Luận văn Thạc sĩ Quản lý Giáo dục: Quản lý đội ngũ giáo viên Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Từ Liêm, Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:112

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của Luận văn nhằm đề xuất biện pháp quản lý đội ngũ giáo viên của HT trường, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Từ Liêm, Hà Nội. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý Giáo dục: Quản lý đội ngũ giáo viên Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Từ Liêm, Hà Nội

BỘ QUỐC PHÒNG HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ ĐOÀN THỊ THANH HƯƠNG QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TỪ LIÊM, HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2013
BỘ QUỐC PHÒNG HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ ĐOÀN THỊ THANH HƯƠNG QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TỪ LIÊM, HÀ NỘI Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 01 14 Người hướng dẫn khoa học: TS NGUYỄN BÁ HÙNG HÀ NỘI - 2013
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TT Viết đầy đủ Viết tắt 1. Cán bộ quản lý CBQL 2. Giáo dục và Đào tạo GD&ĐT 3. Giáo viên GV 4. Hiệu trưởng HT 5. Nhà xuất bản Nxb 6. Phụ lục PL 7. Quản lý giáo dục QLGD 8. Trung học cơ sở THCS
MỤC LỤC Tran g MỞ ĐẦU 3 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 16 1.1. Các khái niệm cơ bản 13 1.2. Nội dung quản lý đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng trường trung học cơ sở 22 1.3. Mối quan hệ giữa hiệu trưởng với các tổ chức đoàn thể trong nhà trường trung học cơ sở 28 1.4. Các yếu tố tác động đến quản lý đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Từ Liêm, Hà Nội 33 Chương 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TỪ LIÊM, HÀ NỘI 37 2.1. Khái quát chung về tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục - đào tạo của huyện Từ Liêm 37 2.2. Thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Từ Liêm, Hà Nội 39 Chương 3 YÊU CẦU VÀ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TỪ LIÊM, HÀ NỘI 62 3.1. Những yêu cầu xây dựng biện pháp quản lý đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng trường trung học cơ sở huyện Từ Liêm, Hà Nội 62 3.2. Biện pháp quản lý đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng trường trung học cơ sở huyện Từ Liêm, Hà Nội hiện nay 63 3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp 78 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 83 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 85 PHỤ LỤC 90
3 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm chăm lo đến ĐNGV, coi đó là nhân tố quyết định để nâng cao chất lượng và thúc đẩy sự nghiệp giáo dục phát triển. Hội nghị lần thứ Hai Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa VIII đã khẳng định: Muốn nâng cao chất lượng GD - ĐT thì một trong những giải pháp quan trọng có ý nghĩa quyết định là xây dựng, phát triển ĐNGV. Chỉ thị 40/CT-TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về "Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục" đã chỉ rõ: mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có kết quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Trước yêu cầu phát triển nền giáo dục Việt Nam trong xu thế hội nhập và hợp tác quốc tế, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020, được Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã nêu rõ: Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế; trong đó, đổi mới cơ chế QLGD, phát triển ĐNGV và CBQL là khâu then chốt. Cùng với đổi mới QLGD thì xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục được coi là những giải pháp đột phá trong Chiến lược phát triển giáo dục 2011 - 2020. Để thực hiện các quan điểm chỉ đạo trên đây, trong nhà trường, HT là người trực tiếp quản lý, phát triển ĐNGV; chủ động thu hút và tập hợp lực
