Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Năng lực công chức cấp xã thuộc huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:126

Thêm vào BST

Báo xấu

67
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn là làm rõ những vấn đề lý luận có liên quan, nghiên cứu thực trạng năng lực đội ngũ công chức cấp xã ở huyện Đại Lộc tỉnh Quảng Nam những năm qua, để đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực của đội ngũ công chức cấp xã của huyện Đại Lộc đáp ứng yêu cầu giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Năng lực công chức cấp xã thuộc huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN HỮU VĨNH NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ THUỘC HUYỆN ĐẠI LỘC, TỈNH QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN HỮU VĨNH NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ THUỘC HUYỆN ĐẠI LỘC, TỈNH QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60340403 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. NGUYỄN QUỐC SỬU THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, với sự hướng dẫn khoa học của PGS. TS Nguyễn Quốc Sửu, giảng viên Học viện Hành chính Quốc gia. Tư liệu và kết quả nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Luận văn không sao chép của bất kỳ một công trình nghiên cứu nào. Thừa Thiên Huế, ngày 27 tháng 12 năm 2017 Học viên Nguyễn Hữu Vĩnh
LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc, các Nhà Khoa học, các Thầy giáo, Cô giáo Học viện Hành chính Quốc gia và Cơ sở Đào tạo của Học viện Hành chính Quốc gia tại miền Trung đã cung cấp cho tôi những tri thức quý báu trong quá trình học tập, nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS. Nguyễn Quốc Sửu, giảng viên Học viện Hành chính Quốc gia, người đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện Luận văn này. Chân thành cảm ơn Huyện ủy, UBND huyện, Phòng Nội vụ, các phòng, ban chuyên môn cấp huyện, UBND các xã, thị trấn huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam; các đồng nghiệp, bạn bè và người thân đã hết lòng giúp đỡ, động viên, khích lệ, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi có được kết quả ngày hôm nay. Mặc dù rất tâm huyết với đề tài và đã có rất nhiều cố gắng nhưng không thể tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót; kính mong quý Thầy Cô giáo tiếp tục chỉ dẫn, bạn bè, đồng nghiệp góp ý để Luận văn được hoàn thiện hơn. Học viên Nguyễn Hữu Vĩnh
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các biểu đồ MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CÔNG CHỨC CẤP XÃ VÀ NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ ................................... 8 1.1. Khái niệm, Tổ chức, vai trò và chức năng nhiệm vụ của Uỷ ban nhân dân cấp xã8 1.1.1. Khái niệm, cơ cấu tổ chức của ủy ban nhân dân cấp xã .......................... 8 1.1.2. Vị trí, vai trò của ủy ban nhân dân cấp xã trong bộ máy nhà nước............... 9 1.1.3. Chức năng và nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân cấp xã.............. 10 1.2. Các khái niệm, tiêu chuẩn, vai trò, vị trí của công chức cấp xã: ............. 12 1.2.1. Khái niệm công chức .......................................................................... 12 1.2.2. Khái niệm công chức xã ..................................................................... 15 1.2.3. Vai trò của công chức cấp xã .............................................................. 17 1.2.4. Chức trách, tiêu chuẩn và nhiệm vụ của công chức cấp xã ................. 18 1.3. Các quan niệm năng lực công chức cấp xã ............................................ 25 1.3.1. Quan niệm về năng lực ....................................................................... 25 1.3.2. Quan niệm về năng lực công chức cấp xã ........................................... 33 1.3.3. Các tiêu chí đánh giá năng lực của công chức cấp xã.......................... 34 1.3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực của công chức xã ........................ 37 Chương 2.THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ, HUYỆN ĐẠI LỘC, TỈNH QUẢNG NAM ................................................ 41 2.1. Khái quát về huyện Đại Lộc và tình hình công chức cấp xã huyện Đại Lộc: .............................................................................................................. 41
