Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Phát triển dịch vụ Thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại Cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam – Chi nhánh Ba Đình

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:128

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của Luận văn nhằm đề xuất giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại Cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam - Chi nhánh Ba Đình trong thời gian tới. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Phát triển dịch vụ Thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại Cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam – Chi nhánh Ba Đình

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG ĐOÀN NGUYỄN THỊ NGỌC HÀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM – CHI NHÁNH BA ĐÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH MÃ SỐ: 8 34 01 01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ HỒNG CẨM HÀ NỘI, NĂM 2021
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan mọi Luận văn thạc sĩ “Phát triển dịch vụ Thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại Cổ phần Xuất Nhập Khẩu Việt Nam – Chi nhánh Ba Đình” là công trình nghiên cứu độc lập do tác giả thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Thị Hồng Cẩm. Luận văn chưa được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào. Các số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Tôi xin chịu trách nhiệm về toàn bộ nội dung của luận văn thạc sĩ. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Ngọc Hà
LỜI CẢM ƠN Trước hết, tôi xin được tỏ lòng biết ơn và gửi lời cảm ơn chân thành đến TS. Nguyễn Thị Hồng Cẩm - người trực tiếp hướng dẫn luận văn, đã tận tình chỉ bảo và hướng dẫn tôi tìm ra hướng nghiên cứu, tiếp cận thực tế, tìm kiếm tài liệu, xử lý và phân tích số liệu, giải quyết vấn đề… nhờ đó tôi mới có thể hoàn thành luận văn cao học của mình. Ngoài ra trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện đề tài tôi còn nhận được sự quan tâm, góp ý, hỗ trợ quý báu của quý thầy cô, đồng nghiệp, bạn bè, người thân. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến: - Cha mẹ và những người thân trong gia đình đã hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt thời gian qua và đặc biệt trong thời gian tôi theo học khóa thạc sỹ tại trường Đại học Công đoàn. - Quý thầy cô Khoa Quản trị Kinh doanh và quý thầy cô khoa Sau Đại học - Trường Đại học Công đoàn đã truyền đạt cho tôi những kiến thức bổ ích trong suốt hai năm học vừa qua. - Ban Giám đốc Ngân hàng thương mại Cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam – Chi nhánh Ba Đình và bạn bè, đồng nghiệp luôn động viên, hỗ trợ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. - Quý khách hàng đã, đang thực hiện giao dịch tại Ngân hàng thương mại Cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam – Chi nhánh Ba Đình đã nhiệt tình tham gia trả lời phiếu điều tra phục vụ đề tài. Xin trân trọng cảm ơn!
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục bảng, biểu, sơ đồ MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................................ 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ............................................................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................ 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................. 6 5. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................... 6 6. Đóng góp của đề tài................................................................................................... 6 7. Kết cấu của luận văn ................................................................................................. 7 Chương 1. LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN QUỐC TẾ TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .................................................................. 8 1.1. Một số khái niệm và các vấn đề liên quan ......................................................... 8 1.1.1. Ngân hàngithương mại ........................................................................................ 8 1.1.2. Thanh toán quốc tế .............................................................................................. 9 1.1.3. Dịch vụ thanh toán quốc tế................................................................................ 10 1.1.4. Phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế ................................................................ 10 1.1.5. Phân loại thanh toán quốc tế ............................................................................. 11 1.1.6. Đặc điểm dịch vụithanh toán quốc tế ................................................................ 12 1.1.7. Các phương thức thanh toán quốc tế chủ yếu ................................................... 13 1.2. Vai trò của dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại .............. 20 1.2.1. Thanh toán quốc tế đối với nền kinh tế ............................................................. 20 1.2.2. Thanh toán quốc tế đối với Ngân hàng thương mại .......................................... 21 1.2.3. Thanh toán quốc tế đối với Nhà kinh doanh xuấttnhập khẩu ........................... 22 1.3. Nội dung phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại....... 23 1.3.1. Hoạch định chiến lược phát triển dịch vụ thanhttoán quốc tế .......................... 23 1.3.2. Đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị cônginghệ hiện đại.................................... 26 1.3.3. Hoạt động đào tạo nguồn nhân lực ................................................................... 27 1.3.4. Tiến hành hoạt động Marketing ........................................................................ 28
