Luận văn Thạc sĩ Luật hành chính và Luật hiến pháp: Xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn – Từ thực tiễn huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Nhumbien999 Nhumbien999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:100

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm đề xuất các quan điểm, giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và tăng cường bảo đảm thực hiện pháp luật về xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn hiện nay qua nghiên cứu thực tiễn ở huyện Thanh Oai, Hà Nội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật hành chính và Luật hiến pháp: Xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn – Từ thực tiễn huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ------------/------------ ----/---- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ THỊ THU HIỀN XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VỀ XÂY DỰNG Ở NÔNG THÔN - TỪ THỰC TIỄN HUYỆN THANH OAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI CHUYÊN NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP – LUẬT HÀNH CHÍNH MÃ SỐ: 60 38 01 02 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Quốc Sửu HÀ NỘI – NĂM 2017
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng ai công bố trong bất kỳ công trình nào. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Lê Thị Thu Hiền
ii LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cảm ơn Học viện Hành chính Quốc gia, các thầy cô giáo Khoa Sau đại học cùng những cán bộ giảng dạy trong và ngoài Học viện Hành chính Quốc gia và đặc biệt sự hướng dẫn nhiệt tình của PGS.TS. Nguyễn Quốc Sửu đã giúp đỡ em hoàn thành luận văn này! Em cũng xin chân thành cảm ơn tập thể cán bộ, công chức làm việc tại Ủy ban nhân dân huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội đã cung cấp tài liệu cần thiết để em hoàn thành luận văn. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày …. tháng …. năm 201.. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Lê Thị Thu Hiền
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC VIẾT TẮT .......................................................................................... v DANH MỤC HÌNH VẼ ..........................................................................................vii DANH MỤC BẢNG BIỂU ................................................................................... viii MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ PHÁP LÝ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VỀ XÂY DỰNG Ở NÔNG THÔN ............................................... 6 1.1. Xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn ........................................... 6 1.1.1. Vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn ............................................. 6 1.1.2. Khái niệm và đặc điểm xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn10 1.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn.22 1.2.1 Yếu tố khách quan: ...................................................................................... 22 1.2.2 Yếu tố chủ quan............................................................................................ 23 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VỀ XÂY DỰNG Ở NÔNG THÔN TẠI HUYỆN THANH OAI, TP HÀ NỘI ..................................................................................... 25 2.1.Thực trạng vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng ở huyện Thanh Oai giai đoạn 2013 đến tháng 6 năm 2017. ..................................................................... 25 2.1.1. Hành vi vi phạm phổ biến ........................................................................... 25 2.1.2. Địa bàn xảy ra vi phạm .............................................................................. 33 2.1.3. Đánh giá chung và những vấn đề đặt ra. ................................................... 37 2.2. Thực trạng xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở huyện Thanh Oai hiện nay. ............................................................................................................................ 38 2.2.1. Hoạt động chỉ đạo, tổ chức, điều hành ....................................................... 38