2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội.................................... 41 2.1.2. Tình hình chung về đội ngũ công chức cấp xã thuộc huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam:(theo nghị quyết 04-NQ/TU) ............................................. 42 2.2. Thực trạng công chức cấp xã, huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam ............ 44 2.2.1. Thực trạng về bố trí, cơ cấu, giới tính và độ tuổi ................................ 44 2.2.2. Thực trạng về trình độ chuyên môn: ................................................... 48 2.2.3. Thực trạng về kỹ năng (hay mức độ thành thạo tối thiểu để làm được công việc). .................................................................................................... 51 2.2.4 Thực trạng về thái độ, hành vi của công chức xã trong thực thi công vụ:59 2.2.5.Thực trạng về thực thi công vụ của công chức: .................................... 60 2.3. Đánh giá chung về năng lực đội ngũ công chức cấp xã .......................... 63 2.3.1. Điểm mạnh trong năng lực của Công chức cấp xã huyện Đại Lộc ...... 63 2.3.2. Hạn chế trong năng lực của Công chức cấp xã ở huyện Đại Lộc ........ 69 Chương 3. YÊU CẦU, QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CỦA ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC CẤP XÃ HUYỆN ĐẠI LỘC, TỈNH QUẢNG NAM ................................................ 76 3.1. Yêu cầu của việc nâng cao năng lực đội ngũ công chức cấp xã trong giai đoạn hiện nay: .............................................................................................. 76 3.1.1. Xuất phát từ yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước: ............................................................................................................ 76 3.1.2. Xuất phát từ yêu cầu của cải cách hành chính ..................................... 77 3.1.3. Xuất phát từ yêu cầu phát huy vai trò của chính quyền cơ sở .............. 77 3.1.4. yêu cầu thực tế về năng lực công chức cấp xã huyện Đại Lộc trong tình hình hiện nay ................................................................................................ 78 3.2. Quan điểm và mục tiêu nâng cao năng lực công chức cấp xã huyện Đại Lộc tỉnh Quảng Nam .................................................................................... 78 3.2.1. Quan điểm của Đảng: ......................................................................... 78
3.2.2. Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về nâng cao năng lực của đội ngũ công chức. ............................................................................................. 80 3.2.2. Mục tiêu để nâng cao năng lực công chức cấp xã huyện Đại Lộc tỉnh Quảng Nam: ................................................................................................. 81 3.3. Một số giải pháp nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã huyện ....................................................................................................... 82 3.3.1. Nhóm giải pháp về thể chế ................................................................. 82 3.3.2. Nhóm giải pháp về tuyển dụng, sử dụng, tạo nguồn công chức .......... 85 3.3.3. Nhóm giải pháp về đào tạo, bồi dưỡng ............................................... 88 3.3.4. Nhóm giải pháp về tạo động lực cho công chức.................................. 91 3.3.5. Nhóm giải pháp về nâng cao trách nhiệm thực thi công vụ của công chức ............................................................................................................. 