Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ Lao động - Thương binh và xã hội

Chia sẻ: Ocxaodua999 Ocxaodua999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:93

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu thực trạng chất lượng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ LĐTB&XH từ đó rút ra những ưu điểm và nhược điểm còn tồn tại trong chất lượng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH và chỉ ra các nguyên nhân chủ yếu dẫn tới thực trạng này. Đề xuất một số giải pháp và khuyến nghị nhằm nâng cao chất lượng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ Lao động - Thương binh và xã hội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ LAN HƢƠNG CHẤT LƢỢNG THANH TRA VIÊN TẠI THANH TRA BỘ LAO ĐỘNG - THƢƠNG BINH VÀ XÃ HỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG \ HÀ NỘI, 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ LAN HƢƠNG CHẤT LƢỢNG THANH TRA VIÊN TẠI THANH TRA BỘ LAO ĐỘNG - THƢƠNG BINH VÀ XÃ HỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC TS. TRẦN THỊ NGÂN HÀ HÀ NỘI - 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, chƣa đƣợc công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào. Các số liệu, nội dung đƣợc trình bày trong luận văn là hoàn toàn hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Tôi xin chịu trách nhiệm về đề tài nghiên cứu của mình. Ngƣời cam đoan Nguyễn Thị Lan Hƣơng
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chƣơng trình cao học khóa HC22B1 chuyên ngành Quản lý công tại Học viện Hành chính Quôc gia và viết luận văn này, bên cạnh sự nỗ lực của bản thân, học viên nhận đƣợc rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ tận tình của các thày, cô giáo Học viện Hành chính quốc gia, các cán bộ quản lý Khoa sau đại học, cô giáo hƣớng dẫn, gia đình, bạn bè và đồng nghiệp trong suốt quá trình học tập và công tác. Xin đƣợc gửi lời cảm ơn chân thành tới: Học viện Hành chính quốc gia, Khoa sau Đại học đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho học viên trong quá trình học tập và nghiên cứu; Các thầy, cô giáo Học viện Hành chính quốc gia đã giảng dạy trong suốt quá trình học viên học tập tại Học viện; Cô giáo chủ nhiệm lớp HC22B1 Lê Thanh Hà đã quan tâm, giúp đỡ, tận tình hỗ trợ trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu tại Học viện; Cô giáo hƣớng dẫn TS Trần Thị Ngân Hà, ngƣời đã toàn tâm, toàn ý, tận tình hƣớng dẫn về mặt khoa học để học viên hoàn thành luận văn này; Lãnh đạo, đồng nghiệp, thanh tra viên tại Thanh tra Bộ Lao động- Thƣơng binh và Xã hội; Các cơ quan hữu quan, các nhà khoa học, các nghiên cứu viên tại Viện Khoa học Lao động và Xã hội và đồng nghiệp, bạn bè đã giúp đỡ học viên trong suốt quá trình xây dựng và hoàn thiện luận văn này. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, khắc phục khó khăn để hoàn thành nội dung nghiên cứu, tuy vậy theo đánh giá của cá nhân, luận văn cũng không thể tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Tác giả rất mong nhận đƣợc các ý kiến đóng góp quý báu của các thày, cô, đồng nghiệp để hoàn thiện hơn nhận thức của bản thân. Xin trân trọng cảm ơn./.
