Lĩnh vực tài chính - bảo hiểm khi hội nhập WTO

Chia sẻ: Nguyen Kieu Trinh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

111
lượt xem 28
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bản tóm tắt này được tổng hợp trên một số văn kiện gia nhập WTO của Việt Nam đã được ban Công tác về việc Việt Nam gia nhập WTO phê chuẩn trong phiên họp thứ 14 và 26/10 vừa qua

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Lĩnh vực tài chính - bảo hiểm khi hội nhập WTO

TƯ LI U H C T P NGHIÊN C U CHUYÊN NGÀNH ðI M TIN TH TRƯ NG B O HI M [2007 Juin] Tóm t t cam k t gia nh p WTO c a Vi t Nam http://www.baohiem.pro.vn/Ins_News_Article.asp?CatID=66&ID=1655 B Thương m i v a có m t b n tóm t t v k t qu ñàm phán gia nh p WTO. ðây ñư c xem là m t b n tóm t t bao quát nh t các v n ñ cơ b n nh t v cam k t gia nh p WTO c a Vi t Nam. B n tóm t t này ñư c t ng h p trên cơ s các văn ki n gia nh p WTO c a Vi t Nam ñã ñư c Ban công tác v vi c Vi t Nam gia nh p WTO phê chu n trong phiên h p th 14 ngày 26/10 v a qua. Cam k t ña phương Theo k t qu ñàm phán, Vi t Nam ñ ng ý tuân th toàn b các hi p ñ nh và quy ñ nh mang tính ràng bu c c a WTO t th i ñi m gia nh p. Tuy nhiên do nư c ta ñang phát tri n trình ñ th p l i ñang trong quá trình chuy n ñ i nên ta yêu c u và ñư c WTO ch p nh n cho hư ng m t th i gian chuy n ñ i ñ th c hi n m t s cam k t có liên quan ñ n thu tiêu th ñ c bi t, tr c p phi nông nghi p, quy n kinh doanh. Các cam k t chính trong v n ñ ña phương là: Vi t Nam ch p nh n b coi là n n kinh t phi th trư ng trong 12 năm t c là không mu n hơn 31/12/2008. Tuy nhiên, trư c th i ñi m trên, n u ta ch ng minh ñư c v i ñ i tác nào là kinh t Vi t Nam hoàn toàn ho t ñ ng theo cơ ch th trư ng thì ñ i tác ñó ng ng áp d ng ch ñ “phi th trư ng” ñ i v i ta. Ch ñ “phi th trư ng” ch có ý nghĩa trong các v ki n ch ng bán phá giá. Các thành viên WTO không có quy n áp d ng cơ ch t v ñ c thù ñ i v i hàng xu t kh u nư c ta dù ta b coi là n n kinh t phi th trư ng. D t may, các thành viên WTO s không ñư c áp d ng h n ng ch d t may ñ i v i ta khi vào WTO (riêng trư ng h p ta vi ph m quy ñ nh WTO v tr c p b c m ñ i v i hàng d t may thì m t s nư c có th có bi n pháp trã ñũa nh t ñ nh). Ngoài ra thành viên WTO cũng s không ñư c áp d ng t v ñ c bi t ñ i v i hàng d t may c a nư c ta. Tr c p phi công nghi p, Vi t Nam ñ ng ý bãi b hoàn toàn các lo i tr c p b c m theo quy ñ nh WTO như tr c p xu t kh u và tr c p n i ñ a hóa. Tuy nhiên v i các ưu ñãi ñ u tư dành cho hàng xu t kh u ñã c p trư c ngày gia nh p WTO, ta ñư c b o lưu th i gian quá ñ là 5 năm (tr ngành d t may) Tr c p nông nghi p, Vi t Nam cam k t không áp d ng tr c p xu t kh u ñ i v i nông s n t th i ñi m gia nh p. Tuy nhiên, ta b o lưu quy n ñư c hư ng m t s quy ñ nh riêng c a WTO dành cho nư c ñang phát tri n trong lĩnh v c này. ð i v i lo i h tr mà WTO quy ñ nh phi c t gi m nhìn chung ta duy trì ñư c m c không quá 10% giá tr sn lư ng. Ngoài m c này, ta còn bo lưu thêm m t s kho n h tr n a vào kho ng 4.000 t ñ ng m i năm. Các lo i tr c p mang tính ch t khuy n nông hay tr c p ph c v phát tri n nông nghi p ñư cWTO cho phép nên ta ñư c áp d ng không h n ch . Quy n kinh doanh (quy n xu t nh p kh u hàng hóa): tuân th quy ñ nh WTO, Vi t Nam ñ ng ý cho doanh nghi p và cá nhân nư c ngoài ñư c quy n xu t nh p kh u hàng hóa như ngư i Vi t Nam k t khi gia nh p, tr các m t hàng thu c danh m c thương m i nhà nư c (như xăng d u, thu c lá ñi u, xì gà, băng ñĩa hình, báo chí) và m t s m t hàng nh y c m khác mà ta ch cho phép sau m t th i gian chuy n ñ i (như g o và dư c ph m). Nguy n Ti n Hùng B Môn B o Hi m ð i H c Kinh T TP.HCM
TƯ LI U H C T P NGHIÊN C U CHUYÊN NGÀNH Cam k t c a Vi t Nam ñ ng ý cho phép doanh nghi p và cá nhân nư c ngoài không có hi n di n t i Vi t Nam ñư c ñăng ký quy n xu t nh p kh u t i Vi t Nam. Quy n xu t kh u ch là quy n ñ ng tên trên t khi h i quan ñ làm th t c xu t nh p kh u. Trong m i trư ng h p, DN và cá nhân nư c ngoài s không ñư c t ñ ng tham gia vào h th ng phân ph i trong nư c. Các cam k t v quy n kinh doanh s không nh hư ng ñ n quy n c a ta trong vi c ñưa ra các quy ñ nh ñ qu n lý d ch v phân ph i, ñ c bi t ñ i v i arn ph m nh y c m như dư c ph m, xăng d u, báo - t p chí… Thu tiêu th ñ c bi t ñ i v i rư u và bia, các thành viên WTO ñ ng ý cho ta th i gian chuy n ñ i không quá 3 năm ñ ñi u ch nh l i thu tiêu th ñ c bi t ñ i v i rư u và bia cho phù h p v i quy ñ nh WTO. Hư ng s a ñ i là ñ i v i rư u trên 20 ñ c n ho c s áp d ng m t m c thu tuy t ñ i ho c m t m c thu ph n trăm. ð i v i bia, s ch áp d ng m t m c thu ph n trăm. ð i v i doanh nghi p nhà nư c, doanh nghi p thương m i nhà nư c, cam k t trong lĩnh v c này là nhà nư c s không can thi p tr c ti p hay gián ti p vào ho t d ng DNNN. Tuy nhiên, nhà nư c v i tư cách là m t c ñông ñư c can thi p bình ñ ng vào ho t ñ ng c a DN như các c ñông khác. Ta cũng ñ ng ý cách hi u mua s m c a DNNN không ph i là mua s m Chính ph . T l c ph n thông qua quy t ñ nh t i DN: ði u 52 và 104 c a Lu t DN quy ñ nh m t s v n ñ quan tr ng có liên quan ñ n ho t ñ ng c a công ty TNHH và Công ty c ph n ch ñư c phép thông qua khi có s phi u ñ i di n ít nh t là 65% ho c 75% v n góp ch p thu n. Quy ñ nh này có th vô hi u hóa quy n c a bên góp ña s v n trong liên doanh. Do v y, ta ñã x lý theo hư ng cho phép các bên tham gia liên doanh ñư c th a thu n v n ñ này trong ñi u l công ty M t s bi n pháp h n ch nh p kh u, ta ñ ng ý cho kh u xe máy phân ph i l n không mu n hơn ngày 31/5/2007. V i thu c lá ñi u và xì gà, ta ñ ng ý b bi n pháp c m nh p kh u t th i ñi m gia nh p. Tuy nhiên s ch có m t DN nhà nư c ñư c quy n nh p kh u toàn b thu c lá ñi u và xì gà. M c thu nh p kh u mà ta ñàm phán ñư c cho hai m t hàng này là r t cao. V i ôtô cũ ta cho phép nh p kh u các lo i xe ñã qua s d ng không quá 5 năm. Cam k t th c hi n