Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Xây dựng đội ngũ giảng viên của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:96

Thêm vào BST

Báo xấu

39
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn nhằm làm rõ những vấn đề lý luận có liên quan, đánh giá thực trạng ĐNGV và công tác xây dựng ĐNGV hiện nay, từ đó đề xuất các giải pháp xây dựng ĐNGV của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Xây dựng đội ngũ giảng viên của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ……………/………….. .…./….. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRIỆU THỊ HẢI ANH XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN CỦA TRƢỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Hà Nội, 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ……………/………….. .…./….. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRIỆU THỊ HẢI ANH XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN CỦA TRƢỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 60.34.04.03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Hà Quang Ngọc Hà Nội, 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan luận văn “Xây dựng đội ngũ giảng viên của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội” là công trình nghiên cứu của tôi. Các nội dung nghiên cứu và kết quả được trình bày trong luận văn là trung thực và khách quan. Hà Nội, ngày .... tháng....năm 2017 Tác giả luận văn Triệu Thị Hải Anh
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, tác giả luận văn xin được bày tỏ lòng biết ơn tới: Các thầy cô giáo Khoa Quản lý Nhà nước, Khoa sau Đại học, Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ em trong thời gian học tập và nghiên cứu. Ban giám hiệu, các Phòng ban chức năng và các Khoa của trường Đại học Nội vụ Hà Nội đã tạo mọi điều kiện để em được tham gia Khóa học. Gia đình, bạn bè và đồng nghiệp, những người luôn sát cánh động viên và giúp đỡ em trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Đặc biệt là sự hướng dẫn tận tình của TS. Hà Quang Ngọc – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Nội vụ Hà Nội - người đã hết lòng chỉ bảo, động viên và giúp đỡ em trong quá trình học tập và thực hiện luận văn. Do trình độ hiểu biết và thời gian nghiên cứu có hạn, chắc chắn luận văn khó tránh khỏi những hạn chế và khiếm khuyết. Tác giả mong nhận được sự chỉ dẫn và đóng góp ý của Quý thầy cô và đồng nghiệp để luận văn thêm hoàn thiện. Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Học viên Triệu Thị Hải Anh
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN STT Viết tắt Viết đầy đủ 1. BGH Ban giám hiệu 2. CBGV Cán bộ giảng viên 3. CBQL Cán bộ quản lý 4. GDĐH Giáo dục đại học 5. CNH-HĐH Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa 6. CSVC Cơ sở vật chất 7. ĐHNVHN Đại học Nội vụ Hà Nội 8. ĐNGV Đội ngũ giảng viên 9. GD-ĐT Giáo dục và Đào tạo 10. GV Giảng viên 11. KH-CN Khoa học – Công nghệ 12. NCKH Nghiên cứu khoa học 13. NXB Nhà xuất bản 14. SV Sinh viên
DANH MỤC SƠ ĐỒ Số hiệu Tên sơ đồ Trang sơ đồ 2.1. Số lượng công chức, viên chức cơ hữu của nhà trường 39 2.2. Trình độ Tiếng Anh của đội ngũ giảng viên 45 DANH MỤC BẢNG Số hiệu Tên bảng Trang bảng 2.1 Số lượng công chức, viên chức cơ hữu của Nhà trường 39 Chất lượng giảng viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội so với 2.2 41 một số trường Đại học 2.3 Thâm niên công tác của giảng viên 43 2.4 Trình độ tiếng anh của đội ngũ giảng viên 44
