Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng tại các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

Thêm vào BST

Báo xấu

39
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến tăng trưởng tín dụng của các Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam. Trên cơ sở đó, đề tài đề xuất một số hàm ý chính sách nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng cho các Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam trong thời gian tới. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng tại các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH NGUYỄN XUÂN HOAN CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH NGUYỄN XUÂN HOAN CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 8 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: TS. Bùi Quang Tín TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng tại các Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam” là kết quả nghiên cứu của chính tác giả dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Bùi Quang Tín. Dữ liệu nghiên cứu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, tin cậy và kết quả nghiên cứu chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình khoa học nào. Học viên Nguyễn Xuân Hoan
ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn Quý Thầy Cô Khoa Đào tạo sau đại học trường Đại học Ngân hàng TP. HCM đã truyền đạt cho tôi những kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn cũng như tạo điều kiện thuận lợi trong suốt quá trình học tập tại trường. Tôi xin tỏ lòng trân trọng tới TS. Bùi Quang Tín đã dành thời gian, tâm huyết để hướng dẫn tôi trong quá trình thực hiện luận văn. Một lần nữa xin cảm ơn đến tất cả bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi trong thời gian thực hiện luận văn. Trân trọng !
iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Viết tắt Diễn giải 1 DTBB Dự trữ bắt buộc 2 HMTD Hạn mức tín dụng 3 KLTG Khối lượng tiền gửi 4 NHTM Ngân hàng thương mại 5 NHTW Ngân hàng Trung ương 6 OLS Phương pháp bình phương tối thiểu 7 TLTK Tỷ lệ thanh khoản 8 TMCP Thương mại cổ phần
iv DANH MỤC BẢNG, HÌNH Hình 2.1: Mô hình nghiên cứu đề xuất ........................................................................... 27 Bảng 3.1: Mô tả các biến trong mô hình nghiên cứu ...................................................... 32 Bảng 3.2: Kỳ vọng dấu của các biến độc lập.................................................................. 36 Bảng 4.1: Thống kê mô tả dữ liệu nghiên cứu................................................................ 38 Bảng 4.2: Ma trận hệ số tương quan của các biến .......................................................... 41 Bảng 4.3: Hệ số VIF ...................................................................................................... 42 Bảng 4.4: Bảng tổng hợp các kết quả hồi quy ................................................................ 43 Bảng 4.5: Tóm tắt kết quả nghiên cứu ........................................................................... 48
v MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .............................................................................ivii DANH MỤC BẢNG, HÌNH ................................................................................. iv CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ................................................................................... 1 1.1 Lý do chọn đề tài.......................................................................................... 1 1.2 Mục tiêu của đề tài....................................................................................... 2 1.2.1 Mục tiêu tổng quát ................................................................................. 2 1.2.2 Mục tiêu cụ thể....................................................................................... 2 1.3 Câu hỏi nghiên cứu ...................................................................................... 2 1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................... 2 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu ............................................................................ 2 1.4.2 Phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 3 1.5 Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 3 1.5.1 Phương pháp và quy trình nghiên cứu .................................................. 3 1.5.2 Phương pháp thu thập dữ liệu ............................................................... 4 1.5.3 Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu ................................................ 4 1.6 Nội dung nghiên cứu .................................................................................... 5 1.7 Đóng góp của đề tài ..................................................................................... 5 Kết luận Chương 1 ........................................................................................ 6 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT...................................................................... 7
