Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nghiên cứu sự hài lòng của sinh viên đối với chất lượng giảng dạy của trường Cao đẳng Tài chính Hải quan

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:90

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Với đề tài này mong muốn có thể làm rõ những nhân tố tác động đến sự hài lòng của học viên về chất lượng giảng dạy cũng như sự kỳ vọng, mong đợi của học viên đối với giảng viên của mình để từ đó sẽ có những điều chỉnh phù hợp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy tại trường Cao đẳng Tài chính Hải quan nói riêng và các cơ sở giáo dục nói chung.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nghiên cứu sự hài lòng của sinh viên đối với chất lượng giảng dạy của trường Cao đẳng Tài chính Hải quan

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HỒ CHÍ MINH ---------------------------- CHU THỊ THƯƠNG NGHIÊN CỨU SỰ HÀI LÒNG CỦA SINH VIÊN VỀ CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG TÀI CHÍNH HẢI QUAN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2012
BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HỒ CHÍ MINH ---------------------------- CHU THỊ THƯƠNG NGHIÊN CỨU SỰ HÀI LÒNG CỦA SINH VIÊN VỀ CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG TÀI CHÍNH HẢI QUAN Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH Mã số: 60.34.01.02 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Bích Châm TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 12 năm 2012
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan tất cả các nội dung của luận văn này hoàn toàn được hình thành và phát triển từ những quan điểm của cá nhân tôi, dưới sự hướng dẫn khoa học của giảng viên hướng dẫn. Các số liệu và kết quả có trong luận văn hoàn toàn trung thực. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 24/12/2012 Tác giả luận văn Chu Thị Thương
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Bích Châm, người đã dành nhiều thời gian quý báu để tận tình hướng dẫn tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn này. Có thể nói những nhận xét thực tế và những lời phản biện của cô đã giúp tôi hoàn thành tốt nhất có thể luận văn này. Xin chân thành cảm ơn các thầy cô trường Đại Học Kinh Tế Tp.HCM đã tận tình giảng dạy, truyền đạt nhiều kiến thức quý báu cho tôi hoàn tất khóa học này. Xin chân thành cảm ơn đến gia đình, tất cả các bạn bè, những người đã chia sẻ cùng tôi những khó khăn, kiến thức và tài liệu học tập trong suốt quá trình học lớp QTKD ngày 2 K18. Xin chân thành cảm ơn đến các tổ chức, các cơ quan và các công ty đã tạo điều kiện và hỗ trợ tôi rất nhiều trong quá trình thu thập dữ liệu cho nghiên cứu này. Một lần nữa xin được cảm ơn tất cả. Tp.HCM, tháng 12 năm 2012 Người thực hiện luận văn Chu Thị Thương
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT GV: Giảng viên SV: Sinh viên CFC: Trường Cao đẳng tài chính Hải Quan ĐHQG: Đại học quốc gia
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ VÀ BẢNG BIỂU HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ Hình 2.1. Mô hình khái niệm sự hài lòng của sinh viên ........................................... 17 Hình 2.2. Mô hình khái niệm sự hài lòng của sinh viên như là nhà đồng sản xuất .. 18 Hình 2.3. Mô hình đo lường sự hài lòng của sinh viên đối với GV ngoại khóa ....... 18 Hình 2.4. Mô hình đo lường sự hài lòng của SV đối với chất lượng giảng dạy ....... 19 Hình 2.5. Mô hình nghiên cứu đề xuất để đo lường sự hài lòng của sinh viên trường Cao đẳng Tài chính Hải quan về chất lượng giảng dạy ............................................ 25 Hình 3.1. Quy trình thực hiện nghiên cứu ................................................................ 28 Hình 4.1. Mô hình nghiên cứu hiệu chỉnh ................................................................ 42 Hình 4.2. Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến sự hài lòng ................................. 49 BẢNG BIỂU Bảng 3.1. Tóm tắt tiến độ thực hiện các nghiên cứu................................................. 27 Bảng 3.2. Thang đo chất lượng giảng dạy của giảng viên ........................................ 