Kiến thức về phòng ngừa hội chứng chuyển hoá ở người cao tuổi Thành phố Cần Thơ

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> KIẾN THỨC VỀ PHÒNG NGỪA HỘI CHỨNG CHUYỂN HOÁ<br /> Ở NGƯỜI CAO TUỔI THÀNH PHỐ CẦN THƠ<br /> Ngô Kim Phụng*, Nguyễn Trung Kiên*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Ngày nay chúng ta đối mặt với rất nhiều loại bệnh, đa số hội chứng lâm sàng xảy ra trên<br /> người cao tuổi (NCT). Vì thế nghiên cứu về những thay đổi hình thái, chức năng ở lứa tuổi này là hết sức<br /> cần thiết. Một trong những thay đổi quan trọng ở NCT là thay đổi về chuyển hoá được đề cập trong hội<br /> chứng chuyển hoá (HCCH).<br /> Mục tiêu: Xác định tỷ lệ người cao tuổi có kiến thức đúng về phòng ngừa hội chứng chuyển hóa tại<br /> thành phố Cần Thơ.<br /> Đối tượng: 673 người cao tuổi tại thành phố Cần Thơ được chọn từ 4 phường và 4 xã tại thành phố<br /> Cần Thơ.<br /> Phương pháp nghiên cứu: mô tả cắt ngang. Số liệu được xử lý bởi phần mềm SPSS 16.0.<br /> Kết quả: Không có NCT nào đã được nghe về HCCH nhưng có từ 60-85% các đối tượng biết về các<br /> thành tố của HCCH và có 22,1% biết rằng các bệnh này có liên quan với nhau, tỷ lệ hiểu biết về các thói<br /> quen có lợi cho sức khoẻ cao nhưng kiến thức tốt về phòng ngừa HCCH thấp chỉ chiếm 35,51%.<br /> Kết luận: đánh giá chung có 35,51% người cao tuổi có kiến thức tốt về phòng ngừa HCCH. Do đó<br /> trong công tác giáo dục sức khoẻ cần chú trọng đến những kiến thức NCT chưa nắm được để họ có cái<br /> nhìn tổng quát về nguy cơ bệnh tật của mình.<br /> Từ khoá: Kiến thức, hội chứng chuyển hoá, người cao tuổi.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> KNOWLEDGE FOR PREVENTION METABOLIC SYNDROME ON THE ELDERLY<br /> AT CANTHO CITY<br /> Ngo Kim Phung, Nguyen Trung Kien<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 98 - 104<br /> Background: The fact showed that today we are faced with many disease, the most clinical syndromes<br /> have on the elderly. Therefore the study of morphological changes, functions and pathologies related to age is<br /> very necessary. One of the important changes in the elderly is the changing metabolism that is mentioned in<br /> the metabolic syndrome.<br /> Objective: Identify right knowledge ratio about prevention metabolic syndrome of the elderly at<br /> Cantho city.<br /> Subjects: A total of 673 the elderly were selected from 4 wards and 4 communes at Cantho city.<br /> Method: A descriptive cross-sectional survey design was used. Data were analyzed using SPSS<br /> version 16.0<br /> Results: Nobody of the subjects ever heard about metabolic syndrome but having from 60-85% subjects<br /> know about elements of metabolic syndrome and 22.1% subjects know that these diseases are related<br /> *<br /> <br /> Đại học Y Dược Cần Thơ<br /> <br /> Địa chỉ liên hệ: ThS. Ngô Kim Phụng<br /> <br /> 98<br /> <br /> ĐT: 0918492299<br /> <br /> Email: nkphung61@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Khoa học Cơ bản – Y tế Công cộng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> together. Knowledge ratio for habits which has profitable for health is hight but good knowledge for<br /> prevention metabolic syndrome was low as evidenced by only a 35.51% correct answer rate.