Kỹ thuận tạo thuận cảm phụ bản thể thần kinh cơ - Bài 3

Chia sẻ: Nguyễn NHi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

55
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'kỹ thuận tạo thuận cảm phụ bản thể thần kinh cơ - bài 3', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kỹ thuận tạo thuận cảm phụ bản thể thần kinh cơ - Bài 3

Bµi 3 c¸c mÉu vËn ®éng 1. NH÷NG VÊN §Ò THEN CHèT KHI THùC HIÖN C¸C MÉU VËN §éNG − CÇm n¾m theo kiÓu c¬ giun. − Chän thêi ®iÓm ra mÖnh lÖnh cïng lóc víi kÐo gi·n. − §Ò kh¸ng ngay sau kÐo gi·n. − Thùc hiÖn cö ®éng theo ®−êng chÐo hay theo “®−êng r·nh” ®Ó tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn trong mét mÉu vËn ®éng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ nhÊt. − Kü thuËt viªn ph¶i di chuyÓn cïng víi bÖnh nh©n vµ sö dông toµn bé c¬ thÓ ®Ó t¹o lùc ®Ò kh¸ng. − Khi thùc hiÖn mÉu vËn ®éng cña chi trªn vµ chi d−íi, cÇn ph¶i t¹o thuËn c¸c thµnh phÇn xa tr−íc. VÝ dô nh−: cæ tay, cæ ch©n. − Thµnh phÇn xoay lµ then chèt. − KÐo c¨ng tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn trong mÉu vËn ®éng bao gåm cö ®éng xoay ®Ó viÖc t¹o thuËn ®¹t ®−îc lµ tèi ®a vµ hiÖu qu¶ nhÊt. §iÒu nµy cã nghÜa mçi thµnh phÇn ®Òu ë vµo vÞ trÝ ®−îc kÐo dµi nhÊt ®Ó khi thùc hiÖn kÐo gi·n nhanh sÏ cã ®−îc ®¸p øng tèi −u. − KÐo gi·n nhanh b»ng ®éng t¸c nhÑ nhµng nh− mét “c¸i vç nhÑ”; tr¸nh dïng lùc qu¸ m¹nh H−íng kÐo hoÆc th« b¹o. − Lùc ®Ò kh¸ng ph¶i thÝch hîp víi môc ®Ých cÇn ®¹t ®−îc, ®ã lµ tÝnh vËn ®éng hay tÝnh v÷ng ch¾c. − Lùc kÐo ph¶i vu«ng Vßng cung cña cö ®éng Trôc gãc víi vßng cung quanh trôc cña cö ®éng nh− h×nh minh häa. 2.. Cö ®éng cña c¸c c¬ vai 2.1. C¬ thang C¸c bã mám cïng vai – ®ßn trªn: n©ng x−¬ng vai. 30
C¸c bã gi÷a: ¸p x−¬ng vai – kÐo bê trong x−¬ng vai vÒ phÝa cét sèng. C¸c bã d−íi: ¸p vµ h¹ x−¬ng vai. C¶ ba bã ho¹t ®éng: ¸p vµ xoay x−¬ng vai lªn trªn. 2.2. C¬ tr¸m B¸m gèc ë c¸c mám gai cña c¸c ®èt sèng ngùc 2 ®Õn 5 vµ b¸m tËn vµo bê trong x−¬ng vai. C¸c bã c¬ tr¸m ch¹y theo h−íng vµo trong vµ lªn trªn. C¸c c¬ nµy ¸p, n©ng, vµ xoay x−¬ng vai xuèng d−íi, ®ång thêi cè ®Þnh x−¬ng vai vµo lång ngùc. 2.3. C¬ n©ng vai C¬ nµy b¸m gèc ë c¸c mám ngang c¸c ®èt sèng cæ tõ 1 ®Õn 4 vµ b¸m tËn vµo gãc trªn bê trong x−¬ng vai. C¬ nµy n©ng x−¬ng vai vµ xoay nhÑ x−¬ng vai xuèng d−íi. 2.4. C¬ r¨ng c−a tr−íc B¸m gèc ë mÆt ngoµi cña 8 x−¬ng s−ên trªn vµ b¸m tËn vµo mÆt tr−íc bê trong cña gãc d−íi x−¬ng vai. C¬ nµy dang vµ xoay x−¬ng vai lªn trªn, ®ång thêi cè ®Þnh x−¬ng vai vµo lång ngùc. 2.5. C¬ l−ng réng B¸m gèc ë c©n réng trªn c¸c mám gai cña c¸c ®èt sèng ngùc thÊp vµ ®èt sèng th¾t l−ng, mµo chËu sau, c¸c x−¬ng s−ên d−íi vµ gãc d−íi x−¬ng vai; b¸m tËn vµo r·nh gian cñ cña x−¬ng c¸nh tay. C¬ nµy h¹, ¸p, vµ xoay x−¬ng vai xuèng d−íi; ®ång thêi cßn cã chøc n¨ng duçi vµ xoay trong x−¬ng c¸nh tay. 2.6. C¬ ngùc bÐ B¸m gèc ë c¸c x−¬ng s−ên 3, 4, 5 gÇn c¸c sôn s−ên vµ b¸m tËn vµo mám qu¹ x−¬ng vai. C¬ nµy h¹ vµ xoay x−¬ng vai xuèng. 2.7. C¬ d−íi ®ßn B¸m gèc ë x−¬ng s−ên ®Çu tiªn vµ b¸m tËn vµo mÆt d−íi cña x−¬ng ®ßn. C¬ nµy h¹ x−¬ng ®ßn vµ x−¬ng vai. 2.8. C¬ ngùc lín B¸m gèc ë x−¬ng øc ®Õn x−¬ng s−ên thø 7 vµ nöa trong x−¬ng ®ßn; b¸m tËn vµo mÐp ngoµi r·nh gian cñ cña x−¬ng c¸nh tay. C¬ nµy gËp, ¸p, vµ xoay trong x−¬ng c¸nh tay; ®ång thêi cßn cã chøc n¨ng h¹, dang, vµ xoay x−¬ng vai xuèng. 31
