Luận văn Thạc sĩ Luật học: Phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN THANH QUANG

PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI PHẠM

TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN LIÊN CHIỂU,

THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI, năm 2020

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN THANH QUANG

PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI PHẠM

TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN LIÊN CHIỂU,

THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

Ngành: Tội phạm học và Phòng ngừa tội phạm

Mã số: 8.38.01.05

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS. PHÙNG THẾ VẮC

HÀ NỘI, năm 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình do tôi tự nghiên cứu; các số liệu

trong Luận văn có cơ sở rõ ràng và trung thực. Kết luận của Luận văn chưa

từng được công bố trong các công trình khác.

Tác giả luận văn

Nguyễn Thanh Quang

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1

CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÒNG NGỪA TÌNH

HÌNH TỘI PHẠM ..................................................................................................... 6

1.1. Khái niệm, ý nghĩa của phòng ngừa tình hình tội phạm ...................................... 6

1.2. Các nguyên tắc phòng ngừa tình hình tội phạm ................................................. 10

1.3. Nội dung phòng ngừa tình hình tội phạm .......................................................... 13

1.4. Các chủ thể phòng ngừa tình hình tội phạm ...................................................... 15

1.5. Các biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm .................................................. 17

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI PHẠM TRÊN

ĐỊA BÀN QUẬN LIÊN CHIỂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ................................... 23

2.1. Đặc điểm kinh tế, xã hội, vị trí địa lý của quận Liên Chiểu tác động đến công

tác phòng ngừa tình hình tội phạm ............................................................................ 23

2.2. Thực trạng phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu,

thành phố Đà Nẵng .................................................................................................... 26

2.3. Tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng ............ 34

CHƯƠNG 3. TĂNG CƯỜNG PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI PHẠM

TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN LIÊN CHIỂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG .................. 56

3.1. Dự báo tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng

trong thời gian tới ...................................................................................................... 56

3.2. Các biện pháp tăng cường phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận

Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng hiện nay ................................................................. 60

KẾT LUẬN .............................................................................................................. 73

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ANTQ : An ninh Tổ quốc

ANTT : An ninh trật tự

CAND : Công an nhân dân

PCTP : Phòng chống tội phạm

TAND : Tòa án nhân dân

THTP : Tình hình tội phạm

UBND : Ủy ban nhân dân

VKS : Viện kiểm sát

VKSND : Viện kiểm sát nhân dân

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu Tên bảng Trang bảng

2.1. Thực trạng tình hình tội phạm trên địa bàn quân Liên Chiểu 35

2.2. 36 Diễn biến của tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu

2.3. Cơ cấu theo chương các tội phạm cụ thể 37

2.4. 40 Cơ cấu tình hình tội phạm theo tội danh cụ thể nhóm tội xâm phạm về quyền sở hữu trên địa bàn quận Liên Chiểu

2.5. 43 Cơ cấu tình hình tội phạm theo tội phạm cụ thể đối với nhóm tội xâm phạm về tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người

2.6. 44 Cơ cấu tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu theo địa bàn

2.7. Cơ cấu theo hình phạt áp dụng cho người phạm tội 46

2.8. 48 Cơ cấu tình hình tội phạm theo giới tính trên địa bàn quận Liên Chiểu

2.9. 48 Cơ cấu tình hình tội phạm theo độ tuổi trên địa bàn quận Liên Chiểu

2.10. 49 Cơ cấu tình hình tội phạm theo tái phạm, tái phạm nguy hiểm

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Số hiệu Tên biểu đồ Trang biểu đồ

Biểu đồ cơ cấu tình hình tội phạm theo chương tội phạm 2.1. 39 cụ thể

Biểu đồ cơ cấu các tội trong nhóm tội xâm phạm về 2.2. 42 quyền sở hữu

Tỷ lệ các tội đã thực hiện trong nhóm tội xâm phạm xâm

2.3. phạm về tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của 44

con người

2.4. Biểu đồ cơ cấu tình hình tội phạm theo địa bàn 45

2.5. Biểu đồ cơ cấu tình hình tội phạm theo hình phạt 47

2.6. Biểu đồ cơ cấu tình hình tội phạm theo độ tuổi 49

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Quận Liên Chiểu nằm ở phía Tây Bắc thành phố Đà Nẵng, là một quận nằm ở

vùng ngoại ô vừa có nhiều điều kiện về tự nhiên để phát triển kinh tế xã hội như tài

nguyên biển với đường bờ biển dài, tài nguyên rừng với khu vực đèo Hải Vân có

điểm tham quan du lịch Hải Vân Quan hằng năm thu hút rất đông khách du lịch.

Trên địa bàn quận Liên Chiểu còn có 2 khu công nghiệp là khu công nghiệp

Liên Chiểu và khu công nghiệp Hòa Khánh. Đây là nơi tập trung trên 250 nhà máy,

với lượng công nhân trên 35.000 người làm việc cho các xí nghiệp công nghiệp lớn

của thành phố, trung ương và các nhà đầu tư trong, ngoài nước.

Ngoài ra với 02 trường đại học, 03 trường cao đẳng, 03 trường trung học

chuyên nghiệp (trường Đại học Bách Khoa, Đại học sư phạm, Cao đẳng Kinh tế -

kế hoạch Đà Nẵng, Cao đẳng Giao thông vận tải II, Cao đẳng Đức Trí Đà Nẵng,

trường TH BCVT và Công nghệ thông tin II, trường Trung học Xây dựng miền

Trung, trường TCKT Nghiệp vụ Thăng Long...) có trụ sở đóng trên địa bàn quận đã

thu hút trên 32.000 học sinh, sinh viên cả nước lưu trú và học tập; một Bến xe

Trung tâm thành phố đóng trên địa bàn quận đã tạo điều kiện thuận lợi để luân

chuyển hàng hoá và đón đưa khách từ các tỉnh thành khác đến với Đà Nẵng.

Vị trí địa lý và đặc điểm xã hội như trên tạo nhiều điều kiện đặc biệt thuận lợi

cho sự phát triển kinh tế - xã hội của quận Liên Chiểu. Tuy nhiên đi cùng với những

điều kiện thuận lợi là những thách thức đặt ra trong công tác bảo đảm an ninh trật

tự, đấu tranh, phòng chống các loại tội phạm đối với chính quyền và nhân dân quận

Liên Chiểu. Tình trạng người dân từ nhiều nơi trên cả nước tập trung trên địa bàn để

làm việc, học tập tạo nên sự phức tạp trong công tác quản lý nhân, hộ khẩu; tình

hình tệ nạn xã hội tại các khu nhà trọ, ký túc xá sinh viên…; nạn trộm cắp, lừa đảo,

cướp giật…tại khu vực Bến xe Trung tâm vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ bùng phát nếu

không có biện pháp phòng ngừa hiệu quả…Từ năm 2015 đến năm 2019, Tòa án

nhân dân quận Liên Chiểu đã tiến hành xét xử hơn 520 vụ phạm tội với hơn 788 bị

cáo, trong đó số vụ phạm tội và người phạm tội có xu hướng tăng dần từ năm 2015

1

đến năm 2019, tỷ lệ tăng là 37,5% đối với số vụ và 36,1% đối với người phạm tội.

Với thực trạng, diễn biến của tình hình tội phạm như trên cùng với chủ trương

của chính quyền thành phố Đà Nẵng về việc dành nhiều nguồn lực để phát triển khu

vực tây bắc thành phố thể hiện qua hơn 60 dự án quy hoạch khu dân cư như dự án

Trung tâm đô thị mới Tây Bắc, Khu đô thị sinh thái Quan Nam - Thuỷ Tú, Dự án

nâng cấp và mở rộng Xí nghiệp Dây và cáp điện Tân Cường Thành, đường DT 606

(lên khu du lịch nghỉ dưỡng Bà Nà), mở rộng và nâng cấp đường Hoàng Văn

Thái...dự báo trong thời gian tới tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu

vẫn diễn biến phức tạp. Trước tình hình đó tác giả nhận thấy sự cần thiết phải

nghiên cứu làm rõ các nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội phạm, qua đó đánh

giá thực trạng phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, đưa ra

những dự báo khoa học và đề ra hệ thống các giải pháp để phòng ngừa, làm giảm

thiểu tình hình tội phạm trên địa bàn quận. Đó là lý do tác giả lựa chọn Đề tài:

“Phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà

Nẵng” làm luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ luật học.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Thời gian qua có nhiều đề tài nghiên cứu về phòng ngừa tình hình tội phạm

như:

- “Phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Gia Lâm, thành phố Hà

Nội” của tác giả Nguyễn Mạnh Thắng, Luận văn thạc sỹ luật học, Học viện khoa

học xã hội năm 2018.

- “Phòng ngừa tình hình tội phạm về ma túy tại quận Sơn Trà, thành phố Đà

Nẵng” của tác giả Hà Phước Tuân, Luận văn thạc sỹ luật học, Học viện khoa học xã

hội năm 2019.

- “Phòng ngừa tội phạm trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng” của

tác giả Phan Xuân Phúc, Luận văn thạc sỹ luật học, Học viện khoa học xã hội năm

2018.

Như vậy, trong thời gian qua đã có nhiều công trình nghiên cứu về phòng

ngừa tình hình tội phạm nói chung tại một số địa bàn quận, huyện, tỉnh, thành phố

hoặc phòng ngừa tình hình một loại tội phạm cụ thể mà chưa có công trình nào

2

nghiên cứu về các đặc điểm, nguyên nhân, điều kiện và các giải pháp phòng ngừa

tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận chung và thực trạng phòng ngừa

tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, luận văn góp phần làm sâu sắc

thêm lý luận phòng ngừa THTP, đề xuất một số biện pháp nhằm góp phần nâng cao

hiệu quả hoạt động phòng ngừa tình hình tội phạm này trong thời gian tới trên địa

bàn quận Liên Chiểu.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu các vấn đề lý luận về tình hình và phòng ngừa tình hình tội phạm.

- Đánh giá thực trạng hoạt động phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn

Quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng giai đoạn 2015 - 2019.

- Phân tích, đánh giá những ưu điểm, hạn chế trong hoạt động phòng ngừa tình

hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng.

- Dự báo một số nội dung về diễn biến, lượng, chất của tình hình tội phạm

trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng.

- Đề xuất một số biện pháp nhằm tăng cường phòng ngừa tình hình tội phạm

trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Những vấn đề lý luận, thực tiễn hoạt động phòng ngừa tình hình tội phạm trên

địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng

4.2. Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi về không gian: Đề tài khảo sát trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố

Đà Nẵng.

- Phạm vi về thời gian: Đề tài thực hiện việc khảo sát, đánh giá thực trạng

phòng ngừa tình hình tội phạm giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2019.

3

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu

5.1. Cơ sở lý luận

Cơ sở của phương pháp luận của đề tài là phương pháp duy vật biện chứng

của chủ nghĩa Mác - Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng,

Nhà nước về tình hình tội phạm và phòng ngừa tình hình tội phạm.

5.2. Phương pháp nghiên cứu

Tác giả sử dụng hệ thống các phương pháp sau để tiến hành nghiên cứu:

- Phương pháp hệ thống là phương pháp được tác giả sử dụng để trình bày

những vấn đề có tính lý luận tại chương 1 của luận văn.

- Phương pháp tổng hợp, phân tích được tác giả sử dụng tại chương 2 của luận

văn, nhằm tổng hợp các số liệu về tình hình tội phạm, trên cơ sở đó phân tích số liệu

nhằm đánh giá được thực trạng nói chung, diễn biến, cơ cấu cũng như tính chất của

tình hình tội phạm.

- Phương pháp nghiên cứu lịch sử là phương pháp tác giả sử dụng tại chương 3

nhằm nghiên cứu thực trạng các biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm đã áp

dụng của quận Liên Chiểu.

Phương pháp thống kê, so sánh: Được sử dụng tại chương 2 của luận văn,

nhằm thống kê, so sánh một số nội dung có liên quan về tình hình tội phạm, phòng

ngừa tình hình tội phạm.

Phương pháp nghiên cứu điển hình: Là phương pháp được tác giả sử dụng khi

nghiên cứu hệ thống các bản án của Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu, qua đó rút ra

được những vấn đề có liên quan đến phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn

quận Liên Chiểu.

Ngoài ra luận văn còn sử dụng nhiều các phương pháp khác như phương pháp

diễn dịch, quy nạp…kết hợp các phương pháp trên để giải quyết các nhiệm vụ

nghiên cứu của đề tài.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn

6.1. Ý nghĩa lý luận

Luận văn góp phần hoàn thiện lý luận về phòng ngừa tình hình tội phạm.

4

6.2. Ý nghĩa thực tiễn

Kết quả nghiên cứu đề tài có thể được các cơ quan chức năng nghiên cứu,

tham khảo phục vụ cho thực tiễn công tác phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa

bàn quận Liên Chiểu trong thời gian đến. Ngoài ra, luận văn là nguồn tài liệu để

phục vụ mục đích nghiên cứu, tham khảo, giảng dạy và học tập tại Học việc Khoa

học xã hội.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phần nội dung của

luận văn được cấu trúc thành 3 chương, cụ thể như sau:

Chương 1: Những vấn đề lý luận về phòng ngừa tình hình tội phạm

Chương 2: Thực trạng phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên

Chiểu, thành phố Đà Nẵng

Chương 3: Tăng cường phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên

Chiểu, thành phố Đà Nẵng.

5

CHƯƠNG 1

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÒNG NGỪA

TÌNH HÌNH TỘI PHẠM

1.1. Khái niệm, ý nghĩa của phòng ngừa tình hình tội phạm

1.1.1. Khái niệm tình hình tội phạm

Trong các tài liệu tội phạm học, chúng ta thường nhìn thấy các thuật ngữ: tình

hình tội phạm, tình hình tội phạm về ma túy, tình hình tội phạm về tham nhũng, tình

hình tội phạm giết người...Nghiên cứu về tình hình tội phạm giúp ta hiểu được “bức

tranh” toàn cảnh về tội phạm (hoặc nhóm tội phạm hoặc một tội nào đó trong một

không gian, thời gian nhất định).

Hiện nay vẫn có nhiều luồng quan điểm khác nhau về khái niệm của tình hình

tội phạm. Một luồng quan điểm cho rằng thuật ngữ “tình hình tội phạm” chỉ tội

phạm nói chung, còn một luồng quan điểm cho rằng “tình hình tội phạm” chỉ trạng

thái, xu thế vận động của tội phạm. Có vấn đề như trên bởi lẽ xuất phát từ nguyên

nhân hiện nay có hai ngành khoa học là ngành khoa học luật hình sự và ngành tội

phạm học cùng có chung một đối tượng nghiên cứu là hiện tượng tội phạm. Tuy

nhiên, ở đây chúng ta cần phải làm rõ, khoa học luật hình sự nghiên cứu tội phạm

theo nghĩa là nghiên cứu hiện tượng bị pháp luật coi là tội phạm, khoa học luật hình

sự phục vụ việc quy định tội phạm trong luật cũng như phục vụ việc giải thích và

nhận thức luật để áp dụng; còn đối với ngành tội phạm học nghiên cứu tội phạm

theo nghĩa là nghiên cứu hiện tượng tội phạm đã xảy ra trên thực tế.

Nếu xem xét tình hình tội phạm trong xã hội, ta sẽ thấy nó không phải là

luôn luôn ở trạng thái tĩnh mà ngược lại, tùy từng giai đoạn lịch sử, nó có thể ở

trạng thái tăng hoặc giảm với các mức độ khác nhau nghĩa là nó luôn ở xu thế động;

Mặt khác, khi tìm hiểu về tình hình tội phạm, ta sẽ thấy trong đó có nhiều sự kiện có

quan hệ với nhau, ảnh hưởng với nhau ở mức độ nhất định. Ví dụ như: Tình hình tội

phạm bao giờ cũng gắn với một không gian và thời gian nhất định, không có tội

phạm nào không có không gian và thời gian nhất định, trừ khi chúng chưa được

6

phát hiện; thực trạng của tình hình tội phạm sẽ cho chúng ta thấy được xu hướng,

diễn biến của tình hình tội phạm; cơ cấu của tình hình tội phạm sẽ làm rõ được tính

chất của tình hình tội phạm…

Theo GS.TS. Nguyễn Xuân Yêm: “Tình hình tội phạm là toàn bộ tình hình, cơ

cấu, động thái, diễn biến của các loại tội phạm hay từng loại tội phạm trong một giai

đoạn nhất định xảy ra trong một lĩnh vực, một địa phương, trong phạm vi quốc gia,

khu vực hoặc toàn thế giới trong một khoảng thời gian nhất định”. [52, tr.24]

Theo GS.TS Nguyễn Ngọc Hòa: “THTP là trạng thái, xu thế vận động của các

tội phạm (hoặc nhóm tội phạm hoặc loại tội phạm) đă xảy ra trong đơn vị không

gian và đơn vị thời gian xác định.” [17]

Theo GS.TS Võ Khánh Vinh: “Tình hình tội phạm là một hiện tượng xã hội,

pháp lý - hình sự được thay đổi về mặt lịch sử, mang tính chất giai cấp bao gồm

tổng thể thống nhất (hệ thống) các tội phạm thực hiện trong một xã hội (quốc gia)

nhất định và trong một khoảng thời gian nhất định” [50].

Phân tích những quan điểm trên, theo tác giả khái niệm của GS.TS Võ

Khánh Vinh về “tình hình tội phạm” mang tính khái quát, bao hàm nhất. Từ cơ

sở này, trong phạm vi của luận văn có thể đưa ra khái niệm về “tình hình tội

phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng” là một hiện tượng xã

hội, pháp lý – hình sự, bao gồm tổng thể thống nhất các tội phạm thực hiện trên

địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng.

1.1.2. Khái niệm phòng ngừa tình hình tội phạm

Cũng giống như thuật ngữ về tình hình tội phạm, thuật ngữ về “phòng ngừa

tình hình tội phạm” hiện cũng có nhiều luồng quan điểm khác nhau.

Lý luận về tội phạm học hiện nay tồn tại hai thuật ngữ là “phòng ngừa tội

phạm” và “phòng ngừa tình hình tội phạm”. GS.TS. Đỗ Ngọc Quang chỉ ra phòng

ngừa tội phạm theo hai nghĩa: Theo nghĩa rộng, phòng ngừa tội phạm bao hàm, một

mặt không để cho tội phạm xảy ra, thủ tiêu nguyên nhân và điều kiện phạm tội. Mặt

khác, bằng mọi cách để ngăn chặn tội phạm, kịp thời phát hiện tội phạm, xử lý

nghiêm minh các trường hợp phạm tội và cuối cùng là cải tạo, giáo dục người phạm

7

tội, đưa họ trở thành những công dân có ích cho xã hội; theo nghĩa hẹp, phòng ngừa

tội phạm là không để cho tội phạm xảy ra, không để cho tội phạm gây hậu quả cho

xã hội, không để cho thành viên của xã hội phải chịu hình phạt của pháp luật, tiết

kiệm được những chi phí cần thiết cho Nhà nước trong công tác điều tra, truy tố, xét

xử và cải tạo giáo dục người phạm tội” [22].

Theo Từ điển Luật học định nghĩa: “Phòng ngừa tội phạm là ngăn ngừa tội

phạm và loại trừ các nguyên nhân phát sinh tội phạm bằng toàn bộ những biện pháp

liên quan với nhau do cơ quan Nhà nước và tổ chức xã hội tiến hành” [18].

GS.TS. Nguyễn Ngọc Hòa đã đưa ra khái niệm này dưới góc độ tội phạm học

cũng tương đối hợp lý như sau: “Phòng ngừa tội phạm là hoạt động của các cơ

quan, tổ chức và công dân, thực hiện tổng thể các biện pháp tác động trực tiếp vào

các nhóm nguyên nhân của tội phạm để kiểm soát, hạn chế tác dụng và loại trừ dần

những nhóm nguyên nhân này...” [20, tr.31].

Theo Giáo trình Tội phạm học của trường Đại học Luật Hà Nội, “Phòng ngừa

tình hình tội phạm là việc áp dụng một cách tổng thể các biện pháp kinh tế, chính

trị, tư tưởng, pháp luật… do các cơ quan, các tổ chức vcông dân tiến hành dưới sự

lãnh đạo của Đảng nhằm xóa bỏ hoặc vô hiệu hóa các nguyên nhân, điều kiện

phạm tội; không để cho tội phạm xảy ra; làm giảm tội phạm và tiến tới loại trừ

hoàn toàn tình hình tội phạm ra khỏi đời sống xã hội”[40, tr.210].

GS.TS Võ Khánh Vinh khẳng định,“Phòng ngừa tình hình tội phạm là hệ

thống nhiều mức độ và biện pháp mang tính chất Nhà nước, xã hội và Nhà nước –

xã hội nhằm khắc phục các nguyên nhân và điều kiện của tội phạm hoặc làm vô

hiệu hóa (làm yếu; hạn chế) chúng và bằng cách đó làm giảm và dần dần loại bỏ

tình hình tội phạm” [50, tr.154].

Từ những quan điểm nêu trên, tựu trung lại chúng ta thấy nội hàm hai thuật

ngữ “phòng ngừa tội phạm” và “phòng ngừa tình hình tội phạm” có cùng nội dung

đó là sử dụng hệ thống các biện pháp mang tính chất Nhà nước, xã hội và Nhà nước

– xã hội để tác động vào hệ thống các nguyên nhân và điều kiện của tình tội phạm

nhằm làm giảm và dần dần loại bỏ tình hình tội phạm ra khỏi đời sống xã hội. Tuy

8

nhiên vì thuật ngữ “tình hình tội phạm” phản ánh diễn biến tình hình thực tế hoạt

động của các loại tội phạm, vì vậy, theo tác giả thuật ngữ “phòng ngừa tình hình tội

phạm” mang tính bao hàm hơn, phù hợp hơn về mặt lý luận.

Như vậy, chúng ta có thể hiểu phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn

quận Liên Chiểu là hệ thống các biện pháp mang tính chất Nhà nước, xã hội để tác

động vào hệ thống các nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm trên địa

bàn quận Liên Chiểu, từ đó làm giảm và dần dần loại bỏ tình hình tội phạm trên

địa bàn quận.

1.1.3. Ý nghĩa của công tác phòng ngừa tình hình tội phạm

Trong công tác tư pháp (xét xử), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Xét xử

là tốt, nhưng nếu không phải xét xử thì càng tốt hơn” [21]. Câu nói này của Người

đã thể hiện phương châm rất quan trọng trong đường lối xử lý của Nhà nước ta - lấy

giáo dục, phòng ngừa là chính, phòng ngừa tốt cũng chính là chống tội phạm tốt.

Tập trung xây dựng và xác định công tác phòng ngừa là nội dung quan trọng và

hàng đầu.

Trong giai đoạn hiện nay, tình hình tội phạm ngày càng diễn biến phức tạp,

với sự phát triển mạnh mẽ của đời sống kinh tế - xã hội, hoạt động của các loại tội

phạm ngày một tinh vi, và luôn luôn có những hoạt động mới nhằm đạt được mục

đích phạm tội của mình. Công tác phòng ngừa tình hình tội phạm từ đó càng có ý

nghĩa, vai trò quan trọng hơn. Chỉ thị số 48-CT/TW “về tăng cường sự lãnh đạo của

Đảng đối với công tác đấu tranh phòng chống tội phạm trong tình hình mới” đã chỉ

rõ: “Các cấp ủy đảng, chính quyền từ Trung ương đến cơ sở phải quan tâm lãnh

đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống tội phạm, xác định công tác này là một trong

những nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của mình; đề ra các nghị quyết, chương

trình để thực hiện có hiệu quả các chủ trương, kế hoạch phòng, chống tội phạm;

định kỳ sơ kết, tổng kết, đánh giá tình hình, kết quả thực hiện; tăng cường đôn đốc,

kiểm tra, thanh tra, kịp thời giải quyết, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong

quá trình phòng, chống tội phạm.

