Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước Tỉnh Long An

Chia sẻ: ViJiji ViJiji | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:76

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm phân tích thực trạng quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Huyện Cần Đước Tỉnh Long An. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước Tỉnh Long An.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước Tỉnh Long An

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CÔNG NGHIỆP LONG AN ------------------------------- VÕ ĐỖ THANH GIANG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN CẦN ĐƯỚC TỈNH LONG AN LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số ngành: 8.34.02.01 Long An, năm 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CÔNG NGHIỆP LONG AN -------------------------------- VÕ ĐỖ THANH GIANG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN CẦN ĐƯỚC TỈNH LONG AN LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số ngành: 8.34.02.01 Người hướng dẫn khoa học: GS. TS. LÊ ĐÌNH VIÊN Long An, năm 2019
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong các tạp chí khoa học và công trình nào khác. Các thông tin số liệu trong luận văn này đều có nguồn gốc và được ghi chú rõ ràng./. Học viên thực hiện luận văn Võ Đỗ Thanh Giang
ii LỜI CẢM ƠN Sau một thời gian làm việc hết sức nghiêm túc, tác giả đã hoàn thành luận văn thạc sĩ chuyên ngành Tài chính - Ngân hàng với đề tài: “Quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước Tỉnh Long An”. Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Quý Thầy (Cô) trường Đại học Kinh Tế Công Nghiệp Long An đã tận tình giảng dạy, trang bị kiến thức cho tác giả trong quá trình học tập tại trường. Đồng thời, tác giả bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy GS. TS. Lê Đình Viên đã nhiệt tình hướng dẫn tạo mọi điều kiện, động viên và giúp đỡ tác giả trong cả quá trình nghiên cứu này. Tác giả xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc Bảo hiểm xã hội huyện Cần Đước; các anh, chị, em Phòng Quản lý thu, gia đình đã tạo điều kiện, động viên, hỗ trợ tác giả rất nhiều để có thể hoàn thành luận văn này. Mặc dù tác giả đã cố gắng hết sức nhưng do khả năng có hạn nên chắc chắn luận văn này không thể tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Vì vậy, tác giả rất mong nhận được những ý kiến nhận xét, đánh giá của các thầy cô giáo và các bạn. Tác giả xin chân thành cảm ơn! Tác giả thực hiện luận văn Võ Đỗ Thanh Giang
iii NỘI DUNG TÓM TẮT Luận văn này nghiên cứu thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội tại bảo hiểm xã hội huyện Cần Đước tỉnh Long An, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu BHXH huyện Cần Đước trong thời gian tới. Đề tài đã thu thập dữ liệu thứ cấp và dùng phương pháp thống kê mô tả để đạt được các mục tiêu cụ thể. Trước hết, Chương 1 đã nêu khái quát cơ sở lý thuyết có liên quan đến Bảo hiểm xã hội và quản lý thu bảo hiểm xã hội. Phần đầu của chương này đã khái quát các khái niệm về bảo hiểm xã hội và các quan điểm khác nhau về bảo hiểm xã hội trong nền kinh tế. Tiếp theo, các khái niệm về quản lý thu bảo hiểm xã hội và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu bảo hiểm xã hội được đề cập. Các đối tượng tham gia, phương thức thu và phương thức nộp bảo hiểm xã hội được đề cập trong phần tiếp theo của chương này. Phần quy trình thu nộp vảo hiểm xã hội và các nhân tố ảnh hưởng đến công tác thu nộp bảo hiểm xã hội trình bày ở phần cuối chương. Chương 2 đã phân tích và đánh giá thực trạng thu và quản lý thu BHXH tại huyện Cần Đước, tỉnh Long An. Chi tiết hơn, phần đầu của chương này đã trình bày thực trạng vấn đề thu, đối tượng thu và căn cứ thu BHXH trên địa bàn huyện Cần Đước. Bên cạnh đó, các đối tượng cả bắt buộc lẫn tự nguyện đóng BHXH cũng được phân tích khái quát trong phần tiếp theo của chương này. Phần cuối tổng kết lại những thành tựu mà ngành BHXH huyện Cần Đước đạt được trong thời gian qua cũng như nêu rõ những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế cần khắc phục. Nội dung của chương này là cơ sở khoa học quan trọng cho các giải pháp và kiến nghị của chương 3. Chương 3 đã đề xuất một số giải pháp và kiến nghị cần thiết và cấp bách để nâng cao hiệu quả quản lý thu BHXH huyện Cần Đước, tỉnh Long An. Chi tiết hơn, phần đầu chương này đã thể hiện được mục tiêu và định hướng của ngành BHXH Việt Nam, tỉnh Long An cũng như của BHXH huyện Cần Đước. Trên cơ sở đó, phần cuối của chương này đã đề xuất các giải pháp gắn liền với cơ quan BHXH huyện Cần Đước nhằm để phát huy những điểm đã đạt được, đồng thời hạn chế những khó khăn mà đơn vị đã gặp phải trong thời gian qua. Một vài kiến nghị đối với các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, BHXH Việt Nam cũng như BHXH Tỉnh Long An cũng được nêu chi tiết ở phần cuối của chương nhằm hỗ trợ và phối hợp với BHXH huyện Cần Đước thực hiện tốt hơn vai trò của đơn vị bảo trợ xã hội.