1.3.5. Phát triển các sản phẩm và dịch vụ thanhttoán quốc tế .................................... 29 1.3.6. Hệ thống phòng chống rửa tiền, ngăn ngừa rủi ro ............................................ 30 1.3.7. Hoạt động mở rộng liên kết hợp tác với các ngân hàng ................................... 32 1.4. Các chỉ tiêu đánh giá phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế của Ngân hàng thương mại ................................................................................................................. 33 1.4.1. Các chỉ tiêu định tính ........................................................................................ 33 1.4.2. Các chỉ tiêu định lượng ..................................................................................... 34 1.5. Các yếuttố ảnh hưởng đến dịch vụ thanhttoán quốc tế tại Ngân hàng thương mại ................................................................................................................. 35 1.5.1. Các yếu tố bên trong ngân hàng ........................................................................ 35 1.5.2. Các yêu tố bên ngoài ngân hàng ....................................................................... 37 1.6. Kinh nghiệm phátttriển dịch vụ thanh toán quốcttế từ một số ngân hàng và bài học rút ra cho Ngân hàng thương mại Cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam – Chi nhánh Ba Đình ....................................................................................... 40 1.6.1. Kinh nghiệm của một số ngân hàng .................................................................. 40 1.6.2. Bài học rút ra cho Ngân hàng thương mạiiCổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam – Chi nhánh Ba Đình ................................................................................................... 42 Tiểu kết chương 1 ...................................................................................................... 44 Chương 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM – CHI NHÁNH BA ĐÌNH ................................................................... 45 2.1. Khái quát sự hình thành và phát triển của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam – Chi nhánh Ba Đình......................................... 45 2.1.1. Sự hình thành và phát triển ................................................................................. 45 2.1.2. Một số đặc điểm ảnh hưởng đến phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế ........... 47 2.1.3. Kết quả hoạt động giai đoạn 2016 - 2019 ......................................................... 50 2.2. Phân tích thực trạng phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng Eximbank Ba Đình .................................................................................................... 53 2.2.1. Hoạch định chiến lược phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế........................... 53 2.2.2. Đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị công nghệihiện đại.................................... 58 2.2.3. Thực trạng hoạt động đào tạo nguồn nhân lực .................................................. 60 2.2.4. Thực trạng tiến hành hoạt động Marketing ....................................................... 63 2.2.5. Phátttriển các sản phẩm dịch vụ Thanhttoán quốc tế ........................................ 65
2.2.6. Hệ thống phòng chống rửa tiền, ngăn ngừa rủi ro ............................................ 66 2.2.7. Hoạt động mở rộng liên kết, hợp tác với các ngân hàng .................................. 68 2.3. Đánh giá mức độ phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại Eximbank Ba Đình thông qua một số chỉ tiêu ................................................................................ 69 2.3.1. Các chỉ tiêu định tính ........................................................................................ 69 2.3.2. Các chỉ tiêu định lượng ..................................................................................... 76 2.4. Đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng Eximbank Ba Đình ..................................................................................................... 82 2.4.1. Những kết quả đạt được .................................................................................... 82 2.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân ........................................................................ 83 Tiểu kết chương 2 ...................................................................................................... 90 Chương 3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM – CHI NHÁNH BA ĐÌNH .............................................................................. 91 3.1. Mục tiêu và phương hướng phát triển dịch vụ Thanh toán quốc tế của Ngân hàng thương mại Cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam - Chi nhánh Ba Đình ......... 91 3.1.1. Mục tiêu ............................................................................................................ 91 3.1.2. Phương hướng ................................................................................................... 91 3.2. Một số giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam - Chi nhánh Ba Đình ............. 93 3.2.1. Nâng cao năng lực quản lý phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế ..................... 93 3.2.2. Đẩy mạnh công tác đào tạo cán bộ thanh toán .................................................. 97 3.2.3. Đẩy mạnh hoạttđộng tài trợ tín dụng xuấttnhập khẩu ....................................... 99 3.2.4. Đa dạng hóa các sản phẩm thanh toán quốc tế ............................................... 