Kỹ thuật sử dụng vạt da - cân - cơ thái dương trong thì nâng tách vành tai trong tạo hình tai nhỏ

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KỸ THUẬT SỬ DỤNG VẠT DA-CÂN-CƠ THÁI DƯƠNG<br /> TRONG THÌ NÂNG TÁCH VÀNH TAI TRONG TẠO HÌNH TAI NHỎ<br /> Lý Xuân Quang*, Trần Thị Bích Liên **<br /> Tóm tắt:<br /> Tình hình nghiên cứu và mục tiêu: Thì 2 trong tạo hình tai nhỏ là giai đoạn nâng tách vành tai. Giai đoạn<br /> này cần khoảng da lớn nhằm che phủ vành tai mới đồng thời sao cho khi nâng vành cũng che phủ cả khoảng da<br /> sau tai vùng xương chủm, nguy cơ hoại tử mảnh ghép sau mổ rất cao. Sử dụng toàn bộ cấu trúc da – cân – cơ<br /> thái dương làm mảng ghép nhằm để vừa che phủ vừa nâng đở vành tai nhằm tránh nguy cơ trầm trọng này.<br /> Phương pháp và phương tiện nghiên cứu: Là phương pháp nghiên cứu thực nghiệm tiến cứu, gồm có 11<br /> bệnh nhân đã tiến hành phẫu thuật tạo hình tai nhỏ thì 1. Được thực hiện thì 2 tách và nâng vành tại bằng mảnh<br /> ghép gồm da – cân – cơ thái dương bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM<br /> Kết quả: Nam 8 ca, nữ chiếm 3 ca, tuổi nhỏ nhất là 8 tuổi, có 3 ca người lớn trong đó lớn nhất là 30 tuổi,.<br /> Độ vểnh của tai mới so với tai lành ((bờ luân nhĩ cách mặt phẳng xương chủm 1,5 – 2cm ) đạt 100%; trục tai<br /> mới so với tai lành (trục nghiên sau 5 - 25º) đạt mức đồng trục 100%; cực trên vành tai mới ngang khóe mắt<br /> ngoài 90 %; cực dưới vành tai mới ngang cánh mũi đạt 100%; cần phẫu thuật nhỏ chỉnh sửa lại: 8 ca; hoại tử<br /> mảnh ghép : 0%; mức độ hài lòng của bệnh nhân: 100%<br /> Kết luận: Qua 11 trường hợp áp dụng kỹ thuật sử dụng vạt da – cân – cơ thái dương có cuống làm mảnh<br /> ghép trong thì 2 nâng tách vành tai đã tạo những kết quả hơn hẳn so với việc sử dụng mảnh ghép tự do. Trong<br /> đó những tai biến e ngại nhất của phẫu thuật này là hoại tử mảnh ghép, lộ sụn, nhiễm khuẩn đã không thấy<br /> trong lô nghiên cứu. Đồng thời với kỹ thuật này thời gian phẫu thuật được rút ngắn đáng kể cũng như hạn chế<br /> được những vết thương khác trên cơ thể bệnh nhân.<br /> Từ khóa : vạt da cân cơ thái dương<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE SKIN –FACIAL –MUSCLE TEMPORALIS PEDICULATED TECHNIQUE IN EVALUATION OF<br /> FRAME IN MICROTIA RECONSTRUCTIVE SURGERY<br /> Ly Xuan Quang, Tran Thi Bich Lien<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 279 - 283<br /> Background and Aims: Second stage in microtia reconstructive surgery is elevation of ear frame. This<br /> stage needs a big skin piece for covering total new ear and posterior mastoid area. So it is high risk by flap<br /> necrosis. Using the skin – fascial - muscle temporalis pediculated technique is a flap to avoid this severe<br /> complication.<br /> Materials & methods: Trial prospective study, 11 cases is operated first stage after 3 months. Being<br /> elevated of ear frame by the skin – fascial - muscle temporalis pediculated technique in UMC<br /> Results: 8 males, 3 females; youngest is 8 year old, oldest is 30 among having 3 adult cases. Comparing raise<br /> degree of new ear with normal ear is 100%; oblique axe 5 -25º is co-axe 100%. Superior helix equal exterior<br /> canthus is 90%; inferior helix equal alae is 100%; small repaired cases are 8; no case necrosis flap; patient<br /> satisfaction is 100%.