iv ABSTRACT This thesis studies the status of management of social insurance in the district of Can Duoc, Long An province on the basis that propose solutions to improve the effectiveness of the management of Social insurance of this district in the coming time. The secondary data and proper statistical methods have been used to achieve specific objectives. First of all, Chapter 1 has outlined the theoretical basis relating to social insurance and social insurance collection management. The first part of the chapter covered the concepts of social insurance and various perspectives on social insurance in the economy. Next, the concept of social insurance collection management and the factors affecting social insurance collection management is mentioned. Participating objects, methods of collection and method of filing social insurance are mentioned in the next section of this chapter. The process of collecting social insurance and other factors affecting the collection of social insurance presented at the end of the chapter. Chapter 2 has analyzed and rated the actual status and management of the Social insurance in the district of Can Duoc, Long An province. In particular, the first part of this chapter presents the status of Social insuance, both mandatory and voluntary subjects, are also analyzed in the next section of this chapter. The end of the conclusion of the achievements that the Social Insurance needs to be achieved during the last time as well as stating the limitations and causes of the limitations that need to be overcome. The content of this chapter is an important scientific basis for the solutions and petitions of next chaper. Chapter 3 has proposed a number of solutions and recommendations necessary and urgent to improve the effectiveness of the Social insurance Management in Can Duoc district, Long An Province. Specially, the first part of this chapter has reflected the objectives and orientation of the Vietnamese Social insurance , Long An Province as well as the Can Duoc district. Based on that, the last part of this chapter has proposed possible solutions to promote the points gained at the same time limiting the difficulties that encountered in the past time. A few recommendations for competent state agencies, Vietnamese Social insurance and Long An province are also detailed at the end of the chapter to support and cooperate with the Can Duoc Social Insurance to perform better the role of the social sponsor activities.
v MỤC LỤC Trang PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................1 1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ..................................................................................1 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ........................................................................................1 2.1. Mục tiêu chung .........................................................................................................1 2.2. Mục tiêu cụ thể .........................................................................................................2 3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU .....................................................................................2 4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ..........................................................................................2 5. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU...........................................................................................2 6. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN .........................................................2 6.1. Đóng góp về phương diện khoa học .........................................................................2 6.2. Đóng góp về phương diện thực tiễn .........................................................................2 7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...............................................................................2 8. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU TRƯỚC ..................................3 9. CẤU TRÚC LUẬN VĂN ...........................................................................................3 CHƯƠNG 1 .....................................................................................................................5 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI VÀ QUẢN LÝ THU ..............................5 BẢO HIỂM XÃ HỘI.......................................................................................................5 1.1. Cơ sở lý luận về Bảo hiểm xã hội, quản lý thu Bảo hiểm xã hội .............................5 1.1.1. Khái niệm về Bảo hiểm xã hội: .............................................................................5 1.1.2. Quan điểm về Bảo hiểm xã hội .............................................................................6 1.1.2.1. Chính sách Bảo hiểm xã hội là một bộ phận cấu thành và quan trọng nhất trong Hệ thống An Sinh xã hội ........................................................................................6 1.1.2.2. Người sử dụng lao động phải có nghĩa vụ và trách nhiệm tham gia Bảo hiểm xã hội cho người lao động ...............................................................................................6 1.1.2.3. Người lao động được bình đẳng về nghĩa vụ và quyền lợi đối với Bảo hiểm xã hội ....................................................................................................................................7 1.1.2.4. Mức trợ cấp bảo hiểm xã hội ..............................................................................7