vi 2.1 Cơ sở lý thuyết .......................................................................................... 7 2.1.1 Tổng quan về tín dụng ngân hàng .................................................... 11 2.1.1.1 Khái niệm tín dụng ngân hàng ........................................................ 11 2.1.1.2 Đặc điểm của tín dụng ngân hàng .................................................. 11 2.1.1.3 Vai trò của tín dụng ngân hàng ...................................................... 14 2.1.2 Tổng quan về tăng trưởng tín dụng của ngân hàng ......................... 16 2.1.2.1 Khái niệm tăng trưởng tín dụng ...................................................... 16 2.1.2.2 Một số chỉ tiêu đo lường tăng trưởng.............................................. 17 2.1.2.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng của ngân hàng ..... 17 2.2 Các nghiên cứu trước liên quan ............................................................. 20 2.3 Các yếu tố cơ bản tác động đến tăng trưởng tín dụng .......................... 23 Kết luận Chương 2 ...................................................................................... 21 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................ 28 3.1 Phương pháp và quy trình nghiên cứu ..................................................... 28 3.2 Dữ liệu nghiên cứu ..................................................................................... 31 3.3 Mô hình nghiên cứu ................................................................................... 31 Kết luận Chương 3 ...................................................................................... 31 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................... 38 4.1 Thống kê mô tả dữ liệu nghiên cứu ........................................................... 38 4.2 Kết quả nghiên cứu .................................................................................... 40 4.3 Thảo luận kết quả nghiên cứu ................................................................... 45 Kết luận Chương 4 ...................................................................................... 42
vii CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH .................................... 49 5.1 Kết luận ...................................................................................................... 49 5.2 Hàm ý chính sách ....................................................................................... 50 4.3 Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo ................................... 54 Kết luận Chương 5 ...................................................................................... 49 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 56 PHỤ LỤC
1 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU 1.1 Lý do chọn đề tài Hệ thống ngân hàng thương mại (NHTM) đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính và kinh tế của các quốc gia. Theo Njanike (2009) vai trò truyền thống của ngân hàng là cho vay và các khoản cho vay đó chiếm phần lớn tài sản của ngân hàng. Hoạt động tín dụng nói chung và hoạt động cho vay nói riêng tạo nên nguồn thu nhập chủ yếu của ngân hàng (Mark Swinburne, 2007). Tín dụng ngân hàng có vai trò vô cùng quan trọng đối với nền kinh tế đất nước. Tín dụng ngân hàng là cầu nối giữa người có vốn và người cần vốn để giải quyết nhu cầu này thoả đáng trong mối quan hệ này, từ đó thúc đẩy tái sản xuất mở rộng tạo điều kiện thuận lợi cho nền kinh tế phát triển bền vững, thông qua tín dụng ngân hàng có thể kiểm soát được khối lượng tiền cung ứng trong lưu thông, thực hiện yêu cầu của quy luật lưu thông tiền tệ. Đối với hệ thống NHTM Việt Nam, lãi từ tín dụng là nguồn thu chủ yếu của các NHTM. Vì vậy hoạt động tín dụng đóng vai trò hết sức quan trọng đối với các ngân hàng. Tăng trưởng tín dụng là vấn đề mà các NHTM rất quan tâm bởi tăng trưởng tín dụng một cách hợp lý và chất lượng sẽ tạo ra nguồn thu nhập ổn định và an toàn cho ngân hàng. Xuất phát từ những đòi hỏi mang tính thực tiễn về hoạt động tín dụng của các NHTM Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập khu vực và toàn cầu hóa, với mong muốn bổ sung thêm những hiểu biết và ứng dụng đối với việc đưa ra chính sách nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng tại chi nhánh, tác giả đã lựa chọn đề tài nghiên cứu “Các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng tại các Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam” làm luận văn thạc sĩ. Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần đề xuất một số giải pháp và hàm ý quản trị nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng tại các NHTMCP Việt Nam trong tương lai.
