Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý ngân sách nhà nước cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:124

Thêm vào BST

Báo xấu

54
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn, làm rõ vấn đề lý luận và thực tiễn, đánh giá thực trạng quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình theo luật ngân sách nhà nƣớc năm 2015, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp cho phù hợp với điều kiện hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý ngân sách nhà nước cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ MỸ LINH QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP XÃ TẠI HUYỆN THANH BÌNH, TỈNH ĐỒNG THÁP LUẬN VĂN THẠC SĨ:CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8 34 04 03 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ MỸ LINH QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP XÃ TẠI HUYỆN THANH BÌNH, TỈNH ĐỒNG THÁP LUẬN VĂN THẠC SĨ:CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS TRƢƠNG THỊ MINH SÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2019
LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng em. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực khách quan, có xuất xứ rõ ràng, dựa trên số liệu tin cậy và kết quả khảo sát thực tế. Những số liệu, kết luận trong luận văn chƣa đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Lời cam đoan của em là đúng sự thật và em xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. TÁC GIẢ Nguyễn Thị Mỹ Linh
LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn này, em đã nhận đƣợc sự hƣớng dẫn, giúp đỡ quý báu nhiệt tình của quý thầy cô, gia đình, đồng nghiệp và các bạn. Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc em xin đƣợc bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới: Ban Giám hiệu và quý thầy cô đã giảng dạy, Khoa Sau đại học Học viện Hành chính Quốc gia đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ chúng em trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn. Đặc biệt xin chân thành cảm ơn Tiến sĩ Trƣơng Thị Minh Sâm Nguyên cán bộ viện khoa học xã hội Thành Phố Hồ Chí Minh, ngƣời cô kính mến đã nhiệt tình giúp đỡ, dạy bảo và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho em trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Xin chân thành cảm ơn các thầy, các cô trong Hội đồng bảo vệ đề cƣơng đã cho em những ý kiến đóng góp chân thành và quý báu để hoàn thành luận văn này. Em xin chân thành cảm ơn đến Ban lãnh đạo Phòng Tài chính – Kế hoạch Huyện, các đồng chí chủ tịch ủy ban nhân dân các xã, các đồng chí kế toán ngân sách xã và Phòng Nội vụ Huyện, Thanh tra Huyện, Hội đồng nhân dân Huyện đã tạo điều kiện giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Cảm ơn gia đình, các bạn bè và đồng nghiệp đã hỗ trợ và động viên em trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Mỹ Linh
MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu: ............................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài : .................................................. 2 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ............................................................. 4 3.1. Mục đích nghiên cứu ............................................................................. 4 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................. 4 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ........................................... 5 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu ............................................................................ 5 4.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................ 5 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn ...................... 6 5.1. Phƣơng pháp luận ................................................................................... 6 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu: ....................................................................... 6 5.3. Phƣơng pháp thu thập thông tin: ............................................................. 6 5.4. Phƣơng pháp xử lý thông tin................................................................... 6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ..................................................... 