Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý thuế thu nhập trên địa bàn Sơn La

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:132

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn đánh giá những hạn chế và nguyên nhân cơ bản của hạn chế trong công tác quản lý thuế TNDN trong thời gian qua, từ đó tìm ra định hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế TNDN trên địa bàn Tỉnh Sơn La trong thời gian tới. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm chi tiết nội dung của luận văn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý thuế thu nhập trên địa bàn Sơn La

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI NGUYỄN ĐỨC TOÀN QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN SƠN LA LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ HÀ NỘI, NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI NGUYỄN ĐỨC TOÀN QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN SƠN LA Chuyên ngành : Quản Lý Kinh Tế Mã số : 8340410 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. PHAN THẾ CÔNG HÀ NỘI, NĂM 2020
i LỜI CAM ĐOAN “Tôi xin cam đoan rằng, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong đề tài là trung thực và chưa từng được dùng để bảo vệ bất kỳ một đề tài nào, học vị nào./.” Hà Nội, ngày …..tháng …… năm 2020 TÁC GIẢI Nguyễn Đức Toàn
ii LỜI CẢM ƠN “Trước hết em xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Phan Thế Công đã giúp đỡ em trong suốt quá trình thu thập hồ sơ tài liệu, sảo sát thực tế, điều tra số liệu và triển khai hoàn thiện Luận văn thạc sĩ của em.” “Em xin cảm ơn các thầy, cô giáo của Trường đại học Thương Mại, đặc biệt là các thầy, cô giáo của Khoa sau đại học Trường đại học Thường Mại đã tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ chúng em về nhiều mặt trong quá trình học tập và hoàn thiện Luận văn thạc sĩ của em.” “Tôi xin chân thành cảm ơn tất cả các anh, chị em đồng nghiệp bạn bè thân thiết và người thân đã động viên, giúp đỡ tôi vượt qua những khó khăn để hoàn thành Luận văn thạc sĩ./.” Hà Nội, ngày ….. tháng ……. năm 2020 TÁC GIẢI Nguyễn Đức Toàn
iii MỤC LỤC MỞĐẦU………………………………………………………………………1 1. Tính cấp thiết của đề tài ....................................................................... 1 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu.................................................... 2 3. Câu hỏi nghiên cứu của đề tài ............................................................... 6 4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài ................................................ 6 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................... 7 6. Nguồn gốc số liệu và dữ liệu nghiên cứu............................................... 7 7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu.............................. 8 8. Kết cấu của luận văn ............................................................................ 9 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ THUẾ VÀ QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP.............................................10 1.1. TỔNG QUAN VỀ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP ............... 10 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của thuế thu nhập doanh nghiệp ...... 10 1.1.2. Nội dung cơ bản về thuế thu nhập doanh nghiệp .............................. 13 1.2. LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP ... 16 1.2.1. Khái niệm quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp................................. 16 1.2.2. Sự cần thiết phải quản lý thuế TNDN .................................................. 17 1.2.3. Mục tiêu và nguyên tắc quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp ........ 20 1.2.4. Nội dung quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp................................... 21 1.2.5. Tiêu chí đánh giá kết quả quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp ..... 28 1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP........................................................................... 30 1.3.1. Nhân tố khách quan ................................................................................... 30 1.3.2. Nhân tố chủ quan ....................................................................................... 32
iv 1.4. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP CỦA MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BÀI HỌC CHO CỤC THUẾ TỈNH SƠN LA ......................................................................................... 34 1.4.1. Kinh nghiệm quản lý thuế thu thập DN của một số địa phương ... 34 1.4.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho Cục Thuế tỉnh Sơn La.................... 38 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP VÀ QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU ..............40 2.1. PHƯƠNG PHÁP TỔNG HỢP, ĐÁNH GIÁ .................................... 40 2.1.1. Nội dung phương pháp ............................................................................. 40 2.1.2. Mục đích sử dụng phương pháp............................................................. 40 2.1.3. Cách thức áp dụng phương pháp ........................................................... 