Kỹ thuật khảo sát trực tiếp

Chia sẻ: Vo Canh Tung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

321
lượt xem 69
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Soi tươi không nền: Mục đích: Quan sát di động của vi khuẩn, Phát hiện phẩy khuẩn tả. Phương pháp: Huyền dịch (vi khuẩn, bệnh phẩm). Soi tươi có nền: Mục đích: phát hiện vi khuẩn, ký sinh trùng, hồng cầu bạch cầu trong dịch não tủy, phân...Phương pháp: huyền dịch (vi khuẩn, bệnh phẩm)

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kỹ thuật khảo sát trực tiếp

KYÕ THUAÄT KHAÛO SAÙT TRÖÏC TIEÁP Phaïm Thaùi Bình KYÕ THUAÄT SOI TÖÔI 1
Soi töôi khoâng neàn Muïc ñích ð Quan saùt di ñoäng cuûa vi khuaån. ð Phaùt hieän phaåy khuaån taû. Phöông phaùp Huyeàn dòch (vi khuaån, beänh phaåm) Haï tuï quang, quan saùt ôû ´40 Soi töôi coù neàn Muïc ñích ð Phaùt hieän vi khuaån, vi naám, kyù sinh truøng, hoàng caàu baïch caàu trong dòch naõo tuûy, phaân... C. neoformans C. meningitidis Phöông phaùp (nigrosin) (nigrosin) Huyeàn dòch (vi khuaån, beänh phaåm) Haï tuï quang, Nigrosin (2%) quan saùt ôû ´40 Methylen blue (0.001%) 2
KYÕ THUAÄT CHUAÅN BÒ PHEÁT NHUOÄM Chuaån bò pheát nhuoäm khi thöïc hieän: ð Nhuoäm Gram (Gram stain). ð Nhuoäm khaùng acid (Acid fast stain). ð Nhuoäm ñôn (simple stain). Khi laøm pheát nhuoäm caàn löu yù: ð Phaûi daøn ñeàu pheát nhuoäm treân lame ð Phaûi ñeå pheát nhuoäm khoâ töï nhieân. ð Phaûi coá ñònh pheát nhuoäm baèng caùch hô nheï qua ngoïn löûa ñeøn coàn. ð Khoâng ñöôïc nöôùng pheát nhuoäm 3
KYÕ THUAÄT NHUOÄM GRAM Hans Christian Gram Nguyeân taéc Vaùch cuûa teá baøo vi khuaån Gram (+) giöõ ñöôïc maøu cuûa phöùc hôïp Crystal violet-Iodine khi bò taåy baèng alcohol 4
Dung dòch Crystal violet Thuoác nhuoäm ð Hoøa tan amonium oxalate (0.8g) trong nöôùc caát (80ml). ð Nghieàn crystal violet (2g) trong coái vaø cho töø töø ethanol 95% (20ml) vaøo ñeå laøm tan hoaøn toaøn crystal violet. ð Troän ñeàu hai dung dòch vôùi nhau. ð Baûo quaûn traùnh aùnh saùng. Dung dòch Lugol ð Nghieàn iodine (1g) vaø potassium iodine (3g) trong coái vôùi nöôùc caát Dung dòch Safranine (100ml) cho tan hoaøn toaøn. ð Nghieàn safranine O (0.25g) vôùi ð Baûo quaûn traùnh aùnh saùng. ethanol 95% (10ml) trong coái cho tan hoaøn toaøn. Dung dòch Alcohol ð Theâm vaøo 90ml nöôùc caát, troän ñeàu. ð Duøng alcohol 96% ð Baûo quaûn traùnh aùnh saùng. Phöông phaùp thöïc hieän Pheát nhuoäm ñöôïc coá ñònh treân lame Phuû Crystal violet Röûa baèng nöôùc Phuû Lugol leân Röûa baèng nöôùc Taåy maøu baèng leân pheát nhuoäm cho saïch thuoác pheát nhuoäm trong cho saïch thuoác alcohol trong 1 phuùt nhuoäm 1 phuùt nhuoäm Röûa baèng nöôùc Phuû Safranine leân Röûa baèng nöôùc Quan saùt ôû Thaám khoâ pheát cho saïch thuoác pheát nhuoäm trong vaät kính daàu nhuoäm nhuoäm 1 phuùt 5