101 3.2.5. Tăng cường hoạt động marketing ngân hàng .................................................. 103 3.2.6. Giải pháp về chính sách chăm sóc khách hàng ............................................... 106 3.2.7. Mở rộng quan hệ ngân hàng đại lý.................................................................. 109 Tiểu kết chương 3 .................................................................................................... 111 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................................... 112 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 115 PHỤ LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ đầy đủ CBNV Cán bộ nhân viên CNTT Công nghệ thông tin DN Doanh nghiệp Eximbank Ngân hàng thương mại Cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam HĐH - CNH Hiện đại hóa - Công nghiệp hóa KH Khách hàng KD Kinh doanh NH Ngân hàng NHĐL Ngân hàng đại lý NHĐCĐ Ngân hàng được chỉ định NHNT Ngân hàng nhờ thu NHNN Ngân hàng Nhà nước NHPT Ngân hàng phát hành NHTB Ngân hàng Thông báo NHTM Ngân hàng thương mại NHTH Ngân hàng thu hộ NNK Nhà nhập khẩu NXK Nhà xuất khẩu TTQT Thanh toán quốc tế TTTM Tài trợ thương mại XNK Xuất nhập khẩu
DANH MỤC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ Bảng Bảng 2.1: Cơ cấu trình độ chuyên môn cán bộ Eximbank Ba Đình .......................... 48 Bảng 2.2. Tình hình huy động vốn của Eximbank Ba Đình (2016 – 2019) .............. 50 Bảng 2.3. Tình hình cho vay của Eximbank Ba Đình (2016- 2019) ......................... 52 Bảng 2.4. Mức độ đánh giá về sản phẩm, dịch vụ thanh toán quốc tế tại Eximbank Ba Đình .................................................................................................... 58 Bảng 2.5. Chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin tại Eximbank............... 60 Bảng 2.6. Số lượng cán bộ nhân viên được đào tạo trung bình/năm và nội dung đào tạo tại Eximbank Ba Đình ....................................................................... 61 Bảng 2.7. Số lượng cán bộ làm công tác thanh toán quốc tế được đào tạo tại Eximbank Ba Đình (2016 – 2019) .......................................................... 62 Bảng 2.8. Lý do Khách hàng biết đến Eximbank Ba Đình ........................................ 64 Bảng 2.9. Chi phí quảng cáo dịch vụ thanh toán quốc tế tại Eximbank Ba Đình ...... 64 Bảng 2.10. Danh mục sản phẩm dịch vụ thanhttoán quốc tế tăng mới tại Eximbank Ba Đình .................................................................................................... 65 Bảng 2.11. Mức độ về tiện ích của sản phẩm tại Eximbank Ba Đình ....................... 66 Bảng 2.12. Cơ sở thiết lập và hệ thống phòng chống rửa tiền của Eximbank Ba đình ..... 67 Bảng 2.13. Mức độ nhận biết về thương hiệu Eximbank Ba Đình ............................ 70 Bảng 2.14. Mức độ hài lòng về dịch vụ thanh toán quốc tế tại Eximbank Ba Đình. 71 Bảng 2.15. Thống kê khiếu nại trong giao dịch thanh toániquốc tế tại Eximbank Ba Đình ......................................................................................................... 73 Bảng 2.16. Kết quả hoạt động của một số nghiệp vụ khác của Eximbank Ba Đình 75 Bảng 2.17. Thanh toán quốc tế thông qua các phương thức thanh toán tại Eximbank Ba Đình .................................................................................................... 76 Bảng 2.18. Kết quả Chuyển tiền đi – Chuyển tiền đến tại Eximbank Ba Đình ......... 77 Bảng 2.19. Doanh số thanh toán L/C Xuất nhập khẩu tại Eximbank Ba Đình .......... 78 Bảng 2.20. Tình hình kinh doanh dịch vụ thanh toán quốc tế tại Eximbank Ba Đình .. 79 Bảng 2.21. Phí, số lượng cán bộ nhân viên thanh toán quốc tế tại Eximbank Ba Đình ......................................................................................................... 79
Bảng 2.22. Số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ thanh toániquốc tế tại Eximbank Ba Đình .................................................................................................... 80 Bảng 2.23. Thời gian thực hiện nghiệp vụ thanh toániquốc tế tại Eximbank Ba Đình .. 81 Biểu đồ Biểu đồ 2.1. Lợi nhuận trước thuế giai đoạn 2016 – 2019 ........................................ 53 Biểu đồ 2.2. Doanh số thanh toán quốc tế theo phương thức thanh toán Nhờ thu tại Eximbank Ba Đình .................................................................................. 77 Sơ đồ Sơ đồ 1.1. Thanh toán theo phương thức chuyểnttiền trong trường ngân hàng chuyển tiền và ngân hàng trả tiền có quan hệ tài khoản trực tiếp ........... 14 Sơ đồ 1.2. Thanh toán theo phương thức chuyển tiền trong trường ngân hàng chuyển tiền và ngân hàng trả không có quan hệ tài khoản ...................... 15 Sơ đồ 1.3. Thanh toán theo phương thức Nhờ thu phiếu trơn ................................... 16 Sơ đồ 1.4. Thanh toánttheo phương thức nhờ thu kèm chứng từ .............................. 17 Sơ đồ 1.5. Thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ mà L/C có giá trị tại ngân hàng phát hành ................................................................................ 19 Sơ đồ 1.6. Thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ mà L/C có giá trị tại ngân hàng được chỉ định ......................................................................... 19 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức hoạt động của Eximbank Ba Đình ................................... 46 Sơ đồ 2.2: Mô hình hoạt động thanh toán quốc tế tại Eximbank Ba Đình ................ 47 Sơ đồ 2.3. Các nhiệm vụ trong hoạch định chiến lược phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế của Eximbank Ba Đình ............................................................... 55
