Lâm sàng và cận lâm sàng tắc ruột do dính sau mổ ở trẻ em

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16* Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG TẮC RUỘT<br /> DO DÍNH SAU MỔ Ở TRẺ EM<br /> Vương Minh Chiều*, Trương Nguyễn Uy Linh*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Mô tả đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của tắc ruột do dính sau mổ ở trẻ em.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Báo cáo hàng loạt ca. Đối tượng là tất cả những bệnh nhi dưới 15 tuổi được<br /> chẩn đoán tắc ruột do dính sau mổ và được phẫu thuật tại Bệnh viện Nhi Đồng 1, TP. Hồ Chí Minh.<br /> Kết quả: Trong 5 năm từ tháng 1 năm 2006 đến tháng 12 năm 2010 có 177 trường hợp tắc ruột do dính<br /> được phẫu thuật. Tuổi trung bình là 1,3 ± 0,3 tuổi (1  180 tháng). Tỷ lệ nam/nữ là 1,5/1. Viêm phúc mạc ruột<br /> thừa, viêm ruột thừa, lồng ruột, tắc ruột do dính là các nguyên nhân hàng đầu gây tắc ruột do dính sau mổ.<br /> Khoảng 75% tắc ruột do dính xảy ra trong năm đầu sau mổ. Khả năng hoại tử ruột cao hơn ở nhóm có đề kháng<br /> thành bụng, thân nhiệt >38oC hoặc bạch cầu >15000/mm3.<br /> Kết luận: Chẩn đoán tắc ruột do dính sau mổ ở trẻ em tương đối khó. Một năm đầu sau mổ là khoảng thời<br /> gian xảy ra tắc ruột nhiều nhất. Đề kháng thành bụng, sốt, tăng bạch cầu máu là những dấu hiệu báo động khả<br /> năng hoại tử ruột.<br /> Từ khóa: Hậu phẫu, tắc ruột, dính.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> CLINICAL AND PARACLINICAL CHARACTERISTICS OF POSTOPERATIVE ADHESIVE BOWEL<br /> OBSTRUCTION IN CHILDREN<br /> Vuong Minh Chieu, Truong Nguyen Uy Linh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 – 2012: 136 - 140<br /> Objectives: The purpose of this study is to present clinical and paraclinical characteristics of postoperative<br /> adhesive bowel obstruction in children.<br /> Methods: Case series. All cases of postoperative adhesive bowel obstruction under 15 years old are operated<br /> in Children’s hospital 1.<br /> Results: From January 2006 to December 2010, 177 cases postoperative adhesive bowel obstruction are<br /> operated. The average age is 1.3 ± 0.3 years old (1  180 months). Male:female is 1.5/1. Surgical intervention of<br /> perforated appendicitis, nonperforated appendicitis, intussusception and adhesive bowel obstruction are the most<br /> common causes. Approximately 75% of cases occur in the first year after initial operation. Ability of intestinal<br /> necrosis is higher in group with abdominal wall resistance, temperature >38oC or number of blood leukocytes ><br /> 15000/mm3.<br /> Conclusions: Postoperative adhesive bowel obstruction is relatively difficult to diagnose. Majority of cases<br /> occur in the first year after initial operation. Abdominal wall resistance, fever, increased blood leukocytes were<br /> alarming signs of necrotizing intestinal ability.<br /> Key words: Postoperative, bowel obstruction, adhesive.<br /> <br /> *Bệnh viện Nhi Đồng II<br /> Tác giả liên lạc: Ts.Bs Trương Nguyễn Uy Linh ĐT: 0909500579<br /> <br /> 136<br /> <br /> Email: uylinhbs@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Sức Khỏe Sinh Sản Và Bà Mẹ - Trẻ Em<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Tắc ruột do dính sau mổ là nguyên nhân<br /> hàng đầu gây tắc ruột ở trẻ em chỉ xếp sau<br /> những dị tật bẩm sinh đường tiêu hóa.<br /> Tắc ruột do dính sau mổ đặc trưng bởi sự<br /> tắc nghẽn lưu thông ruột, gây ứ trệ dịch tiêu<br /> hóa phía trên chỗ tắc dẫn đến rối loạn nước điện giải, sốc nhiễm trùng nhiễm độc, hoại tử<br /> ruột nếu không điều trị kịp thời. Hiện nay vấn<br /> đề chẩn đoán, điều trị cũng như dự phòng tắc<br /> ruột do dính sau mổ vẫn còn nhiều vấn đề<br /> chưa thống nhất.<br /> Theo những nghiên cứu gần đây(3,5,11) cho<br /> thấy tỷ lệ tắc ruột do dính sau mổ ở trẻ em khá<br /> cao, khoảng 2  4% sau phẫu thuật bụng.<br /> Nguyên nhân thường gặp nhất là sau phẫu<br /> thuật viêm ruột thừa chiếm gấn ¼ các trường<br /> hợp(12). Hơn 80% tắc ruột do dính xảy ra trong<br /> vòng 3 tháng đầu sau mổ và tỷ lệ tử vong là<br /> 6%(9).