Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng văn bản hành chính của UBND thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:95

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn là lý luận và thực tiễn chất lượng văn bản hành chính, trên cơ sở đó, tác giả đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng của văn bản hành chính của UBND thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng văn bản hành chính của UBND thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ HỒNG HUỆ CHẤT LƢỢNG VĂN BẢN HÀNH CHÍNH CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ HỒNG HUỆ CHẤT LƢỢNG VĂN BẢN HÀNH CHÍNH CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ HÀ HÀ NỘI, 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do chính tôi thực hiện. Các số liệu sơ cấp và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chƣa đƣợc ai công bố trong bất cứ công trình nào khác. Tác giả Nguyễn Thị Hồng Huệ
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề tài tốt nghiệp này, ngoài sự nỗ lực phấn đấu của bản thân, tôi còn nhận đƣợc sự giúp đỡ, động viên, chỉ bảo của các thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp và ngƣời thân. Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Thị Hà giảng viên Học viện Hành chính Quốc gia ngƣời đã luôn theo sát, tận tình hƣớng dẫn, chỉ bảo tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể các thầy cô giáo đã luôn giúp đỡ tạo mọi điều kiện cho tôi trong thời gian qua. Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Ban Nội chính Tỉnh ủy Lào Cai và cán bộ Văn phòng Hội đồng nhân dân (HĐND) và Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Lào Cai, cùng tất cả các bạn bè đã giúp đỡ tôi hoàn thành đề tài này. Cuối cùng tôi xin cảm ơn sâu sắc tới gia đình đã động viên, tạo mọi điều kiện về vật chất cũng nhƣ tinh thần trong suốt quá trình tôi thực hiện đề tài này. Một lần nữa tôi xin chân trọng cảm ơn và cảm tạ ! Lào Cai, tháng 04 năm 2018 Tác giả Nguyễn Thị Hồng Huệ
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ......................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ của nghiên cứu ............................................................. 4 3.1. Mục đích ......................................................................................................... 4 3.2. Nhiệm vụ ........................................................................................................ 4 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của nghiên cứu ........................................... 4 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu..................................................................................... 4 4.2. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................ 4 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn .......................... 5 5.1. Phƣơng pháp luận ........................................................................................... 5 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................ 5 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ......................................................... 6 6.1. Ý nghĩa lý luận: .............................................................................................. 6 6.2. Ý nghĩa thực tiễn: ........................................................................................... 7 7. Kết cấu của luận văn ......................................................................................... 7 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG VĂN BẢN HÀNH CHÍNH 8 1.1. Những vấn đề chung về văn bản hành chính ................................................. 8 1.1.1. Một số khái niệm về văn bản ...................................................................... 8 1.1.2. Chức năng của văn bản hành chính........................................................... 10 1.1.3. Các loại văn bản hành chính và đặc điểm của mỗi loại ............................ 12 1.2. Chất lƣợng và chất lƣợng văn bản hành chính ............................................. 14 1.2.1. Khái niệm Chất lƣợng ............................................................................... 14