3. C¸c mÉu vËn ®éng x−¬ng vai 3.1. N©ng vai ra phÝa tr−íc T− thÕ bÖnh nh©n: n»m nghiªng, cæ ë t− thÕ trung tÝnh kh«ng gËp/duçi vµ nghiªng bªn. H«ng vµ gèi gËp 900. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: ë bªn c¹nh vµ phÝa sau l−ng bÖnh nh©n vµ h−íng vÒ phÝa ®Çu cña bÖnh nh©n. TiÕp xóc bµn tay: hai bµn tay chång lªn ®Ó t¨ng c−êng lùc cho nhau vµ ®Æt ë vïng tr−íc mám cïng vai. KÐo dµi: x−¬ng vai ®−îc kÐo tr−ît trªn lång ngùc theo chiÒu h¹ xuèng, ra sau vµ vµo trong. Cã thÓ quan s¸t thÊy c¸c c¬ ë bªn cæ co kÐo nhÑ. §Çu vµ cæ cña bÖnh nh©n kh«ng ®−îc nhÊc lªn khái mÆt bµn vµ kh«ng lËt th©n ng−êi ra tr−íc hay ra sau. MÖnh lÖnh: “n©ng vai lªn vÒ phÝa tai”. §Ò kh¸ng: chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu t¹o lùc ®Ò kh¸ng ®èi víi cö ®éng cña x−¬ng vai b»ng mét lùc kÐo däc theo vßng cung cña cö ®éng. 3.2. H¹ xuèng ra phÝa sau T− thÕ bÖnh nh©n: nh− trªn. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: nh− trªn. TiÕp xóc bµn tay: mét bµn tay ®Æt trªn gãc d−íi x−¬ng vai vµ bµn tay kia ®Æt trªn gai vai. KÐo dµi: lùc c¨ng trªn c¸c nhãm c¬ h¹ x−¬ng vai nh−: c¬ r¨ng c−a tr−íc, c¬ tr¸m, vµ c¬ l−ng réng. MÖnh lÖnh: “h¹ vai xuèng”. §Ò kh¸ng: t¹o lùc kÐo däc theo vßng cung cña cö ®éng x−¬ng vai trªn lång ngùc. Chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu h¹ thÊp hai khuûu tay xuèng khi thùc hiÖn cö ®éng. X−¬ng vai – n©ng lªn ra phÝa tr−íc Tư thế khởi đầu Tư thế giữa Tư thế kết thúc 32
X−¬ng vai – h¹ xuèng ra phÝa sau Tư thế khởi đầu Tư thế kết thúc 3.3. N©ng lªn ra phÝa sau T− thÕ bÖnh nh©n: n»m nghiªng nh− ®· m« t¶ ë mÉu n©ng x−¬ng vai lªn ra phÝa tr−íc. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: ë phÝa sau bÖnh nh©n, ngang víi ®Çu cña bÖnh nh©n vµ h−íng vÒ phÝa ch©n bÖnh nh©n. TiÕp xóc bµn tay: ®Æt c−êm tay ë trªn vïng sau mám cïng vai, hai bµn tay ®Æt chång lªn ®Ó gióp t¨ng c−êng lùc cho nhau. KÐo dµi: x−¬ng vai ®−îc ®Èy tr−ît trªn lång ngùc theo chiÒu h¹ xuèng vµ ra phÝa tr−íc. Mám cïng vai ë phÝa tr−íc ®−êng gi÷a th©n ng−êi. BÖnh nh©n kh«ng nhÊc ®Çu vµ cæ lªn khái mÆt bµn vµ kh«ng lËt ra tr−íc. MÖnh lÖnh: “n©ng vai lªn vÒ phÝa sau”. §Ò kh¸ng: chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu t¹o lùc ®Ò kh¸ng ®èi víi cö ®éng cña x−¬ng vai b»ng mét lùc kÐo däc theo vßng cung cña cö ®éng. Hai khuûu tay chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu h¹ xuèng khi cö ®éng n©ng vai diÔn ra cho phÐp t¹o mét lùc ®Ò kh¸ng thÝch hîp. 3.4. H¹ xuèng ra phÝa tr−íc T− thÕ bÖnh nh©n: nh− trªn. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: nh− trªn. TiÕp xóc bµn tay: däc quanh bê vai vµ n¸ch cña bÖnh nh©n, cÇm n¾m kiÓu c¬ giun, mét bµn tay ë phÝa tr−íc vµ mét bµn tay ë phÝa sau. KÐo dµi: x−¬ng vai ®−îc kÐo lªn trªn vµ ra phÝa sau. Mám cïng vai ë phÝa sau ®−êng gi÷a th©n ng−êi. Lùc c¨ng ®−îc c¶m nhËn ë mét bªn th©n m×nh vµ chËu. BÖnh nh©n kh«ng ®−îc lËt th©n ng−êi ra phÝa sau. 33