30 Bảng 3.3. Thang đo mức độ hài lòng của học viên về chất lượng giảng dạy ........... 31 Bảng 4.1. Số lượng mẫu khảo sát theo khoa ............................................................ 32 Bảng 4.2. Thông tin mẫu nghiên cứu ........................................................................ 33 Bảng 4.3. Kiểm định CA các thành phần của thang đo chất lượng giảng dạy ......... 34 Bảng 4.4. Kiểm định CA các thành phần của sự hài lòng ........................................ 36 Bảng 4.5. Bảng phân tích nhân tố EFA lần 1 ............................................................ 38 Bảng 4.6. Kết quả phân tích nhân tố thang đo chất lượng giảng dạy ....................... 39 Bảng 4.7. Chỉ số KMO và Bartlett’s Test ................................................................. 40 Bảng 4.8. Kết quả phân tích thang đo sự hài lòng .................................................... 41 Bảng 4.9. Chỉ số KMO và Bartlett’s Test ................................................................. 42 Bảng 4.10. Thống kê mô tả các nhân tố của chất lượng đào tạo .............................. 43
Bảng 4.11. Bảng ma trận tương quan theo hệ số Pearson......................................... 45 Bảng 4.12. Kết quả hồi quy sử dụng phương pháp Enter ......................................... 46 Bảng 4.13. Kết quả phân tích phương sai ANOVA .................................................. 47 Bảng 4.14. Bảng phân tích các hệ số hồi quy đa biến............................................... 48
MỤC LỤC Trang LỜI CẢM ƠN LỜI CAM ĐOAN DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ VÀ BẢNG BIỂU CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN ....................................................................................... 1 1.1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................. 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu......................................................................................... 3 1.3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 3 1.4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................. 3 1.5. Kết cấu của báo cáo nghiên cứu....................................................................... 4 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ........................ 5 2.1. Cơ sở lý thuyết ..................................................................................................... 5 2.1.1. Chất lượng giảng dạy ........................................................................................ 5 2.1.1.1. Giảng dạy ....................................................................................................... 5 2.1.1.2. Chất lượng giảng dạy ..................................................................................... 6 2.1.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy ......................................... 8 2.1.1.4. Thang đo chất lượng giảng dạy ...................................................................... 9 2.1.2. Sự hài lòng ...................................................................................................... 13 2.1.2.1. Khái niệm sự hài lòng .................................................................................. 13 2.1.2.2. Thang đo sự hài lòng của sinh viên.............................................................. 14 2.1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của sinh viên ................................. 14 2.1.3. Mối quan hệ giữa chất lượng giảng dạy và sự hài lòng của sinh viên ............ 15 2.1.4. Khái quát tình hình nghiên cứu sự hài lòng của sinh viên về chất lượng giảng dạy ............................................................................................................................. 19 2.1.4.1. Khái quát tình hình nghiên cứu trên thế giới ............................................... 20 2.1.4.2. Khái quát tình hình nghiên cứu tại Việt Nam .............................................. 24 2.1.4.3. Quan điểm của tác giả về vấn đề nghiên cứu ............................................... 24