4 lượng tham gia vào quá trình xây dựng và phát triển đội ngũ của nhà trường với những nội dung và hình thức phù hợp. Thực tiễn cho thấy, quản lý tốt ĐNGV sẽ là động lực để thực hiện tốt các nhiệm vụ khác của nhà trường. Chất lượng chuyên môn, cơ cấu đội ngũ, phẩm chất chính trị, đạo đức, đạo đức lối sống; kỹ năng nghiệp vụ sư phạm của ĐNGV là một tiêu chí quan trọng làm nên uy tín và thương hiệu của một nhà trường. Do đó, quản lý ĐNGV luôn được CBQL các cấp, lãnh đạo các nhà trường đặc biệt quan tâm. Trong những năm qua, công tác quản lý ĐNGV của HT các trường THCS huyện Từ Liêm, Hà Nội đã được quan tâm. Tuy nhiên, xuất phát từ những nguyên nhân khác nhau mà vấn đề này còn có những khuyết điểm, hạn chế, như: chưa xây dựng được kế hoạch phát triển ĐNGV vừa bảo đảm tính lâu dài, vừa phù hợp với nhiệm vụ trước mắt của nhà trường; quản lý của HT đối với một số mặt hoạt động của GV có những mặt chưa thật sự sâu sát; những bất cập về cơ chế, chính sách trong quản lý ĐNGV chậm được khắc phục... những hạn chế, khuyết điểm đó đã ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng và kết quả giáo dục của các nhà trường. Mặt khác, để thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục và xây dựng thương hiệu nhà trường, thực hiện mục tiêu phổ cập giáo dục THCS trên địa bàn huyện Từ Liêm thì vấn đề quản lý ĐNGV cần phải được quan tâm nhiều hơn nữa. Từ những lý do trên, chúng tôi lựa chọn đề tài: “Quản lý đội ngũ giáo viên THCS trên địa bàn huyện Từ Liêm, Hà Nội” để nghiên cứu là vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến luận văn Khẳng định vị trí, vai trò của nhà giáo đối với sự nghiệp GD - ĐT, Nghị quyết Trung ương Hai khoá VIII chỉ rõ: “GV là nhân tố quyết định chất lượng của giáo dục và được xã hội tôn vinh. GV phải có đủ đức, tài”[22, tr.38]. Vì
5 vậy, đào tạo, bồi dưỡng và quản lý phát triển ĐNGV được xác định là một trong những giải pháp quan trọng mang tính đột phá để nâng cao chất lượng giáo dục. Đây là vấn đề luôn được đề cao và thu hút được sự quan tâm nghiên cứu của các nhà khoa học, nhà giáo. Những nghiên cứu về đào tạo, bồi dưỡng GV Trong những năm qua đã có nhiều công trình khoa học của các tác giả nghiên cứu về đào tạo, bồi dưỡng GV ở phạm vi khác nhau. Có những công trình đi sâu nghiên cứu về đào tạo GV của các nhà trường sư phạm, như: “Nâng cao chất lượng đào tạo ĐNGV khoa học xã hội nhân văn trong quân đội giai đoạn hiện nay” do tác giả Đặng Đức Thắng làm chủ biên đã khẳng định vị trí, vai trò đội ngũ nhà giáo; đồng thời các tác giả đã đề xuất hệ thống giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo ĐNGV khoa học xã hội nhân văn ở nhà trường quân đội hiện nay. Cùng hướng nghiên cứu này nhưng ở phạm vi hẹp hơn, đề tài khoa học: “Đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo GV khoa học xã hội và nhân văn ở Học viện Chính trị thời kỳ mới” do tác giả Mai Văn Hóa làm chủ nhiệm đã quan tâm nghiên cứu đến việc đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo GV ở Học viện Chính trị;... Có những công trình nghiên cứu ở phạm vi rộng hơn, như: “Chuẩn hóa chất lượng đội ngũ nhà giáo quân đội” của tác giả Trần Đình Tuấn. Trên cơ sở tiếp cận cấu trúc nhân cách của nhà giáo quân đội, tác giả đã đề xuất một số biện pháp chuẩn hóa chất lượng đội ngũ nhà giáo quân đội cho phù hợp với tình hình mới. Về quản lý, phát triển ĐNGV Quản lý, phát triển ĐNGV không chỉ là vấn đề quan tâm của các nhà quản lý mà đã có nhiều khoa học, nhà giáo nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý ĐNGV cả ở phạm vi vĩ mô và vi mô dưới góc độ QLGD theo ngành, bậc học. Đó là những nghiên cứu của các tác giả Đặng Quốc Bảo, Trần Kiểm, Nguyễn Ngọc Quang, Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Văn Lê, Nguyễn Đức Trí, Phạm Viết Vượng,...