iv 2.2.2. Tổ chức bộ máy và quy chế phối hợp giữa các cơ quan trong quản lý trật tự xây dựng tại địa bàn ............................................................................................. 40 2.2.3. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về trật tự xây dựng. ............................... 46 2.2.4. Kết quả xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng trên địa bàn huyện từ năm 2013 đến tháng 6/2017 . ..................................................................... 46 2.2.5. Nhận xét đánh giá về tình hình xử lý vi phạm hành chính về xây dựng tại huyện Thanh Oai ....................................................................................................... 56 CHƯƠNG 3 QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VỀ XÂY DỰNG Ở NÔNG THÔN TỪ THỰC TIỄN HUYỆN THANH OAI, HÀ NỘI ........................................................................................... 64 3.1. Quan điểm...................................................................................................... 64 3.1.1 Quan điểm về hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng. ............................................................................................................ 64 3.1.2 Quan điểm về tăng cường đảm bảo thực hiện pháp luật về xây dựng và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng. .................................................. 64 3.2. Giải pháp. .......................................................................................................... 65 3.2.1. Giải pháp hoàn thiện quy định pháp luật xử lý vi phạm hành chính về xây dựng và các văn bản pháp luật khác liên quan trong quản lý nhà nước về xây dựng ................ 65 3.2.2. Giải pháp tăng cường đảm bảo thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng .................................................................................. 68 3.2.3. Một số giải pháp riêng khuyến nghị áp dụng cho huyện Thanh Oai, TP. Hà Nội. ...................................................................................................................... 75 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 86
v DANH MỤC VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ Viết đầy đủ CT Chỉ thị Ctr Chương trình GPXD Giấy phép xây dựng HĐND Hội đồng nhân dân KH Kế hoạch NĐ-CP Nghị định Chính phủ XPVPHC Xử phạt vi phạm hành chính QĐ Quyết định TTXD Thanh tra xây dựng TB Thông báo UBND Ủy ban nhân dân VPHC Vi phạm hành chính XD Xây dựng
vii DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 2.1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức Đội TTXD huyện Thanh Oai ................................. 45
viii DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 Số lượng lượng công trình kiểm tra trên địa bàn huyện Thanh Oai .......... 26 Bảng 2.2 Tình hình vi phạm của chủ đầu tư xây dựng trên địa bàn huyện Thanh Oai ..... 30 Bảng 2.3 Tình hình vi phạm về trật tự xây dựng trên địa bàn huyện Thanh Oai ..... 33 Bảng 2.4 Thống kê vi phạm hành chính về xây dựng giai đoạn 2013 đến 06 tháng năm 2017.................................................................................................... 34 Bảng 2.5 Thống kê địa bàn hay xảy ra vi phạm chủ yếu .......................................... 35 Bảng 2.6 Thống kê hình thức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng trên địa bàn huyện Thanh Oai từ 2013-06 tháng năm 2017 ...................... 47 Bảng 2.7 Xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi xây dựng không phép xây dựng50 Bảng 2.8 Xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi xây dựng công trình trên đất không được phép xây dựng........................................................................ 51 Bảng 2.9 Xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi xây dựng công trình không có Giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có Giấy phép xây dựng ........ 53 Bảng 2.10 Xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi xây dựng công trình sai nội dung Giấy phép xây dựng được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp .... 55
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Quản lý nhà nước về xây dựng ở cả nước nói chung và ở thành phố Hà Nội nói riêng đã và đang là vấn đề đòi hỏi sự quan tâm và quyết liệt ở các cấp, các ngành, địa phương. Bí thư Thành ủy Hà Nội Hoàng Trung Hải khẳng định trong hội nghị giao ban giữa Thường trực Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhâ dân thành phố với các sở, ngành, quận, huyện, thị xã về năm trật tự văn minh đô thị năm 2017: “Các đồng chí có thấy những trường hợp vi phạm trật tự xây dựng mà đang phải phá đi rất nhiều; tình hình Hà Nội rất là gay, không ngày nào, không nơi nào không có vấn đề”. Thực tiễn cho thấy trước đây do nhiều nguyên nhân, nhiệm vụ quản lý nhà nước về xây dựng tại khu vực nông thôn ít được quan tâm một cách đúng mức. Nhưng gần đây nhiều vấn đề liên quan đến công tác quản lý xây dựng không cho phép chúng ta hời hợt, đơn giản trong nhận thức và chậm trễ trong việc thực thi các giải pháp bởi tình trạng vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng đã và đang phát sinh có xu hướng ngày càng tăng cả về số lượng cũng như tính chất phức tạo về mặt hành vi. Tính phức tạp của hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng không chỉ bắt nguồn từ những lợi ích kinh tế, từ hệ quả của sự quản lý thiếu hiệu quả của cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà còn ở sự bất hợp lý và thiếu đồng bộ của hệ thống chính sách, pháp luật về quản lý xây dựng. Việc nghiên cứu, tìm hiểu về vi phạm hành chính và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng thật sự có ý nghĩa cấp bách cả về lý luận cũng như thực tiễn. Không những giúp nhà nước xác lập cơ chế trong xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng một cách hiệu quả mà còn góp phần vào việc bổ sung, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước hiện nay qua đó góp phần lập lại trật tự kỷ cương, phòng chống vi phạm, tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng. Thanh Oai là một huyện đồng bằng nằm ở cửa ngõ phía Tây Nam của thành phố Hà Nội; huyện phía Bắc và phía Tây Nam giáp quận Hà Đông, phía tây giáp
2 huyện Chương Mỹ, phía Tây Nam giáp huyện Ứng Hòa, phía Đông Nam giáp huyện Phú Xuyên, phía Đông giáp huyện Thường Tín và phía Đông Bắc giáp huyện Thanh Trì; huyện Thanh Oai gồm 21 xã thị trấn, với nhiều làng nghề truyền thống trên địa bàn, là khu vực có tốc độ phát triển khá nhanh trong giai đoạn từ năm 2005 đến nay. Trước xua thế hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay đã tác động tích cực đối với huyện Thanh Oai, nhu cầu phát triển kinh tế của từng hộ gia đình, cá nhân đã thúc đẩy việc xây dựng vào mục đích để ở và sản xuất, kinh doanh ngày càng phát triển. Tuy nhiên công tác quản lý đất đai, xây dựng trên địa bàn huyện trong những năm gần đây vẫn còn bị buông lỏng, người dân với sự am hiểu pháp luật về xây dựng còn hạn chế, từ đó phát sinh nhiều vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng như xây dựng trên đất nông nghiệp, xây dựng lấn chiếm trên đất công, xây dựng trên đất mua bán trái thẩm quyền... vẫn chưa được xử lý dứt điểm gây thiệt hại cho người dân và tốn kém ngân sách Nhà nước. Từ đó xuất hiện nhu cầu cần thiết phải phân tích thực trạng về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng trên địa bàn huyện Thanh Oai, trên cơ sở đó đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng trên địa bàn huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội. Vì vậy, học viên chọn đề tài luận văn thạc sỹ: “Xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn – Từ thực tiễn huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội”. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Thời gian qua, đã có nhiều các công trình nghiên cứu liên quan đến xử lý vi phạm hành chính nói chung và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng nói riêng, có thể kể tới như: - Nguyễn Quang Cường (2015), Xử lý vi phạm hành chính về lĩnh vực môi trường ở huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sỹ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính, Học viện Khoa học xã hội Việt Nam, Hà Nội [17].
3 - Phạm Xuân Dương (2006), Quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị - Từ thực tiễn thành phố Thái Nguyên, Luận văn thạc sỹ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính Quốc Gia, Hà Nội [18]. - Nguyễn Ngọc Vân (2013), Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng ở quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sỹ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính Quốc Gia, Hà Nội [59]. Các công trình đề cập tới nội dung quản lý nhà nước về lĩnh vực xây dựng ở đô thị, đề cập tới mô hình lý luận, ứng dụng về xử lý vi phạm hành chính trên các lĩnh vực cụ thể có thể vận dụng cho lĩnh vực xử lý về vi phạm xây dựng. Mặc dù đã có một số công trình nghiên cứu về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng nhưng chủ yếu là nghiên cứu trong khu vực đô thị nội thành, không nhiều các công trình nghiên cứu về vấn đề này ở khu vực nông thôn trong khi tình trạng vi phạm xây dựng ở nông thôn trong vài năm gần đây cũng đã và đang xảy ra nhiều và có chiều hướng gia tăng về số lượng cũng như mức độ phức tạp. Do vậy việc lựa chọn đề tài trên đảm bảo không trùng với các đề tài đã nghiên cứu trước đó. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn a) Mục đích nghiên cứu: Đề xuất các quan điểm, giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và tăng cường bảo đảm thực hiện pháp luật về xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn hiện nay qua nghiên cứu thực tiễn ở huyện Thanh Oai, Hà Nội. b) Nhiệm vụ nghiên cứu: - Làm rõ những vấn đề lý luận, pháp lý về vi phạm hành chính và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng ở nông thôn. - Đánh giá thực trạng vi phạm hành chính và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng ở khu vực nông thôn từ thực tiễn huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội. - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và tăng cường bảo đảm thực hiện pháp luật về xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn hiện nay từ nghiên cứu thực tiễn trường hợp huyện Thanh Oai, Hà Nội.