MÖnh lÖnh: “h¹ vai xuèng vÒ phÝa tr−íc”. §Ò kh¸ng: chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu t¹o lùc ®Ò kh¸ng b»ng mét lùc kÐo däc theo vßng cung cña cö ®éng. X−¬ng vai – n©ng lªn ra phÝa sau Tư thế khởi đầu Tư thế giữa Tư thế kết thúc X−¬ng vai – h¹ xuèng ra phÝa tr−íc Tư thế khởi đầu Tư thế giữa Tư thế kết thúc 4. c¸c MÉU VËN §éNG CñA CHI TR£N Tr×nh bµy d−íi ®©y lµ bèn mÉu vËn ®éng ®¬n gi¶n c¨n b¶n cña chi trªn cïng víi c¸c thµnh phÇn cña mÉu vËn ®éng vµ c¸c c¬ tham gia cö ®éng. MÉu Thµnh phÇn cö ®éng C¬ Vai: gËp, dang, xoay ngoµi lDelta, hai ®Çu (®Çu dµi), c¬ qu¹ GËP/DANG c¸nh tay, trªn gai, d−íi gai, trßn 34
X−¬ng vai: n©ng lªn ra sau Thang, n©ng vai Ba ®Çu, c¸nh tay, c¬ khuûu Khuûu: ë t− thÕ duçi C¼ng tay: quay ngöa Hai ®Çu, c¸nh tay, c¸nh tay quay, ngöa Cæ tay: duçi quay Duçi cæ tay quay Ngãn tay: duçi Duçi chung c¸c ngãn dµi Ngãn c¸i: dang vµ duçi Duçi ngãn c¸i dµi vµ ng¾n, dang ngãn c¸i Vai: duçi, ¸p, xoay trong Ngùc lín, trßn lín, d−íi vai DUçI/¸P X−¬ng vai: h¹ xuèng ra Ngùc bÐ, tr¸m, l−ng réng tr−íc Khuûu: t− thÕ duçi Ba ®Çu c¸nh tay, c¬ khuûu C¼ng tay: quay sÊp C¸nh tay quay, sÊp trßn, sÊp vu«ng Cæ tay: gËp trô GËp cæ tay trô Ngãn tay: gËp GËp c¸c ngãn n«ng vµ s©u, giun, gian cèt Ngãn c¸i: gËp, ¸p GËp ngãn c¸i dµi vµ ng¾n, ¸p ngãn c¸i, ®èi ngãn c¸i Vai: gËp, ¸p, xoay ngoµi Ngùc lín, delta, hai ®Çu (®Çu GËP/¸P dµi), c¬ qu¹, c¸nh tay X−¬ng vai: n©ng lªn ra Thang, n©ng vai, r¨ng c−a tr−íc tr−íc Khuûu: t− thÕ duçi Ba ®Çu c¸nh tay, c¬ khuûu C¼ng tay: quay ngöa C¸nh tay quay, ngöa Cæ tay: gËp quay GËp cæ tay quay Ngãn tay: gËp GËp c¸c ngãn s©u vµ n«ng, giun, gian, cèt Ngãn c¸i: gËp, ¸p GËp c¸c ngãn c¸i dµi vµ ng¾n, ¸p ngãn c¸i duçi/DANG Vai: duçi, dang, xoay trong Delta, trßn lín, d−íi vai, tam ®Çu, l−ng réng 35
X−¬ng vai: h¹ xuèng ra sau L−ng réng, ngùc bÐ Khuûu: t− thÕ duçi Ba ®Çu, c¬ khuûu C¼ng tay: quay sÊp C¸nh tay quay, sÊp trßn Cæ tay: duçi trô Duçi cæ tay trô Ngãn tay: duçi Duçi c¸c ngãn, c¬ giun, c¬ gian cèt Ngãn c¸i: duçi, dang Duçi ngãn c¸i dµi vµ ng¾n, dang ngãn c¸i dµi 4.1. GËp dang chi trªn T− thÕ bÖnh nh©n: n»m ngöa s¸t c¹nh bµn. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: ë c¹nh bµn, h−íng vÒ phÝa ch©n bÖnh nh©n vµ theo chiÒu cña mÉu vËn ®éng chÐo. Khi thùc hiÖn mÉu vËn ®éng, chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu xoay ng−êi 1800 theo trôc ®Ó h−íng vÒ phÝa ®Çu cña bÖnh nh©n. TiÕp xóc bµn tay: bµn tay xa – cÇm n¾m theo kiÓu c¬ giun, c¸c ngãn tay khum l¹i ®Æt trªn l−ng bµn tay cña bÖnh nh©n, sö dông lùc ®Ì trªn x−¬ng bµn ngãn 1 vµ 2 ®Ó gi÷ cæ tay bÖnh nh©n ë t− thÕ gËp. C¸ch cÇm n¾m nµy gióp cæ tay duçi vµ cã vai trß nh− mét ®iÓm tùa ®Ó duy tr× lùc kÐo trong suèt mÉu vËn ®éng. Bµn tay gÇn – cÇm n¾m theo kiÓu c¬ giun t¹o “®−êng hÇm”, ban ®Çu tiÕp xóc víi phÇn xa mÆt bªn quay hoÆc trô cña c¼ng tay bÖnh nh©n. Khi b¾t ®Çu thùc hiÖn mÉu vËn ®éng th× tiÕp xóc víi mÆt gËp c¼ng tay cña bÖnh nh©n. KÐo dµi: x−¬ng vai ë thÕ h¹ xuèng vµ ra phÝa tr−íc trong khi vai duçi, xoay trong; c¼ng tay quay sÊp. Cæ tay, c¸c ngãn tay vµ ngãn c¸i gËp. MÖnh lÖnh: “®−a bµn tay vµ c¸nh tay lªn”. §Ò kh¸ng: ®èi víi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn cña mÉu vËn ®éng theo h−íng ng−îc chiÒu cö ®éng. T¹o mét lùc kÐo vÒ phÝa quay däc theo trôc däc cña c¸nh tay. T− thÕ kÕt thóc: x−¬ng vai trong t− thÕ n©ng lªn ra sau, vai ë thÕ gËp/dang/xoay ngoµi. C¼ng tay quay ngöa, cæ tay duçi vµ nghiªng quay, c¸c ngãn duçi. 4.2. Duçi/¸p chi trªn T− thÕ bÖnh nh©n: n»m ngöa s¸t c¹nh bµn, tay ë t− thÕ kÕt thóc cña mÉu trªn. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: nh− mÉu trªn. Khi thùc hiÖn mÉu vËn ®éng, chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu xoay ng−êi 1800 theo trôc ®Ó h−íng vÒ phÝa ch©n cña bÖnh nh©n. 36
TiÕp xóc bµn tay: chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu chuyÓn ®æi tay ph¶i vµ tr¸i. Bµn tay xa – lßng bµn tay tiÕp xóc lßng bµn tay cña bÖnh nh©n ®Ó bÖnh nh©n cã ®iÓm tùa ®Ó n¾m trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn mÉu vËn ®éng. Bµn tay gÇn – cÇm n¾m theo kiÓu c¬ giun t¹o nªn “®−êng hÇm”. Ban ®Çu tiÕp xóc víi phÇn xa mÆt bªn quay hoÆc trô cña c¼ng tay bÖnh nh©n vµ khi b¾t ®Çu mÉu vËn ®éng th× tiÕp xóc víi mÆt duçi cña c¼ng tay. KÐo dµi: x−¬ng vai trong thÕ n©ng lªn, ra phÝa sau víi vai gËp, xoay ngoµi, c¼ng tay quay ngöa. Cæ tay, c¸c ngãn duçi. MÖnh lÖnh: “n¾m chÆt bµn tay vµ h¹ c¸nh tay xuèng”. §Ò kh¸ng: ®èi víi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn cña mÉu vËn ®éng theo h−íng ng−îc chiÒu cö ®éng b»ng lùc kÐo däc theo trôc däc cña c¸nh tay. T− thÕ kÕt thóc: x−¬ng vai trong t− thÕ h¹ xuèng ra phÝa tr−íc, vai ë thÕ duçi/¸p/xoay trong. C¼ng tay quay sÊp, cæ tay gËp vµ nghiªng trô, c¸c ngãn gËp. Chi trªn – gËp/dang Tư thế khởi đầu Tư thế giữa Tư thế kết thúc Chi trªn – duçi/¸p víi cÇm n¾m ë xa Tư thế khởi đầu Tư thế giữa 1 37
Tư thế giữa 2 Tư thế kết thúc 4.3. GËp/dang chi trªn víi gËp khuûu T− thÕ bÖnh nh©n: n»m ngöa s¸t c¹nh bµn. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: ë c¹nh bµn, h−íng vÒ phÝa ch©n bÖnh nh©n nh− trong mÉu vËn ®éng gËp/dang víi tay th¼ng. Khi thùc hiÖn mÉu vËn ®éng, chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu xoay ng−êi 1800 theo trôc ®Ó h−íng vÒ phÝa ®Çu cña bÖnh nh©n. TiÕp xóc bµn tay: bµn tay xa – nh− trong mÉu vËn ®éng gËp/dang víi tay th¼ng. Bµn tay gÇn – cÇm n¾m theo kiÓu c¬ giun trªn mÆt gËp cña c¼ng tay ngay phÝa d−íi khíp khuûu. KÐo dµi: nh− trong mÉu vËn ®éng gËp/dang víi tay th¼ng. MÖnh lÖnh: “gËp khuûu l¹i vµ ®−a tay lªn”. §Ò kh¸ng: nh− trong mÉu vËn ®éng gËp/dang víi tay th¼ng. Chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu chØ ®Ò kh¸ng nhÑ gËp vai ®Ó t¹o thuËn cho cæ tay duçi vµ khuûu gËp khi b¾t ®Çu mÉu vËn ®éng. Chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu còng ph¶i h¹ thÊp träng t©m sao cho c¼ng tay cña bÖnh nh©n ®−a qua s¸t trªn mÆt cña hä. T− thÕ kÕt thóc: khuûu gËp, cßn c¸c thµnh phÇn kh¸c nh− trong mÉu vËn ®éng gËp/dang víi tay th¼ng. 4.4. Duçi/¸p chi trªn víi duçi khuûu T− thÕ bÖnh nh©n: n»m ngöa s¸t c¹nh bµn, tay ë t− thÕ kÕt thóc cña mÉu trªn T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: h−íng vÒ phÝa ®Çu bÖnh nh©n nh− mÉu trªn. Khi thùc hiÖn mÉu vËn ®éng, chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu xoay ng−êi 1800 theo trôc ®Ó h−íng vÒ phÝa ch©n cña bÖnh nh©n. 38