Như vậy, trong công tác chỉ đạo của mình, Đảng ta luôn xác định công tác

9

phòng ngừa tình hình tội phạm phải được ưu tiên trước công tác đấu tranh chống

tội phạm. Làm tốt công tác phòng ngừa tình hình tội phạm giúp giữ vững an ninh

quốc gia, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ tài sản của xã hội, tính mạng, sức khỏe,

danh dự, nhân phẩm của mọi người dân. Đối với các cơ quan nhà nước như cơ

quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án trong quá trình thực hiện các nghiệp vụ chuyên

môn, nếu làm tốt công tác phòng ngừa sẽ giảm đáng kể khối lượng công việc phải

giải quyết, giải phóng áp lực về nhiều mặt như công tác cán bộ, ngân sách hoạt

động, chất lượng công tác của các cơ quan trên, đồng thời, nếu thực hiện tốt các

nội dung phòng ngừa thì niềm tin của quần chúng nhân dân đối với hoạt động của

cơ quan này là rất lớn góp phần cộng hưởng đến việc giúp đỡ của quần chúng

nhân dân đối với công tác của lực lượng này, các mối quan hệ trên nếu liên tục

biện chứng cho nhau sẽ góp phần rất lớn kéo giảm tình hình tội phạm.

Từ những nội dung trên có thể thấy phòng ngừa tình hình tội phạm có ý

nghĩa rất lớn trong việc xây dựng và phát triển nhiều mặt của đời sống xã hội.

Phòng ngừa tình hình tội phạm cần được các cấp, các ngành quan tâm nhiều hơn,

thực hiện các công tác chuyên môn nhưng đồng thời phải gắn với công tác phòng

ngừa tình hình tội phạm. Có như vậy mới thúc đẩy được sự phát triển kinh tế xã

hội cũng như chất lượng đời sống của người dân ở từng địa phương, khu vực

cũng như trên cả nước.

1.2. Các nguyên tắc phòng ngừa tình hình tội phạm

Công tác phòng ngừa tình hình tội phạm để đảm bảo tính hiệu quả, đáp ứng

được các yêu cầu về nội dung, hình thức, cách thức thực hiện cũng như tính khả thi

cần phải được xây dựng dựa trên các nguyên tắc nhất định. Theo tác giả, trong công

tác phòng ngừa tình hình tội phạm cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

1.2.1. Nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa

Mọi hoạt động phòng ngừa tình hình tội phạm nói chung cũng như việc áp

dụng một biện pháp phòng ngừa cụ thể nào đều phải tuân thủ triệt để các quy định

của pháp luật. Các công tác phòng ngừa nếu vượt quá quy định của pháp luật lại trở

thành các hành vi vi phạm pháp luật, không thể đạt được hiệu quả của công tác

10

phòng ngừa. Vì tội phạm xuất hiện ở mọi mặt của đời sống xã hội, vì vậy, trong

công tác phòng ngừa cần phải xem xét một cách toàn diện các nội dung quy định

của pháp luật, một nội dung có thể được điều chỉnh không chỉ bằng một văn bản

quy phạm pháp luật mà còn có thể được điều chỉnh bởi nhiều văn bản quy phạm

pháp luật khác.

Mặt khác cũng giống như các nội dung khác trong đời sống xã hội, các quy

định của pháp luật bao giờ cũng có một độ trễ so với tình hình thực tế. Vì vậy, công

tác phòng ngừa tình hình tội phạm bên cạnh việc tuân thủ các quy định của pháp

luật, cũng cần phải tìm ra những kẽ hở của quy định pháp luật để vừa là bổ sung

hành lang pháp lý cho công tác phòng ngừa nhưng đồng thời cũng chính là một

trong những nội dung phòng ngừa trong biện pháp phòng ngừa về hệ thống chính

sách, pháp luật.

Ngoài ra, việc tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa

trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm còn góp phần nâng cao ý thức tuân

thủ pháp luật tuyệt đối từ các chủ thể thực hiện công tác phòng ngừa, triệt tiêu

những tiêu cực có thể xảy ra trong công tác phòng ngừa từ đó làm giảm hiệu quả

phòng ngừa cũng như tạo điều kiện để tình hình tội phạm có những diễn biến phức

tạp hơn.

1.2.2. Nguyên tắc dân chủ xã hội chủ nghĩa

Trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm để đảm bảo nâng cao được hiệu

quả cần thiết phải có sự tham gia tối đa của các cơ quan nhà nước, các tổ chức và

mọi công dân đang sinh sống trên lãnh thổ nước Việt Nam. Chỉ thị số 48-CT/TW

“về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác đấu tranh phòng chống tội

phạm trong tình hình mới” đã chỉ rõ: “Huy động sự tham gia rộng rãi, tích cực của

các tổ chức quần chúng và nhân dân vào công tác phòng, chống tội phạm”. [6].

Đây là một trong những yêu cầu quan trọng về nguyên tắc dân chủ xã hội chủ

nghĩa trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm. Các cơ quan chức năng nhà

nước đóng vai trò nòng cốt trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm như Công

an, Viện Kiểm sát, Tòa án… cần tạo mọi điều kiện để thu hút sự tham gia đông đảo

11

của các tổ chức, cá nhân; tuyên truyền về việc nâng cao ý thức của người dân trong

công tác phòng ngừa; tập huấn các biện pháp phòng ngừa cụ thể, phù hợp đối với

người dân sinh sống tại những địa bàn khác nhau; tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân

cũng như tiếp thu những phản biện về công tác phòng ngừa tình hình tội phạm, có

như vậy, hiệu quả công tác phòng ngừa tình hình tội phạm mới được nâng cao.

1.2.3. Nguyên tắc nhân đạo

Mọi biện pháp được áp dụng để phòng ngừa tình hình tội phạm phải hướng

đến sửa chữa sai sót nhân cách con người, tôn trọng nhân phẩm, danh dự và các

quyền cơ bản của con người, không được hạ thấp quyền con người mà phải hướng

đến việc định hướng hành vi, lối sống cho con người theo chiều hướng có ích cho

xã hội. Cần xây dựng hệ thống các biện pháp chế tài đa dạng, nhân đạo nhưng có

điều kiện áp dụng chặt chẽ, ưu tiên các biện pháp mang tính xã hội. Thực hiện tốt

nguyên tắc này sẽ góp phần hạn chế những tổn thương cho người phạm tội nói riêng

và cho xã hội nói chung. Chỉ thị số 48-CT/TW “về tăng cường sự lãnh đạo của

Đảng đối với công tác đấu tranh phòng chống tội phạm trong tình hình mới” có nêu:

“Tăng cường và đổi mới công tác cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ những người phạm tội

được đặc xá, tha tù, người mắc tệ nạn xã hội tại cộng đồng và tại các trại giam, cơ

sở chữa bệnh, cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng với những hình thức phù hợp.” [6].

1.2.4. Nguyên tắc khoa học và tiến bộ

Trong giai đoạn hiện nay, khi công nghệ khoa học có những phát triển vượt

bậc. Việc ngày càng có nhiều người phạm tội sử dụng các thành tựu khoa học, công

nghệ vào mục đích phạm tội của mình là điều được dự báo trước. Vì vậy, trong

công tác phòng ngừa tình hình tội phạm cần thiết và bắt buộc phải được xây dựng

trên cơ sở khoa học. Ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ vào công tác

phòng ngừa tình hình tội phạm, một mặt sẽ góp phần hạn chế sức người trong công

tác phòng ngừa, mặt khác đây là một trong những nội dung quan trọng nhằm phát

hiện các tội phạm mới trong giai đoạn hiện nay. Các cơ quan chức năng nhà nước

căn cứ vào phạm vi quản lý, lĩnh vực quản lý của mình để đề ra những chủ trương

cụ thể cho việc nghiên cứu khoa học ứng dụng vào công tác phòng ngừa tình hình

12

tội phạm trên lĩnh vực, địa bàn mình quản lý.

1.2.5. Nguyên tắc phối hợp chặt chẽ giữa các chủ thể phòng ngừa tội phạm

Trong quá trình đấu tranh phòng, chống tội phạm nguyên tắc phối hợp chặt

chẽ hoạt động phòng ngừa giữa các chủ thể là một nguyên tắc vô cùng quan trọng

bởi vì hoạt động phòng ngừa tình hình tội phạm sẽ chỉ phát huy hiệu quả cao nhất

khi các chủ thể hoạt động phòng ngừa tội phạm có sự nhất quán về hình thức, nội

dung và phạm vi hoạt động phòng ngừa. Nguyên tắc ấy đòi hỏi hoạt động phòng

ngừa tình hình tội phạm phải đặt trong một cơ chế phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng,

có sự điều hành thống nhất giữa các cơ quan chuyên trách và không chuyên trách,

giữa các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội, các tổ chức kinh tế và mọi công dân,

giữa trung ương với địa phương. Và để đảm bảo việc thực hiện nguyên tắc này

trước hết cần đảm bảo sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng đối với công tác phòng ngừa.

1.3. Nội dung phòng ngừa tình hình tội phạm

- Nghiên cứu về nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội phạm

Để phòng ngừa có hiệu quả tội phạm đòi hỏi các cơ quan chức năng phải xác

định chính xác những nguyên nhân, điều kiện của tội phạm xây dựng chiến lược

phòng ngừa phù hợp, trong đó có thể kể đến một số nguyên nhân, điều kiện như

sau:

+ Ảnh hưởng tiêu cực của nền kinh tế thị trường, cụ thể:

Không phủ nhận những thành tựu mà nền kinh tế thị trường đang mang lại đối

với sự phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta, tuy nhiên, trên phương diện nghiên cứu

về tội phạm học thì nền kinh tế thị trường cũng có những mặt tiêu cực tác động đến

tình hình tội phạm trong đó tác động mạnh đến việc tha hóa về đạo đức, lối sống

đặc biệt là thế hệ trẻ hiện nay, hình thành lối sống hưởng thụ xa hoa, truỵ lạc của

một bộ phận người trong xã hội.

Ngoài ra, sự phân hóa giàu nghèo mặc dù được các cấp ủy Đảng, cơ quan

chính quyền nhà nước luôn luôn quan tâm, điều chỉnh và hạn chế bằng những chính

sách của mình, tuy nhiên hiện nay việc triệt để xóa bỏ sự phân hóa giàu nghèo vẫn

còn nhiều hạn chế. Đây cũng là một yếu tố tác động lớn đến tình hình tội phạm.

13

+ Những tư tưởng lạc hậu, cổ hũ, đã có từ lâu đời đến nay vẫn không thể xóa

bỏ triệt để, đặc biệt là những khu vực vùng cao, đồi núi. Ví dụ: Tư tưởng trọng nam

khinh nữ, mê tín dị đoan,…

+ Những hạn chế, bất cập, thiếu xót trong công tác quản lý Nhà nước về nhiều

mặt, nhiều lĩnh vực.

+ Công tác đấu tranh chống tội phạm của các cơ quan chức năng nói chung và

của ngành công an nói riêng còn bộc lộ nhiều yếu kém, thiếu sót;

+ Công tác quản lý Nhà nước về an ninh trật tự còn bộc lộ nhiều sơ hở. Công

tác giáo dục người phạm tội còn nhiều hạn chế cả về con người, phương pháp và cơ

sở vật chất, tình hình người phạm tội sau khi chấp hành xong hình phạt tiếp tục

phạm tội vẫn còn xảy ra nhiều.

+ Phong trào phát động quần chúng nhân dân tham gia đấu tranh phòng chống tội

phạm ở nhiều địa phương vẫn còn mang tính hình thức, chưa thật sự đi sâu, đi sát và

huy động được sức mạnh của quần chúng nhân dân.

- Xây dựng, đề xuất các chủ trương, chính sách, biện pháp nhằm triệt tiêu các

nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội phạm.

Tuỳ thuộc vào nguyên nhân, điều kiện cụ thể của tình trạng phạm tội trên các

lĩnh vực để soạn thảo đề xuất các biện pháp đấu tranh xoá bỏ nguyên nhân, điều

kiện của tội phạm cho phù hợp, bao gồm:

+ Các giải pháp phát triển kinh tế.

+ Các giải pháp về hoàn thiện hệ thống pháp luật.

+ Nhà nước phải xây dựng chương trình quốc gia phòng chống tội phạm nói

chung, đảm bảo các yêu cầu: Huy động sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội, sử dụng

đồng bộ hệ thống, các biện pháp phòng ngừa, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của

các cấp, các ngành, của công dân.

+ Mỗi đơn vị, cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội phải xây dựng chương

trình về phòng ngừa tình hình tội phạm trên lĩnh vực, địa phương mình quản lý.

+ Mỗi người dân phải có ý thức trong việc tham gia vào công tác phòng ngừa

tình hình tội phạm tại khu vực mình cư trú cũng như công tác.

14

- Thực hiện các hoạt động phòng ngừa tình hình tội phạm

Các cơ quan chính quyền các cấp hằng năm đều phải xây dựng các kế hoạch,

chương trình về phòng ngừa tình hình tội phạm; đồng thời phải xây dựng các kế

hoạch phòng ngừa tình hình tội phạm trong các giai đoạn dài hơn trong những năm

tiếp theo.

Các bộ, ngành tùy thuộc vào lĩnh vực mình quản lý hằng năm và trong các giai

đoạn ngắn hạn, dài hạn phải có kế hoạch, chương trình phòng ngừa tình hình tội

phạm gắn với công tác chuyên môn của mình.

Mỗi hộ gia đình, mỗi công dân trong hoạt động sinh hoạt, công tác hằng ngày đều

phải nâng cao cảnh giác phòng ngừa tình hình tội phạm, phòng ngừa những hậu quả do

tội phạm gây ra đối với bản thân, gia đình cũng như toàn cộng đồng.

- Tiến hành các hoạt động phát hiện, ngăn chặn, điều tra, xử lý đối với tội

phạm.

Các cơ quan chức năng có nhiệm vụ tiến hành phát hiện, điều tra, xử lý tội

phạm theo quy định của pháp luật có trách nhiệm: chủ động phối kết hợp với các

lực lượng có liên quan kịp thời phát hiện các thông tin về tội phạm và có liên quan

đến tội phạm; tổ chức điều tra làm rõ các hành vi phạm tội, con người kẻ phạm tội,

làm rõ những vấn đề cần chứng minh theo yêu cầu của pháp luật, phục vụ xử lý tội

phạm; các cơ quan truy tố, xét xử cần căn cứ vào tính chất, mức độ hành vi phạm

tội để xử lí đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, đảm bảo tính nghiêm minh của

pháp luật, không để lọt người phạm tội, không làm oan người vô tội.

1.4. Các chủ thể phòng ngừa tình hình tội phạm

1.4.1. Các cơ quan lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng ngừa

+ Các cấp ủy Đảng từ Trung ương đến địa phương: Ban hành các chính sách

lớn, chủ trương, định hướng trong công tác phòng ngừa, đấu tranh với các loại tội

phạm.

+ Quốc hội, Hội đồng nhân dân: Là cơ quan lập pháp, tiến hành xây dựng hệ

thông văn bản quy phạm pháp luật phục vụ cho công tác phòng ngừa, đấu tranh với

các loại tội phạm; các chính sách phòng ngừa tình hình tội phạm; giao nhiệm vụ cho

15

các cơ quan ban ngành trên lĩnh vực chuyên môn của mình những chỉ tiêu về phòng

ngừa tình hình tội phạm.

Thực hiện chức năng giám sát việc thực hiện pháp luật trong công tác phòng

ngừa tình hình tội phạm của các cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội.

Hội đồng nhân dân ở các địa phương, căn cứ tình hình của địa phương đưa ra

những chủ trương, chính sách phòng ngừa tình hình tội phạm phù hợp với điều kiện

kinh tế, xã hội của địa phương mình.

+ Uỷ ban nhân dân các cấp

Là cơ quan trực tiếp tiến hành các hoạt động phòng ngừa tình hình tội phạm ở các

địa phương trên cả nước, Ủy ban nhân dân các cấp căn cứ trên các văn bản quy phạm

pháp luật giao nhiệm vụ cho các cơ quan chuyên ngành ở cấp tỉnh, thành phố thực hiện

tốt công tác phòng ngừa tình hình tội phạm theo chức năng, nhiệm vụ của mình.

1.4.2. Các cơ quan quản lý kinh tế, văn hoá, giáo dục, dịch vụ, du lịch trong

phạm vi tổ chức hoạt động chuyên môn

Ban hành những quy định thuộc thẩm quyền đồng thời là cơ quan tham mưu

cho các cơ quan cấp trên những chủ trương, chính sách nhằm góp phần nâng cao

hiệu quả trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm, khắc phục những nguyên

nhân, điều kiện của tội phạm.

Thực hiện các kế hoạch, chương trình phòng ngừa tình hình tội phạm theo chỉ

đạo của các cơ quan cấp trên.

Làm tốt công tác phối hợp với chính quyền địa phương các cấp, đảm bảo chức

năng hướng dẫn, kiểm tra đối với các cơ quan chuyên môn theo ngành dọc.

1.4.3. Các tổ chức xã hội, các tổ chức quần chúng tự quản

Các tổ chức đoàn thể xã hội, tổ chức quần chúng tự quản có vai trò quan trọng

trong công tác đấu tranh, phòng ngừa tình hình tội phạm, đây vừa là lực lượng đi

sâu đi sát đối với quần chúng nhân dân, kịp thời có những thông tin, định hướng bổ

ích trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm, đồng thời vừa là cầu nối của các

cơ quan, ban, ngành với quần chúng nhân dân để phát huy tổng thể vai trò của toàn

hệ thống chính trị trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm.

16

1.4.4. Các cơ quan bảo vệ pháp luật: Công an, Toà án, Viện kiểm sát

Với chức năng, nhiệm vụ được giao của mình, các cơ quan Công an, Viện kiểm

sát, Tòa án tiến hành nghiên cứu thực trạng, diễn biến của tình hình tội phạm, tiến hành

đấu tranh xử lý đối với các hành vi phạm tội nhằm phục vụ cho công tác phòng ngừa.

Lực lượng Công an bên cạnh công tác nghiệp vụ chuyên môn về trinh sát,

điều tra, bóc gỡ, khám phá các hành vi phạm tội, các tổ chức phạm tội để đấu

tranh, xử lý theo quy định của pháp luật, đây là biện pháp phòng ngừa tình hình

tội phạm mang tính nghiệp vụ. Ngoài ra, lực lượng Công an cũng tích cực tham

gia các hoạt động phòng ngừa tình hình tội phạm mang tính phòng ngừa chung,

thể hiện qua các hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật, thường xuyên đi sâu

đi sát nắm tình hình của lực lượng Công an khu vực…

Viện kiểm sát: Là cơ quan giữ quyền công tố, thực hiện chức năng kiểm sát,

giám sát việc chấp hành pháp luật của Cơ quan điều tra, tiến hành truy tố đối với

các đối tượng phạm tội, góp phần chung vào công tác giáo dục răn đe đối với xã

hội. Bên cạnh đó, thông qua công tác chuyên môn của mình, Viện kiểm sát có

quyền kiến nghị các cơ quan chức năng khởi tố các vụ án nếu phát hiện các dấu

hiệu tội phạm.

Toà án các cấp: Thực hiện việc xét xử các vụ án hình sự đảm bảo tính chính

xác, đúng pháp luật, thông qua hoạt động xét xử phát hiện các nguyên nhân của tình

hình tội phạm từ đó có những kiến nghị, đề xuất đối với các cơ quan lập pháp, hành

pháp để nâng cao hiệu quả phòng ngừa tình hình tội phạm.

1.4.5. Công dân

Công dân là tế bào của xã hội, vừa là mục tiêu bảo vệ mà hoạt động phòng

ngừa hướng đến, vừa là chủ thể tiến hành các hoạt động phòng ngừa tình hình tội

phạm. Việc tiến hành phòng ngừa tình hình tội phạm của công dân dưới tư cách chủ

thể được thực hiện thông qua việc thực hiện các quyền, nghĩa vụ theo quy định của

pháp luật.

1.5. Các biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm

Biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm là hệ thống các biện pháp, cách thức

17

do các cơ quan chức năng có thẩm quyền, các tổ chức xã hội và công dân thực hiện

nhằm hạn chế, ngăn chặn, loại trừ nguyên nhân, điều kiện phạm tội. Mỗi biện pháp

phòng ngừa tình hình tội phạm đều gắn liền với chức năng, vai trò của cơ quan nhà

nước và tổ chức xã hội nhất định [38].

Công tác phòng ngừa tình hình tội phạm là sự kết hợp giữa việc giải quyết

những vấn đề chung liên quan đến nhiệm vụ của toàn xã hội và việc thực hiện chức

trách, nhiệm vụ của từng cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành. Phòng ngừa tình

hình tội phạm có thể được thự hiện tùy thuộc vào tình chất, phạm vi, quy mô, mức

độ của từng địa phương, từng cơ quan, ban, ngành, tuy nhiên, tổng hợp các hoạt

động phòng ngừa tình hình tội phạm của các địa phương, cơ quan, ban, ngành là

một chỉnh thể thống nhất về hoạt động phòng ngừa tình hình tội phạm. Vì vậy, khi

nghiên cứu các biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm trên lăng kính của tội

phạm học cần nghiên cứu một cách tổng quát các biện pháp được sử dụng ở tất cả

các địa phương, cơ quan, ban, ngành, đó chính là hệ thống các biện pháp được áp

dụng ở bất kỳ địa phương nào đều mang lại hiệu quả đồng thời bên cạnh việc

nghiên cứu hệ thống biện pháp chung còn cần phải nghiên cứu hệ thống biện pháp

phòng ngừa chỉ có thể áp dụng đối với phạm vi một địa phương, phạm vi một lĩnh

vực, hoặc hệ thống biện pháp phòng ngừa chỉ có thể áp dụng đối với một nhóm đối

tượng nhất định.

Phân loại các biện pháp phòng ngừa tội phạm có ý nghĩa nhận thức các biện

pháp phòng ngừa tội phạm ở các góc độ khác nhau. Hiện nay, trong tội phạm học có

nhiều cách phân loại biện pháp phòng ngừa tội phạm, trong đó có thể phân loại dựa

vào một số căn cứ sau:

- Căn cứ vào phạm vi, mức độ tác động

Biện pháp phòng ngừa chung đối với tình hình tội phạm là những biện pháp loại

trừ nguyên nhân và điều kiện chung của tình hình tội phạm. Đây là nhóm các biện pháp

phòng ngừa mang tính xóa bỏ các điều kiện, nguyên nhân chung của tình hình tội phạm

liên quan đến các hiện tượng tiêu cực xã hội tiêu cực mà từ hiện tượng tiêu cực đó có

thể làm phát sinh bất cứ tội phạm nào.