4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu a) Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động thực hiện pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng ở huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội. b) Phạm vi nghiên cứu: - Phạm vi không gian nghiên cứu: Đề tài được thực hiện từ thực tiễn trên địa huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội. - Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu một số vẫn đề lý luận về xử lý VPHC, quy định pháp luật hiện hành về xử lý VPHC trong lĩnh vực xây dựng và hoạt động xử lý VPHC về xây dựng của chủ thể có thẩm quyền ở huyện Thanh Oai; nghiên cứu các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và tăng cường bảo đảm thực hiện pháp luật về xử lý VPHC về xây dựng ở nông thôn hiện nay. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn a) Phương pháp luận: Luận văn sử dụng phép duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Triết học Mác– Lê nin làm cơ sở phương pháp nghiên cứu. b) Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: tổng hợp, phân tích tài liệu; quan sát, thống kê, tổng hợp, phân tích, so sánh các thông tin, số liệu thực tiễn; khái quát hóa, suy luận. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn a) Về mặt lý luận: Hệ thống hóa cơ sở lý luận về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng và đưa ra một số phương pháp luận khi khi nghiên cứu về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng tại chính quyền khu vực nông thôn cấp huyện. b) Về mặt thực tiễn: Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về xây dựng và sử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng ở khu vực nông thôn qua đó góp phần đảm bảo nâng cao chất lượng về quản lý xây dựng cũng như về xử lý
5 vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng tại khu vực nông thôn nói chung và huyện Thanh Oai nói riêng. 7. Kết cấu luận văn Bố cục của Luận văn gồm: Phần mở đầu: Kết luận; Danh mục Tài liệu tham khảo và 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng ở nông thôn; Chương2: Thực trạng vi phạm hành chính và xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn tại huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội; Chương 3: Quan điểm và giải pháp bảo đảm xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn từ thực tiễn huyện Thanh Oai, Hà Nội.
6 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ PHÁP LÝ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VỀ XÂY DỰNG Ở NÔNG THÔN 1.1. Xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn 1.1.1. Vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn 1.1.1.1. Khái niệm - Nông thôn là phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị của các thành phố, thị xã, thị trấn được quản lý bởi cấp hành chính cơ sở là UBND xã. - Lĩnh vực xây dựng là một lĩnh vực được nhà nước quản lý chặt chẽ bằng các quy định pháp luật dưới nhiều hình thức khác nhau. Nhà nước ban hành Luật Xây dựng quy định quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân và quản lý nhà nước trong hoạt động đầu tư xây dựng; Luật Đầu tư công quy định việc quản lý và sử dụng vốn đầu tư, quản lý nhà nước về vốn đầu tư công; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân liên quan đến hạt động đầu tư công; Luật Đấu thầu quy định quản lý nhà nước về đấu thầu; trách nhiệm của các bên có liên quan đến các hoạt động đâu thầu; ban hành các Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành luật, pháp luật về lĩnh vực xây dựng. - Vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn: Vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng ở nông thôn là các hành vi vi phạm pháp luật về hoạt động xây dựng do tổ chức, cá nhân thực hiện cố ý hoặc vô ý xảy ra trên địa bàn nông thôn mà chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì bị xử phạt vi phạm hành chính. - Dấu hiệu pháp lý cơ bản của vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn là: tính vi phạm pháp luật các quy tắc quản lý nhà nước về xây dựng; tính có lỗi, trái pháp luật và bị xử phạt vi phạm hành chính. - Các hành vi vi phạm hành chính về xây dựng phổ biến ở nông thôn