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Danh mục từ viết tắt Danh mục bảng, sơ đồ Mở đầu 1 Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về xây dựng đội ngũ giảng viên trong các 11 trƣờng đại học 1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến vấn đề 11 1.2. Nội dung hoạt động xây dựng đội ngũ giảng viên trong các 18 trường đại học 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới việc xây dựng đội ngũ giảng viên trong 28 các trường đại học Chƣơng 2. Thực trạng xây dựng đội ngũ giảng viên trƣờng Đại học Nội 35 vụ Hà Nội 2.1. Khái quát về thực trạng đội ngũ giảng viên Trường Đại học Nội 35 vụ Hà Nội 2.2. Thực trạng các hoạt động xây dựng đội ngũ giảng viên Trường 44 Đại học Nội vụ Hà Nội 2.3. Ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế 57 Chƣơng 3. Định hƣớng, nguyên tắc và giải pháp xây dựng đội ngũ giảng 64 viên trƣờng Đại học Nội vụ Hà Nội 3.1. Định hướng phát triển trường và xây dựng đội ngũ giảng viên 64 Trường Đại học Nội vụ Hà Nội đến năm 2020 3.2. Các nguyên tắc xây dựng đội ngũ giảng viên 67 3.3. Giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên Trường Đại học Nội vụ 69 Hà Nội, giai đoạn 2016-2020 3.4. Một số khuyến nghị cụ thể 80 Kết luận 83 Danh mục tài liệu tham khảo 85
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Nhân lực là lực lượng quan trọng của mỗi nền kinh tế, là yếu tố quyết định sự phát triển kinh tế - xã hội. Trước những đổi mới của đất nước trong tiến trình hội nhập, giáo dục là một trong những vấn đề được Đảng, Nhà nước quan tâm, được xác định là: “quốc sách hàng đầu”. Điều này càng quan trọng hơn trong các trường đại học, nơi có nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao của đất nước. Để đạt được mục đích đó thì ngoài việc phải đảm bảo đồng bộ các yếu tố như: mục tiêu, chương trình, giáo trình, nội dung, phương pháp, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ giảng dạy và học tập, các trường đại học phải có đội ngũ giảng viên (ĐNGV) đủ về số lượng, đảm bảo chất lượng, đồng bộ về cơ cấuvà đạt yêu cầu chuẩn hóa về chuyên môn nghiệp vụ. Bởi ĐNGV là lực lượng nòng cốt trực tiếp biến mục tiêu giáo dục đào tạo thành hiện thực vàlà nhân tố quyết định chất lượng giáo dục. Đánh giá cao vai trò của đội ngũ giáo viên, giảng viên với sự nghiệp giáo dục, đào tạo trong những năm qua Đảng và Chính phủ đã có nhiều văn bản chỉ đạo về việc phát triển đội ngũ này. Cụ thể là: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X (2006) nhấn mạnh cần: “tạo được chuyển biến cơ bản về phát triển giáo dục và đào tạo, đổi mới tư duy giáo dục, chương trình, nội dung, phương pháp…nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và tăng cường cơ sở vật chất cho nhà trường…” [44, tr207] Đến Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI (2011) tiếp tục khẳng định: “Đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học, phương pháp thi và kiểm tra theo hướng hiện đại. Xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng…Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao” [44, tr216] “Phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược, là yếu tố quyết định đẩy mạnh phát triển…phát triển đội ngũ giáo viên là khâu then chốt” [44, tr131]. Tại Luật giáo dục (2005); Luật Giáo dục đại học (2012), Chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020; Nghị quyết : “Về đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục đại học 1
Việt Nam giai đoạn 2006-2020” [10,tr2]; Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng, cán bộ, công chức, viên chức giai đoạn 2016 – 2025” [41, tr4 đều khẳng định: “Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong đảm bảo chất lượng giáo dục”. Quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển giáo dục, giai đoạn 2011-2020 quy định: “Chuẩn hóa trong đào tạo, tuyển chọn, sử dụng và đánh giá nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Chú trọng nâng cao đạo đức nghề nghiệp, tác phong và tư cách của đội ngũ nhà giáo để làm gương cho học sinh, sinh viên”. Trường Đại học Nội vụ Hà Nội được thành lập trên cơ sở nâng cấp từ trường cao đẳng theo Quyết định số 2016/QĐ-TTg ngày 14/11/2011 của Thủ tướng Chính phủ, đây là thời điểm yêu cầu việc đổi mới giáo dục đại học đang được đặt ra cấp thiết, tác động mạnh mẽ đến các trường đại học. Theo quyết định số 347/QĐ-BNV ngày 19/4/2012 của Bộ trưởng Bộ Nôi vụ, Đại học Nội vụ Hà Nội có chức năng là đơn vị đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực có trình độ đại học và sau đại học trong công tác Nội vụ và