minh b ch hóa, ngay t khi gia nh p s công b d th o các văn b n quy ph m pháp lu t do Qu c h i, U ban thư ng v qu c h i và Chính ph ban hành ñ l y ý ki n nhân dân. Th i h n dành cho vi c góp ý và s a ñ i t i thi u là 60 ngày. Vi t Nam cũng cam k t s ñăng công khai các văn b n pháp lu t trên các t p chí, tran tin ñi n t c a b , ngành. M t s cam k t liên quan khác: thu xu t kh u, Vi t Nam ch cam k t s gi m thu xu t kh u ñ i v i ph li u kim lo i ñen và màu theo l trình, không cam k t v thu xu t kh u c a các s n ph m khác. V ña phương, Vi t Nam còn ñàm phán m t s v n d ña phưng khác như bo h quy n s h u trí tu , ñ c bi t là s d ng ph n m m h p pháp trong c quan Chính ph . ð nh giá tính thu xu t nh p kh u, các bi n pháp ñ u tư liên quan ñ n thương m i, các bi n pháp hàng rào k thu t trong thương m i… V i n i dung này, ta cam k t tuân th các quy ñ nh c a WTO k t khi gia nh p. Cam k t v thu nh p kh u M c cam k t chung c a Vi t Nam là ñ ng ý ràng bu c m c tr n cho toàn b bi u thu (10.600 dòng). M c thu bình quân toàn bi u ñư c gi m t m c hi n hành 17,4% xu ng còn 13,4% th c hi n d n trung bình trong 5 = 7 năm. M c thu bình quân ñ i v i hàng nông s n gi m t m c hi n hành 23,5% xu ng còn 20,9% th c hi n trong 5 - 7 năm. V i hàng công nghi p t 16,8% xu ng còn 12,6% th c hi n ch y u trong vòng 5 - 7 năm. Nguy n Ti n Hùng B Môn B o Hi m ð i H c Kinh T TP.HCM
TƯ LI U H C T P NGHIÊN C U CHUYÊN NGÀNH M c cam k t c th : s có kho ng hơn 1/3 dòng s dòng thu s ph i c t gi m, ch y u là các dòng có thu su t trên 20%. Các m t hàng tr ng y u, nh y c m ñ i v i n n kinh t như nông s n, xi măng, s t thép, v t li u xây d ng, ôtô - xe máy… v n duy trì ñư c m c b o h nh t ñ nh. Nh ng ngành có m c gi m thu nhi u nh t bao g m: d t may, cá và s n ph m cá, g và gi y, hàng ch t o khác, máy móc và thi t b ñi n - ñi n t . Bên c nh ñó, Vi t Nam ñ t ñư c m c thu tr n cao hơn m c ñang áp d ng ñ i v i nhóm hàng xăng d u, kim l ai, hóa ch t là phương ti n v n t i. Cam k t c a Vi t Nam s c t gi m thu theo m t s hi p ñ nh t do theo ngành c a WTO (gi m thu xu ng 0% ho c m c th p). ðây là hi p ñ nh t nguy n c a WTO nhưng các nư c m i gia nh p ñ u ph i tham gia m t s ngành. Ngành mà ta cam k t tham gia là s n ph m công ngh thông tin (d t may và thi t b y t . Ta cũng tham gia m t ph n v i th i gian th c hi n t 3 - 5 năm ñ i v i ngành thi t b máy bay, hóa ch t và thi t b xây d ng. V V h n ng ch thu quan, ta b o lưu quy n áp d ng v i ñư ng, tr ng gia c m, lá thu c lá và mu i. Cam k t v m c a th trư ng d ch v V di n cam k t, trong BTA v i Hoa Kỳ ta ñã cam k t 8 ngành d ch v kho ng 65 phân ngành. Trong th a thu n WTO, ta cam k t ñ 11 ngành d ch v , tính theo phân ngành kho ng 110 ngành. V m c ñ cam k t, v i h u h t các ngành d ch v , trong ñó có nh ng ngành nh y c m như b o hi m, phân ph i, du l ch… ta gi ñư c m c ñ cam k t g n như trong BTA. Riêng vi n thông, ngân hàng và ch ng khoán, ñ s m k t thúc ñàm phán, ta ñã có m t s bư c ti n nhưng nhìn chung không quá xa so v i hi n tr ng và ñ u phù h p v i ñ nh hư ng phát tri n ñã ñư c phê duy t cho các ngành này. Cam k t chung cho các ngành d ch v v cơ b n như BTA. Trư c h t, công ty nư c ngoài không ñư c hi n di n t i Vi t Nam dư i hình th c chi nhánh, tr phi ñi u ñó ñư c ta cho phép trong t ng ngành c th . Ngoài ra, công ty nư c ngoài tuy ñư c phép ñưa cán b qu n lý vào làm vi c t i Vi t Nam nhưng ít nh t 20%cán b qu n lý c a công ty ph i là ngư i Vi t Nam. Cu i cùng, ta cho phép t ch c và cá nhân nư c ngoài ñư c mua c ph n trong các doanh nghi p Vi t Nam nhưng t l ph i phù h p v i m c m c a th trư ng ngành ñó. Riêng ngân hàng ta ch cho phép ngân hàng nư c ngoài mua t i ña 30% c ph n. D ch v khai thác h tr d u khí: ð ng ý cho phép các DN nư c ngoài ñư c thành l p công ty 100% v n nư c ngoài sau 5 năm k t khi gia nh p ñ ñáp ng các d ch v h tr khai thác d u khí. Tuy nhiên, Vi t Nam còn gi nguyên quy n qu n lý các ho t ñ ng trên bi n, th m l c ñ a và quy n ch ñ nh các ty thăm dò, khai thác tài nguyên. B o lưu ñư c m t danh m c các d ch v dành riêng cho các DN Vi t Nam như d ch v bay, d ch v cung c p trang thi t b và v t ph m cho dàn khoan xa b … T t c các công ty vào Vi t Nam cung ng d ch v h tr d u khí ñ u ph i ñăng ký v i cơ quan nhà nư c có th m quy n. D ch v vi n thông, Vi t Nam có thêm m t s nh n như ng so v i BTA nhưng m c ñ h p lý, phù h p v i chi n lư c phát tri n c a. C th là cho phép thành l p liên doanh ña s v n nư c ngoài ñ cung c p d ch v vi n thông không g n v i h t ng m ng (ph i thuê m ng do DN Vi t Nam n m quy n ki m soát) và n i l ng m t chút v vi c cung c p d ch v qua biên gi i ñ ñ i l y gi l i h n ch áp d ng cho vi n thông có g n v i h t ng m ng ( ch các các doanh nghi p nhà nư c n m ña s v n m i ñ u tư h t ng m ng, nư c ngoài ch ñư c góp v n ñ n 49% và cũng ch ñư c liên doanh v i ñ i tác Vi t Nam ñã ñư c c p phép). D ch v phân ph i, v cơ b n gi ñư c như BTA, t c là khá ch t só v i các nư c m i gia nh p. Trư c h t, v th i ñi m cho phép thành l p DN 100% v n nư c ngoài là như BTA (1/1/2009). Th hai, Nguy n Ti n Hùng B Môn B o Hi m ð i H c Kinh T TP.HCM
