BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
NGUYỄN TIẾN QUYỀN
KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ, HÀNH VI QUAN HỆ TÌNH
DỤC TRƯỚC HÔN NHÂN VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ
LIÊN QUAN CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC
TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG, NĂM 2019
LUẬN VĂN THẠC SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG
Hà Nội – 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG KHOA: KHOA HỌC SỨC KHỎE BỘ MÔN: Y TẾ CÔNG CỘNG
NGUYỄN TIẾN QUYỀN KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ, HÀNH VI QUAN HỆ TÌNH
DỤC TRƯỚC HÔN NHÂN VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ
LIÊN QUAN CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC
TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG, NĂM 2019
Chuyên ngành : Y TẾ CÔNG CỘNG Mã số : 8.72.07.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG
HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS Hồ Thị Minh Lý
Hà Nội-2019
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Sau đại học và Quản lý
khoa học, các thầy cô giáo trong trường và thầy cô trong Bộ môn Y tế công cộng
trường Đại Thăng Long đã tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập, rèn
luyện, tu dưỡng tại trường.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, các bạn đồng nghiệp trường Đại
học Tài Nguyên và Môi Trường, đã tạo điều kiện, giúp đỡ tôi trong quá trình thu
thập số liệu nghiên cứu.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Hồ Thị Minh Lý, người
thầy đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn tôi từ xác định vấn đề nghiên cứu, xây dựng
công cụ đến thực hiện và phân tích kết quả đề hoàn thành luận văn.
Sau cùng xin gửi lời biết ơn đến gia đình, anh chị em đã luôn quan tâm,
động viên để tôi vượt qua mọi khó khăn, không ngừng phấn đấu trong suốt quá
trình học tập và làm việc.
Hà Nội, ngày 28 tháng 10 năm 2019
Học viên
Nguyễn Tiến Quyền
LỜI CAM ĐOAN
Kính gửi: - Phòng Sau đại học và Quản lý khoa học
- Bộ môn Y tế công cộng.
Tên tôi là: Nguyễn Tiến Quyền, học viên lớp cao học YTCC 6.1 trường
Đại học Thăng Long
Tôi xin cam đoan đây là nghiên cứu do tôi thực hiện. Các số liệu trong
luận văn là có thật, do tôi thu thập và thực hiện một cách khoa học, chính xác.
Kết quả luận văn này chưa được đăng tải trên bất kỳ một tạp chí hay một
công trình khoa học nào trước đây.
Hà Nội, ngày 28 tháng 10 năm 2019
Học viên
Nguyễn Tiến Quyền
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BCS Bao cao su
BPTT Biện pháp tránh thai
ĐTNC Đối tượng nghiên cứu
LTQĐTD Lây truyền qua đường tình dục
QHTD Quan hệ tình dục
QHTDTHN Quan hệ tình dục trước hôn nhân
TDAT Tình dục an toàn
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ ....................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................... 3
1.1. Một số khái niệm dùng trong nghiên cứu ...................................................... 3
1.1.1. Vị thành niên, sinh viên .............................................................................. 3
1.1.1.1. Vị thành niên ............................................................................................ 3
1.1.2. Một số khái niệm liên quan đến sức khoẻ sinh sản ..................................... 4
1.2. Một số nghiên cứu về kiến thức, thái độ, hành vi quan hệ tình dục trước hôn
nhân của thanh thiếu niên và sinh viên trên thế giới và tại Việt Nam .................. 7
1.2.1. Trên thế giới ................................................................................................ 7
1.2.2. Tại Việt Nam ............................................................................................... 8
1.3. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ, hành vi quan hệ tình dục
trước hôn nhân của thanh thiếu niên và sinh viên ............................................... 15
1.4. Giới thiệu về địa điểm nghiên cứu ............................................................... 17
1.5. Khung lý thuyết ............................................................................................ 18
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................. 18
2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu ........................................... 19
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................ 19
2.1.2. Địa điểm nghiên cứu ................................................................................. 19
2.1.3. Thời gian nghiên cứu ................................................................................ 19
2.2. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 19
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang có phân tích ............ 19
2.2.2. Cỡ mẫu và cách chọn mẫu ...................................................................... 19
2.3. Các biến số, chỉ số nghiên cứu và tiêu chuẩn đánh giá sử dụng trong
nghiên cứu ........................................................................................................... 20
2.3.1. Các biến số, chỉ số nghiên cứu .................................................................. 20