các ngành nghề có liên quan. Nhà trường luôn đặt mục tiêu chất lượng giảng dạy lên hàng đầu, chú trọng bồi dưỡng, đào tạo, phát triển ĐNGV, là nhân tố nâng cao vị thế của nhà trường, đồng thời là nguồn nhân lực đào tạo ra các thế hệ sinh viên trong tương lai có ước mơ, hoài bão, có kiến thức chuyên ngành và kiến thức xã hội, góp phần xây dựng đất nước. Nhà trường luôn khuyến khích và tạo điều kiện cho sinh viên, học sinh phát huy tối đa trí tuệ, sức trẻ, nhiệt huyết trong thời gian tham gia học tập, đồng thời đề cao chất lượng giảng dạy của ĐNGV để truyền đạt kiến thức cho sinh viên một cách tốt nhất. Mục tiêu phấn đấu của nhà trường là: “mở cơ hội học tập cho mọi người với chất lượng tốt, phục vụ nhu cầu học tập đa dạng với nhiều hình thức đào tạo, đa ngành, đa cấp độ, đáo ứng yêu cầu nhân lực của ngành Nội vụ, cho xã hội trong công cuộc xây dựng đất nước và hội nhập quốc tế”, mục tiêu đến năm 2025: “trường trở thành trường đại học đa ngành, đa lĩnh vực có uy tín trong nước, khu vực và quốc tế” Với nguồn nhân lực hiện có, ĐNGV của nhà trường về cơ bản được đào tạo đúng chuyên ngành, có kinh nghiệm dày dạn và kiến thức, kỹ năng chuyên sâu về 2
giảng dạy chuyên ngành. Song trên thực tế ĐNGV còn có sự chênh lệch khá lớn, đặt ra yêu cầu buộc nhà trường phải có biện pháp phát triển ĐNGV cho phù hợp. Hơn nữa nhiều năm trước đây do chưa có sự quan tâm đúng mức tới công tác này dẫn đến thực tế hiện nay ĐNGV cơ hữu của trường còn mỏng. Nhiều môn chuyên ngành nhà trường phải mời các giảng viên thỉnh giảng, họ là những “cây đa cây đề” trong ngành, mặc dù họ có nhiều kinh nghiệm thực tiễn, giỏi về chuyên môn nhưng cũng có người trong số họ không có khả năng sư phạm. Chính điều này ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo và việc điều hành, quản lý đào tạo của trường gặp cũng nhiều khó khăn, luôn trong tình trạng bị động. Mặc dù trong những năm trở lại đây Đảng ủy - Ban giám hiệu nhà trường đã quan tâm tới việc phát triển, đào tạo, bồi dưỡng ĐNGV nhưng vẫn không đáp ứng được qui mô đào tạo trước yêu cầu đổi mới hiện nay. Do đó việc xây dựng ĐNGV đủ về số lượng, mạnh về chất lượng và đồng bộ về cơ cấu là vấn đề hết sức cấp thiết, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và đào tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao bổ sung đội ngũ cán bộ cho trường và ngành Nội vụ. Việc xây dựng ĐNGV của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội không chỉ nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng trường trong thời gian tới mà còn tham gia làm sáng rõ những vấn đề mà các công trình nghiên cứu khác chưa làm được. Với cơ sở lý luận và thực tiễn ở trên, tôi đã chọn đề tài nghiên cứu: “Xây dựng đội ngũ giảng viên của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội” với mong muốn góp phần nâng cao năng lực đào tạo của nhà trường nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội cũng như góp phần vào sự nghiệp xây dựng và phát triển ngành Nội vụ của cả nước. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Nghiên cứu thực trạng và phương hướng phát triển đối với ĐNGV của các trường đại học có khá nhiều công trình nghiên cứu lớn nhỏ khác nhau, bởi tính cấp thiết, quan trọng của nguồn nhân lực. Đối với các trường đại học có chuyên ngành giảng dạy khác nhau sẽ có các tiêu chí, mục đích, giai đoạn phát triển khác nhau, đặc biệt là chú trọng nâng cao chất lượng ĐNGV nhà trường, đáp ứng yêu cầu giảng dạy và thực tiễn đòi hỏi. 3