7 6.1. Ý nghĩa lý luận ....................................................................................... 7 6.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài luận văn:..................................................... 7 7. Kết cấu và nội dung của luận văn ................................................................. 8 7.1. Kết cấu của luận văn ............................................................................... 8 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC VÀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP XÃ ........................................ 9 1. 1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC ........................ 9 1.1.1. Khái niệm về Ngân sách Nhà nƣớc..................................................... 9 1.1.2. Đặc điểm của Ngân sách Nhà nƣớc ................................................... 10 1.1.3. Vai trò của Ngân sách Nhà nƣớc ....................................................... 12 1.1.4. Hệ thống Ngân sách Nhà nƣớc .......................................................... 13
1.1.5. Phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc ............................................... 14 1.2. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH XÃ .................... 17 1.2.1 Khái niệm quản lý Ngân sách xã ........................................................ 17 1.2.2 Nội dung quản lý Ngân sách Nhà nƣớc cấp xã................................... 18 1.2.3. Bộ máy tổ chức quản lý ngân sách xã ............................................... 30 1.3. NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP XÃ .......................................................................................................... 30 1.3.1. Hệ thống văn bản – cơ sở hình thành nên hoạt động quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã ................................................................................... 30 1.3.2. Tiêu chuẩn, định mức chi ngân sách xã ............................................. 31 1.3.3. Việc triển khai thực hiện Nghị định về hoá đơn bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ trong quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách xã ......................... 32 1.3.4. Trình độ và ý thức chấp hành của các cá nhân thuộc UBND các xã liên quan đến lĩnh vực tài chính-ngân sách.................................................. 33 1.4. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ NGÂN SÁCH XÃ Ở MỘT SỐ ĐỊA PHƢƠNG ........................................................................................................ 33 1.4.1. Kinh nghiệm quản lý ngân sách xã ở huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tỉnh . 33 1.4.2. Kinh nghiệm quản lý ngân sách xã trên địa bàn tỉnh Đồng Nai ........ 36 1.4.3. Kinh nghiệm quản lý ngân sách tỉnh An Giang................................. 39 1.4.4. Bài học kinh nghiệm rút ra trong công tác quản lý ngân sách nhà nƣớ cấp xã tại Huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp ........................................... 39 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP XÃ .......................................................................................................... 42 TẠI HUYỆN THANH BÌNH, TỈNH ĐỒNG THÁP .................................. 42 2.1. NHỮNG ĐIỀU KIỆN KINH TẾ, XÃ HỘI ẢNH HƢỞNG ĐẾN VIỆC QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP XÃ TẠI HUYỆN THANH BÌNH, TỈNH ĐỒNG THÁP ........................................................................... 42 2.1.1. Điều kiện tự nhiên .............................................................................. 42
