Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới

Chia sẻ: Tomcangxanh90 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:109

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là thực trạng bồi dưỡng năng lực, tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học ở thành phố Lào Cai, đề xuất các biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới năm 2019.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐOÀN THỊ LUYÊN TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐOÀN THỊ LUYÊN TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Tính THÁI NGUYÊN - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực, không trùng lặp với các đề tài khác và chưa từng được ai công bố ở bất cứ tài liệu nào. Thái Nguyên, tháng 9 năm 2018 Học viên Đoàn Thị Luyên i
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy giáo, cô giáo trường Đại học Thái nguyên - Đại học Sư phạm Thái Nguyên - Phân hiệu Lào Cai đã trực tiếp giảng dạy, hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành khóa học. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Nguyễn Thị Tính đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu, xây dựng đề cương và thực hiện luận văn này. Xin chân thành cảm ơn sự nhiệt tình giúp đỡ từ tập thể lãnh đạo, chuyên viên Phòng giáo dục Tiểu học Sở giáo dục và Đào tạo tỉnh Lào Cai, Phòng giáo dục và Đào tạo thành phố Lào Cai, lãnh đạo, giáo viên các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Lào Cai đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi có được những thông tin bổ ích phục vụ quá trình nghiên cứu. Đề tài “Tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới” đã hoàn thành đúng kế hoạch. Mặc dù cá nhân tôi có nhiều cố gắng để xây dựng đề tài luận văn, nhưng do điều kiện thời gian và năng lực có hạn nên không tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Kính mong các thầy cô, các chuyên gia, đồng nghiệp và những ai quan tâm tới vấn đề nghiên cứu, tiếp tục đóng góp ý kiến để giúp luận văn hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Lào Cai, tháng 9 năm 2018 HỌC VIÊN Đoàn Thị Luyên ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 2 4. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 2 5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 6. Phạm vi và phương pháp nghiên cứu .............................................................. 3 7. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI .................................... 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề....................................................................... 6 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ............................................................... 6 1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước................................................................ 7 1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................ 11 1.2.1. Năng lực................................................................................................... 11 1.2.2. Bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới............................................................................. 14 1.2.3. Tổ chức bồi dưỡng năng lực giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ............................................................... 16 1.3. Những vấn đề cơ bản về bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới năm 2019 ................... 17 iii
1.3.1. Chương trình giáo dục phổ thông mới và yêu cầu đặt ra về năng lực đối với người giáo viên tiểu học ........................................................................ 17 1.3.2. Mục tiêu, nội dung chương trình bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục mới ....................... 21 1.3.3. Hình thức tổ chức bồi dưỡng ................................................................... 22 1.3.4. Đánh giá kết quả bồi dưỡng..................................................................... 23 1.3.5. Quy trình bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ......................................................... 24 1.4. Tổ chức bồi dưỡng năng lực giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới ....................................................... 25 1.4.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng .......................................................................... 25 1.4.2. Tổ chức các nguồn lực thực hiện kế hoạch bồi dưỡng ............................ 25 1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch bồi dưỡng .................................................... 27 1.4.4. Kiểm tra đánh giá các kết quả bồi dưỡng ................................................ 28 1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông mới ...................... 29 1.5.1. Những yếu tố chủ quan ............................................................................ 