Trên thực tế có nhiều công trình khoa học của nhiều tác giả đề cập đến vấn đề giáo dục, giáo dục trong các trường đại học, cao đẳng và cũng có nhiều công trình nghiên cứu, đề tài nghiên cứu, các bài báo được đăng tải trên các tạp chí chuyên ngành về công tác giáo dục, đặc biệt là định hướng phát triển ĐNGV, giáo viên. Có thể kể đến các công trình nghiên cứu như sau: Một là, các công trình, đề tài nghiên cứu có nội dung về công tác giáo dục, công tác quản lý giáo dục, đổi mới chương trình giáo dục, mục tiêu, phương pháp giảng dạy, phát triển nhân lực, có thể kể đến: Sách: “Quản lý nguồn nhân lực trong giáo dục đào tạo những vấn đề cần nghiên cứu trong quản lý nguồn nhân lực ở Việt Nam - một số vấn đề lý luận và thực tiễn”, của tác giả Mạc Văn Trang, Nxb Khoa học giáo dục Hà Nội, 2004. Sách chuyên khảo:“Đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục, y tế ở Việt Nam” của PGS.TS. Nguyễn Minh Phương, Nxb Chính trị Quốc gia 2012. Cuốn sách đã nêu lên thực tế về sự cần thiết phải xã hội hóa giáo dục ở Việt Nam hiện nay nhằm mục tiêu huy động, phát huy, sử dụng hiệu quả các nguồn lực của xã hội, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng thực tế phát triển xã hội, phục vụ mục tiêu mà Đảng, Nhà nước đặt ra, được khẳng định tại các văn kiện Đại hội Đảng lần thứ VIII, IX, X và XI. Luận án tiến sĩ: “Phát triển nguồn nhân lực và vai trò của giáo dục – đào tạo với phát triển nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta hiện nay” (2001). Luận án tiến sĩ triết học của Nguyễn Thanh, Viện Triết học. Tác giả đã nghiên cứu và nêu rõ vai trò của nguồn nhân lực trong điều kiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và đưa ra định hướng phát triển nguồn nhân lực phù hợp với Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, với đề cao vai trò của giáo dục đào tạo, được xem là quốc sách hàng đầu. Luận án tiến sĩ: “Hoàn thiện pháp luật về giáo dục đại học ở Việt Nam hiện nay” (2012), Luận án tiễn sĩ luật học của Lê Thị Kim Dung, Đại học Quốc gia Hà Nội. Tác giả đã nghiên cứu và trình bày cơ sở lý luận về hoàn thiện pháp luật về 4
giáo dục đại học, đồng thời đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về giáo dục đại học ở Việt Nam, đáp ứng yêu cầu đổi mới đất nước hiện nay. Luận án tiến sĩ luật học; “Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về giáo dục đại học”, (2012) của Nguyễn Thị Thu Hà, Đại học Quốc gia Hà Nội đã nêu lên các vấn đề lý luận về quản lý nhà nước đối với lĩnh vực giáo dục đồng thời đánh giá thực trạng hiệu quả quản lý nhà nước về vấn đề này và đưa ra các giải pháp phù hợp trong giai đoạn hiện nay. Bài báo khoa học “Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nguồn nhân lực giáo dục đào tạo”, của tác giả Phạm Thành Nghị đăng trên tạp chí giáo dục số 11 năm 2004 Hai là, các công trình, đề tài, luận văn, luận án nghiên cứu về vấn đề quản lý và phát triển ĐNGV các trường đại học, có thể kể đến một số công trình tiêu biểu như: Luận án tiến sĩ: “Phát triển đội ngũ giảng viên các trường đại học đồng bằng Sông Cửu long đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục đại học” (2010) của Nguyễn Văn Đệ, Đại học Giáo dục đã nghiên cứu các vấn đề liên quan đến lý luận về ĐNGV và đánh giá thực trạng ĐNGV các trường đại học ở Đồng Bằng Sông Cửu long, từ đó có các giải pháp đề nghị phát triển đội ngũ này, đáp ứng yêu cầu, tình hình mới trong giai đoạn hiện nay Tác giả Nguyễn Thị Xoan trong luận văn thạc sĩ (2008) (Trường Đại học Giáo dục - ĐHQGHN) với đề tài “Những giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên của Trường Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng yêu cầu hiện nay” đã hệ thống hóa được cơ sở lý luận về quản lý, phát triển, đội ngũ, ĐNGV, nội dung phát triển nguồn nhân lực, vai trò và nhiệm vụ của giảng viên. Qua đó tác giả nghiên cứu thực trạng công tác phát triển ĐNGV của Trường Đại học Công nghệ - ĐHQGHN. Từ đó tác giả đề xuất một số giải pháp phát triển ĐNGV Trường Đại học Công nghệ - ĐHQGHN: Xây dựng tổng thế kế hoạch phát triển ĐNGV; cụ thể hóa quy trình tuyển dụng; chính sách thu hút giảng viên giỏi; đào tạo bồi dưỡng giảng viên trong và ngoài nước. Tuy nhiên, trong luận văn này tác giả chưa đề cập đến vai trò của người giảng viên; các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển ĐNGV; chưa 5