40 2.2. PHƯƠNG PHÁP THỐNG KÊ MÔ TẢ............................................ 41 2.2.1. Nội dung phương pháp ............................................................................. 41 2.2.2. Mục đích sử dụng phương pháp ................................................ 42 2.2.3. Cách thức áp dụng phương pháp ........................................................... 42 2.3. PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH............................................................ 43 2.3.1. Nội dung phương pháp ............................................................................. 43 2.3.2. Mục đích sử dụng phương pháp............................................................. 43 2.3.3. Cách thức áp dụng phương...................................................................... 43 2.4. PHƯƠNG PHÁP THU THẬP SỐ LIỆU .......................................... 44 2.4.1. Số liệu thứ cấp ............................................................................................ 44 2.4.2. Số liệu sơ cấp .............................................................................................. 44 2.5. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU .......................................................... 46 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP ....................48 DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN SƠN LA............................................48 3.1. ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ - XÃ HỘI TỈNH SƠN LA VÀ CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA CỤC THUẾ TỈNH SƠN LA........................................ 48 3.1.1. Đặc điểm tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội tỉnh Sơn La .............. 48
v 3.1.2. Khái quát về doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La........................ 52 3.1.3. Cơ cấu tổ chức của Cục thuế tỉnh Sơn La ........................................... 54 3.1.4. Kết quả thu thuế từ các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La .... 56 3.2. PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA ............ 57 3.2.1. Lập kế hoạch thu thuế, phân tích và dự báo nguồn thu.................... 57 3.2.2. Quản lý thông tin người nộp thuế .......................................................... 60 3.2.3. Quản lý công tác đăng ký thuế, kê khai, nộp thuế ............................. 62 3.2.4. Quản lý công tác kiểm tra, thanh tra thuế ............................................ 71 3.2.5. Quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế TNDN................................... 81 3.2.7. Công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế .................................... 84 3.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA ....................... 89 3.3.1. Những kết quả đạt được ........................................................................... 89 3.3.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân ............................................... 92 CHƯƠNG 4. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN ............97 QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP .....................................97 TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA ...............................................................97 4.1. MỤC TIÊU VÀ PHƯƠNG HƯỚNG QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA ....................... 97 4.1.1. Mục tiêu ....................................................................................................... 97 4.1.2. Phương hướng ............................................................................................ 98 4.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA ....................... 99 4.2.1. Giải pháp về chỉ đạo, điều hành để hoàn thiện dự báo nguồn thu thuế ............................................................................................................... 99 4.2.2. Giải pháp về quản lý thông tin người nộp thuế ................................ 100
vi 4.2.3. Giải pháp về thanh tra, kiểm tra tại cơ quan thuế và tại trụ sở doanh nghiệp ......................................................................................................... 101 4.2.4. Giải pháp về quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế ....................... 104 4.2.5. Giải pháp về công tác tuyên truyền hỗ trợ người nộp thuế ........... 106 4.2.6. Một số giải pháp khác ............................................................................. 108 4.3. ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ ...........................................................111 4.3.1. Đối với Nhà nước ................................................................................... 111 4.3.2. Đối với Bộ Tài chính -Tổng cục Thuế ............................................... 112 KẾT LUẬN………….............................................................................. 113 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 114
vii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Giải nghĩa DN Doanh nghiệp FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài KT-XH Kinh tế - Xã hội NNT Người nộp thuế QĐ Quyết định TNDN Thu nhập doanh nghiệp SX-KD Sản xuất – kinh doanh