7 Các hành vi vi phạm hành chính về xây dựng được xác định theo các quy định của pháp luật về các hành vi vi phạm hành chính về xây dựng. Tuy nhiên, do đặc thù là nông thôn nên các hành vi vi phạm hành chính phổ biến gồm những hành vi sau: * Công trình vi phạm trật tự xây dựng Nghị định số 180/2007/NĐ-CP ngày 07/12/2007 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Xây dựng về xử lý vi phạm trật tự xây dựng; trong Nghị định này đề cập chủ về công trình vi phạm trật tự xây dựng ở đô thị, nơi có quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500. Tuy nhiên đối với nông thôn, quy hoạch xây dựng nông thôn được thể hiện trong Thông tư liên tịch số 13/TTLT-BXD-BNNPTNT-BTN&MT quy định việc lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới quy định quy hoạch xây dựng khu trung tâm, khu dân cư, khu vực sản xuất nông nghiệp tỷ lệ 1/2000, 1/1000. Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 chỉ thể hiện một số nơi trung tâm ở nông thôn như: thị trấn, thị tứ; những địa điểm đất giãn dân, đất đấu giá quyền sử dụng đất. Hầu hết trên địa bàn nông thôn, công trình xây dựng theo quy định phải có Giấy phép xây dựng chủ yếu tập trung tại những nơi theo quy hoạch về xây dựng đáp ứng yêu cầu về đô thị, do đó hành vi vi phạm này tập trung chủ yếu ở những địa bàn mà quy định bắt buộc công trình xây dựng phải có Giấy phép xây dựng: - Công trình xây dựng theo quy định của pháp luật phải có Giấy phép xây dựng mà không có Giấy phép xây dựng; - Công trình xây dựng sai nội dung Giấy phép xây dựng được cơ quan có thẩm quyền cấp; - Công trình xây dựng sai thiết kế được cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt; sai quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt (đối với công trình được miễn Giấy phép xây dựng); * Hành vi vi phạm hành chính về xây dựng Như đã nêu ở trên, đối với nông thôn quy hoạch xây dựng khu trung tâm, khu dân cư, khu vực sản xuất nông nghiệp tỷ lệ 1/2000, 1/1000. Do đó, các dự án đầu tư xây dựng tại nông thôn thường ít so với đô thị, vì vậy chủ đầu tư xây dựng và nhà
8 thầu xây dựng thường là những cá nhân là chủ yếu. Hành vi vi phạm hành chính phổ biến: - Vi phạm quy định về khởi công xây dựng công trình: Không gửi văn bản thông báo ngày khởi công cho UBND cấp xã nơi xây dựng công trình và cơ quan cấp giấy phép theo quy định; - Vi phạm quy định về tổ chức thi công xây dựng: + Tổ chức thi công xây dựng công trình sai nội dung Giấy phép xây dựng được cấp có thẩm quyền cấp; + Tổ chức thi công xây dựng công trình không có Giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có Giấy phép xây dựng; + Tổ chức thi công xây dựng công trình trên đất không được phép xây dựng. + Tổ chức thi công xây dựng sai thiết kế được phê duyệt hoặc sai quy hoạch xây dựng đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt đối với công trình được miễn Giấy phép xây dựng. 1.1.1.2. Đặc điểm. a) Đặc điểm vi phạm hành chính về xây dựng. Vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng có đặc điểm, yếu tố cấu thành của vi phạm hành chính nói chung, bên cạnh đó nó cũng có những điểm riêng sau đây: - Tính đa dạng, phức tạp của hành vi vi phạm: Vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng được biểu hiện là những hành vi vi phạm pháp luật về hoạt động xây dựng có tính xác định của cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm. Do đó nó có thể được chia thành các nhóm theo các nhóm theo những tiêu chí: chủ thể vi phạm, đặc điểm và loại công trình xây dựng, quy trình xây dựng … [58]. - Tính có lỗi biểu hiện ở đa số vi phạm: Vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng cũng cần xem xét đến năng lực trách nhiệm pháp lý và trạng thái tâm lý của chủ thể vi phạm đối với hành vi vi phạm. Tuy nhiên hoạt động xây dựng là hoạt động đặc thù, phức tạp, gồm nhiều quá trình khác nhau và cần phải tuân thủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn nhất định mang tính
