3
MỞ ĐẦU
Sự phát triển mạnh mẽ về khoa học công nghệ nhờ vào các kết quả nghiên cứu
có tính đột phá trong lĩnh vực như vật liệu nano. Các vật liệu từ nano được quan tâm
phát triển nghiên cứu như dendrimer, naonogel-nanocapsule, polymer micelle-
liposome… đã được ứng dụng nhiều trong lĩnh vực y dược và nghiên cứu vật liệu mới,
tuy có nhiều hướng nghiên cứu khác nhau nhưng quan tâm nhiều nhất là hướng nghiên
cứu: Nano polymer là thành phần gia cường do các hợp chất cao phân tử để tạo vật
liệu mới và ứng dụng nano polymer làm chất dẫn thuốc, đưa thuốc đến đúng tế bào
đích.
Mặc dù các chất điều trị hiện nay như cisplatin hoặc 5-FU .. cho thấy sự tiềm
năng trong điều trị ung thư, tuy nhiên, liệu pháp điều trị bằng các thuốc này còn chưa
phát huy được tính dược dụng quan trọng của nó. Các triệu chứng phụ kèm theo như
độc tủy, nhiễm độc thận thường xảy ra với gần 80% ca bệnh điều trị bằng cisplatin.
Trong khi đó các nghiên cứu trước đây cho thấy nhiều hoạt chất có nguồn gốc từ thực
phẩm như Shogaol từ củ gừng, Curcumin từ nghệ, Fucoidan từ rong nâu, Apigenin từ
rau cần tây, Vinblastin từ cây dừa cạn,... có khả năng ức chế sự phát triển của các tế
bào ung thư. Các hoạt chất này có ưu điểm là không gây tác dụng phụ, dễ kiếm, giá
thành thấp nhưng do một số tính chất hóa lý như tính tan kém, cấu trúc cồng kềnh nên
khả năng thấm qua màng tế bào thấp do đó nồng độ hoạt chất trong máu rất nhỏ dẫn
tới không đủ hoạt lực để sử dụng làm thuốc. Tuy vậy, các hợp chất này hầu hết chỉ
dừng ở mức có hoạt tính dược do những hạn chế liên quan đến sinh khả dụng, đặc biệt
là khả năng hòa tan. Bên cạnh đó, sự phát triển các hệ thuốc mới dựa trên gốc của
thuốc cũ cũng cho thấy nhiều nhược điểm, ví dụ: công nghệ sử dụng để tổng hợp phức
tạp, quá trình loại bỏ các dung môi hữu cơ và tinh sạch sản phẩm gặp nhiều khó khăn
do sự có mặt các đồng phân hoặc các sản phẩm phụ và hiệu suất phản ứng thường
không cao.
Với sự phát triển không ngừng về khoa học công nghệ đã mở ra nhiều phương
pháp tiếp cận mới trong điều trị các căn bệnh nan y trong đó có căn bệnh ung thư [1,
2]. Một trong những phương pháp đang thu hút sự quan tâm của rất nhiều nhà khoa
học đó là Liệu pháp hướng đích bằng cách sử dụng các hạt nano làm “vật tải” trong
việc tải thuốc và nhả thuốc đúng địa chỉ [3-8].
Việc sử dụng công nghệ nano sẽ tạo ra các hệ chất mang thuốc có kích thước
cực nhỏ (20-200nm) với một phần lipid trên bề mặt nên vừa có tính tan, vừa có tính
thấm rất tốt qua màng tế bào để vào mạch máu. Do đó hàm lượng hoạt chất trong máu
sẽ được tăng lên gấp nhiều lần, đủ hoạt lực để được sử dụng làm thuốc. Ngoài ra các
hệ nano thuốc này không những làm giảm các tác dụng phụ mà thuốc gây cho bệnh
nhân mà còn kéo dài thời gian hoạt động của thuốc bên trong cơ thể từ đó tăng sinh
khả dụng của thuốc. Với việc gắn thêm tác nhân hướng đích trên bề mặt hệ mang
thuốc, thuốc sẽ được đưa tới tới tế bào ung thư một cách chủ định làm tăng hiệu lực