1.2.2. Chất lƣợng văn bản hành chính................................................................. 15 1.2.3. Các yếu tố cấu thành chất lƣợng văn bản hành chính ............................... 16 1.3. Những yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng văn bản hành chính .................... 24 1.3.1. Nhận thức của các cấp lãnh đạo, quản lý và của cán bộ, công chức, viên chức ..................................................................................................................... 24 1.3.2. Chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức...................................................... 24 1.3.3. Hệ thống văn bản quy định về xây dựng và ban hành văn bản hành chính25 1.3.4. Cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc....................................................... 26 1.4. Văn bản hành chính của UBND cấp huyện ................................................. 26 1.4.1. Các loại văn bản hành chính của UBND cấp huyện ................................. 26 1.4.2. Đặc điểm văn bản hành chính của cấp huyện ........................................... 29 1.4.3. Vai trò của văn bản hành chính đối với hoạt động của cấp huyện ........... 30 Tiểu kết chƣơng 1................................................................................................ 31 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG VĂN BẢN HÀNH CHÍNH CỦA UBND THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI ........................................... 32 2.1. Khái quát chung về thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai .................................. 32 2.1.1. Vị trí địa lý và dặc điểm dân cƣ ................................................................ 32 2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội .......................................................................... 33 2.1.3. Ủy ban nhân dân thành phố Lào Cai ........................................................ 38 2.2. Phân tích thực trạng chất lƣợng văn bản hành chính của UBND thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai .......................................................................................... 39 2.2.1. Về số lƣợng văn bản đã ban hành ............................................................. 39 2.2.2. Về chất lƣợng nội dung văn bản ............................................................... 44 2.3.3. Ngôn ngữ văn bản ..................................................................................... 48 2.3.4. Thể thức văn bản ....................................................................................... 50 2.3. Đánh giá, nhận xét chung về chất lƣợng văn bản hành chính của UBND thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai ......................................................................... 52 2.3.1. Những mặt đã đạt đƣợc ............................................................................. 52 2.3.2. Những hạn chế, tồn tại .............................................................................. 53
2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại .................................................. 55 Chƣơng 3. ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG VĂN BẢN HÀNH CHÍNH CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI ......................................................................................... 58 3.1. Định hƣớng nâng cao chất lƣợng văn bản hành chính của UBND thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai .......................................................................................... 58 3.1.1. Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn về việc phải nâng cao chất lƣợng văn bản hành chính ........................................................................................................... 