Luận văn Thạc sĩ Luật học: Địa vị pháp lý của các cơ quan quản lý và cơ quan kiểm soát của hợp tác xã

Chia sẻ: Cẩn Ngữ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:124

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài có cấu trúc gồm 3 chương trình bày những vấn đề lý luận về địa vị pháp lý của các cơ quan quản lý và kiểm soát của hợp tác xã, quy định của pháp luật hiện hành và thực tiễn thi hành các quy định về địa vị pháp lý của các cơ quan quản lý và kiểm soát của hợp tác xã, một số giải pháp hoàn thiện quy định của pháp luật về địa vị pháp lý của các cơ quan quản lý và kiểm soát của hợp tác xã.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật học: Địa vị pháp lý của các cơ quan quản lý và cơ quan kiểm soát của hợp tác xã

Đ Ạ I ! I O ( ' Q I J Ố ( ' C il A I i À NOI K H O A l .U Ặ l V Ù V A N TU ẤN LUẬN VÃN T H Ạ C SỈ L U Ậ T IIỌ C Đ ỊA VỊ P H Á P L Ý C Ủ A C Á C c o Q U A N (J I J A N L Ý V Ả ( ( j Q U A N K i Ế m s o á i C Ủ A H O P T Á C XÄ ( h u yen ngàn h: Luật ki nh le M ã so: 60105 ỉ 1À N Ô I - N A M 2 0 0 3 60
I ()l N Ó I t)Ầ U I I i NI I ( 'Âl’ ï I llẾ r e Ú A VIRC ' N( >1URN ( ÚtJ t)f; I ÀI: Ilợ p l á c x a XU at l i i ệ i i I r e n th e g iớ i I r e n 1 5 0 n a m v a c ổ i 11( 11 lạ i V ic i N a m g a i I 6 0 l i a n t . L o ạ i h ìn h d o a n h n g h i ệ p n à y d ã tổ n l ạ i v à p h á t t r ie n s u ò i n h ư n g n ũ m q u a v à c ó I i h ũ ì i g d ó n g g ó p ló ìi c h o n é n k i n h l e i h ế g i ớ i . Trong nén kinh lế kế hoạch lioá lập nung, hợp lác xă lia kháng dịnh c lu ụ c VỊ 111, vai iro lịch sử của mình là mộl iron ự, hai lliànli phán kinh lè xương .sổng irong 1ICI I kinh lé cùa Việl Nam. I lọp lác xã có nhùng đóng góp lớn lao CỈK) sự plìál trien cua nen sán xuai Hong chiên tranh và phục vụ cho cuộc chiến iliủi lỉiầii kỳ c:úu (.lâu lộc. Hiện nay, Viẹl Nam (.lang xay đựng nén “kinh lé hàng hoá 111lie'll lliành |)tian, vạn hanh ilico cơ cliè lili liưòng, cỏ sụ lịiiáit lý cùa nha nước Ihco tlinii ỉurỏìig XI l( 'N" (I lien Pháp 1992). ( 'ơ chế dó đòi hói hợp lác xã phái cỏ sự lliay lỉổi vè lổ chức vil lu)ạị úọug cho pliù hợp, tie họp lác xa cỏ Ihế lỏn lại Hong nén kinh tế với quy lililí cạnh Uanli kluv liệl, ilổng thời khắng định được mình, |>hál Ilion vững mạnl) và xác (.lililí d io mình mọi llic tiling mới. Dáng và Nhà Iiưoc: V ici Niim rai qiuin (ám
iking con lia ngo vói c o che kinli ic moi, voi sir ván dóng klióng ngirug, sir chira on dinh va dinh hiiill ro net cúa nén kin)i le tlii tmoiig ci'ia Viet Nam. Tuy iihién, qua time lien a|> dung các quy ilinh cúa pluip lual vé día vi pluip ly cúa các c o quail quán ly va kiem soal i lia hop tac xá da clio lliay mol so sal lech giira ly Inan va lliuc lieu. Co nliicn ly do ly giai chi) liien tirong nay, liong dó cO mot lliuc t¿ khong the plui nluin la mot so quy i 1jith i iia l.uat I lop lac xa ve van tie nay da hoc lo inot so bat cap. Mat khác, non kinli tc thi liuong dang trong qua Irinh ilinh hinh cua Viet Nam cung Ilion dat la nhillig yen can doi mói chi) moi dinli che pluip ly, liong do a) tlinli che nay. Vi the, can licp tuc hoiui thien kliung |iliáp ly vé 16 chii'c va hoat dong ciia hop tac xa nói cluing, ve ilia vi pluip ly cúa cac co quail quán ly va kiem soat ciia hop tac xa nói l ieug. COng vicc nay can iliiiíc lien lianh mol cách khoa hoc. Nói dung ilia vi pluip ly cúa các co quail quán ly va kióm soát ciia hop lác xa pluii iluoc tim hieu mol cách düy dú ve ly luán va tina: lien. Yéu cáu hoán tliién kliung pluip ly ve liia vi pluip ly cúa các co'quan quán ly va kiem soái cúa hop lác xa cung chí la mol trong nhñng yéu cáu trong vicc hoan thien các quy ilinh cúa phíp Inal vé hop lác xa. 1iói ihuc te, san klii áp dung quy dinh cúa pluip lual ve hop lác xa váo thu'c lién, ngay tirdáu mol sóq u y dinh da the liién su khong I>1ni hop. Mol so quy dinh khác qua qua innh van dóng cúa cuoc song da liS la lói llioi so vói thu'c lién vá so voi quy dinh cúa pháp lual vé các loai hinli doanh ngliicp khác iiong nén kinli té nliiéu lliánh plián cúa Viét Nam, dác hiél san khi I nal Doanh nghiep duoc han hanh nám 1999. IX) váy, loi da lira chon de lai ”t)ia vi ¡>li(t¡) ly a ia các co
quail quán ly va kiem soái aiu cong ly có pliai) vil cong ly iiiích nhiọit hứn lum III It>¿11 lùiili doaiili nghiệp t\)Iiél Iưoìigdỏng vè ihanli viên. - Dỏng lỉiời với việc 1)111 liiéu lliực tiên c ơ call ui (.hức lịuán lý cúi» moi su lió|> lut xa ó INỘI sổ ilia phương trong việc áp tiling cjtiy (lịnh của pháp luật vé (lịa vị pháp lý cúa các o>' quan quán lý và kiếm soái họp lác xã, lác giá luán van sc lúi let Ilining till diem va nhược tliém VC dkl vị pháp lý cúa các LơiỊiian quán lý và kiéiìi soái cúa lu>'|) Ilk xà llieo quy dịnlì của pháp ỈLỉậl hiện hành irên cơ sỏ dó nên một số khuyến nghị clc liếp lục hoan Ihiộn quy tlịnlì cúa pháp luật vé (lịa vị pháp lý uìa các cơ quan quán lý va kiem MÚI cúa họp lác xà. 3. rÌNll HÌN11 NGHIÊN c ủ u ĐỀ TÀI: Trước dày, dạc biệt lừ khi I .lậu họp lác xã ra dời và ill rực áp tlụng vào llurc I1ÒI1, nhứng íịiiy định vẻ ilia vị plníp lý cúa các cơ (.