Kỷ niệm 85 năm thành lập cơ sở Đảng Cộng sản đầu tiên tỉnh Thái Nguyên (1936-2021)- Kỷ yếu Hội thảo: Phần 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:143

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cuốn Kỷ yếu gồm bài viết tham luận của các đồng chí lãnh đạo tỉnh, các cơ quan Trung ương và địa phương, các nhà khoa học,... tại Hội thảo do Tỉnh ủy Thái Nguyên tổ chức ngày 28/9/2021. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung phần 1 cuốn sách dưới đây.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kỷ niệm 85 năm thành lập cơ sở Đảng Cộng sản đầu tiên tỉnh Thái Nguyên (1936-2021)- Kỷ yếu Hội thảo: Phần 1

KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC Kỷ niệm 85 năm thành lập cơ sở Đảng Cộng sản đầu tiên tỉnh Thái Nguyên (1936 - 2021) 1
2
LỜI GIỚI THIỆU C |ch đ}y 85 năm, cơ sở Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh Th|i Nguyên được th{nh lập tại xóm Lau Sau, x~ La Bằng, huyện Đại Từ, l{ dấu mốc quan trọng trong tiến trình ph|t triển của Đảng bộ tỉnh Th|i Nguyên. Từ đốm lửa đầu tiên ấy đ~ thổi bùng ngọn lửa đấu tranh của nh}n d}n c|c d}n tộc Th|i Nguyên đi tới thắng lợi, th{nh lập chính quyền c|ch mạng tỉnh Th|i Nguyên v{o ng{y 20/8/1945, góp phần v{o th{nh công chung của C|ch mạng Th|ng T|m ở nước ta. Tự h{o về chặng đường 85 năm ra đời v{ l~nh đạo c|ch mạng của Đảng bộ tỉnh Th|i Nguyên; thực hiện chỉ đạo của Thường trực Tỉnh ủy, Ban Tuyên gi|o Tỉnh ủy Th|i Nguyên tổ chức biên tập, xuất bản cuốn “Kỷ yếu Hội thảo Kỷ niệm 85 năm thành lập cơ sở Đảng Cộng sản đầu tiên tỉnh Thái Nguyên (1936 - 2021)”. Cuốn Kỷ yếu gồm b{i viết tham luận của c|c đồng chí l~nh đạo tỉnh, c|c cơ quan Trung ương v{ địa phương, c|c nh{ khoa học,... tại Hội thảo do Tỉnh ủy Th|i Nguyên tổ chức ng{y 28/9/2021. C|c b{i viết, tham luận tập trung khẳng định vai trò, sự l~nh đạo đúng đắn, s|ng suốt của Đảng; niềm tin, niềm tự h{o của 3
c|n bộ, đảng viên v{ nh}n d}n c|c d}n tộc tỉnh Th|i Nguyên đối với Đảng Cộng sản Việt Nam do B|c Hồ kính yêu s|ng lập v{ rèn luyện. Ôn lại chặng đường vẻ vang; khẳng định những kết quả, th{nh tựu v{ đúc kết những kinh nghiệm quý b|u của Đảng bộ tỉnh Th|i Nguyên trong 85 năm qua; trên cơ sở đó, thống nhất đ|nh gi|, nhận định, đồng thời đề xuất, kiến nghị những giải ph|p nhằm tăng cường x}y dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh, ph|t huy sức mạnh đại đo{n kết d}n tộc, d}n chủ x~ hội chủ nghĩa, đẩy mạnh công cuộc đổi mới, bảo vệ vững chắc an ninh chính trị, x}y dựng tỉnh Th|i Nguyên ngày c{ng ph|t triển nhanh v{ bền vững. Cuốn “Kỷ yếu Hội thảo Kỷ niệm 