KIEÁN THÖÙC-THAÙI ÑOÄ-THÖÏC HAØNH VEÀ PHOØNG CHOÁNG HIV/AIDS<br />
CUÛA HOÏC SINH PHOÅ THOÂNG TRUNG HOÏC TÆNH NINH THUAÄN<br />
NAÊM 2004<br />
Leâ Troïng Löu*, Nguyeãn Ñoã Nguyeân**<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Moät ñieàu tra caét ngang ñöôïc tieán haønh taïi tænh Ninh thuaän nhaèm ñaùnh giaù möùc ñoä kieán thöùc, thaùi ñoä,<br />
vaø thöïc haønh veà phoøng choáng HIV/AIDS cuûa hoïc sinh phoå thoâng trung hoïc naêm hoïc 2003-2004 toaøn tænh.<br />
Maãu nghieân cöùu goàm 800 hoïc sinh ñöôïc choïn baèng lyõ thuaät choïn cuïm ngaãu nhieân, vaø phaân taàng theo caùc<br />
khoái lôùp 10, 11, 12. Keát quaû cho thaáy veà phoøng choáng HIV/AIDS, tæ leä hoïc sinh coù kieán thöùc ñuùng laø 46,7%,<br />
thaùi ñoä ñuùng laø 64,5%, vaø thöïc haønh ñuùng laø 61,8%. Khaûo saùt moái lieân quan giöõa thöïc haønh vôùi kieán thöùc,<br />
thaùi ñoä, kieåm soaùt theo trình ñoä hoïc vaán, giôùi, daân toäc cuûa hoïc sinh cho thaáy trình ñoä hoïc vaán coù lieân quan<br />
ñeán thöïc haønh; khi trình ñoä hoïc vaán taêng leân moät khoái lôùp thì khuynh höôùng thöïc haønh ñuùng taêng leân<br />
1,27 laàn, vôùi OR=1,27; KTC 95% (1,05-1,54). Kieán thöùc, thaùi ñoä, giôùi, daân toäc khoâng lieân quan ñeán thöïc<br />
haønh. Giaùo duïc söùc khoûe caàn ñöôïc taêng cöôøng cho hoïc sinh lôùp 10, 11, khu vöïc daân toäc ít ngöôøi. Duy trì<br />
khai thaùc caùc keânh truyeàn thoâng coù hieäu quaû nhö truyeàn hình, baùo chí, phaùt thanh.<br />
<br />
SUMMARY<br />
KNOWLEDGE, ATTITUDE, AND PRACTICE CONCERNING PREVENTION OF<br />
HIV/AIDS AMONG SECONDARY HIGH SCHOOL STUDENTS IN NINH THUAN, 2004<br />
Le Trong Luu, Nguyen Do Nguyen<br />
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 100 – 104<br />
<br />
A cross-sectional survey was conducted in 2004 among the secondary high school students in Ninh<br />
thuan province, aiming at assessing the students’ knowledge, attitude, and practice concerning HIV/AIDS<br />
prevention. The study sample comprised of 800 students randomly selected with cluster sampling<br />
technique, and stratified by grade 10, 11, and 12. The proportion of students having correct knowledge,<br />
attitude, and practice was 46.7%, 64.5%, and 61.8%, respectively. After controlled for the confounding<br />
effect of educational level, sex, and race; the correct practice was found associated with an increasing of<br />
educational level, with OR=1.27; and 95% CI of OR (1.05-1.54). Students of one school year higher were<br />
1.27 times more likely to practice correctly than their lower colleagues. Health education activities should<br />
be focused on students of grades 10, 11, ethnic minorities, and using currently effective mass media via<br />
television, newspaper, and broadcasting.<br />
<br />
ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br />
Theo Toå Chöùc Y Teá Theá Giôùi, ñeán nay coù khoaûng<br />
42 trieäu ngöôøi nhieãm HIV/AIDS treân toøan theá giôùi, vaø<br />
ñaïi dòch HIV/AIDS ñaõ thöïc söï trôû thaønh moät thaùch<br />