2.3.2. Tiêu chí đánh giá sử dụng trong nghiên cứu ............................................. 25
2.4. Quy trình thu thập thông tin ....................................................................... 26
2.4.1. Công cụ thu thập thông tin ...................................................................... 26
2.5. Sai số có thể gặp và biện pháp khống chế sai số ................................... 26
2.6. Xử lý và phân tích số liệu .......................................................................... 27
2.7. Vấn đề đạo đức nghiên cứu ....................................................................... 27
2.8. Hạn chế của nghiên cứu ......................................................................... 27
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................... 28
3.1. Một số đặc điểm của đối tượng nghiên cứu .............................................. 28
3.2. Kiến thức, thái độ, hành vi về quan hệ tình dục trước hôn nhân của sinh viên
đại học chính quy trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, năm 2019
............................................................................................................................. 33
3.2.1. Kiến thức về quan hệ tình dục trước hôn nhân của sinh viên đại học chính
quy trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội năm 2019 .................... 33
3.2.2. Thái độ về QHTD trước hôn nhân của sinh viên đại học chính quy trường
Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội năm 2019 ....................................... 41
3.2.3. Hành vi QHTD trước hôn nhân của sinh viên đại học chính quy trường
Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội năm 2019 ....................................... 43
3.3. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ, hành vi quan hệ tình dục
trước hôn nhân của sinh viên trong nghiên cứu .................................................. 52
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN .................................................................................. 59
4.1. Kiến thức, thái độ, hành vi về quan hệ tình dục trước hôn nhân của sinh viên
đại học chính quy trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, năm 2019
............................................................................................................................. 59
4.1.1. Kiến thức về quan hệ tình dục trước hôn nhân của đối tượng nghiên cứu 59
4.1.2. Thái độ về QHTD trước hôn nhân của sinh viên đại học chính quy trường
Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội năm 2019 ....................................... 61
4.1.3. Hành vi QHTD trước hôn nhân của sinh viên đại học chính quy trường
Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội năm 2019 ....................................... 63
4.2. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ, hành vi quan hệ tình dục
trước hôn nhân của sinh viên trong nghiên cứu .................................................. 70
4.2.1 Các yếu tố liên quan đến kiến thức về quan hệ tình dục trước hôn nhân .....
4.2.2. Các yếu tố liên quan đến thái độ của đối tượng ........................................ 72
4.2.3. Một số yếu tố liên quan đến hành vi quan hệ tình dục trước hôn nhân của
sinh viên .............................................................................................................. 73
KẾT LUẬN ......................................................................................................... 75
1. Kiến thức, thái độ, hành vi quan hệ tình dục trước hôn nhân của sinh viên
trường Đại học Tài Nguyên Môi trường năm 2019 ............................................ 75
2. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ, hành vi quan hệ tình dục
trước hôn nhân của sinh viên .............................................................................. 75
KHUYẾN NGHỊ ................................................................................................. 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 78
PHỤ LỤC 1 ........................................................................................................... 1
PHỤ LỤC 2 ......................................................................................................... 11
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1 Biến số và chỉ số nghiên cứu ............................................................ 20
Bảng 3.1. Tuổi của đối tượng nghiên cứu ....................................................... 28
Bảng 3.2. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo tôn giáo ................................... 28
Bảng 3.3. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo nơi ở ....................................... 29
Biểu đồ 3.1. Kết quả học tập kì gần nhất của ĐTNC ...................................... 30
Bảng 3.4. Đối tượng sinh viên đang sống cùng ............................................... 30
Bảng 3.5. Đối tượng mà sinh viên thường chia sẻ những băn khoăn về vấn đề
tình dục, sức khỏe sinh sản .............................................................................. 31
Bảng 3.6. Tần suất sinh viên trao đổi với bố mẹ về vấn đề sức khỏe sinh sản .