18

Biện pháp phòng ngừa loại tội phạm cụ thể là hệ thống các biện pháp mang tính

chuyên biệt, có thể được phân loại theo nhóm các tội phạm hoặc cụ thể hơn ở từng tội

phạm. Căn cứ vào các đặc điểm, tính chất, thủ đoạn, phương tiện thực hiện của các

nhóm tội phạm hoặc của từng tội phạm cụ thể mà các cơ quan chức năng của Nhà nước

tiến hành xây dựng các biện pháp phòng ngừa.

Hoạt động phòng ngừa tình hình tội phạm sẽ không đem lại hiệu quả nếu

chúng ta tách rời hai hệ thống biện pháp phòng ngừa chung đối với tất cả các loại

tội phạm và hệ thống các biện pháp phòng ngừa riêng đối các tội phạm cụ thể. Việc

kết hợp hai hệ thống này sẽ góp phần bổ sung, hỗ trợ cho nhau trong phòng ngừa

tình hình tội phạm, trong hệ thống các biện pháp phòng ngừa chung đã bao hàm

việc phòng ngừa các tội phạm cụ thể và các biện pháp phòng ngừa tội phạm cụ thể

cũng nằm trong một hệ thống lớn đó là hệ thống biện pháp phòng ngừa tình hình tội

phạm nói chung.

- Căn cứ vào nội dung, tính chất của biện pháp

Biện pháp kinh tế xã hội là những biện pháp có tính chất kinh tế, tác động chủ

yếu đến lĩnh vực kinh tế, làm hạn chế khả năng làm phát sinh tình hình tội phạm,

đặc biệt là các tội phạm xâm phạm sở hữu, các tội phạm kinh tế, tham nhũng…

Biện pháp văn hóa – tâm lý xã hội là hệ thống các biện pháp tác động đến các

yếu tố về tinh thần như các biện pháp về giáo dục, các biện pháp về định hướng sự

lành mạnh trong lối sống, triệt xóa các hiện tượng tiêu cực có thể ảnh hưởng đến

nhân cách, tâm lý của con người, đặc biệt là thế hệ trẻ. Loại biện pháp này làm hạn

chế khả năng làm phát sinh tình hình tội phạm, đặc biệt là các tội phạm xâm phạm

tính mạng, sức khỏe, danh dự nhân phẩm của con người, các tội phạm xâm phạm an

toàn công cộng, các tội phạm chế độ hôn nhân gia đình, các tội phạm về ma túy…

Biện pháp phát hiện, xử lý tội phạm, hay còn gọi là các biện pháp chống tội

phạm, thể hiện ở khả năng điều tra, xét xử tội phạm khi có tội phạm xảy ra.

- Căn cứ vào địa bàn, lĩnh vực cần phòng ngừa tội phạm

Biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm áp dụng chung trên toàn bộ lãnh thổ

đất nước. Đây là hệ thống các biện pháp phòng ngừa mang tính chung, nhất quán phù

19

hợp với bất kỳ địa phương, dân tộc nào trên đất nước. Đây thường là nhóm biện pháp

nhằm khắc phục những nguyên nhân, điều kiện là các hiện tượng xã hội tiêu cực

mang tính phổ biến. Ngược lại, có những biện pháp chỉ được áp dụng cho một vùng,

một địa phương nhất định, đây là nhóm các biện pháp mang tính đặc thù, riêng biệt.

Tuy nhiên, trong phạm vi yêu cầu, mục đích của luận văn, trên cơ sở các yếu

tố tác động đến việc xây dựng các biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm, thừa

hưởng những luận cứ khoa học của lý luận tội phạm học về xây dựng các biện pháp

phòng ngừa THTP. Tác giả đưa ra cách phân loại theo hệ thống các biện pháp

phòng ngừa theo nội dung phòng ngừa THTP trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành

phố Đà Nẵng, cụ thể là:

1.5.1. Hệ thống các biện pháp nhằm xây dựng môi trường, xã hội tích cực

Hệ thống các biện pháp nhằm xây dựng môi trường, xã hội tích cực là hệ thống

gồm nhiều biện pháp như biện pháp về phát triển kinh tế xã hội, biện pháp giáo dục,

tuyên truyền…với mục đích chung được hướng đến là nhằm cải thiện các quan hệ xã

hội gồm các quan hệ giáo dục, việc làm, quản lý… Trong đó, hoạt động nâng cao đời

sống, nhận thức, trình độ văn hóa của con người là vô cùng quan trọng. Trong nhiều

công trình nghiên cứu khoa học đã tổng kết, nhận định trong số những nguyên nhân,

phát sinh tinh hình tội phạm có rất nhiều nguyên nhân xuất phát từ bản thân người

phạm tội như: Người phạm tội có lối sống không lành mạnh; có nhiều thói quen và

quan hệ xã hội xấu; có trình độ học vấn thấp, nhận thức pháp luật hạn chế; lười lao

động, không có việc làm hoặc người phạm tội có những nét tâm lý tiêu cực trong

nhân cách. Trong đó, gia đình được coi là cái nôi, ảnh hưởng đến việc hình thành

nhân cách con người. Theo số liệu thống kê tội phạm học: Người chưa thành niên

phạm tội có nguồn gốc gia đình làm nghề buôn bán bất hợp pháp chiếm 51,94%; gia

đình có người phạm tội chiếm 40%; có tới 30% người chưa thành niên phạm tội có

bố hoặc mẹ hoặc cả bố mẹ nghiện hút.

Do đó, hệ thống các biện pháp nhằm xây dựng môi trường, xã hội tích cực là

một trong những nhóm biện pháp quan trọng, mang tính tổng quát cần được quan

tâm, chú trọng thực hiện đồng bộ đối với tất cả các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể

20

trên địa bàn quận.

1.5.2. Hệ thống các biện pháp mang tính chất quản lý hành chính Nhà

nước

Hệ thống các biện pháp mang tính chất quản lý hành chính Nhà nước bao gồm

một số biện pháp như biện pháp về tổ chức, quản lý xã hội, biện pháp pháp luật…,

đây là hệ thống những biện pháp cơ bản nhất của các cơ quan quản lí nhà nước nói

chung và cũng như một số cơ quan bảo vệ pháp luật nói riêng như Công an, Viện

kiểm sát, Tòa án trong đấu tranh phòng, chống tội phạm. Hệ thống các biện pháp

này được thực hiện bằng cách sử dụng những quy định của pháp luật về trật tự xã

hội để quản lí xã hội nhằm phòng ngừa, phát hiện và ngăn chặn các hành vi xâm hại

an ninh, trật tự, bảo đảm cuộc sống yên vui, hạnh phúc của nhân dân.

1.5.3. Hệ thống các biện pháp phòng ngừa có tính chuyên biệt được đặc

trưng bởi các chủ thể thực hiện (các cơ quan bảo vệ pháp luật)

Trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, bên cạnh các biện pháp phòng ngừa

được thực hiện bằng phòng ngừa xã hội còn có hệ thống các biện pháp phòng ngừa

nghiệp vụ, có tính chuyên biệt, tùy thuộc vào từng nghiệp vụ chuyên ngành riêng,

biện pháp công tác riêng của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong một lĩnh

vực chuyên môn cụ thể.

Đối với các cơ quan bảo vệ pháp luật, trong đó có lực lượng công an nhân dân,

biện pháp nghiệp vụ được sử dụng trong quá trình đấu tranh phòng ngừa và chống

các âm mưu và hành động của các thế lực thù địch, các phần tử chống đối cách

mạng và các loại tội phạm khác, bảo vệ an ninh, trật tự như biện pháp trinh sát, biện

pháp vũ trang...

Tiểu kết Chương 1

Chương 1 trình bày những vấn đề lý luận về tình hình tội phạm, phòng ngừa

tình hình tội phạm, mục đích và ý nghĩa. Đây là nội dung cơ bản để từ đó tác giả

xác định và làm rõ được tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu cũng như

đề xuất các giải pháp phòng ngừa phù hợp với các cơ sở lý luận. Bên cạnh đó, tại

21

Chương 1 cũng đã làm rõ các nguyên tắc về phòng ngừa tình hình tội phạm, nội

dung và chủ thể trong công tác phòng ngừa làm cơ sở để đánh giá về công tác

phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu trong thời gian qua,

đồng thời là cơ sở để xây dựng các giải pháp phòng ngừa tình hình tội phạm trong

thời gian tới trên địa bàn quận Liên Chiểu mang tính khả thi, phù hợp với thực tiễn.

22

CHƯƠNG 2

THỰC TRẠNG PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI PHẠM TRÊN ĐỊA

BÀN QUẬN LIÊN CHIỂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

2.1. Đặc điểm kinh tế, xã hội, vị trí địa lý của quận Liên Chiểu tác động

đến công tác phòng ngừa tình hình tội phạm

Liên Chiểu là một trong sáu quận hiện có của thành phố Đà Nẵng được thành

lập từ năm 1997. Toàn quận hiện có 5 phường gồm: Hòa Hiệp Bắc, Hòa Hiệp Nam,

Hòa Khánh Bắc, Hòa Khánh Nam và Hòa Minh. Phía bắc giáp huyện Phú Lộc (tỉnh

Thừa Thiên Huế), phía nam giáp quận Cẩm Lệ, Thanh Khê, phía Đông giáp vịnh Đà

Nẵng, phía tây giáp huyện Hòa Vang, Với vị trí địa lý như vậy, quận Liên Chiểu là

quận cửa ngõ tại khu vực phía Bắc của thành phố Đà Nẵng, có khu vực giáp ranh với

tỉnh Thừa Thiên Huế, đây là khu vực có vị trí quan trọng vì có đỉnh đèo Hải Vân, là

địa điểm tham quan du lịch, phục vụ cho việc phát triển kinh tế - xã hội, nhưng đồng

thời cũng là khu vực đặc biệt phức tạp về tình hình trật tự, an toàn, xã hội.

Theo báo cáo của Công an hai địa phương, với đặc điểm địa lý vùng giáp ranh

diện tích hơn 2.100 km2, có nhiều dân tộc sinh sống và nhiều tuyến đường huyết

mạch ngang qua nên tình hình tội phạm hoạt động thời gian qua trên địa bàn giáp

ranh cũng diễn biến phức tạp. Tình hình tội phạm hình sự, kinh tế, ma túy, tệ nạn xã

hội tuy có giảm về số vụ nhưng tiềm ẩn yếu tố phức tạp như giết người do nguyên

nhân xã hội, tội phạm ma túy ngày càng tinh vi, xảo quyệt, buôn bán với số lượng

lớn, tình trạng thanh thiếu niên sử dụng trái phép các chất ma túy ngày càng tăng;

đối tượng thường lợi dụng địa điểm hiểm trở của rừng núi để tụ tập, tổ chức hoạt

động và lẩn trốn khi lực lượng Công an đấu tranh, trấn áp.

Về đặc điểm dân cư, diện tích quận Liên Chiểu hiện nay là 7.912,70 ha xếp

thứ 2 sau huyện Hòa Vang; dân số là 194.913 người, đứng thứ 2 so với các quận,

huyện khác sau quận Hải Châu, nhưng đồng thời tốc độ tăng dân số trong 10 năm

qua là 4% cũng xếp thứ 2 sau quận Cẩm Lệ (6%) … Trong khi đó, hai quận trung

tâm TP là Hải Châu và Thanh Khê thì có tốc độ tăng trưởng dân số rất thấp, dưới

23

1%. [10]. Như vậy, tình hình tăng trưởng về dân số, cho thấy, môi trường xã hội

trên địa bàn quân Liên Chiểu hiện nay đang có nhiều điều kiện thu hút người dân về

sinh sống, an cư lạc nghiệp, đây vừa là tín hiệu tích cực, nhưng đồng thời cũng là

một trong những yếu tố cần phải quan tâm, chú trọng trong công tác bảo đảm trật

tự, an toàn xã hội, phòng ngừa tình hình tội phạm xảy ra trên địa bàn quận, đặc biệt

là vấn đề về quản lý cư trú, quản lý nhân hộ khẩu trên địa bàn.

Về điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, quận Liên Chiểu nằm trên trục giao

thông Bắc - Nam, với Quốc lộ 1A đi qua, là cửa ngõ hướng ra biển Đông, có hệ

thống sông nối liền vùng núi ở phía tây, đổ ra biển ở phía đông.

Bên cạnh đó, Liên Chiểu lại nằm gần cảng biển, sân bay quốc tế, bến xe, nhà ga

đường sắt,… là điều kiện thuận lợi trong việc giao thông bằng đường thủy, đường bộ,

đường sắt, đường không,… nhằm phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của quận.

Nhiều nguồn sử liệu hiện tồn cho biết, trước đây, vùng đất Liên Chiểu là nơi

sinh tụ của cư dân Champa. Đến thế kỷ XV, những cư dân người Việt trong cuộc

hành trình Nam tiến vào đây định cư, họ đã lập nên các ngôi làng nằm ở dọc ven

sông, ven biển mà hiện nay vẫn còn như: Xuân Dương, Đà Sơn, Nam Ô,… Theo

thời gian, họ từng bước ổn định và phát triển đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội của

mình. Đến nay, Liên Chiểu là một trong những địa phương có nguồn tài nguyên

thiên nhiên phong phú và lịch sử hình thành, phát triển lâu đời, điều đó đã tạo cho

quận Liên Chiểu có những tiềm năng để phát triển, nhất là du lịch. Tiềm năng và thế

mạnh về du lịch của quận Liên Chiểu như du lịch núi: Vùng đồi núi của quận Liên

Chiểu phân bố chủ yếu ở phường Hòa Hiệp Bắc; Đà Sơn, Khánh Sơn (phường Hòa

Khánh Nam); Thanh Vinh, Đa Phước (phường Hòa Khánh Bắc); Phước Lý (phường

Hòa Minh). Đất rừng của quận là 3.245,91 ha, chiếm 39,07% đất toàn quận. Rừng

tự nhiên chủ yếu là rừng đặc dụng Hải Vân, phong phú về tài nguyên động thực vật;

Du lịch sông: Sông Cu Đê (còn có tên là sông Trường Định) bắt nguồn từ dãy núi

Trường Sơn, gồm hai chi lưu là sông Bắc và sông Nam. Khi chảy đến Cầu Sập,

thôn Tà Lang, xã Hòa Bắc (huyện Hòa Vang) thì hai chi lưu này hợp lưu với nhau

tạo thành sông Cu Đê. Núi sông hòa hợp gắn liền với nhau tạo nên cảnh sắc độc

24

đáo, là nguồn tài nguyên để phát triển du lịch, nhất là du lịch sinh thái; Du lịch biển:

Liên Chiểu có bờ biển dài khoảng 26 km, có nhiều bãi tắm đẹp như Xuân Thiều,

Nam Ô, Bắc Ninh. Những chỗ núi đá ăn sâu ra biển tạo thành những ghềnh đá tuyệt

đẹp như ghềnh đá Nam Ô là nguồn tài nguyên cho du lịch biển. Bãi tắm Xuân Thiều

sạch, đẹp và còn hoang sơ, cát trắng mịn, nước biển lúc nào cũng xanh biếc. Trước

đây, bãi tắm này được binh lính Mỹ gọi là “Red Beach”. Năm 1992, khu du lịch

Xuân Thiều được thành lập với hệ thống dịch vụ đa dạng như: khách sạn, nhà hàng,

một số dịch vụ vui chơi giải trí, phục vụ tắm biển…

Hiện nay, tuyến đường du lịch ven biển dài 15 km từ cầu Thuận Phước đến

chân đèo Hải Vân đi ngang qua bãi biển Xuân Thiều và bãi biển Nam Ô, là cơ hội

thuận lợi để quận Liên Chiểu khai thác đúng mức tiềm năng của hai bãi biển này.

Với những tiềm năng và lợi thế sẵn có để phát triển du lịch, trong những năm

qua, lãnh đạo quận Liên Chiểu cùng với các tổ chức, cá nhân và nhân dân địa

phương đã và đang khai thác một số địa điểm du lịch như bãi biển Xuân Thiều, bãi

biển Nam Ô, khu du lịch Suối Lương, khu du lịch sinh thái Hải Vân Quan, các di

tích lịch sử - văn hóa, lễ hội cầu ngư, đua thuyền… phần nào đã đem lại nguồn thu

đáng kể cho ngân sách nhà nước, nâng cao đời sống và tạo việc làm cho nhân dân

địa phương.

Hiện nay khu đô thị sinh thái Quan Nam - Thủy Tú có diện tích hơn 382 ha do

Công ty cổ phần Trung Nam (thuộc Tập đoàn Trung Nam) làm chủ đầu tư tọa lạc tại

phường Hòa Hiệp Nam (quận Liên Chiểu) và xã Hòa Liên (huyện Hòa Vang), với sự

kết hợp hài hòa giữa cây xanh, ốc đảo, sông nước và kiến trúc đô thị được thiết kế rất

hiện đại tạo nên không gian đa mục đích sử dụng hứa hẹn sẽ góp phần làm cho du

lịch Liên Chiểu có bước phát triển mới.

Năm 2017, quận Liên Chiểu là đơn vị đầu tiên trên địa bàn Thành phố được

công nhận là đơn vị hành chính loại I. Từ nền kinh tế nông nghiệp, Liên Chiểu đã

phát triển vượt bậc trở thành một quận công nghiệp trẻ; với tổng thu ngân sách năm

2017 đạt 370 tỷ đồng, đạt 114,4% so với kế hoạch, tăng 18,8% so với năm 2016.

Như vậy, với những điều kiện thuận lợi về vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, lịch

sử văn hóa, quận Liên Chiểu có nhiều tiềm năng phát triển vượt bậc hơn nữa về mọi

25

mặt trong tương lai, nhưng đồng thời đây cũng là một trong những quận tiềm ẩn

nhiều nguy cơ phức tạp về tình hình trật tự, an toàn xã hội, điều này không chỉ phản

ánh qua thực tế số liệu về tình hình tội phạm xảy ra trên địa bàn quận Liên Chiểu

trong thời gian vừa qua mà còn thể hiện ở nhiều hạn chế trong công tác phòng ngừa

tình hình tội phạm.

2.2. Thực trạng phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên

Chiểu, thành phố Đà Nẵng

2.2.1. Thực trạng

Trong thời gian qua, quận Liên Chiểu đã chủ động tham mưu Thành ủy, Ủy

ban nhân dân thành phố, tổ chức triển khai thực hiện nhiều chủ trương, chính sách;

chỉ đạo, điều hành, phối hợp với các cơ quan, lực lượng tổ chức triển khai các mặt

công tác phòng ngừa tình hình tội phạm xảy ra trên địa bàn quận, cụ thể:

- Hệ thống các biện pháp nhằm xây dựng môi trường xã hội tích cực

Triển khai thực hiện có hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Quốc hội,

Chính phủ về công tác đấu tranh phòng chống tội phạm như: Chỉ thị 46-CT/TW của

Bộ Chính trị về "Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác đảm bảo an

ninh, trật tự trong tình hình mới"; Chỉ thị số 48-CT/TW “về tăng cường sự lãnh đạo

của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới”; Chỉ thị số

09/CT-TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng

đối với phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới”, nhằm xác

định nhiệm vụ phòng chống tội phạm của các cấp uỷ Đảng, chính quyền các cấp;

trách nhiệm của người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền đối với tình hình tội phạm ở

địa phương, đơn vị mình quản lý và xem đây là một tiêu chí để bình xét, phân loại,

hàng năm đối với tổ chức Đảng và Đảng viên ở các tổ chức cơ sở Đảng trực thuộc.

Bên cạnh đó, các cơ quan tham mưu giúp việc của Quận ủy đã tổ quán triệt

đầy đủ, sâu sắc tư tưởng chỉ đạo, các nhiệm vụ, giải pháp liên quan đến công tác

đấu tranh phòng, chống tội phạm mà Thành ủy đã đề ra thông qua các Chỉ thị như

Chỉ thị 24-CT/TU và Chỉ thị 25-CT/TU của Thành ủy về “đẩy mạnh công tác phối

hợp, giúp đỡ các gia đình có hoàn cảnh đặc biệt nghèo, học sinh bỏ học và thiếu

26

niên hư, vi phạm pháp luật” và “phòng chống bạo lực gia đình” và các văn bản có

liên quan đến công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm đã tạo nên sự chuyển biến

mạnh mẽ từ nhận thức đến hành của đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân trong

công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Phối hợp với các cấp, các ngành tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả các

chương trình hành động, chỉ thị, quyết định, kế hoạch, văn bản chỉ đạo của Thành

uỷ, UBND thành phố liên quan đến công tác đảm bảo ANTT, như Chỉ thị số 24/CT-

TU ngày 10/8/2009 của Thành uỷ Đà Nẵng v/v “Tiếp tục đẩy mạnh công tác phối

hợp giúp đỡ các gia đình có hoàn cảnh đặc biệt nghèo, học sinh bỏ học và thiếu niên

hư vi phạm pháp luật trên địa bàn TP Đà Nẵng”, Chỉ thị số 25-CT/TU ngày

20/10/2009 của Ban Thường vụ Thành uỷ Đà Nẵng về “Phòng chống bạo lực gia

đình”; Chỉ thị số 37-CT/TU ngày 20/8/2014 của Ban Thường vụ Thành ủy về “tiếp

tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống, kiểm soát tội phạm và tệ

nạn ma túy trên địa bàn thành phố”; Quyết định số 19/QĐ-UBND ngày 07-8-2009

về phê duyệt đề án “Đổi mới công tác tuyên truyền vận động toàn dân tham gia

phòng, chống tội phạm và xây dựng mô hình phòng chống tội phạm trên địa bàn

thành phố Đà Nẵng”. Đồng thời, tổ chức rà soát, đánh giá, tham mưu Chủ tịch

UBND thành phố điều chỉnh, khắc phục những tồn tại, giải quyết những khó khăn,

vướng mắc, bất cập trong quá trình tổ chức công tác phòng ngừa, đấu tranh, xử lý

tội phạm. Phối hợp với các sở, ban, ngành, đoàn thể, chính quyền các cấp trên địa

bàn thành phố chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện nghiêm túc các chương trình

hành động, chỉ thị, quyết định, kế hoạch của Thành uỷ, UBND thành phố đối với

công tác phòng, chống tội phạm; đẩy mạnh tuyên truyền, vận động phòng chống vi

phạm pháp luật và tội phạm trong toàn dân, lồng ghép vào các buổi sinh hoạt của

các mô hình để tuyên truyền thông qua phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời

sống văn hóa ở khu dân cư”, phong trào PCTP, phong trào quần chúng bảo vệ an

ninh tổ quốc, thực hiện chương trình “5 không, 3 có” của thành phố đã góp phần

tích cực trong việc PCTP trên địa bàn quận.