ịiian quán lý và kiếm soái cùa họp uit' xã la mói quan làiii, là điú tlé luípilán với 1)1lieu ill là nghiên cứu pháp ly CÙI Ui lililí cáù nliii lighten cứu lluiộc úit' lĩnh vực lien quan. Tuy nhiên, llura cỏ nhiêu cóng Irinli nghiên ciiii chuya I sau vé vãn (lổ này. ( V) IIIỌI s ố cong liìnli Dgliion nhi vè c u u m ló I h ứ c , q u a i l lý cua I|Ợ|) lik \a. liu dụ lililí lue giá Nguyên Van hích với cong liìni 1 “Mint tnén và đổi mõi lịuán lý lióị) lác xa iheo 1.uái 1lơp lác xa”; hay "Đổi mới lố dure và quáu lý các hợp lác xã irong nong ũgliiẹp, nông lhỏn” cúa (ỈS.TS Lifting Xuâií Quỷ (ÌS.TS Nguyên The Nhà; luạn van “Nhùng van (lổ |)liá|) lý vê (loi mới lổ chức và quán lý liựp lác xã” của lúc giá 1.0 'llianh I la; luạn án “Cơ sở ly luận cua dổi mó‘i lổ chức va quán lý các hợp lác xã” cùa N( 'S Iran llụ ĩ l i ơ . .. Tuy nhiêu, chưa có cóng trình nào uglúén cứu sàn vé lim VỊ |)há|> ly cua các co quan quán lý vù kiem soái của hợp lác xa. Thòi gian gần đây, nlial la lù' klũ việc sửa dổi 1 nại I lụp lác xa (lược dại IU, m o i so nha khoa học pháp lý, nhà t|Licin lý, nha nghiên UÍU kinh lé đã có những nghiên I tin mói vé Milieu vàn tie lien quan lới dịa vị pháp !ý cúa liựị) lác xã. Nlúéu bài bat} và túng (lililí ilá dược công bo, nhung nội dung vè dịu vị pliỉip lý cúa các U / 1|IU1II lỊiián ly va
kiem s o á i c u a h ọ p lá c x a c i i i i g c h í t lu ó L l i g l ú c n Clin m o l c á c h c l i u t i g c l U i i i ü , l o n g g lié p VOI uliiing I1ỌI d u n g khác 4 1MIẠM VI NGHIÊN (.ÍJU CÚA o n I Ai: I liệu nay, dịa vị pháp lý cúa các cơ quan tịuán lý và cơiịiian kiếm soái cúa hợp lát' xã dược quy lỉịnh lại nliicu vãn báu pliap luậl kliac nhau. Vi ilic, ngoài I .uại 1lọp lac xã, lác giá liiạn vãn nghiên cứu lị uy định cúa các van Ixín pháp lnậi khác (clíìc hiệi lù các i >1011 lẹ máu). íiin cạch đó, lác giá luận van ngliiẽn cứu lịiiy ílịnh cua pluiị) luại liưov day; t|uy dịiili ú ia pháp iuặl mọi số mróc Irên llie giới; quy (.lịnh cua pháp lual Viọt Nam vé mọi sỏ loại hình doanh nghiệp có nél liíoìig ilỏim và so sánh với quy (lililí về ilịa vị pliáị) lý của cư Cịuan quan lý và cơ quan kiem soái cúa hợp tác xà clc làm rò nội tlung nghiên cứu. Ngoài ta, lác giá luận vãn lìm hiếu thực lien việc íiị) dụng các quy (lịnh cua pháp luạl vào lliực lien dế chi rò những l)ál cạp vẽ ly luạn, lức là những quy ilmli kliong 0)11 phu họp, dỏng lliòì cũng lìm ra mọi sỏ hat cậ|) irong công lác áp dụng |>liáp luạl. 5. IMIIXiNU l»l 1ÁI* NCil IIIÌN ( ’úl I i )(' IAI: lác giá luận vãn (lã iựa đu >11 những plmung pháp nghiên CỨII Iludí liọị) (ió nuliicn cứu đẻ lài, dó la phương pluip iluy víu hiên diứng, phương |)luí|> |)lian tíeli, loim Iu)I>; plníoìig pliáp sosánli. Ngoài nhũng phương ị)h;i|)diú yếu (16, lác giá lililí] vãn côn MI tlụng phương pluip iliu lliậị) sò lien đe’ lạp lió|) so lien tù các ú)iig lnnh ngliicn a u vé lliực liên; phương pháp xã hội học irong việc iliổu ira bằng miệng và hàng hãng um hoi vẽ những nội dung liên quan tic lint sỏ liệu iliực liền, lác giá luận ván cũng sứ (.lụng phương pliap thong ke sô liẹu đc pliục vụ cho nội đung ngliÌLMi cứu. 6. NI 1ŨNCi ĐIỂM MỒI CÚA l.UẬN VAN: N h ữ n g t l i c i n m o i c ú a v i ệ c n g l ỉi ò i i u í u ilò là i lã :
l a p l u »p In ụ cách đay liu vu loan iliẹn các quy (.lịnh vc
( 'l u ío n g I N IIÜ N í ; VAN Olí LY LUAN CHA VIEC I Ó C IIÚC VA MOA I OÓN(í ( TIA C Á C ( O QUAN (JUAN LY V A K IÉ M S O Á T C I J A 1101» T Á C XA 1.1. ( ’o só ly luáii ciia viec lo dure va hoal dóng cúa cae co i|uan (/iiiin (/iuiii ly cúa lu/p lác ui la các i oi/inin do các \á vien hop lác \á lap ni ile ihiú hien
I Ik), m ọ i xa vieil lieu iliíiH’ úiiji cư, I»¿HI cử van c ác Cl i lịiiau t|u.m ly. ]VjjI canil lio, \ a vieil lió|> lac \ a Cl) quyền xay ilựng dieu lệ, noi quy, quv ch e cú a hop lác xá dó U I th e liOii Lite q u y ê n Vil Iigliỉa vụ cua các to' (ịiian nay (lược quy định liong 1 .11.11 I ịọ'|) kic \a. Khi Iliục tiiọii I lining cong việc tlỏ, xà viên c ó lịiiyén ngang 111KHI. C o ' q u a n q u á n lý h ợ p lá c x ã th ự c liiẹ n c h ứ c n a n g q u á n l ý , 1 lie u h a u l) h o ạ i ilw iig t u a h ợ p l á c x ã l l i e o q u y ( .l il i l í c ú d l . u a l I l ó | ) l á c x ã , I u ạ i lổ c h ú c n i l d ụ n g , I ) iè u lọ I .i á u , D i e u lọ h ợ p l á c x ã . C ó l Ị i i a n l ị i i a n l ý h o p l á c x i i lặ p l l i à n l i I i l i i e u I x ) p h a u k l i á c lilw iii l ie l l u ĩ c h iệ n c á c n h i ệ m v ụ , q u y ể n h ạ n phu|> ln ạ l i l à C ịiiy «.lịnh M ó i 1)0 p h ạ n l i u ü g a i I j i i a n c ịiK Ìn l y h ụ '|) u ic x à l l i ự c h iệ n I11ỘI c h ứ c n a n g c ụ i h ế VOI n h i ệ m v ụ , ( ị i i y c n h ạ n c ụ I li e . I )o la h o ạ t i l ộ n g q u á n l ý , h o ạ i d ộ n g i l i e u l ù u i l ì , d a i i l i ệ n c h o x ã v iê n l Ị L iy e i ( .l il i l í I i ỉ i i m g U i n i i v iệ c d o i n ộ i v à d ố i n g o ạ i c ủ a h ọ p lá c x á T r o n g l i ó m ồ i [>ọ p h ạ n c h ị u I r á c l i n h i ç i n ll iu v h iệ n c o n g v i ệ c Ú 1U m ì n h , d ỏ n g ih ờ i p h ố i h ợ p u li ặ l c h ẽ v ớ i c á c b ộ p h ạ n k h á c n o n g u>' c a n ló c l u ì c , L ị i i a i ì l ý h ọ p l á c x ã ; p h o i h ọ p v ớ i c á c x ã v i ê n ; c á c CO' q i i i i n q u á n l ý I ilù i IIIIO L . . t ie lạ o i h à n h cơ c h è q u á n l ý đ ổ n g b ộ , h o ạ i t lộ n g I l i ỏ n g M IÓ Ì v a h iệ u q u à . lìo h g l i u . l l d ọ n g l ị t iá n l y , c ; i c co ' q u a n n à y lo n l i ọ n g n g u y ê n l a c l i a n c h ú , c o n g k h a i , l ự c liỊU I n i c l i n h i ệ m ; n g u y c i» l á c lã n h i l i i o lá p th è k ẽ l h ợ p l i á u l i n l ũ ậ i i u i n h a u l ió L i o d t i u t ín h h i ạ i l ị i i á H o n g h o ạ i d ộ n g c ú u m i n h . P h ù liỢ ị) v ớ i c ơ c h e k i n h le m ỏ i , c á c co ' q u a n I Ị I Ú I I l y I u n g p h á i Ii iệ l đ è I li ự c h iệ n n g u y ê n l ắ c l ự c h ú c u a h ợ p l á c x ã , l i n h h o ạ i, n a n g d ọ n g , k h o n g ý l ạ i , l i o n g c h õ ' s ự b a o c á p l ừ p h ía N h à M illie . 