Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Năng lực công chức phường, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích cơ bản của luận văn này là trên cơ sở lý luận về năng lực công chức phường và thực trạng năng lực công chức phường của thành phố Lào Cai, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công chức phường thành phố Lào Cai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Năng lực công chức phường, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA VŨ THỊ THÙY DUNG NĂNG LỰC CÔNG CHỨC PHƢỜNG THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành : Quản lý công NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.VŨ THỊ LOAN HÀ NỘI – NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Luận văn này là do tôi thực hiện, những số liệu, thông tin đƣợc trình bày trong luận văn là dựa trên sự tổng hợp, phân tích thông tin từ những nguồn đáng tin cậy và dựa trên kết quả tôi thực hiện khảo sát thu thập đƣợc. Tôi xin cam đoan những điều trên là đúng và xin nhận hoàn toàn trách nhiệm về những gì liên quan tới luận văn này. Hà Nội, ngày tháng năm 2018 Học viên Vũ Thị Thùy Dung
LỜI CẢM ƠN Luận văn đƣợc hoàn thành là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu lý luận và tích lũy kinh nghiệm thực tế của tác giả. Trƣớc hết, cho phép tôi đƣợc gửi tới Ban giám đốc Học viện hành chính Quốc gia; các thầy, cô giáo khoa sau đại học trƣờng Học viện Hành chính Quốc gia lời chúc sức khỏe và lời cảm ơn chân thành nhất. Những kiến thức quý báu mà các thầy, cô giáo đã truyền đạt trong quá trình học tập vô cùng hữu ích đối với tôi trong học tập, công tác và trong đời sống; đặc biệt là trong quá trình tôi thực hiện luận văn. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn và kính trọng sâu sắc đến PGS.TS. Vũ Thị Loan - Ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này. Và cho phép tôi gửi lời cảm ơn các các cô, bác, anh, chị đã dành thời gian trả lời phiếu khảo sát, cung cấp những thông tin hết sức quý giá cho luận văn của tôi. Luận văn của tôi chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Tôi rất mong nhận đƣợc sự đánh giá và góp ý của quý thầy, cô trong Hội đồng đánh giá luận văn tốt nghiệp thạc sỹ chuyên ngành Quản lý công - Học viện hành chính Quốc Gia để tôi tiếp tục hoàn thiện tốt hơn luận văn của mình. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2018 Học viên Vũ Thị Thùy Dung
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC BẢN ĐỒ MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CÔNG CHỨC PHƢỜNG.. 10 1.1. Công chức phƣờng ...........................................................................................10 1.2. Năng lực công chức phƣờng ............................................................................17 1.2.2. Các tiêu chí đánh giá năng lực của công chức phƣờng và các yếu tố tác động. ........................................................................................................................21 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CÔNG CHỨC PHƢỜNG THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI ................................................................... 38 2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của thành phố Lào Cai và ảnh hƣởng của những điều kiện đó đến năng lực công chức phƣờng ở thành phố Lào Cai ...........38 2.2. Khái quát về công chức phƣờng thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai ................42 2.4. Đánh giá chung thực trạng công chức phƣờng thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai ...........................................................................................................................60 Chƣơng 3. MỤC TIÊU, PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CÔNG CHỨC PHƢỜNG THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI ......................................................................................................... 