BẢNG KÝ HIỆU TỪ VIẾT TẮT TT TỪ VIẾT TẮT NỘI DUNG 1 Bộ GD&ĐT Bộ Giáo dục và Đào tạo 2 Bộ LĐ-TB&XH Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội 3 BHXH Bảo hiểm xã hội 4 HĐND Hội đồng nhân dân 5 NXB Nhà xuất bản 6 UBND Ủy ban nhân dân 7 XHCN Xã hội chủ nghĩa
MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG THANH TRA VIÊN 10 1.1. Một số khái niệm cơ bản về thanh tra viên và chất lƣợng thanh tra viên 10 1.1.1. Khái niệm thanh tra viên ....................................................................... 10 1.1.2. Khái niệm chất lƣợng, chất lƣợng thanh tra viên .................................. 12 1.2. Đặc điểm và các tiêu chí đánh giá chất lƣợng thanh tra viên .................. 14 1.2.1. Đặc điểm chất lƣợng thanh tra viên ...................................................... 14 1.2.2. Các tiêu chí đánh giá chất lƣợng thanh tra viên .................................... 16 1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng thanh tra viên............................... 21 1.3.1. Các yếu tố khách quan .......................................................................... 21 1.3.2. Các yếu tố chủ quan .............................................................................. 22 1.4. Nâng cao chất lƣợng thanh tra viên ......................................................... 23 1.4.1. Xây dựng tiêu chuẩn, chức danh thanh tra viên .................................... 24 1.4.2. Quy hoạch công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý ........................... 24 1.4.3. Tuyển dụng, sử dụng thanh tra viên ...................................................... 25 1.4.4. Đào tạo, bồi dƣỡng thanh tra viên ......................................................... 26 1.4.5. Đánh giá thực hiện công việc của thanh tra viên .................................. 26 Tiểu kết chƣơng 1............................................................................................ 28 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG THANH TRA VIÊN TẠI THANH TRA BỘ LAO ĐỘNG - THƢƠNG BINH VÀ XÃ HỘI ................ 29 2.1. Khái quát về Thanh tra Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội .............. 29 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ........................................................ 29 2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy .......................................................................... 31 2.1.3. Kết quả thực hiện nhiệm vụ của Thanh tra Bộ Lao động- Thƣơng binh và Xã hội giai đoạn 2014-2018 ....................................................................... 33
2.2. Khái quát về chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội ................................................................................... 44 2.2.1. Về số lƣợng thanh tra viên .................................................................... 44 2.2.2. Về cơ cấu thanh tra viên........................................................................ 44 2.3. Thực trạng công tác nâng cao chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội ................................................................. 48 2.3.1. Công tác quy hoạch công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý ............ 48 2.3.2. Công tác tuyển dụng, sử dụng thanh tra viên ........................................ 49 2.3.3. Công tác đào tạo, bồi dƣỡng thanh tra viên .......................................... 51 2.3.4. Công tác đánh giá thanh tra viên ........................................................... 53 2.4. Đánh giá chung về chất lƣợng thanh tra viên và công tác nâng cao chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội .... 55 2.4.1. Ƣu điểm ................................................................................................. 55 2.4.2. Hạn chế, tồn tại ..................................................................................... 56 2.4.3. Nguyên nhân ......................................................................................... 