29 1.5.2. Những yếu tố khách quan ........................................................................ 29 Kết luận chương 1.............................................................................................. 30 Chương 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI ................................................................................................... 31 2.1. Vài nét về khách thể khảo sát và tổ chức khảo sát ..................................... 31 2.1.1.Thực trạng về tình hình giáo dục tiểu học của thành phố Lào Cai .......... 31 2.1.2. Tổ chức khảo sát ...................................................................................... 34 2.2. Thực trạng về bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học TPLào Cai, tỉnh Lào Cai đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới................. 35 2.2.1. Thực trạng về nội dung chương trình bồi dưỡng đã triển khai ............... 35 iv
2.2.2. Hình thức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đã thực hiện ........................................................................... 38 2.2.3. Thực trạng về năng lực của giáo viên tiểu học thành phố Lào Cai đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới .................................... 39 2.2.4. Thực trạng về nhu cầu bồi dưỡng năng lực của giáo viên tiểu học thành phố Lào Cai đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ..... 41 2.3. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực giáo viên tiểu học thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới .................................................................................................... 42 2.3.1. Thực trạng lập kế hoạch tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học thành phố Lào Cai đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ................................................................................................... 42 2.3.2. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học thành phố lào Cai ......................................................................................................... 44 2.3.3. Thực trạng chỉ đạo bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học thành phố Lào Cai đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ............... 46 2.3.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học thành phố Lào Cai ........................................................................ 51 2.3.5. Những khó khăn trong công tác tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên tiểu học thành phố Lào Cai ................................................... 52 2.4. Đánh giá chung về thực trạng ..................................................................... 53 Kết luận chương 2.............................................................................................. 54 Chương 3: BIỆN PHÁP TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI ........... 56 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp .............................................................. 56 3.1.1 Đảm bảo tính đối tượng ............................................................................ 56 3.1.2 Đảm bảo tính thực tiễn ............................................................................. 56 3.1.3 Đảm bảo tính hệ thống.............................................................................. 57 v
3.1.4. Đảm bảo tính toàn diện............................................................................ 58 3.1.5. Đảm bảo tính hiệu quả ............................................................................. 58 3.1.6. Đảm bảo tính phát triển nghề nghiệp giáo viên …………………….59 3.2. Các biện pháp ............................................................................................. 59 3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về chương trình giáo dục tiểu học mới và yêu cầu đặt ra đối với năng lực giáo viên ........ 59 3.2.2. Xây dựng nội dung, chương trình bồi dưỡng năng lực cho giáo viên đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục tiểu học mới ....................................... 63 3.2.3. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục tiểu học mới .............................................. 65 3.2.4. Huy động nguồn lực tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục tiểu học mới .............................................. 68 3.2.5. Tổ chức đa dạng hóa hình thức tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục tiểu học mới ............................... 70 3.2.6. Tạo môi trường tự bồi dưỡng cho giáo viên tiểu học trong toàn thành phố ........................................................................................................... 73 3.2.7. Đổi mới đánh giá kết quả bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên tiểu học ....................................................................................................... 