TiÕp xóc bµn tay: bµn tay xa – lßng bµn tay tiÕp xóc víi lßng bµn tay nh− trong mÉu vËn ®éng duçi/¸p víi tay th¼ng. Bµn tay gÇn – trªn mÆt duçi cña c¸nh tay ngay phÝa trªn khíp khuûu. KÐo dµi: x−¬ng vai trong thÕ n©ng lªn ra phÝa sau víi vai gËp vµ xoay ngoµi, khuûu gËp. Cæ tay vµ c¸c ngãn duçi. MÖnh lÖnh: “n¾m chÆt bµn tay vµ h¹ c¸nh tay xuèng – th¼ng khuûu ra”. §Ò kh¸ng: ®èi víi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn cña mÉu vËn ®éng theo h−íng ng−îc chiÒu cö ®éng. §Ò kh¸ng khuûu gËp b»ng bµn tay ë xa. T¹o lùc kÐo b»ng bµn tay gÇn däc theo x−¬ng c¸nh tay. T− thÕ kÕt thóc: nh− trong mÉu vËn ®éng duçi/¸p víi tay th¼ng. Chi trªn – gËp/dang víi gËp khuûu Tư thế khởi đầu Tư thế giữa Tư thế kết thúc Chi trªn – duçi/¸p víi duçi khuûu Tư thế khởi đầu Tư thế giữa Tư thế kết thúc 39
4.5. GËp/dang chi trªn víi gËp khuûu – lu©n phiªn T− thÕ bÖnh nh©n: n»m ngöa, phÝa bªn kh«ng vËn ®éng s¸t c¹nh bµn. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: ë c¹nh bµn ®èi diÖn víi phÝa bªn vËn ®éng cña bÖnh nh©n, h−íng vÒ phÝa ®Çu cña bÖnh nh©n. TiÕp xóc bµn tay: bµn tay xa - cÇm n¾m kiÓu c¬ giun trªn mÆt l−ng bµn tay cña bÖnh nh©n gi÷ cæ tay gËp vµ vai duçi xoay trong. Gi÷ th¼ng khuûu. Bµn tay gÇn - trªn mÆt gËp cña x−¬ng c¸nh tay ngay trªn khíp khuûu. KÐo dµi – mÖnh lÖnh – vµ ®Ò kh¸ng: nh− trong mÉu gËp/dang víi gËp khuûu. Kh«ng cã mÉu duçi cña mÉu nµy. T− thÕ kÕt thóc: nh− trong mÉu gËp/dang víi gËp khuûu ®· m« t¶. Chi trªn – gËp/dang víi gËp khuûu – Lu©n phiªn Tư thế khởi đầu Tư thế giữa 1 Tư thế giữa 2 Tư thế kết thúc 40
4.6. GËp/¸p chi trªn T− thÕ bÖnh nh©n: n»m ngöa s¸t c¹nh bµn ®Ó vai bÖnh nh©n cã thÓ duçi nhÑ thÊp h¬n mÆt bµn t¹o thuËn lîi cho viÖc kÐo dµi ®Çu dµi c¬ hai ®Çu. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: ë bªn c¹nh bÖnh nh©n, kho¶ng ngang vai bÖnh nh©n, h−íng vÒ phÝa ch©n bÖnh nh©n. Chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu xoay ng−êi 1800 theo trôc ®Ó h−íng vÒ phÝa ®Çu cña bÖnh nh©n khi b¾t ®Çu mÉu vËn ®éng vµ chuyÓn träng l−îng tõ ch©n tr−íc qua ch©n sau. TiÕp xóc bµn tay: bµn tay xa – lßng bµn tay cña chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu tiÕp xóc víi lßng bµn tay cña bÖnh nh©n vµ gi÷ cho bµn tay bÖnh nh©n ë thÕ duçi ®ång thêi còng lµ ®iÓm tùa ®Ó bÖnh nh©n n¾m. Bµn tay gÇn – cÇm n¾m kiÓu c¬ giun t¹o “®−êng hÇm” quanh mÆt trong/ngoµi cña c¼ng tay bÖnh nh©n. Sau ®ã tr−ît trªn mÆt gËp cña c¼ng tay khi thùc hiÖn mÉu vËn ®éng. KÐo dµi: x−¬ng vai ë thÕ h¹ xuèng ra sau víi vai duçi vµ xoay trong. Cæ tay vµ ngãn tay duçi do chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu di chuyÓn th©n ng−êi ra xa. MÖnh lÖnh: “n¾m chÆt tay t«i – ®−a tay lªn cao ngang qua mÆt” §Ò kh¸ng: ®èi víi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn cña mÉu vËn ®éng theo h−íng ng−îc chiÒu cö ®éng. BÖnh nh©n kÐo chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu ra phÝa tr−íc. T¹o lùc kÐo däc theo trôc däc cña chi. T− thÕ kÕt thóc: x−¬ng vai ë t− thÕ n©ng lªn ra tr−íc víi vai gËp/¸p/xoay ngoµi. C¼ng tay quay ngöa, cæ tay gËp quay, vµ c¸c ngãn gËp. 4.7. Duçi/dang chi trªn T− thÕ bÖnh nh©n: n»m ngöa s¸t c¹nh bµn, tay ë t− thÕ kÕt thóc cña mÉu gËp/¸p. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: ë c¹nh bµn h−íng vÒ phÝa ®Çu bÖnh nh©n. Chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu xoay ng−êi 1800 theo trôc ®Ó h−íng vÒ phÝa ch©n cña bÖnh nh©n khi thùc hiÖn mÉu vËn ®éng ®Õn cuèi tÇm. TiÕp xóc bµn tay: chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu chuyÓn ®æi vÞ trÝ bµn tay. Bµn tay xa – cÇm n¾m kiÓu c¬ giun trªn mÆt l−ng bµn tay cña bÖnh nh©n ®Ó gi÷ cho cæ tay vµ c¸c ngãn tay bÖnh nh©n ë thÕ gËp. Bµn tay gÇn – cÇm n¾m kiÓu c¬ giun t¹o “®−êng hÇm” quanh mÆt trong/ngoµi cña c¼ng tay bÖnh nh©n. Sau ®ã tr−ît trªn mÆt duçi cña c¼ng tay khi thùc hiÖn mÉu vËn ®éng. KÐo dµi: x−¬ng vai trong t− thÕ n©ng lªn ra tr−íc víi vai gËp xoay ngoµi, khuûu th¼ng, cæ tay vµ c¸c ngãn tay gËp. MÖnh lÖnh: “më bµn tay ra – h¹ tay xuèng bµn”. §Ò kh¸ng: ®èi víi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn cña mÉu vËn ®éng theo h−íng ng−îc chiÒu cö ®éng víi lùc kÐo däc theo trôc däc cña chi. T− thÕ kÕt thóc: x−¬ng vai ë t− thÕ h¹ xuèng ra sau víi vai duçi/dang/xoay trong. C¼ng tay quay sÊp, cæ tay duçi trô, vµ c¸c ngãn duçi. 41
Chi trªn – gËp/¸p Tư thế khởi đầu Tư thế giữa 1 Tư thế giữa 2 Tư thế kết thúc Chi trªn – duçi/dang Tư thế khởi đầu Tư thế giữa 1 42
Tư thế giữa 2 Tư thế giữa 3 Tư thế kết thúc 4.8. GËp/¸p chi trªn víi gËp khuûu T− thÕ bÖnh nh©n: n»m ngöa s¸t c¹nh bµn nh− trong mÉu gËp/¸p. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: ë bªn c¹nh bÖnh nh©n h−íng vÒ phÝa ch©n bÖnh nh©n nh− trong mÉu gËp/¸p. TiÕp xóc bµn tay: bµn tay xa – nh− trong mÉu gËp/¸p. Bµn tay gÇn – trªn mÆt gËp cña x−¬ng c¸nh tay. KÐo dµi: nh− trong mÉu gËp/¸p. MÖnh lÖnh: “n¾m chÆt bµn tay t«i – ®−a tay lªn cao – gËp khuûu l¹i”. §Ò kh¸ng: víi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn nh− trong mÉu gËp/¸p. Lùc ®Ò kh¸ng ë bµn tay xa ph¶i nhÑ h¬n lùc ®Ò kh¸ng ë bµn tay gÇn ®Ó khuûu cã thÓ gËp khi vai gËp. Vai vµ khuûu gËp cïng lóc qua suèt mÉu vËn ®éng. Chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu ph¶i h¹ thÊp ng−êi vµ khuûu xuèng ®Ó ®Ó t¹o thuËn cho bÖnh nh©n gËp khuûu vµ ®Ó duy tr× lùc kÐo. Bµn tay cña bÖnh nh©n ph¶i qua di chuyÓn s¸t tai cña hä. T− thÕ kÕt thóc: tÊt c¶ nh− trong mÉu gËp/¸p víi tay th¼ng chØ cã mét ®iÓm kh¸c lµ khuûu gËp. 4.9. Duçi/dang chi trªn víi duçi khuûu T− thÕ bÖnh nh©n: n»m ngöa s¸t c¹nh bµn, tay ë t− thÕ kÕt thóc cña mÉu gËp/¸p. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: ë bªn c¹nh bÖnh nh©n nh− trong mÉu duçi/dang. 43
TiÕp xóc bµn tay: khi b¾t ®Çu chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu ph¶i chuyÓn ®æi vÞ trÝ hai bµn tay. Bµn tay xa - nh− trong mÉu duçi/dang. Bµn tay gÇn – trªn mÆt duçi cña x−¬ng c¸nh tay. KÐo dµi: nh− trong mÉu duçi/dang ®èi víi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn ngo¹i trõ t− thÕ khuûu gËp khi b¾t ®Çu. MÖnh lÖnh: “h¹ tay xuèng – th¼ng khuûu ra”. §Ò kh¸ng: bµn tay xa ®Ò kh¸ng nh− trong mÉu duçi/dang. Bµn tay gÇn ph¶i ®Ò kh¸ng duçi khuûu vµ quay sÊp. Chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu kh«ng nªn ®Ó c¼ng tay cña bÖnh nh©n quay sÊp qu¸ nhanh hoÆc khuûu duçi qu¸ sím. C¸c thµnh phÇn nµy chØ cho phÐp x¶y ra khi ®· thùc hiÖn mÉu vËn ®éng qua hÕt tÇm. T− thÕ kÕt thóc: nh− trong mÉu duçi/dang víi tay th¼ng. Chi trªn – GËp/¸p víi gËp khuûu Tư thế khởi đầu Tư thế giữa Tư thế kết thúc Chi trªn – Duçi/dang víi duçi khuûu Tư thế khởi đầu Tư thế giữa 1 44