58 Tiểu kết chƣơng 2............................................................................................ 59 CHƢƠNG 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG THANH TRA VIÊN TẠI THANH TRA BỘ LAO ĐỘNG - THƢƠNG BINH VÀ XÃ HỘI ....................................................................... 60 3.1. Phƣơng hƣớng nâng cao chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội ........................................................................ 60 3.2. Một số giải pháp nâng cao chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội ........................................................................ 62 3.2.1. Nhóm giải pháp về công tác tổ chức cán bộ, môi trƣờng làm việc ...... 62 3.2.2. Nhóm giải pháp về tạo động lực, hỗ trợ cá nhân ................................. 71
3.2.3. Nhóm giải pháp tăng cƣờng công tác giám sát thanh tra, xử lý sau thanh tra, mở rộng các hình thức thanh tra, kiểm tra việc thực thi pháp luật để nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác thanh tra ........................................................ 73 3.3. Một số kiến nghị....................................................................................... 75 Tiểu kết chƣơng 3............................................................................................ 78 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 81
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ Biểu 1: Kết quả thực hiện nhiệm vụ của Thanh tra Bộ Lao động- Thƣơng binh và Xã hội giai đoạn 2014-2018 ....................................................................... 34 Bảng 2. Tổng hợp kết quả đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ tại Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH giai đoạn 2014-2018 ............................................................ 55 Biểu đồ 1.1: Cơ cấu chất lƣợng thanh tra viên theo ngạch công chức ........... 45 Biểu đồ 1.2: Cơ cấu chất lƣợng thanh tra viên theo trình độ đào tạo ............. 46 Biểu đồ 1.3: Cơ cấu chất lƣợng thanh tra viên theo độ tuổi ........................... 47
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Thanh tra là một chức năng của quản lý nhà nƣớc. Hoạt động thanh tra là một khâu không thể thiếu của hoạt động quản lý nhà nƣớc, giúp kiểm soát, phát hiện, hƣớng dẫn, ngăn ngừa và xử lý kịp thời sai sót trong việc thực hiện chính sách pháp luật, đồng thời phát hiện những vấn đề bất hợp lý, những sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để đề xuất biện pháp khắc phục. Thanh tra là một công cụ hữu hiệu trong việc đảm bảo cho chính sách pháp luật đƣợc thực thi một cách có hiệu quả, đúng quy định. Tại Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội (LĐ-TB&XH), Thanh tra là cơ quan thuộc Bộ, giúp Bộ trƣởng Bộ LĐ-TB&XH quản lý nhà nƣớc về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; thực hiện thanh tra hành chính, thanh tra chuyên ngành; giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng thuộc lĩnh vực lao động, thƣơng binh và xã hội trong phạm vi cả nƣớc. Với biên chế đƣợc giao là 55 ngƣời, việc triển khai thực hiện nhiệm vụ thanh tra trong mọi lĩnh vực thuộc chức năng quản lý nhà nƣớc của ngành LĐ-TB&XH đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của mỗi thanh tra viên và tập thể công chức Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH. Ngày 11/11/2013, Thủ tƣớng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2155/QĐ-TTg về việc phê duyệt đề án nâng cao năng lực thanh tra ngành Lao động - Thƣơng binh và Xã hội đến năm 2020, mục tiêu đề án đƣợc chia ra các giai đoạn cụ thể và nâng cao năng lực thanh tra ngành LĐ-TB&XH trên cả 3 phƣơng diện: tăng cƣờng số lƣợng thanh tra viên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị đƣợc giao, nâng cao chất lƣợng thanh tra viên thông qua hoạt động đào tạo bồi dƣỡng thƣờng xuyên và tăng cƣờng cơ sở vật chất, điều kiện làm việc cho thanh tra viên. Sau 5 năm thực hiện đề án đã đạt đƣợc một số kết quả 1