TƯ LI U H C T P NGHIÊN C U CHUYÊN NGÀNH tương t như BTA, ta không m c a th trư ng phân ph i xăng d u, dư c ph m, sách báo, t p chí, băng hình, thu c lá, g o, ñư ng và kim lo i quý cho nư c ngoài. Nhi u s n ph m nh y c m như s t thép, xi măng, phân bón… ta ch m c a th trư ng sau 3 năm. DN có v n ñ u tư nư c ngoài, m ñi m bán l th hai tr ñi ph i ñư c ta cho phép theo t ng trư ng h p c th . D ch v b o hi m, v t ng th , m c ñ cam k t ngang BTA, tuy nhiên, ta ñ ng ý cho Hoa Kỳ thành l p chi nhánh b o hi m phi nhân th sau 5 năm k t ngày gia nh p. D ch v ngân hàng, ta ñ ng ý cho thành l p ngân hàng con 100% v n nư c ngoài không mu n hơn ngày 1/4/2007. Ngoài ra ngân hàng nư c ngoài mu n ñư c thành l p chi nhánh t i Vi t Nam nhưng chi nhánh ñó không ñư c phép m chi nhánh ph và v n phi ch u h n ch v huy ñ ng ti n g i b ng VND t th nhân Vi t Nam trong vòng 5 năm k t khi ta gia nh p WTO. Ta v n gi ñư c h n ch v mua c ph n trong ngân hàng Vi t Nam. (không quá 30%). D ch v ch ng khoán, ta cho phép thành l p công ty ch ng khoán 100% v n nư c ngoài và chi nhánh sau 5 năm k t khi gia nh p WTO Cac cam k t khác, v i các ngành còn l i như du l ch, giáo d c, pháp lý, k toán, xâyd ng, v n t i… m c ñ cam k t v c bn không khác xa so v i BTA. Ngoài ra không m c a d ch v in n - xu t b n. (Ngu n: VietnamNet, IIC c p nh t 07/11/2006) Các cam k t WTO nh hư ng th nào ñ n b o hi m? http://www.baohiem.pro.vn/Ins_News_Article.asp?CatID=66&ID=1698 Th c hi n cam k t gia nh p T ch c Thương m i Th gi i (WTO), th trư ng b o hi m Vi t Nam s ch u tác ñ ng m nh c v quy mô, ch t lư ng và c s n ñ nh trong th trư ng tài chính nói chung. Theo B Tài chính, tác ñ ng c a các cam k t m c a th trư ng b o hi m trong vi c Vi t Nam cam k t gia nh p WTO có th ñư c nhìn nh n t hai khía c nh, tác ñ ng tích c c và tiêu c c. Quá trình h i nh p s làm gi m chi phí d ch v , ch t lư ng d ch v ñư c nâng cao, năng l c th trư ng ñư c m r ng, công ngh qu n lý m i ñư c chuy n giao, trình ñ ñ i ngũ cán b ñư c nâng cao... Nhưng, vi c th c hi n các cam k t cũng d n ñ n các kh năng gây b t n ñ nh nói chung c a th trư ng tài chính, m t vai trò ch ñ o c a thành ph n kinh t nhà nư c, h th ng quy ñ nh qu n lý chưa theo k p ñư c v i m c ñ m c a th trư ng... 1. V cam k t cung c p d ch v qua biên gi i Ngay sau khi Vi t Nam tr thành thành viên chính th c c a WTO, các doanh nghi p b o hi m nư c ngoài s ñư c phép cung c p các d ch v b o hi m như b o hi m v n t i qu c t , tái b o hi m và môi gi i b o hi m, d ch v ñánh giá r i ro, gi i quy t khi u n i và tư v n b o hi m và ñ c bi t là ñư c phép cung c p d ch v b o hi m cho các d án, doanh nghi p có v n ñ u tư nư c ngoài t i Vi t Nam mà không c n thành l p pháp nhân t i Vi t Nam. Trong th i gian ñ u, các cam k t này có th s nh hư ng m nh t i m t s lo i hình b o hi m phi nhân th và gi i h n trong nhóm ñ i tư ng ngư i nư c ngoài và các d án có v n ñ u tư nư c ngoài t i Vi t Nam. Nguy n Ti n Hùng B Môn B o Hi m ð i H c Kinh T TP.HCM
TƯ LI U H C T P NGHIÊN C U CHUYÊN NGÀNH Tuy nhiên, trong th i gian trung h n thì v i s l n m nh c a các doanh nghi p b o hi m phi nhân th trong nư c (xét v m t uy tín và năng l c tài chính) thì các cam k t này không có nh hư ng nhi u, m t ph n do tâm lý khách hàng thư ng có thiên hư ng l a ch n doanh nghi p b o hi m có tr s t i Vi t Nam, là nh ng doanh nghi p n m thông tin v r i ro t t nh t do ñó có kh năng b o hi m t t nh t, m t khác các doanh nghi p b o hi m nư c ngoài thông thư ng cũng mu n thành l p pháp nhân ñ cung c p d ch v t t hơn. Hơn n a, theo xu th chung và tri n v ng phát tri n c a ngành b o hi m Vi t Nam, t tr ng phí b o hi m phi nhân th trong t ng doanh thu phí b o hi m c a c th trư ng s gi m d n so v i nhân th , do ñó nh ng tác ñ ng c a cam k t này ñ i v i ngành b o hi m s gi m d n theo th i gian. 2. V các cam k t hi n di n thương m i Có th nói, các cam k t cho phép thành l p pháp nhân th c hi n kinh doanh d ch v b o hi m là nh ng cam k t mang tính ch t t do hoá th trư ng b o hi m và có nh hư ng l n nh t ñ i v i các doanh nghi p b o hi m hi n ñã ho t ñ ng trên th trư ng cũng như t i tình hình chung c a th trư ng. Vi c cho phép thêm các doanh nghi p b o hi m có v n ñ u tư nư c ngoài tham gia cung c p d ch v b o hi m t i th trư ng Vi t Nam s tăng thêm năng l c khai thác b o hi m c a th trư ng b o hi m. Bên c nh ñó, các doanh nghi p b o hi m nư c ngoài v i kinh nghi m ho t ñ ng lâu năm trên ph m vi qu c t s giúp chuy n giao công ngh khai thác b o hi m và ñào t o ñ i ngũ cán b làm công tác b o hi m t i Vi t Nam. V i năng l c tài chính m nh, các doanh nghi p b o hi m m i tham gia th trư ng này cũng s cho ra ñ i các s n ph m b o hi m m i, ñáp ng t t hơn nhu c u c a khách hàng. Trong ñi u ki n cung c p d ch v t t hơn, khách hàng s là ñ i tư ng hư ng l i nhi u nh t. ð c bi t, chi phí b o hi m là m t c u ph n ngày càng quan tr ng trong chi phí s n xu t và kinh doanh c a các ñơn v kinh t khi n n kinh t ngày càng phát tri n, vì v y gi m giá thành ñ u vào ñ i v i chi phí b o hi m s giúp gi m m t cách tương ñ i giá thành s n xu t s n ph m và d ch v ñ u ra c a các doanh nghi p Vi t Nam và là cơ s ñ tăng s c c nh tranh c a n n kinh t Vi t Nam nói chung trong ñi u ki n toàn c u hoá ngày càng ñư c ñ y m nh. Có th nói, vi c cho phép các doanh nghi p b o hi m nư c ngoài tham gia vào th trư ng b o hi m Vi t Nam s ñem l i nh ng l i ích t ng th cho th trư ng. Tuy nhiên, song song v i các khía c nh tích c c như v y, ñi u ki n th trư ng b o hi m v i s có m t c a nhi u doanh nghi p b o hi m nư c ngoài cũng s ñ t ra m t s v n ñ như c nh tranh không lành m nh, h th ng pháp lý chưa ñ m nh ñ ki m soát ho t ñ ng ña d ng c a các doanh nghi p này, song các v n ñ này có th ñư c ki m soát t t n u có nh ng bư c ñi phù h p trong công tác qu n lý Nhà nư c ñ i v i ho t ñ ng c a th trư ng. 3. Cam k t liên quan ñ n kinh doanh các d ch v b o hi m b t bu c Hi n nay, b o hi m b t bu c theo lu t ñ nh g m: b o hi m trách nhi m dân s c a ch xe cơ gi i, b o hi m trách nhi m dân s c a ngư i v n chuy n hàng không ñ i v i hành khách; b o hi m trách nhi m ngh nghi p ñ i v i ho t ñ ng tư v n pháp lu t; b o hi m trách nhi m ngh nghi p c a doanh nghi p môi gi i b o hi m; B o hi m cháy, n ; và các lo i b o hi m khác ñư c quy ñ nh theo ñi u ki n phát tri n c a n n kinh t . Nguy n Ti n Hùng B Môn B o Hi m ð i H c Kinh T TP.HCM
