Bên cạnh đó, khoa học công nghệ cũng có những tác động không mong muốn đến sự phất triển của ngành. Việc ra đời m áy fax, email, các phương tiện liên lạc hiện đại... đóng vai trò như những dịch vớ thay thế nên chúng đã giảm đáng kể nhu cẩu sử dớng dịch vớ EMS. 3.4 M ôi trường cạnh tranh:

Ngành dịch vớ chuyển phát nhanh là một ngành mang lại hiệu quả cao, vốn đầu tư ban đầu thường không lớn, khả năng thu hổi vốn nhanh đem lại l ợi nhuận cao. Chính vì thế môi trường cạnh tranh của ngành luôn gay gắt và đầy khó khăn. Các đối thủ cạnh tranh vô cùng đa dạng bao gồm các doanh nghiệp Nhà nước khác, các công ty tư nhân, các công ty quốc tế và cả các hãng vận tải trong nước. Trong bối cảnh toàn cầu hoa và mở cửa nền kinh tế ngày nay thì chắc chắn trong tương lai môi trường cạnh tranh sẽ có thêm rất nhiều đối thủ cạnh tranh có tiềm lực và uy tín lớn trên thị trường quốc tế. 3.5 Cơ sở hạ tầng của xã hội:

Cơ sở hạ tầng của xã hội ở đày bao gồm hệ thống đường sá, cầu cống, hệ thống thông t in liên lạc, nhà ờ... Rõ ràng là với hệ thống đường giao thông được nâng cấp thành đường cao tốc, được phân luồng khoa học. rõ ràng cũng với hệ thống biển báo hợp lý, đầy đủ góp phần không nhỏ đẩy nhanh tốc độ chuyển phát hàng hoa. Việc xây dựng hệ thống đường xá, cầu cống, hệ thống thông t in liên lạc nối liền tất cả các vùng miền không chi mở rộng thèm thị trường cho ngành dịch vớ EMS mà còn giúp việc cung cấp dịch vớ được thuận tiện, dễ dàng và nhanh chóng hơn.

Ngoài ra việc quy hoạch nhà ở, đô thị cũng là một yêu cầu không thể thiếu. Ngành dịch vớ EMS là ngành chuyến phát nhanh bưu phẩm đến tận tay người nhận tức là một cá nhân riêng lẻ trong xã hội vì vậy việc xác định được

địa chỉ người nhận cũng như tìm được con đường đi ngắn nhất, hiệu quả nhất là một điều không dễ dàng đặc biệt là khi đô thị, nhà ở chưa được quy hoạch rõ ràng. Đô thị không được quy hoạch, nhà ở không được cấp số không chỉ gây khó khăn cho quá trình tìm k i ếm mà còn làm giảm hiệu quả, năng suất của ngành vì không đủ bù đắp quá chi phí về nhiên liệu, nhân công... Cơ sở hạ tớng của xã hội còn bao gồm cả cơ sở hạ tớng về thông tin của xã hội. M ột xã hội phất triển với hệ thống thông tin liên lạc rộng khắp, m ọi người dân đểu được tiếp cận với các phương tiện thông tin liên lạc hiện đại như máy điện thoại, m áy fax, email.. .là một nguy cơ đối với sự phát triển của ngành bởi nó làm giảm đáng kể nhu cẩu sử dụng dịch vụ.

C H Ư Ơ NG li: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KINH

DOANH DỊCH vụ EMS CỦA TCT Bưu CHÍNH-

VIỄN THÔNG VIỆT NAM (VNPT)

ì. Giói thiệu chung về Tổng cõng ty Bưu chính - Viễn thòng Việt Nam

1. Giói thiêu chung về TCT:

1.1 Cơ cấu tổ chức và chức năng nhiệm vụ của TCT:

a) Cơ cấu tổ chức của TCT: Tổng công ty Bưu chính- Viễn thông Việt Nam là một Tổng công ty N hà nước thành lập theo hướng tập đoàn kinh doanh mạnh (mô hình tổng công ty theo quyết định 91/ TTg của Thủ tướng Chính phủ) có tên giao dịch quốc tế là Vietnam Post and Telecommunications viết tắt là VNPT. Trụ sở chính đạt tại Số Ì Đào D uy Anh, quận Hai Bà Trưng. Hà Nội. Tổng công ty hoạt động theo điều lệ tổ chức hoạt động được Chính phủ phê duyệt tại NĐ số 51/ CP ngày 01/08/1996. Cơ cấu tổ chức của Tổng công ty gầm 2: - H ội đầng quản trị, Ban kiếm soát - Tổng công ty và bộ m áy các ban chức năng giúp việc 15 ban. Trong đó có 66 đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc, 17 đơn vị thành viên là các doanh nghiệp Nhà nước hạch toán độc lập, 9 đơn vị sự nghiệp. - Tổng công ty có 8 công ty liên doanh và OI công ty cổ phần. Cơ cấu của Tổng công ty được minh hoa bằng sơ đầ sau (hình Ì):