2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội từ năm 2016 – 2018 ................. 44 2.1.3. Tác động của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội đến công tác quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp. .......... 46 2.2 CÔNG TÁC QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP XÃ TẠI HUYỆN THANH BÌNH, TỈNH ĐỒNG THÁP .......................................... 47 2.2.1 Quy định phân cấp nguồn thu nhiệm vụ chi của ngân sách các cấp trong chu kỳ ổn định ngân sách từ năm 2016 - 2018................................... 47 2.2.2 Tình hình thu, chi ngân sách nhà nƣớc cấp xã trên địa bàn huyện Thanh Bình giai đoạn 2016 - 2018 .............................................................. 50 2.2.3 Thực trạng trong quản lý, điều hành ngân sách xã: ............................ 53 2.2.4. Bộ máy tổ chức quản lý ngân sách xã ở huyện Thanh Bình tỉnh Đồng Tháp. ............................................................................................................ 69 2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ NGÂN SÁCH XÃ TẠI HUYỆN THANH BÌNH, TỈNH ĐỒNG THÁP...................................... 74 2.3.1. Những kết quả đạt đƣợc ..................................................................... 74 2.3.2. Những hạn chế trong công tác quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp: ........................................................... 77 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế trong công tác quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình tỉnh Đồng Tháp: ........................... 82 CHƢƠNG 3 PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN ........ 86 QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP XÃ TẠI HUYỆN............... 86 THANH BÌNH, TỈNH ĐỒNG THÁP ......................................................... 86 3.1. MỤC TIÊU, PHƢƠNG HƢỚNG, HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP XÃ TẠI HUYỆN THANH BÌNH, TỈNH ĐỒNG THÁP ....................................................................................... 86 3.1.1 Mục tiêu, phƣơng hƣớng phát triển kinh tế - xã hội huyện Thanh Bình giai đoạn đến năm 2020, tầm nhìn 2030 ...................................................... 86 3.1.2. Các quan điểm hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình tỉnh Đồng Tháp: ............................................................ 87
3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP XÃ TẠI HUYỆN THANH BÌNH, TỈNH ĐỒNG THÁP ...................... 89 3.2.1. Hoàn thiện bộ máy tổ chức quản lý ngân sách cấp xã ....................... 89 3.2.2. Nâng cao chất lƣợng công tác lập dự toán và phân bổ dự toán ......... 90 3.2.3. Đổi mới công tác quản lý thu, chi ngân sách nhà nƣớc cấp xã ......... 91 3.2.4. Nâng cao chất lƣợng quản lý từ các hoạt động sự nghiệp của xã ..... 93 3.2.5. Thực hiện nghiêm túc việc công khai tài chính cấp xã ..................... 93 3.2.6. Tăng cƣờng kiểm soát chi ngân sách xã qua Kho bạc Nhà nƣớc huyện ...................................................................................................................... 94 3.2.7. Tăng cƣờng công tác thanh tra tài chính, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trƣờng hợp vi phạm .................................................................. 95 3.3. KIẾN NGHỊ ............................................................................................. 97 3.3.1. Kiến nghị chung ................................................................................. 97 3.3.2. Kiến nghị với Bộ Tài chính ............................................................... 98 3.3.3. Kiến nghị Kho bạc Nhà nƣớc ............................................................ 98 3.3.4. Kiến nghị với Ủy ban nhân dân cấp xã.............................................. 99 3.3.5. Kiến nghị với các cơ quan, đơn vị trong việc thực hiện quản lý chi ngân sách xã ............................................................................................... 100 KẾT LUẬN .................................................................................................. 104 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 106