27

- Hệ thống các biện pháp quản lý hành chính nhà nước

+ Công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động nhân dân phòng, chống tội phạm

Tổ chức quán triệt đến từng đảng viên, cán bộ, công nhân viên quan điểm chỉ

đạo của Quận uỷ, UBND quận về công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm. Xác

định trách nhiệm của người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền đối với tình hình ANTT

ở địa phương, đơn vị mình quản lý và xem đây là một tiêu chí để bình xét, phân loại

hàng năm đối với chất lượng của tổ chức cơ sở đảng, cũng nhưng đánh giá, phân

loại cán bộ. Đồng thời, chỉ đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể chính trị - xã hội và

chính quyền các cấp làm tốt công tác phổ biến, tuyên truyền pháp luật liên quan đến

công tác PCTP theo chức năng, nhiệm vụ của mình, như đẩy mạnh cuộc vận động

“Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư” của Uỷ ban Mặt trận

Tổ quốc Việt Nam thành phố, quận; mô hình “Tổ, thôn không có tội phạm và tệ nạn

xã hội”, phong trào “Tuổi trẻ chung tay đẩy lùi tệ nạn xã hội” của Đoàn Thanh niên;

mô hình “5+1” (4 hội, đoàn thể + 1 Công an nhận kèm, giúp đỡ một đối tượng sau

cai nghiện), mô hình “1+3” (1 Cựu chiến binh liên kết với 3 gia đình kề cận ngăn

chặn tội phạm, ma tuý và mại dâm thâm nhập vào khu dân cư) và thực hiện chương

trình “5 không, 3 có” của thành phố; mô hình “Chi hội không có hội viên nông dân

và con em nông dân vi phạm pháp luật” của Hội Nông dân.

Đoàn Thanh niên các cấp đã tổ chức tuyên truyền, vận động trong cán bộ,

Đoàn viên, thanh thiếu niên và các tầng lớp nhân dân tham gia các hoạt động PCTP,

ma túy, tệ nạn xã hội, thường xuyên lồng ghép các hoạt động hội thi, hội diễn văn

nghệ nội dung tuyên truyền về phòng, chống tội phạm, ma tuý, mại dâm. Thông qua

các hoạt động như hội thi, hội diễn, sinh hoạt chuyên đề…, nhằm vận động quần

chúng nhân dân chấp hành các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà

nước, tích cực tham gia phòng ngừa, phát hiện và tố giác tội phạm; tiếp tục đẩy

mạnh thực hiện cuộc vận động “Phong trào đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở

khu dân cư”, kết hợp với xây dựng “Tổ dân phố không có tội phạm và tệ nạn xã

hội”, gắn với thực hiện Chỉ thị số 24, 25-CT/TU của Thành ủy.

Công an quận tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền phòng chống tội phạm

28

đến tận tổ dân phố, cụm dân cư và từng hộ gia đình với nhiều nội dung, hình thức

phong phú, trong đó chú trọng tuyên truyền cá biệt cho số đối tượng có nguy cơ cao

vi phạm pháp luật như: số đối tượng có tiền án, tiền sự, số người nghiện, thanh thiếu

niên hư, vi phạm pháp luật, học sinh, sinh viên bỏ học..., đưa ra kiểm điểm trước

dân hơn nhiều lượt đối tượng; lập hồ sơ đưa vào giáo dục tại xã, phường; mở các

lớp tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đối tượng có nguy cơ cao vi phạm pháp

luật tham gia....; tổ chức tập huấn, hướng dẫn 04 nhiệm vụ trọng tâm cho tất cả các

Tổ trưởng dân phố nhằm nắm bắt kịp thời việc quản lý ANTT và xây dựng phong

trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tại địa bàn dân cư, phối hợp tốt với các lực

lượng chức năng những vấn đề liên quan đến tình hình ANTT trên địa bàn.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng như:

Đài phát thanh quận Liên Chiểu, Đài Phát thanh truyền hình Đà Nẵng, Trung tâm

Truyền hình Việt Nam tại Đà Nẵng, Đài Tiếng nói Việt Nam tại Đà Nẵng, Báo Đà

Nẵng, Báo Công an thành phố, hàng tuần, xây dựng nhiều phóng sự, phim ảnh kịp

thời đưa tin các hoạt động phòng, chống tội phạm của các địa phương, ban, ngành,

đoàn thể để tuyên truyền giáo dục chung.

+ Công tác phát động quần chúng tham gia giữ gìn, bảo vệ an ninh Tổ quốc

Tiếp tục triển khai thực hiện Quyết định số 19/2009/QĐ-UBND của Chủ tịch

Ủy ban nhân dân thành phố về phê duyệt đề án “Đổi mới công tác tuyên truyền, vận

động toàn dân tham gia phòng chống tội phạm trên địa bàn thành phố Đà Nẵng”,

qua đó từng bước đổi mới công tác phát động phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ

trong quần chúng nhân dân, với nội dung và hình thức ngày càng phong phú, đa

dạng và phù hợp với từng địa bàn, khu dân cư, từng đối tượng vận động đã mang lại

hiệu quả trong phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội, theo tinh thần của Chỉ thị

09/CT của Bộ Chính trị về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào

toàn dân bảo vệ ANTQ trong tình hình mới”. Thường xuyên tổ chức tuyên truyền

phong trào phòng chống tội phạm; xây dựng, nhân rộng các mô hình phát huy hiệu

quả trong công tác phòng, chống tội phạm và tệ nạn xã hội tại các khu dân cư.

Trong đó:

29

Đoàn thanh niên, Hội Liên hiệp phụ nữ, Cựu chiến binh, Nông dân, Liên đoàn

lao động thành phố và các lực lượng vũ trang bên cạnh việc tổ chức tuyên truyền

trong các tầng lớp nhân dân, đã chú trọng đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động

trong hội viên và cán bộ công nhân viên với nhiều hình thức đa dạng, phong phú

gắn liền với các nội dung phong trào như: phong trào 4 không “không buôn bán,

không tàng trữ, không tiêm chích, không có người nghiện ma tuý”; “Gia đình không

có con em vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội”; nêu cao vai trò của gia đình trong

việc quản lý, giáo dục con cái; Tộc họ làm tốt công tác giáo dục con cháu, xây dựng

thôn, xóm, khu phố bình yên gia đình hạnh phúc không có tệ nạn xã hội; Thông qua

các hoạt động như hội thi, hội diễn, sinh hoạt chuyên đề…đã giáo dục, động viên

đông đảo quần chúng tích cực hưởng ứng các hoạt động phòng, chống tội phạm và

tệ nạn xã hội, tiêu biểu như mô hình “Tổ, thôn không có tội phạm và tệ nạn xã hội”,

phong trào “Tuổi trẻ chung tay đẩy lùi tệ nạn xã hội” của Đoàn Thanh niên; mô

hình “5+1” (4 hội, đoàn thể + 1 Công an nhận kèm, giúp đỡ một đối tượng sau cai

nghiện), mô hình “1+3” (1 Cựu chiến binh liên kết với 3 gia đình kề cận ngăn chặn

tội phạm, ma tuý và mại dâm thâm nhập vào khu dân cư) và phát động phong trào

quần chúng bảo vệ ANTQ, thực hiện chương trình “5 không, 3 có” của thành phố

đã góp phần tích cực phòng, chống tội phạm trên địa bàn thành phố.

- Hệ thống các biện pháp phòng ngừa có tính chuyên biệt

+ Công tác quản lý, cảm hoá, giáo dục, giúp đỡ, tạo việc làm cho những

người phạm tội được tha tù trở về

Tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả Chỉ thị 24-CT/TU của Thành ủy về “đẩy

mạnh công tác phối hợp, giúp đỡ các gia đình có hoàn cảnh đặc biệt nghèo, học sinh

bỏ học và thiếu niên hư, vi phạm pháp luật” và tổ chức quán triệt nghiêm túc đến

từng cấp uỷ Đảng, chính quyền, mặt trận và các đoàn thể từ quận đến cơ sở; Kế

hoạch số 7733/KH-UBND của Ủy ban nhân dân thành phố về quản lý, giúp đỡ và

phòng ngừa nguy cơ thiếu niên vi phạm pháp luật, thiếu niên hư giai đoạn 2009 -

2015 nhằm phân công trách nhiệm cụ thể cho cho các ngành chức năng triển khai

thực hiện.

30

Các đoàn thể chính trị chủ động phối hợp mở hàng trăm lớp giáo dục pháp luật

cho các loại đối tượng hình sự, ma túy, đưa đối tượng vi phạm ra kiểm điểm trước

dân; hàng năm, các địa phương đều tiến hành rà soát lên danh sách, phân loại các

loại đối tượng tù tha, đặc xá và căn cứ vào đặc điểm giới tính, độ tuổi, nghề

nghiệp... để giao chỉ tiêu, số lượng cụ thể cho các ban, ngành, đoàn thể trực tiếp

quản lý, cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ nhiều người lầm lỗi tiến bộ, nhiều đối tượng

được hỗ trợ tạo việc làm, cho vay vốn làm ăn để tạo điều kiện cho họ hòa nhập cộng

đồng không tái phạm.

+ Công tác phối hợp các lực lượng tuần tra phòng chống tội phạm

Với mục đích luôn luôn có lực lượng chuyên trách, bán chuyên trách đối với

công tác phòng ngừa, đấu tranh với các loại tội phạm trên đường phố, vào mọi thời

điểm trong ngày, Công an thành phố đã tham mưu cho UBND thành phố ban hành

Quyết định số 6743/QĐ-UBND ngày 07/9/2010 về thành lập lực lượng chống cướp

giật và tội phạm khác trên địa bàn thành phố Đà Nẵng và Quyết định 8394/QĐ-

UBND ngày 09/11/2015 (thay thế cho Quyết định 7661) về hoạt động phối hợp

tuần tra, kiểm soát bảo vệ ANTT ở địa bàn dân cư. Qua triển khai, đã huy động trên

978.000 lượt Công an, dân quân tự vệ, ban bảo vệ dân phố, dân phòng, quân sự,

biên phòng tham gia tuần tra phòng chống tội phạm, kịp thời phát hiện, ngăn chặn

hàng trăm vụ phạm pháp hình sự và vi phạm pháp luật.

+ Công tác củng cố, tăng cường và nâng cao năng lực các lực lượng chuyên

trách phòng, chống tội phạm

Nhằm nâng cao hơn nữa công tác quản lý địa bàn, không để các loại đối tượng

lợi dụng những hạn chế trong công tác quản lý nhân hộ khẩu, quản lý lưu trú để ẩn

nấu, thực hiện hành vi phạm tội, chính quyền nhân dân quận đã:

Triển khai thực hiện Chỉ thị 21-CT/TU về “tập trung lãnh đạo nâng cao chất

lượng hoạt động của tổ dân phố, thôn trên địa bàn thành phố” và Quyết định

51/2012/QĐ-UBND ban hành “Quy chế về tổ chức và hoạt động của tổ dân phố, thôn

trên địa bàn thành phố Đà Nẵng”, qua đó thành lập các tổ dân phố, thôn với quy mô

mỗi tổ dân phố, thôn chỉ từ 20 đến 40 hộ dân, đồng thời qui định tổ dân phố, thôn

31

phải thực hiện tốt 04 nhiệm vụ trọng tâm, trong đó nhấn mạnh vào 02 nhiệm vụ

“quản lý cư trú chặt chẽ” và “giữ vững an ninh trật tự, phòng chống tội phạm”.

Thường xuyên kiểm danh, kiểm diện, kiểm tra thử test số người trong diện

quản lý sau cai, số đối tượng ma túy đang quản lý trên từng địa bàn; khảo sát, xác

định các điểm, tụ điểm nghi vấn tổ chức sử dụng ma túy để có biện pháp triệt xóa,

đồng thời, mở nhiều đợt ra quân kiểm tra, xử lý người nghiện, người sử dụng trái

phép ma túy, qua triển khai nhiều đợt ra quân tổng kiểm tra, xử lý người sử dụng

trái phép chất ma túy theo Kế hoạch của Công an quận.

2.2.2. Ưu điểm

Mặc dù, tình hình tội phạm trên địa bàn quận hàng năm vẫn còn những diễn

biến phức tạp, nhưng các cấp ủy Đảng, chính quyền quận đã có nhiều chỉ đạo quyết

liệt, kịp thời, sự phối hợp chặt chẽ với các ngành, các đoàn thể, các tổ chức; bằng

nhiều biện pháp, các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và nhân dân trên địa bàn

quận đã hạn chế, ngăn chặn những hành vi phạm tội và giáo dục cải tạo nhiều người

phạm tội thành người có ích cho xã hội.

Quận ủy, chính quyền nhân dân quận đã kịp thời có nhiều chương trình an

sinh xã hội, hỗ trợ người nghèo, cận nghèo, công nhân, lao động có hoàn cảnh khó

khăn, giúp người nghèo tiếp cận với nguồn vốn tín dụng và dịch vụ xã hội cơ bản có

chất lượng, tạo ra nhiều cơ hội, việc làm cho người dân, từ đó góp phần nâng cao

đời sống xã hội về nhiều mặt, hạn chế tối đa thành phần người dân thất nghiệp,

không có việc làm ổn định.

Các hoạt động phòng ngừa nghiệp vụ của các cơ quan bảo vệ pháp luật, trong

đó đặc biệt là lực lượng Công an quận được tiến hành rất đa dạng dưới nhiều hình

thức, biện pháp khác nhau.

Các mô hình đội tự quản, mô hình kết hợp “3+1”, “5+1”… được thành lập

trên địa bàn quận thời gian qua đã phát huy nhiều hiệu quả trong công tác phòng

ngừa, bên cạnh việc kịp thời tuyên truyền, cảm hóa, giáo dục, các mô hình trên còn

là cánh tay nối dài góp phần nâng cao hiệu quả trong quản lý nhà nước của các cơ

quan chức năng.

32

Các biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận trong thời

gian qua được thực hiện trên diện rộng, bao gồm nhiều nội dung về phòng ngừa tình

hình tội phạm nói chung, phòng chống ma túy theo chuyên đề cũng như các tệ nạn

xã hội.

Trong hệ thống các biện pháp về văn hóa, giáo dục nhằm phòng ngừa tình

hình tội phạm, chính quyền quận, các cơ quan nhà nước đã chú trọng việc giáo dục

tuyên truyền pháp luật đến từng loại đối tượng, khiến cho nội dung tuyên truyền

phù hợp với thực tế, người dân lắng nghe và vận dụng vào cuộc sống nhiều hơn,

không còn mang tính chung chung.

2.2.3. Hạn chế và nguyên nhân

Trong thời gian qua, mặc dù các cơ quan quản lý nhà nước trên địa bàn quận đã

thực hiện nhiều biện pháp phòng ngừa, tuy nhiên, theo tác giả các biện pháp trên còn

những hạn chế, chưa phát huy tối đa hiệu quả trong công tác phòng ngừa, cụ thể:

Cấp ủy, chính quyền địa phương tại một số phường chưa nhận thức đầy đủ về

trách nhiệm trong phòng chống tội phạm, chưa có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ,

chưa coi công tác này là nhiệm vụ của mỗi ngành, mỗi cấp, mỗi cơ quan mà vẫn

còn tư tưởng khoán trắng cho lực lượng chức năng, để cho đến khi tội phạm xảy ra

rồi mới đẩy chuyển cho các cơ quan tư pháp xử lý; các giải pháp phòng ngừa xã

hội, biện pháp kinh tế, giáo dục chưa được phối hợp chặt chẽ nên việc giải quyết

các nguyên nhân, điều kiện phát sinh phạm tội còn hạn chế; công tác quản lý, giáo

dục, cảm hóa, cải tạo người phạm tội, người vi phạm pháp luật tại gia đình và cộng

đồng dân cư hiệu quả còn thấp; sự phối hợp giữa các ngành, các cấp trong việc tạo

công ăn việc làm, ổn định cuộc sống và tái hòa nhập cộng đồng hiệu quả chưa cao,

trong đó vai trò của tổ chức đoàn thanh niên chưa thật sự phát huy hiệu quả, thiếu

sự phối hợp với lực lượng công an trên địa bàn để điều tra, nắm bắt tình hình, phân

loại đối tượng thanh niên để kết hợp với gia đình có biện pháp động viên, giáo dục,

quản lý phù hợp.

Hiện nay, trên địa bàn quận chưa có một hệ thống các biện pháp phòng ngừa

một cách tổng thể, hầu hết là các hoạt động phòng ngừa riêng lẽ của từng cơ quan,

33

tổ chức. Các biện pháp phòng ngừa chưa tập trung trọng tâm, trọng điểm mà còn

thực hiện theo kiểu dàn trải, nguyên nhân của tình trạng này là do chưa có một công

trình nghiên cứu thực tiễn nào về hoạt động phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa

bàn quận được thực hiện trong thời gian qua, các số liệu thống kê về tình hình tội

phạm trên địa bàn quận trong thời gian qua chưa được sử dụng một cách hiệu quả

trong công tác phòng ngừa.

Hoạt động tuyên truyền pháp luật phòng ngừa tình hình tội phạm không mang

tính thường xuyên, đôi khi được thực hiện mang tính phong trào theo sự chỉ đạo của

cơ quan cấp trên cho nên thiếu sự chủ động, phối hợp; không chuẩn bị trước phần

kinh phí thực hiện, dẫn tới chất lượng và hiệu quả phổ biến, giáo dục pháp luật về

phòng ngừa tình hình tội phạm chưa cao. Các chương trình tuyên truyền phòng

ngừa tình hình tội phạm từ cơ quan, đoàn thể chưa có những chương trình hướng

đến các đối tượng có nguy cơ phạm tội cao như người sống trong gia đình hoặc khu

vực có nhiều người phạm tội, người có tiền án tiền sự, người có nhân thân xấu...

Vẫn còn một bộ phận thanh niên trên địa bàn quận mặc dù được các cấp quan

tâm hỗ trợ giới thiệu việc làm nhưng làm được một thời gian thì nghỉ do bản tính

lười lao động, thích tụ tập, hưởng thụ; một bộ phận thanh thiếu niên lao vào các trò

chơi điện tử trên mạng đã bỏ học, lang thang hàng quán, tụ tập bạn bè, gia đình

chăm lo làm ăn không quản lý con cái từ đó dễ xa ngã trước cám dỗ của cuộc sống,

đi vào con đường phạm tội.

2.3. Tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà

Nẵng

2.3.1. Phần rõ của tình hình tội phạm

2.3.1.1. Thực trạng của tình hình tội phạm

Thực trạng của THTP là số lượng các tội phạm đã được thực hiện và những

người thực hiện các tội phạm ở một địa bàn nhất định và trong khoảng thời gian

nhất định. Đây là một đặc điểm định lượng của tình hình tội phạm, bao hàm tổng số

vụ án hình sự và số người phạm tội (bị can, bị cáo) được xử lý trong một khoảng

thời gian nhất định.

34

Bảng 2.1. Thực trạng tình hình tội phạm trên địa bàn quân Liên Chiểu

Số vụ phạm tội Số người phạm tội Năm

136 88 2015

118 79 2016

173 103 2017

176 129 2018

185 121 2019

Tổng cộng 788 520

Nguồn: Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu

Qua bảng 2.1 có thể thấy thực trạng tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên

Chiểu giai đoạn 2015 - 2019 là không đều qua các năm, có giai đoạn tình hình tội

phạm giảm, có giai đoạn tình hình tội phạm tăng, nhưng trong thời gian liền kề gần

đây, tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu đang có xu hướng tăng.

2.3.1.2. Diễn biến của tình hình tội phạm

Diễn biến của THTP là sự phản ánh xu hướng tăng, giảm, ổn định tương đối

của THTP nói chung (hoặc một nhóm tội phạm hoặc một tội phạm) xảy ra trong

khoảng thời gian nhất định và trên một địa bàn nhất định.

Để khảo sát được diễn biến của THTP trong một chu kỳ nhất định (giả sử 05

năm), người ta chọn năm thứ nhất của chu kỳ là năm gốc, số liệu về tổng số vụ

phạm tội và người phạm tội trong năm đó được tính là 100%. Sau đó so sánh số liệu

của các năm tiếp theo để đánh giá xu hướng tăng giảm, diễn biến của tình hình tội

phạm. Căn cứ trên thực trạng về tình hình tội phạm chung của địa bàn quận Liên

Chiểu tại bảng 2.1 ta có diễn biễn của tình hình tội phạm nói chung trên địa bàn

quận Liên Chiểu như sau:

35

Bảng 2.2. Diễn biến của tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu

Số vụ phạm tội Số người phạm tội Năm Số vụ Tăng/giảm (%) Số người Tăng/giảm (%)

2015 100% 88 136 100%

2016 -9 (-10,2%) 79 118 -18 (-13,2%)

2017 +15 (17,04%) 103 173 +37 (27,2%)

2018 +41 (46,6%) 129 176 +40 (29,4%)

2019 +33 (37,5%) 121 185 +49 (36,1%)

520 788 Tổng cộng

Nguồn: Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu

Dựa trên số liệu tại bảng 2.2 chúng ta có thể thấy, diễn biến về tình hình tội

phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu giai đoạn 2015 - 2019 nhìn chung có xu hướng

tăng về số vụ, số người phạm tội. Trong đó giảm ở giai đoạn 2015 – 2016 nhưng

tăng mạnh ở giai đoạn 2017 – 2019. Điều này cho thấy tình hình tội phạm đang có

những diễn biến phức tạp trong vài năm qua trên địa bàn quận Liên Chiểu. Tỷ lệ

giảm cả số vụ và số người phạm tội ở năm 2016 so với năm 2015 có lẽ xuất phát từ

việc ban hành Bộ luật Hình sự 2015 trong đó thay đổi một số yếu tố định lượng

khách quan tại một số tội, theo đó những hành vi được xem là tội phạm nếu như áp

dụng Bộ luật hình sự cũ thì trong Bộ luật mới chưa được xem là tội phạm, vì vậy,

trong công tác thống kê có sự giảm về số vụ và số người phạm tội. Điều này cho

thấy, trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu

chưa có hệ thống các giải pháp mang tính đồng bộ, hiệu quả và bền vững.

2.3.1.3. Cơ cấu của tình hình tội phạm

Cơ cấu của tình hình tội phạm là tỷ trọng, mối tương quan giữa nhân tố bộ

phận và tổng thể của tình hình tội phạm theo tiêu chí nhất định trong khoảng thời

gian và trên địa bàn nhất định. [17].

Nghiên cứu về cơ cấu của tình hình tội phạm giúp chúng ta có cái nhìn tổng

quát đến chi tiết nhiều khía cạnh khác nhau của tình hình tội phạm, nếu như thực

36

trạng về tình hình tội phạm cho chúng ta bức tranh toàn cảnh về tình hình tội phạm

đã thực hiện trên một không gian và thời gian nhất định thì cơ cấu của tình hình tội

phạm cho chúng ta thấy được tỷ lệ về màu sắc trong bức tranh đó, màu nào chiếm

chủ đạo, khu vực nào của bức tranh là trọng tâm, tỷ lệ giữa các khu vực trên bức

tranh được phân bố như thế nào…để từ đó chúng ta có cái nhìn chi tiết về tình hình

tội phạm, xác định được vấn đề đang nổi lên của tình hình tội phạm là gì để có thể

đề xuất các biện pháp phòng ngừa có hiệu quả.

Có rất nhiều tiêu chí để xem xét về cơ cấu của tình hình tội phạm, việc lựa

chọn các tiêu chí nào để xem xét tùy thuộc vào mục đích của chủ thể nghiên cứu,

trong phạm vi luận văn này, theo tác giả, đối với tình hình tội phạm trên địa bàn

quận Liên Chiểu trong giai đoạn 2015 - 2019 cần xem xét một số tiêu chí sau:

- Cơ cấu theo các chương tội phạm cụ thể được quy định tại Bộ luật hình sự

Việc nghiên cứu về cơ cấu của tình hình tội phạm theo chương các tội phạm cụ

thể của Bộ luật hình sự giúp chúng ta xác định được diễn biến của các nhóm tội phạm

trên một không gian và thời gian nhất định. Đối với địa bàn quận Liên Chiểu trong

giai đoạn từ 2015 - 2019 đây là giai đoạn giao thoa giữa hai Bộ luật hình sự cũ và

mới, vì vậy, thứ tự các chương giữa hai Bộ luật không đồng bộ với nhau, tuy nhiên về

bản chất các nhóm tội tại các chương là như nhau. Riêng hai nhóm tội về xâm phạm

an ninh quốc gia; tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh vì

không thuộc thẩm quyền xét xử của tòa án nhân dân cấp quận nên trong bảng cơ cấu

tác giả không đưa vào thống kê.