97 3.3.6. Nhóm giải pháp quản lý, giám sát công vụ, công chức ....................... 99 Tiểu kết chương 3 ...................................................................................... 100 KẾT LUẬN ............................................................................................... 101 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BCHTW : Ban Chấp hành Trung ương CB, CC : Cán bộ, công chức CHDCND : Cộng hòa Dân chủ Nhân dân CHXHCN : Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa CNH,HĐH : Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa CTQG : Chính trị Quốc gia GS : Giáo sư HCM : Hồ Chí Minh HĐND : Hội đồng nhân dân Nxb : Nhà xuất bản TS : Tiến sỹ TW : Trung ương UBND : Ủy ban Nhân dân
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 1.2. Các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực.............................................. 31 Hình 1.1. Các yếu tố cấu thành năng lực ...................................................... 29
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Số lượng công chức của mỗi chức danh ................................... 46 Biểu đồ 2.2. Tỷ lệ Nam, nữ .......................................................................... 47 Biểu đồ 2.3. Tỷ lệ công chức theo độ tuổi .................................................... 47 Biểu đồ 2.4: Tỉ lệ công chức theo trình độ chuyên môn, nghiệp vụ .............. 48 Biểu đồ 2.5. Số lượng công chức theo trình độ lý luận chính trị, .................. 50 Biểu đồ 2.6: Mức độ đáp ứng kỹ năng soạn thảo văn bản ........................... 51 Biểu đồ 2.7: Mức độ đáp ứng kỹ năng giao tiếp hành chính ......................... 52 Biểu đồ 2.8: Mức độ đáp ứng kỹ năng nhận thức, tư duy ............................. 53 Biểu đồ 2.9. Mức độ đáp ứng kỹ năng phối hợp công tác ............................. 54 Biểu đồ 2.10: Mức độ đáp ứng kỹ năng phân tích và giải quyết công việc ... 55 Biểu đồ 2.11: Mức độ đáp ứng kỹ năng lập kế hoạch ................................... 56 Biểu đồ 2.12: Mức độ đáp ứng kỹ năng làm việc nhóm ................................ 57 Biểu đồ 2.13: Mức độ đáp ứng kỹ năng sử dụng Internet ............................. 58 Biểu đồ 2.14: Mức độ đáp ứng kỹ năng tiếp công dân .................................. 59 Biểu đồ 2.15. Mức độ đáp ứng về thái độ, hành vi trong thực thi công vụ .... 60 Biểu đồ 2.16. Kết quả đánh giá thực thi công vụ .......................................... 62
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ở cấp cơ sở, đội ngũ công chức có một vai trò đặc biệt quan trọng trong quản lý hành chính nhà nước; họ là những người gần dân nhất, sát dân nhất, trực tiếp truyền tải và thực thi các chính sách, pháp luật đến nhân dân. Hiệu quả thực thi công vụ của chính quyền cấp xã phụ thuộc rất lớn vào đội ngũ công chức. Vì thế, nâng cao năng lực đội ngũ công chức cấp cơ sở luôn là vấn đề được Đảng và Nhà nước ta quan tâm. Từ khi nước ta chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường, tổ chức và hoạt động của chính quyền cấp xã chậm được đổi mới. Trong đó, vai trò của đội ngũ cán bộ công chức cơ sở có những hạn chế, yếu kém. Nghị quyết số 17/ NQ-TW của Hội nghị lần thứ 5, BCHTW Đảng khóa IX về đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cấp xã, phường, thị trấn đã chỉ rõ: “Hệ thống chính trị ở cơ sở hiện nay còn nhiều mặt yếu kém, bất cập trong công tác lãnh đạo, quản lý, tổ chức thực hiện và vận động quần chúng, …nội dung và phương thức hoạt động chậm đổi mới, còn nhiều biểu hiện của cơ chế tập trung quan liêu, bao cấp. Đội ngũ cán bộ cơ sở ít được đào tạo, bồi dưỡng; chính sách đối với cán bộ cơ sở còn chắp vá. Những yếu kém đó có phần trách nhiệm của bản thân hệ thống chính trị ở cơ sở, có phần thuộc trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị. Một nguyên nhân quan trọng là từ Trung ương đến các cấp, các ngành chưa nhận thức đúng vai trò, vị trí của cơ sở; quan liêu, không sát cơ sở, sát nhân dân, không kịp thời bàn định các chủ trương, chính sách để củng cố, tăng cường các tổ chức và đội ngũ cán bộ cơ sở”[10]. Vì vậy, việc tiếp tục đổi mới nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công chức ở các cấp nói chung, công chức cấp xã nói riêng để từng bước đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của cách mạng trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước là một yêu cầu tất yếu khách quan và vô cùng bức thiết trong tiến trình xây dựng nhà nước 1
pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Hội nghị Trung ương 5 khóa IX đã họp và ra Nghị quyết về “Đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn”. Ðại hội XI của Ðảng khẳng định rõ “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ công tác cán bộ, xây dựng được đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất và năng lực đảm đương nhiệm vụ, có tính kế thừa, phát triển, khắc phục cho được những hạn chế, yếu kém của đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ thời gian qua”[12]. Đại Lộc là huyện nằm về phía Bắc tỉnh Quảng Nam, cách trung tâm Thành phố Đà Nẵng 25km về phía Tây Nam theo trục đường Quốc lộ 14B; gồm 18 xã - thị trấn, trong đó có 9 xã miền núi[1]. Thực hiện chủ trương của Đảng, những năm qua, huyện có nhiều cố gắn trong việc phát triển kinh tế, tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng, nâng cao đời sống của nhân dân. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm. Hiệu lực quản lý điều hành của chính quyền các cấp được nâng lên, bộ mặt nông thôn ngày càng đổi mới, đó là những điều kiện thuận lợi để chính quyền cơ sở ổn định, đội ngũ công chức rèn luyện và trưởng thành. Tuy nhiên, so với yêu cầu phát triển kinh tế và các lĩnh vực thì Đại Lộc phát triển chưa tương xứng với tiềm năng. Tốc độ tăng trưởng kinh tế chưa vững chắc, hiệu quả và sức cạnh tranh thấp, chuyển dịch cơ cấu kinh tế còn chậm; văn hóa - xã hội còn nhiều phức tạp; hệ thống chính trị còn nhiều bất cập, cải cách hành chính tiến hành chậm, thiếu kiên quyết, hiệu quả chưa cao. Trách nhiệm của tập thể, cá nhân cán bộ chưa cao đặc biệt là công chức cấp xã chưa tích cực, chủ động trong xử lý công việc, còn tình trạng gây phiền hà cho người dân, quan liêu, hách dịch, nhũng nhiểu trong thực hiện nhiệm vụ… Những tồn tại trên do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân từ phía chủ thể quản lý hành chính nhà nước, là do những hạn chế về năng lực thực thi công vụ của công chức ở cơ sở. Do vậy, việc nâng cao năng lực của đội ngũ công chức cấp cơ sở ở Đại Lộc theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị 2
Trung ương 5 khóa IX về “Đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn” vừa không phải là mới, nhưng vẫn luôn cần thiết, cả về lý luận và thực tiễn. Trong bối cảnh đó, tôi chọn vấn đề: “Năng lực công chức cấp xã thuộc huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam” làm đề tài luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Vấn đề năng lực công chức cấp xã đã được nghiên cứu nhiều với mức độ, góc độ khác nhau. Một số công trình nghiên cứu tiêu biểu gồm: Nhóm các công trình nghiên cứu lý luận: - Nguyễn Minh Sản (2009), Pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã ở Việt Nam hiện nay – những vấn đề lý luận và thực tiễn, Sách chuyên khảo, Nxb. Chính trị - Hành chính, Hà nội. - Thang Văn Phúc - Nguyễn Minh Phương (2005), Cơ sở lý luận và thực tiễn Xây dựng đội ngũ cán bộ công chức, Nxb CTQG HCM. - Đào Thanh Hải, Minh Tiến (2005), Xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ, công chức trong thời kỳ CNH,HĐH đất nước, Nxb. Lao động xã hội, Hà Nội. - Lương Thanh Cường (2011), Một số vấn đề lý luận về chế định pháp luật công vụ, công chức, Sách chuyên khảo, Nxb. Chính trị - Hành chính, Hà Nội. Với nhóm công trình nghiên cứu này, tác giả đã phân tích, luận giải có khoa học những vấn đề lý luận liên quan đến hoàn thiện pháp luật cũng như thực tiễn chế định pháp luật công vụ về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã ở Việt Nam hiện nay, trên cơ sở đó đưa ra quan điểm, phương hướng và giải pháp cơ bản hoàn thiện pháp luật, hoàn thiện các chế định pháp luật công vụ về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN. 3