viii DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Cơ cấu đối tượng điều tra........................................................... 46 Bảng 3.1. Số lượng doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La (2016-2019) ..... 52 Bảng 3.2. Số lượng và cơ cấu DN trên địa bàn tỉnh Sơn La......................... 53 giai đoạn 2016 – 2019 (theo loại hình DN)................................................. 53 Bảng 3.3. Kết quả thu thuế TNDN của Cục thuế tỉnh Sơn La ...................... 56 Bảng 3.4. Kết quả thu thuế TNDN so với Dự toán tại Cục thuế tỉnh Sơn La (2016-2019).............................................................................................. 58 Bảng 3.5. Số DN đăng ký và kê khai thuế trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2016-2019 ................................................................................................ 62 Bảng 3.6. Số lượng DN đăng ký MST mới trên địa bàn tỉnh Sơn La............ 64 giai đoạn 2016-2019 ................................................................................. 64 Bảng 3.7. Tình hình nộp hồ sơ khai thuế TNDN của Cục thuế tỉnh Sơn La giai đoạn 2016-2019 ........................................................................................ 67 Bảng 3.8. Tình hình ứng dụng công nghệ thông tin trong việc khai thuế và nộp thuế của Cục thuế Sơn La giai đoạn 2016-2019 ................................... 68 Bảng 3.9. Ý kiến đánh giá của DN đối với công tác quản lý đăng ký, kê khai, nộp thuế của Cục thuế tỉnh Sơn La ............................................................ 69 Bảng 3.10. Kết quả kiểm tra hồ sơ khai thuế tại cơ quan thuế trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2016-2019...................................................................... 73 Bảng 3.11. Kết quả kiểm tra tại trụ sở DN giai đoạn 2017 - 2019 ................ 77 Bảng 3.12. Ý kiến đánh giá của DN được điều tra về công tác quản lý thanh tra, kiểm tra thuế....................................................................................... 78 Bảng 3.13. Tình hình nợ đọng thuế TNDN của Cục thuế tỉnh Sơn La giai đoạn 2016-2019 ........................................................................................ 81
ix Bảng 3.14. Công tác tuyên truyền DN về thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2016-2019 ................................................................................. 85 Bảng 3.15. Ý kiến đánh giá của các DN điều tra về công tác tuyên truyền hỗ trợ người nộp thuế .................................................................................... 87
x DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ Hình 3.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức Cục thuế tỉnh Sơn La ................................. 55 Hình 3.2. Tốc độ tăng trưởng của nợ thuế TNDN trên địa bàn .................... 82 tỉnh Sơn La............................................................................................... 82 Hình 3.3. Ý kiến đánh giá của các DN điều tra về quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế TNDN.................................................................................... 84 Hình 3.4. Hình thức tuyên truyền chính sách thuế có hiệu quả nhất đối với doanh nghiệp ............................................................................................ 88 Hình 3.5. Hình thức hỗ trợ có hiệu quả nhất đối với DN ............................. 89
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thuế có vai trò quan trọng đối với mỗi quốc gia nói chung và các địa phương nói riêng bởi thuế là nguồn thu chủ yếu tài trợ cho các hoạt động của khu vực nhà nước. Một hệ thống thuế hiệu quả sẽ đảm bảo nguồn thu ổn định, hợp lý và công bằng giữa các đối tượng nộp thuế, góp phần thúc đảy phát triển kinh tế - xã hội. Để phát huy vai trò của thuế ngoài việc cần xây dựng chính sách thuế hợp lý, còn phải thực hiện quản lý thuế hiệu quả. Trên thực tế, quản lý thuế nói chung hiện nay ở nước ta vẫn còn những hạn chế trong cơ chế quản lý, tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ thuế, cơ sở vật chất, công nghệ quản lý thuế. Công tác thanh tra, kiểm tra xử lý các hành vi vi phạm về thuế của cơ quan thuế chưa nghiêm. Do đó tình trạng gian lận về thuế còn khá phổ biến ở nhiều khoản thu, sắc thuế nhưng chưa được phát hiện, truy thu kịp thời. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng căng thẳng về ngân sách của Nhà nước trong những năm gần đây, làm giảm hiệu quả của công cụ thuế đối với quản lý vĩ mô của Nhà nước. Vì vậy, vấn đề đặt ra là cần phải nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế ở tất cả các cấp, ngành trong cả nước. Đối với tỉnh Sơn La, trong những năm qua công tác quản lý thuế của tỉnh về cơ bản đã có nhiều cải tiến và đạt được những kết quả khả quan. Trong đó phải kể đến là số thu thuế hàng năm gia tăng rõ rệt, tỷ lệ troonsm nợ thuế giảm. Tuy nhiên cũng giống như tình trạng chung của cả nước, công tác này vẫn còn những tồn tại như: tình trạng trốn thuế, nợ đọng thuế và gian lận thuế còn khá phổ biến; hoạt động kiểm tra, kiểm soát việc chấp hành chính sách thuế chưa được coi trọng đúng mức gây thất thu lớn cho ngân sách nhà nước. Chính vì lý do trên, tác giả đã chọn đề tài “Quản lý thuế thu nhập trên địa bàn Sơn La” làm đề tài luận văn thạc sỹ của mình.