'IV o n g I j ü á l i ĩ i i l i l io ạ l d ộ n g , c á c c ơ C ịu a n C ịu á n l y c u a h úị> l á c x a c h i l l s ụ k i c m stK.il c ù a H a n k ic m so á t c ũ n g n h ư c ù a x à v ie il lìự p lá c x a D i ê u n a y x u a l | ) l i á l III l ì i Ị u y c n la t đ a n c l i ú , U ỉ i i g k lu t i v à l ự c h ị u l i á c h n h i ệ m H o n g l ó c h ứ c v à h o ạ i d ọ n g c u a h ó p l á c x á . ( Y ) l i l i l í v a y . C i í e c ơ t jiu u i n à y m ó i h o ạ i t l ộ n g t i l i n g p h á p lu ậ t v à h iệ u q u á . ( ViL' c o ' l ị i i i i u q u á n l y c ú a h ợ p l á c x ã c ò n c h ị u M í q u á n l ý v é m ạ i Iit ù i n ư ớ c c u a c á c u>' q u a n c o th a m C ịiiy ò n ; s ự l ị i i a u l y c ù a c á c ló đ i i i c m à l u ) |) l á c x ã l ự I ig t i y ẹ n l l i . i m g i.1 I i l i t r [ .ic i 1 h í ọ p e a i I h >|) lu e x ã , 1v ie il i n i n l i h ợ p l á c x à V i ệ l N a m . K i ế n ) s o á i là m ộ i U o n g n h ữ n g c l Ill's.' n a n g c ơ b á n cua l ị iK Ì n l y . ( 'I m a r o m ọ iilịn li n g l i i a l l ì ò n g I i l i . 1t v ế k iê m s o á i , M illin g c ó th ế l ì i é u : 7
Kid/I S(útl lù mộ! i/ná li 1/ih ÍỊIÚIH S(U các hoại ílộiiịi ( lia /nòt (li nhún, mọt nìiom hí IV ( < / / ( ' < Inn nltiìm Ihío (hint ( lio MỈ lo chứi ilitú Inc/I nil n i lúi Iilnựm VII ( 1(1 (hiiú lilting (¡tui iron# kĩ' hoạch \’(ì li itòĩtíị hợp cún iliicl vó ihờ ilttii líi cúc ihni chinh nlnun kluì( I>hục nltừiiiị sai lựdi |24. Ir.l60|. IVong các lài liệu về hợp lác xá không có kliái niệm vè co' cỊiian kicin soái t IU1 I|Ự|> lác xà. c \> tịiian iliực liiện chúc nang kiếm tia, giám sái tác lu>;il dong cún liọ'|) Lk: \a lã liai ỉ kiếm soát. Theo lác giá luận văn, có llie dinh Iighui: lỉiin kiớni so á t ( 11(1 liựp lác x ã là cơCịiuin ilo x ã viên hÌỊ) ra il('ẩ'fh ự c hit’ll c á c viựi k h ‘111 Il II, g i á m s á i t ú h o ạ i (lộiiỊỊ lò c hứ c, sail xnáí, kinh ilottnh ( lia liọp lái x à ihưo 1/tiY ilui/i ( Iiií/>/nip huit »(' h ọ p lú c Alt. Vơi nguyên l;W Lự chú, tự quán lý, phù hợp với lính chái cúa họp lác xã, Han kici lì soái cùa litíp lác xã có liậc laiìig sau: Với lu cách là đui cíia họp lác xã, xã vieil ihực hiện qtiyén kiếm lia, giám sái mọi hoại đọng cua các cơ quan quán ly liựp lác xã củng Iilur cúa a ie xa vieil iioiiiỊ hop lác \à. Ban kicm soat của Itựị) lác xà ill) các xá vieil li ực IĨC|) hau ra lié kia 11 tra, gium Niil hoại dộiiiỊ cúa các co lỊiiaii t|uán lý và ihàuli vieil của hợp lác xá ilico quy tlịiili tú a |)liá|) luậl, I )iéu lọ hợp lác xã và nghị (ịiiyốl cúii Dại hội xa vieil. Phil hợp với mục đích áy, Ban kiếm soát có chức nang dạc biộl va có línli clt >c lạp liêng. Dieu dáng lưu ý là Iron g hợp lác xã, xã vicn la chú lặp the, Iiluing bán ilian ỈIỌ uiug |)hái chịu sự kiếm lia, giám sẩl của Ban kiểm soái. Những cơíịiian và cán l>ọ có lliam lỊiiycn lỊiutn lý cao Irony, hợp t;k xã cung chịu sự giám sái cua Bail kiém SDÌÍI. Khi lluic hiẹn eluíc Iiaug kiếm Ira, giám sál, Ban kiem soái klìòng c hịu sự can lliiẹp, liạn c Ilẽ tu bill ky ca iilian hay a í lịiian, tổ chức nào Uotig t ung lìlui ngoài hợp lác xã. Cue Kióui soal viên là người có nàng lực, liình dọ, có ilìái độ tlâu Irai ill cl lỏng mọi hiẹn lượng liõu Uk VÌI la người lam việc clọe lập, lan lam, khách lỊiian, li ung llu/c. Trong Cịiiií liìiìii hoại động, liaii kiếm soái á m họp lác xã chịu sụ giám sai cua các xà viên hợp lác xã, chịu Irách nhiệm vẻ lK>ạl dọng cúa minh nước Dại hụi xà vieil (UI quan có lịtiyen GU) nhai cua hợp lác xã) va và liuóv |)lui|) lnại. Su chill Iiádi Iiliiạn IKÌV có nghía là Ban kiếm soái ịìhai hoạt liộiìg ciúng Iilũẹiiì vụ, quyén Ili II1llicoiịiiy iIịiiI)
I m i ịtli.iị) l u ạ l \a ciicu lẹ, 11ỌĨ Ijily, tjt iy I lio CIKI lió|> la c xa. l)ay a u ig là IMỌI o >< l i e (le a i lịU U ii n à y h u i l ( lọ n g c ó h iệ u q u á , i l á ị ) ứ n g m o n g m ỏ i c ủ a n g ư ờ i la o d o n g I r o n g h ọ p l i ic \a N g o a i l a , m ạ c d u la u K ị t i a n iliự c . l u c í ! c l u ì c n ă n g k i ế m s i ) á l n ọ i b ọ , l)Ọ p h ạ n n à y v á n U i ị u M I'q u a n l ý c ú a c á c c ư q i u t u v à c á n ÍK ) c ỏ llu ìím C ịiiy è n t r o n g h o ạ i i l ọ i m q u á n l y I i l i i i IIIIÓ L . b a n k i é m s o á i c ũ n g (.lổ n g i l i ờ i c h ị u sụ' r a n g I)U 0 .J I i a d i I i h i ệ i n VOI c á c b ụ p h a n i h ứ c l u u ig c í u i t á c l o d u r e 11 UI l ì ơ ị ) l á c x à là l l i à n h v i c n . S ư C ịu á n l ý c u a c á c ló c h ứ c , cơ q u a n v a c á n h a n lừ b én n g o à i không c ụ th ể , chi t iè ì n h u ' c á c c o ' q u a n q u á n l y c ú a liọ '|) IlK x à v à c ũ n g k h ô n g p h á i là s ự c a n Iliiệp d ầ n lớ i lu m c h e l ị i i y c n i i ã n g C IU I H a n kicni M )UI k l i i t h ự c i l i i n h i ệ m v ụ . 