Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tại Sài Gòn Công Thương Ngân hàng Saigonbank

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là làm rõ lý luận tổng quan về ngân hàng thương mại và các chỉ tiêu để phân tích hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại; phân tích, đánh giá, làm rõ thực trạng hoạt động của Sài Gòn Công Thương Ngân hàng; đề xuất giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động của Sài Gòn Công Thương Ngân hàng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tại Sài Gòn Công Thương Ngân hàng Saigonbank

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM TRẦN THẾ TƯỜNG CÁC GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG TẠI SÀI GÒN CÔNG THƯƠNG NGÂN HÀNG SAIGONBANK LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2007
MUÏC LUÏC LÔØI MÔÛ ÑAÀU ..........................................................................................................3 CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ NGAÂN HAØNG...................................................5 1.1. Toång quan veà ngaân haøng.............................................................................5 1.1.1. Khaùi nieäm ..............................................................................................5 1.1.2. Heä thoáng caùc ngaân haøng thöông maïi taïi Vieät Nam .............................7 1.2. Caùc dòch vuï ngaân haøng ...............................................................................7 1.2.1. Caùc dòch vuï truyeàn thoáng ......................................................................8 1.2.2. Caùc dòch vuï môùi hieän ñaïi ......................................................................9 1.3. Vai troø cuûa ngaân haøng trong neàn kinh teá..................................................10 1.4. Chöùc naêng cuûa ngaân haøng thöông maïi ....................................................11 1.4.1. Chöùc naêng luaân chuyeån taøi saûn ..........................................................12 1.4.2. Chöùc naêng cung caáp caùc dòch vuï thanh toaùn, moâi giôùi vaø tö vaán ......13 1.5. Kinh doanh ngaân haøng – loaïi hình kinh doanh ñaëc bieät .........................13 1.5.1. Ngaân haøng – moät trung gian taøi chính...............................................13 1.5.2. Nhöõng ñaëc tröng khaùc cuûa ngaân haøng...............................................16 1.6. Quaûn lyù ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng ...........................17 1.7. Ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng .............................18 1.7.1. Caùc tieâu chuaån ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa moät ngaân haøng thöông maïi ....................................................................................................21 1.7.2. Caùc chæ tieâu cô baûn ñaùnh giaù hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thöôngmaïi .33 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1......................................................................................37 CHÖÔNG2: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG......................................................38 2.1. Tình hình phaùt trieån kinh teá Tp.HCM naêm 2006 .....................................38
-1- 2.2. Giôùi thieäu toång quaùt veà quaù trình thaønh laäp vaø phaùt trieån SGCTNH ......42 2.2.1. Voán ñieàu leä...........................................................................................44 2.2.2. Cô sôû haï taàng kyõ thuaät coâng ngheä ......................................................46 2.3. Tình hình hoaït ñoäng cuûa Saøi Goøn Coâng Thöông Ngaân haøng naêm 2006.48 2.3.1. Nguoàn voán hoaït ñoäng..........................................................................48 2.3.2. Hoaït ñoäng dòch vuï ...............................................................................48 2.3.3. Nguoàn nhaân löïc vaø trình ñoä quaûn trò..................................................52 2.3.4. Tình hình huy ñoäng voán ......................................................................55 2.3.5. Hoaït ñoäng tín duïng .............................................................................58 2.3.6. Quaûn lyù ruûi ro trong hoaït ñoäng Ngaân haøng........................................62 2.3.7. Tình hình keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh...........................................63 2.4. Moät soá toàn taïi trong hoaït ñoäng kinh doanh Ngaân haøng ...........................67 2.5. Söû duïng ma traän SWOT ñeå phaân tích tình hình hoaït ñoäng cuûa Saøi Goøn Coâng Thöông Ngaân haøng trong giai ñoaïn hoäi nhaäp kinh teá ...........................70 2.5.1. Ñieåm maïnh..........................................................................................70 2.5.2. Ñieåm yeáu ..............................................................................................70 2.5.3. Cô hoäi ..................................................................................................72 2.5.4. Thaùch thöùc ..........................................................................................73 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2......................................................................................75 CHÖÔNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NHAÈM NAÂNG CAO................................76 3.1. Kieán nghò ...................................................................................................76 3.1.1. Ñoåi môùi ñieàu haønh chính saùch tieàn teä.................................................76 3.1.2. Ñoåi môùi chính saùch quaûn lyù ngoaïi hoái................................................77 3.1.3. Phaùt trieån heä thoáng giaùm saùt ngaân haøng............................................77 3.1.4. Ñoåi môùi quaûn lyù vaø phaùt trieån nhaân löïc.............................................78 3.1.5. Hoaøn thieän haønh lang phaùp lyù ............................................................78 1
-2- 3.1.6. Phaùt trieån coâng ngheä vaø heä thoáng thanh toaùn lieân ngaân haøng ñeán naêm 2010.......................................................................................................79 3.1.7. Phaùt trieån thò tröôøng tieàn teä ñeán 2010.................................................81 3.1.8. Ñaåy nhanh quaù trình hoäi nhaäp quoác teá trong lónh vöïc ngaân haøng....82 3.1.9. Caùc kieán nghò khaùc ............................................................................83 3.2. Giaûi phaùp vi moâ .........................................................................................83 3.2.1. Naâng cao voán töï coù cuûa SGCTNH ......................................................83 3.2.2. Naâng cao khaû naêng phoøng ngöøa ruûi ro ..............................................86 3.2.3. Giaûi phaùp ñaøo taïo vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc ...............................90 3.2.4. Hoaøn thieän boä maùy toå chöùc .................................................................91 3.2.5. Cuûng coá vaø naâng cao chaát löôïng tín duïng..........................................92 3.2.6. Naâng cao chaát löôïng cuûa coâng taùc kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä ..........96 3.2.7. Ñaåy maïnh coâng taùc marketing............................................................98 3.2.8. Phaùt trieån haï taàng kyõ thuaät, öùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi ...............98 3.2.9. Naâng cao kyõ naêng quaûn trò ñieàu haønh ................................................99 3.2.10. Taïo laäp thöông hieäu vaø trieát lyù trong kinh doanh ...........................101 3.2.11. Môû roäng maïng löôùi..........................................................................102 3.2.12. Naâng cao chaát löôïng thaåm ñònh döï aùn ...........................................103 3.2.13. Moät vaøi kieán nghò khaùc ..................................................................104 3.3. Keá hoaïch taêng voán taïi Saøi Goøn Coâng Thöông Ngaân haøng.....................105 3.3.1. Söï caàn thieát phaûi taêng voán ................................................................105 3.3.2. Phöông thöùc taêng voán .......................................................................105 3.3.3. Lôïi ích cuûa vieäc phaùt haønh traùi phieáu chuyeån ñoåi ............................106 3.3.4. Keá hoaïch söû duïng voán .......................................................................107 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3....................................................................................109 KEÁT LUAÄN .........................................................................................................110 2
-3- LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát vaø yù nghóa cuûa ñeà taøi Trong thôøi gian qua, ngaønh ngaân haøng ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu to lôùn, goùp phaàn duy trì ñöôïc söï oån ñònh kinh teá vó moâ, kieåm soaùt laïm phaùt, taïo moâi tröôøng thuaän lôïi cho hoaït ñoäng kinh doanh vaø ñaàu tö; thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá nhanh vaø beàn vöõng; goùp phaàn giaûi quyeát caùc vaán ñeà xaõ hoäi nhö taïp theâm coâng aên vieäc laøm, xoùa ñoùi, giaûm ngheøo. Ñeán nay, ngaønh Ngaân haøng ñaõ cô baûn hoaøn thieän caên baûn khuoân khoå phaùp lyù, caùc cô cheá chính saùch quaûn lyù nhaø nöôùc veà tieàn teä, tín duïng vaø caùc coâng cuï ñieàu haønh chính saùch tieàn teä cuûa Ngaân haøng Trung öông, naâng cao kyõ naêng quaûn trò ñieàu haønh, quy moâ vaø naêng löïc hoaït ñoäng phuø hôïp vôùi yeâu caàu ñoåi môùi vaø phaùt trieån cuûa neàn kinh teá cuõng nhö hoäi nhaäp kinh teá quoác teá; cuûng coá vò trí, taêng cöôøng möùc ñoä laønh maïnh, an toaøn vaø phaùt trieån beàn vöõng cuûa toaøn heä thoáng. Vôùi vai troø chuû löïc trong heä thoáng taøi chính, caùc