nhất định, tuy vậy một số chính sách mới ban hành đã ảnh hƣởng trực tiếp đến việc thực hiện các nhiệm vụ của đề án nhƣ: chính sách tinh giản biên chế theo Nghị định số 108/2014/NĐ-CP; Nhiệm vụ cải cách hành chính đòi hỏi các cơ quan nhà nƣớc phải thu gọn đầu mối, tinh gọn bộ máy, nên các nhiệm vụ liên quan đến tổ chức bộ máy đề án đƣa ra chƣa thực hiện đƣợc. Trong giai đoạn hiện nay, việc thanh tra, đảm bảo thực hiện chế độ chính sách đối với ngƣời lao động trong điều kiện doanh nghiệp phát triển nhanh về số lƣợng, đa dạng về hình thức hoạt động, ngành nghề sản xuất kinh doanh, với lực lƣợng thanh tra lao động còn rất hạn chế (trên 450 công chức trong toàn quốc) khả năng, su hƣớng tăng biên chế là rất khó khăn trong điều kiện thực hiện chính sách tinh giản biên chế, cải cách hành chính hiện nay thì việc nâng cao chất lƣợng thanh tra viên để đảm bảo thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ đƣợc giao cũng nhƣ đa dạng hóa các hình thức thanh tra, kiểm tra là yêu cầu tất yếu khách quan và cấp thiết để đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ đƣợc giao. Trong khuôn khổ đề tài, cá nhân tôi chỉ xin trình bày nghiên cứu của mình về chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH với mong muốn đề xuất đƣợc một số giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH, thực hiện có hiệu quả Quyết định số 2155/QĐ- TTg về việc phê duyệt đề án nâng cao năng lực thanh tra ngành LĐ-TB&XH đến năm 2020 trong điều kiện không đƣợc tăng biên chế. Ngoài ra, mong muốn rằng các giải pháp đƣa ra trong luận văn có thể đƣợc tham khảo trong xây dựng cơ chế, chính sách nâng cao chất lƣợng đội ngũ thanh tra LĐ- TB&XH toàn quốc trong tình hình hiện nay và giai đoạn tới, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác thanh tra LĐ-TB&XH. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Chất lƣợng đội ngũ công chức nói chung không còn là vấn đề mới, là 2
chủ đề nghiên cứu của nhiều ngành khoa học nhƣ: chính trị học, quản lý công, chính sách công, quản trị nhân lực... nhƣng luôn là đề tài có tính thời sự đƣợc nhiều ngƣời quan tâm. Vấn đề này đã đƣợc nhiều nhà khoa học, nhà quản lý, hoạch định chính sách và hoạt động thực tiễn tập trung đi sâu nghiên cứu, tìm tòi, khảo sát. Đã có nhiều công trình đƣợc công bố dƣới những góc độ, mức độ, hình thức thể hiện khác nhau, tiêu biểu là của các tác giả: Nguyễn Phú Trọng, Trần Xuân Sầm có tác phẩm “ Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnhcông nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước” (NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2003). Nội dung luận cứ đƣa ra cơ sở lý luận trong sử dụng tiêu chuẩn cán bộ của Đảng phù hợp với từng giai đoạn cách mạng, các quan điểm và phƣơng hƣớng trong việc nâng cao chất lƣợng công tác cán bộ. Thang Văn Phúc, Nguyễn Minh Phƣơng có tác phẩm “ Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng đòi hỏi của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân” (NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2004). Trên cơ sở nghiên cứu các quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lê nin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và của Đảng cộng sản Việt Nam về vai trò, vị trí của ngƣời cán bộ cách mạng, cũng nhƣ yêu cầu đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức; tìm hiểu những bài học kinh nghiệm về việc tuyển chọn và sử dụng nhân tài trong suốt quá trình lịch sử dựng nƣớc và giữ nƣớc của dân tộc ta cũng nhƣ kinh nghiệm xây dựng nền công vụ chính quy, hiện đại của các nƣớc trong khu vực và trên thế giới. Từ đó xác định hệ thống các yêu cầu, tiêu chuẩn của cán bộ, công chức đáp ứng đòi hỏi của nhà nƣớc pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân. Nguyễn Trọng Điều “Về chế độ công vụ Việt Nam” (NXB Chính trị quốc gia 2007). Công trình nghiên cứu sâu về công chức, công vụ và các cơ sở khoa học để hoàn thiện chế độ công vụ ở Việt Nam hiện nay; phân tích 3