TƯ LI U H C T P NGHIÊN C U CHUYÊN NGÀNH Trong nh ng năm g n ñây, t tr ng phí b o hi m thu t b o hi m b t bu c khá l n trong t ng phí b o hi m phi nhân th . Tuy nhiên, t tr ng phí b o hi m t lo i hình b o hi m b t bu c này s gi m tương ñ i qua th i gian khi các nhu c u b o hi m ti m năng trên th trư ng ñư c khai thác t t hơn do các doanh nghi p ngày càng trư ng thành v năng l c v n cũng như v trình ñ chuyên môn. Do ñó, vi c cho phép các doanh nghi p b o hi m có v n ñ u tư nư c ngoài cung c p các d ch v này s không nh hư ng nhi u ñ n th trư ng b o hi m mà ch nh hư ng ñ n th ph n c a các doanh nghi p b o hi m ho t ñ ng trên th trư ng và ch trong lĩnh v c phi nhân th . 4. Cam k t xo b t l tái b o hi m b t bu c sau 1 năm Hi n nay, các doanh nghi p b o hi m khi th c hi n tái b o hi m ra nư c ngoài ñ u ph i th c hi n tái b o hi m b t bu c t i thi u 20% v i T ng công ty c ph n tái b o hi m Qu c gia Vi t Nam (VINARE). Vì v y th c hi n cam k t xoá b t l tái b o hi m b t bu c này s có tác ñ ng kép, trư c tiên là nh hư ng t i ho t ñ ng c a VINARE, ñ ng th i nh hư ng ñ n t ng m c phí gi l i c a th trư ng b o hi m phi nhân th . ð i v i các doanh nghi p b o hi m khác trên th trư ng, cam k t này n u ñư c áp d ng chung s t o ñi u ki n cho h linh ho t hơn trong công tác tái b o hi m và t o ñi u ki n tái b o hi m có l i hơn xét v m t kinh t . (Ngu n: VnEconomy, IIC c p nh t 27/11/2006) Ngành b o hi m Vi t Nam: Tác ñ ng m nh t các cam k t WTO http://www.baohiem.pro.vn/Ins_News_Article.asp?CatID=66&ID=1714 Th c hi n cam k t gia nh p T ch c Thương m i th gi i (WTO), th trư ng b o hi m VN s ch u tác ñ ng m nh c v quy mô, ch t lư ng và c s n ñ nh trong th trư ng tài chính nói chung. Theo B Tài chính, tác ñ ng c a các cam k t m c a th trư ng b o hi m trong vi c VN cam k t gia nh p WTO có th ñư c nhìn nh n t hai khía c nh, tác ñ ng tích c c và tiêu c c. Quá trình h i nh p s làm gi m chi phí d ch v , ch t lư ng d ch v ñư c nâng cao, năng l c th trư ng ñư c m r ng, công ngh qu n lý m i ñư c chuy n giao, trình ñ ñ i ngũ cán b ñư c nâng cao... Nhưng, vi c th c hi n các cam k t cũng d n ñ n các kh năng gây b t n ñ nh nói chung c a th trư ng tài chính, m t vai trò ch ñ o c a thành ph n kinh t nhà nư c, h th ng quy ñ nh qu n lý chưa theo k p ñư c v i m c ñ m c a th trư ng... Ngay sau khi VN tr thành thành viên chính th c c a WTO, các DN b o hi m nư c ngoài s ñư c phép cung ng các d ch v b o hi m như b o hi m v n t i qu c t , tái b o hi m và môi gi i b o hi m, d ch v ñánh giá r i ro, gi i quy t khi u n i và tư v n b o hi m và ñ c bi t là ñư c phép cung ng d ch v b o hi m cho các d án, DN có v n ñ u tư nư c ngoài t i VN mà không c n thành l p pháp nhân t i VN. Trong th i gian ñ u, các cam k t này có th s nh hư ng m nh t i m t s lo i hình b o hi m phi nhân th và gi i h n trong nhóm ñ i tư ng ngư i nư c ngoài và các d án có v n ñ u tư nư c ngoài t i VN. Tuy nhiên, trong th i gian trung h n thì v i s l n m nh c a các DN b o hi m phi nhân th trong nư c (xét v m t uy tín và năng l c tài chính) thì các cam k t này không có nh hư ng nhi u, m t ph n do tâm lý khách hàng thư ng có thiên hư ng l a ch n DN b o hi m có tr s t i VN, là nh ng Nguy n Ti n Hùng B Môn B o Hi m ð i H c Kinh T TP.HCM
TƯ LI U H C T P NGHIÊN C U CHUYÊN NGÀNH DN n m thông tin v r i ro t t nh t. do ñó có kh năng b o hi m t t nh t. m t khác, các DN b o hi m nư c ngoài thông thư ng cũng mu n thành l p pháp nhân ñ cung ng d ch v t t hơn. Hơn n a, theo xu th chung và tri n v ng phát tri n c a ngành b o hi m VN, t tr ng phí b o hi m phi nhân th trong t ng doanh thu phí b o hi m c a c th trư ng s gi m d n so v i nhân th . do ñó, nh ng tác ñ ng c a cam k t này ñ i v i ngành b o hi m s gi m d n theo th i gian. Có th nói, các cam k t cho phép thành l p pháp nhân th c hi n kinh doanh d ch v b o hi m là nh ng cam k t mang tính ch t t do hoá th trư ng b o hi m và có nh hư ng l n nh t ñ i v i các DN b o hi m hi n ñã ho t ñ ng trên th trư ng cũng như t i tình hình chung c a th trư ng. Vi c cho phép thêm các DN b o hi m có v n ñ u tư nư c ngoài tham gia cung ng d ch v b o hi m t i th trư ng VN s tăng thêm năng l c khai thác b o hi m c a th trư ng b o hi m. Bên c nh ñó, các DN b o hi m nư c ngoài v i kinh nghi m ho t ñ ng lâu năm trên ph m vi qu c t s giúp chuy n giao công ngh khai thác b o hi m và ñào t o ñ i ngũ cán b làm công tác b o hi m t i VN. Có th nói, vi c cho phép các DN b o hi m nư c ngoài tham gia th trư ng b o hi m VN s ñem l i nh ng l i ích t ng th cho th trư ng. Tuy nhiên, song song v i các khía c nh tích c c như v y, ñi u ki n th trư ng b o hi m v i s có m t c a nhi u DN b o hi m nư c ngoài cũng s ñ t ra m t s v n ñ như c nh tranh không lành m nh, h th ng pháp lý chưa ñ m nh ñ ki m soát ho t ñ ng ña d ng c a các DN này. Song các v n ñ này có th ñư c ki m soát t t n u có nh ng bư c ñi phù h p trong công tác qu n lý nhà nư c ñ i v i ho t ñ ng c a th trư ng. Hi n nay, b o hi m b t bu c theo lu t ñ nh g m: b o hi m trách nhi m dân s c a ch xe cơ gi i, b o hi m trách nhi m dân s c a ngư i v n chuy n hàng không ñ i v i hành khách; b o hi m trách nhi m ngh nghi p ñ i v i ho t ñ ng tư v n pháp lu t; b o hi m trách nhi m ngh nghi p c a DN môi gi i b o hi m; B o hi m cháy, n ; và các lo i b o hi m khác ñư c quy ñ nh theo ñi u ki n phát tri n c a n n kinh t . Trong nh ng năm g n ñây, t tr ng phí b o hi m thu t b o hi m b t bu c khá l n trong t ng phí b o hi m phi nhân th . Tuy nhiên, t tr ng phí b o hi m t lo i hình b o hi m b t bu c này s gi m tương ñ i qua th i gian khi các nhu c u b o hi m ti m năng trên th trư ng ñư c khai thác t t hơn do các DN ngày càng trư ng thành v năng l c v n cũng như v trình ñ chuyên môn. Do ñó, vi c cho phép các DN b o hi m có v n ñ u tư nư c ngoài cung ng các d ch v này s không nh hư ng nhi u ñ n th trư ng b o hi m mà ch nh hư ng ñ n th ph n c a các DN b o hi m ho t ñ ng trên th trư ng và ch trong lĩnh v c phi nhân th . ð i v i các DN b o hi m khác trên th trư ng, cam k t này n u ñư c áp d ng chung s t o ñi u ki n cho h linh ho t hơn trong công tác tái b o hi m và t o ñi u ki n tái b o hi m có l i hơn xét v m t kinh t . ----------------------------------------------------------- Hi n nay, các DN b o hi m khi th c hi n tái b o hi m ra nư c ngoài ñ u ph i th c hi n tái b o hi m b t bu c t i thi u 20% v i T ng công ty c ph n tái b o hi m qu c gia VN (VINARE). Vì v y th c hi n cam k t xoá b t l tái b o hi m b t bu c này s có tác ñ ng kép, trư c tiên là nh hư ng t i ho t ñ ng c a VINARE. ñ ng th i nh hư ng ñ n t ng m c phí gi l i c a th trư ng b o hi m phi nhân th . ------------------------------------------------------------ Nguy n Chung (Ngu n: Di n ðàn Doanh Nghi p, IIC c p nh t 06/12/2006) Nguy n Ti n Hùng B Môn B o Hi m ð i H c Kinh T TP.HCM