vi 1.1.2.5. Nhà nước quản lý thống nhất chính sách Bảo hiểm xã hội, tổ chức bộ máy thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội .............................................................................7 1.1.3. Khái niệm về quản lý thu Bảo hiểm xã hội ...........................................................7 1.1.3.1. Nội dung quản lý thu Bảo hiểm xã hội ...............................................................7 Hình 1.1. Sơ đồ quyết toán Bảo hiểm xã hội Tỉnh Long An ...........................................9 1.1.3.2. Vai trò bản chất, chức năng của Bảo hiểm xã hội và quản lý thu Bảo hiểm xã hội ..................................................................................................................................10 1.1.4. Đối tượng, quỹ bảo hiểm xã hội và cơ sở pháp lý thực hiện quản lý thu Bảo hiểm xã hội ....................................................................................................................14 1.1.4.1. Đối tượng ..........................................................................................................14 1.1.4.2. Quỹ Bảo hiểm xã hội ........................................................................................14 1.1.4.3. Cơ sở pháp lý thực hiện Bảo hiểm xã hội ........................................................15 1.1.5. Hệ thống các chế độ trong Bảo hiểm xã hội........................................................17 1.2. Nội dung quản lý thu Bảo hiểm xã hội:..................................................................18 1.2.1. Khái niệm quản lý thu Bảo hiểm xã hội ..............................................................18 1.2.2. Vai trò công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội: ....................................................19 1.2.2.1 Tạo sự thống nhất trong hoạt động thu Bảo hiểm xã hội: .................................19 1.2.2.2. Đảm bảo nâng cao hiệu quả quản lý thu Bảo hiểm xã hội ổn định, bền vững, hiệu quả..........................................................................................................................19 1.2.2.3. Kiểm tra, đánh giá hoạt động thu Bảo hiểm xã hội: .........................................20 1.2.2.4. Tăng thu, bảo đảm cân đối quỹ Bảo hiểm xã hội: ............................................21 1.3. Nội dung quản lý thu Bảo hiểm xã hội:..................................................................21 1.3.1. Quản lý đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội .....................................................21 1.3.2. Quản lý mức thu Bảo hiểm Xã hội ......................................................................23 1.3.3. Tổ chức thu Bảo hiểm xã hội ..............................................................................25 1.3.3.1. Phân cấp thu một cách hợp lý ...........................................................................25 1.3.3.2. Lập và xét duyệt kế hoạch thu Bảo hiểm xã hội hàng năm ..............................26 1.3.3.3. Quản lý tiền thu ................................................................................................26 1.3.3.4. Thông tin báo cáo .............................................................................................27 1.3.3.5. Quản lý hồ sơ, tài liệu .......................................................................................27 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu Bảo hiểm xã hội:.......................................27
vii 1.4.1. Trình độ dân trí ....................................................................................................27 1.4.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ....................................................................................28 1.4.3. Chính sách tiền lương - tiền công ........................................................................28 1.4.4. Trình độ của nhà làm quản lý ..............................................................................28 CHƯƠNG 2 ...................................................................................................................30 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN CẦN ĐƯỚC TỈNH LONG AN ......................................................................30 2.1. Giới thiệu về quá trình hình thành hệ thống Bảo hiểm xã hội Việt Nam ...............30 2.2. Sự ra đời của Bảo hiểm xã hội Tỉnh Long An và Bảo hiểm xã hội Huyện cần Đước ..............................................................................................................................30 2.2.1. Sự ra đời của Bảo hiểm xã hội Tỉnh Long An và Huyện Cần Đước...................30 2.2.2. Chức năng ............................................................................................................31 2.2.3. Nhiệm vụ, quyền hạn ...........................................................................................31 2.2.4. Nhiệm vụ và quyền hạn của Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước ........................32 2.2.5. Cơ cấu tổ chức của Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước tỉnh Long An ...............33 Sơ đồ 1.1: Cơ cấu tổ chức BHXH huyện Cần Đước ....................................................33 2.3. Quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Huyện Cần Đước, Tỉnh Long An .......................34 2.3.1. Đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế bắt buộc ............................34 2.3.1.1. Đơn vị sử dụng lao động tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc .........................34 Bảng 2.1: Đơn vị SDLĐ tham gia BHXH bắt buộc giai đoạn 2016 – 2018 .................35 2.3.1.2. Người lao động tham gia Bảo hiểm Xã hội bắt buộc .......................................37 Bảng 2.2: Người lao động tham gia BHXH bắt buộc giai đoạn 2016 – 2018 ..............37 2.3.2. Quản lý mức thu Bảo hiểm xã hội: ......................................................................38 Bảng 2.3: Bảng lương tối thiểu chung giai đoạn 2016 – 2018 (đơn vị: triệu đồng) .....39 2.3.3. Quy trình tổ chức thu Bảo hiểm xã hội: ..............................................................39 2.4. Kết quả thu Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế tại Huyện Cần Đước, Tỉnh Long An: .......................................................................................................................................41 2.4.1. Quỹ tiền lương làm căn cứ thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc: .................................41 Bảng 2.4: Quỹ tiền lương làm căn cứ thu BHXH bắt buộc giai doạn 2015 – 2018 (đơn vị: triệu đồng) ................................................................................................................41 2.4.2. Quỹ tiền lương Bảo hiểm xã hội bắt buộc theo khối ngành ................................42
viii Bảng 2.5: Quỹ lương BHXH bắt buộc theo khối loại hình quản lý giai đoạn 2016 – 2018 (đơn vị: triệu đồng) ...............................................................................................42 2.4.3. Kết quả thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc ................................................................44 Bảng 2.6: Kết quả thu BHXH bắt buộc giai đoạn 2016 – 2018 (đơn vị: triệu đồng)....44 2.4.4. Tình hình nợ đọng bảo hiểm xã hội:....................................................................45 Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được ở trên vẫn còn tồn tại một số DN hoạt động sản xuất KD trên địa bàn huyện kém tuân thủ quy định trong việc đảm bảo quyền lợi tham gia BHXH của NLĐ.Tình trạng trốn đóng, nợ đọng, né tránh trách nhiệm đối với NLĐ của chủ SDLĐ vẫn là vấn đề nan giải, cần phải có biện pháp xử lí triệt để hơn. Thực trạng của vấn đề này được thể hiện rõ nét thông qua bản số liệu sau: .......................................................................................................................................45 2.4.5. Kết quả thu Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại Huyện Cần Đước, Tỉnh Long An ...46 Bảng 2. : Kết quả thu BH T tự nguyện .......................................................................46 2.5. Kết quả đạt được, những tồn tại và nguyên nhân hạn chế: ....................................47 2.5.1. Kết quả đạt được của thu Bảo hiểm xã hội: ........................................................47 2.5.2. Hạn chế của Quản lý thu Bảo hiểm xã hội ..........................................................49 Bảng 2.10: Tình hình tham gia BHXH bắt buộc tại DNNQD giai đoạn 2016 – 2018..49 2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế: .......................................................................51 2.5.3.1. Nguyên nhân chủ quan: ....................................................................................51 2. .3.2. Nguyên nhân khách quan: ................................................................................51 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ..............................................................................................52 CHƯƠNG 3 ...................................................................................................................53 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN CẦN ĐƯỚC TỈNH LONG AN 53 3.1. Định hướng của Bảo hiểm xã hội Việt Nam và Bảo hiểm xã hội Tỉnh Long An ..53 3.1.1. Những chỉ tiêu chính cần thực hiện trong thời gian tới tại Bảo hiểm xã hội Long An: .................................................................................................................................53 3.1.2. Những nhiệm vụ chủ yếu: ...................................................................................53 3.1.3 Mục tiêu thực hiện của Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước:................................54 3.1.3.1. Mục tiêu thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội: .............................................54 3.1.3.2. Mục tiêu thực hiện quản lý thu Bảo hiểm xã hội đến năm 2020 :...................54