<br /> Conclusion: General evaluation 35.51% of the elderly have good knowledge on prevention metabolic<br /> syndrome. Thus in the work of health education should focus to knowledge that the elderly haven’t it to<br /> they have overview for risk by themselves.<br /> Keywords: Knowledge, metabolic syndrome, elderly.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Một diễn biến tất yếu của quá trình tích<br /> tuổi là sự thay đổi về chuyển hóa mà hậu quả<br /> của nó là sự xuất hiện các bệnh lý làm giảm<br /> chất lượng sống của NCT. Đây cũng chính là<br /> nguyên nhân khiến tỷ lệ NCT mắc HCCH<br /> ngày càng gia tăng. Hội chứng này có rất<br /> nhiều tiêu chí chẩn đoán khác nhau nhưng<br /> đều có những điểm giống nhau đó là béo phì<br /> (đặc biệt là béo phì vùng bụng), tăng huyết<br /> áp, rối loạn chuyển hóa lipid, rối loạn dung<br /> nạp glucose và đề kháng insulin. Đặc biệt<br /> cùng với sự phát triển của xã hội và các dịch<br /> vụ chăm sóc y tế, mức sống và tuổi thọ của<br /> người dân ngày càng được nâng cao, đồng<br /> hành với đó là sự gia tăng tỉ lệ thừa cân béo<br /> phì đã góp phần làm gia tăng tỷ lệ rối loạn<br /> chuyển hoá. Việc nâng cao chất lượng cuộc<br /> sống, hạnh phúc, sức khoẻ và tuổi thọ của con<br /> người luôn là mối quan tâm của một xã hội<br /> văn minh. Do đó với mong muốn nâng cao<br /> chất lượng cuộc sống và sức khoẻ cho NCT<br /> đồng thời hạn chế các bệnh lý ở lứa tuổi này<br /> chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với mong<br /> muốn sẽ đáp ứng những yêu cầu cấp thiết<br /> trong việc xây dựng một chương trình giáo<br /> dục sức khỏe cho người cao tuổi.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Xác định tỷ lệ người cao tuổi có kiến thức<br /> đúng về phòng ngừa hội chứng chuyển hóa<br /> tại thành phố Cần Thơ từ tháng 3/2010 đến<br /> tháng 7/2010<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> - Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả<br /> cắt ngang<br /> <br /> Chuyên Đề Y tế Công cộng<br /> <br /> - Địa điểm nghiên cứu: các quận, huyện<br /> thành phố Cần thơ<br /> - Thời gian nghiên cứu: tháng 3/2010 đến<br /> tháng 7/2010<br /> - Dân số nghiên cứu: Người cao tuổi<br /> Thành phố Cần thơ<br /> - Cỡ mẫu: Áp dụng công thức tính cỡ mẫu<br /> dùng để tính tỷ lệ trong một nghiên cứu cắt<br /> ngang như sau:<br /> <br /> n  Z (21 / 2 )<br /> <br /> p (1  p)<br /> d2<br /> <br /> Trong đó:<br /> n: là cỡ mẫu ước lượng.<br /> Z: là trị số phân phối chuẩn.<br /> : chọn  = 0,05 bởi vậy Z(1-/2) = 1,96.<br /> d: sai số cho phép, chọn d = 0,05.