một cách toàn diện và có hệ thống về lý luận và thực tiễn của chế độ công vụ và cải cách công vụ Việt Nam qua từng thời kỳ, có tham chiếu các mô hình công vụ của các nhà nƣớc tiêu biểu cho các thể chế chính trị khác. Luận giải và đƣa ra lộ trình thích hợp cho việc hoàn thiện chế độ công vụ Việt Nam trong điều kiện xây dựng nhà nƣớc pháp quyền XHCN, Nhà nƣớc của dân, do dân, vì dân dƣới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Luận án tiến sĩ của tác giả Bù Văn Minh “Nâng cao chất lượng công chức trong cơ quan hành chính nhà nước các tỉnh miền núi phía Bắc: Nghiên cứu ở tỉnh Điện Biên” (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, 2015) đã xác định đối tƣợng nghiên cứu là đội ngũ công chức, chất lƣợng đội ngũ công chức, các yêu tố liên quan nhƣ các quy trình, bao gồm: Quy trình tuyển dụng, quy trình quy hoạch, đào tạo, bồi dƣỡng và sử dụng công chức. Trong luận án, tác giả tập trung phân tích 04 nhóm tiêu chí đánh giá chất lƣợng công chức trong cơ quan HCNN bao gồm: Thể lực; kiến thức và kỹ năng chuyên môn; tâm lực (động cơ/thái độ, kỷ luật; tính năng động xã hội/kỹ năng mềm). Cùng với đó là sự đánh giá các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng đội ngũ công chức, bao gồm các hoạt động: tuyển dụng, bố trí, sử dụng, đãi ngộ đội ngũ công chức. Luận văn Thạc sĩ Quản lý công của Lê Thị Hƣơng Ly “Một số giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ thanh tra tại thành phố Hà Nội” (Học viện Hành chính Quốc gia, 2017) đã chỉ rõ những hạn chế về chất lƣợng cán bộ thanh tra huyện, nguyên nhân và các giải pháp nâng cao chất lƣợng cán bộ thanh tra huyện tại thành phố Hà Nội. Các giải pháp đã đƣợc sắp xếp theo thứ tự ƣu tiên. Tuy nhiên nếu áp dụng thực tế sẽ gặp những khó khăn nhất định, không đạt hiệu quả hoặc hiệu quả không cao do điều kiện thực tế khách quan cũng nhƣ chủ quan. Cụ thể: giải pháp tăng biên chế trong điều kiện tinh giản biên chế hiện nay là không khả thi; công tác giáo dục chính trị tƣ tƣởng, đào 4
tạo bồi dƣỡng thanh tra viên là hoạt động thƣờng xuyên, đƣợc thực hiện hàng năm, có thể nói đây là công cụ đắc lực, hữu hiệu trong hoạt động nâng cao chất lƣợng công chức nói chung và thanh tra viên nói riêng. Tuy nhiên, để khuyến khích mỗi thanh tra viên phát huy đƣợc hết khả năng của bản thân, nỗ lực cố gắng hoàn thành nhiệm vụ, hoàn thiện bản thân, nâng cao năng lực, chất lƣợng công việc thì cần có những giải pháp mang tính tích cực, kích thích, phát huy đƣợc mặt mạnh của mỗi thanh tra viên cũng nhƣ khuyến khích thanh tra viên có ý thức hoàn thiện, nâng cao chất lƣợng của bản thân thông qua việc thực hiện công việc, nhiệm vụ đƣợc giao. Trong những năm vừa qua, tại Bộ LĐ-TB&XH đã có nhiều đề tài khoa học cấp Bộ nghiên cứu về việc nâng cao năng lực công chức ngành LĐ- TB&XH, cụ thể nhƣ: - Đề tài cấp Bộ: “Một số giải pháp triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng XI về công tác tổ chức cán bộ Bộ LĐ-TB&XH”, mã số CB 2011-02- 02. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về công tác tổ chức cán bộ, và thực trạng công tác tổ chức cán bộ tại Bộ LĐ-TB&XH để đề ra các giải pháp triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng XI về công tác tổ chức cán bộ tại Bộ LĐ-TB&XH với các giải pháp chung nhƣ nâng cao nhận thức của ngƣời đứng đầu về công tác tổ chức cán bộ, tăng cƣờng ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cƣờng vai trò lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với công tác tổ chức cán bộ, tăng cƣờng công tác kiểm tra, giám sát ... Ngoài ra, đề tài còn đƣa ra các giải pháp cụ thể về công tác tổ chức và công tác cán bộ để triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng XI về công tác tổ chức cán bộ tại Bộ LĐ-TB&XH. - Đề tài cấp Bộ: “Một số giải pháp nâng cao năng lực cán bộ trẻ ngành LĐ-TB&XH giai đoạn đến 2020”, mã số CB2011-02-09. Kết quả nghiên cứu, đề tài đã đề xuất đƣợc 3 nhóm giải pháp nâng cao năng lực cán bộ trẻ ngành 5