1.1.2. \ / Irí, vui trò, cliức IIÙIHỊ ( lia c á c Có C/IKIII I/Itiín ly và co' lỊinin /sh'111 M'i/1 I iui liỢỊ) lát uì: I .¿I ló đ u i 'c k i n h lủ l ự d m , h ọ p L i c x à c à n c o m o i b ộ m á y l ổ c h ứ c , q u á n l ý d ụ i đ u i gom tá c CO' q u an q u an lý và Có q u a n k i ê m s o á i. ( 'á c c ó q u a n n à y i l t ) x ã v i c n h ụ p l á c x à lạ p r a m ộ l a í c l i d á n c h ủ , c o n g k h a i . C á c x ã v iê n c ó q u y e n n g a n g I i l i a i i t i o n g VIỌC I II m a i , U u i c ứ v à o c ú c c ơ q i i u n q u á n l ý v à k i c m s o á i c ủ a h ó p l á c x a . f> iè u d o l l i e h iệ n 1 |U \ C I 1 l à m c h ú i ậ p l l ié a ì a n g ư ờ i l a u l ỉ ộ n g , l l i e h iệ n l í n h c l i à l c ú a h ợ p l á c x ã v ừ a la ló c h u i. k in h ló v i i a m a n g h á u s ắ c c u a m ọ l lổ d i ư c x a ỈIO I c ù a I ig t ù í i la o d ọ n g . N g ư ờ i lỉn g c u lio ạ c c ấ m lá p l iiẽ u b à u n g ư ờ i k l u i c v à o c á c CƯ q u a n q u á n lý v à k ic m so ái ló Iiá c h n l i i ẹ i n lu m c h ọ n n li ử n g n g ư ờ i x ứ n g đ ú n g n h a i. c 'o q u a n c ó I | i i y e n c a o n h á i C IU I h ợ p l á c x ã la O ạ i h ộ i x ã v ie n lio ặ c D ạ i ilộ i ila i b ie u x a v i c i í . I ) a y là co ' q u a n l ị u y e l l i l i l í ) n li ứ n g v a n lie lỊiu t n U ọ n g n h a i f i l a lio'|> la u \ a , lie n q u a n n ự c I i c ị u l e n q u y é n lo i c u a m ồ i x à v iê n . ( l í q u a n n à y lã n h c liio lió|> l a c x á l l i c o k ỳ l i ọ p . I lợ p l á c x ã l io ạ l đ ộ n g t lu r ờ n g x u y ê n , n h ữ n g h o ạ i t ỉộ n g n à y 1 át c à n s ự iịiiũ ii ly , i l i ó u h a n h u ự c lió p \ à l i ê n lụ c . l ) o v ậ y , n g o à i Đ ạ i h ộ i x ã v iè n , c ơ í ị u u n q u á n l y c ú a l i u p lili x á Ò I I I b a o g ỏ m H a u q u á n I r ị v ã C ’l i ú 1 li liẹ i 11 h ọ p I .t c x ã . C h ú n l ú ạ n lk>'|> I .K \ a la m ọ i c h ứ c d a n l u l ạ c b iẹ l. ( ' h ú n h i ệ m họ|> l á c x à n g o à i t ư c á đ i lã n h đ ạ o l i a n q u a n t i ị , c o n o > lu' c á c h d ạ i i l i ệ n c h o h ọ p l á c x ã v e đ ô i n ộ i , t lò i n g o ạ i. V ớ i c ơ c a n v a s ự p h a n c l n a J i i i c I i a i i ü l i l i l í v ạ y , cu ' (,|u a n l ị i i a n l ý c ù a h ộ p tá c x ã i l à l l i ự c h iệ t 1 n g u y ê n lắ c lã n li íl ii i ) l ạ p th u k c i h ợ p l i i i c l ) I i l i i ẹ m u i n h a n .
Trong u t au ló chức, lỊiún ly tua hóp lác ,\a, cư quan co vị il I kliỉi iliK. hiẹi 1.1 lian kiêm suai. ( V) quan này c u n g đ u ọ c lạp la mol c itci 1 (lan chú, Ihauli vieil t u a IIÓ c o IICII c l i u á u k l i o n g Isliiic Ml VD'i l i o n I I m. I I I ¡I kiii Ii vieil B a n l ị i i a n ¡ I Ị. N l u i n g B a n k i c n i \(>al c o m ộ i c h ư c I i í i n g il;V.; b i ê l , ( l o l a k i c n i l i a , g i a m sát lio ạ l đ ò n g U M m o i x á v ie il u n it * như aiii UÍC U)' quan khác cứa hợp lát xa. Đc lliực Itiện cliức nang clik' hiẹi nay. Han kiém soai hoại «.lộng đ ộ c lậ|) với c á c co quan k h á c lio n g h ọ p lác xa. 1l o ạ i iloutí a i a Han k ici 11 NOiil ci, 1111 h á o c h o h o ạ t i l ộ n g c ù a c á c c o ' Cị i i an l ị i i á i i l ý và c ù a l o a n liơị) t á c xà llico iliing piìáp luạl và Uièti lẹ, nội quy, íịiiy che cún hợp lác xã. Tó chût và hoại (.lộng của các cư quan Cịuán ly và kiếm soái uia hợp lác xà ilic hiẹn linh dial (.lạc biệl cúa hợp lác xã liong nen kinh lc nhiêu ihànli phan cua Viọi Nam. ÍẰiy la yeu lo báo dám Uìực liiẹn các nguvên lăc úia liụị) lác xã, quyén làm eliíi lạp [lie cúa người lao d ọ n g ... Kei tjuá lioạl lỉộng cúa nó luôn án!) hướng nực liòp den liiẹu (|ii;i lioạl iloiiLỉ cùa tic)|) uíc xã, sự song còn cúa hựịíiác xã và quyển loi cúa xã vieil. (Jiuui iliẽm cita Ún Iilki tư tuông, (tin Chù nghỉu Mili - I I’IIIII t(' ait Í(I' í/nan (Ịiuiit /v \'(I kiừìn s o á i l in t họ]) l i i c u i : Sự IU dời và |>l)ál mèn á ia họp lác xã liong moi Irường cạnli intnli kliói/ liẹi (. lia I1CIÍ kinh le tu hán il;ĩ lrớlliành lie lai nghièn cứu cún nhiêu nhà lư tưuìiii Lcnin khi vicM ('ương lình mong (kii lan lim hai ilã liêu ra luận iliem ”( ìti Cl) nliưiiiỊ họp lác xã lỉo chinh người nong il.U) điền hitnli llico sáng kiến cúa I)Ọ và lợi ích các liơp lác xa ay đuục kiem imliiẹm liên iliực lè mới có gia liị” 11. Ir2()8ị. Đièu dó có nghĩa là, kliong cán sự can lliiộp lừ 1)011 liguai vào hoại đọng cùa liọ|) lac xã, clac l>iẹl liong hoạt í lung quan lý và kiém soái cứa lổ duife nay. K.C cá Nha nước um ụ phái coi lu)|) Uk xã la lõ chức lự chú, đo xã viên kìm chú, quán lý va diều hanh (le nang cao địa VỊ kinh le xá hoi ÚI a họ, thực hiện kinh doanh licn cơ sớ giúpilỡ lán nhau. Các xã viên cìing itiựu liiọu inik lieu lió lliòng lịiia các o> tịiiiin lịiiiiii ly lĩia h ú p Lu: xã li o n ụ tác ịih.nn "Nhũng nhiẹin vụ ưước mắl của chinh quyền Xó Viel” l.èiìin tiã dò cạp loi mọi Hong sỏ nluïüg Cliquai) tjiián lý cua hợp lác xá là Bail quán liị, Người vid "( 'hinli I|uyẽn Xo V ici loại hắn giai c;ÍỊ) lu san ra khỏi lian quán liị liụị) lác xã, cũ n g ilà iliíọu g iá m til Kil nhiêu, va \ i ạ - cam ihain gia các Ban qiúũỉ ìn chi á|) ciụng với c.ic \ i I)gliié|) lliuiing