toå chöùc tín duïng (TCTD) ñaõ vaø ñang toå chöùc huy ñoäng cho vay neàn kinh teá moät khoái löôïng voán töông ñöông 70% GDP, ñoàng thôøi cung caáp nhieàu dòch vuï taøi chính khaùc ñaùp öùng nhu caàu cuûa Chính phuû, caùc toå chöùc, caù nhaân. Nhöõng thaønh tích neâu treân cuûa ngaønh ngaân haøng ñaõ ñöôïc Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ghi nhaän, maø bieåu hieän cao nhaát laø vieäc Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñaõ trao taëng ngaønh ngaân haøng Huaân chöông Sao vaøng nhaân kyû nieäm 55 naêm ngaøy thaønh laäp ngaønh. Beân caïnh nhöõng thaønh töïu to lôùn ñaõ ñaït ñöôïc, ngaønh Ngaân haøng cuõng ñaõ phaûi traû giaù cho nhöõng sai laàm, khuyeát ñieåm. Nhieàu vuï aùn kinh teá vaø ruûi ro kinh doanh ñaõ ñeå laïi haäu quaû khoâng nhoû veà ngöôøi vaø cuûa. Ñoù khoâng chæ laø nhöõng baøi hoïc cuûa quaù khöù maø noù coøn luoân rình raäp ñoái vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi trong chaëng ñöôøng ñi tôùi. Hieän taïi, heä thoáng ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam goàm 32 ngaân haøng coå phaàn, 5 ngaân haøng quoác doanh, 5 ngaân haøng lieân doanh vaø 35 chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi. Trong xu theá hoäi nhaäp toaøn caàu vaø caïnh tranh ngaøy caøng khaù 3
-4- gay gaét nhö hieän nay, vieäc tìm hieåu caùc giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng, gia taêng tính caïnh tranh, naâng cao vò theá, quy moâ cuûa Ngaân haøng trong quaù trình hoäi nhaäp laø moät vaán ñeà caáp thieát ñang ñaët ra ñoái vôùi Saøi Goøn Coâng Thöông Ngaân haøng, moät ngaân haøng laø thí ñieåm cho moâ hình coå phaàn hoùa caùc ngaân haøng treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø treân caû nöôùc noùi chung. Treân cô sôû ñoù, hoïc vieân ñaõ ñeà xuaát ñeà taøi nghieân cöùu laø: “GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO HIEÄU QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG CUÛA SAØI GOØN COÂNG THÖÔNG NGAÂN HAØNG”. 2. Phöông phaùp nghieân cöùu Luaän vaên söû duïng phöông phaùp duy vaät bieän chöùng veà töï nhieân vaø xaõ hoäi cuûa CN Marx-Lenin, phöông phaùp phaân tích thoáng keâ. 3. Muïc tieâu nghieân cöùu 3.1. Laøm roõ lyù luaän toång quan veà ngaân haøng thöông maïi vaø caùc chæ tieâu ñeå phaân tích hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thöông maïi. 3.2. Phaân tích, ñaùnh giaù, laøm roõ thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa Saøi Goøn Coâng Thöông Ngaân haøng. 3.3. Ñeà xuaát giaûi phaùp ñeå naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa Saøi Goøn Coâng Thöông Ngaân haøng. 4. Phaïm vi nghieân cöùu Saøi Goøn Coâng Thöông Ngaân haøng. Thôøi gian phaïm vi nghieân cöùu töø naêm 2002 cho ñeán nay. 5. Noäi dung nghieân cöùu: Goàm 3 chöông chính nhö sau: Chöông 1: Lyù luaän chung veà Ngaân haøng thöông maïi vaø caùc thöôùc ño hieäu quaû hoaït ñoäng ñoái vôùi Ngaân haøng thöông maïi Chöông 2: Thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa Saøi Goøn Coâng Thöông Ngaân haøng Chöông 3: Giaûi phaùp 4
-5- CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ NGAÂN HAØNG VAØ PHAÂN TÍCH HIEÄU QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG NHTM 1.1. Toång quan veà ngaân haøng 1.1.1. Khaùi nieäm Ngaân haøng laø moät trong nhöõng toå chöùc taøi chính quan troïng nhaát cuûa neàn kinh teá. Ngaân haøng laø ngöôøi cho vay chuû yeáu ñoái vôùi haøng trieäu hoä tieâu duøng (caù nhaân, hoä gia ñình…). Hôn nöõa, ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhoû ôû ñòa phöông, töø ngöôøi baùn rau quaû cho tôùi ngöôøi kinh doanh oâtoâ, ngaân haøng laø toå chöùc cung caáp tín duïng cô baûn phuïc vuï cho vieäc mua haøng hoùa döï tröõ hoaëc mua oâtoâ tröng baøy. Khi doanh nghieäp vaø ngöôøi tieâu duøng phaûi thanh toaùn cho caùc khoaûn mua haøng hoùa vaø dòch vuï, hoï thöôøng söû duïng seùc, theû tín duïng hay taøi khoaûn ñieän töû. Vaø khi caàn thoâng tin taøi chính hay caàn laäp keá hoaïch taøi chính, hoï thöôøng tìm ñeán ngaân haøng ñeå nhaän ñöôïc lôøi tö vaán. Treân toaøn theá giôùi, ngaân haøng laø toå chöùc trung gian taøi chính cung caáp caùc khoaûn tín duïng traû goùp cho ngöôøi tieâu duøng vôùi quy moâ lôùn nhaát. Trong moïi thôøi kyø, ngaân haøng laø moät trong nhöõng thaønh vieân quan troïng nhaát treân thò tröôøng tín phieáu vaø traùi phieáu do chính quyeàn ñòa phöông phaùt haønh ñeå taøi trôï cho caùc coâng trình coâng coäng. Ngaân haøng cuõng laø moät trong nhöõng toå chöùc taøi chính cung caáp voán löu ñoäng quan troïng nhaát cho caùc doanh nghieäp. Vaø trong nhöõng naêm gaàn ñaây, ngaân haøng ñaõ taêng cöôøng môû roäng cho vay daøi haïn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp ñeå hoã trôï vieäc xaây döïng nhaø maùy môùi hay mua saém thieát bò maùy moùc thieát bò môùi. Hôn nöõa, ngaân haøng cuõng laø toå chöùc trung gian taøi chính quan troïng nhaát cuûa xaõ hoäi. Vaäy ngaân haøng laø gì? Ngaân haøng laø 1 loaïi hình toå chöùc coù vai troø quan troïng ñoái vôùi neàn kinh teá noùi chung vaø ñoái vôùi töøng coäng ñoàng ñòa phöông noùi rieâng. 5