6 Nghiên cứu những vấn đề có tính chất cơ bản về đào tạo, bồi dưỡng ĐNGV, nhóm tác giả Bùi Minh Hiền - Vũ Ngọc Hải - Đặng Quốc Bảo khẳng định, ĐNGV có vai trò rất quan trọng cho sự thành bại của sự nghiệp giáo dục. Vì rằng, sản phẩm mà họ tạo ra là sự tích hợp cả nhân tố tinh thần và vật chất, đó là “Nhân cách - sức lao động”. Do vậy, GV cần phải: “Làm sạch sẽ đội ngũ, (Shining the Staff) tăng cường tính kỷ cương sư phạm để mọi người trong đội ngũ đều có phẩm chất tốt, là tấm gương sáng cho học sinh”[42, tr.275 - 276]. Trong nghiên cứu này, các tác giả đã đi sâu xác định biện pháp quản lý GV mang tính tổng thể dưới góc độ của khoa học QLGD cả ở tầm vĩ mô và vi mô. Nhiều công trình khoa học đi sâu nghiên cứu quản lý, phát triển ĐNGV theo bậc học, ngành học, từng vùng miền khác nhau và trong từng nhà trường cụ thể như: Nghiên cứu về quản lý, phát triển ĐNGV tiểu học có đề tài: "Những biện pháp quản lý công tác đào tạo, bồi dưỡng ĐNGV tiểu học ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay" của tác giả Dương Văn Đức; đề tài "Biện pháp quản lý bồi dưỡng GVTH thành phố Nam Định đáp ứng Chuẩn nghề nghiệp" của tác giả Dương Thị Minh Hiền; tác giả Trần Thị Ngọc Bảo tập trung hướng nghiên cứu của mình vào "Biện pháp quản lý ĐNGV tiểu học Huyện An Dương, Hải Phòng theo chuẩn nghề nghiệp GV tiểu học". Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn quản lý ĐNGV tiểu học ở huyện An Dương theo hướng chuẩn hoá; tác giả đã đề xuất biện pháp nhằm quản lý ĐNGV các trường trường học trên địa bàn huyện An Dương theo Chuẩn nghề nghiệp GV tiểu học theo quy định của Bộ GD&ĐT. Về quản lý, phát triển ĐNGV trung học Tác giả Nguyễn Thế Lâm, trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý, QLGD, quản lý nguồn nhân lực và quản lý hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ
7 cho ĐNGV bậc THCS đã phân tích thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho ĐNGV dạy THCS tại thành phố Nam Định và đề xuất "Các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng ĐNGV THCS thành phố Nam Định đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục" với giải pháp cụ thể như: nâng cao nhận thức của CBQL và GV về hoạt động bồi dưỡng ĐNGV trường THCS; quy hoạch và lập kế hoạch về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho GV; hoàn thiện công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho ĐNGV; đổi mới công tác quản lý GV dạy THCS học tập nâng cao nghiệp vụ tay nghề, nhằm hoàn thiện công tác bồi dưỡng ĐNGV bậc THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Tác giả Lê Văn Huấn đã nghiên cứu "Các biện pháp quản lý ĐNGV THCS thành phố Hà Đông nhằm tăng cường chất lượng dạy học trong giai đoạn hiện nay". Nghiên cứu của tác giả được thực hiện dựa trên sự hệ thống hóa một số vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến quản lý ĐNGV bậc THCS; thực trạng quản lý ĐNGV các trường THCS ở thành phố Hà Đông để đề ra một số biện pháp quản lý: xây dựng quy hoạch ĐNGV, có chế độ tuyển dụng, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, kiểm tra đánh giá, đề bạt, sa thải ĐNGV, nhằm tăng cường chất lượng dạy học của ĐNGV các trường THCS thành phố Hà Đông, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của thành phố. Đối với giáo dục THPT có nghiên cứu của tác giả Nguyễn Tiến Dũng về "Biện pháp phát triển ĐNGV các trường phổ thông trên địa bàn thành phố Nam Định đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay"; Nghiên cứu của tác giả Phùng Văn Thời về "Quản lý phát triển ĐNGV trung học phổ thông huyện Văn Quan, tỉnh Lạng Sơn". Trên cơ sở tổng quan lý luận về quản lý phát triển ĐNGV trường trung học phổ thông; phân tích và đánh giá thực trạng ĐNGV, quản lý phát triển ĐNGV của HT trường trung học phổ thông thuộc phạm vi nghiên cứu; các tác giả đã đề xuất một số biện pháp quản lý