9 tư duy cao của con người. Các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng nhận thức được hành vi của mình, có quy trình và kế hoạch chi tiết được tính toán kỹ lưỡng để đạt được mục tiêu; do đó củ thể tham gia hoạt động xây dựng là những chủ thể có năng lực hành vi, ở góc độ trạng thái tâm lý của chủ thể tham gia hoạt động xây dựng tùy vào điều kiện và hoàn cảnh thực hiện hành vi của chủ thể để xác định tính có lỗi của hành vi vi phạm. Tính có lỗi của hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng vừa có tính cố ý, vừa có tính che giấu cao. Chủ thể vi phạm nhận thức được hành vi của mình là vi phạm pháp luật và không được phép thực hiện, nếu thực hiện chủ thể vi phạm sẽ bị các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý nhưng vẫn cố ý thực hiện hành vi vi phạm và tìm mọi cách để né tránh việc bị kiểm tra, phát hiện và bắt lỗi của hành vi vi phạm; đồng thời lợi dụng mọi kẽ hở của pháp luật, sự buông lỏng trong quản lý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền để hạn chế việc bị xử lý vi phạm hành chính. Tính có lỗi của hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng còn mang tính chấp nhận, tính đánh đổi. Các chủ thể trước khi thực hiện hành vi vi phạm đã tính toán và chấp nhận thiệt hại khi bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính để công trình vi phạm được tiếp tục xây dựng và tồn tại . - Tính nguy hiểm cho xã hội của hành vi vi phạm: Vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng không chỉ xem xét trên cơ sở thiệt hại về thực tế mà chính sự phá vỡ, đi ngược lại với quy tắc quản lý về xây dựng đã được pháp luật về xây dựng điều chỉnh; ngoài ra, nó còn xâm hại hoặc đe dọa xâm hại đến các quan hệ đã được pháp luật quy định thành quy tắc quản lý nhà nước [59]. b) Đặc điểm vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn. Vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn có đặc điểm, yếu tố cấu thành của vi phạm hành chính về xây dựng nói chung, bên cạnh đó nó cũng có những điểm riêng sau đây: - Tính đa dạng, phức tạp của hành vi vi phạm:
10 Ở nông thôn hành vi vi phạm hành chính về xây dựng là một hành vi có tính đa dạng và phức tạp mà nó biểu hiện vi phạm bằng nhiều hành vi và hình thức khác nhau nhưng lại xảy ra chủ yếu trên đất nông nghiệp, đất vườn, đất lấn chiếm, kiến trúc công trình ở nông thôn cũng nhiều loại khác nhau chủ yếu là các công trình có tính chất nhà ở riêng lẻ chứ không phải tính chất các dự án đầu tư xây dựng quy mô lớn như ở khu vực đô thị. Ví dụ : Nhà cấp 4, nhà 3 gian, nhà thờ … - Tính có lỗi biểu hiện ở đa số vi phạm: Đa số các hành vi vi phạm ở nông thôn đều là hành vi mang tính lỗi vô ý. Vì chủ thể vi phạm do hiểu biết hạn chế về quy định pháp luật về đất đai cũng như xây dựng nên không hiểu, hiểu sai lệch về quy định mà vi phạm mà vô tình vi phạm. Ví dụ: Do cứ nghĩ được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là đất của mình nên cứ tiến hành xây dựng trên đất kể cả đó là đất vườn, đất nông nghiệp … - Tính nguy hiểm cho xã hội của hành vi vi phạm: Vi phạm hành chính trong lĩnh vực ở nông thôn chủ yếu là các vi phạm ở các công trình xây dựng nhà ở nhỏ lẻ nên thiệt hại khi yêu cầu hay bị cưỡng chế tháo dỡ là nhỏ hơn rất nhiều so với khu vực đô thị. Đa số các chủ thể có công trình vi phạm sau khi bị lập biên bản và mời ra cơ quan làm việc về hành vi của mình thì đa số tự nguyện tháo dỡ nhưng vẫn tồn tại một số trường hợp là do sự hiểu biết hạn chế về pháp luật nên không chấp hành và có hành vi chống đối với các cơ quan, cá nhân thi hành công vụ. Nhìn chung mọi hành vi vi phạm về xây dựng đều ảnh hưởng phá vỡ, đi ngược lại với quy tắc quản lý về xây dựng đã được pháp luật về xây dựng điều chỉnh. 1.1.2. Khái niệm và đặc điểm xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn 1.1.2.1. Khái niệm xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn. Xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn là hoạt động cưỡng chế nhà nước do cơ quan nhà nước, chủ thể có thẩm quyền căn cứ vào các quy định pháp luật hiện hành áp dụng biện pháp xử lý vi phạm hành chính phù hợp với tính