58 3.1.2. Xuất phát từ chủ trƣơng của Lãnh đạo và nhu cầu của cán bộ, công chức thành phố Lào Cai ............................................................................................... 59 3.1.3. Xuất phát từ những quy định của pháp luật liên quan đến công tác xây dựng và ban hành văn bản ................................................................................... 60 3.1.4. Xuất phát từ thực tiễn khách quan ............................................................ 61 3.2. Giải pháp nâng cao chất lƣợng văn bản hành chính của UBND thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai .......................................................................................... 62 3.2.1. Nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền và cán bộ, công chức ........ 62 3.2.2. Hoàn thiện thể chế, quy trình soạn thảo và ban hành văn bản .................. 64 3.2.3. Nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức ...................................... 69 3.2.4. Tăng cƣớng đầu tƣ trang thiết bị, ứng dụng công nghệ thông tin và áp dụng hệ thống quản lý chất lƣợng ISO 9001:2008 ............................................. 70 3.2.5. Tăng cƣờng công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và cổng kết rút kinh nghiệm ................................................................................................................. 79 KẾT LUẬN ......................................................................................................... 82 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 83
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT Viết tắt Giải thích 1 CP Chính phủ 2 CT Chủ tịch 3 CV Công văn 4 NĐ Nghị định 5 NQ Nghị quyết 6 QĐ Quyết định 7 QLNN Quản lý nhà nƣớc 8 QPPL Quy phạm pháp luật 9 TSKH Tiến sỹ khoa học 10 TT Thông tƣ 11 UBND Ủy ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Bảng tổng hợp số lƣợng các loại văn bản hành chính của UBND thành phố Lào Cai ban hành từ năm 2011 - 6/2017 ...................................................... 39 Bảng 2. 2: Tổng hợp các loại văn bản hành chính từ năm 2011 - 6/2017 của UBND thành phố Lào Cai ................................................................................... 42 Bảng 2. 3. Tổng hợp các loại văn bản lựa chọn đánh giá chất lƣợng ................. 44 Bảng 2. 4. Số lƣợng văn bản hành chính của thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai ban hành từ năm 2011 – 6/2017 chƣa đảm bảo nội dung ................................... 47 Bảng 2. 5. Số lƣợng văn bản hành chính của thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai ban hành từ năm 2011 – 6/2017 sử dụng ngôn ngữ còn hạn chế ........................ 49 Bảng 2. 6. Số lƣợng văn bản hành chính của thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai ban hành từ năm 2011 – 6/2017 có thể thức còn hạn chế ................................... 52
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ Hình 2. 1: Sơ đồ vị trí thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai ..................................... 32 Hình 2. 2: Sơ đồ quy trình ban hành văn bản hành chính không qua lấy ý kiến của UBND thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai ...................................................... 65 Hình 2. 3: Sơ đồ quy trình ban hành văn bản hành chính phải qua lấy ý kiến của UBND thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai ............................................................. 66 Bảng biểu 2. 1. Số lƣợng các loại văn bản hành chính ban hành từ năm 2011 - 6/2017 của UBND thành phố Lào Cai ................................................................ 40 Bảng biểu 2. 2. Cơ cấu các loại văn bản hành chính ban hành từ năm 2011 - 6/2017 của UBND thành phố Lào Cai ................................................................ 41 Bảng biểu 2. 3. Biến động số lƣợng văn bản hành chính qua các năm của UBND tỉnh thành phố Lào Cai ........................................................................................ 43