85 năm thành lập cơ sở Đảng Cộng sản đầu tiên tỉnh Thái Nguyên (1936 - 2021)” có bố cục gồm lời giới thiệu, ph|t biểu khai mạc v{ b|o c|o đề dẫn, ph|t biểu tổng kết Hội thảo v{ 18 tham luận, chia l{m 3 phần: Phần thứ nhất: Sự hình th{nh v{ ph|t triển của Đảng bộ tỉnh Th|i Nguyên. Phần thứ hai: Đảng bộ tỉnh Th|i Nguyên l~nh đạo công t|c x}y dựng Đảng, x}y dựng hệ thống chính trị; ph|t triển kinh tế - x~ hội, đảm bảo quốc phòng an ninh v{ công t|c đối ngoại. Phần thứ ba: Tuyên truyền, gi|o dục lịch sử Đảng v{ truyền thống c|ch mạng; bảo tồn v{ ph|t huy gi| trị c|c di tích lịch sử trên quê hương Th|i Nguyên. Hội thảo l{ hoạt động thiết thực tổng kết thực tiễn chặng đường 85 năm x}y dựng v{ trưởng th{nh của Đảng bộ tỉnh Th|i 4
Nguyên. Kỷ yếu Hội thảo sẽ l{ một t{i liệu có gi| trị phục vụ công tác nghiên cứu, tuyên truyền, gi|o dục truyền thống lịch sử; khơi dậy v{ ph|t huy chủ nghĩa anh hùng, tình yêu quê hương, đất nước, lòng tự h{o d}n tộc cho c|n bộ, đảng viên v{ c|c tầng lớp nh}n d}n tỉnh Th|i Nguyên. Xin tr}n trọng giới thiệu cuốn s|ch “Kỷ yếu Hội thảo Kỷ niệm 85 năm thành lập cơ sở Đảng Cộng sản đầu tiên tỉnh Thái Nguyên (1936 - 2021)” cùng bạn đọc./. BAN TUYÊN GI\O TỈNH ỦY TH\I NGUYÊN 5
6
PHÁT BIỂU KHAI MẠC VÀ BÁO CÁO ĐỀ DẪN HỘI THẢO PGS.TS. Nguyễn Thanh Hải Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên Kính thưa các đồng chí đại biểu Ban Tuyên giáo Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Kính thưa các đồng chí Thường trực và nguyên Thường trực Tỉnh ủy Thái Nguyên qua các thời kỳ; kính thưa các đại biểu: Bà mẹ Việt Nam anh hùng, Cán bộ Tiền khởi nghĩa, Anh hùng Lực 7
lượng vũ trang nhân dân và Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới; các nhà khoa học, nhà nghiên cứu lịch sử của tỉnh Thái Nguyên Thưa toàn thể các đồng chí đại biểu! Nh}n dịp kỷ niệm 85 năm th{nh lập cơ sở Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh Th|i Nguyên (1936 - 2021), hôm nay Tỉnh ủy Th|i Nguyên tổ chức Hội thảo khoa học nhằm ôn lại truyền thống 85 năm x}y dựng v{ ph|t triển của Đảng bộ tỉnh. Thay mặt Tỉnh ủy, Hội đồng nh}n d}n, Ủy ban nh}n d}n tỉnh, tôi xin nhiệt liệt ch{o mừng v{ tr}n trọng cảm ơn c|c đồng chí đại biểu Ban Tuyên gi|o Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; c|c đồng chí nguyên l~nh đạo tỉnh Th|i Nguyên; c|c đại biểu: B{ mẹ Việt Nam anh hùng, C|n bộ Tiền khởi nghĩa, Anh hùng Lực lượng vũ trang nh}n d}n v{ Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới; c|c nh{ khoa học, nh{ nghiên cứu lịch sử của tỉnh Th|i Nguyên; cùng to{n thể c|c đồng chí đại biểu tại c|c điểm