2 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu 2.1. Tổng quan công trình nghiên cứu trong nước Vấn đề về quản lý thu thuế TNDN đã được nhiều tác giả lựa chọn làm đề tài nghiên cứu ở nhiều khía cạnh và góc độ khác nhau. Trong quá trình tìm hiểu, nghiên cứu đề tài, tôi đã có cơ hội tiếp cận, tham khảo một số công trình khoa học tiêu biểu có liên quan đến đề tài như sau: Nguyễn Thị Hồng Liên (2016), “Quản lý thu thuế TNDN đối với DN có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn tỉnh Hải Dương”, Luận văn Thạc sỹ, Trường Đại học Thương mại. Đề tài đã hệ thống hóa được cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thu thuế TNDN; Trên cơ sở đánh giá được thực trạng quản lý thuế TNDN đối với DN có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn tỉnh Hải Dương; Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu thuế TNDN đối với các DN có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn tỉnh Hải Dương, từ đó đề xuất được một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý thu thuế TNDN đối với các DN có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn tỉnh Hải Dương. Nguyễn Thị Oanh (2015), “Quản lý thu thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh” đã nêu được các vấn đề cơ bản về thuế TNDN, phân tích, đánh giá được thực trạng công tác quản lý thu thuế các doanh nghiệp trên địa bàn; đưa ra được nguyên nhân của vấn đề: Việc tổ chức triển khai quản lý thu thuế TNDN của cơ quan thuế và năng lực, trình độ của cán bộ thuế còn hạn chế; công tác thanh tra, kiểm tra, quản lý và cưỡng chế nợ thuế còn nhiều yếu kém. Từ đó đưa ra những nhóm giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế TNDN trên địa bàn: nhóm giải pháp kê khai, nộp thuế; nhóm giải pháp tuyên truyền hỗ trợ; nhóm giải pháp thanh tra, kiểm tra; nhóm giải pháp quản lý nợ thuế. Nguyễn Thị Cẩm Vân (2015), “Nghiên cứu Quản lý thu thuế TNDN tại chi cục Thuế thị xã Từ Sơn” đã trình bày lý luận chung về các khái niệm, hệ thống hóa cơ sở lý luận về quy trình quản lý thu thuế TNDN, phân tích thực
3 trạng quản lý thu thuế, đồng thời đưa ra những đánh giá về thuận lợi, khó khăn hay kết quả đạt được và hạn chế trong quá trình quản lý thu thuế tại địa bàn thị xã Từ Sơn. Ma Tường Bằng Giang (2015), “Quản lý hoạt động thu thuế TNDN đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại cục thuế tỉnh Hà Giang” đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận về thuế TNDN và quản lý thuế TNDN đối với DN nhỏ và vừa. Đánh giá thực trạng công tác quản lý thuế TNDN đối với DN nhỏ và vừa tại cục thuế tỉnh Hà Giang, chỉ ra những thành công, hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế trong công tác quản lý thu thuế đối với các DN nhỏ và vừa. Thông qua đó đã đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý thu thuế TNDN đối với các DN nhỏ và vừa tại tỉnh Hà Giang. Vũ Thị Cúc (2015), “Quản lý thuế thu nhập cá nhân tại chi cục thuế huyện Gia Bình - tỉnh Bắc Ninh” đã trình bày khái quát về thuế, quản lý thuế thu nhập cá nhân, nội dung và các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân. Trên cơ sở đánh giá nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Gia Bình, thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn tỉnh tác giả đưa ra được những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý thuế TNCN tại chi cục thuế huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. Nguyễn Văn Thành (2015), “Quản lý thu thuế giá trị gia tăng đối với DN tư nhân trên địa bàn tỉnh Sơn La” đã đưa ra cơ sở lý luận về quản lý thuế giá trị gia tăng, các nhân tố ảnh hưởng tới công tác quản lý thuế GTGT dối với DN tư nhân. Tác giả đưa ra thực trạng công tác quản lý thuế GTGT đối với các DN tư nhân tại cục thuế tỉnh Sơn La, đánh giá được những kết quả đạt được trong công tác quản lý, đưa ra những hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất một số giải pháp tăng cường công tác quản lý thuế GTGT đối với các DN tư nhân trên địa bàn tỉnh Sơn La. Đặng Thị Anh Đào (2014), “Quản lý thu thuế tại chi cục thuế huyện Từ
4 Liêm, Hà Nội” đã trình bày các khái niệm, quy trình thực hiện công tác quản lý thuế, các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả của công tác quản lý thu thuế, tập trung nghiên cứu công tác quản lý thu của tất cả các sắc thuế như TNDN, GTGT, thuế tài nguyên, TNCN,...trên địa bàn tỉnh Từ Liêm, Hà Nội. Trên cơ sở phân tích thực trạng quản lý thu thuế, tác giả đưa ra những đánh giá về thuận lợi, khó khăn hay kết quả đạt được và hạn chế trong quá trình quản lý thu thuế tại địa bàn tỉnh Từ Liêm. Từ đó đưa ra được các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu thuế nói chung trên địa bàn. Các nghiên cứu trên đây đã đề cập đến nhiều nội dung khác nhau về quản lý thuế và vấn đề áp dụng đối với các cơ quan thuế các cấp để tăng cường hiệu quả của quản lý thuế Nhà nước. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào đề cập đến quản lý thuế thu nhập trên địa bàn tỉnh Sơn La. 2.2. Tổng quan công trình ngoài nước OECD (2001), Taxation and Electronic Commerce Implementing TheOttawa Taxation Framework Conditions. Nghiên cứu này đã đề cập đến một số vấn đề về thuế và thương mại điện tử thực hiện các điều kiện khung thuế của Ottawa. Michel Bouvier (2005), Nhập môn luật thuế đại cương và học thuyết thuế, NXB Chính trị Quốc gia. Tác giả cho rằng: Cho đến nay, dù đã trải qua diễn trình trranh luận. Điều này đã và đang có ảnh hưởng trực tiếp đến quy trình thiết kế, xây dựng và thực thi của Luật Thuế ở hầu hết các quốc gia, đặc biệt là ở những quốc gia đang phát triển như Việt Nam. Theo quan niệm cổ điển về thuế, các học giả cho rằng bản chất của Thuế đã thể hiện rõ nhất ở bốn điều sau: (1) Thuế là khoản trích nộp bằng tiền của tổ chức, cá nhân cho Nhà nước. (2) Thuế là khoản đóng góp bắt buộc dựa trên quyền lực của Nhà nước. (3) Thuế là khoản thu không có hoàn trả. (4) Thuế là khoản thu không có đối khoản trực tiếp. Đây chính là bốn
5 đặc điểm cơ bản của thuế theo quan niệm cổ điển và các đặc điểm này vẫn tiếp tục được thừa nhận trong xã hội ngày nay, dù rằng quan niệm này hiện tại đã có nhiều thay đổi, có thể nhận thấy điểm hạn chế lớn nhất của quan niệm cổ điển về thuế chính là ở chỗ nó đã tuyệt đối hóa vai trò của quyền lực nhà nước trong việc xác lập và thực thu thuế, trên cơ sở nhấn mạnh tính cưỡng chế và bắt buộc, tính không hoàn trả của thuế. Ngược lại, quan này coi nhẹ vai trò và địa vị kinh tế, thành phần xã hội của người nộp thuế trong quan hệ nộp thuế với Nhà nước. Trường phái lý luận về thuế ra đời sớm nhất trong lịch sử học thuyết thuế, có lẽ là học thuyết