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Văn bản là phƣơng tiện dùng để ghi lại và truyền đạt thông tin, nó giữ vai trò quan trọng không thể thiếu trong hoạt động đời sống xã hội. Trong hoạt động quản lý nhà nƣớc, văn bản còn đƣợc thể hiện tính quyền lực, trình độ quản lý, tính trang trọng, uy nghiêm của Nhà nƣớc, của một quốc gia dân tộc. Các cơ quan từ Trung ƣơng đến địa phƣơng đều sử dụng văn bản nhƣ những phƣơng tiện chủ yếu, là cơ sở pháp lý để điều hành công việc. Mặt khác, văn bản hành chính còn thể hiện là kết quả, sản phẩm đầu ra của quá trình quản lý. Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của văn bản hành chính nhà nƣớc, từ trƣớc tới nay, nhà nƣớc đã ban hành nhiều văn bản quy định về công tác này nhƣ: Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật; Luật tổ chức chính quyền địa phương, các Nghị định, Thông tƣ hƣớng dẫn thi hành,… đã đƣợc ban hành nhằm giúp cho công tác soạn thảo và ban hành văn bản hành chính đƣợc thống nhất trong cả nƣớc, đảm bảo cho văn bản hành chính ban hành có chất lƣợng và thực thi đƣợc trên thực tế, đồng thời, có cơ sở pháp lý cho việc quản lý về công tác văn bản hành chính của các cơ quan hành chính nhà nƣớc từ Trung ƣơng xuống địa phƣơng ở nƣớc ta trong giai đoạn hiện nay. Do vậy, trong những năm qua, chất lƣợng văn bản hành chính rất đƣợc chú trọng, chất lƣợng của các văn bản đƣợc nâng lên rõ rệt. Bên cạnh kết quả đạt đƣợc thì chất lƣợng văn bản hành chính còn một số hạn chế: Thiếu toàn diện, chƣa đồng bộ, đầy đủ, thậm chí còn có chồng chéo, nhiều vấn đề bức xúc của đời sống xã hội vẫn chƣa đƣợc điều chỉnh; việc xây dựng và ban hành văn bản chƣa tuân thủ các qui định về nội dung, hình thức, thể thức và kỹ thuật trình bày văn bản, từ đó dẫn đến một số lỗi, làm hạn chế vai trò của văn bản hành chính; chất lƣợng soạn thảo còn thấp, nội dung văn bản còn dài dòng, 1
câu chữ không rõ ràng; một số địa phƣơng khi ban hành văn bản chƣa tuân thủ các quy trình do pháp luật qui định, không đúng... nên khi ban hành không sát hợp với tình hình thực tế, thiếu tính khả thi. Thành phố Lào Cai - Mảnh đất kiên trung nơi địa đầu phía Bắc Tổ quốc - Vùng đất giàu tiềm năng phát triển kinh tế thƣơng mại, dịch vụ du lịch và tiểu thủ công nghiệp. Thành phố có cửa khẩu quốc gia, quốc tế, có vị trí quan trọng trên tuyến hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Thành phố có tổng diện tích tự nhiên 221 km2, 17 đơn vị hành chính (12 phƣờng, 5 xã), dân số trên 10 vạn ngƣời, thuộc 25 dân tộc. Với nhiều đặc điểm riêng biệt là vùng đất có cửa khẩu, du lịch và khoáng sản,… do vậy số lƣợng văn bản hành chính nhà nƣớc ban hành hàng năm rất lớn. Cũng giống nhƣ thực trạng chung của toàn quốc thì chất lƣợng văn bản hành chính tại Ủy ban nhân dân thành phố Lào Cai vẫn chƣa phát huy hết hiệu lực, hiệu quả. Vẫn tồn tại một số văn bản sai thể thức, lỗi kỹ thuật trình bày, các văn bản hành chính vẫn còn lỗi chính tả, một số quyết định (cá biệt) căn cứ sai Luật chính quyền địa phƣơng, tên loại văn bản không phù hợp với nội dung thông tin mà văn bản chứa đựng, sử dụng các từ viết tắt sai quy định, vẫn còn sai sót về nội dung. Từ những lý do nêu trên, tác giả chọn đề tài “Chất lượng văn bản hành chính của UBND thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai” làm luận văn chuyên ngành quản lý công với mong muốn góp phần nâng cao chất lƣợng văn bản hành chính của Ủy ban nhân dân thành phố Lào Cai trong hoạt động quản lý công, đáp ứng với yêu cầu của công cuộc xây dựng và phát triển đất nƣớc nói chung và tỉnh Lào Cai nói riêng trong tình hình mới. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Trong những năm gần đây có nhiều công trình nghiên cứu, sách, giáo trình, sách chuyên khảo, các luận án Tiến sĩ, luận văn Thạc sỹ nghiên cứu về văn bản hành chính nhà nƣớc đƣợc công bố trên nhiều diễn đàn khác nhau từ 2