Nhóm công trình nghiên cứu mang tính ứng dụng: Ở nhóm này, chủ yếu là các luận án, luận văn khoa học, nghiên cứu về những khía cạnh khác nhau về vấn đề nâng cao năng lực đội ngũ công chức nói chung, công chức cấp xã nói riêng ở những địa phương xác định. Ví dụ: - Nguyễn Kim Diệu (2007), Nâng cao chất lượng đội ngũ công chức hành chính nhà nước tỉnh Hải Dương, Luận án tiến sỹ kinh tế - trường Đại học Kinh Tế Quốc Dân. - Nguyễn Thị Hậu: Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức chính quyền cấp xã ở tỉnh Phú Thọ hiện nay, Luận văn thạc sĩ Luật học, Hà Nội, 2003; - Nguyễn Mạnh Cường, Nâng chất lượng thực thi công vụ của công chức xã, huyện Ứng Hòa, Thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sĩ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính, 2013; - Nguyễn Thị Thu Nhuần, Nâng cao năng lực thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ chủ chốt xã, thị trấn ở huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên hiện nay, Luận văn thạc sĩ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính, 2012; Ngoài ra, còn nhiều bài viết riêng lẻ đăng trên những tạp chí khoa học chuyên ngành, ví dụ: Ngô Thành Can (2001), “Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức trước thiên niên kỷ mới”, Tạp chí Tổ chức Nhà nước; Tô Tử Hạ (2003), “Một số giải pháp để xây dựng đội ngũ công chức hành chính hiện nay”, Tạp chí Tổ chức Nhà nước; Trần Văn Tuấn (2007), Tiếp tục đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước và xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong tình hình hiện nay, Tạp chí Cộng sản điện tử số 22 (142) năm 2007. Từ nhiều cách tiếp cận khác nhau, những công trình nghiên cứu đó đã khái quát những lý luận cơ bản về đội ngũ cán bộ, công chức nói chung, đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nói riêng. Nhiều công trình đã giải đáp những đòi hỏi cấp bách của thực tiễn trong việc xây dựng và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công chức nước ta. Nhưng mỗi công trình, mỗi tác giả đề cập đến một khía 4
cạnh của vấn đề và quá trình thực hiện ở mỗi lĩnh vực, ngành, địa phương cụ thể khác nhau. Ở huyện Đại Lộc chưa có công trình nào nghiên cứu có hệ thống về thực trạng năng lực đội ngũ công chức cấp xã và tìm ra những giải pháp cho việc đánh giá thực trạng công chức từ đó để có những quyết sách đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, bố trí…cho phù hợp, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đang đặt ra trong tình hình phát triển kinh tế, xã hội của địa phương hiện nay. Vì vậy tác giả mạnh dạn nghiên cứu vấn đề này với lòng mong muốn đóng góp một phần nhỏ vào luận giải những vấn đề mà lý luận và thực tiễn đã và đang đặt ra. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu dưới góc độ khoa học quản lý công đối với công chức cấp xã thuộc huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi đối tượng: tập trung nghiên cứu công chức hành chính (các chức danh chuyên trách). - Phạm vi nội dung: nghiên cứu những cấu thành năng lực của công chức cấp xã, ở huyện Đại Lộc. - Phạm vi thời gian: Từ năm 2008 tới nay. - Không gian: huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam. 4. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 4.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận văn là: Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận có liên quan, nghiên cứu thực trạng năng lực đội ngũ công chức cấp xã ở huyện Đại Lộc tỉnh Quảng Nam những năm qua, để đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực của đội ngũ công chức cấp xã của huyện Đại Lộc đáp ứng yêu cầu giai đoạn hiện nay. 5