70 3.1. Mục tiêu, phƣơng hƣớng, quan điểm nâng cao năng lực công chức phƣờng thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai .............................................................................70 3.2. Giải pháp nâng cao năng lực công chức phƣờng thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai ...........................................................................................................................73 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 95 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 97 PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT CC Chứng chỉ CĐ Cao đẳng CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CNXH Chủ nghĩa xã hội ĐH Đại học HĐND Hội đồng nhân dân NXB Nhà xuất bản PGS Phó Giáo sƣ ThS Thạc sĩ TS Tiến sĩ SL Số lƣợng UBND Ủy ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Số lƣợng công chức phƣờng thành phố Lào Cai giai đoạn 2015- 2017 Bảng 2.2. Thống kê trình độ chuyên môn nghiệp vụ công chức phƣờng thành phố Lào Cai giai đoạn 2015-2017 Bảng 2.3. Kết quả tự đánh giá của công chức phƣờng thành phố Lào Cai về các kỹ năng nghề nghiệp trong quá trình thực thi công vụ Bảng 2.4. Kết quả đánh giá của cán bộ phƣờng về các kỹ năng nghề nghiệp của công chức phƣờng thành phố Lào Cai Bảng 2.5. Kết quả đánh giá, xếp loại công chức phƣờng thành phố Lào Cai năm 2017 Bảng 2.6. Đánh giá của cán bộ phƣờng về kết quả thực hiện công việc của công chức phƣờng thành phố Lào Cai Bảng 2.7. Thống kê thời gian công tác công chức phƣờng thành phố Lào Cai Bảng 2.8. Tổng hợp kết quả đánh giá sự hài lòng của công dân Bảng 2.9. Tổng hợp đánh giá của công chức phƣờng về công tác đào tạo, bồi dƣỡng công chức phƣờng thành phố Lào Cai
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ công chức phƣờng thành phố Lào Cai giai đoạn 2015-2017 Biểu đồ 2.2. Trình độ ngoại ngữ, tin học công chức phƣờng thành phố Lào Cai năm 2017 Biểu đồ 2.3. Trình độ lý luận chính trị công chức phƣờng thành phố Lào Cai giai đoạn 2015-2017 Biểu đồ 2.4. Trình độ quản lý nhà nƣớc công chức phƣờng thành phố Lào Cai giai đoạn 2015-2017 Biểu đồ 2.5. Kết quả đánh giá của cán bộ phƣờng về các kỹ năng nghề nghiệp của công chức phƣờng thành phố Lào Cai năm 2017 Biểu đồ 2.6. Đánh giá của lãnh đạo phƣờng về thái độ làm việc của công chức phƣờng thành phố Lào Cai Biểu đồ 2.7. Đánh giá của tổ chức, công dân về thái độ làm việc của công chức phƣờng thành phố Lào Cai Biểu đồ 2.8. So sánh kết quả đánh giá, xếp loại công chức phƣờng thành phố Lào Cai năm 2017 và đánh giá của cán bộ phƣờng về kết quả thực hiện công việc của công chức phƣờng thành phố Lào Cai. DANH MỤC CÁC BẢN ĐỒ Bản đồ 2.1. Bản đồ hành chính thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Xã, phƣờng, thị trấn (cấp xã) là cấp thấp nhất, có vai trò quan trọng trong hệ thống chính quyền bốn cấp ở nƣớc ta hiện nay, là nơi đảm bảo cho đƣờng lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nƣớc đi vào cuộc sống. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Cấp xã là cấp gần dân nhất, là nền tảng của hành chính. Cấp xã làm đƣợc việc thì mọi việc đều xong xuôi”. Thực tiễn cho thấy, nơi nào chính quyền xã, phƣờng, thị trấn hoạt động có hiệu quả sẽ phát huy đƣợc tiềm năng của địa phƣơng về các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa – xã hội, an ninh, quốc phòng, không ngừng cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân và làm tròn nghĩa vụ của địa phƣơng với Nhà nƣớc. Vì vậy, cán bộ, công chức cơ sở phải là những ngƣời có trình độ, có năng lực, gần dân, hiểu dân, nắm bắt kịp thời tâm tƣ, nguyện vọng của Nhân dân. Năng lực công chức cơ sở ảnh hƣởng trực tiếp đến sức mạnh của hệ thống chính trị ở cơ sở, tác động đến sự nghiệp cách mạng và đổi mới của Đảng và Nhà nƣớc ta. Ngày 01/01/2016, Luật Tổ chức chính quyền địa phƣơng chính thức có hiệu lực, là cơ sở pháp lý để củng cố, hoàn thiện tổ chức và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phƣơng các cấp. Một trong những điểm mới, nổi bật của Luật Tổ chức chính quyền địa phƣơng đó là sự phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền đô thị so với chính quyền nông thôn nhằm đảm bảo tổ chức chính quyền phù hợp với đặc trƣng, đặc thù quản lý khác biệt của từng địa phƣơng, vùng, lãnh thổ. Theo đó, quản lý đô thị phải có tính thống nhất, đồng bộ, tính đa diện, đa chiều, xử lý trên nhiều khía cạnh, góc độ khác nhau xuất phát từ tính tập trung cao, cơ sở hạ tầng phát triển, cộng đồng dân cƣ đa dạng và phức tạp của đô thị. Để đảm bảo việc quản lý nhà nƣớc ở đô thị tập trung, thống nhất, thông suốt, nhanh nhạy, có hiệu lực, hiệu quả cao thì chất lƣợng đội ngũ công chức đặc biệt là công chức cơ sở đóng vai trò quyết định. Bởi đây là lực lƣợng chủ chốt thực thi các nhiệm 1
vụ quản lý kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng tại đô thị, là ngƣời cụ thể hóa các chính sách của cấp trên đến với nhân dân. Tuy nhiên, thực trạng năng lực công chức phƣờng hiện nay vẫn còn nhiều mặt yếu kém, bất cập về tƣ tƣởng đạo đức,về lề lối, tác phong, phƣơng pháp làm việc và vận động quần chúng nhân dân. Thành phố Lào Cai là đô thị loại II thuộc tỉnh Lào Cai, là trung tâm chính trị, văn hóa, khoa học kỹ thuật của Tỉnh, đồng thời là một trong những đô thị trung tâm động lực phát triển quan trọng của vùng trung du và miền núi phía Bắc. Vị trí quan trọng của Thành phố, đòi hỏi đội ngũ cán bộ, công chức Thành phố nói chung và đội ngũ công chức phƣờng nói riêng không chỉ đầy đủ về số lƣợng mà còn phải nâng cao về chất lƣợng, có đủ trình độ chuyên môn, trình độ lý luận, kiến thức kỹ năng trong quản lý nhà nƣớc để đáp ứng đƣợc yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố. Trong những năm qua, cấp uỷ và chính quyền Thành phố đã quan tâm tới công tác cán bộ nhƣng cho đến nay vẫn còn nhiều bất cập so với yêu cầu của phát triển. Việc đánh giá, tổng kết một cách có hệ thống chất lƣợng công chức phƣờng trên địa bàn Thành phố chƣa đƣợc tiến hành thƣờng xuyên và chƣa có giải pháp đồng bộ để nâng cao chất lƣợng công chức phƣờng. Vấn đề đào tạo, bồi dƣỡng công chức phƣờng còn nhiều bất cập, nội dung đào tạo nặng về lý thuyết, chƣa gắn liền với nhu cầu thực tế, điều kiện làm việc, chế độ đãi ngộ chƣa thu hút đƣợc ngƣời có trình độ cao về làm việc ở phƣờng, một bộ phận công chức phƣờng có biểu hiện suy thoái về đạo đức, chính trị, lối sống, làm suy giảm niềm tin với nhân dân. Trƣớc yêu cầu công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nƣớc và nhu cầu xây dựng thành phố Lào Cai phấn đấu lên đô thị loại I - thành đô thị trung tâm động lực phát triển quan trọng của vùng Tây Bắc, đòi hỏi phải nâng cao trình độ của đội ngũ cán bộ, công chức nói chung và công chức phƣờng nói riêng phải có đủ trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, trình độ lý luận, kiến thức, kỹ 2