cầu tham dự Hội thảo. Chúc c|c đồng chí mạnh khỏe, hạnh phúc. Chúc Hội thảo th{nh công tốt đẹp. Kính thưa các đồng chí! C|ch đ}y 85 năm, v{o cuối năm 1936, tại ngôi nhà lá 3 gian đơn sơ ở xóm Lau Sau, x~ La Bằng, huyện Đại Từ đ~ diễn ra lễ kết nạp 4 quần chúng ưu tú l{ Đường Nhất Quý, Đường Văn Ng}n, Nông Văn \i, Ho{ng Văn Nghiệp v{o Đảng Cộng sản Đông Dương - đ|nh dấu sự kiện cơ sở Đảng đầu tiên ở Th|i Nguyên chính thức được th{nh lập. Sự kiện chính trị n{y có ý nghĩa quan trọng, mở ra con đường, phương hướng ph|t 8
triển mới cho phong tr{o c|ch mạng Th|i Nguyên; l{m lan tỏa th{nh cao tr{o c|ch mạng đấu tranh giải phóng d}n tộc ở trong tỉnh; thúc đẩy phong tr{o đấu tranh của nh}n d}n c|c d}n tộc tỉnh Th|i Nguyên, đưa cuộc khởi nghĩa gi{nh chính quyền ở Th|i Nguyên đi đến thắng lợi, góp phần v{o th{nh công chung của cuộc Tổng khởi nghĩa Th|ng T|m năm 1945. Cơ sở Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh ra đời l{ một mốc son quan trọng trong qu| trình hình th{nh v{ ph|t triển của Đảng bộ tỉnh. Một tổ chức c|ch mạng tiên tiến trực tiếp l~nh đạo lực lượng c|ch mạng ở địa phương, đưa phong tr{o đấu tranh của c|c tầng lớp nh}n d}n Th|i Nguyên hòa v{o cuộc đấu tranh giải phóng của d}n tộc Việt Nam. Từ đó, nh}n d}n ng{y c{ng thấy rõ vai trò l~nh đạo của Đảng Cộng sản, một tổ chức chặt chẽ, có kỷ luật, đấu tranh vì độc lập tự do v{ lợi ích của nh}n d}n. Kể từ năm 1936 đến nay, Đảng bộ tỉnh Th|i Nguyên đ~ trải qua chặng đường 85 năm x}y dựng v{ ph|t triển; luôn phát huy tốt vai trò l~nh đạo, chỉ đạo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của tỉnh trên tất cả c|c lĩnh vực, trong c|c giai đoạn lịch sử c|ch mạng đấu tranh gi{nh chính quyền, từng bước ph|t triển vững chắc, góp phần x}y dựng v{ bảo vệ đất nước. Đảng bộ tỉnh Th|i Nguyên không ngừng lớn mạnh v{ trưởng th{nh về mọi mặt; từ 4 đảng viên đầu tiên khi cơ sở Đảng mới th{nh lập, trải qua 20 kỳ đại hội, đến nay đ~ có 16 đảng bộ trực thuộc, với hơn 94.700 đảng viên sinh hoạt tại 606 tổ chức cơ sở đảng. Sự ph|t 9
triển của Đảng bộ tỉnh đ~ khẳng định niềm tin tưởng tuyệt đối của nh}n d}n c|c d}n tộc tỉnh Th|i Nguyên đối với Đảng; tạo nên sự đo{n kết, thống nhất để x}y dựng Đảng bộ tỉnh ng{y c{ng lớn mạnh v{ trưởng th{nh. Kính thưa các đồng chí! L{ tỉnh gi{u truyền thống yêu nước v{ c|ch mạng, trong suốt chiều d{i lịch sử đấu tranh dựng nước v{ giữ nước của d}n tộc, nh}n d}n Th|i Nguyên luôn cần cù, s|ng tạo trong lao động, đo{n kết anh dũng trong đấu tranh chống |p bức bóc lột v{ giặc ngoại x}m. Mỗi khi có nạn ngoại x}m thì tinh thần kh|ng chiến của nh}n