M ííliR / p v a n g li! C |) t i ) h u l l l i l i l í lu ' l'á n i liú l l a l l i . i III I i l i i l i ) l l i o i " 12 7 . I) 2 J/| i.;i i l u u i l i v i e ü l i l a i . ơ q i K i n g i ữ v i ti i i n i n g l a m l i o n a a R . a u l ổ c h ứ c , q u á n I ) (.V ia ||D|> lá c x ã , l l k o I c u í n , i l l . m il v i a l C lin R u i q u á n ti Ị c á n j ) l i ú i là M g irò i c ù n g g i a i v i i ị ) , c ù n g ly lư ơ n g ,\ a y i l ự n i i liú |> l á c X iì. D o p h á i là n g ư ờ i k h ô n g c ó lo i l i . i I đ o i k h á n g , k l i o n g c ó lú i le 11 l i ê n g , m a c o l i n h th a n h o p l ú c , p h a u ( la n VI m ụ c liê u , lo i íc h c l u i n g c LUI ta l c á x a V1CII l i ự p l á c x à . D i è u n à y lu ô n ( l ú n g v ớ i m ọ i lo ạ i h ìn h l)ự|> l á c x á , ớ m o i q u iK .' g i a , m o i g ia i (.lo ạ n l ị c h s ứ . 1 1 4 . DưởnịỊ lòi, chinh síu li n i a D im # vờ ló ( liiiì, hoại ílộiỉi' ( tiu lú i ctiiỊitan (/min lý \'à ktờììì soái ( Ú(I h ọp lúc uĩ: 'lì ong những nàm 50 của Ihé ký 2 0 vừa tịiiit, lù' các tổ van còng, đói cong irony liuại đọng sán xuál nong nghiệp, mỏ lùnh hụp lác xá dã hinlì ilìàuli lại Viẹi Nam. Sư lon lại \ à ị)hai trien cùa hợp lác xã clk) lới nay là pliìi hợp với đạo lý người Viẹi Nam, vói yêu cáu dưa nguòi lau (iộng, dặc biộl là người nóng (lan vào làm an lap llió cua nén kinh lẽ quá ilộ IỎ11CIÚI nghĩa Xà hội. Ngay lù' d ầ u , h ợ p tác xà đá nhạn đuựe sự quan lam cúa Đúng Vít liác I ló. Vị lanh lụ cùa cluing la đà nói nhiều vé cóng lác lổ chới: lịiián lý á ia hợp lác xã. Theo Người lliì: “Ban quán trị phái gồm những người d ) xa vièn lựa chọn vã báu cứ ra, .sau khi ill IOC lum cử, nếu không làm liòn nhiệm vụ thì xã viêu có (Ịiiycn cách cliữc. Moi cong việc cúa I ỉựp lác xã phái đem ra bàn bạc với xã vicn, hỏi ý kich xa viên, lian quán li Ị I >1u ũ còng Ixing, kliỏng lliièn vị. Bail Cịuán li ị p i Kii m i n h hạch, Han quáiì u ị plhii chỏng tham o, làng phí” |32. tr 111. Bới Người choiãng: “Bail quán liị lot lili hop lúc \a loi” |.ỉ(). tr 334 ị. Trong l)ài IIÓĨ chuyện với nông llar» 11lái bình, lìãiiì 1967, N gười nói “( ac hop lác xã cán phái: Đoàn kẽl cliậl chẽ giữa uíc xa vien với nhau, iloàn kci ịìiứa Han I|uán lụ va xá vicn. Thực hành lian chú, nglũa la cong việc tiều |)liái làm việc với xá vicn. ( a n l)ộ không cilicio lịiian lie u , mệnh lệnh, 'lái chính pliái công kliai, luyẹi doi chống Ilium ô, làng phí” |6. li 93|. Ngirời C Ò I1 nhấn in.inh: “muốn quán ly lól hợp lác xã, can Ix) quan Irị phái lliâl giỏi” ị 35. II 50|. Yêu cầu dó dối với ihànl) viên Han lịiián li Ị họp lác xã il;ì được dại ra ngay lù Thông iri so 187 ■'IT/TVV, ngày 11/ 6 / 1959 ciìa
B a il l i i (lu i h u n u v iệ i: 1 |IIÜ 11 l a i n d k ) M l) à n I i ô n g , n lu ÏM g I ig ư ò '1 y e n IUUI« v a a iv II IILIIIÜ n lt iil v it n i lũ n g l ï u n g n o n g u n 1(1 v à o B a i l q u á n 11 Ị | 3 I II I 2 ( ) | . NI III' vạy, ngoai việc tille Ik.'|) iluiiu giá VÍU) còng lúc lịiiáii lý vói (mil [han lam th ú lạp llie cùa các xa vieil, Il u ng lioị) lác xa can pliái co UK' u i lịiiau quán ly. ImiiịỊ dó, Han quán il ị la Ix) phan lliực liiẹn những y luólíg UKI xa vieil. I loại liong (.11.1 li.ui Cịiián ui cũng nhu các CƯ quan tịuán lý khác va CƠIỊIUIU kiêm soái cua hó|) lác \;ì kĩu llalli c h u Iiyuuĩ hiu ilong lài11 d iú hợp lác xa. Itiy Iilìioi), các xã vieil càn co MI kicni soal lioạl đọng aiu cac cmịiian lùiy lié liánh Iihũiiụ hiẹn liiong llẽn UIC. Cùng VÓI Cjtia tnnli ton lai và pliai [lien của tiựị) lác xà, Dang la rai quan lanI va glii nhạn noi dung này Hong Milieu van kiện của Đáng. Trong Nghị quyel so /0 UUI Hau lii ilin, imày 19/2/1963 vè a lộc van ciộnụ cái lien qu.il 1 lý hõp tác xã, cái lien kỹ tluiại, nliãm Ịĩhál Iriển sán xiiál nông nghiệp loàn diện, manh mẽ, vừng diãc lia ịỊlii ro: "11 lực hiện dầy ciú nguyên lãc lịiuiiì lý (lãn cluì: Định che đọ sinli hoạt dan chú UUIIu)I> lác xa; lliực hiệii việc họp dầu ky Đại hội xã viên lioiic Dại Ilòi ilại hiếu xã vieil vá lililí quan uị; ainsi có Han kiếm soái vil lãng cương cổng lác kiếm lia, mó' rụng (lan duì lĩong sinli hoạt cíut liỌ'|) lác xa" ị.M. li 100, 1011 llici) MI ghi nliạn lùiy, mo limỉi lo cliức quan ly với cluíc nang, Iihiẹin vụ và moi qiKHi hẹ giữa các cơ quan IIOIILÍ 1)0 m.iy ló cliức, quán ly của hop lác xã (lược định 1'ùnli rõ 11ÓI. Trong số các cơ Cịiuui UoiiịỊ U) máy ló chiiv, quán ly cúa lu)'|) liic xa. lai chí (hị sò 208 của Han Hí llui, ngáy Ui/'Vl'J/l vé việc lổ chức lại sán xuái vá cái lien mộl bước quán ly nông nghiệp lù' cư só [heo hướng liến lên sán xuál lỏi) xá hội chú nghĩa ilá nhíín Iiuinh việc: “ Kiện loim Han I|u.in trị hợp lác xã ihànli a í C|iian lịuúi) ly lập thè và có hiệu lực: với sô lượng khoáng i ikĩi 7 ngiíni li .111 lịiián li ị hụp lác xã pllái xay dưng ilưụi: ké lunk h sán xuãl sal ilúng và iltonự Iihal...”. 1ú y nhiên, lie báo dám ng uy ên lác qu án lý d án chủ a ĩ a liựị) LÍC xà, liu ilicu q u a n Hong là phái: “Dám báo cho xã viên Hong việc ứng cử, hầu cu vào các co' quan Cịiián ly... Hong việc kiếm lia, g iá m sál, cliál vai)...” c á t cá n bộ hợp lác xã. i)e (láp IIIlụ yòu cán đó: ' Ban quan Irị, nhái là ( Ì 1 Ú Iihiẹm, Phó r im Iiliiệm... phái la những IIÍMÍOĨ có Iiaim lực và lieu biéu cho linh ilian xây u ựn g ||Ợ|) lac xà” . Mại khác, ptiii ||Ợ|) VIVi đ ô n g g ó p cua Ỉ1Ọ, Dáng vá Nlìii nước sẽ: “Sứa dổi che
