Luận án Tiến sĩ Lịch sử: Công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945-1954)

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:237

Thêm vào BST

Báo xấu

127
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận án: Tái hiện tương đối đầy đủ, toàn diện quá trình tiến hành công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, trên cơ sở đó rút ra đặc điểm, ý nghĩa và một số kinh nghiệm có thể nghiên cứu vận dụng và phát huy trong công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Lịch sử: Công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945-1954)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG VIỆN LỊCH SỬ QUÂN SỰ VIỆT NAM LÊ VĂN CỬ CÔNG TÁC ĐỊCH VẬN TRONG CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1945 1954) LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ
HÀ NỘI 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG VIỆN LỊCH SỬ QUÂN SỰ VIỆT NAM LÊ VĂN CỬ CÔNG TÁC ĐỊCH VẬN TRONG CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1945 1954) Chuyên ngành: Lịch sử Việt Nam Mã số: 62 22 03 13 LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS, TS Đinh Quang Hải 2. TS Trần Văn Thức
HÀ NỘI 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, công trình này là kết quả nghiên cứu độc lập của bản thân. Các số liệu, sự kiện, những kết quả nghiên cứu của luận án là trung thực. Những đánh giá, kết luận của luận án chưa từng được công bố trong bất cứ công trình nào. TÁC GIẢ Lê Văn Cử
i LỜI CẢM ƠN Tác giả luận án xin được gửi lời cảm ơn chân thành tới PGS, TS Đinh Quang Hải và TS Trần Văn Thức, hai thầy hướng dẫn khoa học đã luôn tận tình giúp đỡ, cho ý kiến và động viên tác giả trong suốt quá trình thực hiện luận án. Xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới các đồng chí lãnh đạo, chỉ huy và các nhà khoa học, các đồng nghiệp tại Viện Lịch sử quân sự Việt Nam đã có tạo điều kiện giúp đỡ và có nhiều nhận xét khoa học cũng như sự động viên, khích lệ để tác giả hoàn thành luận án. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Trung tâm Lưu trữ Bộ Quốc phòng, Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng, Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, Thư viện quốc gia Việt Nam, Thư viện Trung ương quân đội, Thư viện Viện Lịch sử quân sự Việt Nam, các nhân chứng lịch sử… đã tạo điều kiện giúp đỡ để tôi được tiếp cận các nguồn tư liệu quý phục vụ quá trình nghiên cứu. Cuối cùng, xin dành lời tri ân đến gia đình, bè bạn, những người luôn bên cạnh động viên, khích lệ, sẻ chia, thông cảm và hỗ trợ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án. Xin trân trọng cảm ơn!
ii
iii MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN 6 QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu 6 1.2. Các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án 9 1.3. Một số nhận xét về các công trình nghiên cứu liên quan đến 28 đề tài luận án 1.4. Những vấn đề luận án tập trung nghiên cứu, giải quyết 30 Chương 2: CÔNG TÁC ĐỊCH VẬN TRONG GIAI ĐOẠN ĐẦU 31 KHÁNG CHIẾN (1945 1950) 2.1. Khái quát công tác địch vận trước cuộc kháng chiến chống 31 thực dân Pháp 2.2. Bước đầu tiến hành công tác địch vận (1945 1947) 40 2.3. Công tác địch vận (1948 1950) 