8 nhằm phát triển ĐNGV trường trung học phổ thông phù hợp với nhiệm vụ đề tài đã xác định. Cùng với hướng nghiên cứu trên, nhưng mang tính đặc thù hơn, tác giả Tô Thị Thơm đã tổng quan lý luận; khảo sát thực trạng và đề xuất "Biện pháp quản lý ĐNGV trường trung học phổ thông ngoài công lập trên địa bàn thành phố Nam Định". Đây là số ít các công trình nghiên cứu về quản lý ĐNGV các trường THPT ngoài công lập trong thực hiện chủ trương xã hội hoá giáo dục của Đảng và Nhà nước. Nghiên cứu về quản lý, phát triển ĐNGV các trường trung cấp chuyên nghiệp, cao đẳng, đại học Đây là hướng nghiên cứu được nhiều tác giả quan tâm, từ quản lý, phát triển GV các trường trung cấp, đến cao đẳng, đại học; cả các trường trong và ngoài quân đội, như: tác giả Phan Văn Anh nghiên cứu đề tài "Biện pháp quản lý ĐNGV trong các trường Trung cấp nghề thuộc Tổng liên đoàn lao động Việt Nam trong thời kỳ CNH - HĐH đất nước"; tác giả Nguyễn Mạnh Thắng nghiên cứu "Biện pháp quản lý ĐNGV theo chuẩn GV, giảng viên dạy nghề của trường Trung cấp nghề Thủ công mỹ nghệ 19-5 Bắc Giang"; tác giả Lê Đình Huấn nghiên cứu về “Thực trạng công tác quản lý phát triển đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Sư phạm Bình Phước ”. Công trình nghiên cứu "Hoàn thiện quy trình quản lý đội ngũ giảng viên của trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội" do tác giả Trần Hoa Anh thực hiện đã luận giải những vấn đề cơ bản về quản lý, quản lý nguồn nhân lực trong giáo dục; đánh giá thực trạng quy trình quản lý đội ngũ giảng viên của Trường; tác giả đã đề xuất một số biện pháp nhằm hoàn thiện quy trình quản lý đội ngũ giảng viên của Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội trong từng mặt công tác cụ thể như: kế hoạch hóa đội ngũ giảng viên; tuyển chọn, sử dụng đội ngũ giảng viên với mục tiêu "đúng người, đúng việc"; đào tạo, bồi dưỡng phát triển đội ngũ
9 giảng viên đạt chuẩn chuyên môn; đề bạt, luân chuyển, miễn nhiệm, sa thải giảng viên công khai, minh bạch;... Một số công trình khoa học nghiên cứu về quản lý, phát triển ĐNGV ở môi trường giáo dục mang tính đặc thù, như tác giả Nguyễn Xuân Hường nghiên cứu "Một số giải pháp quản lý phát triển ĐNGV trường Trung học Phòng không"; tác giả Lê Duy Sinh nghiên cứu "Thực trạng và biện pháp quản lý ĐNGV ở trường Trung cấp Kỹ thuật Hải quân"; tác giả Trương Quang Tùng, nghiên cứu giải pháp "Quản lý phát triển ĐNGV trường Trung cấp Kỹ thuật Hải quân hiện nay". Những nghiên cứu liên quan đến quản lý GV của HT nhà trường Quản lý, phát triển ĐNGV là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của HT nhà trường, vấn đề này đã thu hút được sự quan tâm nghiên cứu của nhiều tác giả, với nhiều công trình nghiên cứu ở các khía cạnh khác nhau; như: Tác giả Lưu Thị Kim Phượng nghiên cứu "Biện pháp quản lý của HT nhằm nâng cao năng lực sư phạm cho GV mầm non Thành phố Thái Nguyên". Trong đó tác giả đề cập đến vai trò của ĐNGV mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân, những vấn đề lý luận và thực tiễn về năng lực sư phạm của GV mầm non Thành phố Thái Nguyên và đề xuất hệ thống biện pháp quản lý của HT để nâng cao năng lực sư phạm cho GV mầm non Thành phố Thái Nguyên như: nâng cao nhận thức của CBQL và GV về năng lực sư phạm; tăng cường quản lý về xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục trẻ cho GV; thực hiện công tác bồi dưỡng, đánh giá năng lực và tạo môi trường, động lực để GV phát triển năng lực sư phạm. Tác giả Trần Văn Hướng nghiên cứu "Biện pháp quản lý ĐNGV của HT các trường Trung học phổ thông huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng nhằm đáp ứng nhu cầu dổi mới giáo dục hiện nay" Từ sự khái quát cơ sở lý luận về quản lý ĐNGV trường trung học phổ thông, những yêu cầu đổi mới