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BTC : Bộ tài chính HĐND : Hội đồng nhân dân KBNN : Kho bạc nhà nƣớc KTXH : Kinh tế xã hội NSNN : Ngân sách nhà nƣớc NSX : Ngân sách xã PTCKH : Phòng Tài chính – Kế hoạch QLNN : Quản lý nhà nƣớc STC : Sở Tài chính UBND : Ủy ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1 – Hệ thống ngân sách nhà nƣớc ...................................................... 14 Biểu đồ 2.1. Bản đồ hành chính huyện Thanh Bình tỉnh Đồng Tháp............. 42 Bảng 2.2: Tình hình thu, chi ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình giai đoạn 2016 - 2018 ...................................................................................... 51 Biểu đồ 2.2: Tình hình thu – chi ngân sách xã giai đoạn 2016-2018……….57 Bảng 2.3: Tình hình thu ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình giai đoạn 2016 - 2018 ............................................................................................. 59 Bảng 2.4 Phân tích Tình hình chi ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình giai đoạn 2016 – 2018 ............................................................................ 61 Bảng 2.5 : Thống kê trình độ chuyên môn, tin học của đội ngũ cán bộ phụ trách quản lý ngân sách xã và trong thực hiện công tác kế toán tài chính ngân sách cấp xã ...................................................................................................... 73
-1- MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu: Trong hệ thống tài chính, Ngân sách Nhà nƣớc là bộ phận chủ đạo, là điều kiện vật chất quan trọng của Nhà nƣớc do hiến pháp qui định, là công cụ quan trọng của Nhà nƣớc có tác dụng điều tiết vĩ mô nền kinh tế xã hội. Trong hệ thống Ngân sách Nhà nƣớc. Ngân sách xã, phƣờng, thị trấn (gọi chung là ngân sách xã), là một bộ phận của Ngân sách Nhà nƣớc thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Ngân sách Nhà nƣớc, do Uỷ ban nhân dân xã xây dựng, quản lý. Ngân sách xã có những điểm khác với ngân sách các cấp: Ngân sách xã, vừa là một cấp ngân sách, vừa là một đơn vị dự toán của ngân sách xã. Mọi khoản thu, chi và thanh toán các khoản cho ngƣời thụ hƣởng đều do Chủ tịch Uỷ ban nhân dân xã quyết định. Toàn bộ các khoản chi của ngân sách xã đều liên quan đến lợi ích của xã, đều có tác động trực tiếp đến đời sống kinh tế - xã hội ở xã. Do những đặc điểm nhƣ vậy nên công tác quản lý tài chính ngân sách xã rất đa dạng và phức tạp. Do vậy, quản lý Ngân sách Nhà nƣớc nói chung và quản lý ngân sách xã nói riêng luôn là mối quan tâm lớn của Đảng và Nhà nƣớc ta hiện nay. Trong bối cảnh chung của đất nƣớc, huyện Thanh Bình nằm phía Bắc của tỉnh Đồng Tháp với diện tích tự nhiên 344,54 km2 có 01 thị trấn, 12 xã gồm có 04 khóm, 51 ấp và 43.075 hộ dân, trong những năm qua, công tác quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại Huyện đã đạt đƣợc nhiều thành tựu đáng kể, góp phần quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, đảm bảo giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn xã nói riêng và của cả Huyện nói chung. Từ đó đã đạt đƣợc nhiều thành tựu đáng kể trong phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi cho ngân sách xã trong đó nguồn thu ngân sách xã hàng năm vƣợt cao hơn so với dự toán. Tuy nhiên trong công tác quản lý ngân sách nhà
-2- nƣớc cấp xã vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục tập trung vào các nội dung: nguồn thu ngân sách xã không đủ chi, chƣa khai thác hết nguồn thu sẵn có của xã nhƣ nguồn thu từ quỹ đất công ích và thu hoa lợi công sản khác, dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách xã tại nhiều đơn vị xã, thị trấn (đơn vị cấp xã) thấp, không sát với thực tế do đó thƣờng xuyên phải điều chỉnh, việc chấp hành dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách xã chƣa thực sự tốt, chƣa gắn đƣợc trách nhiệm của ngƣời thực hiện ngân sách vào việc lập, chấp hành dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách xã, hồ sơ, chứng từ thanh toán chi thƣờng xuyên ngân sách xã tại một bộ phận chƣa đầy đủ theo đúng quy định, việc quản lý và kiểm soát chi thƣờng xuyên ngân sách xã của Kho bạc Nhà nƣớc Huyện còn có những vấn đề chƣa phù hợp, cơ chế quản lý chi ngân sách xã trong nhiều trƣờng hợp còn bị động và chậm chạp, nhiều vấn đề cấp bách không đƣợc đáp ứng kịp thời hoặc chƣa có quan điểm xử lý thích hợp, lúng túng. Mặt khác do quản lý lỏng lẻo, trình độ chuyên môn về quản lý tài chính của chủ tịch Ủy ban Nhân dân các xã còn hạn chế, công tác thanh tra, kiểm tra ngân sách xã còn ít, cho thấy cần có những giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã góp phần tạo động lực cho chính quyền cấp xã thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội tại địa phƣơng nâng cao đời sống nhân dân, đảm bảo giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn. Xuất phát từ vấn đề trên, học viên chọn đề tài: “Quản lý ngân sách nhà nước cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp” để làm đề tài nghiên cứu cho luận văn cao học chuyên ngành Quản lý công của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài : Nghiên cứu vấn đề “Quản lý ngân sách xã” là vấn đề đƣợc nhiều nhà khoa học quan tâm, tiêu biểu có các công trình sau: Sách Giáo trình quản lý tài chính trong tổ chức công, PGS-TS Lê Chi Mai