53 Chương 3: CÔNG TÁC ĐỊCH VẬN TRONG GIAI ĐOẠN TIẾN 73 CÔNG VÀ PHẢN CÔNG, KẾT THÚC THẮNG LỢI CUỘC KHÁNG CHIẾN (1951 1954) 3.1. Công tác địch vận kết hợp các hoạt động quân sự, phát triển 73 thế tiến công chiến lược (1951 giữa 1953) 3.2. Đẩy mạnh công tác địch vận, góp phần kết thúc thắng lợi 89 cuộc kháng chiến (giữa năm 1953 7.1954) Chương 4: ĐẶC ĐIỂM, Ý NGHĨA VÀ MỘT SỐ KINH NGHIỆM 114 4.1. Đặc điểm 114 4.2. Ý nghĩa 126 4.3. Một số kinh nghiệm 135 KẾT LUẬN 151 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ CÔNG BỐ KẾT 155 QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI LUẬN ÁN TÀI LIỆU THAM KHẢO 156 PHỤ LỤC 176
iv DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT Ban Chấp hành BCH Bộ Chỉ huy quân sự BCHQS Bộ Quốc phòng BQP Chính trị quốc gia CTQG Chủ nghĩa xã hội CNXH Đảng Cộng sản Việt Nam ĐCSVN Đảng Cộng sản Đông Dương ĐCSĐD Đảng Lao động Việt Nam ĐLĐVN Lịch sử quân sự LSQS Lực lượng vũ trang LLVT Nhà xuất bản Nxb Quân đội nhân dân QĐND Quân đội nhân dân Việt Nam QĐNDVN Uỷ ban hành chính UBHC Uỷ ban kháng chiến hành chính UBKCHC Việt Nam Dân chủ Cộng hòa VNDCCH Xã hội chủ nghĩa XHCN
v DANH MỤC CÁC BẢNG Trang 1. Bảng 2.1: Kết quả công tác địch vận năm 1947 49 2. Bảng 2.2: Kết quả công tác địch vận từ Liên khu 5 trở ra 63 (từ năm 1945 đến tháng 6.1950) 3. Bảng 3.1: Kết quả công tác địch vận ở Bắc Bộ (từ 83 tháng 2.1951 đến tháng 3.1952) 4. Bảng 3.2: Kết quả công tác địch vận ở Nam Bộ và 84 Trung Bộ (đầu năm 1951)
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (19451954), công tác địch vận là một trong những lĩnh vực hoạt động đặc biệt, có vai trò quan trọng và những đóng góp to lớn. Kế thừa truyền thống đánh giặc giữ nước trong lịch sử lâu dài chống ngoại xâm của dân tộc, với quan điểm, lập trường cách mạng, khoa học, Đảng Cộng sản Đông Dương* xác định đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp là toàn dân, toàn diện, trường kỳ và dựa vào sức mình là chính, trong đó, công tác địch vận được đặc biệt chú trọng: “Tác chiến quan trọng như thế nào thì địch vận cũng cần như thế” [82, tr.197]. Để thực hiện có hiệu quả, phải dùng mọi hình thức, tận dụng mọi cơ hội tuyên truyền làm tan rã tinh thần binh lính đối phương, giúp binh lính thấy rằng nhân dân Việt Nam và họ có chung một kẻ thù là thực dân phản động Pháp, từ đó họ phản đối chiến tranh xâm lược, ủng hộ và bỏ hàng ngũ địch chạy sang lực lượng kháng chiến. Theo chủ trương của Đảng, công tác địch vận được các cấp uỷ, chính quyền, các ngành, các đoàn thể cùng đông đảo nhân dân trên khắp cả nước hưởng ứng, triển khai thực hiện. Lúc đầu, công tác này được tiến hành còn giản đơn, song dần dần đã trở thành nhiệm vụ mang tầm chiến lược và có tính chất quần chúng rộng rãi. Bộ máy địch vận được hình thành thống nhất từ Trung ương đến khu, liên khu, tỉnh, huyện và các đơn vị bộ đội chủ lực. Nhiều hình thức, biện pháp địch vận được tiến hành như: vận động binh lính đấu tranh, bỏ hàng ngũ sang theo lực lượng kháng chiến, tổ chức nhân mối trong quân đội Pháp, chống bắt lính, đòi chồng, đòi con; đối xử Từ tháng 10.1930 lấy tên là Đảng Cộng sản Đông Dương, tháng 3.1951 lấy tên là Đảng Lao động Việt * Nam, tháng 12.1976 trở lại tên Đảng Cộng sản Việt Nam.