TƯ LI U H C T P NGHIÊN C U CHUYÊN NGÀNH Gia nh p WTO: Các cam k t v d ch v tài chính phi ngân hàng http://www.baohiem.pro.vn/Ins_News_Article.asp?CatID=66&ID=1728 Như v y, sau nhi u năm ñàm phán và nh ng th t c c n thi t, Vi t Nam s chính th c thành thành viên chính th c c a T Ch c Thương M i Th Gi i - WTO. Th nhưng trong su t tháng qua, ñã có r t nhi u bài vi t phân tích v nh ng cam k t c a Vi t Nam và nh hư ng c a nó ñ i v i tương lai c a n n kinh t nói chung, ñ i v i th trư ng tài chính nói riêng v i nhi u góc nhìn khác nhau. Dư i ñây, IIC trân tr ng gi i thi u bài phân tích c a Bà Nguy n Th Bích - V trư ng V Quan H qu c t B Tài Chính v i tiêu ñ : "Gia nh p WTO: Các cam k t v d ch v tài chính phi ngân hàng" Tác ñ ng c a cam k t ñ i v i d ch v tài chính 1. D ch v b o hi m ðây là d ch v mà các thành viên WTO quan tâm và yêu c u cao v m c ñ m c a th trư ng cho các công ty b o hi m nu c ngoài. Tuy nhiên, m c cam k t c a ta ñ t ñư c trong Bi u cam k t t t hơn so v i m c cam k t c a các nư c m i gia nh p WTO g n ñây. V t ng th , m c cam k t như trên là tương ñương v i BTA. ði m khác duy nh t là ta m thêm cho chi nhánh b o hi m phi nhân th . C nh tranh trên th trư ng b o hi m trong nư c th i gian t i s sôi ñ ng hơn và s có tác d ng thúc ñ y th trư ng b o hi m phát tri n. Trên th c t th trư ng b o hi m ñã b t ñ u ñư c m c a cho các công ty b o hi m qu c t 100% v n ðTNN t năm 1999. Nhi u công ty b o hi m l n trên th gi i ñ u ñã có m t t i th trư ng Vi t Nam. T khi m c a th trư ng b o hi m (1993) các công ty b o hi m Vi t Nam l n m nh hơn, doanh s v n tăng trư ng hàng năm. Vi c phát tri n th trư ng b o hi m là yêu c u t t y u c a ñ i s ng xã h i, b o hi m là d ch v cơ b n r t c n thi t cho ho t ñ ng ñ u tư và thương m i. Th trư ng b o hi m phát tri n góp ph n ñáng k cho vi c phát tri n th trư ng v n trong nư c. Các doanh nghi p b o hi m có th tr thành các ñ nh ch tài chính trung gian h u hi u, nó có ch c năng chuy n các ngu n v n nhàn r i ng n h n trong xã h i thành các ngu n ñ u tư dài h n. Tác ñ ng c a cam k t ñ i v i ho t ñ ng c a th trư ng: Theo ñánh giá sơ b vi c m c a th trư ng theo các cam k t WTO v cơ b n s có tác ñ ng tích c c ñ i v i c nh tranh, thúc ñ y s phát tri n c a ngành b o hi m Vi t Nam nói chung và b n thân các công ty b o hi m trong nư c. -Vi c tham gia th trư ng c a nh ng công ty b o hi m m i, ñ c bi t là các công ty b o hi m nư c ngoài s ña d ng hóa và khi n th trư ng sôi ñ ng hơn. -M c a th trư ng t o ñi u ki n tăng cư ng trao ñ i ki n th c và k năng chuyên ngành, góp ph n thúc ñ y năng l c c nh tranh c a các công ty b o hi m trong nư c. Tuy nhiên, vi c tham gia c a các công ty nư c ngoài vào th trư ng b o hi m cũng có nh ng tác ñ ng b t l i ñ i v i công ty b o hi m trong nư c và kh năng qu n lý nhà nư c trong lĩnh v c này: -Các công ty trong nư c b chia s th trư ng là tác ñ ng rõ ràng nh t m i nư c b t ñ u ti n hành m c a th trư ng. Nguy n Ti n Hùng B Môn B o Hi m ð i H c Kinh T TP.HCM
TƯ LI U H C T P NGHIÊN C U CHUYÊN NGÀNH -Bi n ñ ng v nhân s gi a các công ty b o hi m. M t th c t ñã di n ra khi s gia tăng c a s lư ng doanh nghi p b o hi m nhanh hơn gia tăng ngu n nhân l c trong ngành ñã d n ñ n s di chuy n nhân s gi a các công ty b o hi m. Do ñó, n u các công ty b o hi m trong nư c không có nh ng ñi u ch nh liên quan ñ n chính sách nhân s trong th i gian t i s b m t l i th quan tr ng trư c các công ty 100% v n nư c ngoài ho c liên doanh. -Th trư ng phát tri n nhanh v quy mô, ña d ng v s n ph m là s c ép ñ i v i các nhà qu n lý trong lĩnh v c này, bao g m yêu c u ph i ñ m b o quy n l i ngư i tiêu dùng; kh năng gi i quy t tranh ch p; th trư ng b chia c t manh mún và v n ñ r t quan tr ng là ngăn ng a r i ro mang tính h th ng. Khuôn kh pháp lu t và công tác qu n lý nhà nư c: Các quy ñ nh ñi u ch nh ho t ñ ng kinh doanh b o hi m hi n hành v cơ b n ñã khá hoàn ch nh, ñ m b o cơ s pháp lý cho vi c th c hi n h u h t các cam k t trong lĩnh v c này. Tuy nhiên, ñ tri n khai th c hi n m t s các cam k t còn l i và ñ m b o s phát tri n n ñ nh, b n v ng c a th trư ng, m t s yêu c u ñ t ra v hoàn thi n h th ng khuôn kh pháp lu t, bao g m: -ð th c hi n các cam k t, b sung các quy ñ nh v chi nhánh tr c ti p c a các doanh nghi p b o hi m nư c ngoài, bãi b các quy ñ nh mang tính b o h các doanh nghi p trong nư c v ñ a bàn ho t ñ ng, ñ i tư ng khách hàng, các lo i hình nghi p v b o hi m b t bu c, tái b o hi m b t bu c; hoàn thi n các ñi u ki n, tiêu chu n c p phép minh b ch, th n tr ng thay th cho cơ ch c p phép theo t ng trư ng h p c th . -B sung, s a ñ i m t s quy ñ nh nh m tăng kh năng giám sát tài chính c a các công ty b o hi m bao g m v n pháp ñ nh, kh năng thanh toán, ho t ñ ng tài chính c a các doanh nghi p b o hi m nh m m c tiêu l a ch n ñư c các nhà ñ u tư có năng l c tài chính, cam k t lâu dài ñ i v i s phát tri n c a th trư ng b o hi m Vi t Nam, ñ c bi t là khi Vi t Nam gia nh p WTO. Các quy ñ nh này giúp doanh nghi p nâng cao ch t lư ng qu n tr ñi u hành, phát hi n s m các r i ro ñ ng th i h tr cho công tác qu n lý giám sát c a các cơ quan ch c năng. -Ti p t c hoàn thi n cơ ch , chính