<br /> p: do chưa có nghiên cứu về kiến thức về<br /> phòng ngừa HCCH nên chọn p = 0,5 để đạt n<br /> lớn nhất.<br /> Tính được n = 384, sử dụng hiệu ứng thiết<br /> kế là 1,5 nên cỡ mẫu nghiên cứu là 576 người.<br /> Trong thực tế chúng tôi đã tiến hành phỏng<br /> vấn được 673 đối tượng đủ tiêu chuẩn<br /> nghiên cứu.<br /> - Kỹ thuật chọn mẫu: chọn mẫu cụm.<br /> - Phương pháp thu thập: phỏng vấn trực<br /> tiếp NCT qua bộ câu hỏi soạn sẵn.<br /> - Công cụ thu thập: bảng câu hỏi.<br /> - Kiểm soát thông tin sai lệch: phỏng vấn<br /> thử trước khi tiến hành phỏng vấn thật, bộ<br /> câu hỏi đơn giản, dễ hiểu.<br /> - Phân tích số liệu và xử lý số liệu: Dữ liệu<br /> được mã hoá và xử lý bằng phầm mềm<br /> SPSS 16.0.<br /> <br /> 99<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Kiến thức của người cao tuổi về phòng<br /> ngừa HCCH<br /> Bảng 1: Kiến thức về các thành tố của HCCH<br /> Nội dung<br /> Có<br /> Không<br /> Bệnh<br /> tăng Hiểu biết về mức độCó<br /> huyết bệnh<br /> Không<br /> áp<br /> Hiểu biết về biến chứngCó<br /> của bệnh<br /> Không<br /> Có<br /> Có nghe/biết về bệnh<br /> Không<br /> Bệnh<br /> đái<br /> Hiểu biết về mức độCó<br /> tháo bệnh<br /> Không<br /> đường Hiểu biết về biến chứngCó<br /> của bệnh<br /> Không<br /> Có<br /> Bệnh Có nghe/biết về bệnh<br /> Không<br /> rối<br /> Hiểu biết về mức độCó<br /> loạn<br /> bệnh<br /> Không<br /> lipid<br /> máu Hiểu biết về biến chứngCó<br /> của bệnh<br /> Không<br /> Có<br /> Có nghe/biết về bệnh<br /> Không<br /> Bệnh<br /> Hiểu biết về mức độCó<br /> béo<br /> bệnh<br /> Không<br /> phì<br /> Hiểu biết về biến chứngCó<br /> của bệnh<br /> Không<br /> Có nghe/biết về bệnh<br /> <br /> Tần số<br /> (n)<br /> 579<br /> 94<br /> 437<br /> 236<br /> 437<br /> 236<br /> 540<br /> 132<br /> 359<br /> 314<br /> 296<br /> 377<br /> 410<br /> 263<br /> 216<br /> 457<br /> 146<br /> 527<br /> 423<br /> 250<br /> 214<br /> 459<br /> 154<br /> 519<br /> <br /> Ăn mặn/nhạt có lợi cho Đúng<br /> sức khoẻ<br /> Chưa đúng<br /> Ăn dầu/mỡ có lợi cho sức Đúng<br /> khoẻ<br /> Chưa đúng<br /> Ăn cá/thịt có lợi cho sức Đúng<br /> khoẻ<br /> Chưa đúng<br /> Ăn đồ ngọt/rau quả có lợi Đúng<br /> cho sức khoẻ<br /> Chưa đúng<br /> Sử dụng sữa hoặc sản Đúng<br /> phẩm từ sữa có lợi cho Chưa đúng<br /> sức khoẻ<br /> <br /> Có<br /> Không<br /> Những bệnh THA, ĐTĐ, Có<br /> RLMM và béo phì có liên Không<br /> quan với nhau<br /> Biết<br /> Cách phát hiện bệnh<br /> Không biết<br /> Điều kiện thuận lợi dẫn<br /> Đúng<br /> đến THA, ĐTĐ, RLMM,<br /> Chưa đúng<br /> béo phì<br /> Khi bị THA, ĐTĐ, RLMM, Đúng<br /> béo phì phải điều trị liên Chưa đúng<br /> tục<br /> Có nghe/biết về HCCH<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> (%)<br /> 0,0<br /> 100<br /> 22,1<br /> 77,9<br /> <br /> 612<br /> 61<br /> 575<br /> 98<br /> <br /> 90,9<br /> 9,1<br /> 85,4<br /> 14,6<br /> <br /> 377<br /> 296<br /> <br /> 56,0<br /> 