2 nhân đạo với tù, hàng binh, tổ chức hồi hương cho tù, hàng binh, thực hiện thả tù binh, v.v... Kết quả là, công tác địch vận đã góp phần làm binh lính đối phương bị phân hoá sâu sắc, âm mưu thâm độc "dùng người Việt đánh người Việt, lấy chiến tranh nuôi chiến tranh" của thực dân Pháp bị thất bại một phần đáng kể, tinh thần chiến đấu của binh lính bị giảm sút, sức mạnh và uy tín cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam ngày càng lên cao, nhiệm vụ tác chiến của bộ đội thêm nhiều thuận lợi, tạo sức mạnh tổng hợp tiến lên đánh bại kẻ thù xâm lược. Tuy nhiên, có lúc có nơi, việc tiến hành công tác địch vận vẫn còn hạn chế, khuyết điểm, nhưng những hạn chế, khuyết điểm đó đã nhanh chóng được tổng kết rút kinh nghiệm và tổ chức uốn nắn kịp thời, làm cho công tác này luôn đi đúng hướng và đạt nhiều thành tích, để lại những bài học kinh nghiệm có giá trị. Nghiên cứu quá trình tiến hành công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp nhằm góp phần dựng lại cuộc đấu tranh anh dũng của Quân đội và Nhân dân Việt Nam trên một lĩnh vực hoạt động đặc biệt, qua đó làm rõ hơn tính chất toàn dân, toàn diện và góp phần lý giải về một trong những nhân tố tạo nên thắng lợi, rút ra những đặc điểm, ý nghĩa và một số kinh nghiệm cho hiện nay. Mặc dù nhiều năm qua, vấn đề công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đã được một số cơ quan, nhà khoa học đề cập, nghiên cứu ở một số khía cạnh, song cho đến nay vẫn chưa có công trình chuyên khảo nào có nội dung đầy đủ, toàn diện và có hệ thống về vấn đề này. Với những lý do trên, tôi chọn đề tài “Công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (19451954)” làm đề tài luận án tiến sĩ, chuyên ngành Lịch sử Việt Nam. 2. Mục đích và nhiệm vụ của luận án 2.1. Mục đích của luận án
3 Tái hiện tương đối đầy đủ, toàn diện quá trình tiến hành công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, trên cơ sở đó rút ra đặc điểm, ý nghĩa và một số kinh nghiệm có thể nghiên cứu vận dụng và phát huy trong công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ của luận án Làm rõ cơ sở tiến hành công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Trình bày bối cảnh lịch sử, âm mưu, thủ đoạn xâm lược của thực dân Pháp; chủ trương của Đảng, Chính phủ và QĐND Việt Nam về công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Trình bày có hệ thống quá trình thực hiện, các bước phát triển, kết quả và một số hạn chế của công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Nêu bật và phân tích làm rõ đặc điểm, ý nghĩa và một số kinh nghiệm được rút ra của công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, qua đó làm sáng rõ truyền thống nhân văn, tính chất nhân đạo cao cả của dân tộc Việt Nam. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận án là công tác địch vận do VNDCCH tiến hành trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 1954), cụ thể là chủ trương, biện pháp, hình thức tiến hành, tổ chức bộ máy, lực lượng tham gia, quá trình triển khai thực hiện, kết quả… của công tác địch vận. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Về nội dung nghiên cứu: Luận án tập trung nghiên cứu các nội dung chủ yếu: Công tác tuyên truyền, vận động sĩ quan, binh lính trong quân đội
4 Liên hiệp Pháp, đấu tranh chống tuyển mộ, bắt lính, đòi chồng, đòi con; công tác tù, hàng binh. Về thời gian: Nghiên cứu công tác địch vận từ tháng 9.1945 đến tháng 7.1954, tức là từ khi Nam Bộ mở đầu kháng chiến đến khi Hiệp định Giơnevơ được ký kết, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Tuy nhiên, sau tháng 7.1954, công tác địch vận vẫn tiếp tục được tiến hành, do đó luận án có đề cập ở một mức độ nhất định để bảo đảm tính hệ thống, liên tục. Về không gian: Quá trình tiến hành công tác địch vận trên cả nước. 4. Nguồn tư liệu và phương pháp nghiên cứu 4.1. Nguồn tư liệu nghiên cứu Các văn kiện của Bộ Chính trị, Trung ương Đảng, Tổng Quân ủy (Trung ương Quân ủy, Tổng Chính ủy), các Liên khu uỷ, Khu uỷ và các cấp uỷ địa phương từ năm 1945 đến năm 1954 về công tác địch vận. Các tác phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Quân đội viết về công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Các công trình lịch sử kháng chiến, lịch sử Đảng bộ, lịch sử lực lượng vũ trang, lịch sử các tổ chức, đoàn thể, các địa phương, đơn vị trong kháng chiến chống thực dân Pháp. Các công trình khoa học, bài báo, tạp chí, luận án, luận văn có nội dung liên quan đến đề tài. Đặc biệt chú trọng nguồn tài liệu lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ Bộ Quốc phòng, Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng, Trung tâm Lưu trữ quốc gia III. Hồi ký của các đồng chí lão thành cách mạng, những người từng trực tiếp tham gia công tác địch vận trong kháng chiến chống Pháp.