năng trong quản lý nhà nƣớc và giải quyết đƣợc những vấn đề tại cơ sở, đáp ứng nguyện vọng và quyền lợi hợp pháp của Nhân dân. Việc nghiên cứu lý luận và phân tích thực trạng nguồn nhân lực để có những giải pháp nhằm tạo ra một sự chuyển biến về chất, phát triển nguồn nhân lực chất lƣợng cao đáp ứng yêu cầu sự nghiệp CNH, HĐH của thành phố Lào Cai nói riêng, hệ thống chính trị cấp phƣờng nói chung là một nhiệm vụ cần đƣợc nghiêm túc nghiên cứu. Với lý do đó nên tác giả chọn đề tài “Năng lực công chức phường, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai” làm luận văn thạc sĩ của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Vấn đề chất lƣợng, năng lực công chức, đặc biệt là công chức cơ sở đã đƣợc nhiều chuyên gia, nhà khoa học nghiên cứu dƣới nhiều góc độ khác nhau. Có thể liệt kê một số công trình nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực trên nhƣ sau: * Các bài viết, nghiên cứu được đăng trên các tạp chí: Tác giả Trần Thị Hạnh (2015) “Chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã từ sau Hội nghị Trung ƣơng 5 khóa IX và một số kiến nghị”, Tạp chí điện tử Cộng sản, (ngày 03/7/2015). Thông qua việc phân tích các số liệu thống kê số lƣợng, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ, công chức cấp xã, tác giả đã đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Tác giả Vũ Thúy Hiền (2016) “Xác định năng lực của công chức cấp xã trong thực thi công vụ”, Tạp chí Tổ chức Nhà nước, (số 3) tr.17-19. Trong bài viết, tác giả đã xác định yêu cầu về năng lực cần có trong thực thi công vụ của công chức cấp xã bao gồm có năng lực chung và năng lực chuyên môn, nhằm hƣớng tới xây dựng đội ngũ công chức cấp xã vừa hồng, vừa chuyên. Nguyễn Hồng Tín, Võ Thị Thanh Lộc, Nguyễn Quang Tuyến, Võ Kim Thoa và Võ Thành Danh về đánh giá thực trạng năng lực cán bộ, công chức thành phố Cần Thơ. Bài viết trình bày kết quả đánh giá năng lực CB, CC bao gồm khả năng đáp ứng yêu cầu công việc, đòi hỏi của tổ chức. Đƣa ra các 3
nguyên nhân, hạn chế, động lực làm việc, việc phát huy năng lực của CB, CC nhƣ chế độ đãi ngộ, bố trí công việc, áp lực công việc, cơ hội thăng tiến cũng nhƣ môi trƣờng làm việc. Kết quả nghiên cứu góp phần xác định nhu cầu và xây dựng chƣơng trình, nội dung đào tạo nhằm nâng cao năng lực xây dựng nguồn nhân lực thành phố Cần Thơ chất lƣợng và vững mạnh. Các bài viết khoa học đƣợc công bố trong các tạp chí trên đã phân tích, đánh giá khái quát về đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở ở nƣớc ta với các góc độ tiếp cận khác nhau. Trong khuôn khổ có hạn của một bài viết, các tác giả chỉ đƣa ra một số vấn đề chung nhất về đội ngũ cán bộ, công chức xã, phƣờng, thị trấn, chƣa đi sâu nghiên cứu những giải pháp để áp dụng trong thực tế tại một địa phƣơng cụ thể. *Một số đề tài nghiên cứu khoa học, luận văn có liên quan: Trần Thị Kim Dung (2011), Nâng cao năng lực cán bộ, công chức cấp xã ở tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn hiện nay, Luận văn thạc sĩ Luật học, Đại học Quốc gia Hà Nội. Luận văn đã làm rõ những vấn đề lý luận về khái niệm, đặc điểm, vị trí, vai trò của chính quyền cơ sở, của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nói chung và của cán bộ, công chức cấp xã tỉnh Bắc Giang nói riêng và phân tích thực trạng về hệ thống, cơ cấu, chất lƣợng của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã của tỉnh Bắc Giang. Từ đó đƣa ra các kiến nghị, phƣơng hƣớng và giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính nhà nƣớc phù hợp với điều kiện phát triển của tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn hiện nay. Nguyễn Thị Khanh (2016) “Năng lực công chức Văn phòng - thống kê các xã miền núi tỉnh Vĩnh Phúc”, Luận văn thạc sỹ quản lý công, Học viện hành chính Quốc gia. Luận văn đã phân tích, làm rõ các biểu hiện của năng lực, yếu tố quyết định đến năng lực thực thi công vụ của công chức nói chung. Nhƣ vậy, đã có nhiều tác giả nghiên cứu về cán bộ, công chức ở nhiều góc độ tiếp cận khác nhau, là nguồn tƣ liệu quý báu, có giá trị tham khảo, đƣợc tác giả kế thừa và tiếp thu có chọn lọc trong đề tài này. Trong điều kiện 4