\a , gau VIỌI lu íó ìig llu i c lia I .in 1)0 VƠI hiện lịiiá s;IIJ XII.II, k ilili iliK iu lt" . Nguai I¡I, i Xinii la con tjuan (ai11 U)i • icu: “ Xay ilựag cỉội ngũ cá 11 1)0 cliuyên 1)1011, liglúẹp vụ... như kc lio,li li, llioug ku, lao iliHig, lai vụ...” lie giúp uic u f I|imn lý vá ( án bọ lanli il.io Iiong lioại đọng phức lạpCÍKI cong lác lịiián lý liợp lác xá. Như vạy, liona tlio'1 kỳ kinh lé lạp tning, d ié ilọ qiiiin lý (lan chú d ía lio'plác xã llionii lịiia các co' quan lỊuán lý va kiếm soái cúu liop lác xã được ghi Iiliạn klia lú lioiiy ú k van kiẹn của Dáng. Tuy Iihiên, vì nhiều yếu lố Iihu c ơ c h c iỊUỉii) lý kinh lo, Imili tlọ Liiiỉ ho liựp I;k' xã yêu kém .. dần lỉéii ugiiycn lắc quán lý lian duì bị vi phạm, I'ik' co quan quán ly và kiểm soái của họp tác xã lioại dọng khung hiẹu quá. Niiuâi I'ái' \'an kiẹn lièn, Chinh pluì lia ban liàiili nhicLi van hán và lliựi; hiện ha cuộc vạn ilọng ve iloi moi u i can lổ chức lịiiáii lý cúu litíp tác xã. Xong Iiluììiị; LUỘC vạn đòng (ló kliong Iii.uiịí Lu kcl quá cao. C’hi ilon khi Dáng la có chính sách (lối mới loàn liiẹn vè cơ chè t|iiáii lý kinh le, van lié ná) mới được cãi (hiện. Doi với các hi >1>lác xã, van hãn í rớ llumli ‘Vai Iiuv" dìi> viẹc dổi 1tK>i Lơ câu lổ chức, quán lý là Ngliị lịiiyei so 10 cún liọ ( ìiinh trị, ngay .V-4/Ỉ988 với gilí 1thận: “ Tích cực cúng cỏ lx) may lổ iliức, qiKÌn lý iuíị) lác xa... ilico Iignyèn lác gọn nhọ, có iiiẹu lực”. Dế iliực liiện iticu lio, Ngliị lịiiycì 10 (la chi la viẹc (. an: "Xác ilịnlì lại chức Iiãng, Iiliiọm vụ và kiọn loàn 1)1) máy lổ t hức quán lý liưị) l;ic xà”. Trong dó phái chú họng việc: ”lJliái Imy dày (lú tịtiyêii lực loi UK) CÚ.I D.II hói xã viên, làm cho xã viên llnrc sự ihani gia vào công lác CỊIUU1 lý”. Đặc biẹl, Ngliị quyei so I } I lọi nghị lán Ilui' năm Han ( 'liap I lành Tmug Lĩoiig khui IX khắng (.lịnh lại van ilè muiiu línli nguyên lâc la: I lợp lác xã la lổ chức lựdíii cùa ngươi lao dọng, ó do xá YICII iliựL liiẹn Cịuỵcn làtn cluì lập Ihe ihong (ịiiii việc [lực liếp tham gia hoại (.lọng quan ly á iu lujj) lác xã, dạc biệl là llìòng lịiia hoại (.tỏng ÚIU cúc cư tỊiian cỊiián lv và co' lịiKin kicm MKii cua ||Ọ'|) lác xã má hụ đá lạp ra rnội cách lia I chú. Tioug Nghị cịiiycl nay cỏ ghi Iiliận 11lọt (.liêm mới là: “Plutii (.tịnh rõ đuíc lũng quan ly cùa Han lỊiuiii Iiị va (.lun: Iiiiiiii dicu luuili cứa ( lúi nhiệm; ( lúi nhiệm có llie là xã viên hay người ngoài liựp UK' xa do Han tịiián trị llniè”. Day là lién (lề cho việc hoàn lliiẹn quy (lịnh của pháp luạt VC tlịa VỊ pluiị) ly cùa các cơ quan quán ly va kicm soát á m liựị) lác xã liong giai «.loạn liiẹn nay. 13
1.2. K h á i q u a i vé c o s ứ |) h á |) ly x á c đ ị n h đ ị a \ ị p l t á p l v c ù a c á c c o (ịi iau q u á n ly va ki i '111 s o á i c u a h o p tiìc x a : I 2.1 K h á i IỊIÚI vờ co' s ớ ¡)há¡) /v \;áf (lịnh (lịa vị p h á p /v ( lia (■ II lilial ba lliáiig mội lán. Trường hợp họp lác xa mới lliimh lạp, xá viên còn il MCII IIỌỊ) môi llt.ing mọi lau (Diổu 35) tic Cịiiyél ilịiih Milling van lie quail dọng nhài cúa họp lát; xà. I ÌỢ|> lác xã cỏ lliế lien lùiiih Dại hội loan lliể xá vieil, “liong IIƯÒÌIU Ìầựị) M) xá vieil qua I»hiếu hoặc ỏ quá phau lán ilù cỏ llic họp i)ại hoi dại bien xã vieil Iron I lưới lo o Iiịiưoĩ (I lay Dill hội xã vien”(Dieu 35). 'I Vong 11lòi kỳ (làu limli (hành hự|) (ác xã ờ Viọl Nam, người người lumg say lao đọng sáu xual, húng lliú vào làm an lap li 1C, phau di.ui VỚI vai irò làm thú lập lliế, (lite l)iệl khi (inli than minh V, moi nguôi ilưụv non t ill), Dại I lội xã vieil xã vieil dã lliực sự là nơi lió xã vieil lỉìế hiện quyến làm cliỏ cùa ngươi I.IO ilọng. 1>u dó, những quy định vé địa vị |>!iá|) lý 1)ại hội xà viên được: lỉuiv hiél 1 Khá ck'11 va lõi Hong cúc hợp lác xã. Ngoài ra, ilieo Điéu lệ mâu 1Kíp uk xá bạc lị lấp, Han tju.ui 111 ||Ọ|) lác xã là uíquun quán li Ị, lỉieti hanh liựị) lác xá, "cùng lililí Chú Iilúẹm họp ú c xã, Trướng Bail kiem soái, Ban lịiiáii 111 và Han kiếm soái 1nổi nam ihíục him lai mọi