d}n c|c d}n tộc tỉnh Th|i Nguyên lại bùng lên mạnh mẽ; nhiều vị anh hùng d}n tộc như Dương Tự Minh, Lưu Nh}n Chú, c|c nh{ yêu nước như Trịnh Văn Cấn, Lương Ngọc Quyến đ~ ghi v{o sử s|ch bởi chiến công chói lọi, vẫn còn vang danh đến hôm nay v{ mai sau. Trong những năm thực d}n Ph|p x}m lược, chúng đ~ vấp phải sự phản kh|ng m~nh liệt của nh}n d}n Th|i Nguyên, c|c cuộc nổi dậy liên tiếp nổ ra như: Cuộc đấu tranh chống cúp lương, đ|nh đập v{ sa thải thợ của công nh}n mỏ Hích (1913); đấu tranh của công nh}n Phấn Mễ chống phạt vạ vô lý (1913); tiêu biểu l{ cuộc khởi nghĩa Th|i Nguyên do Trịnh Văn Cấn v{ Lương Ngọc Quyến l~nh đạo (1917)… C|c cuộc đấu tranh tuy đ~ thất bại do còn thiếu đường lối l~nh đạo đúng đắn nhưng sức ảnh hưởng còn vang m~i, ng{y c{ng hun đúc truyền thống kiên cường, bất khuất của nh}n d}n c|c d}n 10
tộc Th|i Nguyên tiếp tục vững bước trên con đường đấu tranh chống x}m lược. Dưới ngọn cờ l~nh đạo của Đảng, đặc biệt l{ từ khi cơ sở Đảng đầu tiên tỉnh Th|i Nguyên được th{nh lập, phong tr{o đấu tranh c|ch mạng gi{nh chính quyền ở Th|i Nguyên ph|t triển ng{y c{ng mạnh mẽ, s}u rộng. Trong hai cuộc kh|ng chiến trường kỳ của d}n tộc, Đảng bộ đ~ l~nh đạo nh}n d}n c|c d}n tộc trong tỉnh ho{n th{nh xuất sắc nhiệm vụ Trung ương Đảng giao cho. Trong đó, có nhiệm vụ quan trọng l{ bảo vệ an to{n tuyệt đối Chủ tịch Hồ Chí Minh, cùng c|c đồng chí l~nh đạo cấp cao của Đảng, Chính phủ; bảo vệ c|c cơ quan đầu n~o của Trung ương trong cuộc kh|ng chiến chống thực d}n Ph|p (1945 - 1954); đồng thời l~nh đạo nh}n d}n, c|c địa phương trên địa b{n tỉnh thực hiện tốt nhiệm vụ x}y dựng hậu phương vững chắc phục vụ kh|ng chiến. Trong giai đoạn 1954 - 1975, Đảng bộ tỉnh đ~ l~nh đạo nh}n d}n trong tỉnh vừa trực tiếp chiến đấu chống chiến tranh ph| hoại của đế quốc Mỹ, vừa tích cực cung cấp sức người, sức của góp phần cùng tiền tuyến miền Nam ho{n th{nh cuộc c|ch mạng giải phóng d}n tộc, thống nhất đất nước. Sau đại thắng mùa Xu}n năm 1975, đất nước độc lập, thống nhất, c|ch mạng Việt Nam chuyển sang giai đoạn mới, cả nước cùng x}y dựng chủ nghĩa x~ hội. Đảng bộ tỉnh tiếp tục l~nh đạo nh}n d}n trong tỉnh ph|t huy truyền thống của quê hương c|ch mạng, đo{n kết, nỗ lực khắc phục khó khăn, 11