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt mục đích nghiên cứu trên, Luận văn có các nhiệm vụ nghiên cứu sau: - Hệ thống hóa, làm rõ những vấn đề lý luận về công chức cấp xã, năng lực của công chức cấp xã; - Khảo sát, phân tích thực trạng các yếu tố cấu thành năng lực của đội ngũ công chức cấp xã ở huyện Đại Lộc những năm qua; đánh giá được thực trạng năng lực công chức cấp xã của huyện, chỉ rõ những ưu điểm, hạn chế và luận giải được các nguyên nhân của chúng; - Đề xuất và luận giải tính khả thi của những giải pháp nhằm nâng cao năng lực đội ngũ công chức cấp xã ở huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam hiện nay. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng về xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Các phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là các phương pháp truyền thống trong khoa học xã hội như: Phương pháp phân tích, tổng hợp, phương pháp xã hội học, phương pháp so sánh, phương pháp thống kê, khảo sát, đánh giá. Bên cạnh đó, luận văn tiếp thu, kế thừa có chọn lọc kết quả nghiên cứu của một số công trình liên quan đã được công bố. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiển của luận văn 6.1. Ý nghĩa của luận văn: 6
Những kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được dùng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu và lãnh, chỉ đạo trong thực tiễn về thực hiện nâng cao năng lực công chức cấp xã của huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam. 6.2. Những vấn đề thực tiển của luận văn Luận văn cung cấp thêm các luận cứ khoa học, làm rõ thêm quan niệm, quan điểm, nhận thức về vị trí, vai trò của đội ngũ công chức cấp xã trong giai đoạn hiện nay. Trên cơ sở đánh giá đúng thực trạng, đề ra một số giải pháp chủ yếu có tính khả thi để UBND huyện, các phòng chức năng thuộc UBND huyện và UBND các xã, thị trấn thuộc huyện Đại Lộc nghiên cứu, áp dụng vào thực tiễn nhằm nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức cấp xã trong những năm tiếp theo, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ ở cơ sở. Là nguồn tư liệu cho cán bộ, công chức cấp xã của huyện tham khảo trong quá trình thực thi công vụ của mình; Là tài liệu tham khảo cho những công trình khoa học tiếp sau để tiếp tục hoàn chỉnh lý luận và các chính sách có liên quan đến đội ngũ công chức cấp xã. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm 3 chương. Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về công chức cấp xã và năng lực công chức cấp xã Chương 2: Thực trạng năng lực công chức cấp xã ở huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam Chương 3: Phương hướng và giải pháp nâng cao năng lực công chức cấp xã ở huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam hiện nay 7
Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CÔNG CHỨC CẤP XÃ VÀ NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1. Khái niệm, Tổ chức, vai trò và chức năng nhiệm vụ của Uỷ ban nhân dân cấp xã 1.1.1. Khái niệm, cơ cấu tổ chức của ủy ban nhân dân cấp xã 1.1.1.1. Khái niệm Khoản 1, Điều 8 Luật Tổ chức Tổ chức chính quyền địa phương ngày 19 tháng 06 năm 2015 quy định: “ Ủy ban nhân dân do Hội đồng nhân dân cùng cấp bầu, là cơ quan chấp hành của Hội đồng nhân dân, cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, chịu trách nhiệm trước Nhân dân địa phương, Hội đồng nhân dân cùng cấp và cơ quan hành chính nhà nước cấp trên”. 1.1.1.2 Cơ cấu tổ chức của Ủy ban nhân dân cấp xã Điều 34 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 quy định: Ủy ban nhân dân xã gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch, Ủy viên phụ trách quân sự, Ủy viên phụ trách công an. Ủy ban nhân dân xã loại I có không quá hai Phó Chủ tịch; xã loại II và loại III có một Phó Chủ tịch. Đây là chính quyền của các đơn vị hành chính cấp xã, phường, thị trấn. Ủy ban nhân dân cấp xã là cấp chính quyền địa phương cấp cơ sở, gần dân nhất ở Việt Nam. Ủy ban nhân dân cấp xã có từ 3 đến 5 thành viên, gồm Chủ tịch, 2 Phó Chủ tịch và các ủy viên (thường là chỉ huy trưởng BCH quân sự và Trưởng công an xã). Thường trực Ủy ban nhân dân cấp xã gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch. Người đứng đầu Ủy ban nhân dân cấp xã là Chủ tịch Ủy ban nhân dân. Về danh nghĩa, người này do Hội đồng nhân dân của xã, thị trấn hay phường đó bầu ra bằng hình thức bỏ phiếu kín. Thông thường, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường hay thị trấn sẽ đồng thời là một Phó Bí thư Đảng ủy của xã, thị trấn hay phường đó. Ủy ban nhân dân xã, phường hay thị 8