LĐ-TB&XH, cụ thể là: Giải pháp về hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật về công tác quản lý sử dụng cán bộ trẻ; giải pháp về hoàn thiện chính sách thu hút và đãi ngộ của Ngành và nhóm các giải pháp nâng cao chất lƣợng, hiệu quả hoạt động của Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh cơ quan Bộ LĐ- TB&XH. - Đề tài cấp Bộ: “Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành LĐ-TB&XH đến năm 2020”, mã số CB 2017-13-17. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, thực tiễn và thực tế chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành LĐ-TB&XH, đề tài đã đề ra các nhóm giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng đội ngũ công chức, viên chức tại các đơn vị thuộc Bộ trên 2 mặt khách quan và chủ quan, đề xuất các giải pháp hoàn thiện cơ chế chính sách về công tác tổ chức cán bộ và các giải pháp cụ thể tại Bộ LĐ- TB&XH nhằm nâng cao chất lƣợng đội ngũ công chức. Nhìn chung, vấn đề chất lƣợng cán bộ ngành LĐ-TB&XH đã đƣợc quan tâm nghiên cứu, các giải pháp, đề xuất đã đƣợc đƣa ra. Tuy vậy, lĩnh vực thanh tra có những đặc thù riêng nhƣ yêu cầu, tiêu chuẩn trình độ, sức khỏe, phẩm chất, bản lĩnh chính trị của thanh tra viên cũng nhƣ yêu cầu nhiệm vụ, tác động của môi trƣờng công việc, yếu tố khách quan đến hoạt động của thanh tra viên... do đó cần nghiên cứu về chất lƣợng thanh tra viên một cách đồng bộ để có giải pháp tổng thể, toàn diện nhằm nâng cao chất lƣợng, hiệu quả hoạt động cho giai đoạn hiện tại và chiến lƣợc phát triển giai đoạn tới. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ của Thanh tra Bộ LĐ- TB&XH giai đoạn tới. 6
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về chất lƣợng công chức nói chung và thanh tra viên nói riêng. - Nghiên cứu thực trạng chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ LĐ- TB&XH từ đó rút ra những ƣu điểm và nhƣợc điểm còn tồn tại trong chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH và chỉ ra các nguyên nhân chủ yếu dẫn tới thực trạng này. - Đề xuất một số giải pháp và khuyến nghị nhằm nâng cao chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian nghiên cứu: Nghiên cứu đƣợc thực hiện tại Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH. - Về thời gian nghiên cứu: Thực hiện nghiên cứu trong giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận: Luận văn sử dụng phƣơng pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu, tác giả sử dụng các phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, đối chiếu, thống kê, hệ thống hóa … trong đó: - Phƣơng pháp hệ thống hóa đƣợc sử dụng trong chƣơng 1 nhằm khái quát cơ sở khoa học về thanh tra viên và chất lƣợng thanh tra viên. - Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh đối chiếu đƣợc sử dụng chủ yếu ở chƣơng 2 nhằm phân tích thực trạng chất lƣợng thanh tra viên 7
tại Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH thông qua các yếu tố cấu thành chất lƣợng và kết quả thực hiện công việc. - Phƣơng pháp hệ thống hóa, phân tích tổng hợp sử dụng ở chƣơng 3, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH trong thời gian tới. - Phƣơng pháp quan sát: Sử dụng phƣơng pháp quan sát để thu thập thông tin về hành vi, thái độ, điều kiện làm việc của thanh tra viên đang công tác tại Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH. - Phƣơng pháp phân tích tài liệu: Đƣợc sử dụng để phân tích các công trình nghiên cứu liên quan. Phân tích nội dung tài liệu để thu thập, học hỏi, kế thừa và phát triển phù hợp với đề tài. Ngoài ra, đề tài sử dụng một số phƣơng pháp khác nhƣ: thống kê, so sánh, quy nạp... kết hợp nghiên cứu lý luận với tổng kết thực tiễn, nhằm làm rõ nội dung cơ bản của đề tài luận văn, bảo đảm tính khoa học và logic giữa các vấn đề đƣợc nêu ra. Ngoài ra luận văn cũng kế thừa, phát triển các kết quả của các công trình nghiên cứu có liên quan đến nội dung đề tài nhằm làm rõ những vấn đề chính của luận văn. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn hệ thống hóa, làm rõ hơn cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý về chất lƣợng thanh tra viên trong đó có thanh tra viên các Bộ, Ngành. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Các giải pháp nâng cao chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ LĐ- TB&XH đƣợc đƣa ra trong luận văn có giá trị tham khảo cho Lãnh đạo Thanh tra trong việc quản lý, sử dụng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH. Ngoài ra có thể đƣợc sử dụng làm tài liệu tham khảo trong xây dựng cơ chế, chính sách nâng cao chất lƣợng đội ngũ thanh tra LĐ-TB&XH toàn quốc 8