sách ñ m b o s lành m nh c a th trư ng, bao g m các quy ñ nh b o v ngư i tiêu dùng như hoàn thi n các quy ñ nh v n i dung và phương th c giao k t h p ñ ng b o hi m nh m ñ m b o tính an toàn c a giao d ch cho c ngư i mua l n công ty b o hi m và các ñ i tư ng liên quan (ñ i lý, môi gi i b o hi m). C n có các quy ñ nh c th và ñ c thù hơn ñi u ch nh ho t ñ ng c nh tranh ñ m b o c nh tranh công b ng và lành m nh trên th trư ng ngành b o hi m, b i ñây là m t ngành r t ñ c thù và nh y c m. 2. D ch v ch ng khoán ðây là ngành d ch v m i ch b t ñ u ñư c hình thành Vi t Nam nhưng nhi u thành viên WTO, nh t là các thành viên có h th ng tài chính phát tri n quan tâm và ñ t yêu c u cao v m c ñ m c a th trư ng cho các nhà cung c p c p d ch v ch ng khoán nư c ngoài. Cam k t c a ta trong BTA trư c ñây h u như chưa ñáng k và chưa bao quát h t các y u t c a th trư ng d ch v ch ng khoán, do trên th c t vào th i ñi m ñó th trư ng ch ng khoán chưa ñư c hình thành. Tác ñ ng c a các cam k t này như sau: -ð i v i ho t ñ ng c a th trư ng: V i m c ñ t do hóa th trư ng theo cam k t WTO, d ñoán s có nhi u tác ñ ng t i ho t ñ ng cung c p d ch v ch ng khoán nói chung và các công ty ch ng khoán trong nư c nói riêng. Trong khi ñi u ki n ngày càng nhi u các công ty nư c ngoài tham gia Nguy n Ti n Hùng B Môn B o Hi m ð i H c Kinh T TP.HCM
TƯ LI U H C T P NGHIÊN C U CHUYÊN NGÀNH vào ho t ñ ng cung c p d ch v ch ng khoán t i Vi t Nam, các doanh nghi p và ngư i dân s có cơ h i ñư c cung c p các d ch v qu n lý các kho n ti t ki m và ñ u tư t t hơn. Tuy nhiên, sau khi gia nh p WTO, các công ty ch ng khoán trong nư c còn non tr c v nghi p v ch ng khoán, kinh nghi m, kh năng c nh tranh chưa ñư c ki m ch ng và ti m l c tài chính h n ch s ph i ñ i ñ u v i thách th c r t l n t các công ty ch ng khoán nư c ngoài, và chi nhánh công ty ch ng khoán nư c ngoài. V khuôn kh pháp lu t và công tác qu n lý nhà nư c, nhìn chung, các cam k t v ch ng khoán là phù h p v i Lu t Ch ng khoán m i ñư c ban hành và ñ nh hư ng phát tri n c a Chính ph trong lĩnh v c này. ð th c thi hi u qu các cam k t ñã ñưa ra, trong th i gian t i Chính ph s ti p t c xây d ng các văn b n hư ng d n thi hành Lu t Ch ng khoán, trong ñó ñ c bi t chú tr ng ñ n các n i dung hư ng d n c th v vi c tham gia c a bên nư c ngoài như thành l p công ty ch ng khoán 100% v n nư c ngoài và chi nhánh. Tăng cư ng ch c năng ki m soát, hoàn thi n quy ch x lý tranh ch p. Ngoài ra, ñ ñ m b o th trư ng ch ng khoán nói chung và ho t ñ ng kinh doanh d ch v ch ng khoán nói riêng phát tri n b n v ng, c n ph i t p trung vào thúc ñ y s phát tri n hàng hóa cho th trư ng (trái phi u, c phi n và các s n ph m m i); hoàn thi n cơ c u và t ch c c a th trư ng, bao g m th trư ng sơ c p và th c p, th trư ng t p trung và phi t p trung; và t o ñi u ki n, cơ s cho s phát tri n các t ch c kinh doanh, d ch v ch ng khoán. Nhà nư c c n có k ho ch phát tri n h t ng th trư ng v n như h th ng thông tin, thanh toán, giao d ch… (Ngu n: B Tài Chính, IIC c p nh t 14/12/2006) Các cam k t c a Vi t Nam trong lĩnh v c b o hi m http://www.vnanet.vn/pPrint.aspx?itemid=179831 Hà N i (TTXVN) - Cùng v i vi c Vi t Nam chính th c gia nh p T ch c Thương m i Th gi i (WTO) vào ngày 11/1, m t lo t các cam k t c a Vi t Nam cũng b t ñ u có hi u l c. TTXVN xin gi i thi u m t s n i dung chính trong cam k t gia nh p WTO c a Vi t Nam trong lĩnh v c b o hi m cùng nh ng tác ñ ng c a nh ng cam k t này t i th trư ng b o hi m n i ñ a. Cam k t cung c p d ch v qua biên gi i Theo Bi u cam k t c th v d ch v c a Ban công tác v vi c gia nh p WTO c a Vi t Nam, sau 5 năm gia nh p, doanh nghi p b o hi m nư c ngoài s ñư c phép thành l p các chi nhánh b o hi m phi nhân th t i Vi t Nam. Tuy nhiên ngay t th i ñi m Vi t Nam gia nh p WTO, các hãng b o hi m nư c ngoài ñã ñư c tham gia th trư ng Vi t Nam qua phương th c “cung c p qua biên gi i” (d ch v ñư c cung c p t lãnh th c a m t thành viên này sang lãnh th c a m t thành viên khác). C th các công ty b o hi m nư c ngoài ñư c cung c p d ch v b o hi m cho các doanh nghi p có v n ñ u tư nư c ngoài và ngư i nư c ngoài làm vi c t i Vi t Nam, ñư c cung c p d ch v tái b o hi m, môi gi i b o hi m và môi gi i tái b o hi m, d ch v tư v n, tính toán, ñánh giá r i ro và gi i quy t b i thư ng. Nguy n Ti n Hùng B Môn B o Hi m ð i H c Kinh T TP.HCM
TƯ LI U H C T P NGHIÊN C U CHUYÊN NGÀNH Riêng ñ i v i d ch v b o hi m v n t i qu c t , các hãng b o hi m nư c ngoài ñư c tham gia b o hi m cho các r i ro liên quan ñ n v n t i bi n qu c t , v n t i hàng không thương m i qu c t và b o hi m hàng hóa ñang v n chuy n quá c nh qu c t . Theo nhi u chuyên gia, trong th i gian ñ u, các cam k t này có th s nh hư ng m nh t i m t s lo i hình b o hi m phi nhân th và gi i h n trong nhóm ñ i tư ng ngư i nư c ngoài và các d án có v n ñ u tư nư c ngoài t i Vi t Nam. Tuy nhiên trong th i gian trung h n, v i s l n m nh c a các doanh nghi p b o hi m phi nhân th trong nư c v m t uy tín và năng l c tài chính thì các cam k t này không có nh hư ng nhi u. Nguyên nhân là vì tâm lý khách hàng thư ng có thiên hư ng l a ch n doanh nghi p b o hi m có tr s t i Vi t Nam do tin tư ng doanh nghi p n i ñ a n m rõ thông tin r i ro s có kh năng b o hi m t t hơn. Ngoài ra còn do các doanh nghi p b o hi m nư c ngoài s có xu hư ng thành l p pháp nhân ñ cung c p d ch v t t hơn, cùng v i xu th phát ti n chung c a ngành b o hi m Vi t Nam là t tr ng phí b o hi m phi nhân th trong t ng doanh thu phí b o hi m s gi m d n. Cam k t hi n di n thương m i và ñi u ki n kinh doanh b t bu c Vi t Nam cam k t không h n ch vi c thành l p pháp nhân c a công ty b o hi m nư c ngoài, ngo i tr th trư ng d ch v b o hi m b t bu c s ch m c a cho công ty 100% v n nư c ngoài vào ñ u năm 2008. Vi t Nam cho phép công ty b o hi m nư c ngoài thành l p chi nhánh b o hi m phi nhân th sau 5 năm k