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa hiện nay, các hoạt động giao thương mua bán giữa các quốc gia với nhau lại có cơ hội phát triển. Cùng với xu hướng quốc tế hóa kinh tế thế giới, Việt Nam đã từng bước phát triển, hội nhập vào thị trường ấy. Việc gia nhập WTO đã tạo ra cho các doanh nghiệp trong nước nhiều cơ hội mở rộng thị trường, thị phần, xuất khẩu, đa dạng hóa các mặt hàng xuất khẩu… và các dịch vụ ngân hàng thương mại hiện đại cũng nhanh chóng ra đời, phát triển, đáp ứng mọi nhu cầu của nền kinh tế, đặc biệt là nghiệp vụ thanh toán quốc tế. Trước tiến trình đổi mới phát triển kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế, các hoạt động ngoại thương trong nước đã có những thay đổi mạnh mẽ cả về chất và lượng với mục đích đáp ứng nhu cầu hợp tác kinh tế quốc tế của các tổ chức kinh tế, doanh nghiệp. Đây được coi là cơ hội lớn đối với nền kinh tế nói chung và hoạt động ngành ngân hàng nói riêng. Quá trình hội nhập kinh tế đã giúp cho việc trao đổi hàng hóa, lao động, luân chuyển vốn, công nghệ và kỹ thuật diễn ra nhanh chóng, mạnh mẽ hơn, từ đó nhu cầu về dịch vụ thanh toán quốc tế cũng phát triển theo. Xuất nhập khẩu trở thành cầu nối quan trọng của mỗi quốc gia khi tham gia vào nền kinh tế toàn cầu bởi nó giúp cho các doanh nghiệp của quốc gia đó có thể tìm kiếm, khai thác tốt các nguồn nguyên liệu với mức chi phí thấp, tiêu chí mở rộng thị trường tiêu thụ và thúc đẩy được quá trình sản xuất ở trong nước. Các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực xuất-nhập khẩu sẽ tác động đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng phát triển nền kinh tế và nâng cao vị thế của quốc gia của mình trên thế giới. Thách thức đặt ra đối với các doanh nghiệp và các ngân hàng thương mại là phải theo đuổi và thực hiện tốt các mục tiêu "Thuận tiện - Hiệu quả - An toàn". Tuy nhiên, phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế (TTQT) hiện nay cũng có không ít những thách thức. Đó chính là sức cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các ngân hàng trong nước, áp lực với nguy cơ chia sẻ thị phần của các tổ chức tài chính quốc tế và ngân hàng nước ngoài. Để thỏa mãn được yêu cầu này các ngân hàng phải có một nguồn vốn đủ lớn, một chiến lược phát triển quốc tế hóa kinh tế nhằm phục vụ cho xu hướng phát triển chung của nền kinh tế, phải tìm mọi biện pháp để
2 phát triển, nâng cao chất lượng hơn nữa các hoạt động nghiệp vụ TTQT của chính mình. Chính vì vậy, việc nâng cao và phát triển sản phẩm dịch vụ TTQT được đặt ra rất bức thiết. Phát triển dịch vụ TTQT được các ngân hàng quan tâm không chỉ là một nghiệp vụ truyền thống của ngân hàng mà còn là một trong những hoạt động trọng yếu quyết định sự thành công, mục tiêu kinh doanh của ngân hàng. Do đó, trong mọi giai đoạn phát triển, việc nâng cao và phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế luôn là vấn đề cần các ngân hàng chú trọng. Sau năm 1990, TTQT không còn là nghiệp vụ độc quyền của riêng Ngân hàng ngoại thương Việt Nam mà ngày nay nó đã trở thành nghiệp vụ phổ biến tại tất cả các ngân hàng thương mại (NHTM). TTQT đã trở thành nguồn thu từ dịch vụ khá cao cho các ngân hàng đồng thời còn giúp các NHTM nâng cao vị thế của mình trong các quan hệ kinh tế quốc tế và Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank Viet Nam) cũng nằm trong số các ngân hàng đó. Bên cạnh chiến lược cơ cấu lại để phát triển, Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam đã xây dựng và triển khai dự án "New Eximbank" (bắt đầu từ tháng 1 năm 2017). Eximbank Viet Nam đã từng bước thay đổi chiến lược kinh doanh theo hướng tăng cường tương tác mạng lưới tại các tỉnh, thành phố trên cả nước, từ Hội sở chính đến các chi nhánh/phòng giao dịch trực thuộc. Ngoài việc đẩy mạnh huy động vốn thông qua kênh tiền gửi để cải thiện tốc độ tăng trưởng tiền gửi, đáp ứng yêu cầu tăng trưởng tín dụng thì phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế luôn được chú trọng đặc biệt. Ngày 29/08/2019, Eximbank Viet Nam đã được đại diện của Ngân hàng Wells Fargo – ngân hàng có quy mô lớn thứ 4 của Mỹ trao giải thưởng “Ngân hàng Thanh toán Quốc tế Xuất sắc”. Đây là giải thưởng ghi nhận Chất lượng xuất sắc của Eximbank Viet Nam trong xử lý tự động các điện thanh toán quốc tế. Eximbank Việt Nam đã đạt 9 năm liền giải thưởng này không chỉ từ Wells Fargo mà Eximbank Việt Nam còn nhận nhiều danh hiệu từ các ngân hàng quốc tế khác nhờ tỷ lệ thanh toán xuyên suốt cao. Trong quá trình công tác tại Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam - Chi nhánh Ba Đình (Từ đây xin được viết tắt là Eximbank Ba Đình) song hành với việc tìm hiểu sự hình thành và quá trình phát triển cũng như các hoạt động nghiệp
3 vụ của ngân hàng, tác giả nhận thấy quy mô hoạt động thanh toán quốc tế tại Eximbank Ba Đình còn hạn chế, chưa thực sự tương xứng với tiềm năng và quy mô của chi nhánh trên địa bàn, nhiều nghiệp vụ ngân hàng hiện đại chưa được áp dụng triệt để, các khách hàng sử dụng dịch vụ còn ít và chưa thường xuyên. Từ thực tế đó, việc đánh giá lại tiềm năng và thực trạng phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế của Eximbank Ba Đình, là nhiệm vụ theo định hướng chung của Eximbank Việt Nam và cũng là biện pháp để giúp chi nhánh Ba Đình tìm ra các giải pháp mới nhằm thúc đẩy phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế, nâng cao hiệu quả hoạt động để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng, gia tăng doanh thu, lợi nhuận, nâng cao uy tín, phát triển thương hiệu. Chính vì những lý do trên, tác giả đã quan tâm và lựa chọn nghiên cứu đề tài “Phát triển dịch vụ Thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại Cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam – Chi nhánh Ba Đình” làm luận văn thạc sỹ. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Đề tài nghiên cứu về phát triển dịch vụ TTQT của NHTM; tăng cường hiệu quả hoạt động dịch vụ TTQT thông qua các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả, cơ cấu nguồn vốn, chi phí dịch vụ...; các nhân tố ảnh hưởng đến dịch vụ TTQT. Trên cơ sở tổng hợp, hệ thống lý thuyết dịch vụ TTQT để phân tích, đánh giá dịch vụ TTQT tại ngân hàng Eximbank Ba Đình giai đoạn năm 2016-2019, qua đó đề xuất các giải pháp nhằm phát triển dịch vụ TTQT tại chi nhánh. Do tầm quan trọng của dịch vụ TTQT trong hoạt động kinh doanh tại các Ngân hàng thương mại nên việc phát triển dịch vụ TTQT vốn được nhiều tác giả chú ý chọn làm đề tài trong các công trình nghiên cứu. Cụ thể: - Tác giả Vũ Thị Thúy Nga có đề tài luận án tiến sĩ "Giải pháp nâng cao hoạt động thanh toán quốc tế của Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam" năm 2003. Luận án đã nêu được những lý luận và thực tiễn tại ngân hàng về việc phát triển dịch vụ TTQT, tác giả phân tích, đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ TTQT, tuy nhiên gần 10 năm trôi qua tình hình kinh tế có nhiều biến đổi, nên có những điểm so với hiện tại đã không còn sự phù hợp. - Tác giả Lê Thị Phương Liên có đề tài nghiên cứu về "Nâng cao hoạt động thanh toán quốc tế tại các Ngân hàng thương mại Việt Nam" năm 2008, đề tài luận án đã được trình bày một cách tổng quan về những nghiệp vụ TTQT, những hạn chế
4 trong hoạt động TTQT tại các NHTM Việt Nam, từ đó đưa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện các nghiệp vụ TTQT của hệ thống NHTM Việt Nam và chỉ chú trọng vào các nghiệp vụ của thanh toán quốc tế. - Tác giả Nguyễn Thị Cẩm Thủy có đề tài nghiên cứu khoa học “Phát triển các nghiệp vụ ngân hàng quốc tế đối với các ngân hàng thương mại Việt Nam trong điều kiện hội nhập” năm 2012. Đề tài luận án đã được tác giả đưa ra một số giải pháp về thâm nhập thị trường, phát triển sản phẩm, hỗ trợ và điều hành quản lý dịch vụ thanh toán trong lĩnh vực ngân hàng khi hội nhập quốc tế. - Tác giả Nguyễn Lan Phương năm 2019 có đề tài "Phát triển hoạt động thanh toán quốc tế tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - chi nhánh Hà Nội". Đề tài đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động dịch vụ thanh toán quốc tế và đưa ra một số giải pháp nhằm phát triển hoạt động này. Tuy nhiên quy mô của Vietcombank tương đối vượt trội Eximbank về mạng lưới giao dịch, truyền thống trong hoạt động thanh toán quốc tế. Vì vậy, luận văn chỉ là một phần để tác giả tham khảo hướng đi cũng như những kết quả mà Vietcombank đã đạt được trong hoạt động TTQT. Ngoài ra còn một số bài báo, tạp chí đã được đăng, đề cập đến lĩnh vực dịch vụ TTQT của các Ngân hàng thương mại như: - Tác giả Huỳnh Thị Phương Thảo năm 2017 đã có bài đăng trên Tạp chí Tài chính với nội dung “Ảnh hưởng của dịch vụ ngân hàng quốc tế đối với các ngân hàng thương mại Việt Nam”. Bài báo đã tập trung nghiên cứu hai chỉ tiêu đánh giá chung nhất về dịch vụ ngân hàng quốc tế là tỷ lệ cho vay ngoại tệ và tỷ lệ nợ tài sản ngoại tệ. Tuy nhiên, tác giả mới chỉ đề xuất mở rộng huy động vốn ngoại tệ bằng cách mở rộng quy mô hoạt động, chú trọng đến các yếu tố ảnh hưởng đến dịch vụ ngân hàng quốc tế đối với các ngân hàng thuơng mại, chưa có sự phân tích đánh giá chuyên sâu về nội dung phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại các ngân hàng thương mại. - Tác giả Nguyễn Thị Hồng Yến năm 2017 có bài viết về “Kinh nghiệm phát triển dịch vụ ngân hàng” đăng trên Tạp chí Tài chính kỳ 1 tháng 3. Bài viết đã đề cập đến kinh nghiệm phát triển dịch vụkcủa một số ngân hàng nước ngoài và phát triển dịch vụkngân hàng của một số ngân hàng ở Việt Nam.
5 - Tác giả Vũ Thị Hải Yến năm 2018 đã có bài đăng trên Tạp chí ngân hàng số 24 với tiêu đề “Mô hình đại lý ngân hàng: Thực tiễn quốc tế và những khuyến nghị chính sách cho Việt Nam”. Bài viết này đã tập trung phân tích khái niệm, ưu nhược điểm và xu hướng phát triển mô hình đại lý ngân hàng trên thế giới qua tổng kết kinh nghiệm tại một số quốc gia. Đồng thời, tác giả đã phân tích thực trạng thí điểm mô hình đại lý ngân hàng ở Việt Nam để từ đó đề xuất hướng đi tiếp theo phù hợp với xu thế và thông lệ quốc tế hiện nay. - Trần Nguyễn Hợp Châu năm 2018 có bài đăng trên Tạp chí Khoa học và Đào tạo ngân hàng số 192 với tiêu đề “Lựa chọn phương thức thanh toán quốc tế phù hợp – một số khuyến nghị đối với doanh nghiệp”. Bài viết đã khái quát cơ bản ưu, nhược điểm của các phương thức thanh toán và đưa ra một số khuyến nghị đối với các doanh nghiệp. Về phần các lý luận chung có những điểm tương đồng còn trong mỗi giai đoạn khác nhau, mỗi ngân hàng đều có các mục tiêu, giải pháp khác nhau về chiến lược kinh doanh trong đó có việc phát triển dịch vụ TTQT. Trong các công trình đã công bố, theo tìm hiểu của tác giả, chưa có công trình hay đề tài nghiênicứuivề thúc đẩy phát triển dịch vụ TTQT tại Eximbank Ba Đình. Đến thời điểm này, Eximbank Ba Đình chưa có nghiên cứu cụ thể về vấn đề này, cho nên các giải pháp đề xuất sẽ đóng góp phần nào vào hoạt động dịch vụ TTQT nói chung và phát triển hoạt động kinh doanh TTQT của Eximbank Ba Đình nói riêng trong thời gian sắp tới. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Đề xuất giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam - Chi nhánh Ba Đình trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống cơ sở hóa lý luận về dịch vụ TTQT của NHTM dựa trên các khía cạnh khái niệm, tầm quan trọng và các yếu tố ảnh hưởng đến dịch vụ TTQT. - Phân tích và đánh giá thực trạng dịch vụ TTQT tại Ngân hàng Eximbank Ba Đình giai đoạn 2016-2019. - Đề xuất một số giải pháp phát triển dịch vụ TTQT tại Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam - Chi nhánh Ba Đình đến năm 2025.