77 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 79 3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............. 79 Kết luận chương 3.............................................................................................. 81 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 82 1. Kết luận .......................................................................................................... 82 2. Khuyến nghị................................................................................................... 83 2.1. Đối với Phòng Giáo dục - Đào tạo thành phố Lào Cai .............................. 83 2.2. Đối với trường tiểu học .............................................................................. 83 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 85 PHỤ LỤC vi
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 1 CBQL Cán bộ quản lý 2 CSVC Cơ sở vật chất 4 ĐHSPTN Đại hoc ̣ Sư phạm Thái Nguyên 3 DTTS Dân tộc thiểu số 5 GD&ĐT Giáo dục và đào tạo 6 GV Giáo viên 7 KCT Không cần thiết 8 KKT Không khả thi 9 PCGDTH ĐĐT Phổ cập giáo dục Tiểu học đúng độ tuổi 10 PGD Phòng giáo dục 11 PP Phương pháp 12 QLGD Quản lí giáo dục 13 SL Số lượng 14 TC Tự chọn 15 TH Tiểu học 16 THCS Trung học cơ sở 17 THPT Trung học phổ thông 18 TP Thành phố 19 TV Tiếng Việt 20 TW Trung ương 21 TX Thường xuyên 22 VN Việt Nam 23 VNEN Mô hình trường học mới Việt Nam iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Nội dung bồi dưỡng năng lực giáo viên đã tham gia ........................ 35 Bảng 2.2: Thực trạng hình thức tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học đã triển khai ................................................................. 38 Bảng 2.3: Đánh giá năng lực của giáo viên tiểu học ......................................... 40 Bảng 2.4:Thực trạng về nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên tiểu học .................. 41 Bảng 2.5: Thực trạng công tác lập kế hoạch bồi dưỡng của Phòng GD- ĐT thành phố lào Cai ........................................................................ 43 Bảng 2.6. Các biện pháp tổ chức của Phòng Giáo dục - Đào tạo đối với hoạt động bồi dưỡng .......................................................................... 44 Bảng 2.7.Nội dung bồi dưỡng đã được Phòng Giáo dục chỉ đạo tổ chức tập huấn cho giáo viên tiểu học. ........................................................ 47 Bảng 2.8: Chỉ đạo lựa chọn hình thức bồi dưỡng cho giáo viên tiểu học ......... 50 Bảng 3.1. Kết quả khảo sát về mức độ cần thiết và tính khả thi của những biện pháp quản lý bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục tiểu học mới ......... 80 v
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và là điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục phổ thông nói chung và giáo dục Tiểu học nói riêng. Vì vậy Nghị Quyết 29 TW của Đảng đã đề ra các giải pháp đổi mới căn bản toàn diện giáo giáo dục và một trong những giải pháp đó là phát triển đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục. Trong những năm qua, ngành Giáo dục nước nhà nói chung và ngành Giáo dục tỉnh Lào Cai nói riêng đã tiến hành nhiều hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên nói chung và giáo viên Tiểu học nói riêng để thực hiện có hiệu quả chương trình giáo dục Tiểu học. Các hoạt động bồi dưỡng giáo viên Tiểu học đã đem lại sự thay đổi và phát triển về năng lực cho giáo viên, tuy nhiên hiệu quả của hoạt động bồi dưỡng chưa đạt được những kết quả như mong muốn, dẫn tới kết quả thực hiện chương trình giáo dục còn nhiều bất cập, dẫn tới hạn chế về chất lượng giáo dục học sinh. Nguyên nhân do nhiều nguyên nhân khác nhau, một trong những nguyên nhân đó là nội dung chương trình bồi dưỡng giáo viên chưa dựa trên năng lực và nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên; tính tích cực tham gia bồi dưỡng của giáo viên chưa cao và nhiều nguyên nhân khác. Năm 2019, toàn ngành giáo dục nói chung và ngành Giáo dục của thành phố Lào Cai nói riêng sẽ triển khai thực hiện chương trình giáo dục Tiểu học mới theo định hướng phát triển năng lực và tích hợp liên môn nhằm giáo dục và phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất của học sinh. Chương trình giáo dục Tiểu học giúp học sinh hình thành và phát triển những yếu tố căn bản đặt nền móng cho sự phát triển hài hòa về thể chất và tinh thần, phẩm chất và năng lực; định hướng chính vào giáo dục về giá trị bản thân, gia đình, cộng đồng và những thói quen, nề nếp cần thiết trong học tập và sinh hoạt. Chương trình giáo dục tiểu 1