t khi gia nh p WTO và không cho phép thành l p chi nhánh b o hi m nhân th . Trong cam k t, Vi t Nam v n có nh ng ñi u kho n ñ ñ m b o cho quá trình h i nh p theo m t l trình phù h p. Doanh nghi p 100% v n nư c ngoài v n không ñư c kinh doanh các d ch v b o hi m b t bu c như b o hi m trách nhi m dân s c a ch xe cơ gi i ñ i v i ngư i th ba, b o hi m xây d ng l p ñ t, b o hi m công trình d u khí và các công trình d gây nguy hi m ñ n an ninh c ng ñ ng và môi trư ng. Nh ng ràng bu c trên s ñư c bãi b t ngày 1/1/2008. V i cam k t này, các công ty b o hi m 100% v n nư c ngoài s ñư c ho t ñ ng và c nh tranh m t cách toàn di n và t ñó áp l c ñ i v i các công ty b o hi m trong nư c cũng s tăng lên, trong khi ngư i dân và doanh nghi p trong nư c s có nhi u l a ch n hơn và ñư c hư ng nh ng s n ph m, d ch v b o hi m toàn di n hơn. Tuy nhiên, song song v i các khía c nh tích c c, s có m t c a nhi u doanh nghi p b o hi m nư c ngoài cũng s làm n y sinh m t s v n ñ như c nh tranh không lành m nh, h th ng pháp lý chưa ñ m nh ñ ki m soát ho t ñ ng ña d ng c a các doanh nghi p này. Các v n ñ này có th ñư c ki m soát t t n u Vi t Nam có nh ng bư c ñi phù h p trong công tác qu n lý Nhà nư c ñ i v i ho t ñ ng c a th trư ng. Cam k t xóa b t l tái b o hi m b t bu c sau 1 năm Hi n nay, các doanh nghi p b o hi m khi th c hi n tái b o hi m ra nư c ngoài ñ u ph i th c hi n tái b o hi m b t bu c t i thi u 20% v i T ng công ty c ph n tái b o hi m Qu c gia Vi t Nam (Vinare). Vì v y cam k t xoá b t l tái b o hi m b t bu c này s làm nh hư ng t i ho t ñ ng c a Vinare cũng như t i t ng m c phí gi l i c a th trư ng b o hi m phi nhân th . Nguy n Ti n Hùng B Môn B o Hi m ð i H c Kinh T TP.HCM
TƯ LI U H C T P NGHIÊN C U CHUYÊN NGÀNH ð i v i các doanh nghi p b o hi m khác trên th trư ng, cam k t này s t o ñi u ki n cho doanh nghi p linh ho t hơn trong công tác tái b o hi m./. Tác ñ ng m nh t các cam k t WTO 05:02' AM - Th b y, 02/12/2006 http://www.dddn.com.vn/Desktop.aspx/TinTuc/VanHoa- XaHoi/Tac_dong_manh_tu_cac_cam_ket_WTO/ Th c hi n cam k t gia nh p T ch c Thương m i th gi i (WTO), th trư ng b o hi m VN s ch u tác ñ ng m nh c v quy mô, ch t lư ng và c s n ñ nh trong th trư ng tài chính nói chung. Theo B Tài chính, tác ñ ng c a các cam k t m c a th trư ng b o hi m trong vi c VN cam k t gia nh p WTO có th ñư c nhìn nh n t hai khía c nh, tác ñ ng tích c c và tiêu c c. Quá trình h i nh p s làm gi m chi phí d ch v , ch t lư ng d ch v ñư c nâng cao, năng l c th trư ng ñư c m r ng, công ngh qu n lý m i ñư c chuy n giao, trình ñ ñ i ngũ cán b ñư c nâng cao... Nhưng, vi c th c hi n các cam k t cũng d n ñ n các kh năng gây b t n ñ nh nói chung c a th trư ng tài chính, m t vai trò ch ñ o c a thành ph n kinh t nhà nư c, h th ng quy ñ nh qu n lý chưa theo k p ñư c v i m c ñ m c a th trư ng... Ngay sau khi VN tr thành thành viên chính th c c a WTO, các DN b o hi m nư c ngoài s ñư c phép cung ng các d ch v b o hi m như b o hi m v n t i qu c t , tái b o hi m và môi gi i b o hi m, d ch v ñánh giá r i ro, gi i quy t khi u n i và tư v n b o hi m và ñ c bi t là ñư c phép cung ng d ch v b o hi m cho các d án, DN có v n ñ u tư nư c ngoài t i VN mà không c n thành l p pháp nhân t i VN. Trong th i gian ñ u, các cam k t này có th s nh hư ng m nh t i m t s lo i hình b o hi m phi nhân th và gi i h n trong nhóm ñ i tư ng ngư i nư c ngoài và các d án có v n ñ u tư nư c ngoài t i VN. Tuy nhiên, trong th i gian trung h n thì v i s l n m nh c a các DN b o hi m phi nhân th trong nư c (xét v m t uy tín và năng l c tài chính) thì các cam k t này không có nh hư ng nhi u, m t ph n do tâm lý khách hàng thư ng có thiên hư ng l a ch n DN b o hi m có tr s t i VN, là nh ng DN n m thông tin v r i ro t t nh t. do ñó có kh năng b o hi m t t nh t. m t khác, các DN b o hi m nư c ngoài thông thư ng cũng mu n thành l p pháp nhân ñ cung ng d ch v t t hơn. Hi n nay, các DN b o hi m khi th c hi n tái Hơn n a, theo xu th chung và tri n v ng phát b o hi m ra nư c ngoài ñ u ph i th c hi n tri n c a ngành b o hi m VN, t tr ng phí b o tái b o hi m b t bu c t i thi u 20% v i hi m phi nhân th trong t ng doanh thu phí b o T ng công ty c ph n tái b o hi m qu c gia hi m c a c th trư ng s gi m d n so v i nhân VN (VINARE). Vì v y th c hi n cam k t xoá th . do ñó, nh ng tác ñ ng c a cam k t này ñ i b t l tái b o hi m b t bu c này s có tác v i ngành b o hi m s gi m d n theo th i gian. ñ ng kép, trư c tiên là nh hư ng t i ho t ñ ng c a VINARE. ñ ng th i nh hư ng ñ n Có th nói, các cam k t cho phép thành l p pháp t ng m c phí gi l i c a th trư ng b o hi m nhân th c hi n kinh doanh d ch v b o hi m là phi nhân th . nh ng cam k t mang tính ch t t do hoá th trư ng b o hi m và có nh hư ng l n nh t ñ i v i các DN b o hi m hi n ñã ho t ñ ng trên th trư ng cũng như t i tình hình chung c a th trư ng. Vi c cho phép thêm các DN b o hi m có v n ñ u tư nư c ngoài tham gia cung ng d ch v b o hi m t i th trư ng VN s tăng thêm năng l c khai thác b o hi m c a th trư ng b o hi m. Bên c nh ñó, Nguy n Ti n Hùng B Môn B o Hi m ð i H c Kinh T TP.HCM