2 1.2 Mục tiêu của đề tài 1.2.1 Mục tiêu tổng quát Mục tiêu của đề tài là xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến tăng trưởng tín dụng của các NHTMCPCP Việt Nam. Trên cơ sở đó, đề tài đề xuất một số hàm ý chính sách nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng cho các NHTMCPCP Việt Nam trong thời gian tới. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể Dựa trên mục tiêu tổng quát, các mục tiêu nghiên cứu cụ thể của đề tài được triển khai như sau: (1) Xác định và đo lường mức độ các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng của các NHTMCP Việt Nam. (2) Đề xuất một số hàm ý chính sách nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng cho các NHTMCP Việt Nam trong tương lai. 1.3 Câu hỏi nghiên cứu Dựa trên mục tiêu nghiên cứu cụ thể, đề tài được triển khai với các câu hỏi nghiên cứu sau: (1) Những yếu tố nào ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng của các NHTMCP Việt Nam? (2) Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến tăng trưởng tín dụng của các NHTMCP Việt Nam như thế nào? (3) Những hàm ý chính sách nào cần được đề xuất nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng cho các NHTMCP Việt Nam trong tương lai? 1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu
3 Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng của các NHTMCP Việt Nam. 1.4.2 Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về nội dung: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng của các NHTMCP Việt Nam. - Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi không gian: tập trung vào các yếu tố tác động đến tăng trưởng tín dụng của các NHTMCP Việt Nam. Phạm vi thời gian: Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính của các NHTMCP Việt Nam, số liệu kinh tế vĩ mô của Tổng Cục thống kê trong giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2017. 1.5 Phương pháp nghiên cứu 1.5.1 Phương pháp và quy trình nghiên cứu Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng: kỹ thuật ước lượng bình phương bé nhất (OLS) được vận dụng để phân tích tác động của các yếu tố đến tăng trưởng tín dụng của các NHTMCP Việt Nam. Ngoài ra tác giả còn sử dụng các phương pháp khác, bao gồm: phương pháp thống kê mô tả, tổng hợp, so sánh, phân tích để thực hiện mục tiêu nghiên cứu tổng quan về các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng của các NHTMCP và đánh giá thực trạng của các yếu tố tại các NHTMCP Việt Nam trong giai đoạn nghiên cứu. Quy trình nghiên cứu của đề tài bao gồm các bước chính sau:
4 - Lược khảo cơ sở lý thuyết và các nghiên cứu trước liên quan để xây dựng mô hình nghiên cứu của đề tài. - Thu thập và xử lý số liệu. - Thống kê mô tả và hệ số tương quan giữa các biến. - Kiểm định các giả thuyết của OLS. - Phân tích hồi quy. - Dựa trên kết quả nghiên cứu, đề tài đưa ra một số hàm ý chính sách và giải pháp theo mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố, nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng của các NHTMCP Việt Nam. 1.5.2 Phương pháp thu thập dữ liệu Nghiên cứu sử dụng dữ liệu thứ cấp (dữ liệu có sẵn). Để đảm bảo độ tin cậy, dữ liệu được thu thập từ các nguồn có uy tín như website của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và báo cáo thường niên và báo cáo tài chính (đã được kiểm toán) được công bố trên website của các NHTMCP Việt Nam. Dữ liệu được thu thập trong giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2017 đã được kiểm toán và công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng và tiến hành dùng phần mềm Stata 12 để xem xét sự ảnh hưởng của các nhân tố đó. Các thông tin khác phục vụ cho công tác nghiên cứu được thu thập từ website của các cơ quan thống kê, các hội và hiệp hội, các tạp chí, các trang cung cấp thông tin tài chính. 1.5.3 Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu Để phân tích dữ liệu thu thập từ các bảng câu hỏi khảo sát, đề tài sử dụng phần mềm Stata 12 để xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến tăng trưởng tín dụng của các NHTMCP Việt Nam trong giai đoạn 2010-2017. Các bước chính trong quá trình xử lý và phân tích dữ liệu của đề tài được triển khai như sau:
5 - Phân tích thống kê mô tả (Descriptive Statistics). - Hồi quy tuyến tính để xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến biến phụ thuộc. - Kiểm định các giả thiết của mô hình để đánh giá mức độ phù hợp và ý nghĩa của các hệ số hồi quy. 1.6 Nội dung nghiên cứu Để thực hiện được các mục tiêu nghiên cứu đã đề ra, đề tài tập trung bám sát các nội dung chính sau đây: - Cơ sở lý luận về tăng trưởng tín dụng, các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng của các NHTMCP Việt Nam. - Lược khảo các nghiên cứu trước liên quan đến chủ đề các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng của các NHTMCP trong và ngoài nước. Trên cơ sở đó, xây dựng mô hình nghiên cứu đề xuất, kết hợp phương pháp nghiên cứu định lượng để xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến tăng trưởng tín dụng của các NHTMCP Việt Nam. - Tổng hợp kết quả nghiên cứu và đưa ra hàm ý chính sách nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng cho các NHTMCP Việt Nam. 1.7 Đóng góp của đề tài Thứ nhất, về mặt khoa học, đề tài góp phần bổ sung thêm bằng chứng thực nghiệm, củng cố cơ sở lý thuyết vững chắc đối với chủ đề nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng của các NHTMCP. Thứ hai, về thực tiễn, đề tài này có ý nghĩa đóng góp cho lãnh đạo, nhà quản trị của các NHTMCP Việt Nam có cái nhìn tổng quát về các yếu tố tác động đến tăng trưởng tín dụng tại các NHTMCP, từ đó có những giải pháp cụ thể để xây dựng được mức tăng trưởng tín dụng hợp lý và chất lượng, phù hợp với đặc điểm hoạt động của các NHTMCP Việt Nam.