cải cách hành chính mạnh mẽ nhƣ hiện nay vấn đề năng lực của cán bộ công chức đang đƣợc đặt lên hàng đầu. Nhìn chung các công trình nghiên cứu trên đây đã mở ra nhiều hƣớng nghiên cứu khá phong phú về cải cách hành chính và yêu cầu nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, tuy nhiên, các công trình nghiên cứu tại những địa phƣơng có đặc điểm khác biệt so với thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. Cho đến nay, chƣa có công trình nào nghiên cứu một cách toàn diện, chuyên biệt và có hệ thống về “Năng lực công chức phường thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai” . Luận văn là công trình đầu tiên mang tính toàn diện về vấn đề này dƣới góc độ của khoa học quản lý công. Với kết quả nghiên cứu của luận văn, hy vọng sẽ góp phần cụ thể, hiệu quả cho địa phƣơng trong việc nâng cao chất lƣợng công chức phƣờng nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nƣớc trong giai đoạn mới. 3. Mục đích và nhiệm vụ 3.1. Mục đích Trên cơ sở lý luận về năng lực công chức phƣờng và thực trạng năng lực công chức phƣờng của thành phố Lào Cai, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng công chức phƣờng thành phố Lào Cai. 3.2. Nhiệm vụ Để đạt đƣợc mục đích trên, luận văn tập trung thực hiện những nhiệm vụ cơ bản sau: - Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về chất lƣợng công chức phƣờng; nêu ra những đặc điểm, phân tích vị trí, vai trò của công chức phƣờng, xác định các tiêu chí đánh giá chất lƣợng công chức phƣờng và phân tích những yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng công chức phƣờng, sự cần thiết phải nâng cao chất lƣợng công chức phƣờng. - Phân tích thực trạng chất lƣợng công chức phƣờng thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai, trên cơ sở đó đánh giá những kết quả đạt đƣợc, những hạn chế và tìm ra nguyên nhân dẫn tới những hạn chế của công chức phƣờng thành phố Lào Cai. 5
- Đề xuất các giải pháp cụ thể có tính khả thi nhằm nâng cao chất lƣợng công chức phƣờng thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu năng lực công chức phƣờng thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Luận văn tập trung nghiên cứu năng lực công chức 12 phƣờng trên địa bàn thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. - Về thời gian: Dữ liệu sử dụng trong luận văn từ năm 2015 đến năm 2017. - Về khách thể nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu chất lƣợng công chức phƣờng trên địa bàn thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai, cụ thể gồm các chức danh sau: + Văn phòng – Thống kê; + Địa chính – Xây dựng – Đô thị và Môi trƣờng; + Tài chính – Kế toán; + Tƣ pháp – Hộ tịch; + Văn hóa – Xã hội. Đối với 2 chức danh: Trƣởng Công an phƣờng và Chỉ huy trƣởng Quân sự phƣờng, luận văn không nghiên cứu. Vì đây là 2 chức danh thuộc lực lƣợng vũ trang, chịu sự chỉ đạo, hƣớng dẫn, kiểm tra, thanh tra, chấp hành mệnh lệnh của cơ quan ngành dọc cấp trên. Trong đó Trƣởng Công an phƣờng là một trong những chức vụ cơ bản của Sĩ quan Công an nhân dân (theo quy định tại Điều 23, Luật Công an nhân dân ngày 27/11/2014), không thuộc biên chế quản lý của UBND phƣờng, không phải là công chức phƣờng. 6