10 giáo dục THPT, vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của ĐNGV và HT trường THPT và phân tích thực trạng việc quản lý ĐNGV của HT các trường THPT huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng; tác giả đã đề xuất biện pháp quản lý ĐNGV của HT các trường Trung học phổ thông huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng nhằm đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục hiện nay, trong đó tập trung vào các giải pháp: quy hoạch tổng thể ĐNGV, đổi mới công tác tuyển chọn và sử dụng ĐNGV, thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng cho ĐNGV theo yêu cầu chuẩn hoá; tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá, sàng lọc ĐNGV theo chuẩn GV THPT; tạo mội trường, điều kiện thuận lợi để ĐNGV phát triển đáp ứng yêu cầu đổi mới. Tác giả Phạm Hồng Dương đã đề xuất "Các biện pháp quản lý ĐNGV của HT trường THPT Tân Sơn, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang". Công trình nghiên cứu của tác giả đi sâu vào xác định trách nhiệm và biện pháp quản lý của HT đối với ĐNGV trung học phổ thông ở một nhà trường cụ thể. Ngoài ra, một số công trình của các tác giả khác cũng quan tâm nghiên cứu về vai trò của HT trong quản lý liên quan đến các mặt hoạt động của GV, như: tác giả Võ Xuân Thuỷ nghiên cứu "Các biện pháp quản lý của HT trong việc nâng cao chất lượng học tập cho học sinh các trường phổ thông dân tộc bán trú THCS". Theo tác giả, để nâng cao chất lượng học tập của học sinh phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó vai trò của HT trong quản lý hoạt động dạy học của GV là yếu tố quyết định hàng đầu. Trên cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề nghiên cứu, tác giả đã đề xuất các biện pháp quản lý của HT đối với quá trình dạy học của GV trường phổ thông dân tộc bán trú THCS. Tác giả Nguyễn Hồng Quang nghiên cứu về "Quản lý hoạt động chuyên môn của HT tại các Trường trung học phổ thông huyện Chương Mỹ, Thành phố Hà Nội". Theo tác giả, trong hoạt động quản lý của nhà trường thì quản lý chuyên môn của GV là nhiệm vụ quan trọng nhất, vì nó quyết định trực tiếp đến chất lượng giáo dục của nhà trường.
11 Tác giả Lý Lâm Hùng thì đi sâu vào "Biện pháp của HT về quản lý ĐNGV chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông Đình Lập, tỉnh Lạng Sơn". Mặc dù phạm vi nghiên cứu hẹp, nhưng có chiều sâu với những biện pháp cụ thể của HT trong quản lý công tác chủ nhiệm ở trường cụ thể. Từ sự khái quát những nghiên cứu liên quan đến quản lý, phát triển ĐNGV chúng tôi nhận thấy: Một là, những nghiên cứu đều cho rằng phát triển ĐNGV giữ vai trò quan trọng, là giải pháp có hiệu quả nhất để nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, phát huy vai trò điều khiển, tổ chức hoạt động dạy - học của người GV gắn với vị trí trung tâm của người học trong quá trình dạy - học. Hai là, muốn nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo phải phát triển đội ngũ nhà giáo theo hướng chuẩn hoá, nâng cao chất lượng, đảm bảo đủ số lượng, đồng bộ về cơ cấu. Đặc biệt, chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, lương tâm nghề nghiệp và trình độ chuyên môn của nhà giáo, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục đào tạo, nhất là trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Ba là, mỗi công trình nghiên cứu đều đi sâu vào những vấn đề cụ thể riêng, căn cứ vào tình hình, đặc điểm, nhiệm vụ của địa phương, nhà trường mà các tác giả đề xuất hệ thống giải pháp với mong muốn công trình có những đóng góp nhất định trong xây dựng, phát triển ĐNGV, giảng viên đáp ứng yêu cầu giáo dục và đào tạo của cơ sở nói riêng và sự nghiệp giáo dục và đào tạo của đất nước nói chung. Bốn là, một số công trình đi sâu nghiên cứu về trách nhiệm của HT với chức năng là người đứng đầu tổ chức trong quản lý các mặt hoạt động; trong đó, quản lý, phát triển ĐNGV giữ vai trò quan trọng, là yếu tố căn bản để nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Đối với GD - ĐT của huyện Từ Liêm, cho đến nay vẫn chưa có công trình nào nghiên cứu một cách toàn diện, có hệ thống về quản lý ĐNGV của