ix 3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước, Tỉnh Long An ............................................................................55 3.2.1. Mở rộng đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội ....................................................55 3.2.2. Về phương diện tuyên truyền ..............................................................................56 3.2.3. Về thanh tra và xử lý vi phạm .............................................................................57 3.2.4. Về chế tài xử phạt ................................................................................................57 3.2.5. Về việc nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ, nhân viên Bảo hiểm xã hội: .......................................................................................................................................58 3.2.6. Một số giải pháp khác: ........................................................................................59 3.3. Một số kiến nghị: ....................................................................................................59 3.3.1. Đối với Bảo hiểm xã hội Tỉnh Long An..............................................................59 3.3.2. Đối với Ủy Ban nhân dân Huyện Cần Đước .......................................................60 KẾT LUẬN CHUNG ...................................................................................................62 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................63
x DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU Thứ tự Tên bảng Trang Đơn vị SDLĐ tham gia BHXH bắt buộc giai đoạn 2016 – Bảng 2.1 35 2018 Người lao động tham gia BHXH bắt buộc giai đoạn 2016 – Bảng 2.2 37 2018 Bảng 2.3 Bảng lương tối thiểu chung giai đoạn 2016 – 2018 39 Quỹ tiền lương làm căn cứ thu BHXH bắt buộc giai doạn Bảng 2.4 41 2015 – 2018 Quỹ lương BHXH bắt buộc theo khối loại hình quản lý giai Bảng 2.5 42 đoạn 2016 – 2018 Bảng 2.6 Kết quả thu BHXH bắt buộc giai đoạn 2016 – 2018 44 Bảng 2.7 Kết quả nợ đọng BHXH giai đoạn 2016 – 2018 45 Bảng 2.8 ết uả thu BH T tự ngu ện 46 Tình hình tham gia BHXH bắt buộc tại DNNQD giai đoạn Bảng 2.9 49 2016 – 2018
xi DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Số TT Ký hiệu Nội dung diễn giải 1 ASXH An sinh xã hội 2 BHXH Bảo hiểm xã hội 3 BHYT Bảo hiểm y tế 4 BHNT Bảo hiểm thất nghiệp 5 DNNN Doanh nghiệp nhà nước 6 DNNQD Doanh nghiệp ngoài quốc doanh 7 HTX Hợp tác xã 8 HCSN Hành chính sự nghiệp 9 KDCT Kinh doanh cá thể 10 NCL Ngoài công lập 11 NSNN Ngân sách nhà nước 12 SDLS Sử dụng lao động 13 TNLĐ- BNN Tai nạn lao động- bệnh nghề nghiệp 14 BHXH TN Bảo hiểm xã hội tự nguyện
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Bảo hiểm xã hội là chính sách lớn của Đảng và Nhà nước, góp phần đảm bảo ổn định đời sống cho người lao động, ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội thúc đẩy sự nghiệp xây dựng đất nước, bảo vệ tổ quốc. Nhiệm vụ chủ yếu là tổ chức thực hiện tốt chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm xã hội tự nguyện bao gồm các chế độ: Ốm đau, Thai sản, Tai nạn lao động, Bệnh nghề nghiệp, Hưu trí, Tử tuất, Khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động và nhân dân trên phạm vi cả nước. Vì vậy trong những năm qua nhà nước có những văn bản sửa đổi bổ sung để phù hợp với nền kinh tế trong từng thời điểm có thể nói chính sách bảo hiểm xã hội luôn mang tính cấp thiết thể hiện sự quan tâm của đảng và nhà nước ta về vấn đề an sinh xã hội. Bảo hiểm xã hội huyện Cần Đước trực thuộc Bảo hiểm xã hội tỉnh Long An, được thành lập tháng 09/1995, có chức năng giúp Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh Long An tổ chức thực hiện chế độ chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, quản lý thu, chi bảo hiểm xã hội bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện theo phân cấp quản lý của bảo hiểm xã hội Việt Nam và quy định của pháp luật. Tuy nhiên quản lý thu tại Bảo hiểm xã hội huyện chưa khai thác hết tiềm năng về số lao động chưa tham gia Bảo hiểm xã hội, chủ yếu tập trung ở khu vực ngoài nhà nước như: Các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, tổ hợp tác, người buôn bán nhỏ ... đã né tránh không tham gia bảo hiểm xã hội cho người lao động hoặc còn cố tình tìm mọi cách né tránh đóng bảo hiểm xã hội. Mặt khác nợ đọng Bảo hiểm xã hội, lạm dụng tiền đóng Bảo hiểm xã hội của người lao động để làm vốn sản xuất kinh doanh ... Do đó ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện chế độ chính sách Bảo hiểm xã hội cho người lao động nói chung và việc thực hiện quản lý thu bảo hiểm xã hội nói riêng, làm ảnh hưởng đến việc thu nộp Bảo hiểm xã hội. Để đảm bảo nguyên tắc thu đúng, thu đủ, thu kịp thời đáp ứng được những yêu cầu trong quản lý thu Bảo hiểm xã hội nhằm quản lý thu Bảo hiểm xã hội. Do vậy tác giả chọn đề tài “Quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước Tỉnh Long An” thực hiện luận văn thạc sĩ kinh tế. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2.1. Mục tiêu chung Nghiên cứu đánh giá thực trạng quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện Cần Đước, qua đó tìm ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu, góp phần đảm bảo nguồn thu của Quỹ Bảo hiểm xã hội.