<br /> * Bộ môn Tai Mũi Họng Đại Học Y Dược TPHCM<br /> ĐT: 0908084001<br /> Tác giả liên lạc: BS Lý Xuân Quang<br /> <br /> Tai Mũi Họng<br /> <br /> Email: xuanquangnt2001@yahoo.com<br /> <br /> 279<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Conclusion: Through 11 cases applied the skin – fascial - muscle temporalis pediculated technique using as<br /> a flap in the ear frame elavation of microtia surgery is better than free flap. Necrosis flap, exposure catilages or<br /> infection are not have in our study. This technique is reduced operative time as well as significantly limite the<br /> other lesions on body of patient.<br /> Key word: skin – fascial - muscle temporalis flap<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Thì 2 trong tạo hình tai nhỏ là giai đoạn<br /> nâng tách vành tai. Giai đoạn này cần khoảng<br /> da lớn nhằm che phủ vành tai mới đồng thời<br /> sao cho khi nâng vành cũng che phủ cả khoảng<br /> da sau tai vùng xương chủm. Có nhiều kỹ thuật<br /> cũng như các trường phái khác nhau để thực<br /> hiện công đoạn này. Từ kỹ thuật ghép da tự do<br /> ở được lấy từ đùi, da bụng, da đầu vùng chẩm<br /> đến một phần trên vùng thái dương(5,3). Sử dụng<br /> da ghép tự do cần được bào mỏng, mảng ghép<br /> đủ lớn để che phủ toàn bộ vành tai mới và nhờ<br /> vào hệ thống mạch máu tại chỗ nuôi dưỡng<br /> trong quá trình ép sát hút áp lực âm. Do vậy<br /> nguy cơ hoại tử mảnh ghép sau mổ rất cao vì<br /> lúc này vành tai được nâng cao, hệ thống nâng<br /> đở dưới da là khung sụn mới, ít mô liên kết<br /> dưới da. Đồng thời do vành tai phải cách xa sau<br /> xương chũm làm cho hệ thống mạch máu vùng<br /> vành tai càng “xa”, càng kém nuôi dưỡng.<br /> Khuynh hướng các phẫu thuật viên ưa thích sử<br /> dụng da tại chỗ có cuống nhằm đảm bảo việc<br /> nuôi dưỡng mảnh ghép sống tốt và khoảng da<br /> đủ rộng để che phủ toàn bộ tai mới đồng thời<br /> cần đảm bảo cho việc tách và nâng vành tai.<br /> Mảng ghép có cuống tại chỗ thường được sử<br /> dụng là mảng da cân thái dương(4) nhờ vào hệ<br /> thống mạch máu thái dương nông nuôi dưỡng.<br /> Chúng tôi sử dụng toàn bộ cấu trúc da – cân –<br /> cơ thái dương làm mảng ghép nhằm để vừa che<br /> phủ vừa nâng đở vành tai.<br /> <br /> thì 1, đã được theo dõi chăm sóc từ 3- 6 tháng<br /> sau mổ. Cở mẫu là 11 được thực hiện thì 2<br /> tách và nâng vành tại bệnh viện Đại học Y<br /> Dược TP. HCM.<br /> <br /> Phương pháp thực hiện<br /> Bước 1<br /> Đánh giá lại khung sụn mới đã được vùi và<br /> các chi tiết của cấu trúc vành tai còn thiếu nếu<br /> có<br /> Đo độ vểnh của tai lành làm chuẩn cho tai<br /> bệnh. Trong trường hợp cả hai tai đều bị dị tật<br /> thì tạo độ vểnh là 15º so với mặt phẳng xương<br /> chủm.<br /> Đo khoảng da ước lượng cần bao phủ toàn<br /> bộ vành tai và sau xương chủm.<br /> Vùng da thái dương cùng bên được cạo tóc<br /> sát da<br /> <br /> Bước 2<br /> Vẽ khoảng da sẽ lấy và cuống mảng ghép<br /> nằm ở phía trước trên vành tai (hình 1)<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Đây là phương pháp nghiên cứu thực<br /> nghiệm tiền cứu. Mẫu nghiên cứu là các bệnh<br /> nhân đã tiến hành phẫu thuật tạo hình tai nhỏ<br /> <br /> 280<br /> <br /> Hình 1: Chuẩn bị vạt da ghép da – cân – cơ thái<br /> dương<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Hình 2: Vạt da được chia 2 phần<br /> phủ lên vành tai và sau tai<br /> <br /> Hình 3: Tạo hình hoàn chỉnh các<br /> chi tiết của vành tai mới<br /> <br /> Hình 5: Tai trái dị tật trước mổ<br /> Rạch và lấy khoảng mảnh ghép gồm da –<br /> cân – cơ thái dương. Chú ý cần bộc lộ rõ hệ<br /> thống động mạch thái dương nông nuông<br /> dương mảnh ghép<br /> Xoay và uớc lượng mảng ghép sao cho đủ<br /> để che phủ vành tai mới và sau xương chũm<br /> Cắt đôi mảnh ghép dọc theo 2/3 chiều dài<br /> đến giới hạn da. Trong đó phần mảng ghép che<br /> phủ lên vành tai được tách cạo tóc sát da nhằm<br /> làm tổn thương chân tóc. Phần vạt da che sau<br /> xương chũm còn đủ 3 thành phần da - cân – cơ<br /> (hình 4).