6 1.8 Kết cấu của đề tài Đề tài được triển khai bao gồm 5 chương, cụ thể: Chương 1: Giới thiệu Chương 2: Cơ sở lý thuyết Chương 3: Phương pháp nghiên cứu Chương 4: Kết quả nghiên cứu và thảo luận Chương 5: Kết luận và hàm ý chính sách Tóm tắt Chương 1 Trong chương 1, tác giả đã trình bày về lý do chọn đề tài, mục tiêu nghiên cứu, đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu, ý nghĩa nghiên cứu và cuối cùng là kết cấu của luận văn. Chương kế tiếp tác giả tiếp tục trình bày về cơ sở lý thuyết và các nghiên cứu liên quan về các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng tại các NHTMCP.
7 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT 2.1 Cơ sở lý thuyết 2.1.1 Tổng quan về ngân hàng thương mại 2.1.1.1 Ngân hàng thương mại NHTM là tổ chức trung gian tài chính có vị trí quan trọng nhất và có số lượng rất lớn trong nền kinh tế. Sự có mặt của NHTM trong hầu hết các mặt hoạt động của nền kinh tế xã hội đã chứng minh rằng: ở đâu có một hệ thống NHTM phát triển thì ở đó sẽ có sự phát triển với tốc độ cao của nền kinh tế xã hội và ngược lại. Hiện nay có rất nhiều khái niệm về ngân hàng thương mại, theo Luật các tổ chức tín dụng Việt Nam khoản 2 điều 20: “Ngân hàng là loại hình tổ chức tín dụng có thể được thực hiện toàn bộ hoạt động của ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan. Theo tính chất và mục tiêu hoạt động, các loại hình ngân hàng gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng phát triển, ngân hàng đầu tư, ngân hàng chính sách, ngân hàng hợp tác và các loại hình ngân hàng khác”.”Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận” Theo Đạo luật ngân hàng của Pháp (1941) cũng đã định nghĩa: “Ngân hàng thương mại là những xí nghiệp hay cơ sở mà nghề nghiệp thường xuyên là nhận tiền bạc của công chúng dưới hình thức ký thác, hoặc dưới các hình thức khác và sử dụng nguồn lực đó cho chính họ trong các nghiệp vụ về chiết khấu, tín dụng và tài chính”. Từ những định nghĩa trên về ngân hàng, có thể rút ra được ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng giao dịch trực tiếp với các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế và cá nhân thông qua nghiệp vụ tiền gửi, tiền tiết kiệm rồi sử dụng số vốn đó để cho vay, chiết khấu, cung cấp các phương tiện thanh toán và cung ứng các dịch vụ ngân hàng cho các đối tượng trên. 2.1.1.2 Các hoạt động của NHTM  Hoạt động huy động vốn
8 Ngoài nguồn vốn tự có, hoạt động huy động vốn có ý nghĩa quan trọng đối với NHTM trong việc tạo lập nguồn vốn để hoạt động kinh doanh. Trong hoạt động này NHTM được sử dụng các công cụ và biện pháp mà luật pháp cho phép để huy động các nguồn vốn nhàn rỗi trong xã hội làm nguồn vốn tín dụng cho vay đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế. Hoạt động huy động vốn của NHTM bao gồm: - Nhận tiền gửi và phát hành giấy tờ có giá. - Vay vốn - Huy động vốn khác  Hoạt động tín dụng Hoạt động tín dụng là hoạt động cấu thành nên tài sản và có ý nghĩa quan trọng đối với khả năng tồn tại và phát triển của mỗi ngân hàng. NHTM được cấp tín dụng cho tổ chức và cá nhân dưới hình thức cho vay, chiết khấu, tái chiết khấu, cầm cố giấy tờ có giá, bảo lãnh, cho thuê tài chính và các hình thức khác theo quy định của pháp luật. Hoạt động tín dụng của NHTM bao gồm: - Cho vay - Chiết khấu, tái chiết khấu, cầm cố thương phiếu và các giấy tờ có giá. - Bảo lãnh ngân hàng. - Cho thuê tài chính.  Hoạt động dịch vụ thanh toán và ngân quỹ - Dịch vụ cung ứng các phương tiện thanh toán. - Dịch vụ thanh toán trong nước cho khách hàng. - Dịch vụ thanh toán quốc tế và kinh doanh ngoại tệ, vàng bạc, đá quý. - Thực hiện dịch vụ thu hộ, chi hộ các tổ chức và cá nhân. - Phát triển các sản phẩm ngân hàng điện tử.