5 Một số tư liệu nước ngoài về cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam của thực dân Pháp. 4.2. Phương pháp nghiên cứu Trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối quân sự của Đảng, luận án sử dụng hai phương pháp chủ yếu là phương pháp lịch sử và phương pháp lôgic, kết hợp với các phương pháp khác như phân tích, thống kê, so sánh đối chiếu, tổng hợp… để thu thập, xử lý và phân tích các nguồn tư liệu văn bản, các công trình nghiên cứu. Ngoài ra, để thẩm định và làm phong phú thêm nguồn tư liệu, tác giả luận án còn tiếp xúc, phỏng vấn một số nhân chứng lịch sử. 5. Đóng góp của luận án Cung cấp những tư liệu mới và hệ thống hóa các tư liệu, phục dựng lại toàn bộ quá trình tiến hành công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Làm sáng rõ các chủ trương, quan điểm của ĐCSVN, Chính phủ và QĐNDVN về công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Phân tích và rút ra đặc điểm, ý nghĩa và một số kinh nghiệm của công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp có thể tham khảo, vận dụng và phát huy trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. 6. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận án được kết cấu thành 4 chương: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án.
6 Chương 2: Công tác địch vận trong giai đoạn đầu kháng chiến (1945 1950). Chương 3: Công tác địch vận trong giai đoạn tiến công và phản công, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến (1951 1954). Chương 4: Đặc điểm, ý nghĩa và một số kinh nghiệm.
7 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu Trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam, cùng với các hoạt động quân sự, chính trị, ngoại giao, kinh tế…, công tác địch vận được sử dụng là một mũi tiến công sắc bén vào hàng ngũ kẻ thù. Tùy vào từng thời kỳ, công tác này có những tên gọi khác nhau như: tâm công, binh vận, địch vận, binh địch vận và tuyên truyền đặc biệt. Trong Khởi nghĩa Lam Sơn thế kỷ XV, sách lược tâm công trở thành tư tưởng chiến lược, được Lê Lợi, Nguyễn Trãi vận dụng thành công. Nội dung cơ bản của sách lược tâm công, một mặt là việc vận động nhân dân cả nước đứng lên đánh giặc, giáo dục, động viên tinh thần chiến đấu của nghĩa quân; mặt khác hết sức quan trọng là tuyên truyền tư tưởng nhân nghĩa, đánh vào tinh thần quân địch, tiến công trên mặt trận chính trị, ngoại giao, kết hợp chặt chẽ với đòn tiến công quân sự, từng bước làm suy yếu, tan rã tinh thần, tiến tới đánh sập hoàn toàn ý chí xâm lược của kẻ thù [40, tr.469]. Kế thừa truyền thống tâm công trong lịch sử dân tộc, ngay từ khi mới thành lập, ĐCSVN luôn coi trọng công tác địch vận. Căn cứ vào điều kiện, hoàn cảnh lịch sử cụ thể, Đảng đề ra chủ trương, đường lối, hình thức, phương pháp vận động cụ thể, phù hợp với từng đối tượng để thực hiện địch vận có kết quả. Trong giai đoạn cách mạng 19301945, Đảng sử dụng khái niệm binh vận và xác định đó là một bộ phận công tác vận động cách mạng của Đảng đối với binh lính trong quân đội Pháp. Phương thức hoạt động là trực tiếp