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phƣơng pháp luận Luận văn đƣợc nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận và phƣơng pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin; tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ; những quan điểm, chủ trƣơng, đƣờng lối, chính sách của Đảng và nhà nƣớc ta về năng lực công chức phƣờng. Luận văn có kế thừa và phát triển những giải pháp nâng cao năng lực đối với công chức cấp cơ sở của các công trình khoa học có liên quan. 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu tài liệu Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu đƣợc thực hiện nhằm thu thập thông tin, hệ thống các khái niệm và luận điểm, cơ sở lý thuyết liên quan đến chất lƣợng công chức phƣờng từ các công trình nghiên cứu, các tài liệu của các tác giả trong và ngoài nƣớc. Luận văn cũng nghiên cứu tài liệu là các văn bản pháp luật, văn bản quy phạm pháp luật nhƣ Luật, Nghị quyết, Nghị định, Quyết định, Thông tƣ, Chỉ thị, Hƣớng dẫn…của các cơ quan Đảng và Nhà nƣớc để làm căn cứ pháp lý cho việc phân tích các khái niệm liên quan đến đề tài. Đồng thời, để làm cơ sở thực tiễn cho việc phân tích thực trạng chất lƣợng công chức phƣờng thành phố Lào Cai, luận văn cũng sử dụng các tài liệu: Báo cáo thống kê chất lƣợng cán bộ, công chức phƣờng, xã thành phố Lào Cai hàng năm; kết quả đánh giá cán bộ, công chức phƣờng, xã thành phố Lào Cai hàng năm; quá trình hình thành, phát triển, điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, phong tục tập quán của thành phố Lào Cai…để phân tích, đánh giá tình hình chung về địa bàn và đối tƣợng nghiên cứu. - Phương pháp điều tra xã hội học Đây là phƣơng pháp điều tra bằng bảng hỏi thu thập thông tin để đo lƣờng, đánh giá năng lực công chức phƣờng dựa trên cơ sở phát phiếu khảo 7
sát để ngƣời dân đánh giá, công chức phƣờng tự đánh giá và lãnh đạo quản lý công chức phƣờng đánh giá. Nội dung phiếu khảo sát đƣợc thiết kế phù hợp với việc thu thập thông tin từ ba nhóm đối tƣợng nhƣ sau: + Lãnh đạo/quản lý phƣờng Điều tra qua chủ tịch/phó chủ tịch UBND phƣờng đánh giá về phẩm chất, đạo đức, kỹ năng làm việc, thái độ, tác phong, kết quả thực hiện công việc của công chức phƣờng. Trong phạm vi nghiên cứu của luận văn này, tác giả đã tiến hành phát 24 phiếu bảng hỏi đối với cán bộ là chủ tịch và phó chủ tịch UBND các phƣờng. + Công chức phƣờng Công chức phƣờng tự đánh giá về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, mức độ thành thạo các kỹ năng làm việc,kết quả và chất lƣợng các khóa đào tạo, bồi dƣỡng, sự hài lòng về điều kiện làm việc, vị trí, chế độ đãi ngộ. Phiếu đƣợc phát cho công chức phƣờng ở các vị trí chức danh công chức khác nhau. Mỗi phƣờng 5 công chức, riêng phƣờng tác giả đang công tác là 10 phiếu. Tổng số phiếu phát ra là 65 phiếu. + Công dân, tổ chức Điều tra qua công dân, tổ chức bằng bảng đánh giá công chức phƣờng về tác phong, thái độ phục vụ, tinh thần trách nhiệm, cách hƣớng dẫn, giải quyết công việc, kết quả giải quyết thủ tục hành chính của công chức phƣờng. Trong phạm vi nghiên cứu của luận văn này, tác giả phát 80 phiếu khảo sát đối với tổ chức, công dân 12 phƣờng thành phố Lào Cai để thăm dò ý kiến. Các bƣớc tiến hành điều tra gồm: chuẩn bị và xây dựng mẫu phiếu điều tra, in sẵn các câu hỏi có liên quan đến luận văn; xác định đối tƣợng điều tra và phát phiếu điều tra; tổng hợp ý kiến làm cơ sở cho việc phân tích, đánh giá chất lƣợng công chức phƣờng. Thời gian đánh giá: quý 4/2017. Số liệu qua điều tra đƣợc thu thập, xử lý tổng hợp ra kết quả bằng cách thống kê số lƣợng các yếu tố ảnh hƣởng, số 8
lƣợng lựa chọn mức độ các yếu tố ảnh hƣởng, các biện pháp tác động làm căn cứ tính tỷ lệ % để làm rõ vấn đề nghiên cứu. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn góp phần làm rõ cơ sở lý luận của năng lực công chức phƣờng; đặc biệt xây dựng đƣợc các tiêu chí đánh giá năng lực công chức phƣờng, qua đó bổ sung và làm phong phú thêm khoa học quản lý công nói chung và quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công nói riêng. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Từ việc đi sâu nghiên cứu năng lực công chức phƣờng, luận văn đề xuất giải pháp nhằm nâng cao năng lực công chức phƣờng thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. Với kết quả đạt đƣợc, luận văn có thể đƣợc sử dụng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu và ứng dụng tại tỉnh Lào Cai; Các giải pháp của luận văn sẽ góp phần giúp cho thành phố Lào Cai có cái nhìn toàn diện hơn trong việc nâng cao năng lực công chức phƣờng nhằm hƣớng đến mục tiêu nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức phƣờng thành phố Lào Cai. Luận văn có thể đƣợc sử dụng làm tài liệu cho việc nghiên cúu và học tập về năng lực công chức phƣờng.. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về năng lực công chức phƣờng Chƣơng 2: Thực trạng năng lực công chức phƣờng thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai Chƣơng 3: Giải pháp nâng cao chất lƣợng công chức phƣờng thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai 9
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CÔNG CHỨC PHƢỜNG 1.1. Công chức phƣờng 1.1.1. Khái niệm công chức phường Để đƣa ra khái niệm về công chức phƣờng, trƣớc hết cần phải tìm hiểu quan niệm về công chức nói chung. Quan niệm về công chức đƣợc xác định lần đầu tiên tại Điều 1, mục 1, Sắc lệnh 76/SL ngày 20/5/1950 về Quy chế công chức. Theo đó, công chức là “Những công dân Việt Nam được chính quyền nhân dân tuyển để giữ một chức vụ thường xuyên trong các cơ quan Chính phủ, ở trong hay ở ngoài nước, đều là công chức theo Quy chế này, trừ những trường hợp riêng biệt do Chính phủ quy định”. Hiện nay, khái niệm công chức đƣợc quy định tại điều 4, Luật cán bộ, công chức số 22/2008/QH12 ban hành ngày 13/11/2008 nhƣ sau: Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật. Khái niệm công chức trên đây đƣợc Luật cán bộ, công chức phân biệt với khái niệm công chức xã, phƣờng, thị trấn. Khoản 3, điều 4 Luật cán bộ, 10
công chức quy định: “Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc UBND cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”. Nhƣ vậy, có thể hiểu công chức phường là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc UBND phường, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Công chức phƣờng gồm có các chức danh: Chỉ huy trƣởng Quân sự; Văn phòng – thống kê; Địa chính – xây dựng – đô thị và môi trƣờng; Tài chính – kế toán; Tƣ pháp – hộ tịch; Văn hóa – xã hội. 1.1.2. Vị trí, vai trò của công chức phường Đội ngũ công chức phƣờng có vị trí, vai trò hết sức quan trọng trong xây dựng và hoàn thiện bộ máy chính quyền cơ sở, trong hoạt động thi hành nhiệm vụ, công vụ. Hiệu lực, hiệu quả của bộ máy chính quyền cơ sở nói riêng và hệ thống chính trị nói chung, xét đến cùng đƣợc quyết định bởi phẩm chất, năng lực và hiệu quả công tác của đội ngũ công chức cơ sở. Công chức nói chung có vai trò rất quan trọng, công chức phƣờng nói riêng có vị trí nền tảng cơ sở… Cơ sở mạnh hay yếu một phần quan trọng phụ thuộc vào chất lƣợng đội ngũ công chức phƣờng. Công chức phƣờng có vai trò quan trọng trong quản lý và tổ chức công việc của UBND phƣờng. Nhiệm vụ của họ là thực thi công vụ mang tính tự quản theo pháp luật và bảo toàn tính thống nhất của thực thi quyền lực nhà nƣớc ở cơ sở thông qua việc giải quyết các công việc hàng ngày có tính chất quản lý, tự quản mọi mặt ở địa phƣơng. Họ còn có vai trò trực tiếp bảo đảm kỷ cƣơng phép nƣớc tại cơ sở, bảo vệ các quyền tự do dân chủ, quyền con ngƣời, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Thông qua hoạt động của đội ngũ công chức phƣờng, nhân dân thể hiện đƣợc quyền làm chủ và trực tiếp thực hiện quyền tự quản của mình. Công chức phƣờng là cầu nối giữa Đảng, Nhà nƣớc với nhân dân, là nhân tố quyết định đến sự thành bại của cách mạng, là khâu then chốt trong 11