44,0<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> (%)<br /> 82,6<br /> 17,4<br /> 89,0<br /> 11,0<br /> 72,4<br /> 27,6<br /> 95,7<br /> 4,3<br /> 76,4<br /> 23,6<br /> <br /> Bảng 1.4. Kiến thức của người dân về thói quen<br /> sinh hoạt và lối sống có lợi cho sức khỏe<br /> Nội dung<br /> Lối sống căng thẳng/thoải<br /> mái có lợi cho sức khoẻ<br /> Lối sống vận động/tĩnh tại<br /> có lợi cho sức khoẻ<br /> Tập dưỡng sinh/không<br /> cần tập có lợi cho sức<br /> khoẻ<br /> Thói quen hút thuốc<br /> lá/không hút có lợi cho<br /> sức khoẻ<br /> Thói<br /> quen<br /> uống<br /> rượu/không uống nhiều<br /> rượu có lợi cho sức khoẻ<br /> Thói<br /> quen uống cà<br /> phê/không uống nhiều cà<br /> phê có lợi cho sức khoẻ<br /> <br /> Đúng<br /> Sai<br /> Đúng<br /> Sai<br /> Đúng<br /> Sai<br /> <br /> Tần số<br /> (n)<br /> 658<br /> 15<br /> 546<br /> 127<br /> 520<br /> 153<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> (%)<br /> 97,8<br /> 2,2<br /> 81,1<br /> 18,9<br /> 77,3<br /> 22,7<br /> <br /> Đúng<br /> Sai<br /> <br /> 665<br /> 8<br /> <br /> 98,8<br /> 1,2<br /> <br /> Đúng<br /> Sai<br /> <br /> 668<br /> 5<br /> <br /> 99,3<br /> 0,7<br /> <br /> Đúng<br /> Sai<br /> <br /> 627<br /> 46<br /> <br /> 93,2<br /> 6,8<br /> <br /> Nhận xét: kết quả bảng 1.4 cho thấy đa số<br /> đối tượng nghiên cứu có hiểu biết đúng về các<br /> thói quen sinh hoạt và lối sống có lợi cho sức<br /> khỏe như nên sống thoải mái (97,8%), lối sống<br /> vận động (81,1%), tập dưỡng sinh (77,3%);<br /> không nên hút thuốc lá (98,8%), uống nhiều<br /> rượu (99,3%) và sử dụng cà phê (93,2%).<br /> <br /> Nhận xét: kết quả bảng 2 cho thấy không<br /> có người nào đã nghe về HCCH nhưng có<br /> <br /> 100<br /> <br /> Tần số<br /> (n)<br /> 556<br /> 117<br /> 599<br /> 74<br /> 487<br /> 186<br /> 644<br /> 29<br /> 514<br /> 159<br /> <br /> Nhận xét: kết quả bảng 3 cho thấy đa số<br /> đối tượng nghiên cứu có hiểu biết đúng về các<br /> thói quen ăn uống có lợi cho sức khỏe như<br /> nên ăn nhạt (82,6%), sử dụng dầu (89%), ăn<br /> nhiều cá (72,4%), ăn nhiều rau quả (95,7%) và<br /> sử dụng sữa (76,4%).<br /> <br /> Bảng 2: Kiến thức chung về hội chứng chuyển hóa<br /> Tần số<br /> (n)<br /> 0<br /> 673<br /> 149<br /> 524<br /> <br /> Bảng 3: Kiến thức về thói quen ăn uống có lợi cho<br /> sức khỏe<br /> Nội dung<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> (%)<br /> 86,0<br /> 14,0<br /> 64,9<br /> 35,1<br /> 64,9<br /> 35,1<br /> 80,2<br /> 19,8<br /> 53,3<br /> 46,7<br /> 44,0<br /> 56,0<br /> 60,9<br /> 39,1<br /> 32,1<br /> 67,9<br /> 21,7<br /> 73,8<br /> 62,9<br /> 37,1<br /> 31,8<br /> 68,2<br /> 22,9<br /> 77,1<br /> <br /> Nhận xét: kết quả bảng 1 cho thấy đa số<br /> các đối tượng nghiên cứu biết về các bệnh<br /> tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid<br /> máu và béo phì. Tuy nhiên hiểu biết về mức<br /> độ bệnh và các biến chứng của bệnh còn hạn<br /> chế<br /> Nội dung<br /> <br /> 22,1% biết các thành tố của HCCH có liên<br /> quan nhau.