-3- (2017), NXB Học viện Hành chính Quốc Gia đã đƣa ra khái quát nội dung về quản lý tài chính trong tổ chức công, lập dự toán, thực hiện dự toán, quyết toán. Sách Phân cấp ngân sách cho chính quyền địa phƣơng, thực trạng và giải pháp, PGS-TS Lê Chi Mai (2006), NXB Chính trị Quốc gia Hà Nội đã đƣa ra các giải pháp nhằm đẩy mạnh việc phân cấp quản lý Ngân sách Nhà nƣớc cho chính quyền địa phƣơng ở Việt Nam trong đó có chính quyền cấp huyện. Luận án tiến sỹ kinh tế của Tô Thị Hiền (2012) “ Nâng cao hiệu quả quản lý Ngân sách Nhà nƣớc tỉnh An Giang giai đoạn 2011-2015 và tầm nhìn 2020” Trƣờng đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã đề cập những vấn đề chung về quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp tỉnh, huyện, xã từ đó đƣa ra những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả quản lý Ngân sách Nhà nƣớc. Luận văn thạc sỹ của Vũ Hoàng Long (2015) “Quản lý Ngân sách xã huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tỉnh” Trƣờng đại học kinh tế Hà Nội đã đề cập những thực trạng trong quá trình quản lý ngân sách xã tại huyện Kỳ Anh và đƣa ra một số giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý ngân sách xã tại huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tỉnh. Luận văn thạc sỹ kinh tế “ Quản lý Ngân sách cấp xã trên địa bàn tỉnh Đồng Nai” tác giả Nguyễn Thị Thùy Linh (2009), Trƣờng đại học kinh tế Hồ Chí Minh đã nêu tổng quát về thực trạng trong công tác quản lý ngân sách cấp xã trên địa bàn tỉnh Đồng Nai và đƣa ra giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý ngân sách cấp xã trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Bài viết của Hồ Quang Hải (tạp chí tài chính số 2 – 2014) “Hoàn thiện quản lý thu ngân sách xã: Nhìn từ thực tế địa phƣơng” bài viết đề cập thực trạng công tác quản lý thu ngân sách xã trên địa bàn thị xã Cửa Lò và đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cƣờng công tác quản lý thu ngân
-4- sách xã trên địa bàn trong thời gian tới. Có thể nói việc nghiên cứu quản lý NSNN ở nƣớc ta trong những năm qua có rất nhiều công trình nghiên cứu của các nhà khoa học, các cơ quan từ trung ƣơng đến các địa phƣơng trong cả nƣớc. Các công trình nghiên cứu trên đã đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau về quản lý NSNN; quản lý thu –chi NSNN, những vấn đề nghiên cứu đó đã đề cập đến các vấn đề chung, một số công trình đã lâu nên không theo kịp và khó giải quyết vấn đề trong tình hình đổi mới hiện nay. Vì vậy đề tài này về quản lý ngân sách nói chung, ngân sách cấp xã nói riêng không phải là đề tài mới, nhƣng xét tại huyện Thanh Bình trong những năm gần đây với những thay đổi trong quản lý ngân sách thì đây là vấn đề mới, cần phải nghiên cứu nhằm góp phần hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp có hiệu quả tốt hơn trong thời gian tới. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận văn, làm rõ vấn đề lý luận và thực tiễn, đánh giá thực trạng quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình theo luật ngân sách nhà nƣớc năm 2015, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp cho phù hợp với điều kiện hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để có thể hoàn thành mục đích nghiên cứu, cần thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu dƣới đây: - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về ngân sách xã, quản lý ngân sách xã. - Phân tích thực trạng công tác quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp giai đoạn 2016-2018.