11 chất, mức độ nguy hiểm của hành vi vi phạm đối với cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm quy định pháp luật hành chính về xây dựng xảy ra trên địa bàn nông thôn. Các biện pháp xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng chính là biện pháp xử phạt vi phạm hành chính và các biện pháp khắc phục hậu quả do hành vi vi phạm gây ra theo quy định của pháp luật. 1.1.2.2. Đặc điểm xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng có những đặc điểm của xử lý vi phạm hành chính nói chung, ngoài ra nó còn có những đặc điểm riêng sau: - Hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng ở nông thôn được thực hiện trên những địa điểm cụ thể, nơi có công trình vi phạm trật tự xây dựng trên thửa đất có nguồn gốc sử dụng và vị trí được xác định. Địa điểm thực hiện hành vi vi phạm thuộc địa bàn khu dân cư hoặc một vi trí được xác định dưới sự quản lý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Do đó đặc thù của quá trình xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực này gắn liền với đặc điểm tình hình thực tế của địa bàn nơi diễn ra hành vi vi phạm. - Ở nông thôn diện tích đất ở, đất công và đất nông nghiệp xen kẹt lẫn nhau trong các khu dân cư, đôi khi các vụ vi phạm chỉ vi phạm một diện tích nhỏ do vậy hành vi vi phạm thường mang tính che giấu cao, khó bị phát hiện. Để xác định hành vi vi phạm của chủ thể thực hiện hoạt động xây dựng, nhất thiết phải qua thủ tục hành chính kiểm tra xác minh và xác định biểu hiện hành vi vi phạm đồng thời phải phối hợp với bên quản lý đất đai để xác định mốc giới thửa đất của chủ sở hữu có hành vi vi phạm để có thế làm căn cứ để thiết lập hồ sơ xử lý vi phạm hành chính. - Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng liên quan trực tiếp đến quyền lợi của chủ thể vi phạm, tiềm ẩn nhiều vấn đề phát sinh phức tạp trong quá trình xử lý vi phạm như việc đảm bảo an toàn về con người và tài sản, an ninh trật tự xã hội, đảm bảo ổn định tình hình địa bàn nơi có hành vi vi phạm. Và nông thôn còn là địa bàn ý thức chấp hành pháp luật của người dân còn kém, nhận thức về pháp luật lại chưa cao, tính cục bộ điạ phương lớn. Do đó, quá trình xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực này cần có kế hoạch chi tiết, cụ thể được tổ chức thực
12 hiện hợp lý hợp tình đồng thời cần có sự tham gia của nhiều cơ quan chức năng, cũng như các tổ chức chính trị xã hội và cần có nguồn kinh phí để thực hiện. - Nông thôn là vùng có đặc điểm kinh tế phát triển chủ yếu là ngành nông nghiệp, tổng thu nhập của các nhân còn ở mực thấp, đời sống nhân dân còn chưa cao mà hoạt động xây dựng thường có chi phí thực hiện ở mức cao, giá trị kinh tế của công trình xây dựng lớn; đối với công trình xây dựng vi phạm trật tự xây dựng, để đạt được mục đích thực hiện các chủ thể thực hiện hành vi vi phạm chấp nhận đánh đổi, dùng mọi cách để che giấu hành vi vi phạm gây khó khăn trong việc xử lý vi phạm hành chính về xây dựng. 1.1.2.3. Nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính về vực xây dựngở nông thôn. Nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính về xây dựng ở nông thôn được thực hiện theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, Luật Xây dựng 2014 và các Nghị định hiện hành hướng dẫn về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng. Cụ thể như sau: - Nguyên tắc xử lý vi phạm: + Công trình xây dựng vi phạm trật tự xây dựng phải bị phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời, triệt để; + Tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động xây dựng ở công trình vi phạm trật tự xây dựng và tổ chức, cá nhân được phân công trách nhiệm quản lý trật tự xây dựng để xảy ra vi phạm phải bị xử lý theo quy định của pháp luật [9]. - Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính: + Mọi hành vi vi phạm hành chính phải được phát hiện kịp thời và đình chỉ ngay. Việc xử phạt vi phạm hành chính được tiến hành kịp thời công minh, triệt để và đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật. Mọi hậu quả do hành vi vi phạm hành chính gây ra phải được khắc phục theo đúng quy định của pháp luật [11]. + Đối với dự án đầu tư xây dựng công trình bao gồm nhiều công trình, hạng mục công trình mà chủ đầu tư, nhà thầu có hành vi vi phạm hành chính giống nhau đối với nhiều công trình, hạng mục công trình thì hành vi vi phạm tại mỗi công