-6- Ngaân haøng Thöông maïi (Comercial bank) ñaõ hình thaønh toàn taïi vaø phaùt trieån haøng traêm naêm gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån cuûa kinh teá haøng hoùa. Söï phaùt trieån heä thoáng Ngaân haøng Thöông maïi ñaõ coù taùc ñoäng raát lôùn vaø quan troïng ñeán quaù trình phaùt trieån cuûa neàn kinh teá haøng hoùa, ngöôïc laïi kinh teá haøng hoùa phaùt trieån maïnh meõ ñeán giai ñoaïn cao nhaát cuûa noù – kinh teá thò tröôøng – thì Ngaân haøng Thöông maïi cuõng ngaøy caøng ñöôïc hoaøn thieän vaø trôû thaønh nhöõng ñònh cheá taøi chính khoâng theå thieáu ñöôïc. Ngaân haøng Thöông maïi laø loaïi ngaân haøng tröïc tieáp giao dòch vôùi caùc coâng ty, xí nghieäp, toå chöùc kinh teá, caùc toå chöùc ñoaøn theå vaø caùc caù nhaân ….baèng vieäc nhaän tieàn göûi tieát kieäm, ……cho vay vaø cung caáp caùc dòch vuï Ngaân haøng cho caùc ñoái töôïng noùi treân. Ñieàu 20 Luaät caùc toå chöùc tín duïng (luaät soá 02/1997/QH10) chæ roõ: “Ngaân haøng laø loaïi hình toå chöùc tín duïng ñöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc coù lieân quan”. Theo tính chaát vaø muïc tieâu hoaït ñoäng caùc loaïi hình ngaân haøng goàm: - Ngaân haøng Thöông maïi; - Ngaân haøng phaùt trieån; - Ngaân haøng ñaàu tö; - Ngaân haøng chính saùch; - Ngaân haøng hôïp taùc; - Caùc loaïi hình ngaân haøng khaùc. Nhö vaäy, coù theå noùi raèng Ngaân haøng Thöông maïi laø ñònh cheá taøi chính trung gian quan troïng vaøo loaïi baäc nhaát trong neàn kinh teá thò tröôøng. Nhôø heä thoáng ñònh cheá naøy maø caùc nguoàn tieàn voán nhaøn roãi seõ ñöôïc huy ñoäng, taïo laäp nguoàn voán tín duïng to lôùn ñeå coù theå cho vay phaùt trieån kinh teá. Töø ñoù coù theå noùi baûn chaát cuûa Ngaân haøng Thöông maïi theå hieän qua caùc ñieåm sau: 6
-7- - Ngaân haøng Thöông maïi laø moät toå chöùc kinh teá; - Ngaân haøng Thöông maïi hoaït ñoäng mang tính chaát kinh doanh; - Ngaân haøng Thöông maïi hoaït ñoäng kinh doanh trong lónh vöïc tieàn teä tín duïng vaø dòch vuï ngaân haøng. Caù nhaân Nhaän Cho vay - Coâng ty, XN tieàn gôûi - Hoä gia ñình, Coâng ty, XN, toå chöùc NHTM caù nhaân C/c dòch - Caùc toå chöùc Tieát kieäm vuï NH Ngaân haøng laø loaïi hình toå chöùc taøi chính cung caáp moät danh muïc caùc dòch vuï taøi chính da daïng nhaát – ñaëc bieät laø tín duïng, tieát kieäm vaø dòch vuï thanh toaùn – vaø thöïc hieän nhieàu chöùc naêng taøi chính nhaát so vôùi baát kyø toå chöùc kinh doanh naøo trong neàn kinh teá. 1.1.2. Heä thoáng caùc ngaân haøng thöông maïi taïi Vieät Nam Heä thoáng Ngaân haøng Thöông maïi Vieät Nam laø heä thoáng Ngaân haøng ña naêng, kinh doanh toång hôïp, ñöôïc ñònh hình vaø phaùt trieån maïnh keå töø khi thöïc hieän caûi caùch heä thoáng taøi chính Ngaân haøng – töø naêm 1990. Heä thoáng naøy bao goàm: - Ngaân haøng Thöông maïi quoác doanh; - Caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn ñoâ thò; - Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn noâng thoân; - Chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam; - Ngaân haøng lieân doanh; - Vaên phoøng Ñaïi dieän Ngaân haøng nöôùc ngoaøi; 1.2. Caùc dòch vuï ngaân haøng Moät ngaân haøng thaønh coâng hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo vieäc xaùc ñònh caùc dòch vuï taøi chính maø xaõ hoäi ñang coù nhu caàu, thöïc hieän caùc dòch vuï moät caùch coù 7
-8- hieäu quaû vôùi moät möùc giaù caïnh tranh. Caùc dòch vuï cuûa ngaân haøng cung caáp ñöôïc chia thaønh hai loaïi sau: 1.2.1. Caùc dòch vuï truyeàn thoáng - Thöïc hieän trao ñoåi ngoaïi teä: Moät ngaân haøng ñöùng ra mua, baùn moät loaïi tieàn naøy vaø laáy moät loaïi tieàn khaùc. Trong thò tröôøng taøi chính hieän nay, mua baùn ngoaïi teä chæ do caùc ngaân haøng lôùn nhaát thöïc hieän vì nhöõng giao dòch nhö theá thöôøng coù ñoä ruûi ro cao, ñoàng thôøi yeâu caàu phaûi coù trình ñoä chuyeân moân cao. - Chieát khaáu thöông phieáu vaø cho vay thöông maïi: Khaùch haøng baùn caùc khoaûn nôï (caùc khoaûn phaûi thu) cho ngaân haøng ñeå laáy tieàn maët. Ñoù laø böôùc chuyeån tieáp töø chieát khaáu thöông phieáu sang cho vay tröïc tieáp ñoái vôùi khaùch haøng, giuùp hoï coù voán ñeå kinh doanh. - Nhaän tieàn gôûi: Cho vay ñöôïc coi laø ñænh cao sinh lôïi do ñoù caùc ngaân haøng ñaõ tìm kieám moïi caùch ñeå huy ñoäng nguoàn voán cho vay. Moät trong nhöõng nguoàn voán quan troïng laø caùc khoaûn tieàn gôûi tieát kieäm cuûa khaùch haøng. - Baûo quaûn vaät coù giaù: Ngaân haøng löu giöõ hoä vaøng vaø caùc vaät coù giaù cho khaùch haøng trong kho baûo quaûn. Caùc giaáy chöùng nhaän do ngaân haøng kyù phaùt cho khaùch haøng (ghi nhaän veà caùc taøi saûn ñang ñöôïc löu giöõ) coù theå ñöôïc löu haønh nhö tieàn. Ñoù laø hình thöùc ñaàu tieân cuûa seùc vaø theû tín duïng. - Taøi trôï caùc hoaït ñoäng cuûa Chính phuû: Ngaân haøng mua traùi phieáu cuûa Chính phuû ñeå Chính phuû thöïc hieän caùc keá hoaïch. - Cung caáp caùc giao dòch taøi khoaûn: Taøi khoaûn cho pheùp ngöôøi gôûi tieàn vieát seùc thanh toaùn cho vieäc mua haøng hoùa vaø dòch vuï. Taøi khoaûn tieàn gôûi giao dòch naøy caûi thieän ñaùng keå hieäu quaû cuûa quaù trình thanh toaùn, laøm cho caùc giao dòch kinh doanh trôû neân deã daøng hôn, nhanh choùng vaø an toaøn hôn. - Cung caáp dòch vuï uûy thaùc: Ngaân haøng thöïc hieän quaûn lyù taøi saûn vaø hoaït ñoäng taøi chính cho caù nhaân vaø doanh nghieäp thöông maïi. Haàu heát caùc ngaân haøng 8