2.2. Mô hình nghiên cứu và các giả thuyết nghiên cứu ............................................ 24 2.2.1. Mô hình nghiên cứu ........................................................................................ 24 2.2.2. Các giả thuyết nghiên cứu ............................................................................... 25 CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................... 27 3.1. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................................ 27 3.1.1. Quy trình nghiên cứu ...................................................................................... 27 3.1.2. Nghiên cứu khám phá ..................................................................................... 29 3.1.3. Nghiên cứu chính thức .................................................................................... 29 3.2. Xây dựng và điều chỉnh thang đo ...................................................................... 29 3.2.1. Thang đo về chất lượng giảng dạy .................................................................. 30 3.2.2. Thang đo sự hài lòng của sinh viên................................................................. 31 CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................................. 32 4.1. Thiết kế mẫu – thông tin mẫu nghiên cứu ......................................................... 32 4.1.1. Kích thước mẫu ............................................................................................... 32 4.1.2. Thông tin mẫu nghiên cứu .............................................................................. 32 4.2. Đánh giá thang đo .............................................................................................. 33 4.2.1. Đánh giá thang đo bằng hệ số tin cậy Cronbach Alpha .................................. 33 4.2.1.1. Thang đo chất lượng giảng dạy .................................................................... 33 4.2.1.2. Thang đo sự hài lòng của sinh viên.............................................................. 36 4.2.2. Đánh giá thang đo bằng phân tích nhân tố khám phá EFA ............................ 36 4.2.2.1. Thang đo chất lượng giảng dạy .................................................................... 38 4.2.2.2. Thang đo sự hài lòng của sinh viên.............................................................. 41 4.3. Điều chỉnh mô hình nghiên cứu và các giả thuyết nghiên cứu .......................... 42 4.4. Kiểm định mô hình và các giả thuyết nghiên cứu.............................................. 43 4.4.1. Kiểm định mô hình.......................................................................................... 43 4.4.1.1. Thống kê mô tả............................................................................................. 43 4.4.1.2. Phân tích tương quan.................................................................................... 44 4.4.1.3. Phân tích hồi quy đa biến ............................................................................. 46 4.4.2. Kiểm định các giả thuyết nghiên cứu.............................................................. 48
CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................ 51 5.1. Đánh giá tổng hợp về kết quả nghiên cứu.......................................................... 51 5.2. Gợi ý một số giải pháp ....................................................................................... 53 5.2.1. Về phương pháp giảng dạy và kiến thức của giảng viên ................................ 53 5.2.2. Về quan hệ giao tiếp giữa giảng viên và sinh viên ......................................... 54 5.2.3. Về phương pháp kiểm tra đánh giá ................................................................. 54 5.3. Kiến nghị ............................................................................................................ 55 5.4. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo ............................................................. 56 Tài liệu tham khảo Phụ lục