Bảng 2.3. Cơ cấu theo chương các tội phạm cụ thể

Tổng Năm 2015 2016 2017 2018 2019 (tỷ lệ %)

Chương các tội xâm phạm tính 94 mạng, sức khỏe, nhân phẩm, 12 16 18 24 24 (17,88%) danh dự của con người

Chương các tội xâm phạm quyền tự 4 1 0 2 1 0 do của con người, quyền tự do, dân (0,77%)

37

Tổng Năm 2015 2016 2017 2018 2019 (tỷ lệ %)

chủ của công dân

270 Chương các tội xâm phạm sở 50 40 49 64 67 (51,92%) hữu

4 Chương các tội xâm phạm chế 0 2 2 0 0 (0,77%) độ hôn nhân, gia đình

6 Chương các tội xâm phạm trật tự 1 0 1 0 4 (1,15%) quản lý kinh tế

Chương các tội phạm về môi 0 (0%) 0 0 0 0 0 trường

67 Chương các tội phạm về ma túy 8 12 11 20 16 (12,88%)

70 Chương các tội xâm phạm an toàn 13 21 15 13 8 (13,46%) công cộng, trật tự công cộng

5 Chương các tội xâm phạm trật tự 1 0 2 1 1 (0,96%) quản lý hành chính

0 (0%) 0 0 0 0 0 Chương các tội phạm về chức vụ

Chương các tội xâm phạm hoạt 0 (0%) 0 0 0 0 0 động tư pháp

Chương các tội xâm phạm nghĩa

vụ, trách nhiệm của quân nhân

và trách nhiệm của người phối 0 0 0 0 0 0 (0%)

thuộc với quân đội trong chiến

đấu, phục vụ chiến đấu

Tổng 520 88 79 103 129 121 (100%)

Nguồn: Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu

38

Biểu đồ 2.1. Biểu đồ cơ cấu tình hình tội phạm theo chương tội phạm cụ thể

Qua bảng 2.3 chúng ta có thể nhận thấy tình hình tội phạm trong thời gian qua

trên địa bàn quận Liên Chiểu chỉ tập trung ở một số nhóm tội, trong đó cao nhất là

nhóm các tội xâm phạm quyền sở hữu chiếm tỷ lệ 51,92% tổng số tội phạm đã thực

hiện, tiếp đến là nhóm các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự

của con người chiếm tỷ lệ 17,88%; nhóm các tội phạm xâm phạm an toàn công

cộng, trật tự công cộng và nhóm các tội phạm về ma túy chiếm lần lượt chiếm tỷ lệ

13,46% và 12,88%. Bên cạnh đó, cũng có một số nhóm tội phạm trên địa bàn quận

Liên Chiểu chưa xảy ra các vụ phạm tội nào, đó là các nhóm tội về môi trường,

chức vụ, xâm phạm hoạt động tư pháp, xâm phạm nghĩa vụ, trách nhiệm của quân

nhân và trách nhiệm của người phối thuộc với quân đội trong chiến đấu, phục vụ

chiến đấu. Tuy nhiên điều này không đồng nghĩa với việc công tác phòng ngừa tình

hình tội phạm đối với các nhóm tội phạm trên đang được thực hiện hiệu quả, mặt

khác, có thể tội phạm liên quan đến các nhóm tội trên vẫn xảy ra trên thực tế nhưng

không được phát hiện và xử lý.

39

- Cơ cấu tình hình tội phạm theo tội danh cụ thể

Cơ cấu tình hình tội phạm theo tội danh cụ thể là một bộ phận trong cơ cấu

tình hình tội phạm theo các nhóm tội phạm. Xem xét cơ cấu về tình hình tội

phạm theo tội danh cụ thể giúp chúng ta có cái nhìn sâu hơn về các tội phạm cụ

thể đã thực hiện. Nếu như cơ cấu về tình hình tội phạm theo nhóm các tội phạm

giúp chúng ta có các biện pháp chung nhất, tập trung để phòng ngừa các nhóm

tội phạm đã thực hiện trong một không gian và thời gian nhất định thì cơ cấu

tình hình tội phạm theo tội danh cụ thể giúp chúng ta xác định các biện pháp cụ

thể hơn để tập trung phòng ngừa một hoặc một số tội danh cụ thể nào đó, bởi vì

trong một nhóm tội phạm thì có nhiều các tội phạm cụ thể khác. Tuy nhiên trên

thực tế không phải tội phạm cụ thể nào trong nhóm tội phạm cũng đều được thực

hiện mà chỉ tập trung ở một hoặc một số tội phạm cụ thể. Trong phạm vi luận

văn này và thực trạng tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu trong thời

gian qua, tác giả đề cập đến cơ cấu tình hình tội phạm cụ thể của hai nhóm tội

phạm chiếm tỷ trọng cao nhất trong cơ cấu các nhóm tội phạm là nhóm tội xâm

phạm quyền sở hữu và nhóm tội xâm phạm về tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm,

danh dự của con người.

+ Nhóm tội xâm phạm về quyền sở hữu

Bảng 2.4. Cơ cấu tình hình tội phạm theo tội danh cụ thể nhóm tội xâm phạm

về quyền sở hữu trên địa bàn quận Liên Chiểu

Tổng Năm 2015 2016 2017 2018 2019 (%)

Tội cướp tài sản 4 1 3 11 (4,07) 3 0

Tội bắt cóc nhằm 0 0 0 0 (0%) 0 0 chiếm đoạt tài sản

Tội cưỡng đoạt tài sản 7 2 2 0 1 2 (2,59%)

Tội cướp giật tài sản 20 3 3 3 6 5 (7,41%)

40

Tổng Năm 2015 2016 2017 2018 2019 (%)

1 Tội công nhiên chiếm 0 1 0 0 0 (0,37%) đoạt tài sản

190 Tội trộm cắp tài sản 37 28 36 44 45 (70,37%)

20 Tội lừa đảo chiếm đoạt 2 3 3 6 6 (7,41%) tài sản

Tội làm dụng tín 11 2 3 4 1 nhiệm chiếm đoạt tài 1 (4,07%) sản

Tội chiếm giữ trái 0 0 0 0 0 0 (0%) phép tài sản

Tội sử dụng trái phép 0 0 0 0 0 0 (0%) tài sản

10 Tội hủy hoại hoặc cố ý 1 0 1 3 5 (3,70%) làm hư hỏng tài sản

Tội thiếu trách nhiệm

gây thiệt hại đến tài

sản của Nhà nước, cơ 0 0 0 0 0 0 (0%)

quan, tổ chức, doanh

nghiệp

Tội vô ý gây thiệt hại

nghiêm trọng đến tài 0 0 0 0 0 0 (0%)

sản

Tổng 50 40 49 64 67 270

Nguồn: Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu

41

Biểu đồ 2.2. Biểu đồ cơ cấu các tội trong nhóm tội xâm phạm về quyền sở hữu

Qua biểu đồ trên chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy, tội trộm cắp tài sản

chiếm tỷ trọng rất cao trong cơ cấu các tội phạm cụ thể xâm phạm quyền sở hữu

với 70,37%, gần 2/3 số lượng các tội phạm xâm phạm về quyền sở hữu đã thực

hiện trên địa bàn quận Liên Chiểu trong giai đoạn từ 2015 - 2019, đây là một

trong những vấn đề cần xem xét trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm.

Công tác phòng ngừa tình hình tội phạm trộm cắp trên địa bàn quận Liên Chiểu

nếu được thực hiện có hiệu quả sẽ góp phần rất lớn trong việc kéo giảm tình hình

tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, bởi lẽ đây cũng làm nhóm tội chiếm hơn

1/2 số lượng các tội phạm nói chung đã thực hiện trên địa bàn quận Liên Chiểu

mà qua bảng 2.3 chúng ta đã phân tích.

Ngoài ra, qua biểu đồ 2.2 chúng ta cũng có thể thấy tội cướp giật tài sản và tội

lừa đảo chiếm đoạt tài sản là các tội có chiếm tỷ trọng cao tiếp theo trong cơ cấu

tình hình các tội xâm phạm quyền sở hữu. Dựa vào bảng 2.4 cho thấy, số lượng các

tội phạm đã thực hiện của hai tội trên đều có xu hướng tăng trong giai đoạn 2015 -

2019, đây là một trong những nội dung cần được chú trọng trong công tác phòng

42

ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, việc gia tăng số lượng các tội

phạm này có yếu tố xuất phát từ quá trình phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn

quận, vì vậy, cần xác định được các nguyên nhân – điều kiện làm phát sinh hai loại

tội phạm trên để đề ra các biện pháp phòng ngừa có hiệu quả.

+ Nhóm tội xâm phạm về tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người

Bảng 2.5. Cơ cấu tình hình tội phạm theo tội phạm cụ thể đối với nhóm tội xâm

phạm về tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người

Tổng Năm 2015 2016 2017 2018 2019 (%)

Tội cố ý gây thương tích hoặc 84 gây tổn hại cho sức khỏe của 10 14 18 19 23 (89,36%) người khác

Tội vô ý gây thương tích hoặc 1 gây tổn hại cho sức khỏe của 0 0 0 1 0 (1,06%) người khác

4 Tội hiếp dâm 2 0 1 1 0 (4,26%)

Tội giao cấu hoặc thực hiện hành 4 vi quan hệ tình dục khác với người 1 0 0 3 0 (4,26%) từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi

Tội dâm ô đối với người dưới 16 1 0 0 0 0 1 tuổi (1,06%)

Tổng 12 16 18 24 24 94

Nguồn: Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu

43

Biểu đồ 2.3. Tỷ lệ các tội đã thực hiện trong nhóm tội xâm phạm xâm phạm về

tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người

Biểu đồ 2.3 cho chúng ta thấy, tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho

sức khỏe của người khác chiếm phần lớn trong các tội xâm phạm về tính mạng, sức

khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người, với tỷ lệ 89,36%. Nhìn vào bảng 2.5 cũng

dễ nhận thấy tội phạm này có xu hướng ngày càng tăng, từ năm 2015 chỉ có 10 vụ

thì đến năm 2019 số vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của

người khác là 23 vụ tăng hơn 100% so với năm 2015.

- Cơ cấu tình hình tội phạm theo địa bàn phạm tội

Bảng 2.6. Cơ cấu tình hình tội phạm trên địa bàn quận

Liên Chiểu theo địa bàn

Năm 2015 2016 2017 2018 2019 Tổng (%)

206 Hòa Minh 36 30 35 55 50 (39,62%)

Hòa Khánh Nam 10 13 15 12 13 63 (12,12%)

Hòa Khánh Bắc 18 14 25 31 32 120 (23,08%)

44

Năm 2015 2016 2017 2018 2019 Tổng (%)

67 Hòa Hiệp Nam 14 12 15 16 10 (12,88%)

64 Hòa Hiệp Bắc 10 10 13 15 16 (12,31%)

Tổng 88 79 103 129 121 520

Nguồn: Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu

Biểu đồ 2.4. Biểu đồ cơ cấu tình hình tội phạm theo địa bàn

Cơ cấu tình hình tội phạm theo địa bàn là tỷ lệ phần trăm số vụ phạm tội đã

thực hiện trên từng khu vực nhỏ so với không gian cần nghiên cứu. Nghiên cứu nội

dung này, giúp chúng ta đánh giá được khu vực nào trên địa bàn quận Liên Chiểu là

nơi tập trung xảy ra các vụ phạm tội, từ đó có biện pháp phòng ngừa mang tính tập

trung và hiệu quả hơn.

Đối với địa bàn quận Liên Chiểu hiện nay có 5 phường trực thuộc đó là

phường Hòa Minh, Hòa Khánh Nam, Hòa Khánh Bắc, Hòa Hiệp Nam, Hòa Hiệp

Bắc. Dựa trên bảng 2.7 chúng ta có thể thấy, phường Hòa Minh là khu vực đang

chiếm đa số các hoạt động tội phạm trên địa bàn quận, với tỷ lệ gần 40% tổng số vụ

đã thực hiện trên địa bàn quận Liên Chiểu cho thấy, khu vực phường Hòa Minh là

khu vực phức tạp về tình hình an ninh trật tự. Điều này phản ánh đúng thực tế vì

trên địa bàn phường Hòa Minh hiện nay có khu vực Bến xe Trung tâm của thành

45

phố đang hoạt động, đây là khu vực thường xuyên xảy ra các vụ mâu thuẩn, tranh

giành hành khách dẫn đến ẩu đả gây thương tích, hoặc là các vụ trộm cắp tài sản.

Địa bàn tiếp theo sau Hòa Minh chiếm tỷ lệ số vụ phạm tội cao trên địa bàn

quận Liên Chiểu đó là phường Hòa Khánh Bắc, đây là khu vực tập trung rất đông

công nhân sinh sống và làm việc tại Khu Công nghiệp Hòa Khánh, chiếm phần lớn

trong số công nhân này là người dân từ các địa phương khác đến ở trọ, vì vậy, tình

hình an ninh trật tự tại khu vực này diễn biến phức tạp.

Các nội dung trên sẽ là các nội dung quan trọng góp phần vào việc đưa ra các

biện pháp phòng ngừa hiệu quả tình hình tội phạm trong thời gian tới trên địa bàn

quận Liên Chiểu.

- Cơ cấu theo hình phạt áp dụng cho người phạm tội

Bảng 2.7. Cơ cấu theo hình phạt áp dụng cho người phạm tội

Tổng Năm 2015 2016 2017 2018 2019 (%)

23 Phạt tiền 0 4 19 0 0 (2,92%)

2 Cải tạo không giam giữ 0 0 0 1 1 (0,25%)

103 Cho hưởng án treo 11 19 38 15 20 (13,07%)

504 Phạt tù từ 3 năm trở xuống 85 74 90 122 133 (63,96%)

Phạt tù từ trên 3 năm đến 126 31 20 21 31 23 7 năm (15,98%)

Phạt tù từ trên 7 năm đến 30 9 1 5 7 8 15 năm (3,81%)

Tổng 136 118 173 176 185 788

Nguồn: Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu

46

Biểu đồ 2.5. Biểu đồ cơ cấu tình hình tội phạm theo hình phạt

Cơ cấu tình hình tội phạm theo hình phạt đã áp dụng đối với người phạm tội

cho chúng ta thấy tính chất, mức độ phạm tội trong những vụ phạm tội đã thực hiện

trên thực tế. Dựa vào bảng 2.8 chúng ta có thể thấy, tỷ lệ phần trăm của hình phạt tù

từ 3 năm trở xuống chiếm tỷ trọng lớn trong bảng cơ cấu với 63,96%, tiếp theo là

hình phạt từ trên 3 năm tù đến 7 năm tù chiếm tỷ trọng 15,98%, hình phạt từ trên 7

năm tù đến 15 năm tù chỉ chiếm 3,81% còn lại là các hình phạt phạt tiền, cho hưởng

án treo, cải tạo không giam giữ.

- Cơ cấu theo nhân thân người phạm tội

Cơ cấu tình hình tội phạm theo đặc điểm về nhân thân người phạm tội cho

chúng ta thấy được những đặc điểm nhân thân cơ bản của người phạm tội trên

một không gian, thời gian nhất định. Có rất nhiều đặc điểm nhân thân để chúng

ta đưa vào nghiên cứu, so sánh, rút ra những quy luật, tuy nhiên, trong phạm vi

luận văn này, tác giả nghiên cứu ba tiêu chí đó là về giới tính, độ tuổi và tính

chất tái phạm, tái phạm nguy hiểm của người phạm tội. Đây là các tiêu chí cơ

bản trong các đặc điểm về nhân thân của người phạm tội, giúp chúng ta xác định

được giới tính, độ tuổi chiếm đa số, cũng như tính chất có tái phạm, tái phạm

nguy hiểm trong số những người phạm tội để từ đó đề ra các biện pháp phòng

47

ngừa phù hợp, hiệu quả hơn.

+ Theo giới tính

Bảng 2.8. Cơ cấu tình hình tội phạm theo giới tính

trên địa bàn quận Liên Chiểu

Năm 2015 2016 2017 2018 2019

122 112 150 171 182 Nam

14 6 23 5 3 Nữ (10,29%) (5,08%) (13,29%) (2,84%) (1,62%)

136 118 173 176 185 Tổng

(Nguồn: Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu)

Dựa trên bảng 2.9 chúng ta có thể thấy, nam giới vẫn chiếm đa số trong các vụ

phạm tội từ năm 2015 - 2019 xảy ra trên địa bàn quận Liên Chiểu. Số lượng nữ giới

là người phạm tội cũng có xu hướng giảm trong vài năm gần đây.

+ Theo độ tuổi

Bảng 2.9. Cơ cấu tình hình tội phạm theo độ tuổi trên địa bàn quận Liên Chiểu

Tổng Năm 2015 2016 2017 2018 2019 (%)

Từ đủ 14 đến dưới 16 0 0 0 0 0 0 (0%) tuổi

Từ đủ 16 đến dưới 18 24 2 1 16 1 4 tuổi (3,05%)

270 Từ 18 đến 30 tuổi 53 30 100 36 51 (34,26%)

503 Trên 30 tuổi 81 87 57 139 130 (63,83%)

Tổng 136 118 173 176 185 788

Nguồn: Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu

48

Biểu đồ 2.6. Biểu đồ cơ cấu tình hình tội phạm theo độ tuổi

Dựa vào bảng trên có thể thấy, người phạm tội trên địa bàn quận Liên Chiểu

hầu hết là người từ 18 tuổi trở lên. Trong đó tỷ lệ người từ 18 đến 30 tuổi chiếm tỷ

lệ 34,26%, còn người phạm tội trên 30 tuổi chiếm tỷ lệ 63,83%. Không xảy ra tình

trạng trẻ em phạm tội trên địa bàn quận Liên Chiểu trong thời gian qua.

+ Tái phạm, tái phạm nguy hiểm

Bảng 2.10. Cơ cấu tình hình tội phạm theo tái phạm, tái phạm nguy hiểm

Tổng Năm 2015 2016 2017 2018 2019 (%)

10 Tái phạm 3 2 2 1 2 (1,27%)

Tái phạm 0 0 0 0 0 0 nguy hiểm

Tổng 136 118 173 176 185 788

Nguồn: Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu

2.3.1.4. Tính chất của tình hình tội phạm

Tính chất của THTP được làm sáng tỏ thông qua cơ cấu của nó [50, tr.66].

Trên cơ sở đó, cơ quan có thẩm quyền sẽ có định hướng tập trung trong việc tìm ra

49

nguyên nhân của tội phạm cũng như có giải pháp phòng ngừa tội phạm sát hợp với

thực tế, khắc phục tình trạng biện pháp phòng ngừa quá phân tán, tràn lan nên

không thể giải quyết hiệu quả, dứt điểm vấn đề tội phạm; việc tìm ra nguyên nhân

và giải pháp phòng ngừa thường tập trung vào nhóm tội với những đặc trưng phổ

biến nhất, nguy hiểm nhất thể hiện trong tính chất của tình hình tội phạm.

Từ các nội dung trên và cơ cấu tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên

Chiểu giai đoạn 2015 - 2019 cho thấy, về nhân thân, người phạm tội thường là nam

giới trong độ tuổi từ trên 30 tuổi trở lên, về tội phạm cụ thể thường xảy ra trên địa

bàn là tội trộm cắp tài sản, tập trung tại địa bàn phường Hòa Minh, về mức độ phạm

tội thì đa số hành vi phạm tội ở mức ít nghiêm trọng, tính chất và mức độ nguy

hiểm cho xã hội không lớn thể hiện ở số lượng hình phạt đã áp dụng từ 3 năm trở

xuống chiếm đa số trong cơ cấu.

2.3.2. Phần ẩn của tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu

Về định nghĩa của khái niệm tội phạm ẩn: Có nhiều định nghĩa khác nhau,

nhưng định nghĩa phản ánh được bản chất của khái niệm đặt trong mối quan hệ với

phần hiện, với tình hình tội phạm, đó là định nghĩa của PGS.TS. Phạm Văn Tỉnh:

“Là một trong hai phần của tình hình tội phạm, tội phạm ẩn (hay phần ẩn của tình

hình tội phạm) được tạo nên bởi tổng thể các hành vi phạm tội đã xảy ra trong thực

tế, song không được phát hiện, không bị xử lý theo quy định của pháp luật hình sự

hoặc không có trong thống kê tội phạm” [36, tr.113.].

Việc các tội phạm này không được thể hiện trong thống kê tội phạm là do

không được xử lí về hình sự, không được phát hiện hoặc được phát hiện nhưng

không được xử lí về hình sự, hoặc đã được xử lí về hình sự nhưng chưa dứt điểm,

chưa có bản án kết tội có hiệu lực pháp luật, hoặc đã được xử lí dứt điểm về hình sự

nhưng không được đưa vào thống kê tội phạm.

Việc tội phạm không được xử lý về hình sự có thể do nguyên nhân khách quan

nhưng cũng có thể do lỗi chủ quan của các cơ quan có trách nhiệm. Từ đó, tội phạm

ẩn được phân thành tội phạm ẩn khách quan và tội phạm ẩn chủ quan. Tội phạm ẩn

do không được đưa vào thống kê tội phạm được gọi là tội phạm ẩn do sai số thống

50

kê. Nguyên nhân phát sinh tội phạm ẩn:

- Nguyên nhân bắt nguồn từ phía nạn nhân của tội phạm: nạn nhân không tố

cáo hành vi phạm tội do không tin tưởng vào cơ quan bảo vệ pháp luật do bị người

phạm tội hoặc người nhà phạm tội đe dọa, hoặc do sợ phiền hà hoặc sợ bị công khai

bí mật đời tư.

- Nguyên nhân từ phía người phạm tội: người phạm tội thực hiện nhiều thủ

đoạn, hành vi nhằm che giấu tội phạm, đe dọa đến nạn nhân cũng như người thân

của nạn nhân không cho những người này trình báo cơ quan chức năng.

- Nguyên nhân từ phía các cơ quan chức năng: do các yếu tố đạo đức nghề

nghiệp bị tha hóa, có những cán bộ thiếu tinh thần trách nhiệm, hoặc do nhiều yếu

tố khác mà tội phạm được bao che.

- Nguyên nhân từ phía người làm chứng: người nhìn thấy tội phạm không dám

đứng ra làm chứng vì sợ bị trả thủ, sợ phiền hà đến bản thân cũng như gia đình của

mình.

Về mặt thực tiễn: Tội phạm ẩn trên địa bàn quận Liên Chiểu trong giai đoạn

2015 - 2019 biểu hiện thông qua các loại thông số sau:

+ Độ ẩn: “Độ ẩn được hiểu là khả năng ẩn khuất khác nhau của từng loại tội

phạm hoặc của từng nhóm tội” [49, tr.36]. Độ ẩn được xét theo từng tội phạm cụ

thể hoặc từng nhóm tội phạm, phụ thuộc vào khả năng che dấu của người phạm tội,

đối tượng bị tác động, nạn nhân, khả năng phát hiện, xử lí tội phạm của các cơ quan

có thẩm quyền.