trong tình hình hiện nay và giai đoạn tới, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác thanh tra ngành LĐ-TB&XH. 7. Kết cấu của luận văn: Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, phụ lục và tài liệu tham khảo, luận văn gồm có 3 chƣơng: Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về chất lƣợng thanh tra viên. Chƣơng 2. Thực trạng chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội. Chƣơng 3. Phƣơng hƣớng và giải pháp nâng cao chất lƣợng thanh tra viên tại Thanh tra Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội. 9
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG THANH TRA VIÊN 1.1. Một số khái niệm cơ bản về thanh tra viên và chất lƣợng thanh tra viên 1.1.1. Khái niệm thanh tra viên Theo quy định tại Điều 5 Nghị định 97/2011/NĐ-CP ngày 21/10/2011 của Chính phủ quy định về thanh tra viên và cộng tác viên thanh tra, “Thanh tra viên là công chức, sỹ quan Quân đội nhân dân, sỹ quan Công an nhân dân được bổ nhiệm vào ngạch thanh tra để thực hiện nhiệm vụ thanh tra và các nhiệm vụ khác theo sự phân công của Thủ trưởng cơ quan thanh tra nhà nước” [24, tr2] ngoài các tiêu chuẩn chung đƣợc quy định tại khoản 1 Điều 32 Luật Thanh tra [23, tr17] nhƣ: - Trung thành với Tổ quốc và Hiến pháp nƣớc Cộng hòa XHCN Việt Nam; có phẩm chất đạo đức tốt, có ý thức trách nhiệm, liêm khiết, trung thực, công minh, khách quan; - Tốt nghiệp đại học, có kiến thức quản lý nhà nƣớc và am hiểu pháp luật; đối với thanh tra viên chuyên ngành còn phải có kiến thức chuyên môn về chuyên ngành đó; - Có văn bằng hoặc chứng chỉ về nghiệp vụ thanh tra; - Có ít nhất 02 năm làm công tác thanh tra (không kể thời gian tập sự), trừ trƣờng hợp là cán bộ, công chức, viên chức, sĩ quan Quân đội nhân dân, sĩ quan Công an nhân dân công tác ở cơ quan, tổ chức, đơn vị khác từ 05 năm trở lên chuyển sang cơ quan thanh tra nhà nƣớc. Thanh tra viên còn phải đáp ứng các tiêu chuẩn về ngạch (thanh tra viên, thanh tra viên chính, thanh tra viên cao cấp) theo quy định. 10
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất qua tâm đến công tác thanh tra cũng nhƣ ngƣời làm công tác thanh tra. Tại Hội nghị cán bộ thanh tra năm 1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “cán bộ thanh tra là tai mắt của Đảng và Chính phủ, tai có sáng suốt thì người mới sáng suốt”. Ngƣời đã chỉ ra một cách cụ thể rằng Đảng và Chính phủ là những thực thể lãnh đạo và quản lý đất nƣớc. Không đƣợc tách rời lãnh đạo, quản lý với kiểm tra, thanh tra. Đảng và Chính phủ phải phát huy vai trò của kiểm tra, thanh tra, phải gắn bó với nó trong quá trình lãnh đạo, quản lý. Phải xem thanh tra, kiểm tra là một khâu quan trọng không thể thiếu đƣợc trong lãnh đạo, quản lý và điều hành của những ngƣời đứng đầu các cơ quan. Khi ví “Thanh tra là tai mắt của trên, là người bạn của dưới”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra thanh tra không chỉ có vai trò giúp cho ngƣời lãnh đạo, quản lý xem xét đƣờng lối chủ trƣơng, chính sách và pháp luật của Đảng và nhà nƣớc đề ra có đƣợc thực hiện hay không, đƣợc thực hiện nhƣ thế nào và đến đâu; mà còn có vai trò giúp xem xét lại chính chủ trƣơng, chính sách và pháp luật của mình đề ra đúng hay chƣa đúng. Nhƣ vậy, đối với ngƣời lãnh đạo và quản lý thì thanh tra là phƣơng tiện nhằm nhận thức và phát triển tƣ duy, kiểm tra lại chính mình, để chủ động điều chỉnh lại chủ trƣơng, chính sách và pháp luật cho phù hợp với quá trình quản lý nhà nƣớc. Làm đƣợc điều đó, thanh tra là “tai mắt của trên”. Cùng với vai trò là “tai mắt của trên”, thanh tra còn là “bạn của dưới”. Điều đó có nghĩa là đối với những ngƣời là lãnh đạo quản lý cấp dƣới thì thanh tra chính là ngƣời bạn giúp cấp dƣới nhìn thấy, biết đƣợc, phát hiện và chỉ cho cấp dƣới thấy đƣợc những việc làm đúng, làm tốt để tiếp tục phát huy, những việc làm sai, làm không đầy đủ, làm thiếu trách nhiệm để khắc phục sửa chữa nâng cao năng lực và trách nhiệm. Nhƣ vậy, thanh tra chính là ngƣời bạn, ngƣời giúp đỡ cấp dƣới trong quá trình thực thi nhiệm vụ quản lý. 11