8 hoặc thông qua thân nhân binh lính để tuyên truyền, vận động nhằm giác ngộ, đưa họ vào tổ chức Binh sĩ cứu quốc trong mặt trận dân tộc thống nhất, kết nạp những người thực sự giác ngộ vào lực lượng vũ trang cách mạng sau này. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Đảng sử dụng khái niệm địch vận và tuỳ từng đối tượng, còn có các khái niệm cụ thể khác như Âu Phi vận, Pháp vận, nguỵ vận… để có chủ trương, chính sách, khẩu hiệu tuyên truyền, vận động phù hợp với binh lính Âu Phi, binh lính Pháp hay binh lính người Việt. Cục Địch vận và cơ quan địch vận các cấp đã xuất bản nhiều cuốn sách nêu rõ những nội dung cơ bản về công tác địch vận, trong đó, có thể kể đến một số định nghĩa tiêu biểu: Địch vận là tuyên truyền vận động làm sao cho hàng ngũ lính địch suy yếu, tan rã mà ít phải tốn xương máu, súng đạn [120, tr.3]. Công tác địch vận là gì? Là công tác vận động tuyên truyền lôi kéo quân lính địch, giác ngộ địch làm cho chúng hiểu rõ dã tâm của thực dân Pháp, chiến tranh phi nghĩa của Pháp ở Việt Nam, làm cho lính địch chán nản không thích chiến tranh nữa, đòi về nước, mang súng theo ta, hoặc quay súng chống lại bọn sĩ quan chủ trương xâm chiếm nước ta [57, tr.5]. Công tác địch vận của Đảng ta là công tác vận động cách mạng của giai cấp vô sản đối với quần chúng trong hàng ngũ địch trong chiến tranh, nó là một mặt công tác chính trị của một đoàn thể cách mạng hay một đội quân cách mạng. Đó không phải chỉ là công tác của cấp chỉ huy hay của một số cán bộ phụ trách chuyên môn mà phải là công tác của toàn Đảng, của toàn thể quân đội và của toàn thể nhân dân [55, tr.5, 12]. Có thể nói, trên đây là những định nghĩa đơn giản, dễ hiểu và sát với thực tế công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, ĐLĐVN sử dụng các khái niệm binh vận, địch vận hay binh địch vận và xác định công tác này là một
9 trong ba mũi giáp công (chính trị, quân sự, binh vận). Sau kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, còn có khái niệm công tác tuyên truyền đặc biệt đã được sử dụng. Sau này còn có khái niệm với nội hàm rộng hơn, có tính chung nhất về công tác địch vận. Nếu so với công tác địch vận đã được tiến hành trong kháng chiến chống Pháp thì khái niệm sau đây có nội hàm rộng hơn rất nhiều: Công tác binh vận là một bộ phận công tác vận động cách mạng của Đảng, một mũi tiến công của cách mạng, của nghệ thuật quân sự Việt Nam, một mặt của hoạt động công tác Đảng, công tác chính trị của Quân đội nhân dân Việt Nam. Được bắt nguồn từ đường lối và phương pháp cách mạng, có nhiệm vụ tuyên truyền, vận động tướng lĩnh, binh sĩ, nhân dân nước địch, bộ máy nguỵ quân, nguỵ quyền của địch và bộ phận những người bị địch lừa gạt, khống chế. Nhằm góp phần làm sáng tỏ chính nghĩa của ta; làm cho kẻ địch bị chia rẽ, cô lập và suy yếu; làm thất bại mọi âm mưu và hành động thù địch của chúng bằng tổng thể các biện pháp chính trị, tư tưởng và tổ chức [190, tr.20]. Tuy tên gọi khác nhau và ở mỗi giai đoạn, thời kỳ cụ thể có sự bổ sung, phát triển về nội dung, phương thức hoạt động, phương châm chỉ đạo, đối tượng vận động… cho phù hợp với điều kiện, tình hình, song về cơ bản, quan điểm về công tác địch vận là nhất quán và đều được coi là một chiến lược, một mũi tiến công quan trọng góp phần to lớn vào thắng lợi chung. Riêng trong kháng chiến chống Pháp, Công tác địch vận là một bộ phận công tác vận động cách mạng của Đảng, một mũi tiến công của cách mạng, của nghệ thuật quân sự Việt Nam, một mặt của hoạt động công tác Đảng, công tác chính trị của Quân đội nhân dân Việt Nam, có nhiệm vụ tuyên truyền, vận động, giáo dục, giác ngộ và tổ chức sĩ quan và binh sĩ quân đội Pháp ủng hộ chính nghĩa, đứng về phía cách mạng, chống