Đối với tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, dựa trên cơ cấu về

các nhóm tội đã thực hiện trên địa bàn chúng ta có thể chọn nhóm các tội xâm phạm

về quyền sở hữu là nhóm tội chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu để đánh giá một cách

tổng quát về độ ẩn nói chung của tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu;

trong cơ cấu các tội phạm cụ thể của nhóm tội xâm phạm quyền sở hữu thì chúng ta

có thể chọn tội trộm cắp tài sản làm đại diện để đánh giá về độ ẩn.

Theo nghiên cứu của Viện Nhà nước và pháp luật ở nước ta thì mức độ ẩn của

tình hình tội phạm có 04 cấp độ, (từ độ ẩn cấp I đến độ ẩn cấp IV). Nhóm tội về

51

xâm phạm quyền sở hữu được xếp ở mức độ II, tội trộm cắp tài sản thuộc nhóm các

tội về xâm phạm quyền sở hữu cũng xếp ở mức độ II. Như vậy, đánh giá một cách

tổng quát về mức độ ẩn nói chung của tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên

Chiểu có thể đánh giá độ ẩn ở mức độ thấp.

+ Tỉ lệ ẩn: Tỉ lệ ẩn là thông số dùng để đánh giá mối quan hệ giữa số tội phạm

được phát hiện và số tội phạm chưa được phát hiện. Để có cơ sở tính toán một cách

tương đối chính xác tỉ lệ tội phạm ẩn phải dựa vào nhiều nguồn số liệu khác nhau

(nạn nhân, cơ quan tư pháp hình sự...). Theo tác giả Dương Tuyết Miên, nếu dựa

vào số liệu của cơ quan cảnh sát thì việc đánh giá sẽ chính xác hơn (tuy chỉ là tương

đối) vì cho dù chưa đưa vụ án ra xét xử do không bắt được người phạm tội nhưng

cơ quan cảnh sát vẫn có được số liệu về vụ phạm tội xảy ra (trong khi đó, số liệu

này không có trong thống kê của toà án). Còn nếu dựa vào số liệu tội phạm bị phát

hiện và bị xét xử về hình sự có trong thống kê hình sự của toà án thì thực chất số

liệu này đã bỏ bớt một phần đáng kể số vụ án có thật trên thực tế, nghĩa là số liệu

này chỉ phản ánh được phần nào thực trạng của tình hình tội phạm. Tuy nhiên cũng

cần lưu ý là số liệu của cơ quan cảnh sát vẫn có hạn chế. Đó là trong một số ít

trường hợp, có một số cá nhân bị cơ quan cảnh sát xác định là có tội nhưng sau đó

kết luận của toà án lại khẳng định họ vô tội hoặc họ phạm tội khác, không phải là

tội phạm theo kết luận của cơ quan cảnh sát. Ở đây đã có sự sai số về người phạm

tội hoặc số tội phạm thực hiện (nhưng thực tế cho thấy sự sai số này là không đáng

kể). Tuy nhiên, cho dù có thể có sự sai số về người phạm tội trong một số ít trường

hợp thì so với số liệu của toà án, số liệu thống kê của cơ quan cảnh sát vẫn đầy đủ

hơn vì nó bao hàm cả những vụ có thật xảy ra trên thực tế nhưng chưa truy tìm ra

thủ phạm và do vậy chưa bị đưa ra xét xử; hoặc những vụ người phạm tội tuy có tội

những sau đó được viện kiểm sát xác định miễn trách nhiệm hình sự.[16].

Do điều kiện khó khăn về tài liệu nghiên cứu, trong phạm vi luận văn này, tác

giả nghiên cứu tỉ lệ ẩn của tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu dựa trên

nghiên cứu xác suất. Thông qua nghiên cứu thực tế 128 Bản án sơ thẩm của Tòa án

nhân dân quận Liên Chiểu thì nhận thấy có 20 vụ phạm tội trước đó không bị phát

52

hiện, qua đó cho thấy tỷ lệ ẩn một cách tương đối của tình hình tội phạm trên địa

bàn quận Liên Chiểu là 20/128, xấp xỉ khoảng 0,15, theo đánh giá của tác giả đây là

tỷ lệ ẩn thấp, phù hợp với độ ẩn nói chung về tình hình tội phạm trên địa bàn quận

Liên Chiểu.

+ Lí do ẩn: Thứ nhất, lí do ẩn đối với tội phạm ẩn khách quan: Từ việc nghiên

cứu các bản án hình sự sơ thẩm, tác giả cho rằng lí do ẩn:

Một là, lí do ẩn xuất phát từ phía người phạm tội: (1) Người phạm tội luôn

muốn che giấu hành vi của mình, không muốn nạn nhân biết; tận dụng mọi khả

năng, điều kiện có thể để che giấu hành vi phạm tội và tạo ra những cản trở để tránh

bị phát giác, phát hiện; (2) Xuất phát từ nhân thân người phạm tội, tuy họ được xếp

vào loại lần đầu phạm tội nhưng họ có khả năng giấu hành vi phạm tội của mình rất

tinh vi, họ phạm tội liên tục trong một thời gian dài mà không bị phát hiện.

Hai là, lí do xuất phát từ phía người bị hại: (1) Người bị hại không che giấu tội

phạm nhưng không muốn tố giác với lí do tài sản bị mất có giá trị không lớn, ngại

tiếp xúc với cơ quan Công an lo phiền hà về thủ tục, không tin vào khả năng tìm ra

thủ phạm hoặc các lí do khác; (2) Người bị hại không tố giác tội phạm và còn mong

muốn giữ kín sự kiện phạm tội, thường thì người bị hại có quan hệ thân thích với

nạn nhân hoặc sợ khi tố giác bị quy trách nhiệm như thủ quỹ giữ tiền của cơ quan

mà làm mất tiền, khi bị mất tài sản chấp nhận im lặng bồi thường; (3) Người bị hại

không dám tố giác, thường rơi vào phạm tội có tổ chức, sợ bị trả thù...Ví dụ: Tại

Bản án số 69/2015/HSST ngày 12/9/2015 của Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu

cho thấy, Phan Thành Sự cho đến khi bị bắt vì tội trộm cắp tài sản với tổng số tiền

lên đến 26.000.000 đồng đã khai nhận thêm nhiều hành vi phạm tội trộm cắp trước

đây đã thực hiện, tuy nhiên giá trị trộm cắp tài sản trước đây chỉ từ 2.000.000 đến

5.000.000, vì vậy, các sự kiện phạm tội trên không được các nạn nhân trình báo với

cơ quan Công an. Hoặc tại Bản án số 58/2015/HSST ngày 23/8/2015 tuyên án đối

với Hồ Văn Bình phạm tội cướp tài sản và giữ người trái pháp luật, qua Bản án cho

thấy, Hồ Văn Bình thường lựa chọn nạn nhân là phụ nữ từ các nơi khác đến sinh

sống tại các khu vực dãy trọ để thực hiện hành vi phạm tội, khi thực hiện hành vi

53

phạm tội Bình luôn đe dọa sẽ trả thù nếu các nạn nhân báo công an, vì vậy, các nạn

nhân đều có tâm lý sợ hãi và không trình báo sự việc.

Thứ hai, đối với tội phạm ẩn chủ quan: Từ kết quả nghiên cứu về lí luận và

thực tiễn, chúng tôi rút ra các lí do ẩn như sau:

Một là, các chủ thể có chức năng tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội

phạm đã tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm nhưng không tiến hành các trình tự,

thủ tục xử lí theo quy định.

Hai là, do trình độ, năng lực của cán bộ, công chức của các cơ quan tư pháp

hình sự còn hạn chế đã không điều tra ra người đã thực hiện hành vi phạm tội hoặc

điều tra ra người đã thực hiện hành vi phạm tội nhưng không xử lí.

Thứ ba, đối với tội phạm ẩn thống kê: Theo hướng dẫn thống kê tội phạm mẫu

01A của Tòa án nhân dân tối cao, tội phạm ẩn chỉ xảy ra trong các trường hợp: Một

là, trong vụ án chỉ có một bị cáo, nhưng bị cáo đó bị xử phạt về nhiều tội khác nhau

thì thống kê theo tội danh nặng nhất và có mức hình phạt cao nhất (so sánh giữa các

tội mà bị cáo bị xét xử). Ví dụ: Bản án số 58/2015/HSST ngày 23/8/2015 tuyên án

đối với Hồ Văn Bình phạm tội cướp tài sản và giữ người trái pháp luật, theo Bản án

Bình bị tuyên án 02 tội nhưng khi thống kê chỉ thống kê tội cướp tài sản (tội danh

nặng nhất và có mức hình phạt cao nhất), tội danh còn lại không được thống kê; Hai

là, trong một vụ án có nhiều bị cáo phạm các tội khác nhau thì thống kê theo tội

danh của bị cáo đầu vụ. Ví dụ: Tại Bản án số 69/2015/HSST ngày 12/9/2015 của

Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu xét xử bị cáo Phan Thành Sự phạm tội “Trộm cắp

tài sản”, bị cáo Nguyễn Phước Hải phạm tội “Tiêu thụ tài sản do người khác phạm

tội mà có”, tổng cộng hai bị cáo phạm hai tội danh khác nhau nhưng theo hướng

dẫn chỉ thống kê tội danh trộm cắp tài sản của bị cáo Sự (bị cáo đầu vụ), còn tội

danh của bị cáo Hải không được thống kê.

Tiểu kết Chương 2

Chương 2 tập trung làm rõ một vấn đề về thực tiễn tình hình tội phạm trên địa

bàn quận Liên Chiểu trong giai đoạn từ 2015 - 2019, trong đó bao gồm một số nội

54

dung như là đặc điểm về vị trí địa lý, kinh tế - xã hội, văn hóa – giáo dục của địa

bàn quận Liên Chiểu ảnh hưởng đến tình hình tội phạm trên địa bàn; các số liệu cụ

thể về tình hình tội phạm, cơ cấu tình hình tội phạm qua đó làm rõ được tính chất

của tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu trong thời gian quan. Bên cạnh

đó, Chương 2 cũng đã làm rõ các thông số về tội phạm ẩn trên địa bàn quận Liên

Chiểu, đây là một nội dung quan trọng, góp phần làm rõ bức tranh toàn cảnh về tình

hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, qua việc phân tích các thông số ẩn có

thể thấy, tình hình tội phạm ẩn trên địa bàn quận Liên Chiểu chiếm tỷ lệ thấp, đa số

các loại tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu đều được phát hiện và xử lý. Một

nội dung nữa được làm rõ trong chương 2 là thực trạng công tác phòng ngừa tình

hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu trong thời gian quan, đây là cơ sở để

đánh giá, đề xuất các giải pháp phòng ngừa trong thời gian tới hiệu quả hơn.

55

CHƯƠNG 3

TĂNG CƯỜNG PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI PHẠM TRÊN

ĐỊA BÀN QUẬN LIÊN CHIỂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

3.1. Dự báo tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố

Đà Nẵng trong thời gian tới

3.1.1. Cơ sở dự báo

Dự báo tình hình tội phạm là hoạt động dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn để

đưa ra những nhận định mang tính phán đoán về tình hình tội phạm trong tương lai,

những thay đổi về nhân thân người phạm tội, những yếu tố tác động đến tình hình

tội phạm và khả năng phòng chống tội phạm của chủ thể, từ đó đưa ra những cơ

chế, biện pháp phòng ngừa tội phạm trong tương lai.

3.1.1.1. Cơ sở lý luận

Cơ sở lý luận trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận

Liên Chiểu là hệ thống bao gồm các văn bản quy định của pháp luật, các Nghị

quyết, Chỉ thị của các cơ quan Đảng, chính quyền nhà nước về tăng cường các công

tác phòng ngừa tình hình tội phạm, trong đó có thể kể đến một số văn bản như sau:

+ Chỉ thị số 48-CT/TW của Ban Chấp hành TƯ Đảng “về tăng cường sự lãnh

đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới”.

+ Nghị quyết số 43-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành

phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã nêu nhiều điểm tồn tại, hạn

chế của thành phố Đà Nẵng nói chung, trong đó có những nội dung liên quan trực

tiếp đến quận Liên Chiểu: “Một số dự án phát triển kinh tế - xã hội chưa gắn chặt

với yêu cầu củng cố quốc phòng, an ninh; tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn

xã hội còn tiềm ẩn nhiều yếu tố gây mất ổn định”

+ Các báo cáo về tình hình thực hiện kế hoạch kinh tế - xã hội, quốc phòng –

an ninh trên địa bàn quận qua các năm, trong đó gần nhất là báo cáo số 298/BC-

UBND về tình hình thực hiện kế hoạch kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của

Ủy ban nhân dân quận Liên Chiểu năm 2019 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2020

56

cũng đã nêu: “Tình hình giải phóng mặt bằng các dự án còn chậm so với tiến độ đề

ra, công tác xây dựng cơ bản, quản lý quy hoạch, trật tự đô thị, đất đai, tài nguyên

môi trường còn nhiều bất cập v.v… Tình hình an ninh trật tự an toàn xã hội còn

nhiều diễn biến phức tạp, cần sớm có giải pháp hạn chế, khắc phục.”

3.1.1.2. Cơ sở thực tiễn

Thứ nhất, là các số liệu thống kê, tổng hợp về tình hình tội phạm: Để đưa ra

các biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm hiệu quả, sát thực tế thì một trong

những cơ sở thực tiễn quan trọng đó là số liệu thống kê về thực trạng tình hình tội

phạm, diễn biến tình hình tội phạm cũng như cơ cấu tình hình tội phạm trên địa bàn

quận Liên Chiểu trong 5 năm từ năm 2015 đến năm 2019, đây là cơ sở thực tiễn

phản ánh khách quan, sinh động tình hình tội phạm trên địa bàn quận, căn cứ vào

các nội dung này và tùy thuộc vào chức năng của từng các cơ quan thực hiện công

tác phòng ngừa tình hình tội phạm tiến hành khai thác các nội dung có liên quan để

đề xuất những biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm nói chung, phòng ngừa tình

hình tội phạm cụ thể nói riêng đạt hiệu quả cao nhất. Các nội dung này đã được

trình bày, phân tích tại Chương 2 của luận văn.

Thứ hai, là tình hình phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn quận: Đây là nội

dung phản ánh tình hình đời sống xã hội của người dân trên địa bàn quận, các biện

pháp phòng ngừa tình hình tội phạm bên cạnh việc góp phần phát triển kinh tế - xã

hội của địa phương còn phải phù hợp với các điều kiện về kinh tế - xã hội của địa

phương, có như vậy, các biện pháp mới khả thi và đạt được yêu cầu đề ra.

Tình hình phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn quận Liên Chiểu năm 2019 có

nhiều tăng trưởng vượt các chỉ tiêu theo Nghị quyết của Hội đồng nhân dân quận,

so sánh với kết quả năm 2018, đạt được một số kết quả tích cực sau:

(1). Giá trị sản xuất công nghiệp ước đạt 103,74% kế hoạch năm; giảm 8,9%

so với thực hiện năm 2018, (Nghị quyết: giảm 12,2% so với thực hiện năm 2018),

nguyên nhân giảm do 02 nhà nhà máy thép Dana Úc, Dana Ý được thống kê giá trị

sản xuất công nghiệp trên địa bàn quận có quyết định dừng sản xuất kinh doanh

trong năm 2019. (2). Giá trị thương mại - dịch vụ ước tăng 20,5% so với thực hiện

57

năm 2018 (Nghị quyết: tăng 20%). (3). Giá trị sản xuất nông - lâm - thủy sản ước

giảm 10,5% so với thực hiện năm 2018 (Nghị quyết: tăng 1,2%), nguyên nhân giảm

do diện tích sản xuất nông nghiệp giảm; nhiên liệu tăng giá, sản lượng đánh bắt thấp

nên các tàu đánh bắt xa bờ hạn chế ra khơi, các tàu công suất nhỏ khai thác gần bờ

nên sản lượng đạt thấp. (4). Tổng mức hàng hóa bán lẻ ước tăng 21% so với thực

hiện năm 2018 (Nghị quyết: tăng 20%). (5). Giá trị xuất khẩu ước tăng 34,9% so

với thực hiện năm 2018 (Nghị quyết: tăng 14,7%). (6). Tổng thu ngân sách Nhà

nước trên địa bàn ước tăng 8,5% so với dự toán thành phố giao (Nghị quyết: tăng

5%). (7). Tỷ lệ tạo việc làm đạt 6.020/6.000 lượt người (Nghị quyết: 6.000 lượt

người/năm). (8). Gọi công dân nhập ngũ 100% chỉ tiêu (Nghị quyết: 100% chỉ tiêu).

(9). Giảm hộ nghèo chuẩn mới của thành phố 700 hộ (Nghị quyết 700 hộ). (10). Tỷ

suất giảm sinh ước đạt 0,1%o (Nghị quyết: 0,1%o). (11). Hoàn thành 15 công trình

văn hóa xã hội, 13 công trình dân dụng, 23 công trình giao thông, 11 công trình điện

chiếu sáng (Nghị quyết 15 công trình văn hóa xã hội, 12 công trình dân dụng, 19

công trình giao thông, 11 công trình điện chiếu sáng). [5].

Nhìn chung tình hình phát triển kinh tế - xã hội, hoạt động công nghiệp, sản

xuất kinh doanh chuyển biến tích cực, tăng trưởng tốt nhờ các chính sách của Chính

phủ, thành phố, chương trình, kế hoạch của quận về hỗ trợ doanh nghiệp trong năm

tiếp tục đẩy mạnh thu hút đầu tư. Tuy nhiên, bên cạnh đó cần nhìn nhận vấn đề trên

địa bàn quận hiện có nhiều dự án đã và đang được triển khai, tình hình dân cư có

nhiều biến động, cộng thêm đặc thù của quận là nơi tập trung đông đảo công nhân,

sinh viên đến làm việc và học tập…, kéo theo đó tình hình an ninh trật tự sẽ tiềm ẩn

nhiều yếu tố phức tạp.

Thứ ba, là một số đặc điểm về vị trí, địa lý, dân số: Bên cạnh các cơ sở thực

tiễn nêu trên, để đưa ra các biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm có hiệu quả

cần phải chú trọng đến các đặc điểm cố hữu về vị trí địa lý, về đặc điểm dân cư sinh

sống trên địa bàn. Quận Liên Chiểu là địa phương nằm ở vùng giáp ranh giữa Đà

Nẵng và Thừa Thiên Huế theo đó quận Liên Chiểu chịu "áp lực" không nhỏ trong

việc đảm bảo trật tự, an toàn xã hội tại khu vực giáp ranh là phường Hòa Hiệp Bắc

58

nói riêng và trên địa bàn quận Liên Chiểu nói chung.

3.1.2. Nội dung dự báo

Từ những cơ sở lý luận và thực tiễn trên, dự báo tình hình tội phạm trên địa

bàn quận Liên Chiểu trong 5 năm tới vẫn diễn biến phức tạp, trong đó tập trung vẫn

là nhóm các tội xâm phạm về quyền sở hữu, cụ thể là tội trộm cắp tài sản, tuy nhiên

tình hình về tội lừa đảo đang có xu hướng diễn biến phức tạp, trong điều kiện các

dự án về bất động sản đang hoạt động rầm rộ trên địa bàn có thể sẽ làm gia tăng về

số lượng loại tội phạm này trong thời gian tới, bên cạnh đó là tình hình tội phạm lừa

đảo chiếm đoạt tài sản bằng qua mạng Internet bằng hình thức huy động vốn kinh

doanh tiền ảo. Một số đối tượng sử dụng các thủ thuật công nghệ thông tin để đăng

nhập trái phép các tài khoản mạng xã hội cá nhân của người khác như Facebook,

Zalo nhằm mục đích nhắn tin cho người nhà nạn nhân chuyển tiền nộp tiền học,

mua hàng hóa hoặc lợi dụng các trang mạng xã hội làm quen, giả vờ tặng quà sau

đó lừa chuyển tiền làm thủ tục nhận quà để chiếm đoạt.

- Về đối tượng phạm tội chủ yếu vẫn là nam giới độ tuổi từ 30 tuổi trở lên, nữ

giới phạm tội có chiều hướng giảm; về nạn nhân trong các vụ phạm tội hầu hết vẫn

là sinh viên, công nhân từ các địa phương khác đến sinh sống tại các khu trọ.

- Về lượng của tội phạm: Việc nhiều dự án Khu đô thị, các dự án về phát triển

du lịch được quy hoạch, xây dựng đưa vào hoạt động trong thời gian tới, sẽ thu hút

một lượng lớn các doanh nghiệp, thương nhân, người lao động đến đầu tư, kinh

doanh, sản xuất, tìm kiếm việc làm nên sẽ phát sinh các dịch vụ khác như: nhà

hàng, khách sạn, nhà nghỉ, nhà trọ, karaoke, massage... xuất hiện. Tình hình trật tự

xã hội ở khu vực tập trung đông dân cư trên địa bàn quận Liên Chiểu sẽ diễn biến

phức tạp, nhiều tệ nạn có điều kiện phát triển dẫn đến nguy cơ nảy sinh tội phạm

cao. Vì vậy, số lượng vụ tội phạm, số người phạm tội có khả năng tăng nếu không

có giải pháp kiềm chế hiệu quả.

- Về chất của tội phạm: Cơ cấu tội phạm sẽ không có sự thay đổi lớn, các

nhóm tội xâm phạm sở hữu; nhóm tội phạm xâm phạm tính mạng sức khỏe, danh

dự, nhân phẩm của con người; nhóm tội phạm xâm phạm trật tự công cộng, an toàn

59

công cộng; trong đó đặc biệt là tội trộm cắp tài sản và tội cố ý gây thương tích vẫn

sẽ chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu tình hình tội phạm.

- Về phương thức, thủ đoạn của đối tượng vẫn là nhắm vào các loại tài sản nhỏ

gọn như máy tính xách tay, điện thoại di động, tiền vàng và các dòng xe Sirius,

Exciter tại các nhà cho thuê trọ. Đặc biệt thời gian gần đây, tội phạm có sự thay đổi

về phương thức và thủ đoạn hoạt động với tính chất liều lĩnh hơn như chuyển sang

hoạt động trộm cắp vào ban ngày. Trong đó, đối tượng nhắm đến không chỉ là các

nhà cho thuê trọ mà còn nhắm vào các hộ gia đình thường xuyên đi làm vắng nhà;

về địa bàn phạm tội vẫn sẽ tập trung chính tại hai địa bàn là phường Hòa Minh và

phường Hòa Khánh Bắc, đây là địa bàn có hoạt động của Bến xe, các Khu Công

nghiệp và nhiều trường Đại học, Cao đẳng.