-5- - Đề xuất những giải pháp kiến nghị nhằm đổi mới và hoàn thiện công tác quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã trong thời gian tới, để làm cho hoạt động quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp đạt hiệu quả, thực hiện tốt các nhiệm vụ của hệ thống chính trị, hoàn thành mục tiêu phát triển kinh tế xã hội tại địa phƣơng. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn tập trung vào công tác quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại Huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp, từ năm 2016 đến nay. 4.2. Phạm vi nghiên cứu 4.2.1. Phạm vi nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp trên 4 nội dung cơ bản sau: Lập dự toán, chấp hành dự toán ngân sách cấp xã Công tác điều hành quản lý ngân sách xã Công tác kế toán và quyết toán ngân sách xã Kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm đối với công tác quản lý ngân sách xã. 4.2.2. Chủ thể Ủy ban Nhân dân Huyện, Phòng Tài chính – Kế hoạch chủ trì, Ủy ban nhân dân các xã thị trấn, các ban, ngành Huyện có liên quan thực hiện. 4.2.3. Không gian nghiên cứu Đề tài nghiên cứu quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp. 4.2.4. Về thời gian nghiên cứu: Số liệu thứ cấp đƣợc thu thập từ các báo cáo, văn bản khác trong
-6- khoảng thời gian từ năm 2016 đến nay, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp đến năm 2020 và các năm tiếp theo. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Luận văn nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác- Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, những quan điểm của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nƣớc về Ngân sách Nhà nƣớc và quản lý ngân sách xã. 5.2. Phương pháp nghiên cứu: Để phục vụ cho quá trình phân tích, đánh giá thực trạng đảm bảo tính khách quan, khoa học, luận văn sử dụng phƣơng pháp định tính và kết hợp với phƣơng pháp thu thập, xử lý thông tin cụ thể: 5.3. Phương pháp thu thập thông tin: Thông tin về thành tựu nghiên cứu mới nhất của các đồng nghiệp, các cơ quan, cá nhân đã đƣợc công bố trên các trang thông tin điện tử, các phƣơng tiện thông tin đại chúng; thông tin từ các văn bản của các cơ quan trung ƣơng: văn bản quy định chính sách, luật kế toán, luật ngân sách nhà nƣơc,…. Thu thập số liệu từ các báo cáo, số liệu thống kê của cục thống kê, Uỷ ban nhân dân Huyện, Hội đồng nhân dân Huyện và Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện Thanh Bình và số liệu từ các cuộc phỏng vấn của chủ tịch Ủy ban nhân dân các xã thị trấn và kế toán ngân sách xã. 5.4. Phương pháp xử lý thông tin + Xử lý logic đối với các thông tin định tính. + Xử lý toán học đối với các thông tin định lƣợng, sử dụng phƣơng pháp thống kê mô tả, bảng số liệu, biểu đồ, đồ thị để mô tả thực trạng quản lý ngân sách xã tại huyện Thanh Bình tỉnh Đồng Tháp. + Dựa vào nguồn dữ liệu thứ cấp để chỉ ra nguyên nhân hạn chế quản
-7- lý ngân sách xã tại huyện Thanh Bình tỉnh Đồng Tháp và đƣa ra các giải pháp góp phần hoàn thiện công tác quản lý ngân sách xã tại huyện Thanh Bình tỉnh Đồng Tháp trong những năm tiếp theo. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Trên cơ sở nghiên cứu những lý luận chung về ngân sách nhà nƣớc, luận văn hệ thống hóa và làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận cơ bản về công tác quản lý ngân sách xã, sự cần thiết khách quan phải nâng cao quản lý công tác thu – chi ngân sách cấp xã, qua đó giúp tác giả nghiên cứu cũng nhƣ ngƣời đọc nắm đƣợc những vấn đề cơ bản về ngân sách xã, quản lý ngân sách xã, nắm đƣợc những quy định cụ thể của Nhà nƣớc, của các cơ quan chính quyền địa phƣơng cũng nhƣ thực trạng quản lý ngân sách xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp giai đoạn 2016 – 2018. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài luận văn: Trên cơ sở tìm hiểu thực trạng công tác quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp, so sánh với hệ thống văn bản pháp luật hiện hành và thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội của địa phƣơng. Từ đó, đề xuất những giải pháp mang tính khả thi đối với các xã thị trấn để hoàn thiện công tác quản lý ngân sách xã. Trên cơ sở lý luận và qua thực trạng quản lý ngân sách xã hiện nay, luận văn chỉ ra một số điểm mới của luật ngân sách năm 2015, thông tƣ 60/2003/TT-BTC, ngày 23/6/2003 của Bộ tài chính quy định về quản lý ngân sách xã và các hoạt động tài chính khác của xã, phƣờng thị trấn và thông tƣ 344/2016/TT-BTC, ngày 30/12/2016 của Bộ tài chính quy định về quản lý ngân sách xã và các hoạt động tài chính khác của xã, phƣờng thị trấn và từ đó đề xuất những giải pháp phù hợp nhằm tăng cƣờng công tác quản lý ngân sách xã trong thời gian tới, góp phần hoàn thiện công tác quản lý ngân