Tư thế giữa 2 Tư thế kết thúc 4.10. §Èy vÒ phÝa trô C¸c thµnh phÇn cña mÉu vËn ®éng: X−¬ng vai: n©ng lªn ra tr−íc Vai: gËp, ¸p, xoay trong Khuûu: duçi C¼ng tay: sÊp Cæ tay: duçi trô Ngãn tay: duçi T− thÕ bÖnh nh©n: n»m ngöa s¸t c¹nh bµn víi vai duçi nhÑ xuèng thÊp d−íi mÆt bµn. C¹nh trô bµn tay h−íng vÒ phÝa n¸ch. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: ë ®Çu bµn theo chiÒu chÐo cña mÉu vËn ®éng vµ h−íng vµo bÖnh nh©n. TiÕp xóc bµn tay: bµn tay xa – ®Æt trªn mÆt l−ng bµn tay cña bÖnh nh©n. Bµn tay gÇn – ®Æt trªn mám cïng vai cña bÖnh nh©n ®Ó gi÷ x−¬ng vai h¹ xuèng ra sau. Khi thùc hiÖn mÉu vËn ®éng bµn tay nµy ph¶i xoay ®Ó ®¹t ®−îc tÇm vËn ®éng gËp hoµn toµn. KÐo dµi: x−¬ng vai ë thÕ h¹ xuèng ra sau víi vai xoay ngoµi. Khuûu gËp, c¼ng tay quay ngöa, cæ tay vµ c¸c ngãn gËp. MÖnh lÖnh: “®Èy tay lªn ngang qua mÆt cña b¹n”. §Ò kh¸ng: víi cö ®éng gËp vµ xoay trong vai, quay sÊp c¼ng tay, duçi cña cæ tay vµ duçi ngãn. Chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu ph¶i h¹ thÊp khuûu xuèng. Bµn tay cña bÖnh nh©n ph¶i di chuyÓn ngang qua mÆt cña hä ®Ó duy tr× mÉu vËn ®éng chÐo. 45
4.11. KÐo vÒ phÝa trô C¸c thµnh phÇn cña mÉu vËn ®éng: X−¬ng vai: h¹ xuèng ra sau Vai: duçi, dang, xoay ngoµi C¼ng tay: ngöa Cæ tay: gËp quay Ngãn tay: gËp T− thÕ bÖnh nh©n: n»m ngöa s¸t c¹nh bµn, tay ë t− thÕ kÕt thóc cña mÉu ®Èy vÒ phÝa trô. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: ë ®Çu bµn nh− trong mÉu ®Èy vÒ phÝa trô. TiÕp xóc bµn tay: bµn tay xa – ®an vµo tay bÖnh nh©n. Bµn tay gÇn – ®Æt trªn mÆt sau cña x−¬ng c¸nh tay hoÆc gãc d−íi x−¬ng vai ®Ó ®Ò kh¸ng cö ®éng h¹ x−¬ng vai xuèng ra sau. KÐo dµi: x−¬ng vai ë t− thÕ n©ng lªn ra tr−íc, vai gËp/¸p/xoay trong, c¼ng tay quay sÊp, cæ tay vµ c¸c ngãn duçi. MÖnh lÖnh: “®Èy tay xuèng ngang qua mÆt cña b¹n”. §Ò kh¸ng: bµn tay xa – ®Ò kh¸ng gËp cæ tay/ngãn tay, quay sÊp c¼ng tay, vµ duçi, dang, xoay trong cña vai. Bµn tay gÇn – ®Ò kh¸ng duçi/dang vai nÕu bµn tay nµy ®Æt trªn x−¬ng c¸nh tay hoÆc ®Ò kh¸ng h¹ xuèng ra phÝa sau x−¬ng vai nÕu ®Æt trªn x−¬ng vai. §Èy vÒ phÝa trô Tư thế khởi đầu Tư thế kết thúc 46
KÐo vÒ phÝa trô Tư thế khởi đầu Tư thế giữa Tư thế kết thúc 5. C¸C MÉU VËN §éNG TRONG THÕ N»M NGHI£NG CñA CHI TR£N C¸c mÉu gËp/dang – duçi/¸p còng nh− c¸c mÉu gËp/¸p – duçi/dang ®Òu cã thÓ thùc hiÖn trªn bÖnh nh©n ë thÕ n»m nghiªng. Nh− h×nh minh häa chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu ®øng ë phÝa sau bÖnh nh©n. TiÕp xóc bµn tay, kÐo dµi, mÖnh lÖnh, vµ ®Ò kh¸ng ®Òu gièng nh− trong c¸c mÉu ®· thùc hiÖn ë thÕ n»m ngöa. 6. C¸C MÉU VËN §éNG X¦¥NG CHËU 6.1. N©ng chËu lªn vÒ phÝa tr−íc C¬: c¬ chÐo bông ngoµi vµ c¬ chÐo bông trong. T− thÕ bÖnh nh©n: n»m ngiªng víi h«ng vµ gèi gËp tõ 700 ®Õn 900. Cét sèng cæ vµ l−ng ë t− thÕ trung tÝnh kh«ng nghiªng chËu ra tr−íc/sau vµ kh«ng xoay cét sèng. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: ë phÝa sau bÖnh nh©n, d−íi x−¬ng chËu, h−íng vÒ phÝa ®Çu cña bÖnh nh©n. TiÕp xóc bµn tay: mét bµn tay ®Æt trªn mµo chËu ngay phÝa tr−íc; bµn tay kia ®Æt chång lªn ®Ó trî lùc cho bµn tay thø nhÊt. KÐo dµi: chËu ®−îc kÐo ra sau vµ xuèng phÝa d−íi theo mét ®−êng chÐo hÑp. Trong thÕ kÐo gi·n dµi kh«ng ®Ó chËu bÖnh nh©n nghiªng tr−íc/sau vµ kh«ng xoay th©n. Chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu gËp vµ h¹ khuûu xuèng ®Ó b¾t ®Çu mÉu vËn ®éng. Quan s¸t sù c¨ng ë däc mét bªn th©n trong t− thÕ nµy. MÖnh lÖnh: n©ng chËu lªn. §Ò kh¸ng: theo h−íng ra phÝa sau vµ xuèng phÝa d−íi ng−îc chiÒu cö ®éng. Chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu cÇn quan s¸t sù co ng¾n vµ gËp bªn th©n ng−íi, ®Æc biÖt vïng cét sèng l−ng khi mÉu vËn ®éng diÔn ra. BÖnh nh©n kh«ng ®−îc lËt th©n m×nh ra phÝa tr−íc. 47
6.2. H¹ chËu xuèng vÒ phÝa sau C¬: c¸c c¬ c¹nh sèng ®èi bªn vµ c¸c c¬ chÐo bông. T− thÕ bÖnh nh©n: n»m nghiªng, chËu ë t− thÕ kÕt thóc cña mÉu n©ng chËu vÒ phÝa tr−íc. T− thÕ chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu: ë bªn c¹nh bÖnh nh©n ë phÝa sau l−ng nh− trong mÉu n©ng chËu vÒ phÝa tr−íc. TiÕp xóc bµn tay: mét bµn tay ®Æt trªn ô ngåi vµ bµn tay kia ®Æt chång lªn ®Ó trî lùc cho bµn tay thø nhÊt. Chuyªn viªn VËt lý trÞ liÖu ph¶i duçi khuûu nhiÒu h¬n mÉu trªn. Khi thùc hiÖn mÉu vËn ®éng hai khuûu gËp l¹i vµ h¹ xuèng ®Ó theo ®óng chiÒu vßng cung cö ®éng x−¬ng chËu. KÐo dµi: mét bªn th©n m×nh trong t− thÕ co ng¾n. ChËu vµ th©n kh«ng ®−îc lËt ra tr−íc hoÆc ra sau. MÖnh lÖnh: h¹ chËu xuèng vµ vÒ phÝa sau – ngåi trªn bµn tay t«i. §Ò kh¸ng: theo vßng cung lªn trªn vµ ra phÝa tr−íc ng−îc chiÒu víi chiÒu cña cö ®éng chÐo. X−¬ng chËu – n©ng lªn vÒ phÝa tr−íc T− thÕ khëi ®Çu T− thÕ gi÷a T− thÕ kÕt thóc X−¬ng chËu – h¹ xuèng ra phÝa sau T− thÕ khëi ®Çu T− thÕ gi÷a T− thÕ kÕt thóc 48
7. C¸C MÉU VËN §éNG CñA CHI D¦íI D−íi ®©y lµ bèn mÉu vËn ®éng c¨n b¶n víi gèi gËp hoÆc duçi cña chi d−íi cïng víi c¸c thµnh phÇn vµ c¸c c¬ tham gia cö ®éng. MÉu Thµnh phÇn cö ®éng C¬ ChËu: n©ng vÒ phÝa ChÐo bông, c¹nh sèng cïng bªn GËp/¸p tr−íc víi gèi gËp H«ng: gËp, ¸p, xoay Th¾t l−ng chËu, th¼ng ®ïi, khÐp ngoµi (lín, bÐ, dµi), may, nhãm c¬ xoay ngoµi líp s©u Gèi: gËp C¬ b¸n mµng, b¸n g©n, hai ®Çu ®ïi, c¬ sinh ®«i Cæ ch©n: GËp mÆt Chµy tr−íc, duçi ngãn c¸i dµi, l−ng, nghiªng trong duçi c¸c ngãn ch©n dµi. Ngãn ch©n: duçi Duçi c¸c ngãn ch©n dµi vµ ng¾n, duçi ngãn c¸i dµi vµ ng¾n. ChËu: h¹ xuèng vÒ C¹nh sèng ®èi bªn, chÐo bông. Duçi/dang phÝa sau víi gèi duçi H«ng: duçi, dang, xoay M«ng lín, m«ng nhá vµ m«ng trong nhì, c¨ng m¹c ®ïi, b¸n mµng, b¸n g©n, hai ®Çu ®ïi. Gèi: duçi Tø ®Çu ®ïi. Cæ ch©n: gËp mÆt lßng Sinh ®«i, dÐp, m¸c dµi vµ ng¾n. nghiªng ngoµi Ngãn ch©n: gËp GËp c¸c ngãn ch©n dµi vµ ng¾n, gËp ngãn ch©n c¸i dµi vµ ng¾n. ChËu: n©ng lªn ra ChÐo bông, c¹nh sèng cïng bªn. GËp/dang tr−íc víi gèi gËp H«ng: gËp, dang, xoay Th¾t l−ng chËu, th¼ng ®ïi, c¨ng trong m¹c ®ïi, m«ng nhì, m«ng nhá, may. Gèi: gËp B¸n mµng, b¸n g©n, hai ®Çu ®ïi, sinh ®«i. Cæ ch©n: gËp mÆt l−ng, Chµy tr−íc, duçi c¸c ngãn ch©n nghiªng ngoµi dµi vµ ng¾n, duçi ngãn ch©n c¸i dµi vµ ng¾n. Ngãn ch©n: duçi Duçi c¸c ngãn ch©n dµi vµ ng¾n, 49