2 2.2. Mục tiêu cụ thể Hệ thống hóa lý luận về quản lý thu Bảo hiểm xã hội. Phân tích thực trạng quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Huyện Cần Đước Tỉnh Long An. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước Tỉnh Long An. 3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Quản lý thu Bảo hiểm xã hội 4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU - Phạm vi về không gian địa điểm: tại Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước Tỉnh Long An - Phạm vi về thời gian: Luận văn nghiên cứu các tài liệu số liệu từ năm 2016 đến 2018. 5. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU Thực trạng về quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước Tỉnh Long An như thế nào ? Giải pháp gì để nâng cao hiệu quả quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước Tỉnh Long An ? 6. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN 6.1. Đóng góp về phương diện khoa học Tác giả khái quát và tổng hợp những vấn đề lý luận về quản lý thu Bảo hiểm xã hội; đồng thời, nghiên cứu này có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo đối với học viên, sinh viên thuộc nhóm nghành kinh tế và những ai quan tâm đến lĩnh vực quản lý thu Bảo hiểm xã hội. 6.2. Đóng góp về phương diện thực tiễn Đề xuất giải pháp và kiến nghị để nâng cao hiệu quả quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước Tỉnh Long An. Luận văn này là tài liệu tham khảo đối với học viên và sinh viên thuộc nhóm ngành kinh tế và những ai quan tâm đế đề tài quản lý thu Bảo hiểm xã hội. 7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Tác giả áp dụng phương pháp nghiên cứu định tính cụ thể là: phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp thống kê, phương pháp so sánh, ... Để nghiên cứu tại Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước Tỉnh Long An.
3 8. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU TRƯỚC Luận văn thạc sĩ, tác giả Nguyễn Thị Thùy Trang (2013) ,Trường Đại học Lao động – xã hội “ Quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội Tỉnh Phú Thọ”. Nghiên cứu đã thu thập dữ liệu thứ cấp tại Bảo hiểm và sử dụng phương pháp thống kê mô tả để phân tích thực trạng công tác thu bảo hiểm tại đơn vị. Nghiên cứu cũng đã trình bày tổng quan về BHXH và quản lý thu BHXH đồng thời cũng đã nêu được thực trạng quản lý thu BHXH ở cơ quan này ở tỉnh Phú Thọ. Trên cơ sở đó, đề tài đã trình bày được một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiên công tác thu BHXH tỉnh Phú Thọ. Luận văn Thạc sĩ Trần Thị Thúy (2015) “Quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội Hà Nội” Đại học quốc gia Hà Nội. Nghiên cứu phân tích và đánh giá thực trạng quản lý thu BHXH bắt buộc giai đoạn 2010-2014 trên địa bàn thành phố Hà Nội, từ đó đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm quản lý thu BHXH bắt buộc trên địa bàn thành phố Hà Nội. Đồng thời nghiên cứu cũng đã chỉ ra những kết quả đạt được, những hạn chế, thiếu sót, nguyên nhân và những vấn đề đang đặt ra hiện nay. Cuối cùng đề tài đề xuất những phương hướng và giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện quản lý thu BHXH bắt buộc trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2015-2020. Tác giả Lê Thị Thu Trang (2014) nghiên cứu “Thực trạng quản lý thu BHXH tại cơ quan BHXH huyện Phú Xuyên thành phố Hà Nội” Trường Đại học Lao động xã hội. Trên cơ sở thu thập dữ liệu thứ cấp và phương pháp phân tích dữ liệu phù hợp, nghiên cứu đã khái quát được lý thuyết cơ bản về BHXH và quản lý thu BHXH. Đề tài cũng đã đánh giá được thực trạng quản lý BHXH tại cơ quan BHXH huyện Phú Xuyên thành phố Hà Nội. Cuối cùng, nghiên cứu cũng đã đề xuất được các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao công tác quản lý thu BHXH tại cơ quan BHXH huyện Phú Xuyên. Qua