đề cập đến giải pháp xây dựng văn hóa cộng đồng trường đại học, xây dựng môi trường làm việc, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất cho công tác giảng dạy và NCKH. Tác giả Đặng Văn Doanh trong luận văn thạc sĩ (2008) (Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên) với đề tài “Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật thuộc Đại học Thái Nguyên” đã hệ thống hóa khá đầy đủ cơ sở lý luận về quản lý giáo dục, quản lý nguồn nhân lực trong giáo dục, khái niệm nhà giáo, ĐNGV, phát triển ĐNGV. Qua đó tác giả nghiên cứu thực trạng đội ngũ, phát triển ĐNGV của Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật thuộc Đại học Thái Nguyên. Từ đó đưa ra một số giải pháp phát triển ĐNGV của Nhà trường. Trong luận văn tác giả cũng chưa đề cập đến vai trò của giảng viên hiện nay, chưa đề cập đến những yếu tố ảnh hưởng đến phát triển ĐNGV. Tác giả Nguyễn Văn Đường trong luận văn thạc sĩ (2011) (Trường Đại học Giáo dục - ĐHQGHN) với đề tài “Phát triển đội ngũ giảng viên Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân”đã nghiên cứu có hệ thống cơ sở lý luận về đội ngũ, ĐNGV, phát triển ĐNGV nói chung và phát triển ĐNGV Bộ Công an, Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân nói riêng; Luận văn tập trung khảo sát, lấy ý kiến chuyên gia để phân tích thực trạng phát triển ĐNGV ở Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân. Để đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ của một trường đại học đào tạo đa ngành của lực lượng Công an nhân dân, luận văn đã đề xuất một số biện pháp để khắc phục hạn chế, giải quyết mâu thuẫn giữa yêu cầu và mục đích phát triển ĐNGV và thực trạng phát triển ĐNGV hiện nay của nhà trường để nâng cao chất lượng đào tạo giai đoạn 2011-2015. Tại luận văn này tác giả chưa đề cập đến các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển ĐNGV và chưa đề cập đến giải pháp xây dựng môi trường làm việc cho ĐNGV. Tác giả Lê Thị Việt Anh trong luận văn thạc sĩ (2011) (Trường Đại học Giáo dục - ĐHQGHN) với đề tài “Quản lý việc xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên Trường Đại học Điện lực” đã hệ thống khá đầy đủ cơ sở lý luận về đội ngũ, ĐNGV, quản lý việc xây dựng và phát triển ĐNGV. Khảo sát và đánh giá thực 6
trạng xây dựng và phát triển ĐNGV Trường Đại học Điện lực. Qua đó tác giả đề xuất một số giải pháp quản lý cơ bản có tính khả thi đối với việc xây dựng và phát triển ĐNGV Trường Đại học Điện lực giai đoạn 2011 - 2020. Tuy nhiên, tác giả chưa đề cập đến yêu cầu phát triển ĐNGV hiện nay; chưa nêu ra giải pháp, chính sách thu hút giảng viên có trình độ cao; chưa đề cập đến vai trò của giải pháp xây dựng môi trường làm việc tại Nhà trường. Ba là, các công trình nghiên cứu trực tiếp về phát triển ĐNGV, định hướng phát triển của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội, có thể kể đến là: Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ: “Cơ sở khoa học xây dựng định hướng chiến lược phát triển Trường Đại học Nội vụ Hà Nội đến năm 2030” (2016) do TS. Lê Thanh Huyền, Trưởng khoa Văn hóa – Thông tin và Xã hội, Trường Đại học Nội vụ Hà Nội làm chủ nhiệm. Đề tài nêu lên cơ sở lý luận và pháp lý về định hướng chiến lược phát triển trường đại học, nêu lên mô hình phát triển trường Đại học Nội vụ Hà Nội giai đoạn 2011 – 2015 và đưa ra các định hướng chiến lược phát triển Trường Đại học Nội vụ Hà Nội đến năm 2030, trong đó có định hướng chiến lược phát triển về ĐNGV của nhà trường. Bài báo khoa học:“Đào tạo thạc sĩ ngành lưu trữ học tại trường Đại học Nội vụ Hà Nội theo hướng ứng dụng – đáp ứng nhu cầu sử dụng nguồn nhân lực trình độ cao của ngành Nội vụ đáp ứng yêu cầu hội nhập” của TS. Chu Thị Hậu, Tạp chí Nghiên cứu khoa học Nội vụ, số tháng 02/2016 đã nêu rõ tầm quan trọng của việc đào tạo thạc sĩ ngành lưu trữ học tại trường Đại học Nội vụ Hà Nội và sự phát triển của ĐNGV nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo chuyên ngành này. Bài báo khoa học: “Phát triển nguồn nhân lực trình độ cao đáp ứng yêu cầu của ngành Nội vụ trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế” của PGS. TS Phạm Văn Sơn, Tạp chí Nghiên cứu khoa học Nội vụ, số tháng 03/2016 đã nêu lên tầm quan trọng của phát triển nguồn nhân lực của ngành Nội vụ và các giải pháp phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển mới của đất nước 7