-1- CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 1.1. Lý do chọn đề tài Trường cao đẳng Tài Chính Hải Quan được thành lập theo quyết định số 6641/QĐ-BGD&ĐT ngày 22 tháng 11 năm 2005 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo trên cơ sở tổ chức lại 3 trường: trường cao đẳng Tài Chính Kế toán IV, trường Cao đẳng Hải Quan và phân viện thành phố Hồ Chí Minh thuộc học viện tài chính. Sứ mạng đặt ra cho nhà trường là đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực các ngành, chuyên ngành thuộc lĩnh vực kinh tế, tài chính, hải quan và các ngành nghề khác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép ở trình độ cao đẳng và trung cấp; thực hiện nghiên cứu khoa học và ứng dụng trong lĩnh vực kinh tế, tài chính, hải quan; cung cấp những sản phẩm có chất lượng đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung và khu vực phía Nam nói riêng. Trong quá trình xây dựng và phát triển, trường Cao đẳng Tài chính - Hải quan đã không ngừng phát triển về mọi mặt, với mong muốn nâng cấp thành trường Đại học trong tương lai và đóng vai trò nòng cốt trong hệ thống các trường đại học khu vực phía Nam, do đó trường rất chú trọng vào việc nâng cao chất lượng đào tạo của mình. Nâng cao chất lượng đào tạo luôn là mối quan tâm hàng đầu không chỉ của trường cao đẳng Tài Chính Hải Quan, của các cơ sở đào tạo, không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới. Chất lượng đào tạo cao hay thấp là kết quả của nhiều quá trình, nhiều yếu tố khách quan và chủ quan tồn tại trong hệ thống giáo dục của một quốc gia nói chung và của chính các cơ sở giáo dục nói riêng. Chất lượng giáo dục của một trường đại học phản ánh năng lực và uy tín của trường đại học đó, nó phụ thuộc vào 3 yếu tố: cơ sở vất chất, tổ chức quản lý và chất lượng của giảng viên. Chất lượng của đội ngũ giảng viên đóng vai trò quyết định chất lượng đào tạo. Đội ngũ giảng viên là những người trực tiếp giảng dạy cho người học, mang những kiến thức cũng như kinh nghiệm tích lũy được để truyền đạt lại cho thế hệ kế cận cũng là khách hàng trực tiếp của mình. Chất lượng của đội ngũ giảng viên
-2- không chỉ phụ thuộc vào trình độ cũng như bằng cấp mà họ đạt được mà nó còn phụ thuộc vào kỹ năng truyền đạt cho sinh viên của mình vì vậy việc đánh giá hoạt động giảng dạy của giảng viên rất là quan trọng. Trong các phương pháp đánh giá chất lượng hoạt động giảng dạy của giảng viên như: giảng viên tự đánh giá, đánh giá của đồng nghiệp, đánh giá của sinh viên, đánh giá của các nhà quản lý giáo dục,…thì việc đánh giá thông qua ý kiến phản hồi của sinh viên là một phương pháp hữu ích, nó cho phép khách hàng ở đây là sinh viên tự cảm nhận, đánh giá về giảng viên từ đó giúp cho giảng viên cũng như nhà trường có những điều chỉnh phù hợp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy của mình. Thực hiện theo chỉ đạo của bộ Giáo dục và đào tạo cũng như để đánh giá chính xác chất lượng giảng dạy của giảng viên, hàng năm trường cũng tổ chức các hội thi về chất lượng giảng dạy bằng cách tham gia vào các lớp học của giảng viên, phát phiếu khảo sát thăm dò học viên để đưa ra các nhận xét cũng như đánh giá về từng giảng viên nhưng việc đánh giá này chỉ mang tính chất hội thi chưa tập trung vào nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến việc đánh giá của học viên, do đó chưa thể đưa ra được các nhân tố ảnh hưởng tích cực cũng như tiêu cực đến chất lượng giảng dạy, vì vậy cũng chưa đưa ra được các giải pháp cần thiết để nâng cao chất lượng giảng dạy cũng như đào tạo của nhà trường. Bản thân là giảng viên trực tiếp đứng lớp với mong muốn tìm hiểu sự hài lòng của học viên đối với chất lượng giảng dạy của trường mình công tác cũng như yếu tố nào chi phối đến việc đánh giá của học viên để từ đó rút ra được những bài học nhằm phục vụ cho công tác giảng dạy sau này, do đó tôi đã chọn đề tài : “Nghiên cứu sự hài lòng của sinh viên đối với chất lượng giảng dạy của trường Cao đẳng Tài chính Hải quan” làm đề tài nghiên cứu. Với đề tài này mong muốn có thể làm rõ những nhân tố tác động đến sự hài lòng của học viên về chất lượng giảng dạy cũng như sự kỳ vọng, mong đợi của học viên đối với giảng viên của mình để từ đó sẽ có những điều chỉnh phù hợp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy tại trường Cao đẳng Tài chính Hải quan nói riêng và các cơ sở giáo dục nói chung.