12 HT trường THCS trên địa bàn huyện. Vì vậy, đây là vấn đề cần được quan tâm nghiên cứu một cách khoa học và hệ thống. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu Từ sự luận giải cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề nghiên cứu, đề xuất biện pháp quản lý ĐNGV của HT trường, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của các trường THCS trên địa bàn huyện Từ Liêm, Hà Nội. * Nhiệm vụ nghiên cứu - Luận giải cơ sở lý luận về quản lý ĐNGV của HT trường THCS. - Nghiên cứu, đánh giá thực trạng quản lý ĐNGV của HT các trường THCS trên địa bàn huyện Từ Liêm, Hà Nội. - Đề xuất biện pháp quản lý ĐNGV của HT các trường THCS trên địa bàn huyện Từ Liêm, Hà Nội. - Tổ chức khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp được đề xuất. 4. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu * Khách thể nghiên cứu: Công tác quản lý nguồn nhân lực của HT các trường THCS trên địa bàn huyện Từ Liêm, Hà Nội. * Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý ĐNGV của HT các trường THCS trên địa bàn huyện Từ Liêm, Hà Nội. * Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu về quản lý ĐNGV của HT các trường THCS huyện Từ Liêm, Thành phố Hà Nội; bao gồm: trường THCS Đại Mỗ, Tây Mỗ, Phú Đô, Mỹ Đình, Thượng Cát, Cổ Nhuế, Cầu Diễn, Phú Diễn, Tây Tựu, Mễ Trì... Số liệu sử dụng để nghiên cứu từ năm 2008 đến nay. 5. Giả thuyết khoa học
13 Đổi mới cơ chế QLGD được xác định là khâu then chốt để nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo. Đối với quản lý ĐNGV tại trường THCS trên địa bàn huyện Từ Liêm, Hà Nội; nếu HT thực hiện tốt các chức năng quản lý, kết hợp chặt chẽ giữa tuyển chọn, bố trí sử dụng với sàng lọc và duy trì, thực hiện có nền nếp các quy định về hoạt động chuyên môn; thường xuyên bồi dưỡng kiến thức, nghiệp vụ công tác quản lý cho đội ngũ cán bộ các cấp; đề cao trách nhiệm kết hợp với phát huy sức mạnh của các tổ chức, các lực lượng thì công tác quản lý ĐNGV sẽ đạt kết quả cao; trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo ở các trường THCS trên địa bàn của Huyện. 6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu * Phương pháp luận nghiên cứu Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử chủ nghĩa Mác - Lênin; quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, chủ trương, các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước, ngành Giáo dục về GD - ĐT và QLGD, quản lý ĐNGV. Đồng thời đề tài vận dụng các quan điểm tiếp cận hệ thống - cấu trúc; quan điểm thực tiễn; quan điểm lịch sử - lôgíc luận giải làm rõ những vấn đề cơ bản về quản lý nguồn nhân lực; trong đó tập trung vào quản lý ĐNGV; quản lý ĐNGV của HT các trường THCS trên địa bàn huyện Từ Liêm, Hà Nội. * Phương pháp nghiên cứu Quá trình nghiên cứu sử dụng kết hợp các phương pháp để luận giải các nhiệm vụ của luận văn, cụ thể là: - Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Để thực hiện mục đích và nhiệm vụ của đề tài, chúng tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu lý thuyết như: hệ thống hóa, khái quát hóa các tài liệu lý luận về công tác quản lý GV trong nhà trường phổ thông tạo nên cơ sở