9 - Các sản phẩm khác như: tư vấn tài chính, giữ hộ tài sản, thanh toán séc…  Các hoạt động khác - Góp vốn đầu tư, mua cổ phần của doanh nghiệp, tổ chức tín dụng khác từ nguồn vốn tự có để đa dạng hóa danh mục đầu tư, hạn chế rủi ro và nâng cao hiệu quả kinh doanh. - Tham gia thị trường tiền tệ: Thị trường đấu giá tín phiếu kho bạc, thị trường nội tệ và ngoại tệ liên ngân hàng, thị trường giấy tờ có giá ngắn hạn khác theo quy định của NHNN. - Hoạt động ủy thác và đại lý liên quan đến hoạt động ngân hàng, kể cả việc quản lý tài sản, vốn đầu tư của các tổ chức, cá nhân theo hợp đồng. - Hoạt động kinh doanh bảo hiểm. - Hoạt động dịch vụ chứng khoán. - Các hoạt động khác như: bảo quản vật quý hiếm, giấy tờ có giá, cho thuê két, dịch vụ cầm cố và các dịch vụ khác theo quy định của pháp luật. 2.1.2 Vai trò của hệ thống ngân hàng thương mại 2.1.2.1 Thực thi chính sách tiền tệ Trong nền kinh tế, Ngân hàng trung ương là cơ quan có nhiệm vụ hoạch định các chính sách tiền tệ với các công cụ chính như các quy định về lãi suất, quy định về tỷ lệ dự trữ bắt buộc, điều chỉnh mức lãi suất tái cấp vốn, tái chiết khấu, các hoạt động điều tiết trên thị trường mở, ... Trong khi đó, NHTM sẽ là các chủ thể chịu tác động trực tiếp của các công cụ điều chỉnh trên; đồng thời các NHTM sẽ có vai trò cầu nối trong việc chuyển tiếp các tác động chính sách tiền tệ đến nền kinh tế. Ngược lại, thông qua NHTM và các định chế tài chính trung gian khác, các thông tin của nền kinh tế sẽ được phản hồi về cho ngân hàng trung ương để từ đó, ngân hàng trung ương sẽ điều chỉnh những chính sách tiện tệ một cách thích hợp đối với nền kinh tế 2.1.2.2 Cung cấp vốn cho nền kinh tế
10 Vốn được tạo ra từ quá trình tích lũy, tiết kiệm của mỗi cá nhân, doanh nghiệp và Nhà nước trong một nền kinh tế. Do đó, nếu muốn có nhiều vốn thì phải tăng thu nhập quốc dân và các chi phí từ việc tiêu dùng phải được cân đối hợp lý. Mặt khác, nền kinh tế ngày một phát triển sẽ càng tạo ra nhiều nguồn vốn. Điều đó sẽ tác động tích cực đến nền kinh tế nói chung và ngân hàng thương mại nói riêng. Tóm lại, ngân hàng thương mại là các chủ thể phần lớn đáp ứng vốn cho nhu cầu sản xuất kinh doanh. 2.1.2.3 Cầu nối giữa doanh nghiệp và thị trường Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động của các doanh nghiệp luôn chịu tác động đáng kể từ các quy luật kinh tế mang tính chất khách quan như quy luật cung cầu, quy luật cạnh tranh và sản xuất dựa trên sự đáp ứng nhu cầu cho thị trường thông qua các hợp đồng tín dụng, cho vay. Ngân hàng là chiếc cầu nối giữa các doanh nghiệp với thị trường. Nguồn vốn tín dụng của ngân hàng cung ứng cho các doanh nghiệp đã đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng mọi mặt của quá trình sản xuất kinh doanh, tạo doanh thu và lợi nhuận thông qua nhu cầu của thị trường, từ đó tạo cho doanh nghiêp một chỗ đứng vững chắc trong cạnh tranh. 