TƯ LI U H C T P NGHIÊN C U CHUYÊN NGÀNH các DN b o hi m nư c ngoài v i kinh nghi m ho t ñ ng lâu năm trên ph m vi qu c t s giúp chuy n giao công ngh khai thác b o hi m và ñào t o ñ i ngũ cán b làm công tác b o hi m t i VN. Có th nói, vi c cho phép các DN b o hi m nư c ngoài tham gia th trư ng b o hi m VN s ñem l i nh ng l i ích t ng th cho th trư ng. Tuy nhiên, song song v i các khía c nh tích c c như v y, ñi u ki n th trư ng b o hi m v i s có m t c a nhi u DN b o hi m nư c ngoài cũng s ñ t ra m t s v n ñ như c nh tranh không lành m nh, h th ng pháp lý chưa ñ m nh ñ ki m soát ho t ñ ng ña d ng c a các DN này. Song các v n ñ này có th ñư c ki m soát t t n u có nh ng bư c ñi phù h p trong công tác qu n lý nhà nư c ñ i v i ho t ñ ng c a th trư ng. Hi n nay, b o hi m b t bu c theo lu t ñ nh g m: b o hi m trách nhi m dân s c a ch xe cơ gi i, b o hi m trách nhi m dân s c a ngư i v n chuy n hàng không ñ i v i hành khách; b o hi m trách nhi m ngh nghi p ñ i v i ho t ñ ng tư v n pháp lu t; b o hi m trách nhi m ngh nghi p c a DN môi gi i b o hi m; B o hi m cháy, n ; và các lo i b o hi m khác ñư c quy ñ nh theo ñi u ki n phát tri n c a n n kinh t . Trong nh ng năm g n ñây, t tr ng phí b o hi m thu t b o hi m b t bu c khá l n trong t ng phí b o hi m phi nhân th . Tuy nhiên, t tr ng phí b o hi m t lo i hình b o hi m b t bu c này s gi m tương ñ i qua th i gian khi các nhu c u b o hi m ti m năng trên th trư ng ñư c khai thác t t hơn do các DN ngày càng trư ng thành v năng l c v n cũng như v trình ñ chuyên môn. Do ñó, vi c cho phép các DN b o hi m có v n ñ u tư nư c ngoài cung ng các d ch v này s không nh hư ng nhi u ñ n th trư ng b o hi m mà ch nh hư ng ñ n th ph n c a các DN b o hi m ho t ñ ng trên th trư ng và ch trong lĩnh v c phi nhân th . ð i v i các DN b o hi m khác trên th trư ng, cam k t này n u ñư c áp d ng chung s t o ñi u ki n cho h linh ho t hơn trong công tác tái b o hi m và t o ñi u ki n tái b o hi m có l i hơn xét v m t kinh t . H u WTO: Tín hi u ñ u tiên t th trư ng b o hi m http://www.baohiem.pro.vn/Ins_News_Article.asp?CatID=66&ID=1685 B o hi m là ngành d ch v ñ u tiên ñón nh n nh ng thành viên m i t bên ngoài vào, ngay khi không khí c a s ki n Vi t Nam vào T ch c Thương m i Th gi i (WTO) còn ñang nóng h i. Gi y phép mà B trư ng B Tài chính Vũ Văn Ninh trao cho T p ñoàn ACE và T p ñoàn Liberty Mutual cu i tu n qua, còn “thơm mùi m c”, là s c th hóa cho nh ng cam k t, d báo và c c nh báo v th i kỳ h u WTO c a các ngành hàng d ch v Vi t Nam. Ngày 21/6/2005, trong khuôn kh chuy n thăm M c a Th tư ng Chính ph , B trư ng B Tài chính ñã trao gi y phép kinh doanh b o hi m nhân th cho ACE Life. L n này cũng là ACE v i b o hi m phi nhân th và cũng g n v i m t b i c nh tr ng ñ i. Ch riêng s so sánh này cũng ñã cho th y t m quan tr ng c a vi c m c a d ch v trong quá trình Vi t Nam h i nh p. Liberty Mutual, sau hơn 3 năm có m t Vi t Nam, sau 15 tháng n p h sơ lên B Tài chính, cũng ñã có ñư c ñi u mong mu n. Gi y phép trao cho Liberty Mutual th i ñi m này không ph i là s trùng h p ng u nhiên v i s ki n Vi t Nam gia nh p WTO. V i s ki n c p phép cho ACE và Liberty Mutual, th trư ng b o hi m phi nhân th Vi t Nam s có g n 20 công ty, trong ñó y u t ñ u tư nư c ngoài chi m g n m t n a v i 4 công ty 100% v n Nguy n Ti n Hùng B Môn B o Hi m ð i H c Kinh T TP.HCM
TƯ LI U H C T P NGHIÊN C U CHUYÊN NGÀNH ngo i và các liên doanh. Nhưng, s gia nh p c a ACE và Liberty Mutual l n này không ch ñơn thu n là c ng thêm con s hai công ty m i, mà là c ng thêm m t tín hi u nhi u ñ i thay v sau. Cũng như ngân hàng và các d ch v tài chính khác, b o hi m ñư c d báo s là m t ñi m nóng trong th i kỳ h u WTO v phát tri n, c nh tranh và có m t giá tr c n ñư c nh n m nh là ngư i dân, doanh nghi p s có thêm cơ h i ti p c n nh ng s n ph m, d ch v ch t lư ng cao hơn. C ACE và Liberty Mutual ñ u là nh ng nhà b o hi m hàng ñ u trên th gi i v truy n th ng, kinh nghi m qu n lý, ti m l c tài chính và uy tín. ACE g n v i tên tu i trăm năm, v i v mua l i Công ty B o hi m B c M (INA) n i ti ng, v i tài s n trên 50 t USD và m ng lư i khách hàng trên 140 qu c gia. Trong khi ñó Liberty Mutual l i ñư c bi t ñ n v i kh i tài s n g n 80 t USD cùng 38.000 nhân viên, 900 văn phòng trên toàn c u. Ch riêng nh ng thông s cơ b n v hai thành viên m i trên cũng ñã cho th y t m c a áp l c c nh tranh trên th trư ng b o hi m Vi t Nam trong tương lai g n. Nhưng s không d ng l i ñó mà s còn có thêm nhi u thành viên m i khác. Theo Bi u cam k t c th v d ch v c a Ban công tác v vi c gia nh p WTO c a Vi t Nam, sau 5 năm gia nh p, doanh nghi p b o hi m nư c ngoài s ñư c phép thành l p các chi nhánh b o hi m phi nhân th t i Vi t Nam. Ngay t th i ñi m gia nh p, các hãng b o hi m nư c ngoài cũng ñã ñư c tham gia th trư ng Vi t Nam qua phương th c “cung c p qua biên gi i” (d ch v ñư c cung c p t lãnh th c a m t thành viên này sang lãnh th c a m t thành viên khác). C th , các công ty b o hi m nư c ngoài ñư c cung c p d ch v b o hi m cho các doanh nghi p có v n ñ u tư nư c ngoài, ngư i nư c ngoài làm vi c t i Vi t Nam; ñư c cung c p d ch v tái b o hi m, môi gi i b o hi m và môi gi i tái b o hi m, d ch v tư v n, tính toán, ñánh giá r i ro và gi i quy t b i thư ng. Riêng d ch v b o hi m v n t i qu c t , các hãng b o hi m nư c ngoài ñư c tham gia b o hi m cho các r i ro liên quan ñ n v n t i bi n qu c t , v n t i hàng không thương m i qu c t và b o hi m hàng hóa ñang v n chuy n quá c nh qu c t . T t nhiên, trong cam k t, Vi t Nam v n có nh ng ñi u kho n ñ ñ m b o cho quá trình h i nh p theo m t l trình phù h p. Ngay trong vi c cho phép thành l p các chi nhánh b o hi m nư c ngoài sau 5 năm gia nh p, Vi t Nam v n ràng bu c b ng “các quy ñ nh qu n lý th n tr ng”. Và dù thành l p doanh nghi p 100% v n nư c ngoài nhưng doanh nghi p ñó v n không ñư c kinh doanh các d ch v b o hi m b t bu c như b o hi m trách nhi m dân s c a ch xe cơ gi i ñ i v i ngư i th ba, b o hi m xây d ng l p ñ t, b o hi m công trình d u khí và các công trình d gây nguy hi m ñ n an ninh c ng ñ ng và môi trư ng. Nhưng, nh ng ràng bu c trên không th kéo dài; Vi t Nam ñã cam k t trong quá trình ñàm phán gia nh p WTO là s bãi b t ngày 1/1/2008, t c là ch còn hơn m t năm n a. Theo ñó, các công ty b o hi m 100% v n nư c ngoài s th c s ho t ñ ng và c nh tranh m t cách toàn di n hơn; áp l c ñ i v i các công ty b o hi m trong nư c cũng s toàn di n hơn; s l a ch n c a ngư i dân và doanh nghi p trong nư c v các s n ph m, d ch v b o hi m cũng s toàn di n hơn. Minh ð c (Ngu n: VnEconomy, IIC c p nh t 20/11/2006) Nguy n Ti n Hùng B Môn B o Hi m ð i H c Kinh T TP.HCM