3.2. Các biện pháp tăng cường phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa

bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng hiện nay

Với các nội dung phân tích về thực trạng, diễn biến, cơ cấu cũng như tính chất

của tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, đồng thời căn cứ các nội dung

về lý luận được phân tích tại mục 1.5, Chương 1 về các biện pháp phòng ngừa tình

hình tội phạm, tác giả mạnh dạn đưa ra một số các giải pháp nhằm tăng cường

phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu trong thời gian đến, để

cụ thể hóa nội dung của từng biện pháp, tác giả không phân tích theo nhóm mà tập

trung trình bày và phân tích từng nội dung biện pháp, cụ thể:

3.2.1. Biện pháp về phát triển kinh tế - xã hội

Công tác phòng ngừa tình hình tội phạm không chỉ là nhiệm vụ riêng của

Công an, Viện kiểm sát hay Tòa án mà đó là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị

và toàn thể nhân dân. Chính vì vậy để nâng cao công tác phòng ngừa tội phạm thì

giải pháp căn bản là cần phải tạo công ăn việc làm, hạn chế tình trạng thất nghiệp,

không có việc làm ổn định. Các cấp chính quyền địa phương cần có chính sách phát

triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất, văn hóa tinh thần cho người dân, ưu tiên

giải quyết việc làm cho những người có hoàn cảnh khó khăn, những đối tượng đã

chấp hành xong hình phạt tù, đi cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng về, đây là giải

60

pháp rất quan trọng, làm tốt công tác này không những giải quyết được các vấn đề

xã hội mà còn xóa bỏ những nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh tội phạm

Trên cơ sở những tiềm năng, lợi thế sẵn có của địa phương, đồng thời nhằm

phát triển kinh tế - xã hội của quận trong thời gian tới, tác giả xin đề xuất một số

giải pháp để phát triển kinh tế - xã hội, trong đó mũi nhọn là ngành du lịch trên địa

bàn quận Liên Chiểu như sau:

- Đa dạng hóa các loại hình du lịch, phát triển các loại hình du lịch văn hóa, du

lịch thể thao, làng nghề truyền thống. Kết hợp với huyện Hòa Vang trong việc hình

thành các tour du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng, du lịch văn hóa, nhất là phối hợp để

khai thác du lịch nghỉ dưỡng tại khu du lịch Bà Nà - Suối Mơ.

- Chính quyền cần quan tâm đầu tư xây dựng các tuyến đường giao thông,

đảm bảo việc lưu thông thông suốt phục vụ du lịch.

- Với điều kiện tự nhiên khá thuận lợi, quận Liên Chiểu cần khai thác, phát

triển du lịch đường sông theo Chương trình phát triển du lịch thành phố giai đoạn

2011 - 2015 đã định hướng tập trung xây dựng sản phẩm du lịch sinh thái tuyến

sông Cu Đê nhằm phát triển vùng tây bắc thành phố Đà Nẵng, tạo thành sản phẩm

du lịch ấn tượng, thu hút du khách.

- Ưu tiên về vốn vay và có chính sách khuyến khích để thu hút các nhà đầu tư

xây dựng bến tàu, hình thành đội tàu du lịch có chất lượng cao kết hợp với đầu tư các

điểm dừng chân phục vụ khách trên sông Cu Đê, tạo nên sự liên kết du lịch sinh thái

sông - núi - biển. Xây dựng những quán ăn, nhà hàng bán các món ăn đặc sản; các

cửa hàng bán đồ lưu niệm mang đặc trưng của vùng đất Liên Chiểu ở một số điểm

dừng dọc hai bên bờ sông. Cần khai thác đúng mức lợi thế, các yếu tố tiềm năng

sông, núi, biển kết hợp với di tích lịch sử - văn hóa, lễ hội dân gian để phát triển du

lịch,… Đặc biệt, phải chú trọng đến giải pháp quy hoạch hai bên bờ Cu Đê.

- Hình thành các khu vực nuôi trồng thủy sản ven biển và ven sông Cu Đê;

khôi phục và phát triển những nghề thủ công truyền thống như: nghề đan lưới, nghề

làm guốc mộc Xuân Dương, nghề làm bánh tráng, nghề làm nước mắm Nam Ô,...

để những nơi này trở thành điểm dừng chân cho du khách được tham gia trải

61

nghiệm thực tế.

- Khuyến khích đầu tư phát triển các dịch vụ vui chơi giải trí trên biển, các

hoạt động du lịch nghỉ dưỡng. Bên cạnh đó, cần tập trung đẩy mạnh đầu tư tuyến

đường Nguyễn Tất Thành chạy dọc ven biển để tạo thành chuỗi dịch vụ - thể thao -

giải trí hấp dẫn. Để du lịch biển trở thành sản phẩm chủ lực, làm động lực để phát

triển và thu hút du khách đến với quận Liên Chiểu.

- Muốn du khách lưu trú lại lâu và quay trở lại thì các cấp chính quyền cần đẩy

mạnh xã hội hóa các hoạt động du lịch, tăng cường an ninh trật tự, an toàn xã hội.

Bên cạnh đó, cũng cần có những chính sách hợp lý để thu hút người dân tham gia

vào các hoạt động du lịch nhiều hơn. Đồng thời xây dựng mối quan hệ thân thiện,

lịch sự của người dân địa phương đối với khách du lịch tạo sự thoải mái cho du

khách mỗi khi lưu trú và tham quan tại địa phương; xây dựng hệ thống nội quy về

bảo vệ môi trường và tổ chức tuyên truyền đến người dân trong toàn quận; thành lập

đội vệ sinh môi trường chuyên làm nhiệm vụ thu gom rác thải tại địa điểm tham

quan; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra làm công tác cứu hộ và quản lý an

ninh trật tự du lịch biển nhằm xây dựng Liên Chiểu với hình ảnh an toàn, thân thiện,

văn minh đối với du khách.

- Ngoài ra, cần phải hoàn chỉnh hệ thống viễn thông, công nghệ thông tin; xây

dựng đồng bộ và hiện đại các hệ thống biển báo, chỉ dẫn giao thông và du lịch, cung

cấp đầy đủ mạng lưới điện và nước sạch đến từng điểm du lịch. Cần chú ý chất

lượng nơi lưu trú của du khách, tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho các

cơ sở lưu trú nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ ở các điểm du lịch.

- Tạo chuỗi liên kết giữa các hãng hàng không, doanh nghiệp lữ hành, khách

sạn, vận chuyển, nhà hàng... dưới sự tham gia hỗ trợ của cơ quan quản lý nhà nước

để tạo nên sản phẩm có chất lượng, giá cả hợp lý nhằm thu hút khách. Tổ chức

chương trình kích cầu du lịch thường niên bằng những gói kích cầu giảm giá hấp

dẫn vào mùa thấp điểm và khai thác nhiều hơn nữa các điểm vui chơi, tham quan,

giải trí nhằm giữ chân du khách lưu trú nhiều ngày tại các điểm du lịch.

- Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực du lịch có chất lượng nhằm đảm bảo

62

tính chuyên nghiệp trong tổ chức hoạt động và phục vụ khách du lịch. Đây là yếu tố

có vai trò quyết định và nòng cốt để phát triển bền vững du lịch Liên Chiểu trong

thời gian đến. Bên cạnh đó, quận cần phải hỗ trợ một phần kinh phí để tổ chức các

lớp bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ quản lý và nhân viên nghiệp vụ trong các

khách sạn, doanh nghiệp lữ hành, các cơ sở dịch vụ phục vụ khách du lịch, khu,

điểm du lịch; bồi dưỡng nghiệp vụ hướng dẫn viên du lịch, thuyết minh viên du

lịch, lái xe, lái tàu du lịch.

- Có quy định đối với các chủ đầu tư dự án du lịch phải có phương án chuẩn bị

nhân sự và đội ngũ lao động từ khi dự án bắt đầu triển khai, nhằm chủ động nguồn

nhân lực phục vụ khi dự án hoàn thành và đi vào hoạt động.

- Vận động đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng khu du lịch Làng Vân theo hướng

hiện đại, mang tầm cỡ khu vực và quốc tế. Đẩy mạnh công tác xây dựng cơ sở hạ

tầng khu du lịch Xuân Thiều - Nam Ô - Hải Vân.

- Thường xuyên quảng bá hình ảnh du lịch Liên Chiểu thông qua các ấn phẩm

như: sách giới thiệu và hướng dẫn du lịch, tập gấp, brochure, bản đồ du lịch, đĩa

phim tại các quầy thông tin du lịch ở nhà ga, sân bay, bến tàu, bến xe và đăng tải

trên các máy tra cứu thông tin, trên các website, cổng thông tin du lịch và các kênh

truyền hình… Đồng thời quận cần tổ chức các lớp tập huấn “Nụ cười thân thiện” để

nâng cao nhận thức của cộng đồng dân cư, doanh nghiệp về bảo vệ môi trường du

lịch, thực hiện nghiêm chế tài đối với các điểm, khu du lịch, cơ sở dịch vụ du lịch

có hành vi vi phạm.

Khai thác tiềm năng, thế mạnh về du lịch trên địa bàn quận Liên Chiểu là góp

phần bảo tồn và phát huy những giá trị nhân văn, lịch sử, văn hóa của địa phương,

đồng thời cũng tạo ra sự gắn kết giữa các quận, huyện trên địa bàn thành phố Đà

Nẵng với quận Liên Chiểu nói riêng; các tỉnh, thành trong cả nước với quận Liên

Chiểu nói chung. Để làm được điều đó, quận Liên Chiểu cần khai thác, phát huy

tiềm năng và thế mạnh về du lịch của mình, cần kết hợp du lịch sinh thái sông - núi

- biển với các làng nghề truyền thống trên địa bàn quận, điều này không chỉ thỏa

mãn nhu cầu tham quan đa dạng của du khách, gia tăng số ngày lưu trú, tạo sự hấp

63

dẫn thu hút du khách quay lại nhiều lần, mà còn góp phần tạo công ăn việc làm, tạo

nguồn thu nhập ổn định cho người dân, mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội đáng kể

cho địa phương và vùng phụ cận. Từ đó, thúc đẩy ngành du lịch của quận phát triển

một cách hiệu quả và bền vững, thật sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Tiếp tục triển khai các giải pháp, chính sách phát triển công nghiệp; tăng

cường thu hút đầu tư; quan tâm hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, công

nghiệp phụ trợ; đẩy nhanh tiến độ triển khai công tác giải tỏa đền bù và đầu tư xây

dựng 02 cụm công nghiệp Hòa Khánh Nam, Hòa Hiệp Bắc; hỗ trợ cho các doanh

nghiệp nhỏ có cơ sở sản xuất kinh doanh đảm bảo môi trường và mỹ quang đô thị;

tạo điều kiện thuận lợi cho các công ty, doanh nghiệp hoạt động đúng pháp luật,

được hưởng các chính sách khuyến khích phát triển sản xuất kinh doanh của Nhà

nước. Hỗ trợ liên kết sản xuất, cung cấp các mặt hàng dịch vụ phụ trợ cho doanh

nghiệp, nhà máy trong khu công nghiệp; tập trung các hoạt động hỗ trợ doanh

nghiệp xúc tiến xuất khẩu, như các sản phẩm dệt may, thủy sản, linh liện điện - điện

tử, phụ tùng, đồ gỗ và trang trí nội thất... Gắn phát triển công nghiệp với bảo vệ môi

trường và giải quyết việc làm cho lao động địa phương.

3.2.2. Biện pháp về văn hóa – giáo dục

Nâng cao chất lượng về văn hóa – giáo dục là một trong những nội dung rất

quan trọng trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm trên phạm vi cả nước nói

chung và trên địa bàn quận Liên Chiểu nói riêng, bởi lẽ, nâng cao chất lượng về văn

hóa giáo dục sẽ góp phần rất lớn trong việc nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của

người dân.

Với đặc điểm là nơi đặt trụ sở của 02 trường đại học, 03 trường cao đẳng có

quy mô đào tạo lớn cùng với nhiều trường trung cấp, cùng với đó là các khu ký túc

xá cho sinh viên từ nhiều nơi khác đến sinh sống và học tập. Đây vừa là một trong

những điều kiện góp phần phát triển kinh tế - xã hội của quận nhưng đồng thời là

một trong những thách thức đặt ra trong công tác quản lý nhân hộ khẩu, quản lý các

hoạt động của sinh viên từ nhiều nơi khác. Vì vậy, công tác giáo dục pháp luật,

nâng cao ý thức chấp hành pháp luật đối với các đối tượng này có ý nghĩa quan

64

trọng trong việc hạn chế các nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm.

Hiện nay, quận Liên Chiểu đã và đang thực hiện quy chế phối hợp, công tác

tuyên truyền; quản lý học sinh sinh viên; phối hợp trao đổi thông tin giữa các đơn vị

chức năng trên địa bàn quận, đây là một giải pháp đang phát huy nhiều hiệu quả

trong việc quản lý, kéo giảm tình hình tội phạm do học sinh, sinh viên gây ra trên

địa bàn quận.

"Tuần sinh hoạt công dân" được triển khai thực hiện có hiệu quả tại các đơn vị

trường học vào đầu năm và cuối khóa học. Qua theo dõi, các đơn vị chức năng quận

không phát hiện có trường hợp cán bộ, giáo viên các trường vi phạm pháp luật,

không có biểu hiện cơ hội chính trị, bè phái gây mất đoàn kết nội bộ; không xảy ra

các vụ việc liên quan đến lộ bí mật nhà nước trên lĩnh vực giáo dục đào tạo. Ban

Tuyên giáo Quận ủy, Công an quận và các đơn vị trường học có sự phối hợp trong

việc trao đổi thông tin, nắm bắt kịp thời những diễn biến về tư tưởng, vướng mắc

của cán bộ giáo viên, học sinh, sinh viên và chủ động giải quyết, không để tồn đọng

những sự vụ phức tạp. Tuy vậy, vẫn còn tồn tại những trường hợp phạm pháp hình

sự về trộm cắp tài sản, vi phạm pháp luật về giao thông và mua bán trái phép chất

ma túy trong học sinh, sinh viên.

Theo nghiên cứu của tác giả qua việc trao đổi với của các trường Đại học, cao

đẳng, mặc dù hiện nay quy chế phối hợp đang phát huy được những hiệu quả nhất

định tuy nhiên công tác quản lý học sinh, sinh viên, hiện nay vẫn còn nhiều khó

khăn nhất là đối với lưu học sinh người nước ngoài tham gia học tập tại các trường;

học sinh, sinh viên ngoại trú; hoạt động của sinh viên trên không gian mạng cũng

như những cám dỗ của xã hội bên ngoài nhà trường, rất cần sự phối hợp chung tay

để có sự định hướng đúng đắn và kịp thời để ngăn ngừa những sự việc đáng tiếc có

thể xảy ra.

Vì vậy, để nâng cao công tác phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận,

theo tác giả các đơn vị trường học cần thường xuyên phối hợp với Học viện Chính

trị khu vực 3, Phòng An ninh chính trị nội bộ - Công an thành phố, Ban Tuyên giáo

Quận ủy, Công an quận và Công an các phường tổ chức nhiều buổi tuyên truyền

65

giáo dục chính trị tư tưởng, phổ biến pháp luật cho đội ngũ cán bộ giáo viên, học

sinh sinh viên.

Mặt khác, các tổ chức đoàn thể xã hội cần nâng cao vai trò, trách nhiệm, phát

huy chức năng của mình đặc biệt là Hội phụ nữ hạn chế đến mức thấp nhất tình

trạng “gia đình khuyết tật” do tình trạng ly hôn hằng năm quá nhiều. Như đã phân

tích ở trên, một trong những nguyên nhân làm cho tình hình tội phạm diễn biến

phức tạp xuất phát từ yếu tố nhân thân của người phạm tội, tình trạng người phạm

tội thường xuyên rơi vào những gia đình có cha, mẹ ly hôn đã phản ánh tình trạng

này. Theo báo cáo của Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu, riêng trong năm 2018 đã

giải quyết công nhận thuận tình ly hôn 185 vụ, số lượng án thụ lý và giải quyết

trong năm 2018 có xu hướng tăng cao so với năm 2017, tăng 224 vụ việc, tỷ lệ tăng

47,25%. Thực tiễn cho thấy độ tuổi yêu cầu ly hôn ngày càng trẻ hóa (từ 20 đến 24

tuổi). Nguyên nhân làm gia tăng các vụ việc về hôn nhân gia đình xuất phát từ nhận

thức về trách nhiệm vợ chồng, trách nhiệm chăm sóc, nuôi dưỡng con, mâu thuẫn

về cách sống của giới trẻ hiện nay có phần ảnh hưởng tiêu cực của đời sống hiện

đại, xung đột với các giá trị truyền thống trong khi kỹ năng, kinh nghiệm sống còn

hạn chế dẫn đến mâu thuẫn của vợ chồng không vượt qua được nên phải ly hôn.

3.2.3. Biện pháp về nâng cao công tác tổ chức, quản lý nhà nước.

Để nâng cao công tác phòng ngừa tình hình tội phạm trong thời gian tới, việc

nâng cao công tác tổ chức, quản lý nhà nước là một trong những giải pháp quan

trọng, đặc biệt là trong công tác quản lý nhân hộ khẩu tại các khu nhà trọ, ký túc xá

của các cụm Khu Công nghiệp, các trường đại học, cao đẳng.

Đối với các khu ký túc xá, các nhà trọ cho sinh viên thuê ở, theo tác giả cần

thiết các nhà trường phải làm tốt việc quản lý sinh viên qua sổ theo dõi, bắt buộc

sinh viên theo học phải có đăng ký tạm trú đầy đủ, tạm trú tại đâu, thời gian qua vi

phạm gì không... sổ theo dõi này chứng minh được rằng sinh viên theo học đã thực

hiện việc đăng ký tại địa phương, để khi có sự việc xảy ra lực lượng chức năng có

sự trích xuất, xác minh con người cụ thể và điều tra sự việc nhanh, hiệu quả.

Trong giai đoạn hiện nay, các cơ quan chức năng nhà nước trên địa bàn quận

66

Liên Chiểu cần tập trung triển khai thực hiện cải cách thủ tục hành chính trên các

lĩnh vực an ninh trật tự, tiến hành ra soát các quy định để đăng ký hộ khẩu, khai báo

tạm trú tạm vắng để cải cách thủ tục hành chính, giảm thiểu các thủ tục hành chính

gây phiền hà làm mất thời gian của nhân dân. Cần niêm yết công khai các thủ tục

hành chính để người dân biết và tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân đăng ký hộ

khẩu, tăng cường các điểm đăng ký tại xã, thôn. Tăng cường hơn nữa công tác quản

lý cư trú, công tác nắm hộ, nắm số lượng người, thường xuyên kiểm tra, giám sát

việc khai báo tạm trú, tạm vắng để nắm rõ những đối tượng đang cư trú trên từng

xã, khu công nghiệp, làng nghề, ngoài việc góp phần cung cấp thông tin khi cần

phục vụ công tác điều tra, phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận. Việc

tăng cường này nhằm phục vụ công tác điều tra phát hiện tội phạm cũng như biện

pháp phòng ngừa không để hành vi phạm tội xảy ra. Cần thu thập đầy đủ thông tin

về các đối tượng có tiền án, tiền sự hoặc đối tượng đi làm ăn ở nước ngoài hay trên

biên giới về địa phương có các hành vi như: mua bán sử dụng chất ma túy, xâm

phạm sở hữu hay có hành vi đe dọa giết người, hay có nhiều dấu hiệu nghi vấn để

có biện pháp quản lý, theo dõi vì đây là những đối tượng có nguy cơ phạm tội.

Tăng cường tuần tra tại các tuyến đường vào ban đêm để hạn chế cướp giật,

theo các báo cáo của Công an quận Liên Chiểu, tình hình tội phạm cướp giật trong

thời gian qua tuy chưa có những diễn biến nghiêm trọng, tuy nhiên vì một số tuyến

đường trên địa bàn quận Liên Chiểu có những tuyến đường dài, thẳng, vắng người

vào ban đêm như tuyến đường Nguyễn Tất Thành chạy dọc theo ven biển, tuyến

đường Nguyễn Lương Bằng…đây là những điều kiện thuận lợi đối với các loại tội

phạm như cướp giật, vì vậy, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác tuần

tra ban đêm trên các tuyến đường này.

Tăng cường quản lý, giám sát đối với dự án đang thực hiện trên địa bàn, hiện

nay trên địa bàn quận Liên Chiểu có rất nhiều các dự án đã và đang triển khai thực

hiện như dự án xây dựng Cảng Liên Chiểu thành cảng hàng hóa, dự án đường cao

tốc Liên Chiểu nối liền Đà Nẵng – Quảng Ngãi, dự án mở rộng Hầm Hải Vân 2, dự

án phát triển du lịch biển đường Nguyễn Tất Thành, và nhiều dự án khu chung cư

67

nhà ở khác, việc triển khai xây dựng nhiều dự án trên địa bàn là một điều kiện thuận

lợi để phát triển kinh tế xã hội của quận, nhưng đồng thời cũng kéo theo hoạt động

của nhiều loại tội phạm trong đó nổi lên là tội phạm về lừa đảo, mua bán các dự án,

đất nền…vì vậy, cần thiết phải tăng cường công tác giám sát, quản lý của cơ quan

chức năng nhà nước đối với các hoạt động của các dự án trên.

3.2.4. Biện pháp về nâng cao ý thức phòng ngừa tình hình tội phạm trong

quần chúng nhân dân

Trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu là

vấn đề tuyên truyền, giáo dục ý thức tự phòng ngừa, hạn chế các nguyên nhân, điều

kiện làm phát sinh tội phạm từ phía nạn nhân đối với nhân dân trên toàn địa bàn

quận, đặc biệt là đối với hàng vạn người dân là công nhân đến từ nhiều địa phương

khác, đang làm việc tại các Khu công nghiệp trên địa bàn quận và sinh sống tại các

khu nhà trọ có vai trò quan trọng. Theo thống kê, báo cáo của Công an quận Liên

Chiểu, tình hình trộm cắp tài sản trong thời gian gần đây chiếm tỷ trọng cao trong

số các tội phạm về hình sự, đáng chú ý, tội phạm đột nhập nhà dân bằng lối cửa

thông gió, phá khóa cửa chính của các nhà cho công nhân, sinh viên thuê trọ với

thời gian hoạt động kể cả ban ngày lẫn ban đêm để trộm cắp tài sản đang có chiều

hướng gia tăng. Vì vậy, giáo dục, nâng cao ý thức tự phòng ngừa các loại tội phạm

cho người dân cũng là một trong những giải pháp nhằm kéo giảm tình hình tội

phạm nói chung và tình hình tội trộm cắp tài sản trên địa bàn quận Liên Chiểu.

Công an quận và các tổ chức đoàn thể, chính trị, xã hội cần tham mưu Đảng

ủy, UBND tăng cường công tác xây dựng phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ

quốc. Qua tuyên truyền phát động với những hình thức đa dạng như sân khấu hóa,

hội thi, tọa đàm…, ý thức của người dân được nâng cao, tích cực tham gia xây dựng

phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, phòng chống tội phạm trên địa bàn,

phát huy hiệu quả vai trò của quần chúng nhân dân trong tham xây dựng phong trào

Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, góp phần cùng với lực lượng chức năng giữ vững

ổn định địa bàn.