-9- cung caáp caû hai loaïi dòch vuï: dòch vuï uûy thaùc thoâng thöôøng cho caù nhaân, hoä gia ñình vaø uûy thaùc thöông maïi cho caùc doanh nghieäp. Thoâng qua dòch vuï uûy thaùc, caùc khaùch haøng coù theå tieát kieäm caùc khoaûn tieàn ñeå cho con ñi du hoïc. Ngaân haøng seõ quaûn lyù vaø ñaàu tö khoaûn tieàn ñoù cho ñeán khi khaùch haøng caàn. Thaäm chí, caùc ngaân haøng ñoùng vai troø laø ngöôøi ñöôïc uûy thaùc trong di chuùc taøi saûn cho khaùch haøng ñaõ qua ñôøi baèng caùch coâng boá taøi saûn, baûo quaûn caùc taøi saûn coù giaù, ñaàu tö coù hieäu quaû, vaø ñaûm baûo cho ngöôøi thöøa keá hôïp phaùp nhaän taøi khoaûn thöøa keá. Hoaëc ngaân haøng coù theå quaûn lyù danh muïc ñaàu tö chöùng khoaùn vaø keá hoaïch tieàn löông cho caùc coâng ty kinh doanh. Ngaân haøng ñoùng vai troø laø ngöôøi ñaïi lyù cho caùc coâng ty trong caùc hoaït ñoäng phaùt haønh coå phieáu, traùi phieáu. 1.2.2. Caùc dòch vuï môùi hieän ñaïi - Cho vay tieâu duøng: Ngaân haøng cho khaùch haøng vay ñeå thöïc hieän caùc muïc tieâu sinh hoaït, tieâu duøng. - Tö vaán taøi chính: Ngaân haøng ngaøy nay cung caáp nhieàu dòch vuï taøi chính ña daïng, töø chuaån bò veà thueá vaø keá hoaïch taøi chính cho caùc caù nhaân ñeán tö vaán veà caùc cô hoäi thò tröôøng trong nöôùc cho caùc khaùch haøng kinh doanh cuûa hoï. - Quaûn lyù tieàn maët: Ngaân haøng quaûn lyù thu vaø chi cho caùc doanh nghieäp, caù nhaân vaø tieán haønh caùc hoaït ñoäng ñaàu tö vaø cho vay ñeå kieám lôøi. - Dòch vuï thueâ mua thieát bò: Ngaân haøng cho khaùch haøng kinh doanh löïa choïn mua thieát bò, maùy moùc thieát bò caàn thieát thoâng qua hôïp ñoàng thueâ mua, trong ñoù ngaân haøng mua thieát bò vaø cho khaùch haøng thueâ. - Cho vay taøi trôï döï aùn: caùc ngaân haøng ngaøy caøng naêng ñoäng trong vieäc taøi trôï cho chi phí xaây döïng nhaø maùy môùi, hoaëc thöïc hieän caùc döï aùn cuûa khaùch haøng. - Baùn caùc dòch vuï baûo hieåm: Töø nhieàu naêm nay, caùc ngaân haøng ñaõ baùn baûo hieåm tín duïng cho khaùch haøng, ñieàu ñoù ñaûm baûo vieäc hoaøn traû cho khaùch haøng. 9
- 10 - - Cung caáp caùc keá hoaïch höu trí: Ngaân haøng quaûn lyù keá hoaïch höu trí maø caùc doanh nghieäp laäp cho ngöôøi lao ñoäng. - Cung caáp caùc dòch vuï moâi giôùi ñaàu tö chöùng khoaùn: cung caáp cô hoäi cho khaùch haøng mua coå phieáu, traùi phieáu vaø caùc chöùng khoaùn khaùc maø khoâng phaûi nhôø ñeán ngöôøi kinh doanh chöùng khoaùn. - Cung caáp dòch vuï quyõ töông hoã vaø trôï caáp: do ngaân haøng cung caáp caùc taøi khoaûn tieàn gôûi truyeàn thoáng vôùi laõi suaát quaù thaáp, nhieàu khaùch haøng ñaõ höôùng tôùi vieäc söû duïng caùc saûn phaåm ñaàu tö, ñaëc bieät laø caùc taøi khoaûn cuûa quyõ töông hoã vaø hôïp ñoàng trôï caáp. Hôïp ñoàng trôï caáp bao goàm caùc keá hoaïch tieát kieäm daøi haïn vaø cam keát thanh toaùn moät khoaûn tieàn maët haøng naêm cho khaùch haøng baét ñaàu töø moät ngaøy nhaát ñònh trong töông lai (ngaøy nghæ höu). Ngöôïc laïi, quyõ töông hoã bao goàm caùc chöông trình ñaàu tö ñöôïc quaûn lyù moät caùch chuyeân nghieäp nhaèm vaøo vieäc mua coå phieáu, traùi phieáu vaø caùc chöùng khoaùn phuø hôïp vôùi muïc tieâu cuûa quyõ. - Cung caáp dòch vuï ngaân haøng ñaàu tö vaø ngaân haøng baùn buoân: Nhöõng dòch vuï naøy bao goàm xaùc ñònh muïc tieâu hôïp nhaát, taøi trôï mua laïi coâng ty, mua baùn chöùng khoaùn cho khaùch haøng (Vd: baûo laõnh phaùt haønh chöùng khoaùn), cung caáp coâng cuï marketing chieán löôïc, caùc dòch vuï haïn cheá ruûi ro ñeå baûo veä khaùch haøng. Hieän nay, caùc dòch vuï ngaân haøng hieän ñaïi cung caáp ñang taêng leân nhanh choùng. Nhieàu loaïi hình tín duïng vaø taøi khaûn tieàn gôûi môùi ñang ñöôïc phaùt trieån, caùc loaïi dòch vuï môùi nhö giao dòch qua internet vaø theû ñang ñöôïc môû roäng vaø caùc dòch vuï môùi nhö baûo hieåm vaø kinh doanh chöùng khoaùn ñang phaùt trieån ngaøy caøng raàm roä taïi Vieät Nam. Caùc dòch vuï ngaân haøng ngaøy nay taïo ra moät söï thuaän tieän raát lôùn cho khaùch haøng. Khaùch haøng coù theå hoaøn toaøn thoûa maõn vôùi caùc nhu caàu dòch vuï taøi chính hieän ñaïi. 1.3. Vai troø cuûa ngaân haøng trong neàn kinh teá Trong khi nhieàu ngöôøi cho raèng caùc ngaân haøng ñoùng vai troø raát nhoû trong neàn kinh teá nhö nhaän tieàn gôûi vaø cho vay thì treân thöïc teá ngaân haøng hieän ñaïi 10