Bài báo khoa học: “Nâng cao năng lực cho đội ngũ giảng viên góp phần đổi mới toàn diện giáo dục đại học ở Trường Đại học Nội vụ Hà Nội” của TS. Lê Thanh Huyền, Tạp chí Nghiên cứu khoa học Nội vụ, số tháng 04/2016 đã nêu lên tầm quan trọng của đội ngũ nhân lực, đồng thời đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cho ĐNGV nhà trường. Có thể thấy các công trình của các tác giả đi trước đã quan tâm đến vấn đề phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực giáo dục đào tạo nhưng các công trình này chủ yếu là đề cập đến vấn đề ở tầm vĩ mô, hoặc mới chỉ xem xét trên một vài khía cạnh cụ thể ở từng trường đại học cụ thể. Một cách nhìn hệ thống, toàn diện và đầy đủ đối với lĩnh vực nghiên cứu về ĐNGVở một cơ sở đào tạo cụ thể hiện vẫn chưa có công trình nghiên cứu nào. Việc nghiên cứu xây dựng ĐNGV phù hợp với mỗi mô hình trường trong tình hình mới hiện nay là yêu cầu cấp thiết. Do vậy, lựa chọn vấn đề nghiên cứu: “Xây dựng đội ngũ giảng viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội” để làm luận văn thạc sĩ vừa phù hợp với yêu cầu chung và không trùng lặp với công trình nghiên cứu nào trước đây. 3. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu các vấn đề lý luận có liên quan, đánh giá thực trạng ĐNGV và công tác xây dựng ĐNGV hiện nay, từ đó đề xuất các giải pháp xây dựng ĐNGV của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện mục đích nghiên cứu trên, luận văn tập trung giải quyết các nhiệm vụ chủ yếu sau: 4.1. Làm rõ một số vấn đề lý luận về xây dựng ĐNGV trong các trường đại học; 4.2 Đánh giá thực trạng về số lượng và chất lượng của ĐNGV Trường Đại học Nội vụ Hà Nội hiện nay; 4.3. Đánh giá công tác xây dựng ĐNGV trong thời gian qua, những điểm mạnh, điểm yếu, kết quả đã đạt được và những tồn tại, hạn chế, những nhân tố ảnh hưởng đến công tác xây dựng ĐNGV của Nhà trường 8
4.4. Đề xuất các giải pháp xây dựng ĐNGV đáp ứng các yêu cầu phát triển của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. 5. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu 5.1. Đối tượng nghiên cứu: công tác xây dựng ĐNGV của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. 5.2. Phạm vi nghiên cứu: - Không gian: Trường Đại học Nội vụ Hà Nội - Nội dung: đề tài tập trung nghiên cứu một số hoạt động có ảnh hưởng trực tiếp đến việc xây dựng ĐNGV của Trường Đại học Nội vụ - Thời gian: Giai đoạn 2016 - 2020 6. Cơ sở phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 6.1. Cơ sở phương pháp luận Luận văn dựa trên quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng, quan điểm của Đảng và tư tưởng Hồ Chí Minh về phát triển giáo dục và phát triển nguồn nhân lực... để tiếp cận và triển khai các nội dung nghiên cứu. 6.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể + Phương pháp thu thập tài liệu nghiên cứu thứ cấp: nhằm thu thập các thông tin có tại các loại tài liệu được in thành sách, các công trình nghiên cứu, điều tra xã hội học đã được chuẩn hóa số liệu, nhằm mục đích sử dụng cho đánh giá thực trạng sự phát triển của ĐNGV Trường Đại học Nội vụ Hà Nội qua các thời kỳ. Về phần lý luận, tham khảo, thu thập tài liệu nghiên cứu về các lý thuyết nghiên cứu về phát triển nguồn nhân lực, các lý thuyết về quản lý giáo dục, văn bản của Đảng, Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, các báo cáo, chiến lược và kế hoạch phát triển của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội và các tài liệu khác liên quan đến đề tài. + Phương pháp phân tích: được sử dụng khi đánh giá, bình luận các quan điểm, đường lối của Đảng, các quy định pháp luật. Phương pháp này chủ yếu được sử dụng tại chương 2 của Luận văn. Với các số liệu về số lượng giảng viên, các ngành học, đào tạo của nhà trường, luận văn sử dụng phương pháp phân tích để thấy 9