6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Phát triển dịch vụ TTQT tại ngân hàng thương mại. - Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu khảo sát dịch vụ TTQT tại Ngân hàng Eximbank Chi nhánh Ba Đình giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2019 và đề xuất giải pháp đến năm 2025. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu - Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp: Thực hiện khảo sát qua bảng câu hỏi: tác giả sử dụng thang đo Likert bậc 5 để đặt các câu hỏi trong phiếu bảng hỏi (từ bậc 1 là rất không hài lòng đến bậc 5 là rất hài lòng) với số lượng phiếu hỏi phát ra là 150 phiếu. Số phiếu thu về là 136 phiếu, đạt tỷ lệ 90,7% đảm bảo yêu cầu của lượng mẫu nghiên cứu. Tác giả thu thập dữ liệu thông qua ý kiến khảo sát của một số khách hàng đã và đang sử dụng sản phẩm dịch vụ thanh toán quốc tế tại Eximbank Ba Đình để từ đó tìm hiểu nguyên nhân của thực trạng này và đề xuất các giải pháp phù hợp. - Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: thu thập số liệu nghiên cứu qua các báo cáo hoạt động kinh doanh, tình hình nguồn vốn, dư nợ, bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ngoại tệ của Ngân hàng Eximbank Ba Đình 5.2. Phương pháp phân tích Sử dụng phương pháp thống kê, tổng hợp, đối chiếu, so sánh và phân tích các số liệu thực tế tại Eximbank Ba Đình, các số liệu thống kê của hệ thống Eximbank Việt Nam và các dữ liệu thu thập được qua khảo sát … để đánh giá, phân tích rõ thực trạng phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại Eximbank Ba Đình để từ đó có thể đề xuấtimột số giải pháp thúc đẩy, phát triển dịch vụ TTQT của đơn vị. 6. Đóng góp của đề tài - Về mặt lý luận: Luận văn thể hiện vai trò độc lập trong việc hệ thống hóa, góp phần làm rõ các vấn đề cơ bản về hoạt động dịch vụ TTQT đặc biệt là đánh giá lại các dịch vụ TTQT về phương diện định lượng và định tính. - Về mặt thực tiễn: Trên cơ sở phân tích thực trạng dịch vụ TTQT của Eximbank Ba Đình, luận văn có thể chỉ ra dù đã đạt được những kết quảinhất định tuyinhiên, vẫn còn những hạn chế cần khắc phục. Để có thể tồn tại và phát triển
7 trong nền kinh tế hội nhập với nhiều sự cạnh tranh khốc liệt, bởi hoạt động dịch vụ TTQT là một trong những hoạt động quan trọng góp phần sinh lời cho ngân hàng. - Về tính ứng dụng của đề tài: Đề tài đã tổng hợp hoạt động thực tiễn đưa ra những phân tích, nhận định tổng quát về thành công, tiềm năng, xu hướng phát triển dịch vụ TTQT đồng thời cũng nêu lên các hạn chế còn tồn tại, nguyên nhân ảnh hưởng để từ đó có thể tạo cơ hội thuận lợi cho việc vận dụng vào thực tiễn. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Lý luận chung về phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế trong Ngân hàng thương mại Chương 2: Thực trạng phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại Cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam - Chi nhánh Ba Đình Chương 3: Giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại Cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam - Chi nhánh Ba Đình.