<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng<br /> Tất cả những bệnh nhi dưới 15 tuổi được<br /> chẩn đoán tắc ruột do dính sau mổ và được<br /> phẫu thuật tại Bệnh viện Nhi Đồng 1, TP. Hồ<br /> Chí Minh trong 5 năm từ tháng 01 năm 2006<br /> đến tháng 12 năm 2010.<br /> <br /> Loại trừ<br /> Những trường hợp được phẫu thuật tại<br /> bệnh viện khác rồi chuyển lên Nhi đồng 1.<br /> Dính ruột được phát hiện khi mổ vì<br /> nguyên nhân khác.<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Báo cáo hàng loạt ca.<br /> <br /> Thời gian nghiên cứu<br /> Từ tháng 01 năm 2006 đến tháng 12 năm<br /> 2010.<br /> <br /> Thu thập số liệu<br /> Hồ sơ bệnh nhân đạt được yêu cầu đề ra<br /> được ghi tóm tắt lại bằng một bệnh án riêng<br /> gồm đầy đủ các biến số cần thu thập.<br /> <br /> Ngọai Nhi<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Xử lý số liệu<br /> Bằng phần mềm SPSS 16.0.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Từ tháng 01 năm 2006 đến tháng 12 năm<br /> 2010 có 177 trường hợp được đưa vào nghiên<br /> cứu.<br /> <br /> Tuổi<br /> Bảng 1: Phân bố tuổi<br /> Tuổi<br /> 15000/mm3 cao hơn nhóm<br /> ≤15000/mm3 có ý nghĩa thống kê, với độ nhạy<br /> là 61,54% và độ đặc hiệu là 72,26%.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> <br /> 9.<br /> <br /> 10.<br /> <br /> 11.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Qua nghiên cứu 177 trường hợp tắc ruột<br /> do dính sau mổ ở trẻ em trong 5 năm (20062010) chúng tôi rút ra một số kết luận sau:<br /> <br /> 12.<br /> <br /> Gặp nhiều nhất trong một năm đầu sau<br /> mổ.<br /> <br /> 13.<br /> <br /> Khả năng hoại tử ruột cao khi có đề kháng<br /> thành bụng, sốt hoặc bạch cầu tăng.<br /> <br /> 14.<br /> <br /> predictors of success for conservative treatment”. J Pediatr<br /> Surg 26 (1), pp. 37  41.<br /> Chie-SS, Jiin-Haur C, Shou-Chih H (1995), “Adhesive smallbowel obstruction in children”. Pediatr Surg Int 10 (5), pp.<br /> 339  341<br /> Costa BE, Sancho MJ, Sanz BE, Velazquez TA, et al (1985),<br /> “Postoperative obstructive abdominal complications in<br /> children”. An Esp Pediatr 22 (4), pp. 293  301.<br /> Deutsch AD, Ephraim E, Haim G, Raphael R (1989), “Small<br /> bowel obstruction: a review of 264 cases and suggestions for<br /> management”. Postgrad Med J 65, pp. 463  467.<br /> Festen C (1982) ”Postoperative small bowel obstruction in<br /> infants and children”. Ann Surg 196 (5), pp. 580  583.<br /> Floortje CE, et al. (2008), “The incidence and morbidity of<br /> adhesions after treatment of neonates with gastroschisis and<br /> omphalocele a 30-year review”. J Pediatr Surg 43 (3), pp. 479<br /> – 483.<br /> Gareth AE, Paul W, James JM (2010), “Adhesive small<br /> bowel obstruction in children: should we still operate?”. J<br /> Pediatr Surg 45 (5), pp. 969  974.<br /> Grant HW, Parker MC, Wilson MS (2008), “Adhesions after<br /> abdominal surgery in children”. J Pediatr Surg 43 (1), pp. 152<br />  159.<br /> Janet YY, et al (2007), “High incidence of postoperative<br /> bowel obstruction in newborns and infants”. J Pediatr Surg<br /> 42 (6), pp. 962 – 965.<br /> Janik JS, Ein SH, Filler RM (1981), “An assessment of the<br /> surgical treatment of adhesive small bowel obstruction in<br /> infants and children”. J Pediatr Surg 16 (3), pp. 225  229.<br /> Jolley SG, Tunell WP, Hoelzer DJ, Smith EI (1986),<br /> “Postoperative small bowel obstruction in infants and<br /> children: A problem following Nissen fundoplication”. J<br /> Pediatr Surg 21 (5), pp. 407  416.<br /> Kaselas C, Molinaro F, Lacreuse I, Becmeur F (2009),<br /> “Postoperative bowel obstruction after laparoscopic and<br /> open appendectomy in children: a 15-year experience”. J<br /> Pediatr Surg 44 (8), pp. 1581  1586.<br /> Stewardson RH, Bombeck CT, Nyhus LM (1978), “Critical<br /> operative management of small bowel obstruction”. Ann<br /> Surg 187 (2), pp. 189  193.<br /> Wilkins BM, Spitz L (1986), “Incidence of postoperative<br /> adhesion obstruction following neonatal laparotomy”. Br J<br /> Surg 73 (9), pp. 762  766.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 140<br /> <br /> Akgur FM, Tanyel FC, Buyukpamukcu N (1991), “Adhesive<br /> small bowel obstruction in children: The place and<br /> <br /> Chuyên Đề Sức Khỏe Sinh Sản Và Bà Mẹ - Trẻ Em<br /> <br />