- 11 - ngaøy nay ñaõ phaûi thöïc hieän nhieàu vai troø môùi ñeå coù theå duy trì khaû naêng caïnh tranh vaø ñaùp öùng nhu caàu cuûa xaõ hoäi. Caùc ngaân haøng ngaøy nay coù nhöõng vai troø cô baûn sau: Vai troø trung gian: Chuyeån caùc khoaûn tieàn tieát kieäm, chuû yeáu töø hoä gia ñình thaønh caùc khoaûn tín duïng cho caùc toå chöùc kinh doanh vaø caùc thaønh phaàn khaùc ñeå ñaàu tö vaøo nhaø cöûa, thieát bò vaø caùc taøi saûn khaùc. Vai troø thanh toaùn: Thay maët khaùch haøng thöïc hieän thanh toaùn cho vieäc mua haøng hoùa vaø dòch vuï (nhö baèng caùch phaùt haønh vaø buø tröø seùc, cung caáp maïng löôùi thanh toaùn ñieän töû, keát noái caùc quyõ vaø phaân phoái tieàn giaáy vaø tieàn ñuùc) Vai troø ngöôøi baûo laõnh: Cam keát traû nôï cho khaùch haøng khi khaùch haøng maát khaû naêng thanh toaùn (chaúng haïn phaùt haønh thö tín duïng). Vai troø ngöôøi ñaïi lyù: Thay maët khaùch haøng quaûn lyù vaø baûo veä taøi saûn cuûa hoï, phaùt haønh hoaëc chuoäc laïi chöùng khoaùn. Vai troø thöïc hieän chính saùch: Thöïc hieän caùc chính saùch kinh teá cuûa Chính phuû. 1.4. Chöùc naêng cuûa ngaân haøng thöông maïi Ngaân haøng laø loaïi hình toå chöùc chuyeân nghieäp trong lónh vöïc taïo laäp cung caáp caùc dòch vuï quaûn lyù quó cho coâng chuùng, ñoàng thôøi noù cuõng thöïc hieän nhieàu vai troø khaùc nhau trong neàn kinh teá (baûng döôùi) Baûng 1.1. Nhöõng chöùc naêng cô baûn cuûa ngaân haøng ña naêng ngaøy nay: 11
- 12 - Chöùc naêng Chöùc naêng uûy thaùc tín duïng Chöùc naêng baûo hieåm Chöùc naêng laäp keá hoaïch ñaàu tö Chöùc naêng Ngaân haøng Chöùc naêng moâi giôùi hieän ñaïi thanh toaùn Chöùc naêng ngaân Chöùc naêng quaûn lyù Chöùc naêng tieát haøng ñaàu tö vaø tieàn maët kieäm baûo laõnh Thaønh coâng cuûa moät ngaân haøng hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo naêng löïc trong vieäc xaùc ñònh caùc dòch vuï taøi chính maø xaõ hoäi coù nhu caàu, thöïc hieän caùc dòch vuï ñoù moät caùch coù hieäu quaû vaø baùn chuùng taïi moät möùc giaù caïnh tranh. Ngaân haøng thöïc hieän hai chöùc naêng cô baûn laø: - Chöùc naêng luaân chuyeån taøi saûn; - Chöùc naêng cung caáp caùc dòch vuï thanh toaùn, moâi giôùi vaø tö vaán… 1.4.1. Chöùc naêng luaân chuyeån taøi saûn Trong chöùc naêng luaân chuyeån taøi saûn, ngaân haøng tieán haønh ñoàng thôøi hai hoaït ñoäng. Thöù nhaát, ngaân haøng huy ñoäng voán baèng caùch phaùt haønh caùc chöùng chæ tieàn göûi. Caùc chöùng chæ tieàn göûi do ngaân haøng phaùt haønh thöôøng haáp daãn ngöôøi ñaàu tö daân chuùng, bôûi vì, ñoái vôùi haàu heát nhöõng ngöôøi ñaàu tö thì vieäc mua caùc chöùng chæ tieàn göûi cuûa ngaân haøng seõ giaûm ñöôïc ñaùng keå caùc chi phí nhö chi phí giaùm saùt, chi phí thanh khoaûn vaø ruûi ro giaù caû. Thöù hai, ngaân haøng tieán haønh ñaàu tö baèng caùch caáp tín duïng vaø mua caùc coå phieáu vaø traùi phieáu do coâng ty phaùt haønh (goïi chung laø ñaàu tö chöùng khoaùn), nhöõng chöùng khoaùn naøy laø nhöõng chöùng khoaùn sô caáp. Nhö vaäy, nhöûng chöùng 12
- 13 - chæ tieàn göûi do ngaân haøng phaùt haønh laø nhöõng chöùng khoaùn thöù caáp, bôûi vì chuùng chæ ñöôïc phaùt haønh khi caùc coâng ty phaùt haønh caùc chöùng khoaùn sô caáp ñeå ñaàu tö vaøo taøi saûn thöïc. Söï khaùc bieät rong chöùc naêng luaân chuyeån taøi saûn giöõa ngaân haøng vaø caùc loaïi hình kinh doanh khaùc ñöôïc theå hieän trong baûng döôùi ñaây: Baûng 1.1. Baûng caân ñoái taøi saûn ngaân haøng vaø coâng ty (daïng giaûn ñôn) Caùc coâng ty Ngaân haøng Taøi saûn coù: Taøi saûn nôï: Taøi saûn coù: Taøi saûn nôï: TS höõu hình: CK sô caáp: CK sô caáp: CK thöù caáp: - Nhaø xöôûng; - Traùi phieáu; - Traùi phieáu; - Chöùng chæ tieàn göûi; - Maùy moùc; - Coå phieáu; - Coå phieáu; - Tieàn göûi tieát kieäm; - Thieát bò. - Tín duïng. - Tín duïng. - Tieàn göûi thanh toaùn. Ñaây laø daïng giaûn ñôn cuûa baûng caân ñoái taøi saûn cuûa ngaân haøng vaø coâng ty, nhaèm phaûn aùnh söï khaùc bieät trong chöùc naêng luaân chuyeån taøi saûn giöõa hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc. 1.4.2. Chöùc naêng cung caáp caùc dòch vuï thanh toaùn, moâi giôùi vaø tö vaán Ngaân haøng hoaït ñoäng nhö laø ñaïi lyù cuûa khaùch haøng trong vieäc moâi giôùi cung caáp dòch vuï thanh toaùn vaø caùc thoâng tin cho khaùch haøng. Ví duï nhö hoaït ñoäng nghieân cöùu vaø tö vaán ñaàu tö cho khaùch haøng, höôùng daãn khaùch haøng mua baùn chöùng khoaùn…thoâng qua chöùc naêng tö vaán vaø cung caáp dòch vuï thanh toaùn laøm cho chi phí ñaàu tö cuûa khaùch haøng giaûm xuoáng vaø ngöôøi ñaàu tö coù theå naém baét ñöôïc tình hình taøi chính vaø hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty moät caùch chính xaùc vaø toaøn dieän hôn. Do ñoù, thoâng qua chöùc naêng cung caáp dòch vuï tö vaán vaø ñaàu tö, heä thoáng ngaân haøng ñaõ khuyeán khích ñöôïc tyû leä tieát kieäm trong daân chuùng taêng leân. 1.5. Kinh doanh ngaân haøng – loaïi hình kinh doanh ñaëc bieät 1.5.1. Ngaân haøng – moät trung gian taøi chính 13