nghiên cứu 03 công trình nghiên cứu trước, tác giả kế thừa cơ sở lý luận, tham khảo thực trạng và giải pháp. Từ đó đề xuất giải pháp thích hợp Quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội Huyện Cần Đước. Sự khác biệt của tác giả về mặt không gian và thời gian. Tuy đã có nhiều nghiên cứu về lĩnh vực này nhưng đến nay tháng 11/2019 tại Bảo hiểm xã hội huyện Cần Đước chưa có ai nghiên cứu về quản lý thu Bảo hiểm xã hội, do đó đề tài nghiên cứu của tác giả không có sự trùng lắp. 9. CẤU TRÚC LUẬN VĂN CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI VÀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI
4 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN CẦN ĐƯỚC TỈNH LONG AN CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN CẦN ĐƯỚC TỈNH LONG AN
5 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI VÀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1. Cơ sở lý luận về Bảo hiểm xã hội, uản lý thu Bảo hiểm xã hội 1.1.1. hái niệm về Bảo hiểm xã hội: Ngay từ khi mới xuất hiện, để tồn tại và phát triển, trước hết con người phải ăn, phải mặc, ở và đi lại v.v Và để thỏa mãn những nhu cầu tối thiểu này, người ta phải lao động để tạo ra những sản phẩm cần thiết. Khi lượng sản phẩm được tạo ra ngày càng nhiều thì đời sống con người ngày càng đầy đủ và hoàn thiện hơn, xã hội ngày càng văn minh hơn. Do đó, việc thỏa mãn những nhu cầu sinh sống và phát triển của con người phụ thuộc vào chính khả năng lao động của họ. Tuy nhiên trên thực tế, không phải lúc nào con người cũng chỉ gặp thuận lợi có đầy đủ thu nhập và các điều kiện sống bình thường, Ngược lại, có rất nhiều trường hợp khó khăn, bất lợi, ngẫu nhiên phát sinh làm cho người ta bị giảm hoặc mất thu nhập hoặc các điều kiện phát sinh khác. Chẳng hạn như, bị ốm đau bất ngờ hay bị tai nạn trong lao động, mất việc làm hay khi tuổi già khả năng lao động và khả năng tự phục vụ suy giảm Khi rơi vào những trường hợp như vậy, các nhu cầu cần thiết không vì thế mà mất đi, trái lại còn có cái tăng lên, thậm chí còn xuất hiện thêm một số nhu cầu mới như: Cần được khám chữa bệnh và điều trị khi ốm đau, tai nạn, thương tật cần có người chăm sóc nuôi dưỡng Bởi vậy, muốn tồn tại và ổn định cuộc sống, con người và xã hội loài người phải tìm ra và trên thực tế đã tìm ra rất nhiều cách giải quyết khác nhau như: S chia, đùm bọc lẫn nhau trong nội bộ cộng đồng, đi vay, đi xin hoặc dựa vào sự cứu trợ của Nhà nước hay của các tổ chức khác õ ràng những cách đó là hoàn toàn thụ động, không chắc chắn và có nhiều rủi ro, bất ngờ. Khi nền kinh tế hàng hóa phát triển, việc thuê mướn lao động trở nên phổ biến thì mối quan hệ giữa người làm thuê và giới chủ cũng trở nên phức tạp và rắc rối. Lúc đầu, người chủ chỉ cam kết trả công lao động, nhưng sau đó đã phải cam kết cả việc bảo đảm cho người lao động có số thu nhập nhất định để họ trang trải cho những nhu cầu thiết yếu nhất khi không may bị ốm đau, tai nạn Trên thực tế, nhiều lúc các trường hợp trên không xảy ra và tất nhiên người chủ không phải chi trả một đồng nào. Nhưng cũng có những trường hợp xảy ra dồn dập, buộc họ phải trả ra một khoản tiền lớn hơn mà họ thực sự không muốn. Vì thế, mâu thuẫn chủ – thợ xuất hiện, giới thợ thì liên kết với nhau đấu tranh buộc giới chủ thực hiện các cam kết. Cuộc đấu tranh này diễn ra ngày một lớn hơn và có tác động đến nhiều mặt của đời sống kinh tế – xã hội. Bởi vậy, Nhà nước đã phải đứng ra can thiệp và điều hòa mâu thuẫn đó bằng cách buộc cả giới chủ và giới thợ phải đóng góp một khoản tiền nhất định hàng tháng đã được tính toán chặt ch dựa trên cơ sở xác suất rủi ro xảy ra với người làm thuê. Số tiền đóng