-3- 1.2. Mục tiêu nghiên cứu Để có thể nâng cao sự hài lòng của sinh viên về chất lượng giảng dạy của giảng viên tại Trường Cao đẳng Tài chính Hải quan, mục tiêu đặt ra: - Mục tiêu chung: + Nghiên cứu sự hài lòng của sinh viên về chất lượng giảng dạy của trường Cao đẳng Tài chính Hải quan. + Các nhân tố nào ảnh hưởng đến sự hài lòng của sinh viên về chất lượng giảng dạy. - Mục tiêu cụ thể: + Xây dựng và kiểm định các thang đo về chất lượng giảng dạy và sự hài lòng của sinh viên. + Đo lường mức độ hài lòng của sinh viên về chất lượng giảng dạy. 1.3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu là các nhân tố của chất lượng giảng dạy - Phạm vi nghiên cứu tại trường cao đẳng Tài chính Hải Quan - Đối tượng khảo sát là các sinh viên, học sinh đang theo học tại trường Cao đẳng Tài chính Hải Quan năm học 2011-2012. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu được tiến hành thông qua 2 giai đoạn chính, đó là: nghiên cứu chính thức và nghiên cứu sơ bộ - Nghiên cứu sơ bộ: từ cơ sở lý thuyết xây dựng các thang đo sơ bộ 1. Nghiên cứu định tính với kỹ thuật thảo luận nhóm, hỏi ý kiến của chuyên gia nhằm mục đích điều chỉnh và bổ sung thang đo chất lượng giảng dạy, cũng như sự hài lòng. - Nghiên cứu chính thức được thực hiện bằng phương pháp nghiên cứu định lượng. Kỹ thuật phỏng vấn trực diện được sử dụng để thu thập thông tin từ sinh viên, học sinh của trường. Thông tin thu thập được sẽ được xử lý bằng phần mềm SPS16.0. Thang đo sau khi được đánh giá bằng phương pháp hệ số tin cậy Cronbach Alpha và phân tích nhân tố khám phá EFA, phân tích tương quan và phân tích hồi quy bội được sử dụng để kiểm định mô hình và giả thuyết nghiên cứu.
-4- 1.5. Kết cấu của báo cáo nghiên cứu Kết cấu báo cáo gồm 5 chương: Chương 1: Tổng quan Chương 2: Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu Chương 3: Phương pháp nghiên cứu Chương 4: Kết quả nghiên cứu Chương 5: Kết luận và kiến nghị
-5- CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU Chương này giới thiệu các lý thuyết có liên quan làm cơ sở cho nghiên cứu và thiết kế nghiên cứu, bao gồm các phần như: đầu tiên, tóm tắt các lý thuyết liên quan về chất lượng giảng dạy, sự hài lòng, mối quan hệ giữa chất lượng giảng dạy và sự hài lòng, tiếp theo là đánh giá tình hình nghiên cứu trước đây ở trên thế giới cũng như là Việt Nam, đưa ra quan điểm nghiên cứu, sau cùng là đề xuất mô hình và giả thiết nghiên cứu. 2.1. Cơ sở lý thuyết 2.1.1. Chất lượng giảng dạy 2.1.1.1. Giảng dạy Giảng dạy là sự điểu khiển tối ưu hóa quá trình SV chiếm lĩnh khái niệm khoa học, trong và bằng cách đó, phát triển và hình thành nhân cách. Lê Đức Ngọc (2005) thì dạy đại học là dạy nhận thức, dạy kĩ năng và dạy cảm nhận. Tùy theo khoa học (Tự nhiên hay Xã hội – nhân văn, Cơ bản hay Công nghệ, Kỹ thuật ....) và tùy theo mục tiêu đào tạo (đại học hay sau đại học, chuyên môn hay nghiệp vụ,....) mà chọn chủ điểm hay trọng tâm về dạy nhận thức, dạy kĩ năng hay dạy cảm nhận cho phù hợp. Tính nghệ thuật của việc giảng dạy đại học thể hiện ở năng lực truyền đạt của người dạy làm sao cho khơi dậy được tiềm năng tiếp