<br /> <br /> Từ các kết quả nghiên cứu về kiến thức<br /> cho thấy có 35,51% các đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> Chuyên Đề Khoa học Cơ bản – Y tế Công cộng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> có kiến thức tốt về phòng ngừa HCCH (biểu<br /> đồ 1)<br /> <br /> Kiến thức<br /> chưa tốt,<br /> 64,49%<br /> <br /> Kiến thức<br /> tốt,<br /> 35,51%<br /> <br /> Biểu đồ 1: Phân bố điểm kiến thức của người<br /> cao tuổi<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho<br /> thấy tỷ lệ người dân có nghe nói về bệnh THA<br /> là 86%, hiểu được THA là một bệnh nặng và<br /> có nhiều biến chứng chiếm tỉ lệ 64,9%. Kết<br /> quả này cũng phù hợp với nghiên cứu về kiến<br /> thức, thái độ, hành vi về THA tại Seychells<br /> Islands (Indian Ocean). Nghiên cứu cho thấy<br /> rằng người dân có kiến thức cơ bản tốt về<br /> THA, thí dụ trên 96% biết rằng muối và béo<br /> phì có liên quan đến THA và THA có liên<br /> quan đến các bệnh tim mạch. Những người<br /> được phỏng vấn còn cho rằng vận động thể<br /> dục đối với THA là rất tốt mặc dù tỷ lệ chiếm<br /> thấp hơn (79% số dân tham gia nghiên cứu)<br /> và đa số cho rằng thuốc lá là một trong những<br /> nguyên nhân gây THA. Nhiều nghiên cứu<br /> cho thấy THA là bệnh hay gặp nhất ở NCT do<br /> đó tỉ lệ người cao tuổi trong nghiên cứu của<br /> chúng tôi có nghe về bệnh này khá cao, tuy<br /> vậy tỷ lệ người có hiểu biết về mức độ và biến<br /> chứng bệnh chưa tương xứng. Rõ ràng việc<br /> tuyên truyền giáo dục về bệnh THA vẫn hết<br /> sức cần thiết.<br /> Tỷ lệ người dân có nghe nói về bệnh đái<br /> tháo đường type 2 trong nghiên cứu của<br /> chúng tôi là 80,2%, hiểu biết về mức độ của<br /> bệnh là 53,3%, hiểu biết về biến chứng của<br /> bệnh là 44,0%. Hình thái về kiến thức này<br /> cũng tương tự với hiểu biết về bệnh tăng<br /> huyết áp, đa số người dân có nghe về bệnh<br /> <br /> Chuyên Đề Y tế Công cộng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> đái tháo đường nhưng biết về mức độ và biến<br /> chứng bệnh còn hạn chế.<br /> Theo nghiên cứu của Trần Tiến Hùng, đa<br /> phần các bệnh nhân đái tháo đường đều có<br /> hội chứng chuyển hoá. Như vậy nâng cao<br /> nhận thức cho người dân về đái tháo đường<br /> sẽ góp phần không nhỏ vào việc hạn chế tình<br /> trạng mắc hội chứng chuyển hóa.<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, người<br /> dân có nghe nói về rối loạn mỡ máu chiếm tỷ<br /> lệ thấp hơn (60,9%) so với bệnh tăng huyết áp<br /> (86%) và đái tháo đường (80,2%), hiểu biết về<br /> mức độ của bệnh là 32,1%, hiểu biết về biến<br /> chứng của bệnh là 21,7%. Tương tự, chỉ có<br /> 62,9% người dân có nghe nói về bệnh béo phì<br /> và hiểu biết về mức độ của bệnh là 31,8%,<br /> hiểu biết về biến chứng của bệnh là 22,9%.