- 14 - Ñeå hieåu ñöôïc chöùc naêng ñaëc bieät cuûa ngaân haøng trong neàn kinh teá, chuùng ta haõy hình dung moät theá giôùi giaûn ñôn trong ñoù khoâng toàn taïi hoaït ñoäng cuûa heä thoáng ngaân haøng. Trong moät theá giôùi nhö vaäy, nhöõng khoaûn tieát kieäm cuûa daân chuùng chæ coù theå ñöôïc söû duïng hoaëc laø döôùi daïng tieàn maët; hoaëc laø döôùi daïng ñaàu tö chöùng ñeå ñaàu tö chöùng khoaùn vaøo caùc coâng ty. Noùi moät caùch khaùi quaùt, caùc coâng ty phaùt haønh chöùng khoaùn ñeå ñaàu tö vaøo caùc taøi saûn thöïc, nhö nhaø xöôûng, maùy moùc, nguyeân vaät lieäu… sô ñoà 1.1 moâ taû luoàng tieàn tieát kieäm ñöôïc luaân chuyeån töø daân chuùng ñeán caùc coâng ty; vaø ngöôïc laïi, caùc chöùng khoaùn laø coå phieáu vaø traùi phieáu ñöôïc luaân chuyeån töø coâng ty ñeán daân chuùng. Sô ñoà 1.1: Caùc luoàng voán vaø chöùng khoaùn trong moät theá giôùi khoâng coù ngaân haøng Voán Daân chuùng Caùc coâng ty (nhöõng ngöôøi tieát kieäm) (nhöõng ngöôøi ñi vay) CP & TP Trong moät theá giôùi khoâng coù caùc ngaân haøng thì quy moâ caùc luoàng voán töø nhöõng ngöôøi tieát kieäm chuyeån ñeán caùc coâng ty nhìn chung laø raát thaáp. Lyù do neâu ra nhö sau: - Chi phí ñeå giaùm saùt tröïc tieáp hoaït ñoäng cuûa coâng ty laø raát toán keùm. Khi daân chuùng mua chöùng khoaùn cuûa coâng ty, hoï phaûi giaùm saùt ñöôïc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty vaø hoï phaûi ñaûm baûo raèng tình traïng taøi chính cuûa coâng ty laø laønh maïnh vaø coâng ty khoâng che daáu vaø laõng phí tieàn tieàn voán trong baát cöù döï aùn naøo. Ñeå coù theå giaùm saùt ñöôïc hoaït ñoäng cuûa coâng ty, nhöõng ngöôøi ñaàu tö chöùng khoaùn phaûi daønh thôøi gian vaø tieàn baïc vaøo vieäc thu thaäp, phaân tích vaø xöû lyù caùc thoâng tin veà tình hình taøi chính vaø hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty. Vôùi nhöõng yeâu caàu phaûi giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa coâng ty nhö vaäy thì quaû laø toán keùm ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñaàu tö chöùng khoaùn vaøo coâng ty, do ñoù, hoï muoán uyû quyeàn vieäc giaùm saùt cho ngöôøi khaùc, vaø nhö vaäy, hoï ñaõ moät phaàn hay hoaøn toaøn töø boû vieäc 14
- 15 - giaùm saùt tröïc tieáp hoaït ñoäng cuûa coâng ty maø hoï ñaõ ñaàu tö vaøo. Do khoâng giaùm saùt tröïc tieáp hoaït ñoäng cuûa coâng ty neân vieäc naém giöõ coå phieáu vaø traùi phieáu coâng ty trôû neân keùm haáp daãn vaø chöùa ñöïng tieàm aån ruûi ro raát lôù,. Ñieàu naøy laøm giaûm ñoäng löïc cuûa daân chuùng mua chöùng khoaùn cuûa caùc coâng ty. Trong thöïc teá, lo laéng cuûa nhöõng ngöôøi naém giöõ traùi phieáu ñöôïc giaûi toûa moät phaàn bôûi caùc ñieåu khoaûn chaët cheõ ñöôïc quy ñònh trong hôïp ñoàng phaùt haønh traùi phieáu. Nhöõng ñieàu khoaûn naøy ñaõ haïn cheá coâng ty phaùt haønh chöùng khoaùn ñoái vôùi caùc döï aùn chöùa ñöïng tieàm aån ruûi ro cao. Tuy nhieân, chi phí ñeå giaùm saùt vieäc thöïc chi caùc ñieàu khoaûn naøy laø raát lôùn, ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc chöùng khoaùn daøi haïn vaø caùc chöùng khoaùn xuaát hieän laàn ñaàu hoaëc chöa quen thuoäc. - Vôùi ñaëc tính daøi haïn cuûa coå phieáu vaø traùi phieáu laø nguyeân nhaân thöù hai laøm naûn loøng ngöôøi tieát kieäm mua chöùng khoaùn cuûa coâng ty. Ñieàu naøy coù theå khieán cho nhöõng ngöôøi tieát kieäm öu tieân naém giöõ tieàn maët nhaèm muïc ñích thanh khoaûn hôn laø ñaàu tö vaøo caùc chöùng khoaùn daøi haïn nhaát laø khi hoï coù keá hoaïch söû duïng khoaûn tieát kieäm vaøo chi tieâu trong thôøi gian ngaén nhaát. - Lyù do cuoái cuøng ñoù laø maëc duø treân thöïc teá, caùc chöùng khaùon ñöôïc mua baùn treân thò tröôøng thöù caáp taïo ra moät ñoä thanh khoaûn nhaát ñònh cho taøi saûn, nhöng nhöõng nhaø ñaàu tö thöôøng phaûi chòu ruûi ro bieán ñoäng giaù caû cuûa chöùng khoaùn (nhaát laø coå phieáu) vaø phaûi chòu caùc chi phí chuyeån nhöôïng coù lieân quan. Ñieàu naøy daãn ñeán thu nhaäp thöïc teá töø vieäc chuyeån nhöôïng chöùng khoaùn treân thò tröôøng thöù caáp giaûm vaø trong moät soá tröôøng hôïp thu nhaäp coøn thaáp hôn giaù mua chöùng khoaùn ban ñaàu. Toùm laïi, nhöõng nguyeân nhaân chính laøm cho quy moâ caùc luoàng voán töø nhöõng ngöôøi tieát kieäm ñaàu tö tröïc tieáp vaøo chöùng khaùon caùc coâng ty thaáp laø do: + Chi phí ñeå giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa coâng ty raát toán keùm; + Chi phí chuyeån nhöôïng (thanh khoaûn) caùc chöùng khoaùn coâng ty laø raát cao; 15
- 16 - + Ruûi ro bieán ñoäng giaù caû chöùng khoaùn treân thò tröôøng. Trong moät theá giôùi maø heä thoáng ngaân haøng khoâng toàn taïi, thì nhöõng nguyeân nhaân neâu treân khieán cho daân chuùng giaûm ñoäng löïc tieát kieäm, taêng tieâu duøng vaø hoaëc laø tieát kieäm ôû daïng tieàn maët. Tuy nhieân, chuùng ta ñang soáng trong moät theá giôùi maø ôû ñoù heä thoáng ngaân haøng phaùt trieån maïnh meõ vaø ñang ñöôïc coi nhö boä xöông soáng cuûa neàn kinh teá. Heä thoáng ngaân haøng cung caáp moät keânh daãn voán giaùn tieáp töø nhöõng ngöôøi coù nhu caàu ñaàu tö ñeán caùc coâng ty. Sô ñoà döôùi ñaây bieåu dieãn caùc luoàng voán luaân chuyeån trong neàn kinh teá, qua ñoù cho thaáy vao troø, vò trí cuûa heä thoáng ngaân haøng laø trung gian