Heä thoáng nhuoäm Gram töï ñoäng Wescor Model 7320 Aerospray® Quick Slide AGS-1000 Bieän luaän keát quaû Tính chaát Gram ð Vi khuaån Gram (-): baét maøu hoàng ð Vi khuaån Gram (+): baét maøu tím Hình daïng ð Caàu khuaån: vi khuaån hình caàu ð Tröïc khuaån: vi khuaån hình que Caùc tính chaát khaùc Caùch saép xeáp ð Soá löôïng. ð Xeáp chuøm ð Taïo baøo töû. ð Xeáp chuoãi ð Hình daïng hoaëc caùch saép xeáp ñaëc bieät (phaåy khuaån, ð Xeáp ñoâi xoaén khuaån, xeáp hình chöõ ð Xeáp rôøi raïc nho, daïng caàu tröïc khuaån...) 6
Bieän luaän keát quaû Song caàu Gram (-) Tröïc khuaån Gram (-) Tröïc khuaån Gram (-), nhoû Phaåy khuaån Gram (-) Bieän luaän keát quaû Tuï caàu Gram (+) Tröïc khuaån Gram (+) Tröïc khuaån Gram (+), xeáp chuoãi coù taïo baøo töû Lieân caàu Gram (+) Song caàu Gram (+) Tröïc khuaån Gram (+), xeáp chuoãi 7
Caùc sai laàm thöôøng gaëp Maàm caáy vi khuaån ≥24h Dung dòch lugol khoâng ñaït chaát löôïng Taåy maøu quaù laâu Taåy maøu baèng alcohol Alcohol acid acid Vi khuaån Gram (+) baét maøu hoàng Caùc sai laàm thöôøng gaëp Pheát nhuoäm quaù daøy Taåy maøu quaù ngaén Alcohol taåy maøu bò pha loaõng Alcohol 70o Vi khuaån Gram (-) baét maøu tím 8
Caùc sai laàm thöôøng gaëp Sau khi phuû crystal violet, khoâng Phuû safranine quaù ngaén neân röûa saïc h maøu thöøa treân lame. khoâng thaáy roõ maøu cuûa Gram (-). Khi phuû lugol treân pheát nhuoäm thì maøu crystal violet thöøa seõ bò tuûa laïi baùm treân beà maët pheát nhuoäm. Keát quaû coù theå laàm töôûng hình aûnh vi naám. KYÕ THUAÄT NHUOÄM KHAÙNG ACID 9
Nguyeân taéc Vi khuaån khaùng acid (Mycobacteria, Nocardia…) coù lôùp voû saùp bao boïc neân khi nhuoäm vôùi carbofuchsin thì phöùc hôïp maøu khoâng bò taåy maøu bôûi dung dòch coù tính taåy maïnh (alcohol acid, acid…) Caùc phöông phaùp nhuoäm khaùng acid: ð Phöông phaùp Ziehl Neelsen (Franz Ziehl vaø Friedrich Neelsen, 1882) ð Phöông phaùp Kinyoun (Joseph Kinyoun, 1887) Dung dòch Carbon fuchsin Thuoác nhuoäm ð Hoøa tan phenol (5ml) trong nöôùc caát (85ml). ð Nghieàn carbon fuchsin (0.3g ñoái vôùi phöông phaùp nhuoäm noùng hoaëc 1g ñoái vôùi phöông phaùp nhuoäm laïnh) trong coái vaø cho töø töø ethanol 95% (10ml) vaøo ñeå laøm tan hoaøn toaøn . ð Troän ñeàu hai dung dòch vôùi nhau. ð Baûo quaûn traùnh aùnh saùng. Dung dòch Alcohol acid ð Hoøa tan 97ml alcohol 96% trong 3ml HCl ñaäm ñaëc Dung dòch Methylen blue ð Nghieàn methylen blue (0.3g) vôùi ethanol 95% (30ml) trong coái cho tan hoaøn toaøn. ð Theâm vaøo nöôùc caát (70ml) vaø troän ñeàu ð Baûo quaûn traùnh aùnh saùng. 10
Phöông phaùp nhuoäm noùng (Ziehl Neelsen) Pheát nhuoâm ñöôïc coá ñònh treân lame Hô noùng trong 5 phuùt baèng caùch ñoát nheï döôùi lame (khoâng ñöôïc ñeå soâi) hoaëc ñun caùch thuûy nhöng khoâng ñeå khoâ Röûa baèng nöôùc Taåy maøu thuoác nhuoäm. cho saïch thuoác baèng alcohol nhuoäm acid Phuû Carbon fuchsin leân pheát nhuoäm Röûa baèng nöôùc Phuû Methylen blue Röûa baèng nöôùc Thaám khoâ pheát leân pheát nhuoäm cho saïch thuoác nhuoäm trong 1 phuùt Quan saùt ôû nhuoäm vaät kính daàu Phöông phaùp nhuoäm laïnh (Kinyoun) Pheát nhuoäm ñöôïc coá ñònh treân lame Taåy maøu baèng Röûa baèng nöôùc Phuû Carbon fuchsin Röûa baèng nöôùc alcohol acid leân pheát nhuoäm cho saïch thuoác trong 30 phuùt nhuoäm Röûa baèng nöôùc Phuû Methylen blue Thaám khoâ pheát leân pheát nhuoäm Quan saùt ôû cho saïch thuoác nhuoäm trong 1 phuùt vaät kính daàu nhuoäm 11