<br /> <br /> Bước 3<br /> Bộc lộ khung vành tai.<br /> Lấy mảnh sụn “để dành” được chôn vùi<br /> trong thì 1 để làm sụn chêm sau tai.<br /> Xoay vạt da ghép: phần da mỏng che phủ<br /> vành tai, phần che phủ sau tai và xương chủm<br /> <br /> Tai Mũi Họng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Hình 4: Phần sau tai vẫn có tóc<br /> <br /> Hình 6: Tai trái mới đã hoàn chỉnh<br /> được sử dụng vừa là vạt che phủ vừa là vật độn<br /> nhằm nâng cao thêm vành tai (hình 2).<br /> Xoay chuyển phần da thửa bẩm sinh để tạo<br /> trái tai (hình 3).<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Qua 11 ca tạo hình tai nhỏ thì hai, sau 3<br /> tháng theo dõi chúng tôi có những đánh giá sau:<br /> <br /> Tuổi<br /> Tuổi nhỏ nhất là 8 tuổi, có 3 ca người lớn<br /> trong đó lớn nhất là 30 tuổi<br /> Tuổi<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 12<br /> 18<br /> 30<br /> Tổng cộng<br /> <br /> Số ca<br /> 2<br /> 3<br /> 2<br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> 11<br /> <br /> %<br /> 18,2<br /> 27,4<br /> 18,2<br /> 18,2<br /> 9,0<br /> 9,0<br /> 100,0<br /> <br /> 281<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Giới<br /> Giới<br /> Nam<br /> Nữ<br /> Tổng cộng<br /> <br /> Số ca<br /> 8<br /> 3<br /> 11<br /> <br /> %<br /> 72,72<br /> 27,28<br /> 100,0<br /> <br /> Tỉ lệ độ dị tật<br /> Tai Trái: 6 ca.<br /> Tai Phải: 5 ca.<br /> 2 tai: 0 trường hợp.<br /> <br /> Kỹ thuật<br /> Độ vểnh của tai mới so với tai lành đạt mức<br /> đồng bộ (bờ luân nhĩ cách mặt phẳng xương<br /> chủm 1,5 – 2cm tương ứng với góc mở 15 - 20º<br /> so với mặt phẳng đứng dọc): 100%.<br /> Trục tai mới so với tai lành đạt mức đồng<br /> trục (trục nghiên sau 5 - 25º): 100%.<br /> Cực trên vành tai mới ngang khóe mắt<br /> ngoài: 90%.<br /> Cực dưới vành tai mới ngang cánh mũi:<br /> 100%.<br /> Thêm phẫu thuật nhỏ chỉnh sửa lại: 8 ca.<br /> <br /> Biến chứng<br /> Tai biến hoại tử mảnh ghép : 0%.<br /> Mức độ hài lòng của bệnh nhân: 100%.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Vấn đề quan trọng chủ yếu của thì 2 trong<br /> phẫu thuật tạo hình tai nhỏ là mảng da ghép sao<br /> cho vừa đủ che phủ toàn bộ vành tai mới cũng<br /> như che phủ phần sau xương chũm sau khi<br /> nâng tách vành. Có nhiều tác giả sử mảnh ghép<br /> tự do được lấy từ các nơi khác trên thân thể như<br /> da đùi, da bụng hoặc sử dụng da đầu vùng<br /> xương chẩm(5,3). Tác giả Đặng Hoàng Sơn ghép<br /> da mỏng, rời ở phía sau vành tai bằng một phần<br /> da ở phía tai đối diện phủ lên phần rìa vành tai<br /> để có được lớp da mỏng cùng màu sắc với tai<br /> bên đối diện là phần được nhìn thấy; còn phần ở<br /> sâu trong gần rãnh tai lại lấy da vùng bẹn để<br /> ghép. Tác giả nhận định phương pháp này bất<br /> tiện ở chỗ lấy da ở hai chỗ khác nhau và phải<br /> may lại với nhau. Như vậy tốn nhiều thời gian,<br /> bệnh nhân lại bị vết thương hai nơi lại kết quả<br /> <br /> 282<br /> <br /> lại không tốt gì hơn. Do vậy trong những<br /> trường hợp tác giả sử dụng duy nhất da mỏng ở<br /> vùng nếp bẹn một mảng và không bị vệt may<br /> nối trên vành tai. Tỉ lệ hoại tử da, hở sụn là<br /> 25%(2).