Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Lịch sử: Đảng bộ Hà Tây lãnh đạo chuyển dịch cơ cấu kinh tế 1991-2006

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRUNG TÂM ĐÀO TẠO, BỒI DƢỠNG GIẢNG VIÊN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ<br /> <br /> <br /> NGUYỄN VĂN TRIỆU<br /> <br /> ĐẢNG BỘ HÀ TÂY LÃNH ĐẠO CHUYỂN DỊCH<br /> CƠ CẤU KINH TẾ (1991 - 2006)<br /> <br /> Chuyên ngành: Lịch sử Đảng CSVN<br /> Mã số: 60 22 56<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SỸ LỊCH SỬ<br /> <br /> Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Đoàn Thế Hanh<br /> <br /> HÀ NỘI – 2009<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> <br /> Việt Nam là quốc gia nông nghiệp, lạc hậu, lao động thủ công là chính<br /> nên hiệu quả kinh tế thấp, tổng sản phẩm xã hội quy mô nhỏ, bình quân thu nhập<br /> đầu người rất thấp. Để xây dựng đất nước hướng tới mục tiêu dân giầu, nước<br /> mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, ngay từ khi tiến hành sự nghiệp đổi<br /> mới, Đảng ta đã xác định rõ phương thức là chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo<br /> hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đại hội X của Đảng xác định: "... tạo<br /> bước đột phá về xây dựng kết cấu hạ tầng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng<br /> cao chất lượng và sức cạnh tranh, tăng tốc độ tăng trưởng kinh tế, sớm đưa nước<br /> ta ra khỏi tình trạng nước đang phát triển có thu nhập thấp". [27, tr.186]<br /> Hà Tây (cũ) là tỉnh thuộc vùng châu thổ Sông Hồng, phía Đông giáp Thủ<br /> đô Hà Nội, phía Đông nam giáp tỉnh Hưng Yên, phía Bắc giáp hai tỉnh Vĩnh<br /> Phúc và Phú Thọ, phía tây giáp tỉnh Hoà Bình. Hà Tây là vùng đất nối liền giữa<br /> miền Tây Bắc và vùng trung du Bắc Bộ với các tỉnh đồng bằng Sông Hồng; có<br /> địa hình đa dạng: miền núi, trung du và đồng bằng rất thuận lợi để phát triển<br /> nông nghiệp, công nghiệp, du lịch và dịch vụ. Hà Tây bao bọc Thành phố Hà<br /> Nội từ phía tây xuống phía nam, nằm liền kề với vùng tam giác kinh tế trọng<br /> điểm (Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh). Do có điều kiện thuận lợi trên, kể từ<br /> khi thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, nhân dân và chính quyền Hà Tây đã<br /> phát huy thế mạnh, khắc phục khó khăn, thách thức để thúc đẩy xây dựng phát<br /> triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Trước khi sáp nhập vào Thành phố Hà Nội, tình<br /> hình kinh tế - xã hội của Hà Tây đã có những chuyển biến tích cực với mức tăng<br /> trưởng kinh tế khá cao; cơ cấu kinh tế xã hội chuyển dịch nhanh theo hướng<br /> công nghiệp hoá; văn hoá, giáo dục, y tế và công tác xã hội có những tiến bộ<br /> đáng kể; điều kiện sống và mức sống của nhân dân được cải thiện rõ rệt.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Tuy nhiên, trong quá trình phát triển kinh tế, Hà Tây cũng còn nhiều hạn<br /> chế và đứng trước nhiều vấn đề nảy sinh: phát triển kinh tế chưa cao, chưa khai<br /> thác hết tiềm năng, cơ sở vật chất kỹ thuật còn lạc hậu; chưa phát triển bền vững<br /> và đi vào chiều sâu; thu nhập bình quân đầu người thấp hơn bình quân chung cả<br /> nước; chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành và trong nội bộ từng ngành kinh tế còn<br /> nhiều hạn chế: vấn đề chuyển dịch đất nông nghiệp, phát triển các khu công<br /> nghiệp, thu hút đầu tư, phát triển dịch vụ, giải quyết việc làm cho người lao<br /> động… đòi hỏi Đảng bộ và nhân dân Hà Tây phải tiếp tục nghiên cứu và giải<br /> quyết trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Vì vậy, nghiên cứu quá<br /> trình Đảng bộ Hà Tây lãnh đạo chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ 1991 - 2006, từ đó<br /> rút ra những kinh nghiệm trong lãnh đạo, tổ chức thực hiện có ý nghĩa lý luận và<br /> thực tiễn quan trọng không chỉ đối với địa phương mà còn có giá trị tham khảo<br /> trên phạm vi cả nước.<br /> Trong khi triển khai đề tài "Đảng bộ Hà Tây lãnh đạo chuyển dịch cơ cấu<br /> kinh tế (1991 - 2006)" cho luận văn thạc sỹ của mình thì tỉnh Hà Tây còn là đơn<br /> vị hành chính độc lập, đến năm 2008, Hà Tây sáp nhập vào Hà Nội. Việc Đảng<br /> bộ Hà Tây lãnh đạo nhân dân toàn tỉnh thực hiện quá trình chuyển dịch cơ cấu<br /> kinh tế - xã hội (1991 - 2006) là một thực tế với những chủ trương, kế hoạch,<br /> giải pháp và hiệu quả cụ thể. Nay Hà Tây không còn là đơn vị hành chính độc<br /> lập, một Đảng bộ riêng nhưng vấn đề trên đã trở thành một phần lịch sử của<br /> Đảng bộ và nhân dân Hà Tây trong sự nghiệp đổi mới.<br /> Xuất phát từ nhận thức đó, tác giả kiên định chọn vấn đề “Đảng bộ Hà<br /> Tây lãnh đạo chuyển dịch cơ cấu kinh tế 1991 - 2006” làm đề tài luận văn thạc<br /> sỹ.