
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Số 8 (Tháng 11/2022) GẶP GỠ Y KHOA ǀ 63
LẤY DỊ VẬT QUA NỘI SOI TIÊU HÓA: NHÂN 02 CA LÂM SÀNG
N. T. Bình*
*BS.CKI – Bệnh viện Tâm Trí Nha Trang
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Lấy dị vật qua nội soi đường tiêu hóa là 01 thủ
thuật can thiệp, mà không cần phải phẫu thuật.
Nguyên nhân thường do nuốt, đây là vấn đề cần
được quan tâm. Mặc dù hầu hết dị vật đều có thể
đào thải tự nhiên qua đường tiêu hóa mà không
gây ra vấn đề đặc biệt. Tuy nhiên vẫn có thể gặp
biến chứng nặng, thậm chí tử vong tùy theo hình
dạng, kích thước và bản chất của dị vật. Dị vật
đường tiêu hóa khi qua thực quản thường gặp nhất,
vì thực quản có 03 đoạn hẹp sinh lý: Đoạn cơ nhẫn
hầu (1/3 trên), cơ thắt thực quản dưới và đoạn đè
vào của quai động mạch chủ. Các loại dị vật
thường khác nhau tùy theo lứa tuổi: trẻ con hay
gặp đồng xu, đồ chơi nhỏ, pin cúc áo, hòn bi, ghim
giấy…v.v. Người lớn hay bị hóc xương động vật,
bã thức ăn, tăm xỉa răng…
Chỉ 1% bệnh nhân nuốt dị vật có biến chứng
đường tiêu hóa như thủng, hoại tử niêm mạc, tràn
khí trung thất, áp xe….Dị vật mắc ở 1/3 dưới khó
nhận biết trên lâm sàng vì vùng này ít dây thần
kinh, chỉ dựa vào dấu hiệu đau, khó nuốt, chảy dãi
và không kiểm soát việc tiết dịch ở miệng.
Chúng tôi xin trình bày 2 ca lâm sàng về lấy dị vật
thành công: Pin cúc áo đoạn thực quản dưới ở trẻ
4 tuổi và tăm xỉa răng đâm thủng tá tràng ở người
lớn tuổi.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
1. Đối tượng nghiên cứu: Bệnh nhân xác định
chính xác dị vật dựa vào Xquang thường quy và
CT Scanner.
2. Phương pháp nghiên cứu: Hồi cứu
3. Phương tiện nghiên cứu - Trình bày 02 ca lâm
sàng:
Phương tiện nghiên cứu: Hệ thống máy Olympia
180cv. Kiềm và vợt gắp dị vật.
III. TRÌNH BÀY 02 CA LÂM SÀNG
Trường hợp thứ nhất:
Bệnh nhi Đinh Quỳnh Chi 6 tuổi vào viện ngày
14/5/2021. Bệnh nhi mắc dị vật là viên pin cúc áo
lúc 10h được người nhà đưa vào viện lúc 11h30p
sau khi thăm khám và có kết quả chụp phim
Xquang. Bệnh nhi được đưa lên phòng mổ đặt nội
khí quản sau đó tiến hành mê. Dùng ống soi mềm
đến 1/3 thực quản dưới thấy viên pin cúc áo. Niêm
mạc xung quanh sưng nề. Dùng kiềm sinh thiết
gắp viên pin kéo ra nhưng thất bại. Do trơn và dính
chặt vào niêm mạc thực quản. Sau đó đẩy xuống
dạ dày dùng vợt kéo ra thành công.
Trường hợp thứ hai:
Bệnh nhân Lê Hữu Duy 55 tuổi vào viện
26/11/2021. Bệnh sử: Bệnh nhân đau bụng khoảng
3-4 ngày. Sau đó nhập viện. CT scanner: Dị vật
hình que xuyên thành đoạn D2 tá tràng, kèm ruột
thừa viêm. Bệnh nhân mổ cắt ruột thừa, nhưng
không tìm thấy dị vật. Sau 02 ngày vẫn còn đau
vùng hạ sườn phải, tiến hành nội soi dạ dày – tá
tràng mê. Bệnh nhân mê tĩnh mạch, dùng ống soi
mềm đầu có lắp Cap đến tá tràng đoạn D2 thấy dị
vật là cây tăm xỉa răng, 2 đầu đâm vào thành ống.
Do lắp Cap nên khó quan sát và xoay trở dây soi.
Tháo Cap, tiến hành dùng kiềm đẩy 01 đầu ra,
bơm hơi căng lòng ruột kéo lên hành tá tràng, thả
dị vật chỉnh gắp đầu gần cho cùng hướng dây soi.
Kéo dị vật ra ngoài thành công. Theo dõi đến chiều
bệnh nhân hết đau, bụng mềm cho xuất viện.
IV. BÀN LUẬN
Trường hợp thứ 1: Bệnh nhi nhờ can thiệp sớm,
nên chỉ mới gây tổn thương bỏng nhẹ niêm mạc
thực quản. Không dùng thuốc, hướng dẫn bệnh nhi
ăn uống, cho xuất viện trong ngày. Nếu can thiệp
muộn sẽ gây biến chứng rò rỉ điện phân (Thường
là oxit Kali hoặc Natri đậm đặc). Tổn thương trực
tiếp lên niêm mạc do dòng điện và gây hoại tử do
áp lực.
Trường hợp thứ 2: Bệnh nhân cơ chế đau không
rõ ràng, đến viện muộn. Phát hiện tình cờ qua chụp
CT Scanner. Vị trí nằm tận D2 tá tràng, hai đầu
đâm xuyên qua thành, xoay trở khó khăn. Tuy
nhiên vẫn gắp cây tăm ra ngoài thành công và
được xuất viện trong ngày. Bệnh nhân không phải