khai th|c hiệu quả tiềm năng, lợi thế để x}y dựng Th|i Nguyên không ngừng ph|t triển trên c|c lĩnh vực. Dưới sự l~nh đạo của Đảng bộ tỉnh, sau 35 năm thực hiện đường lối đổi mới, diện mạo của tỉnh Th|i Nguyên đ~ có nhiều đổi thay; từ một tỉnh lạc hậu, kém ph|t triển, Th|i Nguyên đ~ trở th{nh một trong những trung t}m kinh tế, văn hóa, gi|o dục lớn của vùng trung du, miền núi phía Bắc, nhiều lĩnh vực đang dẫn đầu cả nước. Đặc biệt, trước bối cảnh tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, Đảng bộ tỉnh đ~ tập trung l~nh đạo thực hiện th{nh công “mục tiêu kép” vừa phòng, chống dịch hiệu quả vừa ph|t triển kinh tế - x~ hội, đảm bảo an to{n về sức khỏe v{ tính mạng của nh}n d}n, đưa Th|i Nguyên trở th{nh điểm s|ng trong bức tranh kinh tế - x~ hội cả nước. Năm 2020, gi| trị sản xuất công nghiệp đạt 783,6 nghìn tỷ đồng, đứng thứ nhất khu vực trung du miền núi phía Bắc, đứng thứ tư cả nước; gi| trị xuất khẩu trên địa b{n đạt 25 tỷ USD, đứng thứ tư cả nước; thu ng}n s|ch đạt trên 15.600 tỷ đồng, ở nhóm 20 tỉnh có quy mô thu ng}n s|ch đứng đầu cả nước; có 75,5% số x~ đạt chuẩn nông thôn mới. Công t|c cải c|ch h{nh chính được tập trung chỉ đạo thực hiện đồng bộ trên tất cả c|c lĩnh vực. Chỉ số cải c|ch h{nh chính - PAR Index năm 2020 xếp thứ 12/63 tỉnh, th{nh; chỉ số hiệu quả quản trị v{ h{nh chính công cấp tỉnh - PAPI năm 2020 xếp thứ 03 cả nước; chỉ số h{i lòng của người d}n - SIPAS đạt trên 87,66%... Với những th{nh tích đạt được trong 85 năm qua, Đảng bộ, chính quyền v{ nh}n d}n c|c 12
d}n tộc tỉnh Th|i Nguyên đ~ vinh dự được Đảng, Nh{ nước trao tặng nhiều danh hiệu, phần thưởng cao quý như Hu}n chương Hồ Chí Minh; Hu}n chương Độc lập hạng Nhất; Hu}n chương Lao động hạng Nhất, hạng Nhì, hạng Ba… Kính thưa các đồng chí! Hội thảo khoa học ng{y hôm nay l{ một trong những hoạt động có ý nghĩa quan trọng kỷ niệm 85 năm th{nh lập cơ sở Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh; cũng l{ dịp để chúng ta cùng nhau ôn lại qu| trình x}y dựng v{ trưởng th{nh của Đảng bộ tỉnh trong 85 năm qua. C|c ý kiến ph|t biểu, b|o c|o tham luận, thảo luận của c|c đồng chí l~nh đạo, nh{ khoa học, quý vị đại biểu tại Hội thảo sẽ l{ nguồn t{i liệu vô cùng quý gi| để tuyên truyền, gi|o dục cho c|n bộ, đảng viên v{ nh}n d}n, nhất l{ thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về lịch sử 85 năm x}y dựng v{ trưởng th{nh của Đảng bộ tỉnh Th|i Nguyên. Góp phần n}ng cao ý thức, tr|ch nhiệm giữ gìn, ph|t huy c|c gi| trị lịch sử v{ văn ho| của quê hương c|ch mạng; củng cố niềm tin v{ lòng tự h{o về truyền thống vẻ vang của Đảng bộ tỉnh; cổ vũ quyết t}m chính trị của nh}n d}n c|c d}n tộc tỉnh Th|i Nguyên trong sự nghiệp x}y dựng v{ bảo vệ Tổ quốc. Để Hội thảo đạt kết quả tốt, thay mặt c|c đồng chí l~nh đạo tỉnh, Ban Tổ chức Hội thảo, tôi mong muốn v{ tr}n trọng đề nghị c|c nh{ khoa học, c|c quý vị đại biểu tập trung đi s}u, l{m rõ hơn nữa một số nhóm vấn đề sau: 13