không tưởng. Về học thuyết này được xây dựng dựa trên ý tưởng cho rằng sự phức tạp hóa chính sách thuế với nhiều loại thuế khác nhau là không cần thiết và cần hướng tới xây dựng một loại thuế đơn nhất hay duy nhất, vừa có khả năng đảm bảo nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, vừa có thể thỏa mãn nhu cầu, đòi hỏi của hầu hết dân chúng là người đóng thuế. Các học giả theo quan điểm này cố gắng tìm cách xây dựng học thuyết thực sự phục vụ thuế, tuy nhiên vẫn không tránh khỏi có nhiều quan điểm khác nhau về các loại thuế đơn nhất. 2.3. Nội dung kế thừa và Khoảng trống nghiên cứu Thông qua tổng quan các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước, tác giả đã tìm ra được các luận cứ khoa học làm nền tảng cho việc triển khai các luận điểm của mình và tìm ra được các hạn chế, các khoảng trống mà các công trình trước chưa phát hiện, chưa nghiên cứu để tiếp tục nghiên cứu. Nhìn chung các công trình nghiên cứu này đã tiếp cận và nghiên cứu từng vấn đề lý luận liên quan đến quản lý thuế như: Khái niệm và đặc điểm, vai trò; các nội dung cơ bản của quản lý thuế: Tuyên truyền và hỗ trợ về thuế, quản lý kê khai, nộp thuế, kiểm tra, thanh tra thuế, quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế,... Trên cơ sở đó, các đề tài vận dụng để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp cụ thể hoàn thiện quy trình quản lý thu thuế và quản lý thu thuế TNDN đối với vấn đề quản lý thu thuế tại một số địa phương trên cả nước.
6 Tuy nhiên, nội dung của các đề tài đã được nghiên cứu còn có phần lạc hậu chưa tiếp cận đến những chính sách thuế mới, nhiều đề tài nghiên cứu còn có phạm vi hẹp chưa bao quát được hết tình hình thực tiễn phát sinh trong thực tế, chưa nghiên cứu được toàn diện các sắc thuế nên các giải pháp đưa ra không phù hợp với thực tế hoặc chưa tạo ra hiệu quả cao cho công tác quản lý... Tính đến thời điểm hiện nay chưa có công trình nghiên cứu đầy đủ, sâu sắc về: “Quản lý thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Sơn La”. Những vấn đề trọng tâm luận văn tập trung nghiên cứu giải quyết: - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về thuế và quản lý thuế TNDN. - Các yếu tố ảnh hưởng và thực trạng quản lý thuế thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Sơn La. - Đề xuất giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Sơn La. 3. Câu hỏi nghiên cứu của đề tài Luận văn hướng tới trả lời một số câu hỏi sau: - Thực trạng quản lý thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Sơn La trong khoảng thời gian từ năm 2016 đến năm 2019 như thế nào? - Quản lý thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Sơn La có phù hợp với việc thực hiện nhiệm vụ thường xuyên theo chức năng và cơ chế tự khai tự nộp đối với các DN không? - Để hoàn thiện quản lý thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Sơn La thì cần phải làm gì? 4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài 4.1. Mục tiêu Qua nghiên cứu thực tiễn để hoạt động quản lý thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Sơn La, luận văn đánh giá những hạn chế và nguyên nhân cơ bản của hạn chế trong công tác quản lý thuế TNDN trong thời gian qua, từ đó tìm ra định hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế TNDN trên địa bàn Tỉnh Sơn La trong thời gian tới.