................................................................................................................... 31
Biểu đồ 3.2. Nguồn cung cấp thông tin về tình dục và sức khỏe sinh sản mà
đối tượng nhận được ........................................................................................ 32
Bảng 3.7. Thực trạng xem phim/hình ảnh kích dục trên internet của sinh viên .
................................................................................................................... 32
Bảng 3.8. Thực trạng có người yêu của đối tượng nghiên cứu ....................... 33
Bảng 3.9. Kiến thức của sinh viên về tình dục an toàn .................................... 33
Bảng 3.10. Kiến thức của sinh viên về thời điểm người phụ nữ dễ có thai nhất
của chu kỳ kinh ................................................................................................ 34
Biểu đồ 3.3. Kiến thức của sinh viên về các biện pháp tránh thai ................... 35
Bảng 3.12. Đánh giá kiến thức của sinh viên về các biện pháp tránh thai ...... 36
Bảng 3.13. Kiến thức của sinh viên về nơi cung cấp các biện pháp tránh thai 36
Bảng 3.14. Kiến thức của sinh viên về các bệnh lây truyền qua đường tình dục
................................................................................................................... 37
Bảng 3.15. Kiến thức của sinh viên về cách phòng chống các bệnh LTQĐTD ..
................................................................................................................... 38
Bảng 3.16. Kiến thức của sinh viên về tác hại của bệnh lây truyền qua đường
tình dục ............................................................................................................. 39
Bảng 3.17. Kiến thức về hậu quả của nạo phá thai .......................................... 39
Biểu đồ 3.4. Đánh giá kiến thức chung của sinh viên ..................................... 40
Bảng 3.18. Kiến thức chung của sinh viên theo năm học và giới .................. 40
Bảng 3.19. Thái độ của sinh viên về quan hệ tình dục .................................... 41
Bảng 3.20. Thái độ của sinh viên về vấn đề trinh tiết...................................... 42
Bảng 3.21. Thái độ của sinh viên về việc sử dụng bao cao su ........................ 42
Biểu đồ 3.5. Đánh giá thái độ chung về QHTD THN của sinh viên .............. 43
Bảng 3.22. Thực trạng quan hệ tình dục trước hôn nhân của ĐTNC .............. 43
Bảng 3.23. Phân bố thực trạng quan hệ tình dục theo đặc điểm cá nhân của
ĐTNC ............................................................................................................... 44
Bảng 3.24. Mối quan hệ với bạn tình của ĐTNC ............................................ 45
Bảng 3.25. Giới tính của bạn tình so với giới của ĐTNC ............................... 45
Bảng 3.26. Địa điểm các sinh viên thực hiện hành vi quan hệ tình dục thường
xuyên nhất ........................................................................................................ 46
Bảng 3.27. Biện pháp tránh thai đối tượng thường sử dụng ............................ 46
Bảng 3.28. Tần suất sử dụng bao cao su trong tất cả các lần đã quan hệ tình
dục của các sinh viên ....................................................................................... 47
Bảng 3.29. Tần suất sử dụng rượu/ chất kích thích trước hoặc trong khi quan
hệ tình dục của ĐTNC ..................................................................................... 47
Bảng 3.30. Tuổi khi lần đầu thực hiện hành vi quan hệ tình dục .................... 48
Bảng 3.31. Bạn tình và nguyên nhân quan hệ tình dục đầu tiên của sinh viên 48
Bảng 3.32. Địa điểm quan hệ tình dục đầu tiên của ĐTNC ........................... 49
Bảng 3.33. Sử dụng rượu/ chất kích thích trước hoặc trong khi quan hệ tình
dục lần đầu của ĐTNC ..................................................................................... 49
Bảng 3.34. Sử dụng biện pháp tránh thai trong lần quan hệ tình dục đầu tiên