lan, nliứng ngươi cũ có thế iluọV Inu lại. Han quán [II nen bàu lừ i lien IS ngiíoV' lian Ijiiaii lụ iluiK Uao nhiều quyên nang pliìi hợp voi linh chai là CƯ quan quán ui, tliéu hành, giũ VỊ ui nung lam Irong so l iic U)'C|U;111 quán ly ÚIU họp lác xa. Tiong lliụv lc. Han qmui ìIỊ luon là ilicin A lta i phái va diéni nlian cho các cuóc vạn tlọng vẽ cái cách ló (. líúv quán lý liựị) lác xã .sau này. i ) ie u lệ mầu hự|) lác \à nòng imliiẹị) bạc lliáp Ù ) | | I|iiy «.lịn h v e chức ilanh g iữ vai lió la liu ư ờ i dai điện cho hợp lác xá c ió là ( 'lú i I i l i i ọ m 1n >1) lác xã. liên cạnlì ció, cơiịuan llụĩc Ilien chức nang k iế m ira, giám sái cua hự|) lác xá là lian kiém soát cung (.lược Diéu lẹ mâu họp lác xa bậc Ihapiịiiy ilịnli lõ lang. N g o à i r a , à m g g i a i đ o ạ n l ì à y , c á c Đ i ế u lệ m á u , H á i) q u y t á c . . . c ủ a c á c lo ạ i l i l i l í ) h ó p l á c x ã l i c u l l u i c o n g n g h iệ p , c ó n g n g h i ệ p , x a y l ỉ ụ ì i ị Ị , l l u i ý s á i ) , v a n l á i . . . . C IIIIJJ «lu«á b a n liá n h . I i o n g it ó , I x ) m á y l ổ c h ứ c v à q u á n l y á i a a i c lo ạ i l i i n l i lu / p lát" x a d o m o n g UI' n i 111' b ộ m á y ló c h ứ c q u á n l ý ú i a l i ự ị ) t á c x ã n o n g n g h i ệ p b ạ c I l i a p M o i NO n ộ i d u n g c ụ l ỉ i ẽ i h a y i l ổ i t h o p h ù h ợ p vtVi l í n h t l i ã l , ( l ặ c l i u n g c ú a l ĩ n h v ự c , I ig ìn i h n g h é i I là h ợ p Lu .' \ à lu> ạl i l ó i l j * . Những nam tí,.111 lị lập ký w cùa Ihé ky 20, voi việc lliiẽi lạp u í chó’lạp liung c ;U) dọ, (.lịa vị pháp lý cùa các cơ quan quán lý và kiêm soát cua họp lác xà vé u>' hái 1 lì nhiêu có sự lliay dổi iliè liiện linh ỉltần áy. Trong đó, không chí ve nọi dung, lẽn gọi á w niọl NO UI quan cũng lliay ilổi. Vi du, llico Nghị (.lịnh so 51, ngày I 7/3/1980 ban liiiul) t)icu lệ mầu hự|) lác xã lluiy sán (lổi lèn Han quán tụ ihành Han quán lý lio'p lite xã. ’11lời kỳ này lioạl dộng quán lý úia hợp lác xã có nhiéu vi phạm các nguyên l;k uia hợp lác xã, và các Ikí|) lác xã thin l)Ị “nhà nước hoá”, “xá hội hoa”. Nlumg nam ilau iliực liiẹn I lunli sách dổi mới, Nhã lurớc Viẹl N.IIII licp luc quan lam và ban lianli Iiltièu văn l)àn pliiíị) luạl vé họ'|> lác xà, như Nghị (lịnh so 171 I IDIiT, Mịỉày 14/1 l/I^H8 ban hành Bán lịiiy định ve dúm chinh lổ chức, dổi mói quán lý lu>|> Lk- xà, lạpiloàu sán xuất nóng nghiệp; Ouyếl dịnli so 194/HĐBT, ngày 2 VI2/19X8 vè vi ọc iKin liatili Dicn lẹ mâu quy lililí) võ lổ chức và lu>ại (.lộng của họp lác xá 11HUI kin; ( hiyẽl định so -19/1IĐBT, ngày 22/5/1989 vồ việc han hành Đicu lệ máu họp lác Xu san xual cóng Iigliu'j), ilii.il vụ cong Iighiẹp, xây víựng, vạn lái... ỉlico lió, vè co' hãn, Ih> máy ló chức quán ly của hợp lác xà vân gốm 4 CO' lỊini!) iliực iiiện chức nâng Ijiián lý và
kiciii soál eúa hop lác xa. Ve lén go i eó lliay dói, til ur Ban kiem soál duoc dói lén llianh Han kieni lia (Nglti dinh so 49/1 IDHT). I )ia vi pháp ly eúa cae c o quan quán ly va kiem soál eúa hop lúe xá cúng ihay dói llico huóng duoc xáe dinh 10 rang, cu ihc lio'n phn Iio|) vói ct í el íe kinl i te i nói. Vói 10 nám ion tai va phál trien eúa hop lác xa, ó Vicl Nain da lunh lliánli mol lie ihóng van l>án pháp lual ve hop lác xa. ( ac c|iiy tlinli ve dia vi pháp ly eúa coquan quaii ly \ a kiern soál eúa hop lác xá ngáy cang hoán Illicit. Tuy nliien, các quy dinh ve hop lác xá cñng nluí vé các co quan qn;in ly va kiem soál eúa hop lác xá con lán man o niñón van hán kliác nhan va co giá li j pháp ly ihap. 1.2.2. Khái quát ve co sóplui/) ly w'u ilinh din vi pháp ly
l.tiill I l o p lili u i ( I W O ) : I ual hop lác xá ra doi dáp úng yen eati cúa lina lien ve plial ti ion hop láe \a. góp phan hoan ihien lie llióng pliáp lual kinli lo va kliác pliue mili liang manh mún, lan man cúa pliáp lual ve hop lác xá .. I .a su llio che hoá duóng lo¡. chú luiong cúa Dáng ve hop lác xa va cu llió hoá I lien pliáp, I .ual I lop lác xa irá lliai ih van han phap ly quan irong nhal (|uy diuh chi lióí va day dú ve día vi pliáp ly cúa hop lác xa eúng uhu eúa eác co cjuan quán ly va kiem .soál eúa hop lác xa. Quy diuh cúa I .ual I lop lác xa la cu' só pháp ly quan lioug liiiih lliánli khuug pliáp ly ve dja vi phap ly cúa cOquan quán ly va kiem soál cúa hop lác xa. Tai van han náy da dánli mol cluiong (chuong IV) quy dinh vó lo cluíc va quán ly hop lác xa. Tuy nhién, day la van do pliue lap, 1.nal hop lac \a klióng bao qu.il hel các nói tlung chi liol non cáu nhién van bán huóng tlfin nhám hoan linón kliung pháp ly ve nói dung quail Uong náy. Lual lo dull tin ilun D o d a c l l m l i é n g c ú a l i n l i v u c lá i e h í n l i , e á c lo c h u c h o a l d ó n g l i o u g l i l i l í v ir e n a y e ú n g n l i i í c á c ló c l i ú c l í n d u n g h o p l á c g ó m n g á n h á n g h o p l á c , q u y l u í d u n g n h a n d a n . h o p l á c x a n i l d u n g c o d a c llm r ié n g . Ia i l u a l lo c l u í c l í n d u n g i | i i y d i n l i la i m u c c l u í o n g 2 v e i j u á n l i i , J i c u h a n li v a k i e m s o á l c ú a c a e h o p lat. x a U n d u n g , q u y l i i i d u n g n h a n d a n v a n g á n h a n g h o p lá c . Nghi iliuli .so 41 Jen .so 4o cúaChinh plui han lianli Dn'ii le nuiit kk liop lón ui: IVong non kiiih le Viel Nam hión nay, hop lác xa duoc hoal dong liong lal cá các nganh nglié (liúuluíng ngáiih nglió pliáp lual cain). IVong di), mói lililí vuc hoal dong dói liói hop lác xa có mó hinh ló cluíc pliii hop ile dal liicu qu;i. I .ual I lop lác xa chi quy djnli mol mó hinh cluing, mó hinh cu llié ello mói loai hnili hop l;ic xa do các van bán duói Lual cpiy dinh. ( ’hinh phú Viel Nam klióng xay dung nio hinh rióngeho lúng ngíuili nglió, nía nhom mol so ngánh nglié ciiug linli chal, dac diem ihauh mol lililí vuc va quy diuh mol killing pháp ly ve mo hinh hop lác xa dó. lien co mí các quy dinh ciia Lual I lop lác xa va các van bán lien quan, ( hinh phú Viel Nam han lianli san Dieu le ináu kóm llieo các Nglu ilinli (.lio sáu loai hinh hop lác xá hoal dong irong các ngánh kinli léqiiócdan, la: Nglu diuh so A 1 han hánh Dieu ló máu 1lop lác xa ihuong ......... .y i ; 17 Y-LO/ 3 3 2 :