7 4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu đề tài Để thực hiện mục đích trên, luận văn phải thực hiện các nhiệm vụ sau: - Hệ thống hoá một số vấn đề lý luận cơ bản về thuế TNDN và quản lý thuế TNDN. - Phân tích đánh giá thực trạng quản lý thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Sơn La trong thời gian từ năm 2016 đến 2019; từ đó tìm ra những hạn chế và các nguyên nhân làm hạn chế hiệu quả quản lý thuế TNDN thời gian qua. - Đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện quản lý thuế TNDN ở Tỉnh Sơn La trong thời gian tới. 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 5.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý thu thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Sơn La. 5.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về không gian: Đề tài nghiên cứu quản lý thuế TNDN của Cục thuế tỉnh Sơn La đối với các DN, tổ chức trên địa bàn. - Phạm vi về thời gian: Các số liệu và tài liệu nghiên cứu thực trạng tập trung trong phạm vi từ năm 2016 – 2019 và các giải pháp đề xuất cho giai đoạn 2020 – 2025. - Phạm vi về nội dung: Luận văn giới hạn nghiên cứu hoạt động quản lý thu thuế thu nhập đối với các doanh nghiệp nội địa trên địa bàn của Cục thuế tỉnh Sơn La. 6. Nguồn gốc số liệu và dữ liệu nghiên cứu Để đề xuất được cơ sở khoa học và phương pháp luận xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ nghiên cứu thực trạng quản lý thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Sơn La, học viên cần nghiên cứu một cách có hệ thống nguồn số liệu tin cậy. Số liệu học viên thu thập từ các báo cáo, các nghiên cứu số liệu thống kê, các tài liệu… đã được công bố bao gồm:
8 + Tổng hợp số nộp thuế đơn vị thu từ năm 2016- 2019; + Tình hình thực hiện dự toán thu thuế đối với các doanh nghiệp giai đoạn năm 2016-2019; + Tổng hợp số lượng các DN giai đoạn 2016 – 2019; + Kết quả tập huấn chính sách thuế cho các DN giai đoạn 2016 – 2019; + Kết quả công tác kiểm tra, thanh tra thuế giai đoạn 2016 – 2019; + Kết quả công tác quản lý nợ thuế giai đoạn 2016 – 2019. 7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu Luận văn hoàn thành là một công trình có ý nghĩa khoa học và thực tiễn, là tài liệu tham khảo quan trọng giúp hoàn thiện công tác quản lý thuế đối với các DN trên địa bàn tỉnh Sơn La. Từ đó, thực hiện có hiệu quả Luật Quản lý thuế, nâng cao nhận thức của các doanh nghiệp ở tỉnh Sơn La đối với thực hiện nghĩa vụ thuế. Luận văn cũng góp phần bổ sung và hoàn thiện cơ sở lý luận về công tác quản lý thuế tại các doanh nghiệp. Cụ thể: - Luận văn góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý thuế nói chung và quản lý thuế đối với các doanh nghiệp nói riêng. - Phân tích thực trạng quản lý thuế đối với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La, số liệu trong giai đoạn 2016-2019 qua việc sử dụng phương pháp thống kê, so sánh, tổng hợp và phân tích số liệu. Từ đó minh họa về những thành tích và hạn chế của công tác quản lý thuế đối với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La. - Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thuế đối với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La nói riêng và cả nước nói chung. - Nâng cao nhận thức cho các doanh nghiệp trong chấp hành chính sách pháp luật về thuế, hạn chế hành vi vi phạm về thực hiện nghĩa vụ thuế với Nhà nước trong hoạt động sản xuất kinh doanh.