8 Chương 1 LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN QUỐC TẾ TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Một số khái niệm và các vấn đề liên quan 1.1.1. Ngân hàngithương mại Ngân hàngilà một trong những ngành kinhitế được ra đời sớm nhất và NHTM đã hình thành, tồn tại và phát triển gắn liền với sự phát triển của kinh tế hàng hoá. Sự phát triển của hệ thống NHTM đã có tác động lớn đến quá trình phát triển của nền kinh tế hàng hoá và ngược lại kinh tế hàng hoá phát triển mạnh mẽ đến giai đoạn cao thì NHTM cũng ngày càng được hoàn thiện và trở thành những định chế tài chính không thể thiếu. NHTM là ngân hàng trực tiếp giao dịch với các tổ chức kinh tế, doanh nghiệp (DN), cá nhân về tiền tệ và hoạt động ngân hàng là nhằm thu lợi nhuận. Khác với các DN phi tài chính, NHTM lấy tiền tệ, dịch vụ làm đối tượng, làm phương tiện kinh doanh và tiền tệ cũng là mục tiêu cuối cùng trong kinh doanh (KD) của NHTM. Đối với hệ thống tài chính của một quốc gia thì NHTM là một định chế tài chính trung gian đóng vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế quốc gia. Ở mỗi quốc gia, luật NHTM có những quy định khác nhau, người ta thường dựa vào tính chất và mục đích hoạt động của ngân hàng trên thị trường tài chính để đưa ra khái niệm về NHTM. Cùng với sự phátttriển của hoạt độnggngân hàng (NH), sự pha trộn giữa hoạt động truyền thống với các loại hình trung gian tài chính, khái niệm về NHTM cũng có sự thay đổi. Nhưng nhìn chung khi nghiên cứu về NHTM, các nhà kinh tế và Chính phủ các nước đều khá thống nhất về khái niệm NHTM, cụ thể như sau: - Luật ngân hàng Mỹ định nghĩa: “Ngân hàng thương mại là công ty kinh doanh tiền tệ, chuyên cung cấp dịch vụ tài chính và hoạt động trong ngành công nghiệp dịch vụ tài chính” [30]. - Luật ngân hàng của Pháp năm 1941 định nghĩa: "Ngân hàng thương mại là những doanh nghiệp hay cơ sở mà nghề nghiệp thường xuyên là nhận tiền gửi của công chúng dưới hình thức ký thác hoặc dưới các hình thức khác và sử dụng tài nguyên đó cho chính họ trong các nghiệp vụ về chiết khấu, tín dụng và tài chính" [30]. - Luật ngân hàng Ấn Độ: "Ngân hàng thương mại là cơ sở nhận ký thác để cho vay hay tài trợ đầu tư "[30].
9 - Tại Việt Nam, theo Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng năm 2017: "Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan vì mục tiêu lợi nhuận theo quy định của Luật các Tổ chức tín dụng và các quy định khác của pháp luật " [23]. Từ đó, tác giả choirằng: Ngân hàng thương mại là1loại hình doanh nghiệp đặc biệt, chuyên thực hiện các hoạt động trong ngân hàng về các lĩnh vực kinh doanh và cung cấp dịch vụ tài chính, tiền tệ, tín dụng giữa khách hàng với ngân hàng và ngược lại với mục đích thu lợi nhuận. 1.1.2. Thanh toán quốc tế TTQT ra đời từ lâu nhưng mới chỉ phát triển mạnh mẽ vào cuối thế kỷ XX khi mà khối lượng mua bán, đầu tư quốc tế và chuyển tiền quốc tế ngày càng nhiều, dẫn đến khối lượng các giao dịch thanh toán thông qua NH cũng tăng lên. Thanh toán qua NH còn làm gia tăng việc sử dụng đồng tiền các nước để chi trả lẫn nhau. TTQT đã trở thành một bộ phận không thể thiếu trong hoạt động của nền kinh tế tại nhiều quốc gia hiện nay. TTQT có thể được định nghĩa theo nhiều quan điểm khác nhau, như: Trong nghiên cứu của mình, tác giả Vũ Thị Thúy Nga cho rằng, "TTQT là việc thực hiện các nghĩa vụ chi trả về tiền tệ phát sinh trên cơ sở các hoạt động kinh tế và phi kinh tế giữa các tổ chức, cá nhân nước này với tổ chức cá nhân nước khác, hay giữa một quốc gia với một tổ chức quốc tế, thông qua quan hệ giữa các ngân hàng của các nước có liên quan" [21]. Tác giả Lê Thị Phương Liên nhận định rằng, “Thanh toán quốc tế là việc thực hiện nghiệp vụ chi trả về tiền tệ phát sinh từ các quan hệ kinh tế, thương mại tài chính, tín dụng và dịch vụ phi mậu dịch giữa các tổ chức kinh tế, giữa các công ty, các cá nhân của các nước với các đối tác của mình trên thế giới để kết thúc một chu trình hoạt động trong lĩnh vực kinh tế đối ngoại bằng hình thức chuyển tiền hay bù trừ trên tài khoản tại các ngân hàng của các nước có liên quan" [10]. Về cơ bản, tác giả thấy TTQTiphát sinh trên cơ sở hoạt động thương mại quốc tế và là khâuicuối cùng trong chuỗi hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa giữa các tổ chức, DN, cá nhân thuộc các quốc gia khác nhau. Do vậy, TTQT là hoạt động ngoại thương thông qua hệ thống NHTM với mục đích chính là phục vụ, hỗ trợ cho