2.1.2.4 Công cụ để Nhà nước điều tiết vĩ mô nền kinh tế Trong nền kinh tế thị trường, một trong các công cụ để nhà nước điều tiết các hoạt động vĩ mô nền kinh tế chính là thông qua các hoạt động nghiệp vụ của các ngân hàng thương mại. Với nghiệp vụ tín dụng và nghiệp vụ thanh toán trong hệ thống các ngân hàng thương mại, các ngân hàng thương mại sẽ góp phần mở rộng lượng cung tiền trong lưu thông của nền kinh tế. Với việc cung ứng tín dụng cho các chủ thể của nền kinh tế, các ngân hàng thương mại sẽ điều tiết các dòng tiền, tập hợp và phân chia vốn của thị trường, phân phối tiền tệ một cách có hiệu quả và thực thi vai trò điều tiết gián tiếp vĩ mô kinh tế: “Nhà nước dẫn dắt ngân hàng, ngân hàng dẫn dắt thị trường”. 2.1.2.5 Cầu nối giữa nền tài chính quốc gia với nền tài chính quốc tế
11 Trong nền kinh tế thị trường, việc mở rộng các mối quan hệ hàng hóa – tiền tệ sẽ làm gia tăng nhu cầu trao đổi kinh tế, giao thương giữa các quốc gia trên thế giới ngày càng được mở rộng. Do vậy, nền tài chính của mỗi quốc gia cũng phải mở cửa, hội nhập với nền tài chính quốc tế. Khi đó, các NHTM cùng các hoạt động kinh doanh của mình sẽ đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong sự hội nhập kinh tế. Với các nghiệp vụ kinh doanh như nhận tiền gửi, cho vay, các nghiệp vụ thanh toán, ngân hàng thương mại đã tạo điều kiện thúc đẩy ngoại thương không ngừng được mở rộng. Thông qua các hợp đồng thanh toán, kinh doanh ngoại tệ, quan hệ tín dụng với các ngân hàng nước ngoài, hệ thống ngân hàng thương mại sẽ có vai trò điều tiết nền tài chính trong nước theo hướng phù hợp với xu hướng vận động chung của nền tài chính quốc tế. Tóm lại, vai trò chính của hệ thống ngân hàng thương mại bao gồm: Thứ nhất, ngân hàng thương mại là công cụ quan trọng thúc đẩy, phát triền của sản xuất lưu thông hàng hóa. Thông qua chức năng huy động vốn, cùng với vai trò làm trung gian thanh toán. Ngân hàng thương mại giống như một “chất bôi trơn” luân chuyển làm cho bộ máy kinh tế hoạt động hiệu quả. Thứ hai, là công cụ thực hiện chính sách tiền tệ của Ngân hàng trung ương, đề điều tiết lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế vỹ mô, đặc biệt là mục tiêu ổn định tiền tệ. Hầu hết, công cụ thực hiện chính sách tiền tệ hoạt động có hiệu quả của các ngân hàng thương mại cũng như việc chấp hành qui định dự trữ bắt buộc, quy chế thanh toán không dùng tiền mặt, nâng cao hiệu quả cho vay và đầu tư. 2.1.3 Tổng quan về tín dụng ngân hàng 2.1.3.1 Khái niệm tín dụng ngân hàng Định nghĩa tín dụng được xuất phát từ tiếng Latinh, có nghĩa là credo, tức là sự tin tưởng, sự tín nhiệm lẫn nhau. Trên các góc độ khác nhau, khái niệm về tín dụng được hiểu như sau: - Tín dụng là quan hệ vay mượn trên nguyên tắc hoàn trả. - Tín dụng là quá trình tập trung và phân phối lại vốn tiền tệ hay hiện vật trên