<br /> Brent(1) thực hiện công đoạn nâng tách vành<br /> tai trong thì 3. Tác giả sử dụng sụn hố thuyền<br /> của tai bên lành làm vật chêm độn để nâng vành<br /> và ghép da tự do sau tai. Các chi tiết như nắp tai<br /> được tác giả thực hiện vào thì 4. Qua đó cho<br /> thấy những yếu điểm như sụn hố thuyền tai<br /> lành bị lấy đi sẽ không đạt độ cứng nằm nâng<br /> đở vành tai nên độ vểnh của tai sẽ bị ảnh hưởng<br /> đồng thời mảnh ghép da sau tai cũng có nguy<br /> cơ hoại tử. Nagata(4) sử dụng vạt cân cơ thái<br /> dương có cuống để che mặt sau khung sụn và<br /> mặt xương chủm, sau đó ghép da tự do vùng<br /> sau tai. Ngoài ra tác giả sử dụng sụn sườn số 5<br /> để tạo hình thành sụn chêm nâng vành tai.<br /> Trong công trình nghiên cứu của chúng tôi đã<br /> cải tiến kỹ thuật của Nagata bằng cách lấy toàn<br /> bộ cấu trúc da – cân – cơ thái dương có cuống<br /> làm một mảnh ghép duy nhất để che phủ hoàn<br /> toàn vành tai, sau vành tai và mặt xương chủm.<br /> Kỹ thuật này có những ưu điểm nổi trội là:<br /> Đảm bảo mảng ghép được nuôi dưỡng nhờ<br /> hệ thống mạch máu thái dương nông<br /> Mảng ghép được cắt đôi khoảng 2/3 theo<br /> chiều dài tới phần da; trong đó phần che phủ<br /> lên vành tai và khoảng rảnh sau tai được làm<br /> mỏng, sát chân tóc nhằm làm tổ thương chân tóc<br /> để sau này tóc không thể mọc được mà vẫn đảm<br /> bảo được độ mỏng ép sát vành tai và được nuôi<br /> dưỡng không hoại tử.<br /> Phần da ghép còn lại đầy đủ cấu trúc da,<br /> cân, cơ nhằm che phủ sau tai, mặt xương chủm<br /> đồng thời tăng cường thên độ nâng đổ vành tai<br /> tạo được độ vểnh của tai mới.<br /> Sụn “để dành” đã chôn vùi trong thì 1 được<br /> lấy ra tạo hình thành sụn chêm rảnh sau tai<br /> cùng khối cân – cơ thái dương của mảng ghép<br /> tạo nên một khoảng đệm chắc chắn. Sau một<br /> thời gian dù khối cân cơ có teo nhỏ vẫn không<br /> làm xẹp vành tai.<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> Sử dụng khoảng da thừa bẩm sinh chuyển<br /> vạt để tạo hình trái tai cũng như tạo hình nắp<br /> tai.<br /> Tuy nhiên, chúng tôi vẫn phải tiến hành<br /> thêm phẫu thuật nhỏ, gây tê tại chỗ nhằm<br /> chỉnh sửa lại ở góc trước trên ngay vị trí<br /> cuống mảng ghép sau 3 tháng để tạo độ<br /> phẳng vùng da thái dương.<br /> <br /> khuẩn. Đồng thời với kỹ thuật này thời gian<br /> phẫu thuật được rút ngắn đáng kể cũng như<br /> hạn chế được những vết thương khác trên cơ thể<br /> bệnh nhân.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Với kỹ thuật sử dụng vạt da – cân – cơ thái<br /> dương có cuống làm mảnh ghép trong thì 2<br /> nâng tách vành tai đã tạo những kết quả hơn<br /> hẳn so với việc sử dụng mảnh ghép tự do mà<br /> một trong những điều e ngại nhất của phẫu<br /> thuật này là hoại tử mảnh ghép, lộ sụn, nhiễm<br /> <br /> Tai Mũi Họng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 3.<br /> 4.<br /> 5.<br /> <br /> Brent B (2002) Microtia repair with rib cartilage grafts: a review<br /> of personal experience with 1000 cases. Clin Plast Surg, 29:257–<br /> 271<br /> Đăng Hoàng Sơn (2011) Tạo hình vành tai ở trẻ bị dị tật tai nhỏ,<br /> Nội san hội nghị khoa học kỹ thuật toàn quốc đại hội hội Tai<br /> Mũi Họng Việt Nam lần thứ XII, trang 265 – 268<br /> Hata Y, Umeda T (2000): Reconstruction of congenital microtia<br /> by using a tissue expander. JMed Dent Sci; 47:105–16.<br /> Nagata S (1993) A new method of total reconstruction of the<br /> auricle for microtia. Plast Reconstr Surg. Aug; 92(2):187-20<br /> Park C (2000): Subfascial expansion and expanded two-flap<br /> method for microtia reconstruction. Plast Reconstr Surg 2000;<br /> 106: 1473.<br /> <br /> 283<br /> <br />