trấn hoạt động theo hình thức chuyên trách. Bộ máy giúp việc của Ủy ban nhân dân cấp xã gồm có 7 chức danh: Công an, quân sự, kế toán, văn phòng, tư pháp - hộ tịch, văn hóa - xã hội, địa chính. Mỗi chức danh tùy vào tình hình thực tế địa phương mà bố trí số lượng biên chế phù hợp. 1.1.1.3. Nguyên tắc làm việc của Ủy ban nhân dân cấp xã. - Ủy ban nhân dân xã làm việc theo nguyên tắc tập trung dân chủ, phát huy vai trò tập thể, đề cao trách nhiệm cá nhân và tinh thần chủ động, sáng tạo của Chủ tịch, Phó Chủ tịch, Ủy viên Ủy ban nhân dân. Mỗi việc chỉ được giao một người phụ trách và chịu trách nhiệm chính. Mỗi thành viên Ủy ban nhân dân xã chịu trách nhiệm cá nhân về lĩnh vực được phân công. - Chấp hành sự chỉ đạo, điều hành của cơ quan nhà nước cấp trên, sự lãnh đạo của Đảng ủy, sự giám sát của Hội đồng nhân dân xã; phối hợp chặt chẽ giữa Ủy ban nhân dân xã với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân cùng cấp trong quá trình triển khai thực hiện mọi nhiệm vụ. - Giải quyết các công việc của công dân và tổ chức theo đúng pháp luật, đúng thẩm quyền và phạm vi trách nhiệm; bảo đảm công khai, minh bạch, kịp thời và hiệu quả; theo đúng trình tự, thủ tục, thời hạn quy định và chương trình, kế hoạch công tác của Ủy ban nhân dân xã. - Cán bộ, công chức cấp xã phải sâu sát cơ sở, lắng nghe mọi ý kiến đóng góp của nhân dân, có ý thức học tập để nâng cao trình độ, từng bước đưa hoạt động của Ủy ban nhân dân xã ngày càng chính quy, hiện đại, vì mục tiêu xây dựng chính quyền cơ sở vững mạnh, nâng cao đời sống nhân dân. 1.1.2. Vị trí, vai trò của ủy ban nhân dân cấp xã trong bộ máy nhà nước Vị trí pháp lý và vai trò của UBND được quy định rõ trong Hiến pháp và Luật Tổ chức HĐND và UBND. Điều 114 Hiến pháp 2013 quy định: “UBND ở cấp chính quyền địa phương do Hội đồng nhân dân bầu là cơ quan chấp hành của Hội đồng 9
nhân dân, cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, chịu trách nhiệm trước Hội đồng nhân dân và cơ quan hành chính nhà nước cấp trên”.[17, tr 31]. Đối với UBND cấp xã, xét về vị trí, nó là một bộ phận cấu thành trong bộ máy nhà nước thống nhất và là cấp hành chính thấp nhất. Nhìn tổng quát, vai trò của UBND cấp xã thể hiện trên hai mặt: là cơ quan chấp hành của HĐND và là cơ quan hành chính nhà nước ở cấp cơ sở Với tư cách là cơ quan chấp hành của HĐND, UBND cấp xã có vai trò quan trọng trong việc thực hiện chức năng nhiệm vụ quản lý nhà nước trên các lĩnh vực đời sống xã hội ở địa phương bằng pháp luật, theo pháp lụât. Tổ chức và chỉ đạo việc thi hành pháp luật, Nghị quyết của HĐND cùng cấp. Còn với tư cách là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương: UBND cấp xã có nhiệm vụ triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống, quản lý các lĩnh vực của đời sống xã hội và dân cư trên địa bàn. 1.1.3. Chức năng và nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân cấp xã 1.1.3.1. Chức năng của Ủy ban nhân dân cấp xã. - Tổ chức triển khai các quy định của nhà nước về giải quyết hồ sơ, thủ tục hành chính cho tổ chức và công dân theo cơ chế một cửa: ban hành các văn bản làm cơ sở cho tổ chức và hoạt động của bộ phận tiếp nhận và trả kết quả; bố trí nguồn lực (con người, cơ sở vật chất,…); niêm yết công khai TTHC và các quy định liên quan; tạo cơ chế phối hợp các bộ phận có liên quan của Ủy ban nhân dân hoặc với Ủy ban nhân dân huyện để giải quyết công việc của công dân và tổ chức; đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện; xử lý kịp thời mọi biểu hiện gây phiền hà, nhũng nhiễu nhân dân của cán bộ, công chức cấp xã… - Tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân: Hằng tuần, 10