thöùc ñoái vôùi nhaân loaïi, caûn trôû söï phaùt trieån xaõ hoäi,<br />
aûnh höôûng ñeán söùc khoûe gioáng noøi(2). ÔÛ Vieät Nam,<br />
HIV/AIDS ñöôïc ghi nh aän ôû taát caû 64/64 tænh thaønh<br />
<br />
phoá. Tính ñeán thaùng 12, 2003 toång soá nhieãm HIV<br />
treân toaøn quoác laø 74.680 ca, soá AIDS laø 11.424 ca, vaø<br />
töû vong 6.415 ca. Dòch khoâng chæ xaûy ra ôû nhöõng ñoái<br />
töôïng nguy cô cao nhö tröôùc ñaây maø ñaõ lan sang<br />
coäng ñoàng, taäp trung nhieàu ôû löùa tuoåi döôùi 30. Moät soá<br />
ñòa phöông ñaõ phaùt hieän nhieãm HIV/AIDS trong hoïc<br />
sinh, sinh vieân. Taïi Ninh thuaän, coâng taùc giaùo duïc söùc<br />
<br />
* Trung taâm Y teá Döï phoøng Ninh Thuaän<br />
** Boä moân Dòch teã, Khoa Y teá coâng coäng, Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP. HCM<br />
T<br />
<br />
T<br />
<br />
100<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
<br />
khoûe veà phoøng choáng HIV/AIDS ñaõ ñöôïc tieán haønh<br />
lieân tuïc trong nhieàu naêm, vôùi caùc hình thöùc truyeàn<br />
thoâng ñaïi chuùng trong coäng ñoàng cuõng nhö giaùo duïc<br />
trong chöông trình phoå thoâng. Tuy nhieân, vôùi 479 ca<br />
döông tính, HIV/AIDS ñaõ laø moät vaán ñeà söùc khoûe<br />
quan troïng cuûa ñòa phöông do tæ leä nhieãm khaù cao, vaø<br />
tính chaát lan truyeàn trong coäng ñoàng. Nghieân cöùu<br />
naøy ñöôïc thöïc hieän vôùi muïc ñích xaùc ñònh tæ leä hoïc<br />
sinh phoå thoâng trung hoïc taïi Ninh thuaän coù kieán thöùc<br />
ñuùng, thaùi ñoä chaáp nhaän, vaø thöïc haønh ñuùng veà<br />
phoøng choáng HIV/AIDS, söï tieáp caän caùc nguoàn thoâng<br />
tin; vaø moái lieân quan giöõa kieán thöùc, thaùi ñoä vôùi thöïc<br />
haønh cuûa hoïc sinh kieåm soaùt theo trình ñoä hoïc vaán,<br />
giôùi, daân toäc. Keát quaû cuûa nghieân cöùu seõ cung caáp<br />
nhöõng thoâng tin cô baûn ñeå laäp keá hoaïch truyeàn thoâng<br />
giaùo duïc söùc khoûe phuø hôïp.<br />
<br />
ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP<br />
Thieát keá nghieân cöùu<br />
Söû duïng thieát keá nghieân cöùu caét ngang moâ taû vaø<br />
phaân tích.<br />
Thôøi gian vaø ñòa ñieåm nghieân cöùu<br />
Naêm 2004, taïi tænh Ninh thuaän.<br />
Maãu nghieân cöùu<br />
Daân soá muïc tieâu cuûa nghieân cöùu laø hoïc sinh<br />
phoå thoâng trung hoïc ñang hoïc taïi tænh Ninh<br />
thuaän, naêm hoïc 2003-2004, goàm 12.745 hoïc sinh<br />
thuoäc 9 tröôøng phoå thoâng trung hoïc toaøn tænh.<br />
Theo moät soá nghieân cöùu tröôùc ñaây taïi Vieät nam<br />
trong coäng ñoàng vaø trong sinh vieân hoïc<br />
sinh(1,3,4,5,6), tæ leä ngöôøi coù kieán thöùc, hoaëc thaùi ñoä,<br />
hoaëc thöïc haønh ñuùng thay ñoåi trong khoûang<br />
48,9% ñeán 99,2%. Ñeå coù 95% tin töôûng xaùc ñònh<br />
ñöôïc tæ leä cuûa moät loïai kieán thöùc, hoaëc thaùi ñoä,<br />
hoaëc thöïc haønh ñuùng laø 52,3%, vôùi sai soá cho<br />
pheùp laø 5%, hieäu quaû thieát keá cuûa maãu cuïm laø 2,<br />
vaø buø 5% cho maát maãu, côõ maãu ñöôïc öôùc löôïng laø<br />
804 hoïc sinh, laøm troøn thaønh 800.<br />
Maãu ñöôïc choïn qua 2 böôùc, ôû böôùc 1 ñöôïc<br />