học hướng tới hình thành ở học sinh các năng lực cốt lõi sau đây: Năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; Năng lực ngôn ngữ, năng lực tính toán, năng lực tìm hiểu tự nhiên và xã hội, năng lực công nghệ, năng lực tin học, năng lực thẩm mỹ, năng lực thể chất. Để thực hiện tốt các mục tiêu và hiệu quả của thực hiện chương trình giáo dục tiểu học thì cần thiết phải tổ chức bồi dưỡng giáo viên tiểu học dựa vào khảo sát năng lực và nhu cầu bồi dưỡng để đáp ứng với yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. Vì vậy tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng bồi dưỡng năng lực, tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học ở thành phố Lào Cai, đề xuất các biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới năm 2019. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học 3.2. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới năm 2019 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới 4.2. Đánh giá thực trạng bồi dưỡng năng lực và tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học ở thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới. 2
4.3. Đề xuất các biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học ở thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới. 5. Giả thuyết khoa học Do yêu cầu về mục tiêu, năng lực cần đạt được ở học sinh tiểu học trong chương trình giáo dục phổ thông mới đòi hỏi giáo viên tiểu học cần được bổ sung các kiến thức, kỹ năng mới về giáo dục, dạy học và tổ chức hoạt động, thực tế cho thấy giáo viên tiểu học thành phố Lào Cai hiện nay còn hạn chế một số năng lực, nếu đề xuất được các biện pháp tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy học, giáo dục học sinh cho giáo viên thực hiện chương trình giáo dục tiểu học mới mang tính đồng bộ thiết thực sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và nâng cao chất lượng thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới trên địa bàn thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai trong giai đoạn hiện nay. 6. Phạm vi và phương pháp nghiên cứu 6.1. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài Về nội dung nghiên cứu: Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu khảo sát đánh giá năng lực nghề nghiệp đặc biệt là năng lực chuyên môn, dạy học và giáo dục của giáo viên và đề xuất các biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực chuyên môn, dạy học, giáo dục học sinh cho giáo viên tiểu học dựa trên kết quả khảo sát đánh giá năng lực, nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên tiểu học trên địa bàn thành phố Lào Cai nhằm đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới năm 2019. Đối tượng khảo sát: Lãnh đạo, chuyên viên Phòng giáo dục và đào tạo thành phố Lào Cai tỉnh Lào Cai; CBQL, GV các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. 3
6.2. Các phương pháp nghiên cứu 6.2.1.Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Tiến hành phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa các nguồn tài liệu lý luận và thực tiễn có liên quan đến công tác tổ chức bồi dưỡng năng lực giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. - Các tài liệu, văn kiện của Đảng, chính sách của Nhà nước về phát triển GD&ĐT chương trình giáo dục phổ thông mới. - Các kết quả nghiên cứu, tài liệu trong nước và ngoài nước về bồi dưỡng năng lực giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông. 6.2.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn i) Phương pháp điều tra Xây dựng các bảng hỏi để đánh giá năng lực, nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên và đánh giá thực trạng bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học ở thành phố Lào Cai và tổ chức điều tra phù hợp với nội dung đề tài luận văn; thống kê, phân tích các dữ liệu để có những đánh giá chính xác về thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. ii)Phương pháp phỏng vấn Tác giả luận văn tiến hành phỏng vấn sâu một số cán bộ, giáo viên tiểu học để làm rõ thực trạng về năng lực chuyên môn, dạy học, giáo dục của giáo viên, nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên và nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên đã thực hiện. iii) Phương pháp chuyên gia Thông qua bảng hỏi các ý kiến chuyên gia, các CBQL giáo dục, giáo viên tiểu học có nhiều kinh nghiệm để khảo sát về năng lực giáo viên tiểu học và thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên các trường tiểu học trên 4