Heä thoáng nhuoäm khaùng acid töï ñoäng AFB-0010 (GG&B Company) Bieän luaän keát quaû Ñoïc keát quaû ð Vi khuaån khaùng acid baét maøu hoàng. ð Vi khuaån khaùc baét maøu xanh Löu yù ð Neáu keát quaû nhuoäm khaùng acid (+) thì khoâng ñöôïc keát luaän laø döông tính vôùi M. tuberculosis maø phaûi ñoïc keát quaû laø AFB (+) hoaëc BK (+) AFB: acid fast bacilli BK: Bacilli de Koch 12
Bieän luaän keát quaû Ñoái vôùi beänh phaåm laø ñaøm caàn phaûi ñaùnh giaù keát quaû theo soá löôïng AFB ð (+/-): coù 1® 2 vi khuaån trong 300 quang tröôøng. ð (1+): coù 1® 9 vi khuaån trong 100 quang tröôøng. ð (2+): coù 1® 9 vi khuaån trong 10 quang tröôøng. ð (3+): coù 1® 9 vi khuaån trong 1 quang tröôøng. ð (4+): coù > 9 vi khuaån trong 1 quang tröôøng. Ñoái vôùi caùc beänh phaåm khaùc thì traû keát quaû AFB (+) hoaëc AFB (-) Caùc sai laàm thöôøng gaëp Thôøi gian phuû Carbofuchsin ngaén Pheát nhuoäm quaù daøy Sai laàm trong nhuoäm khaùng acid Duøng Carbofuchsin cuûa phöông phaùp nhuoäm noùng ñeå nhuoäm laïnh Carbofuchsin bò caën 13
CAÙC KYÕ THUAÄT NHUOÄM KHAÙC Phöông phaùp Kyõ thuaät nhuoäm haït bieán saéc Pheát nhuoâm ñöôïc (Alkaline Methylen Blue) coá ñònh treân lame Muïc ñích Phuû thuoác nhuoäm ð Nhuoäm haït bieán saéc ñeå phaùt hieän vi khuaån leân pheát nhuoäm baïch haàu (C. diphtheriae). trong 30’’ ñeán 1’ Thuoác nhuoäm – Nghieàn methylen blue (0.3g) vôùi ethanol 95% (30ml) trong coái cho tan hoaøn toaøn. Röûa baèng nöôùc – Theâm nöôùc caát (70ml) vaø 02 gioït KOH 10%, troän ñeàu cho saïch thuoác – Baûo quaûn traùnh aùnh saùng. nhuoäm Thaám khoâ pheát Haït bieán saéc nhuoäm baét maøu xanh ñaäm, phaàn coøn laïi cuûa vi khuaån baét maøu xanh nhaït Quan saùt ôû vaät kính daàu 14
Phöông phaùp Kyõ thuaät nhuoäm löôõng cöïc (Wayson) Pheát nhuoâm ñöôïc Muïc ñích coá ñònh treân lame ð Nhuoäm löôõng cöïc duøng ñeå phaùt hieän vi khuaån dòch haïch (Y. pestis). Phuû thuoác nhuoäm leân pheát nhuoäm trong 20’’ ñeán 30’’ Thuoác nhuoäm – Nghieàn carbon fuchsin (0.2g) vaø methylen blue (0.75g) vôùi ethanol 95% (20ml) trong coái cho tan hoaøn toaøn. Röûa baèng nöôùc – Theâm dung dòch phenol 5% (200ml) vaø troän ñeàu. cho saïch thuoác – Baûo quaûn traùnh aùnh saùng. nhuoäm - Y. pestis baét maøu xanh ñaäm ôû hai ñaàu vaø xanh nhaït ôû giöõa. Thaám khoâ pheát nhuoäm - Vi khuaån khaùc baét maøu xanh. - Teá baøo khaùc baét maøu xanh ñaäm- tím. Quan saùt ôû - Moâ baét maøu hoàng – ñoû. vaät kính daàu KHAÛO SAÙT TRÖÏC TIEÁP TREÂN CAÙC BEÄNH PHAÅM XEÙT NGHIEÄM VI SINH LAÂM SAØNG 15