<br /> Ghi nhận này của chúng tôi cho thấy mối<br /> quan tâm của người cao tuổi về rối loạn mỡ<br /> máu và béo phì còn rất hạn chế so với bệnh<br /> tăng huyết áp và đái tháo đường. Rối loạn mỡ<br /> máu và béo phì đặc biệt là béo phì trung tâm<br /> thường gắn liền nhau và là lời cảnh báo cho<br /> nguy cơ tăng huyết áp, xơ vữa động mạch và<br /> đề kháng insulin. Bệnh nhân béo phì là những<br /> bệnh nhân có nguy cơ rất cao đối với hội<br /> chứng chuyển hoá như tác giả Alexander đã<br /> đề cập. Theo Trần Tiến Hùng, người béo phì<br /> có tỉ lệ bị HCCH là 89%. Vì thế nhu cầu tăng<br /> hiểu biết cho cộng đồng về béo phì và rối loạn<br /> lipid máu là hết sức cần thiết.<br /> Theo nghiên cứu của Đào Thu Giang, béo<br /> phì là vấn đề nổi cộm của các nước phát triển<br /> và có xu hướng tăng mạnh mẽ ở các nước<br /> đang phát triển. Đây là hệ quả của sự phát<br /> triển xã hội với đời sống dinh dưỡng ngày<br /> càng nâng cao. Các nước đang phát triển có tỷ<br /> lệ béo phì gia tăng nhanh chóng, ở nước ta<br /> cùng với sự tăng trưởng kinh tế, tốc độ đô thị<br /> hoá nhanh, sự thay đổi về lối sống, dinh<br /> dưỡng đang làm tăng tỷ lệ thừa cân, béo phì.<br /> Hiện tại béo phì được nhận định là vấn đề<br /> thường gặp ở người nghèo của nước giàu và<br /> gặp ở người giàu của nước nghèo. Béo phì và<br /> <br /> 101<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> tăng huyết áp là những yếu tố nguy cơ tim<br /> mạch trong hội chứng chuyển hoá.<br /> Theo Nguyễn Kim Thủy và Đào Thu<br /> Giang, béo phì cùng với rối loạn lipid máu<br /> được nhiều tác giả trên thế giới và trong nước<br /> quan tâm. Đây là những yếu tố nguy cơ tim<br /> mạch trong hội chứng chuyển hoá góp phần<br /> làm tăng tỉ lệ bệnh và tỉ lệ tử vong trong bệnh<br /> lý này. Nghiên cứu cho thấy yếu tố nguy cơ<br /> rối loạn lipid máu tăng cao hơn ở nhóm bệnh<br /> nhân thừa cân và béo phì, chỉ số BMI và tỉ số<br /> vòng bụng/vòng mông cũng có liên quan đến<br /> các yếu tố này.<br /> Một điều quan trọng hơn nữa là khi nhắc<br /> đến hội chứng chuyển hoá, 100% người cao<br /> tuổi trong nghiên cứu của chúng tôi hoàn<br /> toàn không biết và cũng chưa hề nghe nói về<br /> hội chứng này. Hội chứng chuyển hóa hiện<br /> nay mới đang là vấn đề thời sự của giới y học<br /> trong cả nước nên việc người dân biết về hội<br /> chứng này rất ít là điều dễ hiểu. Một số sách<br /> báo phổ thông đã bắt đầu đề cặp đến hội<br /> chứng này tuy nhiên để có thể tạo mối quan<br /> tâm thật sự cho người dân thì công tác truyền<br /> thông giáo dục sức khỏe vẫn còn rất nhiều<br /> việc phải làm. Điều đặc biệt cần lưu ý là chỉ<br /> có 22,1% người cao tuổi biết cho rằng các<br /> bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn<br /> mỡ máu và béo phì có liên quan mật thiết với<br /> nhau. Như vậy sẽ có rất nhiều người bị một<br /> trong các bệnh này không quan tâm đến việc<br /> kiểm tra các bệnh khác và hậu quả là các rối<br /> loạn chuyển hóa sẽ diến biến ngày càng phức<br /> tạp hơn cùng với gánh nặng tuổi tác.