Điển hình như vụ việc xảy ra trong tháng 5/2018. Sau khi trộm cắp chiếc xe

68

máy tại số 46/56 đường Hải Triều, phường An Cựu, Thành phố Huế, đối tượng ý

định mang tài sản vào Đà Nẵng để tiêu thụ. Đang trên đường thực hiện ý đồ, đến

khu vực phía Nam Hầm Hải Vân, đối tượng đưa xe đến dò la và muốn bán chiếc xe

vừa trộm được cho chủ một tiệm sửa xe máy gần đó. Nhận thấy có biểu hiện bất

minh, chủ tiệm sửa xe vờ hỏi mua và bí mật điện báo cho công an phường Hòa Hiệp

Bắc. Nhận được tin báo, lực lượng chức năng nhanh chóng có mặt tại nơi xảy ra vụ

việc và lập tức "điều" các đối tượng về trụ sở làm việc. Tại cơ quan công an, 2 đối

tượng khai là Trần Văn Khoa (sinh năm 2000) và Hồ Đăng Hưng (sinh năm 1997),

cả hai đều trú Thừa Thiên Huế. Đối tượng khai đã trộm cắp xe tại địa chỉ nêu trên,

đang trên đường tìm nơi tiêu thụ thì bị phát hiện. Đó chỉ là một trong số nhiều vụ

việc điển hình được người dân phát giác và điện báo cho công an địa phương. Ngoài

ra, người dân Hòa Hiệp Bắc đã cung cấp cho lực lượng chức năng nhiều tin có giá

trị liên quan đến an ninh trật tự giúp điều tra làm rõ nhanh các vụ việc. "Ý thức

phòng chống tội phạm của người dân được nâng lên rõ rệt. Bên cạnh việc báo tin tố

giác tội phạm cho công an phường, người dân địa phương còn chủ động tự phòng tự

quản. Mặc dù đời sống của bà con còn nhiều khó khăn nhưng qua vận động từ cuối

2017 đến nay, người dân đã tự đóng góp kinh phí gần 200 triệu đồng thực hiện lắp

đặt 48 camera an ninh tại các kiệt hẽm khu dân cư. Trong năm 2018, chỉ tính riêng

phường Hòa Khánh Nam, nhân dân đã cung cấp cho lực lượng chức năng 140

nguồn tin có giá trị về an ninh trật tự, giúp điều tra làm rõ các vụ việc có liên quan.

Điển hình là vụ trộm cắp tài sản xảy ra tại số nhà 151 - đường Đà Sơn phường Hòa

Khánh Nam. Qua nắm tình hình, công an phường được quần chúng nhân dân cung

cấp nguồn tin quan trọng về đối tượng khả nghi liên quan đến vụ trộm cắp này. Nhờ

đó vụ việc đã nhanh chóng được điều tra làm rõ với đối tượng tên là Lê Đức Công

(sinh năm 1997, trú Phú Lộc, Thừa Thiên Huế), thu hồi tang vật gồm điện thoại di

động và 1 Macbook có giá trị gần 20 triệu đồng

Việc xây dựng và nhân rộng các mô hình ANTT trên địa bàn là việc làm hết

sức cấp thiết nhằm phát huy hiệu quả công tác đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã

hội. Chính vì vậy, Ban chỉ đạo phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc các cấp

69

cần đổi mới nội dung, hình thức, biện pháp tuyên truyền, vận động quần chúng phù

hợp với tình hình thực tiễn của địa bàn; chú trọng xây dựng, nhân rộng các mô hình

quần chúng tự phòng, tự quản, tự bảo vệ, tự hòa giải; tiếp tục phát huy hiệu quả các

mô hình “Đội tự quản sinh viên ký túc xá”; “Đội bốc xếp tự quản”… lắp đặt và đưa

vào vận hành các camera phục vụ công tác đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao

thông do UBND thành phố trang bị. Tiếp tục vận động các khu dân cư, hộ gia đình

trên địa bàn lắp đặt camema nhằm phát huy hiệu quả trong công tác phòng ngừa tội

phạm. kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi các loại tội phạm, nâng cao ý thức trách nhiệm

của các tầng lớp nhân dân trong phòng chống tội phạm.

3.2.5. Tăng cường các biện pháp phòng ngừa nghiệp vụ của các cơ quan

bảo vệ pháp luật

Bên cạnh các giải pháp phòng ngừa xã hội, đối với các cơ quan bảo vệ pháp

luật việc xây dựng và thực hiện các biện pháp phòng ngừa nghiệp vụ có ý nghĩa

quan trọng trong việc kéo giảm tình hình tội phạm, kết quả thực hiện các mặt công

tác chuyên môn sẽ là những tài liệu quan trọng trong việc đưa ra các biện pháp

phòng ngừa nghiệp vụ phù hợp với thực tiễn tình hình tội phạm trên địa bàn.

+ Đối với ngành Công an: Nâng cao hiệu quả các mặt công tác nghiệp vụ cơ

bản, phải chú trọng đi sâu vào từng lĩnh vực, chuyên đề, tập trung vào địa bàn, đối

tượng trọng điểm, tránh thực hiện dàn trải, chú ý tội phạm xâm phạm quyền sở hữu,

xâm phạm về tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người. Tập trung

điều tra cơ bản các đối tượng hoạt động lưu động từ nơi khác đến địa bàn, đặc biệt

chú ý các đối tượng từ các địa phương khác đến sinh sống và làm việc trên địa bàn

quận, kịp thời lên danh sách, áp dụng đối sách quản lý, đấu tranh triệt xóa, không để

các đối tượng câu kết với đối tượng ở địa bàn hoạt động lâu dài, phát triển về quy

mô và lực lượng.

Tăng cường công tác nắm tình hình địa bàn, quản lý nhân hộ khẩu, thường

xuyên kiểm danh, kiểm diện, gọi hỏi răn đe, giáo dục các đối tượng thuộc diện quản

lý; các tổ chức chính trị – xã hội, nhất là tổ chức đoàn thanh niên phải phát huy hơn

nữa vai trò xung kích trong tham gia phòng ngừa tội phạm và tệ nạn xã hội, chú

70

trọng công tác quản lý đoàn viên, thanh niên, tăng cường các hoạt động giao lưu kết

nghĩa với các đơn vị trên địa bàn có hoàn cảnh khó khăn, hướng thanh niên vào các

hoạt động có ích, đồng thời cảm hóa, giúp đỡ thanh niên vi phạm tệ nạn xã hội, vi

phạm pháp luật tái hòa nhập cộng đồng, động viên họ tích cực rèn luyện để trở

thành những công dân có ích cho xã hội.

Triển khai các kế hoạch, biện pháp và mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp

tội phạm theo chuyên đề, giải quyết những vấn đề phức tạp nổi lên về tội phạm hình

sự trên các tuyến, địa bàn trọng điểm, tập trung vào tội phạm có tổ chức, tội phạm

xâm hại trẻ em, tội phạm trộm cắp, cướp, cướp giật. Thực hiện tốt công tác tiếp

nhận, phân loại, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Phối hợp với các cơ quan

tiến hành tố tụng nâng cao chất lượng công tác điều tra, truy tố, xét xử, đảm bảo

tính nghiêm minh của pháp luật và củng cố lòng tin của nhân dân vào các cơ quan

thi hành pháp luật, từ đó tạo sự đồng thuận để phát huy trách nhiệm, sức mạnh của

cả hệ thống chính trị, nâng cao ý chí, tinh thần kiên quyết đấu tranh trấn áp tội phạm

của các cấp, các ngành, các đơn vị, địa phương trong phòng, chống tội phạm.

+ Đối với Viện Kiểm sát: Cần tăng cường quản lý, phân loại và xử lý tin báo

tố giác về tội phạm, không để tin báo tồn đọng kéo dài hay quá hạn luật định. Có thể

nói đây là bước giải quyết đầu tiên để các cơ quan có chức năng có thể xác minh,

điều tra việc có hay không có sự kiện phạm tội từ đó có biện pháp xử lý thỏa đáng.

Trên cơ sở đó, Viện Kiểm sát có quyền yêu cầu các cơ quan chức năng tiến hành

khởi tố vụ án hoặc tự mình khởi tố vụ án, có như vậy, tiến độ giải quyết án được

mới được đẩy nhanh hơn và phần lớn được thực hiện trong hạn luật định. Bên cạnh

đó, Viện kiểm sát nhân dân quận cần phải chủ động bàn bạc với các Cơ quan tiến

hành tố tụng chọn nhiều vụ án trọng điểm, xét xử theo tinh thần cải cách tư pháp để

điều tra, truy tố, xét xử nhằm phục vụ yêu cầu ren đe, giáo dục đối với mọi người

dân. Ngoài ra, Viện kiểm sát cần thường xuyên phối hợp với Tòa án tổ chức các

phiên tòa rút kinh nghiệm, các phiên toà xét xử lưu động nhằm nâng cao kỷ năng

tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên tòa theo yêu cầu cải cách tư pháp và tuyên

truyền, giáo dục nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của nhân dân. Cùng với các

71

biện pháp tác động trực tiếp nhằm đảm bảo cho quá trình khởi tố, điều tra phát hiện

và xử lý tội phạm được nhanh chóng, chính xác, kịp thời theo quyền năng và nghĩa

vụ tố tụng, Viện KSND còn gián tiếp tác động để áp dụng các biện pháp phòng

ngừa tội phạm thông qua việc thực hiện các quyền yêu cầu, kiến nghị, kháng nghị

của mình …

+ Đối với Tòa án:

Cần nâng cao và thực hiện tốt hơn nữa chức năng xét xử các vụ án hình sự do

pháp luật quy định, có như vậy mới nâng cao được nhiệm vụ chung của tố tụng hình

sự là chủ động phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm, phát hiện chính xác, nhanh chóng

và xử lí công minh, kịp thời mọi hành vi phạm tội, không để lọt tội phạm, không

làm oan người vô tội. Cần tăng cường rà soát, kiến nghị sửa chữa những tồn tại

trong công tác quản lý, tòa án xét xử đúng tội phạm.

Tiểu kết Chương 3

Nội dung trọng tâm của Chương 3 là các giải pháp phòng ngừa tình hình tội

phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu trong thời gian đến, để đưa ra được các giải

pháp phù hợp, mang tính khả thi cao, nội dung các giải pháp cần căn cứ vào các nội

dung về lý luận được nêu tại Chương 1 và các cứ liệu về thực tiễn tình hình tội

phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu tại Chương 2. Qua các nội dung về dự báo tình

hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu trong thời gian đến, cũng như các nội

dung tại Chương 1 và Chương 2, Chương 3 trình bày một số biện pháp nhằm tăng

cường phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, trong đó tập

trung các giải pháp về kinh tế - xã hội, văn hóa – giáo dục, quản lý nhà nước, tăng

cường phong trào quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự trên địa bàn sinh sống và các

biện pháp phòng ngừa nghiệp vụ.

72

KẾT LUẬN

Hòa cùng nhịp phát triển sôi động của thành phố Đà Nẵng, quận Liên Chiểu là

một trong những quận có sự phát triển ổn định trong vài năm trở lại đây, từ một quận

cách xa trung tâm, nay quận Liên Chiểu là một trong khu vực được thành phố Đà

Nẵng dồn nhiều nguồn lực để phát triển trong tương lai. Chính vì vậy, nhiều dự án

phát triển về kinh tế - xã hội, văn hóa – giáo dục, du lịch, cơ sở hạ tầng giao thông đã

và đang được triển khai xây dựng trên khắp địa bàn quận Liên Chiểu, trở thành đòn

bẩy thúc đẩy sự phát triển về mọi mặt của chính quyền và nhân dân địa phương. Tuy

nhiên đi kèm với những lợi ích về sự đầu tư, phát triển về nhiều mặt là vấn đề tình

hình tội phạm diễn biến theo chiều hướng phức tạp, đặt ra cho chính quyền và nhân

dân quận Liên Chiểu nhiều mối lo ngại về tình hình an ninh, trật tự, an toàn, xã hội.

Chính vì vậy, nghiên cứu về nội dung phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn

quận Liên Chiểu là một vấn đề cần thiết, nhằm nêu lên những vấn đề còn tồn tại, đề

xuất những giải pháp góp phần kéo giảm tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên

Chiểu nói riêng và trên địa bàn thành phố Đà Nẵng nói chung.

Với những mục đích nêu trên, quá trình nghiên cứu đề tài đã tập trung làm rõ

những nội dung lý luận về phòng ngừa tội phạm, thực trạng phòng ngừa tình hình

tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu những năm qua, các ưu điểm, hạn chế còn

tồn tại, cũng như đề xuất một số biện pháp nhằm tăng cường hơn nữa hiệu quả hoạt

động phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu trong thời gian

đến.

Ở Chương 1: Đề tại tập trung làm rõ khái niệm về tình hình tội phạm, phòng

ngừa tội phạm, ý nghĩa và mục đích của công tác phòng ngừa tình hình tội phạm,

cũng như một số nội dung lý luận có liên quan như về nguyên tắc phòng ngừa, chủ

thể phòng ngừa, nội dung, biện pháp phòng ngừa…đây là nền tảng lý luận để giải

quyết các nhiệm vụ ở chương 2 và chương 3.

Ở Chương 2: Trên cơ sở kết quả nghiên cứu những vấn đề lý luận chung, luận

văn đã phân tích các đặc điểm về vị trí địa lý, kinh tế - xã hội, văn hóa – giáo dục

73

ảnh hưởng đến tình hình tội phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu; tình hình tội phạm

trên địa bàn quận Liên Chiểu thông qua các số liệu về thực trạng, cơ cấu của tình

hình tội phạm; tình hình tội phạm ẩn trên địa bàn quận thông qua các thông số về độ

ẩn, tỷ lệ ẩn, lý do ẩn; thực trạng áp dụng các biện pháp phòng ngừa tình hình tội

phạm trên địa bàn quận Liên Chiểu, từ đó đánh giá thực trạng nhận thức, thực trạng

áp dụng các biện pháp phòng ngừa, rút ra những hạn chế, tồn tại trong hoạt động

phòng ngừa cũng như nguyên nhân của thực trạng đó.

Ở Chương 3: Trên cơ sở những vấn đề lý luận về phòng ngừa THTP tại chương

1, cũng như thực trạng về phòng ngừa và THTP ở chương 2, tác giả đưa ra những dự

báo về THTP trên địa bàn quận Liên Chiểu trong thời gian tới đồng thời đề xuất một

số biện pháp nhằm tăng cường hiệu quả hoạt động phòng ngừa THTP. Đó là sự kết

hợp chặt chẽ, đồng bộ giữ các biện pháp phát triển kinh tế - xã hội, tạo việc làm cho

người lao động…Đồng thời thực hiện tốt các biện pháp về văn hóa, giáo dục, tuyên

truyền, phổ biến pháp luật, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật; tuyên truyền vận động

quần chúng nhân dân tham gia vào hoạt động phòng ngừa tình hình tội phạm. Đặc

biệt cần nâng cao trách nhiệm quản lý nhà nước trên lĩnh vực an ninh trật tự của

chính quyền các cấp, không ngừng nâng cao hiệu quả hoạt động phòng ngừa của các

cơ quan bảo vệ pháp luật trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm.

74

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Ban Chấp hành Trung ương - Bộ Chính trị (2002), Nghị quyết số 08/NQ/TW,

ngày 02/01/2002 về Một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời

gian tới.

2. Ban chỉ đạo 138 của Chính phủ (1999), Kế hoạch số 01/BCĐ 138/CP, ngày

10/12/1998 của Chính phủ và Chương trình quốc gia phòng, chống tội phạm.

3. Ban chỉ đạo 138 của Chính phủ (2012), Kế hoạch số 271/KH - BCĐ 138/CP

ngày 20/11/2012 về thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống

tội phạm giai đoạn 2012 - 2015.

4. Ban chỉ đạo Chương trình Quốc gia phòng chống tội phạm, Đề án II Xây dựng

và hoàn thiện pháp luật về phòng, chống tội phạm; tăng cường tuyên truyền

giáo dục pháp luật và trách nhiệm công dân về bảo vệ an ninh trật tự.

5. Báo cáo tình hình thực hiện kế hoạch kinh tế - xã hội, quốc phòng – an ninh

của Ủy ban nhân dân quận Liên Chiểu (2015, 2016, 2017, 2018, 2019)

6. Bộ chính trị (2005), Nghị quyết số 49/NQ-TW ngày 02/6/2005 về chiến lược

cải cách tư pháp đến năm 2020.

7. Bộ chính trị (2010), Chỉ thị số 48/CT-TW ngày 22/10/2010 về tăng cường sự lãnh

đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới.

8. Bộ Công an (1999), Kế hoạch số 358/KH-BCA ngày 12/4/1999 thực hiện Nghị

quyết 09/CP và Chương trình quốc gia phòng, chống tội phạm của Chính phủ.

9. Chính phủ (1998), Nghị quyết số 09/CP ngày 31/7/1998 về tăng cường công

tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới.

10. Chính phủ (2011), Nghị định 80/2011/NĐ-CP Quy định Các biện pháp bảo

đảm tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù.

11. Cục Thống kê (2019), Báo cáo tổng kết công tác TĐTDS&NƠ, Đà Nẵng.

12. Nguyễn Minh Đoan, Lê Hồng Hạnh, Lê Minh Tâm (2010), Giáo trình Lý luận

và pháp luật, NXB CAND, Hà Nội

13. Đảng bộ quận Liên Chiểu (2010-2015), Văn kiện Đại hội nhiệm kỳ 2010- 2015.

14. Đảng bộ quận Liên Chiểu (2016-2020), Văn kiện Đại hội nhiệm kỳ 2016- 2020.

15. Lê Minh Hùng (2011), Tội trộm cắp tài sản trện địa bàn tỉnh Bình Phước: tình

hình, nguyên nhân và giải pháp phòng, chống, Luận văn thạc sỹ luật học, Học

Viện Khoa Học Xã Hội - Thành phố Hồ Chí Minh.

16. Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao (2006), Nghị quyết 01/2006/NQ-

HĐTP ngày 12/5/2006 của hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật

Hình sự năm 1999.

17. Nguyễn Ngọc Hòa (2007), Phòng ngừa tội phạm trong tội phạm học, Tạp chí

Luật học, số 6

19. Nguyễn Ngọc Hòa (2009), Tạp chí Luật học, số 07

19. Dương Tuyết Miên (2010), Tạp chí Luật học số 3.

20. Dương Tuyết Miên (2013), Tội phạm học đại cương, Nxb Chính trị - Hành

chính, Hà Nội.

21. Nhà xuất bản Từ điển Bách khoa Hà Nội (1999), Từ điển luật học, Hà Nội.

22. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia (1995), Hồ Chí Minh toàn tập, Tập 4, Hà Nội.

23. Đỗ Ngọc Quang (1999), Giáo trình Tội phạm học, NXB Đại học Quốc gia Hà

Nội, Hà Nội

24. Đinh Văn Quế (2003), Bình luận khoa học Bộ luật hình sự phần các tội phạm,

Tập II, Nxb. Thành phố Hồ Chí Minh.

25. Quốc hội (2015), Bộ luật hình sự nước CHXHCN Việt Nam (được sửa đổi, bổ

sung năm 2017), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

26. Quốc hội (2015), Bộ luật tố tụng hình sự nước CHXHCN Việt Nam, Nxb Lao

động, Hà Nội.

27. Quốc hội (2013), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

28. Quốc hội (2014), Luật Tổ chức Tòa án nhân dân.

29. Quốc hội (2014), Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân.

30. Trần Văn Thắng (2012), Tội trộm cắp tài sản trện địa bàn tỉnh Bình Dương:

tình hình, nguyên nhân và gỉải pháp phòng ngừa của lực lượng cảnh sát nhân

dân, Luận văn thạc sỹ luật học, Học Viện Khoa Học Xã Hội-Thành phố Hồ

Chí Minh.

31. Phạm Văn Tỉnh (2007), Khái niệm tội phạm và tình hình tội phạm dưới góc độ

tội phạm học, Tạp chí Nhà nước và Pháp luật, (số 6/2007).

32. Phạm Văn Tỉnh (2007), Vấn đề định nghĩa khái niệm tội phạm học và nhu cầu

nâng cao trình độ lý luận tội phạm học ở nước ta, Tạp chí Nhà nước và pháp

luật, (số 12/2007).

33. Phạm Văn Tỉnh (2007), Một số vấn đề lý luận về tình hình tội phạm ở Việt

Nam, Nxb Tư Pháp, Hà Nội.

34. Phạm Văn Tỉnh (2008), Nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm ở

nước ta hiện nay - Mô hình lý luận, Tạp chí Nhà nước và Pháp luật, (số

6/2008).

35. Phạm Văn Tỉnh (2009), Tội phạm học Việt Nam và phòng ngừa tội phạm, Tạp

chí Nhà nước và Pháp luật, (số 4/2009).

36. Phạm văn Tỉnh (2013), Bài giảng tội phạm học, khoa Luật, Học viện Khoa

học Xã hội.

37. Phạm Văn Tỉnh (2015), Bài giảng Tội phạm học, Học viện Khoa học Xã hội.

38. Nguyễn Thanh Tú (2015), Các tội xâm phạm sở hữu trên địa bàn huyện Nhà

Bè, thành phố Hồ Chí Minh: tình hình, nguyên nhân và giải pháp phòng ngừa,

Luận văn thạc sỹ luật học, Học viện Khoa học Xã Hội - Thành phố Hồ Chí

Minh.

39. Lâm Hoàng Tùng (2015), Phòng ngừa tình hình các tội cờ bạc trên địa bàn

Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ luật học, Học viện khoa học xã hội,

Hà Nội

40. Trường Đại học Luật Hà Nội (2000), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam, Nxb

Công an nhân dân, Hà Nội.

40. Trường Đại học Luật Hà Nội (2009), Giáo trình Tội phạm học, Nxb Công an

nhân dân, Hà Nội.

41. Trường Đại học Cảnh sát nhân dân (2001), Giáo trình Tổ chức hoạt động

phòng ngừa, phát hiện và điều tra tội phạm cụ thể thuộc chức năng của Cảnh

sát hình sự, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.

42. Trường Đại học Luật Hà Nội (2009), Giáo trình Tội phạm học, Nxb Công an

nhân dân, Hà Nội.

43. Trường Đại học luật thành phố Hồ Chí Minh (2010), Tập bài giảng Tội phạm

học.

44. Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu (2015 - 2019), Bản án một số vụ án trên địa

bàn quận Liên Chiểu.

45. Đào Trí Úc, Võ Khánh Vinh, Trần Văn Độ, Trần Đình Nhã, Nguyễn Ngọc Hòa,

Đặng Quang Phương, Ngô Ngọc Thủy, Phạm Văn Tỉnh (1994), Tội phạm học,

Luật hình sự và Luật tố tụng hình sự, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

46. Ủy ban nhân dân quận Liên Chiểu (2015 - 2019), Báo cáo tình hình Kinh tế -

xã hội quận Liên Chiểu năm 2015, 2016, 2017, 2018, 2019.

47. Trịnh Tiến Việt (2007), Khái niệm phòng ngừa tội phạm dưới góc độ tội phạm

học, Tạp chí khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội (số 17).

48. Trịnh Tiến Việt (2008), Khái niệm phòng ngừa tội phạm dưới góc độ tội phạm

học, Tạp chí khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội, (số 24).

49. Viện nghiên cứu Nhà nước và pháp luật (2005), Tội phạm học Việt Nam–Một

số vần đề lý luận và thực tiễn, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.

50. Võ Khánh Vinh (2008), Giáo trình tội phạm học, Đại học Huế - Trung tâm đào

tạo từ xa, Nxb Giáo dục, Hà Nội.

51. Võ Khánh Vinh, Phạm Hồng Hải, Đào Trí Úc, Nguyễn Mạnh Kháng, Phạm Văn

Tỉnh (2000), Tội phạm học Việt Nam - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb

Công an nhân dân, Hà Nội.

52. Nguyễn Xuân Yêm (2001), Tội phạm học hiện đại và phòng ngừa tội phạm,

Nxb. CAND.