6 góp đó đã hình thành nên một quỹ tiền tệ tập trung trên phạm vi toàn quốc gia, quỹ này còn được bổ sung từ Ngân sách Nhà nước khi cần thiết khi gặp những biến cố bất lợi. Toàn bộ những hoạt động cộng với những mối quan hệ ràng buộc chặt ch trên được thế giới quan niệm là BHXH đối với người lao động. Như vậy, 1 theo PGS.TS Nguyễ V Định 1.1.2. Quan điểm về Bảo hiểm xã hội Khi tiến hành tổ chức và thực hiện chính sách BHXH, các quốc gia đều lựa chọn hình thức, cơ chế, mức độ thỏa mãn các nhu cầu BHXH phù hợp với tập quán, khả năng trang trải và định hướng phát triển kinh tế xã hội của quốc gia mình, đồng thời cũng nhận thức thống nhất các quan điểm cơ bản về BHXH sau: 1.1.2.1. Chính sách Bảo hiểm xã hội là một bộ phận cấu thành và uan trọng nhất trong Hệ thống An Sinh xã hội Mục đích chủ yếu của BHXH là nhằm đảm bảo cuộc sống cho người lao động và gia đình họ trước những rủi ro xã hội làm giảm hoặc mất thu nhập của người lao động. Thực chất, BHXH là một chính sách đối với con người, nhằm đáp ứng một trong những quyền và nhu cầu hiển nhiên của con người, nhu cầu an toàn về việc làm, an toàn lao động, an toàn xã hội Từ quan điểm này cho thấy các quốc gia trên thế giới đều thừa nhận tính xã hội cao của BHXH, do đó BHXH được coi là một hoạt động phi lợi nhuận mang tính nhân văn sâu sắc. Tại Việt Nam, đây được coi là một trong những chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước trong hệ thống An sinh xã hội. 1.1.2.2. Người sử dụng lao động phải có nghĩa vụ và trách nhiệm tham gia Bảo hiểm xã hội cho người lao động Người sử dụng lao động chính là các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân có thuê mướn lao động. Họ có nghĩa vụ đóng góp vào quỹ BHXH và có trách nhiệm thực hiện đầy đủ các chế độ BHXH đối với người lao động mà họ đang sử dụng theo đúng pháp luật quy định. Làm như vậy, chủ sử dụng lao động s tránh được những thiệt hại kinh tế do phải chi ra một 1 Bộ môn kinh tế bảo hiểm – Đại học kinh tế quốc dân: Giáo trình bảo hiểm, NXB Thống kê, Hà Nội, 200 , trang 33.
7 khoản tiền lớn khi có rủi ro xảy ra đối với người lao động mình đang thuê mướn, bên cạnh đó cũng làm giảm bớt tình trạng tranh chấp, tạo mối quan hệ tốt đẹp giữa chủ và thợ, tạo ra sự yên tâm, tích cực sản xuất cho người lao động. 1.1.2.3. Người lao động được bình đẳng về nghĩa vụ và u ền lợi đối với Bảo hiểm xã hội Mọi người lao động đều được bình đẳng về nghĩa vụ đóng góp và quyền lợi được trợ cấp BHXH. Khi những rủi ro không may xảy ra với người lao động thì họ là những người trực tiếp chịu tác động của rủi ro. Điều đó có nghĩa là người lao động phải có trách nhiệm tham gia đóng góp BHXH để tự bảo hiểm cho mình. 1.1.2.4. Mức trợ cấp bảo hiểm xã hội Mức trợ cấp BHXH phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: + Mức tiền lương trong giai đoạn đi làm của người lao động. + Mức độ suy giảm khả năng lao động ( tỷ lệ thương tật ) + Ngành nghề công tác + Thời gian công tác và đóng BHXH + Tuổi thọ bình quân của người lao động + Điều kiện kinh tế xã hội của đất nước trong từng thời kỳ Tuy nhiên, về nguyên tắc, mức trợ cấp phải thấp hơn mức lương lúc đang đi làm, nhưng thấp nhất cũng phải đảm bảo cuộc sống tối thiểu cho người được hưởng. Quan điểm này vừa phản ánh tính cộng đồng xã hội, vừa phản ánh nguyên tắc phân phối lại quỹ BHXH cho người lao động tham gia BHXH. 1.1.2.5. Nhà nước uản lý thống nhất chính sách Bảo hiểm xã hội, tổ chức bộ má thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội BHXH là một bộ phận cấu thành các chính sách xã hội, nó vừa là nhân tố ổn định, vừa là động lực phát triển kinh tế xã hội, nên vai trò của Nhà nước là rất quan trọng. Sự can thiệp của Nhà nước đã đảm bảo cho mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động được duy trì bền vững đồng thời đảm bảo mối quan hệ ba bên trong BHXH s không bị phá vỡ. 1.1.3. hái niệm về uản lý thu Bảo hiểm xã hội 1.1.3.1. Nội dung uản lý thu Bảo hiểm xã hội a. Theo quy trình quản lý thu