Một là, bối cảnh lịch sử, sự ra đời v{ ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng của cơ sở Đảng Cộng sản đầu tiên tỉnh Th|i Nguyên đối với phong tr{o c|ch mạng của Th|i Nguyên cũng như c|c tỉnh trong vùng Việt Bắc. Hai là, ph}n tích, khẳng định rõ hơn vai trò l~nh đạo của Đảng bộ tỉnh trong 85 năm x}y dựng v{ ph|t triển: th{nh tựu v{ b{i học kinh nghiệm trong công t|c l~nh đạo của Đảng bộ tỉnh về ph|t triển kinh tế - x~ hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh v{ đối ngoại, x}y dựng Đảng, x}y dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; những đóng góp quan trọng đối với c|ch mạng Việt Nam; góp phần củng cố, bồi đắp niềm tin của nh}n d}n đối với Đảng, với chế độ; gi|o dục lòng yêu nước, khơi dậy niềm tự h{o, tiếp tục ph|t huy truyền thống c|ch mạng của quê hương Th|i Nguyên. Ba là, thông qua công t|c bảo tồn v{ ph|t huy gi| trị c|c di tích lịch sử trên địa b{n tỉnh góp phần tuyên truyền, gi|o dục lý tưởng c|ch mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho c|n bộ, đảng viên v{ nh}n d}n, nhất l{ thế hệ trẻ tỉnh Th|i Nguyên, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản b|c c|c quan điểm sai tr|i, thù địch trong tình hình mới. Bốn là, dự b|o, nhận diện s|t, đúng những khó khăn, th|ch thức đang đặt ra đối với sự l~nh đạo của Đảng bộ; từ đó kiến nghị, đề xuất c|c nhiệm vụ, giải ph|p nhằm tiếp tục n}ng cao năng lực l~nh đạo, sức chiến đấu của Đảng bộ tỉnh. Quyết t}m x}y dựng Thái Nguyên trở th{nh một trong những trung t}m 14
kinh tế công nghiệp hiện đại của khu vực trung du, miền núi phía Bắc v{ vùng Thủ đô H{ Nội v{o năm 2030. Chúng tôi tin tưởng rằng, Hội thảo sẽ nhận được nhiều ý kiến t}m huyết, s}u sắc, kh|ch quan, khoa học của c|c đồng chí l~nh đạo, c|c nh{ khoa học, nghiên cứu lịch sử v{ quý vị đại biểu để Hội thảo th{nh công tốt đẹp. Một lần nữa, thay mặt Tỉnh ủy, Hội đồng nh}n d}n, Ủy ban nh}n d}n tỉnh, tôi xin tr}n trọng cảm ơn v{ kính chúc c|c đồng chí l~nh đạo c|c ban, ng{nh Trung ương; l~nh đạo, nguyên l~nh đạo tỉnh Th|i Nguyên c|c thời kỳ, các nhà khoa học, nghiên cứu lịch sử cùng to{n thể c|c đồng chí c|n bộ, đảng viên tham dự Hội thảo ở c|c điểm cầu sức khỏe, hạnh phúc. Chúc Hội thảo th{nh công tốt đẹp! Với tinh thần đó, tôi xin tuyên bố khai mạc Hội thảo khoa học “Kỷ niệm 85 năm thành lập cơ sở Đảng Cộng sản đầu tiên tỉnh Thái Nguyên (1936 - 2021)”. Xin trân trọng cảm ơn! 15
Phần thứ nhất SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA ĐẢNG BỘ TỈNH THÁI NGUYÊN 16