trung ƣơng đến địa phƣơng, có thể liệt kê một số công trình tiêu biểu. Nhìn chung, các công trình khoa học nêu trên chủ yếu tiếp cận, nghiên cứu những về lý luận văn bản quản lý nhà nƣớc, cụ thể các tác giả đã nghiên cứu về khái niệm, chức năng, vai trò của văn bản QLNN, quy trình soạn thảo và ban hành quản lý văn bản nhà nƣớc. Kỹ thuật soạn thảo thảo văn bản hành chính [21], [22], [1], [3]. Các công trình nghiên cứu cung cấp những kiến thức nền tảng cơ bản nhất về văn bản QLNN chứ chƣa đề cập đến công tác xây dựng và ban hành văn bản tại các địa phƣơng, hơn thế nữa các công trình khoa học nêu trên chƣa nghiên cứu về chất lƣợng ban hành văn bản tại các địa phƣơng. Bên cạnh, sách, giáo trình còn có nhiều đề tài khoa học, luận văn cao học nghiên cứu về vấn đề này nhƣ: - Nguyễn Thị Minh (2016) “Quy trình ban hành văn bản hành chính tại Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa” luận văn thạc sỹ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. - Nguyễn Quốc Hoàn (2015), Nâng cao chất lượng ban hành văn bản quản lý nhà nước của UBND quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia . - Đặng Anh Minh (2013) “Hoàn thiện quy trình ban hành văn bản hành chính tại trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương”Luận văn Thạc sĩ Quản lý Hành chính công, Học viện Hành chính. - Nguyễn Nữ Phƣơng Thảo (2013) “Quy trình xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân qua thực tiễn tỉnh Phú Thọ” Luận văn Thạc sĩ Quản lý Hành chính công, Học viện Hành chính. Nhìn chung, các đề tài nghiên cứu trên đây, chủ yếu đi vào nghiên cứu quy trình ban hành văn bản; đánh giá chất lƣợng ban hành và quản lý văn bản của các cơ quan hành chính nhà nƣớc ở nhiều địa phƣơng khác nhau, chƣa có công trình nghiên cứu một cách có hệ thống và toàn diện về hoàn thiện hệ 3
thống văn bản hành chính tại Ủy ban nhân dân thành phố Lào Cai. Chính vì vậy, việc nghiên cứu chất lƣợng văn bản hành chính tại Ủy ban nhân dân thành phố Lào Cai là hết sức cần thiết, đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay khi thánh phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đang tiến hành cải cách hành chính cũng nhƣ đang cải cách thủ tục hành chính để thu hút các nhà đầu tƣ về tỉnh. 3. Mục đích và nhiệm vụ của nghiên cứu 3.1. Mục đích Nghiên cứu lý luận và thực tiễn chất lƣợng văn bản hành chính, trên cơ sở đó, tác giả đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lƣợng của văn bản hành chính của UBND thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. 3.2. Nhiệm vụ - Nghiên cứu cơ sở lý luận về văn bản hành chính và chất lƣợng văn bản hành chính nhà nƣớc; - Chỉ ra những điểm đạt đƣợc, những điểm còn hạn chế, nguyên nhân hạn chế, tồn tại của chất lƣợng văn bản hành chính của ủy ban nhân dân thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. - Định hƣớng và giải pháp chủ yếu nâng cao chất lƣợng văn bản hành chính nhà nƣớc tại thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Chất lƣợng văn bản hành chính nhà nƣớc của UBND thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi không gian: nghiên cứu chất lƣợng văn bản hành chính của Ủy ban nhân dân thành phố Lào Cai (tức chỉ văn bản của các phòng ban chuyên môn của thành phố, văn bản của UBND thành phố ban hành) Phạm vi thời gian: nghiên cứu chất lƣợng văn bản hành chính của UBND thành phố Lào Cai từ năm 2011 – 6/2017. 4
Phạm vi nội dung: nghiên cứu văn bản hành chính thông thƣờng cụ thể: công văn (CV), thông báo (TB), báo cáo (BC), biên bản (BB), tờ trình (TTr), đề án, chƣơng trình, kế hoạch (Do văn bản hành chính cá biệt rất ít hoặc không phải văn bản nào cũng phát hành ra bên ngoài sẽ khó khăn trong tiếp cận đối tƣợng nghiên cứu). 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Đề tài đƣợc tiến hành dựa trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác - Lê nin về Nhà nƣớc và Pháp luật; hệ thống các quan điểm chỉ đạo, định hƣớng của Đảng và Nhà nƣớc trong sự nghiệp đổi mới; 5.2. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu, luận văn đã sử dụng một số phƣơng pháp nghiên cứu cơ bản sau: - Phương pháp thu thập số liệu từ tham khảo tài liệu Phƣơng pháp này là dựa trên nguồn thông tin sơ cấp và thứ cấp thu thập đƣợc từ những tài liệu nghiên cứu trƣớc đây để xây dựng cơ sở dẫn chứng, chứng minh vấn đề nghiên cứu. - Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp Số liệu thứ cấp đƣợc thu thập chủ yếu từ các nguồn sau: + Các tài liệu, sổ sách, báo cáo thống kê, tạp chí, tập san, báo cáo khoa học chuyên ngành v.v. + Các cơ quan liên quan tại thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai nhƣ: Phòng Tài nguyên và Môi trƣờng, Phòng Nông nghiệp, phòng Kinh tế, Phòng Giáo dục và Đào tạo .v.v. - Thu thập số liệu tại các sở, ban ngành có liên quan, qua mạng Internet, qua sách báo v.v. dùng để thu thập các thông tin liên quan đến đặc điểm tự nhiên, kinh tế xã hội, cơ cấu tổ chức bộ máy của Thành phố Lào Cai. 5
- Trong quá trình thực hiện đề tài: Số liệu thứ cấp chủ yếu đƣợc dùng để phục vụ cho việc nghiên cứu tổng quan tài liệu, làm rõ các yếu tố cấu thành nên chất lƣợng của văn bản hành chính nhà nƣớc và chỉ ra đƣợc thực trạng thực trạng các loại văn bản hành chính nhà nƣớc đƣợc ban hành tại Thành phố Lào Cai. - Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp Thông tin số liệu sơ cấp đƣợc thu thập chủ yếu từ các nguồn số liệu sau: + Những cán bộ có kinh nghiệm trong soạn thảo văn bản hành chính nhà nƣớc tại thành phố. + Các chuyên gia (xin ý kiến của một số chuyên gia có kinh nghiệm nghiên cứu về lĩnh vực này) - Phương pháp phân tích - tổng hợp Phƣơng pháp này đƣợc thực hiện nhằm xử lý theo trình tự khoa học, logic các thông tin, số liệu đã thu thập đƣợc về chất lƣợng văn bản hành chính, sau đó tiến hành tổng hợp để đƣa ra kết luận phù hợp. Phƣơng pháp này chủ yếu thực hiện để xây dựng cơ sở lý luận và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả chất lƣợng văn bản quản lý hành chính nhà nƣớc tại UBND thành phố Lào Cai. - Phương pháp thống kê Phƣơng pháp này đƣợc sử dụng trên cơ sở phần mềm quản lý văn bản, hồ sơ công việc của UBND thành phố Lào Cai, thống kê những văn bản đã đƣợc ban hành qua các năm, qua đó xác định rõ những loại văn bản nào là đối tƣợng nghiên cứu của luận văn, thống kê số lƣợng văn bản qua từng năm, cung cấp thông tin cho luận văn đƣợc đầy đủ hơn. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận: Góp phần làm rõ hơn cơ sở lý luận về chất lƣợng văn bản hành chính của UBND thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. 6
6.2. Ý nghĩa thực tiễn: - Nghiên cứu chất lƣợng văn bản hành chính thông thƣờng của UBND thành phố Lào Cai, để từ đó giúp cho các cơ quan chuyên môn của Thành phố Lào Cai rút kinh nghiệm trong quá trình soạn thảo và ban hành văn bản hành chính tốt hơn. - Luận văn có thể làm tƣ liệu cho các cơ sở đào tạo, bồi dƣỡng trên địa bàn tỉnh Lào Cai tham khảo 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo và phần Phụ lục, nội dung của luận văn đƣợc kết cấu thành 3 chƣơng, bao gồm: Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về chất lƣợng văn bản hành chính. Chƣơng 2. Thực trạng chất lƣợng văn bản hành chính tại ủy ban nhân dân thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. Chƣơng 3. Định hƣớng và giải pháp chủ yếu nâng cao chất lƣợng văn bản hành chính nhà nƣớc tại thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. 7
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG VĂN BẢN HÀNH CHÍNH 1.1. Những vấn đề chung về văn bản hành chính 1.1.1. Một số khái niệm về văn bản 1.1.1.1. Khái niệm Văn bản là đối tƣợng nghiên cứu của nhiều ngành khoa học. Tùy theo góc độ nghiên cứu mà các nhà nghiên cứu có cách tiếp cận và định nghĩa khác nhau về văn bản. Theo từ điển Tiếng Việt: “Văn bản là bản viết hoặc in ra giấy, mang nội dung những gì cần đƣợc ghi để lƣu làm bằng chứng” [14, tr218]. Theo cách hiểu này thì văn bản chủ yếu là sản phẩm nhằm phục vụ mục đích lƣu trữ thông tin phục vụ mục đích tra cứu của ngƣời sử dụng mà chƣa đề cập đến chức năng truyền đạt thông tin và các chức năng khác của văn bản. Theo nghĩa