của sinh viên ..................................................................................................... 50
Bảng 3.35. Thực trạng mang thai noài ý muốn, nạo phá thai của sinh viên .... 51
Bảng 3.36. Mối liên quan giữa một số yếu tố nhân khẩu và kiến thức về quan
hệ tình dục trước hôn nhân của sinh viên ........................................................ 52
Bảng 3.37. Mối liên quan giữa nguồn thông tin được tiếp cận và kiến thức về
quan hệ tình dục trước hôn nhân của sinh viên................................................ 53
Bảng 3.38. Một số yếu tố liên quan đến thái độ về quan hệ tình dục trước hôn
nhân của ĐTNC................................................................................................ 54
Bảng 3.39. Mối liên quan giữa kiến thức và thái độ về quan hệ tình dục trước
hôn nhân của sinh viên ..................................................................................... 55
Bảng 3.40. Mối liên quan giữa nguồn thông tin và thái độ về quan hệ tình dục
trước hôn nhân của sinh viên ........................................................................... 55
Bảng 3.41. Một số yếu tố liên quan đến hành vi quan hệ tình dục trước hôn
nhân của ĐTNC................................................................................................ 56
Bảng 3.43. Mối liên quan giữa kiến thức, thái độ và hành vi quan hệ tình dục
trước hôn nhân của ĐTNC ............................................................................... 58
1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Hiện nay, các vấn đề về sức khỏe sinh sản ở lứa tuổi vị thành niên trở
thành vấn đề nổi cộm ở nhiều quốc gia trên thế giới. Hàng năm có khoảng 15
triệu nữ vị thành niên tuổi từ 15 -19 tuổi sinh con, chiếm hơn 10% số trẻ em sinh
ra trên thế giới. Trong số các trường hợp mắc các bệnh lây truyền qua đường
tình dục cứ 20 người mắc bệnh thì có 1 người là vị thành niên. Tình trạng nạo
phá thai ở lứa tuổi này ngày một gia tăng [36].
Việt Nam không nằm ngoài tình hình chung của thế giới. Tỷ lệ nạo phá
thai ở tuổi vị thành niên của nước ta cao nhất Đông Nam Á và nằm trong top 5
trên thế giới [17], [37]. Theo thống kê của Vụ Sức khỏe bà mẹ trẻ em, năm 2010
cả nước có hơn 9.000 ca phá thai là vị thành niên. Đến năm 2015 con số này là
khoảng hơn 5.500 ca phá thai thực hiện ở hệ thống công, chưa kể các cơ sở y tế
tư nhân. Cũng trong năm 2015, có hơn 42.000 ca đẻ là vị thành niên, chiếm hơn
3,5% [37].
Một trong những nguyên nhân của thực trạng nêu trên là các em còn thiếu
sự hiểu biết, kiến thức đẫn đến hành vi về quan hệ tình dục trước hôn nhân chưa
đúng. Mặc dù, hiện nay, các nguồn cung cấp kiến thức về vấn đề này cho vị
thành niên ngày càng phong phú đa dạng như thông tin đại chúng (tivi, đài,báo,
và tạp chí, sách..), thông tin từ gia đình, cán bộ chuyên môn, nhà trường và bạn
bè [35].
Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà nội thành lập theo Quyết
định số 1583/QĐ – TTg ngày 23 tháng 08 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ
trên cơ sở nâng cấp Trường Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường Hà Nội.
Trường là cơ sở đào tạo đa ngành. Sinh viên trường Đại học Tài nguyên và Môi
trường Hà Nội chủ yếu tuổi từ 18 đến 24 tuổi, từ các tỉnh thành trong cả nước.
Hiện nay, chưa có nghiên cứu nào liên quan đến vấn đề quan hệ tình dục trước
2
hôn nhân được triển khai tại trường. Với mong muốn tìm hiểu thực trạng kiến
thức, thái độ, hành vi quan hệ tình dục trước hôn nhân của sinh viên trường Đại học
Tài Nguyên và môi trường hiện nay như thế nào? Những yếu tố nào liên quan đến
thức trạng trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu: “Kiến thức, thái độ, hành vi
quan hệ tình dục trước hôn nhân và một số yếu tố liên quan của sinh viên
trường Đại học Tài Nguyên Môi trường năm 2019” với 2 mục tiêu nghiên cứu:
1. Mô tả kiến thức, thái độ, hành vi quan hệ tình dục trước hôn nhân của
sinh viên trường Đại học Tài Nguyên Môi trường năm 2019
2. Phân tích một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ, hành vi quan
hệ tình dục trước hôn nhân của đối tượng nghiên cứu.