được sự phát triển của nhà trường trong công tác đào tạo, qua các thời kỳ, các khóa đào tạo có sự thay đổi, tiến bộ. + Phương pháp tổng hợp: Sử dụng khi đánh giá nhằm rút ra những kết luận của vấn đề nghiên cứu. Phương pháp này được sử dụng chủ yếu ở chương 1 của Luận văn và rải rác ở chương 2. Với các tài liệu được nghiên cứu về lý luận, các khái niệm có liên quan tại các công trình nghiên cứu được tham khảo, tác giả sử dụng phương pháp này để tổng hợp các kiến thức của những công trình nghiên cứu trước, đồng thời tạo nên các khái niệm, quan điểm...được nêu trong luận văn + Phương pháp so sánh: Sử dụng khi phân tích, đánh giá các Nghị quyết, chuyên đề của Đảng, các quy định của pháp luật về giáo dục, đào tạo, giảng viên, học viên qua các giai đoạn lịch sử. Với các số liệu được thu thập, phương pháp so sánh được sử dụng để nghiên cứu, phát hiện các nội dung về: học tập, đào tạo, nâng cao trình độ có sự khác nhau, hơn kém từ đó có cách nhìn nhận khái quát và đưa ra những nhận định cho sự phát triển của ĐNGV của trường trong thời gian tới. 7. Những đóng góp mới về khoa học và thực tiễn của luận văn. Luận văn có những đóng góp mới về khoa học và thực tiễn sau đây: Bổ sung hệ thống hoá và làm rõ thêm các chính sách và yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng ĐNGV trường đại học Góp phần vào việc đề xuất giải pháp xây dựng ĐNGV đáp ứng yêu cầu phát triển của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội giai đoạn 2016-2020. 8. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, danh mục các bảng biểu, luận văn có 3 chương như sau: Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về xây dựng đội ngũ giảng viên trong các trƣờng đại học Chƣơng 2. Thực trạng xây dựng đội ngũ giảng viên Trƣờng Đại học Nội vụ Hà Nội Chƣơng 3. Định hƣớng, nguyên tắc và giải pháp xây dựng đội ngũ giảng viên Trƣờng Đại học Nội vụ Hà Nội. 10
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRONG CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC 1.1. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.1.1. Giảng viên và đội ngũ giảng viên trường đại học 1.1.1.1.Giảng viên- Nhà giáo Có nhiều khái niệm và cách hiểu khác nhau về giảng viên, theo Luật Giáo dục năm 2005, chương IV, mục 1, điều 70 qui định: “Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong trường, cơ sở giáo dục khác. Nhà giáo giảng dạy ở các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề gọi là giáo viên; ở cơ sở giáo dục đại học gọi là giảng viên (GV)”[32,tr3]. Luật Giáo dục đại học năm 2012, chương VIII, điều 54: “Giảng viên trong cơ sở giáo dục đại học là người có nhân thân rõ ràng; có phẩm chất, đạo đức tốt; có sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp; đạt trình độ về chuyên môn, nghiệp vụ” [33,tr3]. Theo Quyết định số 538/TCCP-TC ngày 19/12/1995 của Ban Tổ chức Cán bộ Chính phủ thì giảng viên trong các trường đại học và cao đẳng được phân ra ba ngạch: giảng viên (15.111), giảng viên chính (15.110)và giảng viên cao cấp (15.109)[2]. Theo từ điển tiếng việt: “giảng viên là tên gọi chung của người làm công tác giảng dạy ở các trường chuyên nghiệp, các lớp đào tạo, huấn luyện, các trường trên bậc phổ thông” [43]. Từ những quan niệm trên, trong phạm vi luận văn này, khái niệm giảng viên được hiểu theo nghĩa như sau: Giảng viên là nhà giáo làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục ở các trường cao đẳng và đại học.Giảng viên là những người có đủ trình độ chuyên môn, nghiệp vụ; thân nhân rõ ràng, có phẩm chất đạo đức tốt; có đủ điều kiện tham gia giảng dạy; có thể được trường đại học mời giảng dạy hoặc ký hợp đồng giảng dạy. 11