địa bàn thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. 6.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm Tác giả luận văn tiến hành nghiên cứu các sản phẩm quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học do Phòng Giáo dục hoặc trường tiểu học đã triển khai để đánh giá khách quan, chính xác về thực trạng. 6.2.4. Phương pháp bổ trợ Sử dụng phương pháp thống kê trong toán học để xử lý dữ liệu, các thông tin trong quá trình nghiên cứu, điều tra, thu thập. 7. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn được trình bày trong ba chương. Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới. Chương 2: Thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học ở thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới. Chương 3: Biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học ở thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài Trên thế giới đã có nhiều công trình nghiên cứu về năng lực chuyên môn, năng lực dạy học và các vấn đề phát triển chuyên môn cho giáo viên cũng như các biện pháp quản lý mà lãnh đạo trường học đã tiến hành để phát triển năng lực chuyên môn, năng lực dạy học cho giáo viên. Nghiên cứu về năng lực chuyên môn, dạy học của giáo viên, tác giả Liakopoulou (2011) đã dưa ra khái niệm năng lực chuyên môn và phân loại “năng lực chuyên môn của giáo viên”, bao gồm các thành tố sau: (1) tính cách, thái độ và niềm tin; (2) kỹ năng sự phạm và kiến thức sư phạm (bao gồm kiến thức môn học, kiến thức và hiểu biết về người học, phương pháp giảng dạy, kiến thức về chương trình giảng dạy); (3) hiểu biết về bối cảnh xã hội; (4) hiểu biết về bản thân và khoa học nói chung.[39; trang 14] Viện Giáo dục Quốc gia Singapore (2009) cũng xác định các năng lực chủ yếu của giáo viên như: có các kiến thức và phương pháp nuôi dạy trẻ em; có các năng lực tư duy, sáng tạo trong dạy học; có các kỹ năng sư phạm, quản lý con người; kỹ năng tự quản lý; kỹ năng công nghệ, tự đổi mới và kinh doanh; sự hiểu biết xã hội và xúc cảm; có các kiến thức, hiểu biết về bản thân, học sinh, xã hội, nội dung môn học; các kiến thức sư phạm, nền tảng và chính sách giáo dục, chương trình giảng dạy, hiểu biết đa văn hóa; nhận thức toàn cầu, nhận thức về môi trường...[39;trang 14] Ủy ban châu Âu (2007) nhận ra rằng “giáo viên đóng một vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị cho học sinh có chỗ đứng trong xã hội và nơi làm việc”. Vì vậy, Ủy ban châu Âu đề xuất rằng “tại mỗi thời điểm trong sự nghiệp 6
của mình, giáo viên cần phải có, và được yêu cầu có đầy đủ các kiến thức môn học, thái độ và kỹ năng sư phạm để giúp đỡ thế hệ trẻ phát huy tối đa tiềm năng của họ”. Phát triển chuyên môn cho giáo viên là trách nhiệm hàng đầu của Hiệu trưởng ở một trường học nơi đạt chất lượng giáo dục lên vị trí hàng đầu. Hiệu trưởng là người xây dựng các kế hoạch triển khai những nội dung mới về dạy học, giáo dục, đưa ra các bước thực hiện các hoạt động bồi dưỡng, phát triển tiềm năng lãnh đạo chuyên môn của giáo viên. Hiệu trưởng đưa ra các chỉ dẫn dạy học, kiểm tra, đánh giá, đôn đốc, động viên giáo viên và người học để họ học tập tốt và dạy học tốt. Ngày nay, những chỉ dẫn này được tiến hành thông qua các phương tiện kỹ thuật số, qua trao đổi trực tiếp và qua hệ thống thư điện tử hay các diễn đàn dạy học. Nhờ các phần mềm dạy học thông minh, giáo viên có thể đưa ra các bài học, các tư liệu trên mạng và thay đổi, hay bổ sung bài học cho nhau qua cấu trúc và nội dung tư liệu (Senge, 2/1996)[39; trang 15] Tóm lại, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, phát triển chuyên môn, nâng cao năng lực giáo viên là một trong những trọng tâm được chú ý để tạo sự thay đổi và nâng cao chất lượng cho Nhà trường. Người Hiệu trưởng đóng vai trò quan trọng trong việc lãnh đạo và quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn trong Nhà trường. 1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước Ở Việt Nam, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về lý luận dạy học, lý luận quản lý giáo dục nói chung và quản lý hoạt động dạy học nói riêng ở các cơ sở giáo dục. Các công trình nghiên cứu này đã được xuất bản thành các sách chuyên đề hoặc được chuyển tải dưới dạng chuyên đề cho cao học Quản lý giáo dục. Có thể kể đến các công trình nghiên cứu, các bài viết của các tác giả hàng đầu Việt Nam xung quanh vấn đề này như: Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Đức Chính, Trần Khánh Đức, Đặng Xuân Hải, Nguyễn Trọng Hậu, Đặng Bá Lãm, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Phạm Quang Sáng, Bùi Đức Thiệp, Phạm 7
Viết Vượng, Nguyễn Thị Tiến... Một số hội thảo trong thời gian qua cũng đề cập đến vấn đề tổ chức, quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên. Điển hình có thể kể đến hội thảo của Khoa Sư phạm - Đại học Quốc Gia Hà Nội với chủ đề “Chất lượng giáo dục và vấn đề đào tạo giáo viên”, Kỷ yếu hội thảo khoa học (10/2004) [9]. Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Đức Chính đã nghiên cứu về việc chuẩn hóa đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục làm căn cứ để tổ chức bồi dưỡng, đào tạo giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, đồng thời đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ thông qua các hoạt động bồi dưỡng.[27]. Hồ Viết Lương (2005) nghiên cứu về yêu cầu củ chuẩn hóa chương trình giáo dục đối với việc bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục phổ thông, từ đó đề xuất các giải pháp bồi dưỡng giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục.[16] Bàn về vai trò của Hiệu trưởng đối với việc nâng cao trình độ chuyên môn của giáo viên, tổng hợp các nghiên cứu của nhiều nhà nghiên cứu trên thế giới, tác giả Trần Thị Bích Liễu (2005)[44] đã chỉ ra tầm quan trọng của Hiệu trưởng trong việc chia sẻ trách nhiệm và bồi dưỡng giáo viên thành những nhà lãnh đạo chuyên môn. Luận văn đã chỉ rõ ra hai lí do như sau:  Hiệu trưởng không thể có đủ thời gian để lãnh đạo toàn bộ các hoạt động dạy học và họ không thể nắm rõ nhu cầu của lớp học như là giáo viên.  Giáo viên là người am hiểu chuyên môn của môn học mà họ dạy và học hiểu rõ hơn bất kì ai học sinh và đặc thù lớp học của mình Vai trò lãnh đạo của giáo viên được các nhà nghiên cứu xem xét từ ba góc độ: (1) giáo viên là những người quản lý, lãnh đạo trung gian ở các vị trí tổ trưởng chuyên môn, chủ nhiệm khoa hay chủ tịch, tổ trưởng công đoàn,...; (2) là chuyên gia môn học, con chim đầu đàn để kèm cặp các giáo viên khác; (3) là người xây dựng và duy trì văn hóa chia sẻ, cộng tác và học tập suốt đời để thực hiện tốt quá trình dạy học trong Nhà trường. Giáo viên chính là người thực hiện 8
các kế hoạch, phương hướng của Nhà trường. Vì vậy, con đường thành công nhất để phát triển chuyên môn cho giáo viên trong Nhà trường là bồi dưỡng vai trò lãnh đạo chuyên môn cho họ. Lục Thị Nga (2005) nghiên cứu về bồi dưỡng giáo viên để tăng thêm năng lực, phẩm chất theo yêu cầu của từng bậc học. Công tác bồi dưỡng được thực hiện trên nền tảng các loại trình độ đã được đào tạo cơ bản, nội dung bồi dưỡng được triển khai ở các mức độ khác nhau, phù hợp cho từng đối tượng cụ thể. [19] Nguyễn Thị Nguyệt Quế (2010) nghiên cứu về quản lý bồi dưỡng giáo viên nhằm nâng cao năng suất và hiệu quả công việc. Sau khi được bồi dưỡng, năng lực cá nhân được gia tăng, đáp ứng nhu cầu phát triển nguồn nhân lực trong hiện tại và trong tương lai của nhà trường THCS. [28]. Tác giả Vũ Văn Huy (2011) với đề tài luận văn tốt nghiệp đã nghiên cứu cơ sở lý luận và khảo sát đánh giá thực trạng bồi dưỡng và thực trạng quản lý bồi dưỡng giáo viên THPT theo tiếp cận chuẩn nghề nghiệp giáo viên phổ thông và đề xuất được các biện pháp quản lý bồi dưỡng giáo viên.[50]. Nguyễn Thị Tuyết (2013) nghiên cứu về bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên phổ thông thành phổ Hà Nội, tác giả đã xây dựng cơ sở lý luận của bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên, khảo sát đánh giá thực trạng bồi dưỡng năng lực cho giáo viên phổ thông ở thành phố Hà Nội và đề xuất các giải pháp tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy học cho giáo viên [35; trang 13-16]. Nguyễn Thành Vinh (2012), nghiên cứu về bồi dưỡng hiệu trưởng các trường phổ thông theo định hướng năng lực thực hiện của Hiệu trưởng bao gồm các năng lực dạy học, giáo dục; năng lực quản lý nhà trường vv..[24; trang 17-19]. Nguyễn Thành Vinh (2012), nghiên cứu về phương pháp, biện pháp kỹ thuật trong tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường phổ thông để 9
nâng cao hiệu quả bồi dưỡng, trong đó nhấn mạnh việc sử dụng các phương pháp dạy học hợp tác, làm việc nhóm trong bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục của cơ sở giáo dục phổ thông. [25]. Nguyễn Thị Bích Hạnh (2010), nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên THCS vùng đặc biệt khó khăn của tỉnh Quảng Ninh, Luận văn thạc sĩ, ĐHSPTN. Đề tài được nghiên cứu theo lý thuyết phát triển nguồn nhân lực cán bộ quản lý bao gồm công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ theo hướng đáp ứng chuẩn hiệu trưởng và nhu cầu thực tế địa phương [26]. Các đề tài trên đều đã đưa ra các biện pháp quản lý phát triển năng lực cho giáo viên thông qua các chức năng của quản lý. Các tác giả đã làm sáng tỏ cơ sở lý luận về quản lý bồi dưỡng giáo viên theo hướng chuẩn hóa ở các Nhà trường THCS, THPT. Nhìn chung, các công trình đã nêu trên đều đạt được những thành công nhất định trong việc nghiên cứu về phát triển chuyên môn cho giáo viên. Những công trình đều tập trung lấy người học làm trung tâm, từ đó đề ra những hướng đi mới, tích cực thay đổi phương pháp dạy học và phương pháp tiếp cận kiến thức. Tuy nhiên, sau thời gian tiến hành thực hiện nghiệm chương trình giáo dục phổ thông mới đã tồn tại một số nội dung cơ bản như một số yêu cầu cần đạt còn cao hơn so với trình độ của học sinh; Nội dung chương trình giáo dục tiểu học mới đặt ra hàng loạt yêu cầu đối với giáo viên đó là: năng lực dạy học các môn học theo định hướng năng lực; năng lực dạy học tích hợp theo chủ đề liên môn; năng lực đánh giá kết quả học tập theo định hướng năng lực học sinh; năng lực phát triển chương trình môn học vv… Trong các công trình nêu trên, chưa có công trình nào đề cập đến việc bồi dưỡng năng lực giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới. Vì vậy, tác giả luận văn chọn đề tài nghiên cứu:“Tổ chức bồi dưỡng năng lực cho giáo viên tiểu học thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới” làm luận văn tốt nghiệp. 10