<br /> Ngược lại với những hiểu biết chung về<br /> hội chứng chuyển hóa, có đến 90,9% đối<br /> tượng nghiên cứu của chúng tôi biết được<br /> cách để phát hiện các bệnh là thành tố của hội<br /> chứng chuyển hóa như đi kiểm tra sức khỏe,<br /> theo dõi huyết áp, cân nặng. Bên cạnh đó<br /> cũng có đến 85,4% người cao tuổi biết điều<br /> kiện thuận lợi để dẫn đến các rối loạn chuyển<br /> hóa là do chế độ ăn uống, sinh hoạt và lối<br /> sống. Tuy nhiên, chỉ có 56% biết rằng cần điều<br /> <br /> 102<br /> <br /> trị liên tục khi mắc các bệnh tăng huyết áp,<br /> đái tháo đường, rối loạn lipid máu và béo phì.<br /> Như vậy, nếu thật sự đối tượng bị mắc các<br /> bệnh này thì khả năng tái phát sẽ rất cao.<br /> Khảo sát kiến thức của người cao tuổi về<br /> các yếu tố nguy cơ của hội chứng chuyển hoá<br /> và các thành tố của hội chứng chuyển hoá<br /> trong ăn uống cho thấy rằng họ nhận thức<br /> được ăn nhiều đồ ngọt là yếu tố nguy cơ<br /> được biết nhiều nhất 95,7%, có lẽ người dân<br /> cho rằng ăn nhiều đồ ngọt sẽ dễ bị bệnh đái<br /> tháo đường. Ăn mỡ là yếu tố nguy cơ được<br /> biết đứng hàng thứ hai (89,0%), kế đến là thói<br /> quen ăn mặn (82,6%). Tỉ lệ này cao hơn so với<br /> nghiên cứu của tác giả Trần Thiện Thuần và<br /> cộng sự (69,5% và 75,5% đối tượng hiểu biết<br /> ăn mỡ và ăn mặn là yếu tố nguy cơ gây tăng<br /> huyết áp). Ăn mỡ và ăn mặn được người cao<br /> tuổi đánh giá là có hại cho sức khoẻ vì có thể<br /> họ cho rằng những yếu tố này khiến cho<br /> người ta dễ bị béo phì. Đa số người cao tuổi<br /> cho rằng ăn cá sẽ có lợi cho sức khoẻ hơn ăn<br /> thịt (72,4%) và cuối cùng có đến 76,4% tỷ lệ<br /> người cao tuổi cho rằng uống sữa có lợi cho<br /> sức khoẻ. Kết quả này rất đáng khich lệ vì<br /> người dân nhận ra rằng cá, sữa và các sản<br /> phẩm từ sữa là một phần quan trọng đối với<br /> chế độ dinh dưỡng cân bằng và khoẻ mạnh.<br /> Về thói quen sinh hoạt và lối sống, đại đa<br /> sô người cao tuổi cho rằng việc hút thuốc lá<br /> (99,3%), uống rượu (98,8%) và có đời sống<br /> căng thẳng (97,8%) cũng như uống nhiều cà<br /> phê (93,2%) là có hại cho sức khoẻ. Ngoài ra,<br /> có 81,1% người cao tuổi cho rằng nên có cuộc<br /> sống vận động hơn là tĩnh tại và 77,3% cho<br /> rằng nên tập thể dục dưỡng sinh. Trong điều<br /> kiện khi các tài liệu kinh điển đều cho rằng lối<br /> sống căng thẳng, tĩnh tại, lạm dụng các chất<br /> kích thích làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh<br /> có liên quan đến chuyển hóa thì đây là những<br /> con số rất đáng mừng cho công tác truyền<br /> thông giáo dục sức khỏe. Đặc biệt, khi người<br /> dân có nhận thức người cao tuổi vẫn phải tiếp<br /> tục làm việc, vận động theo tình trạng sức<br /> khỏe chứ không phải là nghỉ ngơi tuyệt đối<br /> <br /> Chuyên Đề Khoa học Cơ bản – Y tế Công cộng<br /> <br />