THÁI NGUYÊN TỪ XÂY DỰNG CƠ SỞ ĐẢNG ĐẦU TIÊN NĂM 1936 ĐẾN THẮNG LỢI NĂM 1954 PGS.TS. Nguyễn Danh Tiên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh C uối năm 1936, cơ sở Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh Th|i Nguyên được th{nh lập tại x~ La Bằng, huyện Đại Từ. Việc th{nh lập cơ sở Đảng Cộng sản đầu tiên tại Th|i Nguyên đ~ thổi bùng ngọn lửa đấu tranh trên mảnh đất Th|i Nguyên v{ lan tỏa th{nh cao tr{o đấu tranh đòi d}n sinh, d}n chủ 1936 - 1939 v{ vận động c|ch mạng giải phóng d}n tộc 1939 - 1945, góp phần v{o thắng lợi của cuộc Tổng khởi nghĩa 17
Th|ng T|m năm 1945 v{ kh|ng chiến chống thực d}n Ph|p x}m lược. Thời gian đ~ lùi xa, nhưng ý nghĩa v{ b{i học kinh nghiệm của cuộc khởi nghĩa gi{nh chính quyền Th|ng T|m năm 1945 ở Th|i Nguyên v{ những đóng góp của Đảng bộ v{ nh}n d}n tỉnh Th|i Nguyên đối với cuộc kh|ng chiến chống thực d}n Ph|p x}m lược vẫn còn giữ nguyên gi| trị; trở th{nh h{nh trang để tổ chức đảng v{ nh}n d}n c|c d}n tộc tỉnh Th|i Nguyên ph|t huy truyền thống vẻ vang, x}y dựng tỉnh ngày c{ng gi{u, đẹp, văn minh. Mùa xu}n năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, mở ra một bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử d}n tộc. Tại Th|i Nguyên, thực d}n Ph|p tăng cường đ{n |p, khủng bố phong tr{o c|ch mạng, khiến cho việc tuyên truyền, gi|c ngộ quần chúng những năm đầu thập kỷ 30 của thế kỷ XX gặp nhiều khó khăn. Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu to{n quốc lần thứ nhất của Đảng v{ Nghị quyết Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp h{nh Trung ương Đảng (khóa I), Chi bộ hải ngoại Long Ch}u quyết định đưa c|n bộ, đảng viên về nước hoạt động. Trong số đó, đồng chí Đặng Tùng1được cử về g}y dựng cơ sở, ph|t triển phong tr{o c|ch mạng ở Th|i Nguyên. ___________ 1 Đặng Tùng (dân tộc Tày) tên thật là Đinh Ngọc Đạt, sinh năm 1914. Nguyên quán xóm Lũng Na, xã Chí Thảo, huyện Quảng Uyên, tỉnh Cao Bằng. Tháng 8/1932, Đặng Tùng được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Cuối năm 1935, Đặng Tùng đến Long Châu (Trung Quốc), sinh hoạt trong Chi bộ hải ngoại của Đảng Cộng sản Đông Dương, do đồng chí Hoàng Đình Giong làm Bí thư. Lãnh đạo Chi bộ bố trí cho Đặng Tùng ở trong một gia đình họ Đường, dân tộc Nùng ở Bản Khiếc, Bó Cục, Long Châu, Quảng Tây, 18