thu, phát triển và sáng tạo của SV để nhận thức, để cảm nhận và để có kỹ năng cao. Một số quan niệm Dạy học hiện đại Quá trình dạy học đại học là một quá trình nhận thức có tính chất nghiên cứu của SV dưới sự chỉ đạo của người cán bộ giảng dạy, là một quá trình hai mặt (dạy và học) nhằm đạt được các nhiệm vụ dạy học, đạt được chất lượng và hiệu quả dạy học ở đại học. Dạy là quá trình tổ chức nhận thức cho SV; bản chất của dạy học là tổ chức nên các tình huống học tập “các tình huống gia cố”, trong đó SV sẽ hoạt động tích
-6- cực dưới sự hướng dẫn ít nhiều của GV nhằm đạt được chất lượng và hiệu quả dạy học. Trong quá trình này, SV luôn luôn phải hoạt động tích cực, phải được tăng cường, củng cố, khen thưởng, xác nhận ngay. Dạy học là một quá trình điều khiển và tự điều khiển và là một quá trình có thể điều khiển được. Dạy học là một quy trình công nghệ đặc biệt. Quá trình dạy học là một hệ thống cân bằng động, gồm nhiều nhân tố tác động qua lại lẫn nhau theo những qui luật và nguyên tắc nhất định nhằm thực hiện các nhiệm vụ dạy học, nhằm đạt được chất lượng và hiệu quả dạy học. Ở đây cần phải đặc biệt chú ý đến một số nguyên tắc cơ bản sau: Nguyên tắc dạy học phải xuất phát từ SV, đầu vào, lấy SV làm trung tâm; Nguyên tắc hoạt động; Nguyên tắc đấu tranh nhận thức; Nguyên tắc các đoạn ngắn xác nhận ngay. Từ những luận điểm trên, chúng ta có thể đi đến luận điểm quan trọng là: Dạy học về bản chất là một quá trình thiết kế và góp phần thi công của GV và học tập về bản chất là một quá trình tự thiết kế và trực tiếp thi công của SV dưới sự hướng dẫn, hỗ trợ ít nhiều của GV nhằm đạt được chất lượng và hiệu quả dạy học. 2.1.1.2. Chất lượng giảng dạy Chất lượng là một khái niệm rộng lớn, khó định nghĩa, khó đo lường và có nhiều cách hiểu khác nhau, như: Theo định nghĩa của ISO 9000-2000 thì chất lượng là mức độ đáp ứng các yêu cầu của một tập hợp các đặc tính vốn có trong đó yêu cầu được hiểu là các nhu cầu hay mong đợi đã được công bố, ngầm hiểu hay bắt buộc. Viện tiêu chuẩn Anh Quốc (British Standards Institution, viết tắt là BSI) định nghĩa chất lượng là “toàn bộ các đặc trưng cũng như tính chất của một sản phẩm hoặc một dịch vụ giúp nó có khả năng đáp ứng những yêu cầu được xác định rõ hoặc ngầm hiểu” (BSI, 1991). Green và Harvey (1993) đã xác định năm (05) cách tiếp cận khác nhau để định nghĩa chất lượng như sau: • Chất lượng là sự vượt trội ( đạt tiêu chuẩn cao và vượt quá yêu cầu);
-7- • Chất lượng là tính ổn định (thể hiện qua tình trạng “không có khiếm khuyết ” và tinh thần “làm đúng ngay từ đầu”, biến chất lượng thành một văn hóa); • Chất lượng là sự phù hợp với mục tiêu (tức sản phẩm hoặc dịch vụ đáp ứng đúng những mục đích đã đề ra, theo đúng các đặc tả và sự hài lòng của khách hàng); • Chất lượng là đáng giá đồng tiền (có hiệu quả và hiệu suất cao); • Chất lượng là tạo sự thay đổi (những thay đổi về chất lượng). Cũng như khái niệm chất lượng, khái niệm chất lượng giảng dạy hay chất lượng giáo dục đại học cũng được hiểu theo nhiều cách khác nhau. Tổ chức Đảm bảo chất lượng giáo dục đại học quốc tế (INQAHE – International