Coù theå cho keát quaû raát sôùm, Ñaùnh giaù chaát löôïng beänh gaàn nhö chung cuoäc, töø ñoù: phaåm vaø gôïi yù taùc nhaân ð Giuùp laâm saø ng vaø phoø ng xeùt nhieãm truøng, töø ñoù: nghieäm nghó ngay ñeán taùc nhaâ n ð Giuùp laâm saøng ñònh höôùng ñieàu nhieãm truøng vôùi ñoä chính xaùc ñeá n trò ban ñaàu. 99%. ð Giuùp phoø ng xeùt nghieäm ñònh ð Giuùp laâm saø ng löïa choïn khaùng höôùng trong tieán trình xeùt nghieäp. sinh ñieàu trò ban ñaàu. ð Giuùp phoø ng xeùt nghieäm ñònh höôùng trong tieán trình xeùt nghieäp. Khoâng coù yù nghóa trong khaûo saùt tröïc tieáp: ð Queät hoï ng (neáu khoâng coù yeâ u Coù theå gôïi yù sôùm taùc caàu tìm baïch haàu). nhaân nhieãm truøng, töø ñoù: ð Phaân (neáu khoâng coù yeâu caà u ð Giuùp laâm saø ng ñònh höôùng tìm taû hoaëc Campylobacter) ñieàu trò ban ñaàu. ð Giuùp phoø ng xeùt nghieäm ñònh höôùng trong tieán trình xeùt nghieäp. Vai troø cuûa khaûo saùt tröïc tieáp trong xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng Khaûo saùt tröïc tieáp: maùu Tröïc khuaån Gram (-) Staphlococcus Nhuoäm Gram töø pha loûng cuûa moâi tröôøng caáy maùu sau khi uû 35oC/12-16h H. influenzae S. pneumoniae 16
Tìm söï hieän dieän: Khaûo saùt tröïc tieáp: dòch naõo tuûy ð Baïch caàu (trung tính ña nhaân, lympho baøo). ð Hoàng caàu. ð Vi khuaån. Soi töôi (´ 400) ð Vi naám. vôùi nigrosin ð Ñôn baøo (Naegleria fowleri). Trung tính ña nhaân Lympho baøo Hoàng caàu C. meningitidis Khaûo saùt tröïc tieáp: dòch naõo tuûy (tt) S. pneumoniae H. influenzae Nhuoäm Gram ñeå tìm vi khuaån hieän dieän trong dòch naõo tuûy L. monocytogenes Tröïc khuaån Gram (-) N. meningitidis S. agalactidae 17
Khaûo saùt tröïc tieáp: nöôùc tieåu Nhuoäm Gram ñeå tìm vi khuaån , baïch caàu trong nöôùc tieåu E. coli (Nöôùc tieåu, Gram) ð Nghi ngôø nhieãm truøng tieåu: treân 1 quang tröôøng coù hieän dieän hieän dieän 1 teá baøo vi khuaån vaø/hoaëc 1 baïch caàu. ð Khoâng coù nhieãm truøng tieåu: treân toaøn pheát nhuoäm khoâng coù hoaëc raát ít teá baøo vi khuaån hoaëc baïch caàu. S. saprophyticus (Nöôùc tieåu, Gram) Khaûo saùt tröïc tieáp: phaân ð Khoâng coù yeâu caàu cuï theå cuûa laâm saøng: khoâng thöïc V. cholerae (Phaân, Gram) hieän khaûo saùt tröïc tieáp. ð Yeâu caàu tìm taû: soi töôi, nhuoäm Gram. ð Yeâu caàu tìm Campylobacter: nhuoäm Gram. C. jejuni (Phaân, Gram) 18
Khaûo saùt tröïc tieáp: ñöôøng hoâ haáp treân C. diphtheria (alkaline methylen blue vaø nhuoäm Gram) ð Queät hoïng: nhuoäm Gram hoaëc Alkaline Methylen blue khi coù yeâu caàu tìm baïch haàu. ð Caùc beänh phaåm khaùc: nhuoäm Gram tìm söï hieän dieän vi khuaån trong beänh phaåm. Vieâm tai giöõa (Gram) Khaûo saùt tröïc tieáp: ñöôøng hoâ haáp döôùi Nhuoäm Gram (´100): ñaùnh giaù ñoä tin caäy cuûa maãu Ñaøm khoâng tin caäy (Gram, ´100) Ñaøm tin caäy (Gram, ´100) 19
Khaûo saùt tröïc tieáp: ñöôøng hoâ haáp döôùi (tt) Nhuoäm Gram (´1000): tieân ñoaùn taùc nhaân nhieãm truøng S. pneumoniae (Ñaøm, Gram, ´1000) K. pneumoniae (Ñaøm, Gram, ´1000) Khaûo saùt tröïc tieáp: ñöôøng hoâ haáp döôùi (tt) Nhuoäm khaùng acid neáu coù yeâu caàu 20