10 hoạt động xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế ở các nước với nhau được hiệu quả. 1.1.3. Dịch vụ thanh toán quốc tế Trong mối quan hệ đối ngoại tại mỗi quốc gia, quan hệ kinh tế ngoại thương chiếm vị trí chủ đạo, là cơ sở để các quan hệ kinh tế khác tồn tại và phát triển. Khi thực hiện các hoạt động quốc tế phát sinh các nhu cầu chi trả, thanh toán giữa các chủ thể ở các nước khác nhau từ đó hình thành, phát triển dịch vụ TTQT và các NHTM chính là cầu nối trung gian giữa các bên kinh tế. Hiện nay, dịch vụ TTQT phổ biến gồm: thư tín dụng, nhờ thu, chuyển tiền đi/đến đối với các nhà xuấttnhập khẩu (XNK). Cácadịch vụ TTQT khác như chuyển vốnuđầu tư trực tiếp/gián tiếp từ nước ngoàiivào ViệttNam và ngược lại; chuyển tiền trả lãi, nợ vay nước ngoài; chuyển tiền cho vay, thu hồi nợ nước ngoài... Ngoài ra, các NHTM còn cung cấp các sản phẩm tài trợ thương mại trước giao hàng như Tài trợ hàng lưu kho, Thư tín dụng điều khoản đỏ; Tài trợ sau giao hàng như chiết khấu bộ chứng từ theo L/C, ứng trước bộ chứng từ nhờ thu, bao thanh toán và các sản phẩm tài trợ chuyên biệt khác tùy thuộc vào ngành nghề, chu trình KD và đặc điểm riêng của từng DN. Có thể coi dịch vụ TTQT là một trong những chức năng của NHTM, nó thực hiện các nghĩa vụ tiền tệ, phát sinh trên cơ sở các hoạt động kinh tế và phi kinh tế giữa các tổ chức hay cá nhân các nước với nhau thông qua quan hệ giữa các NH của các nước liên quan. Đây là dịch vụ đòi hỏi nhiều về trình độ chuyên môn, công nghệ và mạng lưới các ngân hàng đại lý (NHĐL) tại nhiều quốc gia trên thế giới. Tác giả cho rằng: Dịch vụ TTQT là dịch vụ trong các hoạt động thanhttoán quốc tế của mỗi ngân hàng và thông qua cácchoạt động này ngân hàng sẽ thu về một khoản phí dịch vụ liên quan đến việc gửi, nhận thông báo; kiểm tra và xử lý bộ chứng từ XNK; chuyển trả tiền; thu hộ tiền; bảo lãnh nhận; trả hàng… nhằm phục vụ các doanhinghiệp, cá nhân có hoạt động trong lĩnh vực XNK với cáccphương thức TTQT khác nhau hay tài trợ vốn cho doanh nghiệp XNK. 1.1.4. Phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế Phát triển dịch vụ TTQT của NHTM là sự thay đổi, là kết quả của quá trình thay đổi tốt cả về lượng và chất trong hoạt động TTQT. Sự biến đổi về lượng đó là sự gia tăng quy mô TTQT, mở rộng mạng lưới khách hàng, doanh số thanh toán, giá trị từng khoản giao dịch, số lượng khách hàng (KH) sử dụng dịch vụ, phương thức giao dịch trong thanh toán, mở rộngithị phần của ngân hàng trong TTQT. Sự biến
11 đổi về chất được hiểu là trên cơ sở áp dụng những thành tựu của khoa học, công nghệ và quản lý, cải tiến quy trình, nâng cao chất lượng cán bộ... với mục tiêu nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ từ các khâu như tiếp thị, tư vấn khách hàng, tiếp nhận nhu cầu thanh toán, hỗ trợ KH giao dịch, thời gian xử lý, quy trình giao dịch đến các chính sách KH, mức độ cạnh tranh và hiệu quả kinh tế của hoạt động TTQT. Mọi giao dịch TTQT phải được ngân hàng thực hiện nhanh chóng, chính xác, an toàn và hiệu quả. "Phát triển dịch vụ TTQT của ngân hàng có thể hiểu đơn giản là việc gia tăng các loại hình dịch vụ TTQT đồng thời mở rộng thị phần, đối tượng khách hàng kết hợp nâng cao chất lượng các loại hình dịch vụ TTQT của NHTM để đáp ứng tốt nhất nhu cầu của khách hàng" [23]. Trên cơ sở đa dạng hóa các loại hình dịch vụ TTQT các NHTM sẽ có cơ hội mở rộng thị phần, mở rộng đối tượng sử dụng dịch vụ, hướng người sử dụng tiếp cận với những phương thức thanh toán mới. Do vậy, có thể nói: Phát triển dịch vụ TTQT của NHTM là sự phát triển, thay đổi dịch chuyển về cơ cấu cũng như về chất lượng hoạt động dịch vụ thanh toán quốc tế tại các NHTM với mục đích chính là đem lại các giá trị về thương hiệu cũng như nâng cao uy tín ngân hàng và thông qua việc đánh giá các chỉ tiêu trên thì có thể đánh giá được mức độ phát triển dịch vụ TTQT của một NHTM. 1.1.5. Phân loại thanh toán quốc tế 1.1.5.1. Thanh toán mậu dịch Thanh toán mậu dịch là quan hệ thanh toán phát sinh trên cơ sở trao đổi hàng hóaaXNK và các dịch vụ thương mạiicung ứng cho nước ngoàiitheo giá cả thị trường quốc tế. Thông thường, trong nghiệp vụithanh toán mậu dịch phải có chứng từihàng hóa kèm theo. Cơ sở để cácibên tiến hành mua bán và thanh toán cho nhau là hợp đồng ngoại thương, các bên mua bán bị ràngibuộc bởi hợpiđồng thương mạiihoặc một hình thứcicam kết khác như thư, điện giao dịch... Mỗi hợp đồng chỉ ra một mối quan hệ nhất định, nội dungicủa hợp đồng phải quy định điềuikiện thanh toán cụ thể [20]. Ngoàiira, trong TTQT còn có thanh toán vayinợ viện trợ. Loạiithanh toán này thựcichất cũng là thanh toán mậuidịch nhưng chỉikhác nhau ở nguồnuvốn. Thanh toán mậu dịchiđượcithựcihiện bằnginguồn vốn tựicó còn thanhttoán vayinợ viện trợ do nướcingoàiicấp vốn.