-8- sách xã trong giai đoạn mới. 7. Kết cấu và nội dung của luận văn 7.1. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và các bản phụ lục, nội dung luận văn đƣợc chia làm 3 chƣơng. Chƣơng 1: Cơ sở khoa học về Ngân sách nhà nƣớc và quản lý Ngân sách xã Chƣơng 2: Thực trạng quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp Chƣơng 3: Phƣơng hƣớng và giải pháp hoàn thiện quản lý Ngân sách nhà nƣớc cấp xã tại huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp
-9- CHƢƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC VÀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP XÃ 1. 1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC 1.1.1. Khái niệm về Ngân sách Nhà nƣớc Thuật ngữ ngân sách nhà nƣớc “NSNN” có từ lâu và ngày nay đƣợc dùng phổ biến trong đời sống kinh tế - xã hội và đƣợc diễn đạt dƣới nhiều góc độ khác nhau. Song quan niệm NSNN đƣợc bao quát nhất cả về lý luận và thực tiễn của nƣớc ta hiện nay là: NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nƣớc trong dự toán đã đƣợc cơ quan Nhà nƣớc có chức năng thẩm quyền quyết định và thực hiện trong một năm để đảm bảo thực hiện các chức năng của Nhà nƣớc theo luật định. Các nhà nghiên cứu kinh tế cổ điển cho rằng: NSNN là một văn kiện tài chính mổ tả các khoản thu, chi của chính phủ được thiết lập hàng năm. Nhiều nhà nghiên cứu kinh tế hiện đại thì cho rằng NSNN là bảng liệt kê các khoản thu chi bằng tiền mặt trong một giai đoạn nhất định của nhà nước (Keynes, 1096). Theo Luật Ngân sách nhà nƣớc đã đƣợc Quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 25/06/2015: “Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước”. Thực chất, Ngân sách nhà nƣớc phản ánh các quan hệ kinh tế phát sinh gắn liền với quá trình tạo lập, phân phối, sử dụng quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nƣớc khi Nhà nƣớc tham gia phân phối các nguồn tài chính quốc gia nhằm thực hiện các cức năng của Nhà nƣớc trên cơ sở luật định.
-10- 1.1.2. Đặc điểm của Ngân sách Nhà nước Ngân sách nhà nƣớc vừa là nguồn lực để nuôi dƣỡng bộ máy Nhà nƣớc vừa là công cụ hữu ích để Nhà nƣớc quản lý, điều tiết nền kinh tế quốc dân và giải quyết các vấn đề xã hội bao gồm các đặc điểm sau. - Thứ nhất, việc tạo lập và sử dụng quỹ Ngân sách nhà nƣớc vừa luôn gắn liền với quyền lực kinh tế – chính trị của Nhà nƣớc, đƣợc Nhà nƣớc tiến hành trên cơ sở những luật lệ nhất định. Ngân sách nhà nƣớc là một bộ luật tài chính đặc biệt, bởi lẽ trong Ngân sách nhà nƣớc các chủ thể của nó đƣợc thiết lập dựa vào hệ thống các pháp luật có liên quan nhƣ hiến pháp, các luật thuế,…Mặt khác, bản thân Ngân sách nhà nƣớc vừa cũng là một bộ luật do Quốc hội quyết định và thông qua hằng năm, mang tính chất áp đặt và bắt buộc các chủ thể kinh tế – xã hội có liên quan phải tuân thủ. - Thứ hai, Ngân sách nhà nƣớc vừa luôn gắn chặt với sở hữu Nhà nƣớc và luôn chứa đựng lợi ích chung, lợi ích công cộng. Nhà nƣớc là chủ thể duy nhất có quyền quyết định đến các khoản thu – chi của Ngân sách nhà nƣớc vừa và hoạt động thu – chi này nhằm mục tiêu giúp Nhà nƣớc giải quyết các quan hệ lợi ích trong xã hội khi Nhà nƣớc tham gia phân phối các nguồn tài chính quốc gia giữa Nhà nƣớc với các tổ chức kinh tế – xã hội, các tầng lớp dân cƣ… - Thứ ba, Ngân sách nhà nƣớc vừa là một bản dự toán thu chi. Các cơ quan, đơn vị có trách nhiệm lập NSNN và đề ra các thông số quan trọng có liên quan đến chính sách mà Chính phủ phải thực hiện trong năm tài khóa tiếp theo. Thu, chi Ngân sách nhà nƣớc vừa là cơ sở để thực hiện các chính sách của Chính phủ. Chính sách nào mà không đƣợc dự kiến trong Ngân sách nhà nƣớc vừa thì sẽ không đƣợc thực hiện các nguồn từ ngân sách. Chính vì nhƣ vậy việc thông qua Ngân sách nhà nƣớc là một sự kiện chính trị quan trọng, nó biểu hiện sự nhất trí trong Quốc hội về chính sách của Nhà nƣớc. Quốc hội