hẹp: Văn bản là khái niệm chỉ công văn, giấy tờ hình thành trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức. Theo nghĩa rộng nhất, văn bản đƣợc hiểu là phương tiện ghi tin và truyền đạt thông tin bằng ngôn ngữ (ký hiệu) nhất định. Nhƣ vậy, có thể hiểu văn bản là sản phẩm của quá trình giao tiếp. Về mặt hình thức: văn bản đƣợc thể hiện bằng ngôn ngữ (ký hiệu) nhất định, phổ biến nhất là chữ viết, đƣợc gắn với một vật mang tin nhất định. Về mặt nội dung: văn bản chứa đựng, truyền đạt thông tin nhất định, có tính mục đích, giá trị thông tin sẽ quyết định giá trị nội dung của văn bản [11], [16]. Trên thực tế, tùy theo từng lĩnh vực cụ thể của đời sống xã hội mà mỗi một loại văn bản có hình thức và nội dung thể hiện khác nhau nhƣ: văn bản ghi âm, văn bản ghi hình, văn bản nghệ thuật, văn bản quản lý. 1.1.1.2. Khái niệm về văn bản quản lý nhà nước Trong hoạt động quản lí nhà nƣớc, văn bản vừa là công cụ quản lí, vừa là sản phẩm của hoạt động quản lí. Các cơ quan nhà nƣớc sử dụng văn bản để 8
cụ thể hóa pháp luật, để hƣớng dẫn việc thực hiện pháp luật cũng nhƣ là để áp dụng pháp luật vào giải quyết các nhiệm vụ quản lí nhà nƣớc [12, tr15-16]. Việc sử dụng văn bản trong giải quyết công việc hằng ngày cũng là một cách phổ biến để các cơ quan nhà nƣớc thực hiện các thẩm quyền cũng nhƣ chức năng, nhiệm vụ của mình theo quy định của pháp luật. Theo giáo trình Kỹ thuật xây dựng và ban hành văn bản, ”[20, tr 9]. Theo khái niệm văn bản quản lý nhà nƣớc nêu trên, có thể đƣa ra một số đặc điểm cơ bản của văn bản quản lý nhà nƣớc nhƣ sau: - Văn bản quản lí nhà nƣớc đƣợc hình thành trong quá trình hoạt động của cơ quan nhà nƣớc. - Thẩm quyền ban hành văn bản quản lí nhà nƣớc theo luật định hoặc theo quy chế hoạt động của từng cơ quan quy định - Thể thức của các văn bản quản lí nhà nƣớc đƣợc pháp luật quy định mà cụ thể hiện nay đƣợc quy định tại Nghị định số 34/2016/ NĐ - CP ban hành ngày 14 tháng 5 năm 2016, có hiệu lực kể từ ngày 01/7/2016 và Thông tƣ số 01/2011/TT-BNV ban hành ngày 19 tháng 01 năm 2011, có hiệu lực kể từ ngày 04/3/2011 [2], [5]. - Nội dung chủ yếu dùng để truyền đạt các quyết định quản lí hoặc ghi chép thông tin quản lí. - Văn phong, ngôn ngữ: sử dụng văn phong hành chính-công vụ. 1.1.1.3. Khái niệm về văn bản hành chính Văn bản hành chính là là những văn bản do các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền ban hành theo trình tự, hình thức nhất định nhằm giải quyết công 9
việc thường xuyên trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức. Là phƣơng tiện không thể thiếu đƣợc trong các hoạt động quản lý và điều hành của các cơ quan, tổ chức Tại Nghị định số 110/2004/NĐ-CP ngày 08 tháng 4 năm 2004 của Chính phủ (CP) về Công tác Văn thƣ thì văn bản hành chính đƣợc chia làm hai loại: Văn bản cá biệt và văn bản hành chính thông thƣờng [4]. Văn bản cá biệt bao gồm: - Quyết định cá biệt; - Chỉ thị (CT) cá biệt; - Nghị quyết cá biệt. Văn bản hành chính thông thƣờng, bao gồm: Công văn, tờ trình, thông báo, báo cáo, biên bản, đề án, chƣơng trình, kế hoạch, các loại giấy (giấy đi đƣờng, giấy nghỉ phép, giấy ủy nhiệm...), các loại phiếu (phiếu gửi, phiếu báo, phiếu trình...). 1.1.2. Chức năng của văn bản hành chính 1.1.2.1. Chức năng thông tin Đây là chức năng cơ bản và chung nhất của mọi loại văn bản. Văn bản chứa đựng và chuyển tải thông tin từ đối tƣợng này sang đối tƣợng khác. Văn bản quản lý nhà nƣớc chứa đựng các thông tin nhà nƣớc (nhƣ phƣơng hƣớng, kế hoạch phát triển, các chính sách, các quyết định quản lý...) của chủ thể quản lý (các cơ quan quản lý nhà nƣớc) đến đối tƣợng quản lý (là các cơ quan quản lý nhà nƣớc cấp dƣới hay toàn xã hội). Giá trị của văn bản đƣợc quy định bởi giá trị thông tin chứa đựng trong đó [6], [7]. Thông qua hệ thống văn bản của các cơ quan, ngƣời ta có thể thu nhận đƣợc thông tin phục vụ cho các hoạt động tiếp theo của quá trình quản lý nhƣ: - Thông tin về chủ trƣơng đƣờng lối của Đảng và Nhà nƣớc liên quan đến mục tiêu phƣơng hƣớng hoạt động của cơ quan. 10