10 lại chiến tranh xâm lược, chiến tranh phi nghĩa, làm cho quân đội Pháp tan rã về chính trị, tư tưởng, tinh thần và tổ chức. Lực lượng tham gia công tác địch vận gồm cán bộ, chiến sĩ trong các lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam, các tổ chức đoàn thể và đông đảo quần chúng nhân dân. Như vậy, có thể thấy, trong kháng chiến chống Pháp, đối tượng chính của công tác địch vận được xác định là sĩ quan và binh sĩ quân đội Pháp. Lực lượng tiến hành công tác địch vận ngoài Quân đội đóng vai trò nòng cốt còn có sự tham gia của các tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể và đông đảo nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng. 1.2. Các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp nói chung và công tác địch vận trong kháng chiến chống thực dân Pháp nói riêng là vấn đề thu hút sự quan tâm nghiên cứu của nhiều học giả, nhà khoa học, các tập thể, cá nhân trong và ngoài nước, được nhiều công trình khoa học tiếp cận ở nhiều góc độ và khía cạnh khác nhau. Qua sưu tầm, khai thác nhiều nguồn tài liệu, có thể tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án như sau: 1.2.1. Các công trình nghiên cứu về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp có liên quan gián tiếp đến đề tài luận án Nhóm các công trình nghiên cứu ở Trung ương và các địa phương về lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp Các công trình nghiên cứu về lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đều ít nhiều có đề cập đến công tác địch vận. Trong số đó có thể kể đến một số công trình tiêu biểu như: Lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (19451954), tập 1, 2, Nxb QĐND, Hà Nội, 1994; Lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (19451954), tập 1: Chuẩn bị kháng chiến, Nxb QĐND, Hà Nội, 2001; Lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (19451954), tập 2: Toàn quốc kháng chiến, Nxb QĐND, Hà Nội, 2005; Lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (19451954), tập 3:
11 Kháng chiến toàn diện, Nxb QĐND, Hà Nội, 2009; Lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (19451954), tập 4: Bước ngoặt của cuộc kháng chiến, Nxb QĐND, Hà Nội, 2011; Lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (19451954), tập 5: Phát triển thế chiến công chiến lược, Nxb QĐND, Hà Nội, 2014; Lịch sử quân sự Việt Nam, tập 10: Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (19451954), Nxb QĐND, Hà Nội, 2014; Lịch sử Việt Nam, tập 10 (19451950), Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 2007; Lịch sử Việt Nam, tập 11 (19511954), Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 2014, v.v… Những công trình nghiên cứu trên đây do Viện LSQS Việt Nam, Viện Sử học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nghiên cứu, biên soạn, với nội dung về cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kỳ và dựa vào sức mình là chính của quân dân cả nước chống thực dân Pháp xâm lược, trong đó có ít nhiều đề cập đến công tác địch vận. Tuy nhiên, do đây là những công trình nghiên cứu toàn diện về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, nên nội dung có liên quan đến công tác địch vận còn sơ lược và chưa có hệ thống, chủ yếu là một số ví dụ cụ thể, điển hình về một số hoạt động hay kết quả ở một địa phương hay đơn vị nào đó. Hơn nữa, công tác địch vận chỉ là một mặt hoạt động trong rất nhiều lĩnh vực của toàn bộ cuộc kháng chiến nên nó không phải là chủ thể nghiên cứu mà chỉ là một mặt hoạt động kháng chiến. Nội dung chủ yếu của các công trình trên là các hoạt động quân sự và xây dựng đất nước trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội, v.v… Những vấn đề mang tính hệ thống về công tác địch vận như chủ trương, kế hoạch, nội dung, biện pháp, hình thức tiến hành, quá trình triển khai thực hiện, kết quả đạt được, v.v, chưa được đề cập. Luận án Phó Tiến sĩ khoa học quân sự: Chính sách chính trị, quân sự của Pháp ở Việt Nam trong giai đoạn 19451954 và nguyên nhân thất bại