Giảng viên đại học là viên chức chuyên môn đảm nhận trực tiếp việc giảng dạy và đào tạo ở bậc đại học, cao đẳng và sau đại học nhằm đào tạo ra nguồn nhân lực có chất lượng đáp ứng nhu cầu của xã hội. Giảng viên cũng chính là lực lượng chủ yếu quyết định đến việc thực hiện chiến lược và mục tiêu đào tạo của trường đại học. Chính vì vậy mà giảng viên đại học yêu cầu phải có kiến thức khoa học hàn lâm và khả năng sáng tạo cao. Để đáp ứng được những yêu cầu như vậy người giảng viên phải là nhà giáo, nhà khoa học và là nhà tư vấn, cung ứng dịch vụ cho xã hội (Giảng viên = Nhà giáo + Nhà khoa học + Nhà tư vấn, cung ứng dịch vụ). Giảng viên là một nhà giáo: đây là vai trò truyền thống, quan trọng và tiên quyết đối với một người giảng viên. Một người giảng viên giỏi trước hết phải là một người thầy giỏi, phải thực sự là một “chuyên gia” có kiến thức uyên bác về chuyên ngành mình giảng dạy. Theo các nhà giáo dục thế giới thì người giảng viên toàn diện là người được trang bị 4 nhóm kiến thức, kỹ năng sau: + Kiến thức chuyên ngành: Là khối lượng kiến thức chuyên sâu về chuyên ngành và môn học mà mình giảng dạy. + Kiến thức về chương trình đào tạo: Mỗi một giảng viên được đào tạo kiến thức chuyên ngành nhất định. Nhưng để đảm bảo tính liên thông, gắn kết giữa các môn học thì giảng viên phải được trang bị (hoặc tự trang bị) các kiến thức về chương trình đào tạo. Kiến thức về chương trình đào tạo sẽ cung cấp thông tin về vai trò và sự tương tác giữa một chuyên ngành với các chuyên ngành khác trong cùng một lĩnh vực, giữa các chuyên ngành trong các lĩnh vực khác nhau. + Kiến thức và kỹ năng về giảng dạy: Bao gồm khối kiến thức về phương pháp luận, kỹ thuật dạy và học nói chung, dạy và học trong từng chuyên ngành cụ thể. Hiện nay rất nhiều trường đại học quan tâm và coi trọng nhóm kiến thức, kỹ năng này, bởi vì nó là yếu tố góp phần thay đổi diện mạo chất lượng dạy và học hiện nay ở các trường đại học. + Kiến thức về môi trường giáo dục, hệ thống giáo dục, mục tiêu giáo dục, giá trị giáo dục … Đây có thể coi là khối kiến thức cơ bản nhất làm nền tảng cho các hoạt động dạy và học. Chỉ khi mỗi giảng viên hiểu rõ được các sứ mệnh, giá trị cốt 12
lõi và các mục tiêu chính của nhà trường, môi trường giáo dục thì việc giảng dạy mới đi đúng định hướng và có ý nghĩa xã hội. Mặt khác kiến thức về hệ thống giáo dục, sứ mệnh và các mục tiêu giáo dục còn là kim chỉ nam cho giảng viên trong soạn bài giảng, lựa chọn phương pháp giảng dạy cho những đối tượng người học khác nhau. Thực tế, giảng viên đại học không trực tiếp dạy đạo đức nhưng phải xác lập được cho sinh viên nhận thức đúng đắn về các giá trị gốc của giáo dục và đạo đức, mà cụ thể là đạo đức trong từng nghề nghiệp cụ thể. - Giảng viên là nhà khoa học: Ở vai trò thứ hai này, giảng viên thực hiện vai trò nhà khoa học với chức năng giải thích và dự báo các vấn đề của tự nhiên và xã hội mà loài người và khoa học chưa có lời giải. Nghiên cứu khoa học, tìm cách ứng dụng các kết quả nghiên cứu khoa học về thực tiễn đời sống và công bố các kết quả nghiên cứu cho cộng đồng (cộng đồng khoa học, xã hội nói chung, trong nước và quốc tế) là ba chức năng chính của một nhà khoa học. Từ đây có hai xu hướng nghiên cứu chính: nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng. Khác với nghiên cứu cơ bản mang tính giải thích và dự báo các vấn đề chưa khai phá của tự nhiên và xã hội, nghiên cứu ứng dụng là loại nghiên cứu hướng đến việc ứng dụng các kết quả của nghiên cứu cơ bản vào giải quyết các vấn đề cụ thể của xã hội. Thông thường, nghiên cứu cơ bản được coi là vai trò chính của các giảng viên đại học. Còn nghiên cứu ứng dụng mang tính công nghệ thường là kết quả của mối liên kết giữa các nhà khoa học và nhà ứng dụng (các doanh nghiệp, các tổ chức xã hội). Do vậy, nghiên cứu ứng dụng thường có màu sắc của các dự án tư vấn được đặt hàng bởi cộng đồng doanh nghiệp (và do doanh nghiệp tài trợ). Trong bối cảnh hiện nay, khi chưa có nhiều điều kiện đầu tư cho nghiên cứu cơ bản, chúng ta cần có chiến lược tận dụng kết quả nghiên cứu cơ bản của các quốc gia tiên tiến. Do vậy, có thể trong giai đoạn hiện nay, chúng ta nên khuyến khích các giảng viên đại học thực hiện các nghiên cứu mang tính tổng kết lý thuyết và tìm ra những hướng ứng dụng của các lý thuyết này. Thực tế tổng kết lý thuyết là công việc đầu tiên và hết sức quan trọng của mỗi nhà nghiên cứu, nó mang 13