lililí; N j' .'I ii i l m l i s o -H b a n h a u l I D i e u lọ I l i a n l l ợ p i i k : xíuiong Iigliiép; N g l i i (.h u ll so I I b a il h.mil D i e u lẹ m a u l l ợ p i i k x ã c o n g Iig h ic ị) v à x a y lỉự iíg ; N g h ị ilịnli NO-I.S kin lu n li t ) ic n lẹ m á u H ợ p l á c x ã g ia o i h ỏ n g . v ạ n l á i ; N g h ị c t ịiili s ổ 4 6 lum h à n h D i e u lẹ m a u I lợ p I lk Ait i l i u ý s á n . ( 'í/í ilio n # lu’, ( ¡II lili HUI á l e co' q u a n Iiliủ n ư ớ c, l ú a c h ín h i/n y é ii (lịa p illio n # itiiứ ng lililí liu liànlì c ú c vãn b á n trơn: Tlleo iluún quyển của mình, |)1ÙI hop với (.lạc Ihù của lĩnh vực lioạl ilộng v;ì (lịa lum ỉioạl dộng, mồi Ix), ngành và mồi dịu phương I)UI1 lỉành các vãn bán giúi ilikh, luiong dan Ilining t.|uy dịnli ciiii pháp luại vé hợp lác xà và các Dieu lọ màu N hung van bán này góp plũin ilưa Luậl 1lò|) lác xà và các vãn bán phiiị) lnại khác vò liop t;k \ a U|) Jung vào ihực lien tic đàng, hiện quá. Đây cũng là cơ sớ plìáp ly về địa vị pháp lý Liíit các cơquau Cịuan lý và kiếm soái cúa họp lác xã. D i a t lự, n ộ i quy, Ì/Ity chớ riờiHỊi t’tíi m ỗ i hợp lút MĨ: I X i y l à n lì ũ n g v a n h á n t iu c h í n h x ã v i e i l h ợ p l á c x ã i l ậ l r a , i r o n g s ò l i o D i e u lọ h ụ p u i c x ã la V il 11 b á n (.Ịu a n n o n g n h a i. M ỗ i h ợ p lú c x á cổ ỉ.) ié u lệ n é n g . D i c u lệ c ó n ọ i t l i u i g p h ù h ó p v ó i q u y i l ị n h c ú a p h á p lu ã l v à D i ề u lệ m ầ u . D i ế u lệ i n f i l l g l ú III K ill I il lie u I 1ỌÍ t i l i n g , t r u n g l i ó c ú q u y ( .lililí v ề co ' c a n l ổ d u ĩ c q u á n l ý h ợ p ( á c x ã , í ỉ h i ọ i ì i v ụ , q u y ê n li ạ u ú i a c á c c u C ]tuui q u á n l y H o n g h ọ p l á c x ã ( Đ i ê u u l . u ạ i h ợ p l á c x ã ) . [ ) u y ỉa I l i n i n g q u y l Ì Ị i i l i L U i liò l i o á III lũ n g q u y đ ị n h c ủ a p h á p l u ậ l p h ù h ợ p v ó i d ạ c i l i e n i , l í n h h í n l i c u a h ợ p l á c x à v à i l ư ợ c b à n h ạ c c ô n g k h a i , đ á n c h ú lạ i D ạ i h ộ i x ã v i ê n . N g o à i i a , n ộ i q u y , q u y d ie ìiẽ n ụ c u a 11 ló i h ụ p l á c x ã c ù n g g h i n h ậ n n o i d u n g n à y . N u l J u n g a ï a ¡ l i n in g v a n b á n n à y g ó p p h ầ n h o à n t h iệ n c á c q u y l i ị i i l i á m p lu íp l u ặ l v e (.lịa v ị p h á p l ý v ó U k co ' q u a n l ị u . i u l y v à k i ế m s o á i C LÌii h ụ p l á c x ã . I lệ iliống vãn bail pháp luật nêu liêu ilã hoàn iliiẹn killing pháp lý vé (lịa vị pháp ly día utc co iịuan quán lý va kici 11 soái của hợp lúc xà cua Viçt Nam liiại nay. 1.3. K h a i q u a i Nỏ (lịa \ ị p h á p lý c u a c ư q u a n (| ii á n lý \ à k i ế m s o á i c u a liọị) lác x:»: / Kliiíi luẹin, nội ilitiìỊỊ ciìíi dụt vị p h á p ly (lìa cóc CO Í/IUIII lịm in ly \ ù cu (/11(11! k ii’111 soiil I ill! itọp lá c.x ã : 18
I à lo c h ứ c k in h le c ó lu c á c h p l i á ị ) I i l i a n , h ú p l á c x ã l i u ạ i il ọ n ự I il m m ọ i u i ittc .s õ n g . " C ú i l HJ liỢ Ị) l á c x ã g o m n h iê u c o q u a n , Ir o n g ( l ó l ị u a u l i ọ n g n li a ì la c o ' lỊiic in 'c la n n ã o " g ồ m c á c C l i q u a i ! v à c á n 1)0 lã n h ( l ạ o t iọ p l á c x ã . I lo ạ i d o n g c u a h ự |) lá c x á n u p lu it l ạ p , l i é c ó h iệ u l ị i i . i , C l i q u a i ) đ à u n ã o p h á i đ ư ợ c l ổ c h ứ c k h o a h ọ c , l i ì n l i l l i a n l i C i í c a u l ổ c h ứ c q u á n l ý c l i ặ l c h ẽ . T u o ìit » l ự n h ư c á c lổ c h ứ c k i n h le' k h á c , c ư a m ló c l iu v l Ị i i a u l y Ú I a l i ự ị ) l á c x ã g ổ n i c á c c o 'q u a n l l u k l i i ẹ n lia i d i l í e n a n g q u a n l y v a k i e i n MŨI h o p l á c x á . T r o n g d ó , h o ạ i i l ộ n g q u á n l ý k h á n ạ n g n ể v à p h ứ c l ạ p , c o ' q u a n l ị i i á n l ý lạ p I l i à n l i c á c I k ) p h ạ n i l i ự c h iệ n lừ n g c ó n g v i ệ c c ụ i l i ế là q u á n l ý , t liổ t i h à n h v à C ịiiy é i i l ị n l i c á c v ;m d è q u a n H ọ n g c ủ a h ợ p t á c x á . ( a c h o ạ i đ ộ n g d ò c ó ih é c lá i 1 d c íi s a i la m n c i u a n c ó c ơ CỊIUUI k i ế m ir a , g iá m s á l đ ế h ạ n c h ế v à k h á c p lu k s a i lầ m c ó lliế x á y ra . N g o à i m ụ c đ í c h đ ó , c ơ q u a n k i ế m s o á i k h ô n g g â y c á n t r ớ c h o h o ạ i t iộ n g c ú a c ơ q u a n q u á n ly h ợ p lu e x à . U n a l i ó , b ộ m á y lổ c h ứ c C ịiiá n l ý h ự ị) l á c x ã h o à n i l i i ệ n , h o ạ i l i ộ n g i l ổ n t ỉ I x ) v à h iệ u q u á . IVong khoa họu pháp lý không có khái niệm vé ilịũ vị pháp lý của các co' Cịiian lỊiián lý và kiếm soát của họp lác xã, Hong những lài liệu lác giá liiạn van lliam kháo cùng chưa iliay nhà khoa học 1tào dua ra khái niệm này. Trên cơ sứ những nghiên niu cúa mình, uic giá luạii vàn XÍMđưa ra kliai niẹm nhu sau: Dụt vị p h á p lý ctid các ( (/(/lia n (/11(111 lý và c t/íỊtu in k iê m s o á i