giöõa ngöôøi ñaàu tö vaø caùc coâng ty laø nhö theá naøo: Hình 1.1. Sô ñoà caùc luoàng luaân chuyeån voán trong moät theá giôùi vôùi heä thoáng ngaân haøng phaùt trieån Ngaân haøng Daân chuùng Caùc coâng ty (nhaø cung caáp dòch vuï Ngaân haøng (nhaø luaân Voán chuyeån taøi saûn) CP & TP Chöùng chæ tieàn göûi Voán Ngaân haøng thöïc hieän hai chöùc naêng cô baûn ñoù laø: (1) Chöùc naêng luaân chuyeån taøi saûn; (2) Chöùc naêng cung caáp caùc dòch vuï thanh toaùn vaø tö vaán… 1.5.2. Nhöõng ñaëc tröng khaùc cuûa ngaân haøng - Ngaân haøng laø ñoái töôïng vaø ñoàng thôøi laø caùc trung gian (chuyeån taûi chính saùch tieàn teä): Thoâng qua hoaït ñoäng coù tính ñaëc thuø cuûa mình, caùc ngaân haøng ñaõ thöïc hieän chöùc naêng chuyeån taûi chính saùch tieàn teä töø ngaân haøng trung öông ñeán 16
- 17 - toaøn boä neàn kinh teá. Nhö vaäy, caùc ngaân haøng ñaõ trôû thaønh moät keânh ñaëc bieät, thoâng qua ñoù maø aûnh höôûng cuûa caùc chính saùch tieàn teä leân toaøn boä neàn kinh teá. - Phaân boå tín duïng: Lyù do tieáp theo laøm cho ngaân haøng trôû neân ñaëc bieät laø vì caùc ngaân haøng laø nguoàn chính ñeå taøi trôï, cung caáp tín duïng cho moät soá lónh vöïc nhaát ñònh ñöôïc xaùc ñònh laø coù nhu caàu ñaëc bieät veà voán. Ví duï, ôû haàu heát caùc quoác gia, nhöõng nhaø laøm chính saùch luoân xaùc ñònh caùc lónh vöïc caàn ñöôïc giuùp ñôõ veà voán, nhö ñoái vôùi ngöôøi ngheøo, hoaëc moät soá ngaønh ngheà thuoäc caùc lónh vöïc khaùc nhau cuûa neàn kinh teá. - Dòch vuï thanh toaùn: Dòch vuï thanh toaùn laø ñaëc thuø cuûa ngaân haøng, tính hieäu quaû cuûa nhöõng dòch vuï naøy ñaõ ñem laïi lôïi ích tröïc tieáp cho neàn kinh teá. Chuùng ta thaáy raèng, baát kyø moät truïc traëc naøo trong heä thoáng thanh toaùn cuûa ngaân haøng cuõng ñuû ñeå gaây söï beá taéc vaø thieät haïi cho neàn kinh teá. 1.6. Quaûn lyù ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng “Caùc ngaân haøng kinh doanh baèng chính vieäc quaûn lyù ruûi ro, thuaàn nhaát vaø ñôn giaûn, ñoù chính laø ngheà cuûa ngaân haøng”1 Quaûn lyù ruûi ro laø moät quaù trình chaáp nhaän ruûi ro ñaõ ñöôïc tính toaùn tröôùc chöù khoâng phaûi troán traùnh ruûi ro (Carl Olsson, Global Risk management, SCB). Maëc duø chaáp nhaän ruûi ro laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå thu lôïi nhuaän trong töông lai. Vieäc quaûn trò ruûi ro seõ mang laïi nhöõng lôïi ích: - Baûo veä ngaân haøng khoûi nhöõng thaát baïi, maát maùt, thieät haïi khoâng döï tính tröôùc; - Chuaån bò cho nhöõng thay ñoåi baát lôïi; - Giaûm bôùt nhaïy caûm ñoái vôùi nhöõng thay ñoåi coù haïi cuûa moâi tröôøng; - Taêng lôïi theá caïnh tranh; - Coù khaû naêng ñieàu tieát ruûi ro giaù caû vaø naém laáy cô hoäi. Ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng ñöôïc chia laøm 3 loaïi hình ruûi ro chính: 1 (Walter Wriston, Chuû tòch HÑQT vaø Toång giaùm ñoác Citicorp 1970-1984) 17
- 18 - - Ruûi ro taøi chính: Ruûi ro thanh khoaûn, ruûi ro phaù saûn, ruûi ro laõi suaát, ruûi ro tyû giaù hoái ñoaùi; - Ruûi ro kinh doanh: Ruûi ro tín duïng, ruûi ro chính trò, ruûi ro quoác gia, ruûi ro chính saùch, ruûi ro moâi tröôøng; - Ruûi ro hoaït ñoäng (vaän haønh): Ruûi ro con ngöôøi, ruûi ro coâng ngheä, ruûi ro uy tín, röûa tieàn vaølöøa ñaûo. Caùc ruûi ro treân luoân töông taùc vôùi nhau. 1.7. Ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng Caùc toå chöùc xeáp haïng heä soá tín nhieäm thöôøng caên cöù caùc yeáu toá sau ñeå ñaùnh giaù tình hình hoaït ñoäng cuûa NHTM: Chaát löôïng nguoàn nhaân löïc: Nguoàn nhaân löïc laø moät yeáu toá ñaëc bieät quan troïng cuûa quaù trình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Tính chaát ñaëc bieät cuûa noù ñöôïc theå hieän ôû choã ñoù laø con ngöôøi vôùi caùc nhaân toá taâm sinh lyù, tình caûm, phaåm chaát, ñaïo ñöùc, nieàm tin, khaùt voïng, trình ñoä chuyeân moân, nghieäp vuï, …do ñoù vieäc thu huùt nguoàn nhaân löïc, moät yeáu toá quan troïng coù tính chaát quyeát ñònh ñeán söï thaønh coâng hay thaát baïi ñoái vôùi chieán löôïc hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. Ñieàu ñoù buoäc ngaân haøng phaûi tính ñeán nhaân toá ñoù trong vieäc ñöa ra caùc hình thöùc phong phuù, ña daïng trong thu huùt nguoàn nhaân löïc ñeå coù ñöôïc nhöõng nhaân vieân coù trình ñoä chuyeân moân, nghieäp vuï cao, coù kinh nghieäm vaø kyõ naêng thöïc hieän nghieäp vuï nhaèm thöïc hieän toát chieán löôïc kinh doanh cuûa ngaân haøng. Ngoaøi caùc yeáu toá veà vaät chaát caùc ngaân haøng coøn thöïc hieän caùc hình thöùc thu huùt phi vaät chaát ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng. Coù ñöôïc moät nguoàn nhaân löïc toát seõ laøm taêng naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaân haøng. Naêng löïc taøi chính: Naêng löïc taøi chính laø yeáu toá ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thöông maïi. Moät ngaân haøng thöông maïi coù naêng löïc toát veà taøi chính seõ deã daøng chieám ñöôïc loøng tin cuûa khaùch haøng. Moät ngaân haøng thöông maïi coù söùc 18