Network of Quality Assurance in Higher Education) đã đưa ra 2 định nghĩa về chất lượng giáo dục đại học là (i) Tuân theo các chuẩn qui định; (ii) Đạt được các mục tiêu đề ra. Theo Bộ tiêu chí của AUN-QA, Hệ thống đảm bảo chất lượng của Mạng lưới các trường đại học các nước ASEAN, chất lượng được hiểu là mức độ hài lòng của những người liên quan đến quá trình giáo dục, bao gồm các giảng viên, sinh viên, doanh nghiệp, chính phủ, và các đối tượng liên quan khác. Flairbrother (1996) tin rằng chất lượng giảng dạy cần được khám phá với ba nguyên tắc chính như sau: Dạy học đòi hỏi một sự giải thích rộng hơn. Giảng dạy phải được định nghĩa là: trách nhiệm của giáo viên tác động đến quản lý và học tập của sinh viên, bao gồm cả trường học và kích thước chương trình giảng dạy, ngoài giảng dạy trong lớp học. Giảng dạy phải đáp ứng nhu cầu của sinh viên. Điều đó là thỏa mãn sự mong đợi của đối tượng sinh viên khác nhau. Tiêu chuẩn giảng dạy tốt và sự hài lòng của sinh viên nên được xem xét trước hết. Yao Da-Qing and Zheng Zeng-Cai (1998) cho thấy các khái niệm có liên quan của chất lượng giảng dạy như:
-8- ¾ Chất lượng giảng dạy là tương đối. Nó khác nhau với mục đích giáo dục khác nhau và nhu cầu của những thời gian khác nhau. ¾ Trong hệ thống giáo dục hiện đại, phạm vi của chất lượng giảng dạy gồm những mức độ sau: + Đó là chất lượng giáo dục được cung cấp bởi hệ thống giáo dục tổng thể. + Đó là chất lượng giảng dạy được cung cấp bởi các hoạt động trường học tổng thể, bao gồm kế hoạch khóa học, việc sử dụng trang thiết bị và tài liệu giảng dạy, chất lượng giảng dạy của giáo viên. + Chất lượng giảng dạy của giáo viên bao gồm hiệu suất tổng thể cá nhân trong lớp học, và trong trường học. Ngoài ra còn một số các quan niệm khác nhau về chất lượng trong giáo dục đại học như chất lượng là sự phù hợp giữa các tiêu chuẩn hay chất lượng là sự đáp ứng nhu cầu của khách hàng (người sử dụng lao động được đào tạo), chất lượng với tư cách là hiệu quả của việc đạt mục đích của trường học,…Tóm lại, chất lượng là thuật ngữ khó định nghĩa vì tính trừu tượng nhất là trong lĩnh vực giáo dục. 2.1.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy Có rất nhiều nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo cũng như chất lượng giảng dạy như chương trình đào tạo, đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, chất lượng đầu vào,… Chương trình đào tạo: Việc thiết kế chương trình đào tạo liên quan đến việc xây dựng kết cấu và nội dung đào tạo sẽ định hướng cho kết quả đầu ra của một chương trình đào tạo. Ngược lại, kết quả đầu ra gắn kết chặt chẽ với các khóa học trong chương trình đào tạo. Sự gắn kết này chính là nền tảng của chất lượng đào tạo, chất lượng giảng dạy hướng tới lợi ích, nhu cầu của người học. Đội ngũ giảng viên: Chất lượng giảng dạy là kết quả tổng hòa của nhiều yếu tố, trong đó vai trò của đội ngũ giảng viên là cực kỳ quan trọng. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy rằng