Nhận nhiệm vụ được giao, đồng chí Đặng Tùng bí mật tìm đường về Đại Từ, đến nh{ Đường Văn Hon (Đường Nhất Quý) và được anh em họ Đường đùm bọc, giúp đỡ. Đồng chí Đặng Tùng tiến h{nh g}y dựng cơ sở c|ch mạng thông qua việc gi|c ngộ anh em nh{ họ Đường. Cuối năm 1936, c|c đồng chí: Đường Nhất Quý, Đường Văn Ng}n, Nông Văn \i, Ho{ng Văn Nghiệp được đồng chí Đặng Tùng kết nạp v{o Đảng Cộng sản Đông Dương. Đ}y l{ cơ sở Đảng đầu tiên của tỉnh được x}y dựng tại La Bằng, huyện Đại Từ1. Sự ra đời của cơ sở Đảng Cộng sản đầu tiên ở Th|i Nguyên l{ kết quả của sự nỗ lực tuyên truyền, g}y dựng cơ sở trong những ng{y đầu với nhiều khó khăn, thử th|ch; l{ một dấu mốc quan trọng trong tiến trình ph|t triển của lịch sử c|ch mạng tỉnh Th|i Nguyên, đ|p ứng yêu cầu cấp thiết l{ phải có một tổ chức c|ch mạng tiên tiến trực tiếp l~nh đạo lực lượng c|ch mạng ở địa phương, đưa phong tr{o đấu tranh của công nh}n v{ c|c d}n tộc tỉnh Th|i Nguyên hòa v{o cuộc đấu tranh chung của d}n tộc. Từ 4 đảng viên đầu tiên của chi bộ Đảng ở La Bằng (Đại Từ) cuối năm 1936, đến đầu năm 1939, số đảng viên trong tỉnh đ~ tăng lên hơn 40 đồng chí. C|c đảng viên trong tỉnh đ~ đẩy mạnh cuộc vận động d}n chủ 1936 - 1939. Thông qua Trung Quốc, có bà con sinh cơ lập nghiệp tại Bắc Sơn (Lạng Sơn) và La Bằng (Đại Từ, Thái Nguyên). Hằng năm, bà con ở Đại Từ, Bắc Sơn thường về thăm quê ở Long Châu, nên Đặng Tùng có quen biết và kết thân với người họ Đường ở La Bằng. 1 Xem: Lịch sử Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên tập 1, (1936 - 1965), Thái Nguyên năm 2003. 19
phong tr{o đấu tranh của nông d}n, trước hết l{ nông d}n c|c d}n tộc thiểu số ở vùng núi xa xôi hẻo l|nh, nhiều quần chúng ưu tú được kết nạp v{o Đảng Cộng sản Đông Dương. Phong tr{o c|ch mạng ở huyện Đai Tư va chau Định Hóa, Võ Nhai đ~ liên lạc được với nhau, có sự chỉ đạo thống nhất của tổ chức đảng. Trong đấu tranh c|ch mạng, nh}n d}n c|c d}n tộc tỉnh Thái Nguyên ng{y c{ng tự gi|c đi theo đường lối, chủ trương giải phóng d}n tộc của Đảng. Du van còn một số hạn chế nhưng phong tr{o đấu tranh của nh}n d}n c|c d}n tộc tỉnh Th|i Nguyên trong thời kỳ vận động d}n chủ (1936 - 1939) đ~ tạo tiền đề cho phong tr{o giải phóng d}n tộc những năm tiếp theo. Từ th|ng 11/1939, đồng chí Trường Chinh, Ho{ng Quốc Việt, Trần Đăng Ninh v{ nhiều c|n bộ của Trung ương, Xứ uỷ Bắc Kỳ thường xuyên qua lại Th|i Nguyên hoạt động, tuyên truyền, g}y dựng cơ sở c|ch mạng. Tại c|c huyện Phú Bình, Phổ Yên, ch}u Võ Nhai, tỉnh Th|i Nguyên đ~ bắt đầu hình th{nh các nhóm thanh niên trung kiên l{m nòng cốt cho c|c cuộc đấu tranh chính trị như: Tổ chức tuyên truyền, vận động trong nh}n d}n đọc b|o, truyền b| Quốc ngữ; tổ chức rải truyền đơn kêu gọi chống chiến tranh đế quốc v{ treo cờ búa liềm nh}n dịp kỷ niệm C|ch mạng Th|ng Mười Nga 1917… Giữa năm 1941, c|c tổ chức Cứu quốc của Mặt trận Việt Minh lần lượt ra đời v{ hoạt động sôi nổi khắp nơi. Th|i Nguyên trở th{nh một trong những trung t}m c|ch mạng 20