<br /> 2. Tình hình nghiên cứu<br /> Đổi mới cơ chế quản lý kinh tế nói chung, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nói<br /> riêng được nhiều nhà lãnh đạo, nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước đặc biệt<br /> quan tâm dưới nhiều góc độ khác nhau. Có thể kể đến nhiều công trình tiêu biểu<br /> như:<br /> 3<br /> <br /> - Đỗ Đình Giao, Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá,<br /> hiện đại hoá nền kinh tế quốc dân, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1994.<br /> - Nguyễn Sinh Cúc, Lê Mạnh Hùng, Hoàn Vĩnh Lê, Thực trạng CNH,<br /> HĐH nông nghiệp, nông thôn Việt Nam, Nxb Thống Kê, Hà Nội, 1998.<br /> - Trương Thị Tiến, Đổi mới cơ chế quản lý kinh tế nông nghiệp ở Việt<br /> Nam, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1999.<br /> - Ban Tư tưởng văn hoá Trung ương, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông<br /> thôn, Con đường công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp nông thôn Việt<br /> Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002.<br /> - Đặng Văn Thắng - Phạm Ngọc Dũng, Chuyển dịch cơ cấu kinh tế công<br /> – nông nghiệp ở Đồng bằng sông Hồng - thực trạng và triển vọng, Nxb Chính<br /> trị Quốc gia, Hà Nội, 2002.<br /> - Bùi Tất Thắng, Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở Việt Nam, Nxb<br /> Khoa học xã hội, Hà Nội, 2006.<br /> - Đặng Kim Sơn, Nông nghiệp, nông thôn Việt Nam 20 năm đổi mới và<br /> phát triển, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2006.<br /> - Đỗ Xuân Tuất, Đảng bộ Hà Tây lãnh đạo phát triển kinh tế trang trại<br /> 1986 – 2001, Luận văn Thạc sỹ khoa học lịch sử, Hà Nội, 2003.<br /> - Đỗ Quan Dũng, Phát triển làng nghề trong quá trình công nghiệp hóa,<br /> hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn, Luận án Tiến sỹ kinh tế, Hà Nội, 2006.<br /> Tuy nhiên, do mục tiêu và yêu cầu nghiên cứu khác nhau, phần lớn các<br /> công trình nghiên cứu đều tập trung tìm hiểu quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh<br /> tế trên phạm vi cả nước hoặc các vùng kinh tế. Có rất ít các công trình nghiên<br /> cứu về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở một địa phương, nhất là về quá trình<br /> chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở địa bàn tỉnh Hà Tây dưới góc độ lịch sử.<br /> 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu<br /> Mục đích nghiên cứu:<br /> - Làm rõ quá trình Đảng bộ Hà Tây lãnh đạo và tổ chức thực hiện chuyển<br /> dịch cơ cấu kinh tế trên địa bàn tỉnh giai đoạn 1991 - 2006.<br /> - Đánh giá những thành tựu đạt được cũng như những hạn chế của quá<br /> trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Hà Tây giai đoạn 1991 - 2006.<br /> 4<br /> <br /> - Bước đầu rút ra một số kinh nghiệm lãnh đạo chuyển dịch cơ cấu kinh tế<br /> của Đảng bộ Hà Tây.<br /> Nhiệm vụ: để đạt được mục đích trên, nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn<br /> là:<br /> Thứ nhất, Trình bày một cách có hệ thống quá trình Đảng bộ tỉnh Hà Tây<br /> vận dụng đường lối của Đảng vào lãnh đạo chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh<br /> từ 1991 – 2006.<br /> Thứ hai, Nêu bật những thành tựu chủ yếu cũng như hạn chế của quá trình<br /> chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh Hà Tây.<br /> Thứ ba, Tổng kết và rút ra những kinh nghiệm trong quá trình lãnh đạo<br /> chuyển dịch cơ cấu kinh tế của Đảng bộ Hà Tây trong giai đoạn 1991 - 2006.<br /> 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu: Nội dung quá trình Đảng bộ tỉnh Hà Tây lãnh đạo<br /> chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ năm 1991 đến năm 2006 trên cơ sở đường lối đổi<br /> mới, công nghiệp hoá, hiện đại hoá của Đảng tại địa phương.<br /> Phạm vi nghiên cứu: Giới hạn nghiên cứu của luận văn là:<br /> - Sự lãnh đạo của Đảng bộ Hà Tây về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế từ<br /> năm 1991 đến năm 2006 (biểu hiện trên cả hai khía cạnh: lý luận và thực tiễn).<br /> - Quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế gồm: công nghiệp – thủ<br /> công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ trên địa bàn tỉnh từ tháng 12/1991 (thời<br /> điểm tái lập tỉnh) đến năm 2006 (kết thúc nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ<br /> XIII).<br /> 5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu<br /> Tiến hành nghiên cứu đề tài này, tác giả dựa trên cơ sở lý luận, thế giới<br /> quan khoa học của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm,<br /> đường lối của Đảng về phát triển kinh tế, CNH, HĐH đất nước trong thời kỳ đổi<br /> mới.<br /> Dưới góc độ khoa học lịch sử, phương pháp nghiên cứu của đề tài chủ yếu<br /> dựa trên phương pháp lịch sử và phương pháp logíc. Ngoài ra, còn sử dụng<br /> phương pháp tổng hợp, phân tích, thống kê, đối chiếu, so sánh…, thông qua sự<br /> 5<br /> <br />