-9- chất lượng giảng dạy phụ thuộc vào nhiều khả năng sư phạm, kiến thức, trình độ chuyên môn và kinh nghiệm thực tế của giảng viên đó. Cơ sở vật chất, các dịch vụ hỗ trợ đào tạo: Cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, đặc biệt là công nghệ thông tin, việc sử dụng các dịch vụ hỗ trợ một cách có hiệu quả sẽ đóng góp rất nhiều vào việc thỏa mãn nhu cầu của người học cũng như nâng cao hiệu quả của một chương trình đào tạo. Cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học đóng vai trò tích cực trong việc nâng cao chất lượng dạy và học, đảm bảo chất lượng của một trường. Mặt khác, để đảm bảo cho sinh viên có khả năng đáp ứng yêu cầu của người sử dụng thì việc tiếp cận với những công nghệ ngay tại cơ sở đào tạo và trường học là rất cần thiết. Chất lượng đầu vào: Chất lượng đầu vào phụ thuộc vào quá trình giáo dục từ mẫu giáo, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông, môi trường xã hội và gia đình. Tuy việc đào tạo đại học sẽ tạo ra giá trị gia tăng nhưng nếu chất lượng đầu vào kém thì chất lượng đầu ra cũng không cao được dù các yếu tố trên đã được hỗ trợ một cách tốt nhất. Mặc dù có nhiều nhân tố tác động đến chất lượng giảng dạy nhưng đề tài chỉ tập trung vào đội ngũ giảng viên sẽ có vai trò quyết định đến chất lượng giảng dạy cũng như tác động mạnh nhất đến sự hài lòng của người học cụ thể là sinh viên. 2.1.1.4. Thang đo chất lượng giảng dạy Trong nghiên cứu sự hài lòng của sinh viên tại trường cao đẳng cộng đồng Albury Wodonga đã đưa ra một số tiêu chí để đo lường chất lượng giảng dạy như: - Sự nghiêm khắc học tập , được cụ thể bằng các câu hỏi: + Giáo viên cung cấp cho tôi những thách thức mà tôi có thể đạt được + Tôi cảm thấy tự tin khi chủ đề mới được giới thiệu + Tôi hiểu những gì mà tôi được dạy + Tôi được khuyến khích suy nghĩ sâu về ý tưởng quan trọng mà tôi được dạy
- 10 - + Tôi có thể khám phá ra những ý tưởng quan trọng hơn những gì được trình bày trong lớp. + Giáo viên mong đợi tiêu chuẩn cao về việc học từ tôi - Thông tin phản hồi, gồm các câu hỏi: + Giáo viên giúp tôi nhận ra lỗi tôi mắc phải + Giáo viên cung cấp những thông tin hữu ích về học tập + Giáo viên dành nhiều thời gian giúp tôi khi tôi gặp rắc rối trong việc học + Giáo viên đưa phản hồi kịp thời về việc học tập của tôi + Giáo viên chỉ tôi phải làm thế nào khi tôi có khó khăn + Giáo viên thường xuyên sửa chữa bài tập cho tôi + Bài tập thì được trả lại cho tôi kịp thời - Sự hiểu biết cuả giáo viên: + Giáo viên có kiến thức về môn học họ dạy + Giáo viên giảng dạy trong nhiều cách khác nhau + Bài học được xây dựng trên cách khác nhau để phát triển hiểu biết + Giáo viên liên kết những gì chúng tôi học với kinh nghiệm cuộc sống thực tế + Giáo viên làm cho việc học trở nên thú vị - Hoạt động của giáo viên: + Giáo viên giải thích mọi thứ rõ ràng + Giáo viên khiến tôi làm việc chăm chỉ + Giáo viên quan tâm giúp đỡ học sinh với tất cả khả năng của mình + Giáo viên rất nhiệt tình trong giảng dạy + Giáo viên lắng nghe ý kiến của tôi + Bài học được tổ chức tốt + Giáo viên khuyến khích tôi cải thiện các kỹ năng học tập - Quan hệ giữa giáo viên và học sinh + Giáo viên chấp nhận tôi bất kể tôi là ai + Giáo viên của tôi không giữ mối hận thù đối với học sinh trong lớp của tôi