14 lý luận của đề tài, như: GV, giáo dục phổ thông, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, quản lý ĐNGV... Nghiên cứu các văn bản của Thành uỷ, Uỷ ban nhân dân Thành phố, của Sở GD&ĐT, của huyện Từ Liêm và các cơ quan chức năng về GD - ĐT, về quản lý, phát triển ĐNGV nói chung và ĐNGV các trường THCS trên địa bàn tỉnh huyện Từ Liêm, Hà Nội nói riêng. - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Thực hiện điều tra viết bằng phiếu hỏi nhằm thu thập các thông tin về thực trạng quản lý GV của HT các trường THCS huyện Từ Liêm thông qua phiếu trưng cầu ý kiến đối với CBQL, HT các nhà trường, tổ trưởng chuyên môn, GV về mức độ cần thiết trong quản lý ĐNGV và kết quả quản lý ĐNGV tại các trường THCS huyện Từ Liêm. Phiếu trưng cầu ý kiến được thiết kế phiếu điều tra theo các thang đo Likert 3,5 mức độ. Thống kê và lượng hóa kết quả thu được bằng cách cho điểm các mức độ đánh giá và tính điểm trung bình ( x ) và giá trị %. Tổ chức phỏng vấn trực tiếp CBQL, HT trường THCS, cán bộ phòng Giáo dục và Đào tạo, GV có kinh nghiệm lâu năm các nội dung liên quan đến tuyển dụng, sắp xếp, điều hành, đào tạo, bồi dưỡng, phát triển năng lực, trình độ chuyên môn của GV trường THCS. Những ý kiến đóng góp đối với công tác quản lý nguồn nhân lực nói chung và quản lý ĐNGV nói riêng của HT các trường THCS. Tiến hành quan sát, ghi chép các nội dung liên quan đến quản lý ĐNGV tại các trường THCS huyện Từ Liêm. Nghiên cứu các báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ năm học của nhà trường trong 5 năm gần đây; báo cáo về các cuộc thi GV dạy giỏi, các sáng kiến kinh nghiệm, kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn GV,...
15 Thực hiện xin ý kiến CBQL; giảng viên trường Bồi dưỡng Cán bộ Giáo dục Hà Nội; cán bộ, giảng viên Học viện Chính trị thuộc Bộ Quốc phòng; các nhà khoa học về tính cần thiết, khả thi của hệ thống các biện pháp về quản lý ĐNGV tại trường THCS. Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý các số liệu liên quan đến nội dung nghiên cứu của đề tài. 7. Ý nghĩa của luận văn Luận văn góp phần hệ thống hoá, khái quát hoá và phát triển lý luận về quản lý ĐNGV của HT trường THCS; đề xuất hệ thống biện pháp quản lý ĐNGV của HT các trường THCS trên địa bàn Huyện Từ Liêm, Hà Nội. Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần cung cấp luận cứ khoa học cho tổ chức Đảng, nhà quản lý các cấp, mà trực tiếp là tổ chức Đảng, Ban Giám hiệu các trường THCS nghiên cứu ứng dụng vào thực tiễn công tác quản lý ĐNGV, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của các nhà trường THCS trên địa bàn Huyện Từ Liêm, Hà Nội. 8. Kết cấu của luận văn Luận văn có kết cấu bao gồm: Phần mở đầu; phần nội dung (3 chương); kết luận và kiến nghị; danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.
16 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Các khái niệm cơ bản 1.1.1. Đội ngũ giáo viên trung học cơ sở GV là những người được đào tạo về chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm, làm nhiệm vụ giảng dạy tại các cơ sở giáo dục. Theo Điều 70, mục 1, chương IV, Luật Giáo dục năm 2005 được sửa đổi, bổ sung năm 2009 quy định: “1. Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác. 2. Nhà giáo phải có những tiêu chuẩn sau đây: a) Phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt; b) Đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ; c) Đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp; d) Lý lịch bản thân rõ ràng; 3. Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp trình độ sơ cấp nghề, trung cấp nghề, trung cấp chuyên nghiệp gọi là GV. Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục đại học, trường cao đẳng nghề gọi là giảng viên”[44, tr. 56]. Khi đề cập đến ĐNGV, một số tác giả nước ngoài đã nêu lên quan niệm "ĐNGV là những chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, họ nắm vững tri thức và hiểu biết dạy học và giáo dục như thế nào và có khả năng cống hiến toàn bộ sức lực và tài năng của họ đối với giáo dục" [28, tr.15]. Về vấn đề này, tác giả Nguyễn Minh Đường cho rằng: "ĐNGV trong ngành giáo dục là tập thể người, bao gồm CBQL, GV, nhân viên; nếu chỉ đề cập đến đặc điểm của ngành thì đội ngũ đó chủ yếu là ĐNGV và CBQL giáo dục"[28, tr.16].