phaân taàng theo khoái lôùp 10, 11, vaø 12, ñeå tæ leä soá<br />
hoïc sinh cuûa töøng khoái trong maãu töông ñöông<br />
vôùi tæ leä töông öùng trong daân soá. ÔÛ böôùc 2, kyõ<br />
<br />
thuaät choïn maãu cuïm baäc 1 ñöôïc aùp duïng, vôùi<br />
cuïm laø lôùp, ñöôïc choïn ngaãu nhieân ñôn theo danh<br />
saùch caùc khoái lôùp. Taát caû hoïc sinh trong caùc lôùp<br />
ñöôïc choïn seõ ñöôïc ñöa vaøo nghieân cöùu, tröø nhöõng<br />
hoïc sinh vaéng maët hoaëc töø choái tham gia.<br />
Thu thaäp döõ kieän<br />
Söû duïng boä caâu hoûi töï ñieàn coù höôùng daãn<br />
goàm 19 caâu hoûi. Caùn boä phuï traùch thu thaäp döõ<br />
kieän laø nhöõng ngöôøi ñang coâng taùc trong lónh vöïc<br />
y teá döï phoøng, ñöôïc taäp huaán tröôùc ñeå coù theå giaûi<br />
thích caâu hoûi cuûa hoïc sinh, nhöng khoâng gôïi yù traû<br />
lôøi. Hoïc sinh khoâng caàn ghi teân ñeå traùnh taâm lyù e<br />
ngaïi traû lôøi. Baûng caâu hoûi ñöôïc thu hoài ngay sau<br />
khi ñieàn xong.<br />
Phaân tích döõ kieän<br />
Moâ taû taàn soá vaø tæ leä caùc thuoäc tính; söï tieáp caän<br />
caùc keânh truyeàn thoâng; kieán thöùc, thaùi ñoä, thöïc haønh<br />
veà phoøng choáng HIV/AIDS cuûa hoïc sinh. So saùnh caùc<br />
tæ leä vôùi pheùp kieåm χ2 ôû möùc yù nghóa 5%. Möùc ñoä keát<br />
hôïp ñöôïc öôùc löôïng baèng tæ soá soá cheânh (OR), vaø<br />
khoaûng tin caäy 95% (KTC 95%) cuûa OR. Moái lieân quan<br />
giöõa kieán thöùc, thaùi ñoä vôùi thöïc haønh ñöôïc kieåm soaùt<br />
theo trình ñoä hoïc vaán, giôùi, daân toäc, baèng phaân tích<br />
phaân taàng, vaø hoài qui logistic. Döõ kieän ñöôïc nhaäp, xöû<br />
lyù baèng phaàn meàm EPI-INFO 6.04d, vaø phaân tích<br />
baèng phaàn meàm STATA 6.0.<br />
<br />
KEÁT QUAÛ<br />
Trong soá 800 hoïc sinh ñöôïc choïn, coù 781 traû lôøi<br />
phoûng vaán, tæ leä maát maãu laø 2,37%, do hoïc sinh vaéng<br />
maët ôû lôùp vaøo thôøi ñieåm ñieàu tra.<br />
Baûng 1 Nhöõng ñaëc tính cuûa maãu nghieân cöùu<br />
(N=781)<br />
Ñaëc tính<br />
Trình ñoä hoïc vaán<br />
<br />
Giôùi<br />
Daân toäc<br />
<br />
n<br />
<br />
(%)<br />
<br />
Lôùp 10<br />
<br />
340<br />
<br />
43,5<br />
<br />
Lôùp 11<br />
<br />
234<br />
<br />
29,9<br />
<br />
Lôùp 12<br />
<br />
207<br />
<br />
26,5<br />
<br />
Nam<br />
<br />
370<br />
<br />
47,4<br />
<br />
Nöõ<br />
<br />
411<br />
<br />
52,6<br />
<br />
Kinh<br />
<br />
655<br />
<br />
83,9<br />
<br />
Khaùc<br />
<br />
126<br />
<br />
16,1<br />
<br />
101<br />
<br />
Baûng 2. Tieáp caän vôùi caùc nguoàn thoâng tin (N=781)<br />
Nguoàn thoâng tin<br />
Truyeàn hình<br />
Baùo chí<br />
<br />
Tröôøng hoïc<br />
<br />
n<br />
758<br />
717<br />
689<br />
<br />
Tæ leä%<br />
97,1<br />
91,8<br />
88,2<br />
<br />
Phaùt thanh<br />
Baïn beø-gia ñình<br />
Pano-Apphích-Tôø rôi<br />
Caùn boä y teá<br />
Khaùc<br />
<br />
687<br />
520<br />
420<br />
402<br />
398<br />
<br />
86,8<br />
66,6<br />
53,8<br />
51,5<br />
51,0<br />
<br />
Baûng 3. Kieán thöùc, thaùi ñoä, thöïc haønh veà phoøng<br />