công tác xây dựng Đảng. Họ vừa là ngƣời trực tiếp đem các chủ trƣơng, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nƣớc giải thích cho nhân dân hiểu rõ và thi hành, vừa là ngƣời phản ánh nguyện vọng của quần chúng nhân dân đến với Đảng và Nhà nƣớc để có sự điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung cho đúng và phù hợp với thực tiễn. Thông qua họ mà ý Đảng, lòng dân tạo thành một khối thống nhất. Đội ngũ công chức phƣờng còn là một trong những nguồn quan trọng cung cấp nguồn cho cán bộ các cấp. Bởi lẽ, cơ sở chính là môi trƣờng rèn luyện, giáo dục, tạo điều kiện cho cán bộ phấn đấu, tu dƣỡng và trƣởng thành. Thông qua hoạt động ở cơ sở, cán bộ đƣợc tích lũy và nâng cao kinh nghiệm thực tiễn, kiến thức, năng lực, phƣơng pháp, phong cách làm việc. Thực tế cho thấy, ở đâu công chức phƣờng có trình độ, có năng lực, có uy tín, nắm bắt kịp thời tâm tƣ guyện vọng của dân thì ở đó tình hình chính trị, xã hội ổn định, kinh tế, văn hóa phát triển, quốc phòng, an ninh đƣợc giữ vững. Nói cách khác, công chức phƣờng có vai trò rất quan trọng, ảnh hƣởng trực tiếp đến việc xây dựng và củng cố hệ thống chính trị cơ sở, tác động trực tiếp đến sự nghiệp cách mạng và đổi mới của Đảng và Nhà nƣớc ta hiện nay. 1.1.3. Đặc điểm công chức phường Công chức phƣờng mang đầy đủ những đặc điểm của công chức nói chung đó là: - Là công dân Việt Nam; - Đƣợc tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, giữ chức vụ, chức danh và làm việc liên tục trong cơ quan Nhà nƣớc; - Trong biên chế, hƣởng lƣơng từ ngân sách nhà nƣớc và các chế độ có liên quan theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, do vị trí, vai trò của cấp cơ sở nên đội ngũ công chức phƣờng có những đặc điểm mang tính đặc thù nhƣ sau: Thứ nhất, đội ngũ công chức phƣờng là những ngƣời thực thi hoạt động công vụ ở cơ sở. Họ là ngƣời trực tiếp làm việc với ngƣời dân trên địa bàn 12
phƣờng. Mọi đƣờng lối, chủ trƣơng của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc đều do đội ngũ công chức phƣờng phổ biến, triển khai để nhân dân hiểu rõ và thi hành. Thứ hai, đội ngũ công chức phƣờng đƣợc nhà nƣớc đảm bảo những điều kiện cần thiết, quyền lợi chính đáng để có khả năng và yên tâm thực thi công vụ. Họ đƣợc đảm bảo các quyền lợi vật chất và tinh thần nhƣ: hƣởng lƣơng, phụ cấp từ ngân sách nhà nƣớc, đƣợc khen thƣởng khi có thành tích, công lao xứng đáng, đƣợc nhận lƣơng hƣu khi đủ tuổi, đủ thời gian cống hiến cho nền công vụ. Thứ ba, công chức phƣờng hầu hết là ngƣời địa phƣơng, sinh sống tại địa phƣơng, có quan hệ dòng tộc và gắn bó mật thiết với nhân dân. Họ là những ngƣời cƣ trú, sinh sống, gắn bó chặt chẽ với nhân dân địa phƣơng, có mối quan hệ trực tiếp với ngƣời dân, gia đình, họ tộc. Do đó, công chức phƣờng luôn chịu tác động của các mối quan hệ đan xen, phức tạp vừa là ngƣời đại điện cho quyền lực Nhà nƣớc tại địa phƣơng, vừa là ngƣời dân cùng phố, cùng họ tộc… Những mối quan hệ đó vừa thống nhất nhƣng cũng vừa mâu thuẫn và có ảnh hƣởng không nhỏ đến thực thi công vụ. Thứ tư, hoạt động công vụ của công chức phƣờng là một hoạt động đa dạng và phức tạp, đòi hỏi phải thực hiện thƣờng xuyên và chuyên nghiệp. Phƣờng là nơi giải quyết trực tiếp các vấn đề của ngƣời dân, các vấn đề phải giải quyết thƣờng rất đa dạng, phức tạp do mỗi ngƣời dân có nhu cầu, hoàn cảnh, lợi ích khác nhau. Vì vậy công chức phƣờng phải là những ngƣời có chuyên môn sâu, am hiểu thực tế và có kinh nghiệm giải quyết những tình huống khác nhau. Năng lực của công chức phƣờng sẽ góp phần quyết định đến hiệu lực, hiệu quả quản lý hành chính Nhà nƣớc ở địa phƣơng. 1.1.4. Tiêu chuẩn, nhiệm vụ của công chức phường Tiêu chuẩn công chức là cơ sở để tuyển dụng, bố trí sử dụng, đào tạo bồi dƣỡng công chức. Tiêu chuẩn cũng là căn cứ để mỗi công chức yên tâm 13