17 Nhìn chung, các cách quan niệm về ĐNGV trên đây được hiểu theo nội hàm khá rộng; đó là tập hợp người làm nghề dạy học - giáo dục (cả GV trực tiếp giảng dạy và CBQL giáo dục), được tổ chức thành một lực lượng (có tổ chức), cùng chung một nhiệm vụ là thực hiện mục tiêu giáo dục đã đề ra cho tập thể đó, tổ chức đó. Họ làm việc có kế hoạch và gắn bó với nhau thông qua lợi ích về vật chất và tinh thần trong khuôn khổ quy định của pháp luật, của thể chế xã hội. Họ chính là nguồn nhân lực quan trọng trong lĩnh vực giáo dục. Như vậy, GV trường THCS là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục học sinh ở bậc THCS; gồm: HT, Phó HT, GV bộ môn, GV làm công tác Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh. Theo quy định, trình độ chuẩn đào tạo của GV trường THCS: có bằng tốt nghiệp Cao đẳng sư phạm, Đại học sư phạm hoặc có bằng tốt nghiệp ĐH và có chứng chỉ bồi dưỡng NVSP. Từ cách tiếp cận trên đây, chúng tôi cho rằng đội ngũ giáo viên THCS là những người trực tiếp làm nhiệm vụ dạy học, giáo dục tại các nhà trường THCS, đủ tiêu chuẩn về phẩm chất và trình độ học vấn theo quy định của Luật Giáo dục. ĐNGV bậc THCS là tập hợp những người làm nghề dạy học - giáo dục được tổ chức thành một lực lượng, có chung một lý tưởng, mục đích, nhiệm vụ là tạo ra sản phẩm giáo dục “Nhân cách - Sức lao động”. Chức năng, nhiệm vụ cơ bản của GV nhà trường THCS là: Dạy học và giáo dục theo chương trình, kế hoạch giáo dục; soạn bài; dạy thực hành thí nghiệm, kiểm tra, đánh giá theo quy định; theo dõi, ghi chép kết quả học tập, rèn luyện của học sinh, lên lớp đúng giờ, quản lý học sinh trong các hoạt động giáo dục do nhà trường tổ chức, tham gia các hoạt động của tổ chuyên môn; Tham gia công tác phổ cập giáo dục ở địa phương; Rèn luyện đạo đức, học tập văn hoá, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ để nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy và giáo dục;
18 Thực hiện Điều lệ nhà trường; thực hiện quyết định của HT, chịu sự kiểm tra của HT và các cấp QLGD; Giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo, gương mẫu trước học sinh, thương yêu, tôn trọng học sinh, đối xử công bằng với học sinh, bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của học sinh, đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp; Phối hợp với GV chủ nhiệm, các GV khác, gia đình học sinh, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh trong dạy học và giáo dục học sinh. Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật. 1.1.2. Quản lý đội ngũ giáo viên Theo quan niệm chung nhất: “Quản lý là hoạt động hay tác động có định hướng, có chủ định của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức [51, tr.326]. Thực chất quản lý là quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng các hoạt động (chức năng) kế hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo (lãnh đạo) và kiểm tra. Đó là quá trình tác động gây ảnh hưởng của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý nhằm đạt được mục tiêu chung. Bản chất của quản lý là một loại lao động để điều khiển lao động; vì thế, các loại hình lao động phong phú, phức tạp thì hoạt động quản lý càng có vai trò quan trọng. Nội hàm khái niệm quản lý phản ánh đó là hoạt động phối hợp nhiều người, nhiều yếu tố; chủ thể quản lý định hướng các hoạt động đó theo một mục tiêu nhất định, kiểm soát được tiến trình của hoạt động trong quá trình tiến tới mục tiêu. Là một bộ phận của quản lý xã hội, QLGD là hệ thống các tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể QLGD lên đối tượng nhằm đạt MTGD đề ra. QLGD bao gồm hai cấp độ chủ yếu, đó là vĩ mô và vi mô. Quản lý vĩ mô