choáng HIV/AIDS (N=781)<br />
Noäi dung<br />
Taàn soá Tæ leä%<br />
Bieát ñuùng ñöôøng laây truyeàn HIV<br />
569<br />
72,9<br />
Bieát ñuùng veà khaû naêng ñieàu trò AIDS<br />
608<br />
77,9<br />
Bieát ñuùng veà phaùt hieän nhieãm HIV<br />
766<br />
98,1<br />
Bieát ñuùng veà phoøng laây truyeàn HIV<br />
546<br />
69,9<br />
Kieán thöùc chung veà HIV/AIDS<br />
365<br />
46,7<br />
Chaáp nhaän söû duïng bao cao su trong quan<br />
592<br />
75,8<br />
heä tình duïc ngoøai hoân nhaân<br />
Thaùi ñoä ñuùng ñoái xöû ngöôøi nhieãm HIV<br />
717<br />
91,8<br />
Saün saøng xeùt nghieäm HIV<br />
711<br />
91,0<br />
Thaùi ñoä chung veà HIV/AIDS<br />
504<br />
64,5<br />
Söû duïng rieâng dao caïo raâu ôû nam (n= 370)<br />
258<br />
69,7<br />
Söû duïng rieâng baøn chaûi ñaùnh raêng (n=780)<br />
580<br />
74,4<br />
Söû duïng rieâng keàm caét moùng tay (n=777)<br />
542<br />
69,8<br />
Coù quan heä tình duïc ngoøai hoân nhaân<br />
4<br />
0,5<br />
(n=780)<br />
Coù söû duïng bao cao su khi quan heä tình duïc<br />
1<br />
25,0<br />
ngoøai hoân nhaân (n=4)<br />
Khoâng söû duïng ma tuùy (n=777)<br />
776<br />
99,9<br />
Khoâng tieâm chích trong söû duïng ma tuùy<br />
1<br />
100,0<br />
(n=1)<br />
Söû duïng bôm kim tieâm rieâng trong tieâm<br />
0<br />
0<br />
chích (n=0)<br />
Thöïc haønh chung (n=772)<br />
526<br />
61,8<br />
<br />
Tæ leä nam vaø nöõ töông ñoái ñoàng ñeàu. Söï phaân boá<br />
daân toäc trong maãu töông ñöông vôùi phaân boá daân toäc<br />
cuûa toøan tænh (Baûng 1). Nguoàn thoâng tin ñöôïc tieáp<br />
caän nhieàu nhaát laø truyeàn hình, baùo chí, tröôøng hoïc, vaø<br />
phaùt thanh (Baûng 2). Tæ leä hoïc sinh coù kieán thöùc ñuùng<br />
veà phaùt hieän nhieãm HIV laø cao nhaát, keá ñeán laø veà khaû<br />
naêng ñieàu trò, ñöôøng laây, vaø phoøng laây. Tæ leä coù kieán<br />
thöùc chung ñuùng laø 46,7%. Kieán thöùc chung ñöôïc<br />
ñònh nghóa laø ñuùng khi taát caû caùc kieán thöùc ñeàu ñuùng<br />
(Baûng 3). Ña soá hoïc sinh coù thaùi ñoä ñuùng trong ñoái xöû<br />
vôùi ngöôøi nhieãm HIV/AIDS. Tæ leä hoïc sinh saün saøng<br />
xeùt nghieäm khi nghi ngôø cuõng cao, keá ñeán laø tæ leä<br />
<br />
102<br />
<br />
chaáp nhaän söû duïng bao cao su khi quan heä tình duïc<br />
ngoøai hoân nhaân. Tæ leä coù thaùi ñoä chung ñuùng laø<br />
64,5%. Thaùi ñoä chung ñöôïc ñònh nghóa laø ñuùng khi taát<br />
caû thaùi ñoä ñeàu ñuùng. Tæ leä hoïc sinh coù thöïc haønh<br />
chung ñuùng chieám 61,8% (Baûng 3).<br />
Coù söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ veà kieán thöùc<br />
ñuùng cuûa hoïc sinh lôùp 12 (K12) vaø hoïc sinh lôùp 10<br />
(K10), vôùi OR=1,65, KTC 95% (1,16-2,35), p=0,00;<br />
vaø kieán thöùc ñuùng cuûa hoïc sinh nam so vôùi nöõ,<br />
OR=0,75, KTC 95% (0,56-0,99), p=0,05 (Hình 1).<br />
Ñoái vôùi thaùi ñoä chung veà HIV/AIDS ôû daân toäc kinh vaø<br />
daân toäc ít ngöôøi, ôû hoïc sinh nam vaø hoïc sinh nöõ, söï<br />
khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (p
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
